B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.HCM
j
NGUYN NGC THI
PHÂN TÍCH LI ÍCH – CHI PHÍ NHÀ MÁY
IN PHC TH BÌNH THUN
Chuyên ngành: Chính sách công
Mã s:60.31.14
LUN VN THC S KINH T
NGI HNG DN: TS. CAO HÀO THI
THÀNH PH H CHÍ MINH – 2010
- i-
LI CAM OAN
Tôi cam đoan lun vn này hoàn toàn do tôi thc hin. Các đon trích dn và s liu
s dng trong lun vn đu đc dn ngun và có đ chính xác cao nht trong phm
vi hiu bit ca tôi. Lun vn này không nht thit phn ánh quan đim ca Trng
i hc Kinh t thành ph H Chí Minh hay Chng trình Ging dy Kinh t
Fulbright.
Tp HCM, ngày 25 tháng 05 nm 2010
Tác gi lun vn
Nguyn Th Ngc Thi
- ii-
LI CM N
Tôi trân trng gi li cm n sâu sc nht đn T.S Cao Hào Thi và T.S Nguyn
Quc Toàn đã tn tình giúp đ, hng dn cho tôi trong sut quá trình nghiên cu
và thc hin đ tài này.
Trong quá trình hc tp, thc hin đ tài và nhng gì đt đc hôm nay, tôi không
th quên đc nhng công lao ging dy và hng dn nhng kin thc quý báu
ca các Thy, Cô ca Chng trình ging dy Kinh t Fulbright – i hc Kinh t
Thành ph H Chí Minh trong nhng nm va qua.
Chân thành cm n các Anh, Ch, Bn bè và đc bit là Gia đình đã ng h, giúp đ
và đng viên tôi trong sut thi gian hc tp và nghiên cu.
Dù đã có nhiu c gng, song lun vn chc chn không th tránh khi nhng thiu
sót và hn ch. Kính mong nhn đc s chia s và nhng ý kin đóng góp quý báu
ca các Thy, Cô, Bn bè và ng nghip.
Hc viên Chng trình ging dy Kinh t Fulbright
Nguyn Th Ngc Thi
- iii-
TÓM TT
Nhm gii quyt vn đ an ninh nng lng trong th k hai mi mt, Vit Nam
không ngng gia tng nng lc cp đin. Tuy nhiên, vi ngun nng lng s dng
nhiên liu hóa thch đang ngày càng khan him, đòi hi Vit Nam phi nhanh
chóng tìm ngun nng lng thay th. Nng lng gió là mt ngun nng lng tái
to “sch” đang đc th gii s dng ngày càng nhiu và Vit Nam đc đánh giá
là mt trong nhng quc gia có tim nng gió khá cao (so vi ba nc Campuchia,
Thái Lan và Lào). Chính vì vy nhng nm gn đây, nhng d án v nng lng
gió đã đc nhiu nhà đu t trong nc liên kt vi nc ngoài xin cp phép xây
dng ti nhng khu vc đc đánh giá là có tim nng gió tt. Và d án nhà máy
phong đin Phc Th, Bình Thun là mt trong nhng d án nm trong s đó.
Mc tiêu ca đ tài là phân tích tài chính d án theo hai quan đim tng đu t và
ch đu t có xét đn yu t lm phát, t đó tin hành phân tích ri ro nhm nhn
din nhng bin có nh hng ln đn hiu qu ca d án. Bên cnh đó, đ tài còn
tin hành phân tích kinh t và xã hi ca d án nhm đánh giá tính kh thi ca d án
đi vi nn kinh t, t đó xác đnh nhng đi tng hng li và chu thit t d
án.
Kt qu phân tích d án cho thy NPV tài chính ca d án âm chng t d án không
kh thi v mt tài chính. Tuy nhiên, NPV kinh t ca d án li đt 118,80 t đng,
IRR = 11,25% > 10% nên có th thy đây là mt d án đáng đc Nhà nc tài tr
đ thc hin.
Kt qu phân tích ri ro cho thy, d án nhy cm vi giá bán đin, tình trng bán
CER, h s công sut, t l lm phát USD. Do vy, đ có th khuyn khích ch đu
t tip tc đu t vào d án phong đin Phc Th nói riêng và nhng d án nng
lng gió nói chung, Nhà nc cn thc hin mt s chính sách nhm giúp nhà đu
t có th thu đc mt khon li nhun hp lý đ có th an tâm đu t, t đó tng
bc phát trin ngành nng lng gió ti Vit Nam.
