Tách bạch chức năng quản lý hành chính nhà nước với chức năng đại diện chủ sở hữu vốn nhà nước tại doanh nghiệp

B GIÁO DCăVĨăĨOăTO
TRNGăI HC KINH T TP. H CHÍ MINH

VngăTh Mai




TÁCH BCH CHCăNNGăQUNăLụăHÀNHăCHệNHăNHÀăNC
VI CHCăNNGăI DIN CH S HU VNăNHÀăNC
TI DOANH NGHIP



LUNăVNăTHCăSăKINHăT












TP. H Chí Minh - Nmă2010

B GIÁO DCăVĨăĨOăTO
TRNGăI HC KINH T TP. H CHÍ MINH



CHNGăTRÌNHăGING DY KINH T FULBRIGHT

VngăTh Mai


TÁCH BCH CHCăNNGăQUN LÝ HÀNH CHÍNH NHÀăNC
VI CHCăNNGăI DIN CH S HU VNăNHÀăNC
TI DOANH NGHIP

Chuyên ngành: Chính sách công
Mã s: 603114


LUNăVNăTHCăSăKINHăT


NGIăHNG DN KHOA HC:
PGS.TS PHMăDUYăNGHA





TP. H Chí Minh - Nmă2010
i
LIăCAMăOAN
TôiăxinăcamăđoanălunăvnănƠyăhoƠnătoƠnădoătôiăthc hin.ăCácăđon trích
dn và s liu s dng trong lunăvnăđuăđc dn ngunăvƠăcóăđ chính xác cao
nht trong phm vi hiu bit ca tôi. LunăvnănƠyăkhôngănht thit phn ánh quan
đim caăTrngăi hc Kinh t thành ph H ChíăMinhăhayăChngătrìnhăging
dy kinh t Fulbright.
TÁC GI

Vng Th Mai
ii
LI CMăN
Tôi xin gi li cmănăsơuăsc ti PGS.TS PhmăDuyăNgha,ăngi đƣătn
tình trc tip hng dn tôi trong sut quá trình thc hin lunăvn này.ăng thi,
tôi xin trân trng cmănă các chuyên gia:ăTS.ăngăcăm, TS. NguynăVnă
Huy, TS. Nguyn TinăDng, TS.ăVăVnăThơn, ThS. Phm Th Luyn, ThS. Phm
ngăNam, Th.S Nguyn Th VơnăAnhăđƣăđaăraănhng ý kinăđánhăgiáăquý báu v
hin trngăcăch qun lý vn  Vit Nam. Xin gi li cmăn chân thành ti quý
thyăcôătrongătrng và các bn hcăđƣăchia s kin thc và kinh nghim nghiên cu
giúp tôi hoàn thành lunăvn. Xin cmănăcácăđng nghip  căquanăđƣătoăđiu
kin thun liăđ tôi đc tip cn nhng tài liu nghiên cu hu ích cho vic thc
hin lunăvnănƠy.
Trân trng!
TÁC GI
Vng Th Mai





iii
MC LC
LIăCAMăOAN i
LI CMăN ii
MC LC iii
GII THÍCH NHNG CH VIT TT vi
DANH MC HÌNH, BNG BIU vii

Danh mc hình vii
Danh mc bng vii
TÓM TT LUNăVN viii
LIăNịIăU 1
1. Lý do la chn lunăvnăvƠăcơuăhi chính sách 1
2. Tng quan v các công trình nghiên cuăliênăquanăđn lunăvn 1
3. Mcăđíchănghiênăcu ca lunăvn 2
4.ăiătng và phm vi nghiên cu ca lunăvn 2
5.ăPhngăphápănghiên cu ca lunăvn 2
6. Kt cu ni dung ca lunăvn 3
7. Các kt qu k vng ca lunăvn 3
Chngă1:ăCăS LÝ LUN V THC HIN CHCăNNGăI DIN CH
S HU VNăNHĨăNC TI DNNN 4
1.1.ăuătănhƠănc trong doanh nghip 4
1.1.1. McătiêuăđuătăcaănhƠănc vào khu vc doanh nghip 4
1.1.2. Khái nim DNNN  Vit Nam 4
1.1.3. Vai trò ca khu vc DNNN 5
1.2. ChcănngăqunălỦănhƠăncăđi vi DNNN 6
1.3.ăQuyăđnh quynăCSHănhƠănc theo pháp lut và mô hình thc hin
quynăCSHănhƠănc ti doanh nghip 9
1.3.1.ăQuyăđnh quynăCSHănhƠănc theo pháp lut 9
1.3.2. Mô hình thc hin quynăCSHănhƠănc ti doanh nghip 13
Kt lunăchngă1 14
Chngă 2:ă THC TRNGă Că CH I DIN CH S HU VN NHÀ
NC TI DOANH NGHIP  VIT NAM 15
iv
2.1.ăCăch đi din CSH vnănhƠănc thông qua b qun lý ngành 15
2.1.1.ăCăch qun lý DNNNătrongăquáătrìnhăđi mi 15
2.1.2. Các vnăđ cnăđc x lỦătrongăcăch đi din CSH vnănhƠănc ti doanh
nghip 16