- iv-
MC LC
LI CAM OAN i
LI CM N ii
TÓM TT iii
MC LC iv
DANH MC CÁC KÝ HIU, T VIT TT vii
DANH MC CÁC BNG BIU ix
DANH MC CÁC HÌNH V TH x
CHNG 1: GII THIU 1
1.1 t vn đ 1
1.1.1 Lý do hình thành d án 1
1.1.2 Lý do hình thành đ tài 4
1.2 Mc tiêu ca đ tài 7
1.3 Câu hi nghiên cu 7
1.4 Phm vi ca đ tài 8
1.5 Thu thp d liu 8
1.6 B cc lun vn 9
CHNG 2: TNG QUAN & PHNG PHÁP LUN 10
2.1 Tng quan v nng lng gió 10
2.1.1 Lch s nng lng gió 10
2.1.2 Nng lng gió trên th gii 10
2.1.3 Tình hình phát trin nng lng gió ti Vit Nam 12
2.2 Các quan đim và phng pháp phân tích d án 14
CHNG 3: MÔ T D ÁN 16
3.1 Gii thiu d án 16
3.2 c đim ca d án 16
3.2.1 Mc tiêu ca d án 17
- v-
3.2.2 Quy mô ca d án 17
3.3 Gii thiu ch đu t 17
CHNG 4: PHÂN TÍCH TÀI CHÍNH CA D ÁN 19
4.1 Lp biu đ dòng tin t 19
4.1.1. Gii thiu các thông s v mô 19
4.1.2. Các c s xác đnh chi phí ca d án 20
4.1.3. Các c s xác đnh doanh thu ca d án 21
4.1.4. K hoch vay vn và tr lãi 23
4.1.5. Báo cáo thu nhp 23
4.1.6. Lp biu đ dòng tin t 24
4.2 Tính toán phân tích tài chính 25
4.3 Phân tích kt qu 25
CHNG 5: PHÂN TÍCH RI RO 27
5.1 Phân tích đ nhy mt chiu 27
5.1.1. Bin thiên ca NPV theo giá bán đin 27
5.1.2. Bin thiên ca NPV theo h s công sut 29
5.1.3. Bin thiên ca NPV theo t l lm phát VND 30
5.1.4. Bin thiên ca NPV theo t l lm phát EUR 31
5.1.5. Bin thiên ca NPV theo t l lm phát USD 32
5.1.6. Bin thiên ca NPV theo tc đ tng giá đin 32
5.1.7. Bin thiên ca NPV theo kch bn v CER 33
5.2 Phân tích kch bn 34
5.3 Mô phng Monte Carlo 35
5.4 Phân tích kt qu 36
CHNG 6: PHÂN TÍCH KINH T – XÃ HI 37
6.1 Phân tích kinh t 37
6.1.1. Phân tích h s chuyn đi giá tài chính sang giá kinh t 37
6.1.2. Phân tích ngoi tác tích cc và tiêu cc 40
- vi-
6.2 Xác đnh dòng tin kinh t ca d án 42
6.3 Phân tích kt qu 43
6.4 Phân tích xã hi 43
CHNG 7: KT LUN VÀ KHUYN NGH CHÍNH SÁCH 47
7.1 Khuyn ngh chính sách 47
7.1.1 H tr cho ch đu t 47
7.1.2 H tr cho ngi dân b gii ta 48
7.2 Kt lun 49
PH LC 53
- vii-
DANH MC CÁC KÝ HIU, T VIT TT
Các t vit tt
AGECO : Asia Green Energy Company
BOO : Build Own Operate
B.O : Build Operate
CER : Certified Emission Reductions
CFi : Conversion Factor i
CO
2
: Cacbon đioxit
dB : -xi-ben
DSCR : Debt Service Coverage Ratio
DTU : Technical University of Denmark
T & PT : u t và phát trin
VT : n v tính
EOCK : Economic Opportunity Cost of Capital
EUR : Euro
EVN : Tp đoàn đin lc Vit Nam
EWEA : The European Wind Energy Association
FEP : Foreign Exchange Premium
GW : Gi-ga-oát
GWEC : Global Wind Energy Council
IPP : Independent Power Producer
IEA : International Energy Agency
IMF : International Monetary Fund
IRR : Internal Rate of Return
KV : Ki-lô-volt
KWh : Ki-lô-oát-gi
MARR : Minimum Attractive Rate of Return
MVA : Mêga Volt Ampe
- viii-
MW : Mê-ga-oát
NPV : Net Present Value
O&M : Operation and Maintenance
TKV : Tp đoàn than và khoáng sn Vit Nam
TMDV : Thng mi dch v
TNDN : Thu nhp doanh nghip
TNHH : Trách nhim hu hn
TWh : Tê-ra-oát-gi
UBKT : y ban kinh t
USD : US Dollar
VND : Vit Nam đng
WACC : Weighted Average Cost of Capital
WB : World Bank
WWEA : World Wind Energy Association
- ix-
DANH MC CÁC BNG BIU
Bng 1.1 Sn lng đin tiêu th t nm 2000 – 2008 (TWh) 1
Bng 1.2 C cu ngun đin ca Vit Nam t nm 2003 – 2008 (MW) 2
Bng 1.3 Tc đ tng trng nhu cu đin nng ca Vit Nam (2006 - 2020) 3
Bng 1.4 u, nhc đim ca tng ngun nng lng 5
Bng 1.5 Sut đu t ca các nhà máy đin ti Vit Nam 7
Bng 2.1 Tài nguyên nng lng gió ông Nam Á 13
Bng 4.1 Sn lng đin sn xut thc t (tính bình quân cho 1 turbine) 22
Bng 4.2 Ngân lu ròng d án và ch s hu 24
Bng 4.3 Kt qu phân tích tài chính 25
Bng 5.1 Bin thiên ca NPV theo giá đin 28
Bng 5.2 Bin thiên ca NPV theo h s công sut 29
Bng 5.3 Kch bn thay đi t l lm phát VND 30
Bng 5.4 Kt qu bin thiên ca NPV do thay đi t l lm phát VND 31
Bng 5.5 Kt qu bin thiên ca NPV do thay đi t l lm phát EUR 31