2.1.2.1. Vn đ trong thit k c ch qun lý 16
2.1.2.2. Vn đ trong t chc thc hin c ch qun lý 17
2.1.2.3. Nhng h ly ny sinh khi b ch qun thc hin đng thi hai chc
nng qun lý nhà nc đi vi DNNN 19
2.2. Qun lý vnănhƠănc thông qua các tpăđoƠn,ătng công ty 21
2.2.1. T TCT lên tpăđoƠnăthôngăquaăcăch công ty m - công ty con 21
2.2.2. Nhng vnăđ trongăcăch qun lý vnănhƠănc ti các tpăđoƠn,ăTCT22
2.2.2.1. Nhiu c quan qun lý TCT 91 và TKT, nhng thc t không bit
đn v nào thc hin chc nng đi din CSH vn nhà nc 22
2.2.2.2. C ch giám sát vn nhà nc ti các TKT b buông lng 23
2.3. Thc hin quynăCSHănhƠănc thông qua SCIC 27
2.3.1.ăBcăđu hotăđng có hiu qu 27
2.3.1.1. i mi c ch qun lý vn giúp tng hiu qu hot đng ca doanh
nghip 27
2.3.1.2. Tái c cu li phn vn nhà nc ti doanh nghip 28
2.3.2. Mt s vnă đ trong vic thc hin chcănngăđi din CSH vn nhà
nc thông qua SCIC 29
2.3.2.1. Tác dng còn hn ch 29
2.3.2.2. Khó khn v nhân s 29
2.3.2.3. Mi quan h gia SCIC và ngi đi din còn lng lo 30
Kt lunăchngă2 31
Chngă3:ă  XUT MÔ HÌNH THC HIN CHCăNNGăI DIN CSH
VNăNHĨăNC TI DOANH NGHIP PHÙ HP VIăIU KIN C TH
 VIT NAM 33
3.1. Mt s kinh nghim quc t 33
3.1.1. Kinh nghim ca Trung Quc 33
3.1.1.1. Thc hin tách bch chc nng qun lý hành chính vi chc nng
đi din CSH vn nhà nc 33
3.1.1.2. Thc hin có hiu qu vic điu chnh mi quan h Nhà nc -
DNNN 34

v
3.1.2. Kinh nghim ca Singapore 36
3.2. Gi ý gii pháp tách bch chcănngăqun lý hành chính nhƠănc và
chcănngăđi din CSH vnănhƠănc ti doanh nghip  Vit Nam 37
3.2.1.ă xut thành lp mtăcăquanăchuyênătráchăgiámăsátăvƠăqun lý vn nhà
nc 37
3.2.2. Lý do la chn mô hình 39
3.2.3. K hochăhƠnhăđng trin khai xây dng mô hình 41
3.2.3.1. Xây dng c cu t chc 41
3.2.3.2. B trí cán b 42
3.2.3.3. Xây dng quy ch hot đng cho các t chc mi 42
3.3. Kt qu k vng ca mô hình 43
KT LUN 45
TÀI LIU THAM KHO 47
PH LC 52
Ph lcă1:ăDanhăsáchăcácăchuyênăgiaăđƣăphng vn 52
Ph lc 2: Phân bit chcănngăqunălỦăhƠnhăchínhănhƠănc và chcănngă
đi din ch s hu vnănhƠănc ti doanh nghip 53
Ph lcă3:ăCăch giám sát và qun lý các tpăđoƠnăkinhăt theoăcăquan ca
Chính ph 54
vi
GII THÍCH NHNG CH VIT TT
B GTVT
B Giao thông vn ti
B KH&T
B K hochăvƠăuăt
B NN&PTNT
B Nông nghip và Phát trin nông thôn
CP
Chính ph