Bng 5.6 Kch bn thay đi t l lm phát USD 32
Bng 5.7 Kt qu bin thiên ca NPV do thay đi t l lm phát USD 32
Bng 5.8 Kt qu bin thiên ca NPV do thay đi tc đ tng giá đin 33
Bng 5.9 Kt qu bin thiên ca NPV theo kch bn v CER 33
Bng 5.10 Kt qu phân tích kch bn tng hp 34
Bng 6.1 Kt qu tính toán các ch s CF
i
40
Bng 6.2 Kt qu phân tích tác đng ngoi tác ca tng hng mc trong d án 44
Bng 6.3 Kt qu phân phi thu nhp 45
- x-
DANH MC CÁC HÌNH V TH
Hình 1.1 Nng lc đin gió hàng nm ca th gii (VT: MW) 6
Hình 1.2 Sut đu t nng lng gió ti các quc gia (nm 2006) 6
Hình 2.1 Công sut lp đt ca th gii (MW) 11
Hình 2.2 T trng nng lc lp đt mi ca tng châu lc 12
Hình 5.1 Bin thiên NPV theo giá bán đin 28
Hình 5.2 Bin thiên NPV theo h s công sut 30
Hình 5.3 Kt qu mô phng Monte Carlo theo hai quan đim phân tích 35
- 1-
CHNG 1: GII THIU
1.1 t vn đ
1.1.1 Lý do hình thành d án
Phát trin, đa dng hóa ngun nng lng luôn là chính sách quc gia hàng đu
Vit Nam và hu ht các nc trên th gii.
Vit Nam là mt trong nhng quc gia “nghèo” v nng lng, tc đ tng sn
lng đin tiêu dùng qua các nm đt mc rt thp. S liu thng kê đã nói lên tình
trng đó, ti thi đim nm 1995, tng lng đin tiêu dùng đt 11,2 TWh, tng
ng vi 156 KWh/ngi/nm. Nm 2008 sn lng đin tiêu dùng đã tng lên 65,9
TWh gp 6 ln so vi nm 1995, tng ng vi 800 KWh/ngi/nm, th hin theo
tng khu vc kinh t Bng 1.1. Và nu so sánh vi khu vc ông Á và Thái Bình
Dng có mc tiêu th bình quân đu ngi là 1.343 KWh/nm và các quc gia có
thu nhp trung bình thp trên th gii vi mc tiêu th trung bình là 1.225
KWh/ngi/nm
1
thì mc tiêu th đin trên đu ngi ca Vit Nam mc rt
thp.
Bng 1.1 Sn lng đin tiêu th t nm 2000 – 2008 (TWh)
Ngành 2000 2004 2006 2008
Công nghip và xây dng 9,1
17,9
24,3
33,0
Nông nghip 0,4
0,6
0,6
0,7
Qun lý và tiêu dùng sinh hot 11,0
17,7
22,0
26,7
Thng mi và khác 1,9
3,5
4,4
5,6
(Ngun: WB, Report No: 47209-VN, 04/2009, [23])
Theo d báo ca y Ban Kinh t v k hoch phát trin ngun đin quc gia trong
giai đon t 2006 – 2015 có xét đn nm 2025 thì nhu cu tiêu th đin nng hàng
nm s tng t 17% - 22%. Nhu cu s dng đin nng đn nm 2015 d báo s
tng cao và vt mc 150 TWh nên đ đáp ng nhu cu tiêu th đin Vit Nam có
1
Ngun: WB, Report No: 47209-VN, 04/2009 [23]
- 2-
th phi nhp khu đin t các nc láng ging nh Trung Quc, Lào, nu nh
không có các ngun nng lng khác b sung.
Nng lc cung cp đin ca Vit Nam gp khó khn do nhu cu tiêu th đin trong
nc đc cung cp ch yu bi tp đoàn đin lc Vit Nam (EVN), song nng lc
cung cp đin ca EVN tng khá chm và tính đn nm 2008 EVN ch đáp ng
đc 2/3 tng công sut, phn còn li đc cung cp bi các nhà cung cp đin đc
lp IPP/BOO k c đin nhp khu t Trung Quc, Lào. C cu nng lc các ngun
đin ca Vit Nam th hin qua Bng 1.2.
Bng 1.2 C cu ngun đin ca Vit Nam t nm 2003 – 2008 (MW)
Ngun đin
2003
2004
2005
2006
2007
2008
EVN s hu
Th
y
đi
n
4.121
4.121
4.155
4.583
4.393
5.257
Nhi
t
đi
n than
1.185
1.295
1.245
1.245
1.545
1.545
Nhi
t
đi
n du và khí
2.713
3.161
3.137
3.590
3.448
3.563
Khác
(1)
454
454
T
ng EVN
8.019
8.577
8.537
9.418
9.840
10.819
S
hu các
đn v
khác
Thy đin
-
-
298
326
241
Nhit đin than
-
155
138
370
225
Nhit đin du và khí
1.252
1.305
1.914
1.936
4.005
Khác
(2)
72
42
168
307
574
T
ng các
đn v
khác
1.324
1.502
2.518
2.939
3.668
5.045
T
ng nn kinh t
9.343
10.079
11.055
12.357
13.508
15.864
Ghi chú:
(1)
Th
y đi
n nh
, d
u di
esel
(2)
Bao g
m đi
n sinh h
c, th
y đi
n nh
, ho
c đi
n nh
p kh
u t
nh
ng qu
c gia khác
(Ngun: WB, Report No: 47209-VN, 04/2009, [23])
Cùng vi quá trình tng trng kinh t, Vit Nam cng đang đi mt vi vn đ
thiu ht nng lng do nhu cu tiêu th đin nng tng nhanh. Nng lc cp đin
ca Vit Nam d báo phi đt 40.700 MW vào nm 2015 và 60.300 MW vào nm
2020 mi đ kh nng đáp ng lng đin cn thit cho c nc. Bng 1.3 th hin
tc đ tng trng nhu cu tiêu th đin nng Vit Nam t nm 2006 đn nm
2020.
- 3-
Bng 1.3 Tc đ tng trng nhu cu đin nng ca Vit Nam (2006 - 2020)
Ch tiêu n v 2006 2010 2015 2020
T
c
đ
t
ng tr
ng
hàng nm t
2006 – 2010 (%)
Nhu cu đin nng TWh 59
113
190
294
16
Ti trng cao đim MW 11.000
19.117
31.495
n/a
12
Công sut yêu cu MW 12.357
24.919
40.700
60.300
15
(Ngun: WB, Report No: 47209-VN, 04/2009, [23])
Tuy nhiên, vic phát trin ngun đin ca Vit Nam cha bám sát vào nhu cu tiêu
th đin nng d kin. Chính điu này đã dn đn tình trng ct đin luân phiên ti
các đa phng, nht là vào nhng mùa khô trong nhng nm va qua do sn lng
đin sn xut ra thp hn so vi nhu cu thc t.
Theo d báo ca các chuyên gia ngành đin thì đn nm 2015, tt c các ngun thy
đin s đc khai thác ht công sut. Vic đu t mt cách tràn lan vào thy đin
(nht là nhng thy đin va và nh) đã gây ra tình trng suy thoái môi trng, phá
rng và tim n nhng nguy c x l gây ngp lt do ch đu t ch quan tâm đn
li nhun khi không thc hin x nc trc khi l v. Trong khi đó, tài nguyên
than cng đang dn cn kit, vic khai thác ngun nhit đin than cng gây ra hiu
ng nhà kính khi thi ra mt lng ln ln khí CO
2
vào môi trng. Theo d báo
ca Tp đoàn than và khoáng sn Vit Nam (TKV) đn nm 2015 nhu cu v than
s tng cao, tr lng than trong nc không đ đáp ng nhu cu nn kinh t và s
thiu khong 25 triu tn than, nm 2020 là 70 triu tn. T nhng d báo trên có
th thy đn nm 2012 Vit Nam s tr thành nc nhp khu than
2
.
Mi ngun nng lng đu có nhng u và nhc đim nht đnh trong vic la
chn ngun cung cp. Qua các thông tin tng hp t các website “WADE - World
Alliance for Decentralized Energy” [32], “Global greenhouse warming.com” [26],
“VARANS: Cc an toàn bc x và ht nhân” [30], u và nhc đim ca mi
ngun nng lng đc tng hp Bng 1.4. Tìm kim và phát trin ngun nng
2
Công vn s 1140/UBKT12 ngày 07/11/09 ca UBKT trình Quc hi v báo cáo kho sát “Vic thc hin
chin lc và quy hoch phát trin ngành đin đn nm 2015”,[6]
- 4-
lng tái to nhm thay th cho nng lng hóa thch và thy đin ngày càng tr
nên cp thit hn đi vi Vit Nam.
Vi điu kin thiên nhiên u đãi, Vit Nam là quc gia đc đánh giá có tim nng
v nng lng gió khá ln. Trong s các khu vc đc đánh giá là có tim nng gió
cao thì huyn Tuy Phong thuc tnh Bình Thun là mt trong nhng ni phù hp
vi vic phát trin ngun nng lng gió, vn tc gió bình quân đ cao 65m t 7 –
8m/s (Wind Energy Resource Atlas of Southeast Asia, WB, 09/2001, [22]). ây
chính là lý do ti sao huyn Tuy Phong là đa đim thích hp đ phát trin nng
lng gió. Và d án nhà máy phong đin Phc Th, huyn Tuy Phong, tnh Bình
Thun đc thành lp trên c s đó.
1.1.2 Lý do hình thành đ tài
Xu hng s dng nng lng gió trên th gii ngày càng gia tng các nc phát
trin cng nh các nc đang phát trin. T nm 2005 – 2008, công sut lp đt
đin gió toàn cu tng gp ba t 59.024MW (nm 2005) lên 159.213MW (nm
2009). Trên th gii, hin có 82 quc gia đã s dng đin gió làm ngun cung cp
nng lng thng mi, đng đu v sn lng gió theo th t là M, c, Tây
Ban Nha, Trung Quc, n . Trong nhng nm gn đây, Vit Nam cng bt đu
tham gia vào vic sn xut ngun nng lng t gió này (Quý IV nm 2009, d án
nhà máy phong đin 1 ca Công ty c phn Nng lng tái to Vit Nam đã chính
thc đi vào hot đng giai đon mt vi nm turbine). Nng lc cung cp đin gió
ca th gii qua các nm đc th hin trong Hình 1.1.