CSH
Ch s hu
CSHT
Căs h tng
CTGT
Công trình giao thông
DNNN
Doanh nghipănhƠănc
EVN
TpăđoƠnăđin lc Vit Nam
HBT
Hiăđng B trng
KTNN
Kinh t nhƠănc
PMU 18
Ban qun lý d án 18 (thuc B GTVT)
SASAC
y ban Giám sát và Qun lý tài snăNhƠănc (Trung Quc)
SCIC
TngăcôngătyăđuătăvƠăkinhădoanhăvnănhƠănc
TCT
Tng công ty
TCTD
T chc tín dng
TKT
TpăđoƠnăkinhăt
TKT
TpăđoƠnăkinhăt nhƠănc
TG
Tngăgiámăđc

TNHH
Trách nhim hu hn
UBND
y ban nhân dân
Vinashin
TpăđoƠnăCôngănghip tàu thy Vit Nam
WTO
T chc Thngămi th gii

vii
DANH MC HÌNH, BNG BIU
Danh mc hình
Hình 1.1: S lngăDNNNăgiaiăđon 1998-2009 6
Hình 1.2: Hai chcănng qunălỦănhƠăncăđi vi doanh nghip 7
Hình 3.1. Kt qu hotă đng caă cácă DNNNă trungă ngă Trungă Qucă giaiă đon
2002-2006 35
Hình 3.2: Thc hin chcănngăCSHăvnănhƠănc ti doanh nghip 38

Danh mc bng
Bng 1.1: Tham gia ca khu vc KTNN (%) 6
Bng 1.2: Tóm tt s phân công, phân cp, y quynăđi din CSH vnănhƠănc . 11
Bng 2.1: Phân công, phân cp thc hin quynăCSHăđi vi DNNN 16
Bng 2.2: Tng hp kt qu tip nhn doanh nghip có vnănhƠănc 27


viii
TÓM TT LUNăVN
NhƠănc tham gia hotăđngăkinhădoanhăđƣătr thành hinătng khá ph
bin không ch  cácăncăđangăphátătrin mà c  cácănc công nghip phát trin;
vƠănhăvy vnăđ qun doanh nghipănhƠănc (DNNN) nhăth nào cho hiu qu

là câu hi mà các quc gia luôn phi tìm câu tr li. Viătăcáchăcăquanăquyn lc,
NhƠă nc thc hin chcă nngă qună lỦă hƠnhă chínhă nhƠă ncă đi vi tt c các
doanh nghip thuc mi thành phn kinh t; đng thi viă tă cáchă ch s hu
(CSH), NhƠă nc thc thi chcă nngă qun lý ca CSH nhƠă nc đi vi các
DNNN. Hai chcănngănày phân bit vi nhau v điătng, mc tiêu, yêu cu và
phngăthc qun lý. Tuy nhiên, tách bch hai chcănngănƠyănhăth nào nhm
giúp qun lý DNNN hiu qu li phiăcnăc vƠoăđcăđim tình hình và yêu cu c
th ca miănc trong tngăgiaiăđon phát trin đ quytăđnh; và thc t cngăcho
thy hin có các cách x lý khác nhau  mi nc.
Vit Namăđƣ bcăđu thc hin tách bch hai chcănngănƠyăthôngăqua vic
thành lp TngăcôngătyăuătăvƠăkinhădoanhăvnănhƠănc (SCIC) vƠăthuăđc kt
qu nhtăđnh. Tuy nhiên, nhng DNNN giao v cho SCIC qun lý khá nhiu v s
lng,ănhngărt nh v quy mô. Mt b phn ln các DNNN khác vn chuăđiu
titătheoăcăch qunălỦăc; cóănghaălƠ, B ch qun va thc hin chcănngăqun
lý hành chính, va thc hin chcănngăđi din CSH vn nhƠănc. Thêm na, s
vnănhƠănc ln nht hin tp trung trong các tpăđoƠnăkinhăt (TKT) và các tng
công ty (TCT) ln,ăniăvn đangătn ti nhiu bt cpătrongăcăch hotăđng. Că
ch qun lý vn nhă vy đƣă dnă đn mt s h lyă nh: khôngă quyă đc trách
nhim gii trình, tình trng quá ti ca các căquanăhƠnhăchínhănhƠănc, s la
chnăngc trong nn kinh tầ, hu qu khó tránh là các DNNN hotăđng kém
hiu qu. Thc t đóăđòiăhi phi tách bch chcănng đi din CSH vnănhƠănc
và chcănngăqun lý hành chínhănhƠănc mt cách rành r, dtăkhoátăhnăc v t
chc và cán b thc hin.
ix
 tr li câu hi phi tách bch hai chcănngănƠyănhăth nƠo,ătrênăcăs
tham kho kinh nghim ca mt s nc trong khu vcănhăSingaporeăvƠăTrungă
Quc và phân tích các mtăđcăvƠăchaăđc ca SCIC, tác gi đ xut mt mô
hình hai cp: cp qunălỦănhƠănc và cp doanh nghip.  cp qunălỦănhƠănc
cn thành lp mt Căquanăchuyênătrách giám sát và qun lý vnănhƠănc, ch đm
nhim chcănngăđi din CSH vn nhƠănc ti doanh nghip, không thc hin