Nng lng gió là ngun nng lng “sch”, song trong quá trình hot đng các
turbine s phát ra ting n, gây ngoi tác tiêu cc đn ngi dân sinh sng quanh
khu vc. Vì vy, các nhà máy phong đin hu ht các quc gia trên th gii đu
nm xa khu dân c. Vit Nam các d án phong đin hu ht có quy hoch nhà
máy gn khu vc dân c sinh sng.
- 5-
Bng 1.4 u, nhc đim ca tng ngun nng lng
Ngun đin u đim Nhc đim
Nhit đin
than
Giá than n đnh và cnh tranh vi giá du
Tn dng tro x làm cht ph gia hoc vt liu
Chuyn đi thành nguyên liu hoc khí lng
Gim s ph thuc vào du m
òi hi ít không gian xây dng
Lng tiêu hao nhiên liu ln
Thi các cht đc hi nh NO
X
, SO
2
, CO
2
và tro
Ô nhim thy ngân
Chi phí hot đng cao
Ngun nhiên liu không di dào, không tái to
Tác đng đn môi trng, thay đi cnh quan
Công sut phát đin chm
Tính phân tán và không n đnh
Nhit đin khí
(gas)
Tr lng ngun khí ln
Sch so vi than, du và ít gây ô nhim
Ít hn 70% carbon dioxide so vi nhiên liu hóa
thch khác
Giúp ci thin cht lng không khí và nc
Không tn kém so vi than đá
Chi phí hot đng cao
Ngun nhiên liu không di dào và không tái to
Tác đng đn môi trng do phát thi khí CO
2
Công sut phát đin chm
Giá thành sn xut cao
Tính phân tán và không n đnh
Nhit đin du
Ngun nng lng di dào, d vn chuyn và d s
dng
D la chn đa đim xây dng
Chi phí hot đng cao
Tác đng gây ô nhim đn môi trng
Công sut phát đin chm
Tính phân tán và không n đnh
Ngun nhiên liu không tái to
Thy đin
Hn ch giá thành nhiên liu
Tui th ln hn nhà máy nhit đin
Chi phí nhân công thp
Thc hin nhiu chc nng (ti tiêu, kim soát l,
gii trí, du lch)
Ngun nng lng có th phc hi
Ph thuc vào mc nc, thi tit
nh hng đn s cân bng sinh thái
nh hng đn môi trng do khí gas gây hiu ng
nhà kính phát ra t đp
nh hng đn dân c và s mt đi s gn bó v
mt lch s
S đi hng ca dòng sông
Nguy c x nc hay v đp
Turbin khí chu
trình hn hp
D lp đt và có chi phí vn thp vi các h thng
ln
Gim thiu trong vic phát thi khí CO2
Sn lng cao hn
To ra các ph phm hóa cht s dng trong công
nghip, giao thông và nhiên liu
Giá khí bin đng
Gim hiu sut khi nhit đ cao
Chi phí cao cho các h thng nh
Có th gây ra mùi khó chu
Phong đin
Không gây ô nhim môi trng
Không tiêu tn nhiên liu
Không tn tht chi phí vn hành
Ngun nng lng vô tn
D chn đa đim và tit kim xây dng
Li ích cho cng đng đa phng (thu nhp, vic
làm)
S dng đa dng cho các đi tng ngi dân hoc
doanh nghip
Ph thuc vào ch đ gió, vn tc gió phi ln hn
7mph
Giá thành sn xut cao cho turbin công sut nh
Tác đng ti ni c trú ca đng vy hoang dã, h
thc vt, đt đai và cht lng nc
Tui th hu ích thp
Gây ting n tác đng đn khu v dân c sinh sng
Sn lng cung cp đin hn ch đi vi mt tuabin
Theo c tính ca y ban nng lng quc t thì sut đu t đ lp đt 1KW phong
đin là trên 1.700 USD (theo mc giá nm 2007). Sut đu t này li khác nhau
gia các quc gia và gia các kích c khác nhau ca turbine. Hình 1.2 th hin sut
đu t khác nhau ca các quc gia, trong đó, an Mch có chi phí đu t thp nht
- 6-
và cao nht là Anh, c, Canada vi sut đu t cao hn an Mch t 20% - 30%
(theo mc giá nm 2006).
Hình 1.1 Nng lc đin gió hàng nm ca th gii (VT: MW)
(Ngun: EWEA (2009), Wind Energy – The facts, trang 3, [16])
Hình 1.2 Sut đu t nng lng gió ti các quc gia (nm 2006)
(Ngun: EWEA (2009), Wind Energy – The facts, trang 201, [16])
Tng chi phí đu t , bao gm turbine, nn móng và ni li (khác nhau v kích thc turbine và
quc gia lp đt)
Tng
Phn còn
li ca
th gii
Công sut đin gió hàng nm ca th gii, 1991 – 2007, MW
C.Âu
Ý Ý
Anh
Hà
Lan
B
ào
Nha
c
Nh
t
Hy
Lp
Tây
Ban
Nha
an
Mch
M
Na
Uy
Ca
Na
a
- 7-
Tuy nhiên, sut đu t ca mt s nhà máy đin khác li khá thp. Theo thng kê
trong Bng 1.5 thì sut đu t ca các nhà máy thy đin ti Vit Nam là tn kém
nht (1.200 – 1.400 USD/KW) nhng vn thp hn so vi sut đu t ca các nhà
máy phong đin.
Bng 1.5 Sut đu t ca các nhà máy đin ti Vit Nam
Sut đu t ca các nhà máy đin ti Vit Nam (USD/KW)
Nhit đin than 1.100-1.300
Nhit đin du 850-900
Thy đin ln 950-1200
Thy đin nh 1.200-1400
Turbine khí chu trình hn hp 650-700
(Ngun: PECC3, Báo cáo đu t nhà máy đin tru Lp Vò, ng Tháp, 2009, [7])
Nh vy, nng lng gió là ngun nng lng tái to “sch” không phát khí thi
gây hiu ng nhà kính nh nhit đin, không phá rng làm suy thoái môi trng
nh thy đin nhng li có sut đu t quá cao khin cho các nhà đu t e ngi. Do
đó, liu vic đu t vào các d án phong đin ti Vit Nam nhm đa dng hóa
ngun nng lng có tht s đem li hiu qu kinh t hay không? Vì lý do trên, đ
tài này đc thc hin vi mc đích đánh giá hiu qu ngun nng lng gió thông
qua vic phân tích li ích – chi phí d án nhà máy phong đin Phc Th, Bình
Thun.
1.2 Mc tiêu ca đ tài
Mc tiêu ca đ tài nhm phân tích tính kh thi tài chính ca d án trên quan đim
tng đu t và quan đim ch đu t có xem xét tác đng ca lm phát, phân tích
hiu qu đu t v kinh t - xã hi ca d án t đó đa ra nhng gi ý chính sách
phù hp vi tình hình phát trin đin nng ca Vit Nam trong giai đon hin nay
và sp ti.
1.3 Câu hi nghiên cu
Thông qua tình hung c th nhà máy phong đin Phc Th, Bình Thun câu hi
đt ra là Nhà nc có nên cp phép d án nhà máy phong đin Phc Th, Bình
- 8-
Thun hay không? có th tr li đc câu hi này thì d án phi tha mãn hai
câu hi:
- D án có mang li hiu qu v mt tài chính và kinh t hay không?
- Nu d án ch hiu qu v mt kinh t nhng không hiu qu v mt tài chính
thì Nhà nc cn phi có nhng chính sách gì đ h tr cho nhng đi tng b
thit hi t d án nhm giúp cho d án phong đin Phc Th nói riêng và
ngành nng lng gió nói chung có th phát trin?
1.4 Phm vi ca đ tài
tài tp trung vào vic nghiên cu, phân tích tính hiu qu v mt tài chính, kinh
t và xã hi thông qua vic phân tích b s liu đu vào, phân tích tài chính có xét
đn lm phát, xác đnh sut chit tính MARR, phân tích ri ro có xem xét phân phi
xác sut ca các bin đu vào, phân tích kinh t và xã hi trên c s đnh lng theo
phng pháp h s chuyn đi giá và phân tích ngoi tác.
1.5 Thu thp d liu
Toàn b các d liu đc s dng ch yu thu thp t ngun s liu s cp và th
cp bao gm:
S liu tng quát v tình hình cung cu đin ti Vit Nam đc thu thp t nhng
báo cáo ca Ngân hàng Th gii và các báo cáo ca EVN.
Thu thp thông tin d liu t nhng d án phong đin đã đc thc hin và hoàn tt
ti Vit Nam, nhng d án phong đin ti các nc trên th gii và các s liu t
báo cáo đu t d án nhà máy phong đin Phc Th, Bình Thun, 2009. Trên c
s đó, c tính cho d án phong đin Phc Th, Bình Thun.
Ngoài ra, các s liu v giá đt th trng đc thu thp thông qua kho sát thc t
trên đa bàn huyn Tuy Phong, tnh Bình Thun; các s liu kho sát mc sn lòng
chi tr ca ngi dân nhp c trên đa bàn phng Bình Tr ông, qun Bình Tân,
TP.HCM.
- 9-
T các s liu thu thp đc, đ tài s s dng các phng pháp phân tích d án và
phân tích ri ro đ đánh giá tính hiu qu ca d án phong đin trong thi đim hin
ti.
1.6 B cc lun vn
Lun vn bao gm by chng vi b cc nh sau:
Chng 1 gii thiu v c s hình thành d án và đ tài đng thi đa ra các câu
hi nghiên cu, cách thu thp d liu và b cc ca lun vn.
Chng 2 trình bày tng quan v nng lng gió trên th gii và Vit Nam,
phng pháp và quan đim s dng trong phân tích tài chính, kinh t và xã hi ca
d án.
Chng 3 mô t d án thông qua vic gii thiu thiu s lc v ch đu t và d
án, đng thi trình bày nhng đc đim chính ca d án.
Chng 4 phân tích tài chính d án bao gm vic lp biu đ dòng tin, tính toán
phân tích tài chính và phân tích kt qu thu đc.
Chng 5 phân tích ri ro thông qua nhng yu t tác đng to nên ri ro cho d án
bng vic phân tích đ nhy, phân tích kch bn, phân tích Monte Carlo và phân tích
các kt qu thu đc.
Chng 6 phân tích kinh t - xã hi bao gm phn trình bày báo cáo kt qu ngân
lu kinh t và hiu qu xã hi ca d án.
Chng 7 trình bày nhng ý ngha chính sách rút ra t nhng phân tích bên trên và
kt lun ca đ tài.
- 10-
CHNG 2: TNG QUAN & PHNG PHÁP LUN
Ni dung ca chng này tp trung gii thiu tng quan v nng lng gió trên th
gii và Vit Nam đng thi trình bày nhng quan đim và phng pháp s dng
trong phân tích tài chính, phân tích kinh t và xã hi s đc s dng trong đ tài.
2.1 Tng quan v nng lng gió
2.1.1 Lch s nng lng gió
Nng lng t gió đã đc con ngi khai thác t cách đây 5.000 nm, ngi Ai
Cp c đi s dng nng lng gió đ bum ca tàu chy trên sông Nile
3
. Các ci
xay gió đu tiên đc bit đn Iran dùng đ xay ng cc. Nhng th k sau đó
ngi Hà Lan đã phát minh ra phng thc đ ci xay gió có th liên tc thay đi
phù hp vi hng gió. Nh đó Hà Lan tr thành mt trong nhng nc công
nghip th k th 17.
Vào cui thp niên 1920 ngi M s dng ci xay gió đ to ra đin nhng vùng
nông thôn cha có mng li đin. Trong chin tranh th gii ln th hai máy phát
đin gió loi nh cng đc s dng trên các tàu ngm đ sc pin nhm tit kim
nhiên liu trên tàu.
Cho đn trc nhng nm 70 ngành nng lng gió cha đc chú trng. Tuy
nhiên tình trng giá du tng vt trong nhng nm 70 đã thay đi bc tranh nng
lng trên toàn th gii. Nó to ra môi trng ci m hn cho các ngun nng
lng thay th, m đng cho thi k phát trin nng lng gió toàn cu.
2.1.2 Nng lng gió trên th gii
Trong nhng nm gn đây ngành nng lng gió không ngng phát trin, tng
trng rng khp trên th gii, mc dù hu ht các nc đu đang phi đi mt vi
khng hong kinh t, tài chính toàn cu. Hình 2.1 th hin tng công sut nng
lng gió trên th gii đc lp đt không ngng gia tng qua các nm.
3
Ngun: [28]
- 11-
Hình 2.1 Công sut lp đt ca th gii (MW)
(Ngun: WWEA 2010, World Wind Energy Report 2009, trang 5, [24])
Tng công sut trên toàn th gii nm 2009 đt 159.213 MW tng trng 31,7% ,
mc cao nht k t nm 2001, tng đng vi tng nhu cu đin nc Ý (nn kinh
t ln th by trên th gii) và bng 2% lng đin tiêu th toàn cu. Tng doanh
thu trong ngành đin gió đt 50 t euro và c tính to ra mt triu vic làm vào
nm 2012. Trung Quc tip tc là th trng ln nht đi vi turbine mi đc lp
đt và là nc có công sut đng th hai sau M. V th phn lp đt tuabin mi ca
th gii, châu Á chim phn ln vi 40,4% th phn, tip theo là Bc M 28,4%,
châu Âu v trí th ba 27,3%, đc trình bày Hình 2.2. Vi đà tng trng nh
hin nay d kin nm 2010 tng công sut toàn th gii s vt qua ngng
200.000 MW.
Nm 2009 cng là nm to ra nhiu vic làm trong ngành nng lng gió toàn cu
vi 550.000 vic làm trc tip và gián tip. S vic làm tng gp đôi nu so vi
235.000 vic làm ca nm 2005.
T
NG CÔNG SUT LP
T CA TH GII
- 12-
Hình 2.2 T trng nng lc lp đt mi ca tng châu lc
(Ngun: WWEA 2010, World Wind Energy Report 2009, trang 11, [24])
Lnh vc nng lng gió toàn cu đt mc đ tng trng n tng trong nm 2009
và tc đ tng trng kinh t th gii hi phc trong thi gian ti s có nhiu khu
vc trên th gii có thêm tài chính và ngun lc xã hi h tr cho công ngh gió đ
m rng tc đ phát trin ngun nng lng gió trong tng lai ti các nc phát
trin, đang phát trin.
2.1.3 Tình hình phát trin nng lng gió ti Vit Nam
Theo kho sát ca Ngân hàng th gii ti bn nc khu vc ông Nam Á (Thái
Lan, Lào, Campuchia và Vit Nam) thì Vit Nam là quc gia có tim nng gió ln
nht vi tng công sut tim nng c tính vào khong 513.360 MW
4
(th hin qua
Bng 2.1). Và ch vi h s phát đin trung bình 20% đn 25% thì tim nng nng
lng gió trung bình mang li t 200 đn 245 t KWh, gn gp đôi tim nng thy
đin 123 t KWh vi công sut 30 GW.
Theo kt qu điu tra s b ca B Công Thng cho thy, 8,6% din tích đt ca
Vit Nam đc đánh giá là nhng vùng có tim nng ln đ phát trin nng lng
gió, nht là các tnh phía Nam, c tính sn lng vào khong trên 1.780 MW.
4
Ngun: “Wind Energy Resource Atlas of Southeast Asia”, 09/2001, [22]
C.Âu
C.Phi
Bc
M
M
Latinh
C. Á
C.Úc
TBD
- 13-
Riêng ti Ninh Thun, Bình Thun, Trà Vinh và Sóc Trng, tng công sut khai
thác c tính có th lên ti 800 MW.
Bng 2.1 Tài nguyên nng lng gió ông Nam Á
Quc gia
Y
u
<6 m/s
Trung bình
6-7 m/s
T
t 7
-
8
m/s
R
t tt
8-9 m/s
Lý t
ng
> 9m/s
Tng
Campuchia
Di
n tích
175.468
6.155
315
30
0
%
di
n tích
96,4%
3,4%
0,2%
0%
0%
Ti
m n
ng
(MW)
NA
24.620
1.260 120
0 26.000
Lào
Di
n tích
184.511
38.787
6.070
671
35
% di
n tích
80,2%
16,9%
2,6%
0,3%
0%
Ti
m n
ng
(MW)
NA
155.148
24.280 2.684
140 182.252
Thái Lan
Di
n tích
477.157
37.337
748
13
0
% di
n tích
92,6%
7,2%
0,2%
0%
0%
Ti
m n
ng
(MW)
NA
149.348
2.992 52
0 152.392
Vit Nam
Di
n tích
197.342
100.361
25.679
2.187
113
% di
n tích
60,6%
30,8%
7,9%
0,7%
0,00%
Ti
m n
ng
(MW)
NA
401.444
102.716 8.748
452 513.360
(Ngun: [25])
Vit Nam bt đu phát trin nng lng gió t cui nhng nm 90 ca th k trc
vi các th nghim ti khu vc ven bin min Trung, đo Bch Long V và hu ht
các th nghim này ít mang li hiu qu. Theo d báo ca B Công Thng, đn
nm 2030, nhu cu nng lng trong nc tng khong 4 ln so vi hin nay và sau
nm 2015 s phi nhp khu đin t các nc láng ging nh Trung Quc, Lào.
Hin nay, theo thng kê ca Vin Nng lng (B Công Thng) đã có khong
mi d án v phát trin đin gió ca doanh nghip trong và ngoài nc đang đc
trin khai ti khu vc Nam Trung B. Cui tháng 8/2009, nhà máy phong đin đu
tiên ca Vit Nam ti Tuy Phong (Bình Thun) do Công ty c phn nng lng tái
to Vit Nam xây dng đã đi vào hot đng giai đon mt vi 5 turbine gió. Các
tuabin này đc đu ni vi trung tâm điu khin h thng turbine thông qua v
tinh trên toàn th gii đt ti c.
Giá thành sn xut đin gió hin nay đt gp đôi so vi các ngun đin truyn
thng. Vì vy, mc dù 5 turbine gió ca Công ty c phn nng lng tái to đã đi
- 14-
vào hot đng, nhng gia công ty này và tng công ty đin lc Vit Nam vn cha
tha thun đc giá bán đin phù hp, toàn b lng đin đc to ra t nm
turbine gió này ch đc EVN ghi n trên thanh cái. Mc dù vy các nhà đu t vn
mnh dn phát trin các d án ti Vit Nam và ch đi Nhà nc s đa ra nhng
chính sách v giá bán đin hp lý cng nh s h tr nhm giúp ngành nng lng
gió có th phát trin ti Vit Nam.
2.2 Các quan đim và phng pháp phân tích d án
đánh giá tính hiu qu tài chính ca d án, đ tài s dng các quan đim tng
mc đu t và quan đim ch đu t đ phân tích d án. Quan đim tng mc đu
t đc s dng nhm mc đánh giá tính hiu qu tài chính ca d án, t đó làm c
s đ phân tích kinh t, xã hi ca d án. Quan đim ch đu t đc s dng nhm
phân tích hiu qu vn đu t ca ch s hu, t đó xem xét liu ch đu t có nên
đu t vào d án này hay không (tc là d án có tht s mang li li nhun nh
mong đi cho ch đu t hay không).
Mc tiêu chính ca đ tài là đánh giá hiu qu kinh t, xã hi mà d án mang li cho
nn kinh t nên đ tài s đc phân tích trên c quan đim kinh t và xã hi đ phân
tích d án nhm tính toán nhng li ích cng nh chi phí mà d án mang li cho
nn kinh t, t đó xác đnh nhng đi tng b tác đng bi d án và nh hng đn
thu nhp ca h nh th nào. Thông qua vic phân tích này, đ tài s xác đnh đc
d án có đáng giá đ thc hin hay không và xác đnh nhng nhóm đi tng nào
đc hng li và b thit t d án này.
Quá trình phân tích tài chính theo hai quan đim tng mc đu t, quan đim ch s
h có xét đn yu t lm phát và phân tích kinh t - xã hi ca d án đc thc hin
thông qua các phng pháp giá tr hin ti ròng (NPV) và phng pháp sut sinh li
ni ti (IRR). Thông qua các phng pháp này, đ tài s xác đnh đc tính kh thi
ca d án theo tng quan đim. Tuy nhiên, đ có th tính toán giá tr hin ti ròng
và sut sinh li ni ti theo quan đim kinh t, đ tài s s dng phng pháp h s