qunălỦăhƠnhăchínhănhƠănc.  cp doanh nghip, cn kin toàn SCIC, và tùy theo
nhu cu có th thành lp thêm mt s TCTăđuăt tài chính nhƠănc kiuănhăSCICă
naăđ có th lƠmăđu mi thc hiên chcănng đi din CSH vnănhƠănc  tt c
cácăTCTăvƠăDNNNăđc lp. Trong mô hình này, CăquanăgiámăsátăvƠăqun lý vn
nhƠănc s qun lý trc tip các TKT và (các) SCIC, mà không qun lý trc tip
cácăTCTăvƠăDNNNăđc lp.  Căquan chuyên trách này hotăđng có hiu qu,
cn boăđm thc hin mt s yêu cuăcăbn nh: tính minh bch trong hotăđng,
căch giám sát hiu qu,ăđiăngălƣnhăđo chuyên nghip,ăcăch trách nhim gii
trình rõ ràng,ầ
1
LIăNịIăU
1. Lý do la chn lunăvn và câu hi chính sách
Nhiuănmăqua,ăci cách doanh nghipănhƠănc (DNNN) luônăđcăđc bit
quan tâm trong chinălc phát trin kinh t - xã hi  Vit Nam.ăTrongăđó,ăNhƠă
ncăđƣ n lc tìm cách ắg ri” mi quan h gia qunălỦăhƠnhăchínhănhƠănc vi
thc hin quyn ch s hu (CSH) vn nhƠănc ti doanh nghip. Mô hình Tng
côngătyăuătăvƠăkinhădoanhăvnănhƠănc (SCIC) raăđi là mt sáng kin mi ca
Chính ph nhm tách bch quyn ca CSH và trách nhim qun lý hành chính ca
NhƠănc trong hotăđng sn xut kinh doanh ca các DNNN. Tuy nhiên, nu ch
dng li  đóăthì vnă đ đt ra vnăchaă đc gii quyt trită đ. Lý do là, các
DNNN chuyn giao cho SCIC qun lý choăđn nay mi chim mt t trng vn nhà
nc rt nh. i b phn s vnă nhƠă nc tp trung  các tp đoàn kinh t
(TKT), tng công ty (TCT) vƠăcácăDNNNăkhác,ăniămƠănhng h ly tn ti trong
căch qun lý vn nhƠănc kiuăc t nhiuănmănay vnăchaăđc gii quyt.
ViălỦădoăđó,ălunăvnăđc la chn và mun tp trung làm rõ câu hi: Ti
sao phi tách bch chc nng đi din CSH vn nhà nc ti doanh nghip vi
chc nng qun lý hành chính nhà nc? Tách bch hai chc nng đó nh th
nào?
 làm rõ đc hai câu hi trên, lunăvnăcn phi tr li các câu hi liên quan
khácănh:ăC ch qun lý vn nhà nc ti doanh nghip  Vit Nam hin nay gp

nhng vn đ gì? Mô hình SCIC đã phát huy nh th nào trong vic tách bch hai chc
nng nói trên?
2. Tng quan v các công trình nghiên cuăliênăquanăđn lunăvn
Hin có rt nhiu công trình nghiên cu v DNNN, có th phân thành nhóm
các ch đ nh:ăCácănghiênăcu v sp xp, chuynăđi DNNN; các nghiên cu v
mô hình t chc qun lý ca các loi hìnhăDNNNănhăTCT,ăTKT,ăcôngătyăm -
công ty con; các nghiên cu v vnăđ tài chính, công n,ălaoăđng, hiu qu hot
2
đng; các nghiên cu v phngăthc qun lý, giám sát vn nhƠănc v quyn ch
s hu vnănhƠănc ti doanh nghip.ăTuyănhiên,ăchaăcóăcôngătrìnhănghiênăcu
riêng,ătrongăđóăch raăcácăcăs hình thành mt thit ch phù hp trong vic tách bch
trităđ hai chc nngănóiătrênăti DNNN hotăđng sn xut kinh doanh.
3. Mcăđíchănghiênăcu ca lunăvn
Mc đích chung ca lunăvn là đ xut gii pháp góp phn nâng cao hiu
qu qun lý vn nhà nc ti doanh nghip. C th hn,ălunăvnăcóănhng mc
tiêu nghiên cu c th:
Th nht, ch ra c s ca vic cn tách bch hai chc nng qun lý hành
chính nhà nc vi chc nng đi din CSH vn nhà nc.
Th hai, đ xut mt mô hình qun lý vn nhà nc phù hp vi điu kin
ca Vit Nam nhm tip tc điu chnh mi quan h Nhà nc - DNNN.
Th ba, gi ý mt s cách thc trin khai thc hin mô hình.
4.ăiătng và phm vi nghiên cu ca lunăvn
iă tng nghiên cu ca lună vnă lƠă că ch qun lý vnă nhƠă nc ti
DNNN trong mi quan h vi hotăđng qun lý hành chính ca căquanănhƠănc,
đc bit là ca các b qun lý ngành.
Phm vi nghiên cu ca lunăvnătp trung ch yu vào các DNNN  trung
ng hotăđng sn xut kinh doanh, không nghiên cuăcă ch qun lý vn nhà
nc ti các doanh nghip hotăđng công ích.
5.ăPhngăphápănghiênăcu ca lunăvn
Lunăvnăs dngăcácăphngăphápănghiênăcu ch yuăsauăđơy:

 Tp hp và nghiên cu tài liu khoa hc v ch đ ca lunăvn,
 Kho sát thc t: Làm vic vi mt s căquanănhƠănc (B Xây dng, B
Giao thông ậ Vn ti); kho sát tình hình qun lý  Tng Công ty Phân bón
và Hóa cht du khí.
 Phng vn chuyên gia (xem Danh sách chuyên gia trong Ph lc 1),
 Phân tích và tng hp kt qu nghiên cu, xây dng lunăvn.
3
Ngun s liu:
 S dng ngun thông tin th cp t các kt qu thng kê, nghiên cu ca:
Tng cc Thngăkê,ăBanăi mi và Phát trin doanh nghipăTrungăng,ăB Tài
chính, B Nông nghip và Phát trin nông thôn (B NN&PTNT); các Báo cáo
giám sát ca B K hochăvƠăuătă(KH&T), yăbanăthng v Quc hi,
báo cáo nmăca SCIC; kt qu điu tra doanh nghip; tài liu nghiên cuăđc
thc hin bi các t chcănhăVin Nghiên cu và Qun lý kinh t Trung
ng,ăTrungătơmăThôngătinăvƠăD báo kinh t - xã hi Quc gia.
 Trc tip thng kê qua website ca Chính ph, ca B NN&PTNT và ca
SCIC.
6. Kt cu ni dung ca lunăvnă
Ngoài liănóiăđu và kt lun, lunăvnăbaoăgmă3ăchng:
Chng 1: Căs lý lun v thc hin chcănngăđi din CSH vnănhƠănc ti DNNN
Chng 2: Thc trngăcăch đi din CSH nhƠănc ti doanh nghip  Vit Nam
Chng 3:  xut mô hình thc hin chcănngăđi din CSH vnănhƠănc ti
doanh nghip phù hp viăđiu kin c th  Vit Nam.
7. Các kt qu k vng ca lunăvn
K vng lunăvnăch ra mô hình thc hin chcănngăđi din CSH vn nhà
ncăđi vi các DNNN phù hp viăđiu kin thc t  VităNam,ătrongăđó tp
trung vào:
- Tách chcănngăđi din CSH vn nhƠănc ra khiăcăquanăthc hin chc
nngăqunălỦăhƠnhăchínhănhƠănc,
- Cóăcăquanăđu mi qun lý các TKT và các SCIC,

- Thành lp thêm các SCIC miăđ cùng viăSCICă căthc hin bao quát
chcănngăđi din CSH vnănhƠănc  các TCTănhƠăncăđc lp và các DNNN
sn xut kinh doanh sau chuynăđi trên c nc.

4
Chngă1:ăCăS LÝ LUN V THC HIN CHCăNNGăI
DIN CH S HU VNăNHÀăNC TI DNNN
1.1.ăuătănhƠănc trong doanh nghip
1.1.1. Mc tiêu đu t ca nhà nc vào khu vc doanh nghip
 hu ht các quc gia trên th gii,ănhƠănc tham gia nn kinh t thông
quaăđuătăvn vào các hotăđng kinh doanh ca các doanh nghip vi quy mô và
mcăđ khác nhau. McăđíchăcaănhƠănc nhm đuătăvƠoănhngălnhăvcămƠătă
nhân không mun hay không th thamăgiaănh cung ng các dch v công, nhng
lnhăvc an ninh quc phòng, ch quyn quc gia; thc hinăchínhăsáchăđiu tităvă
mô; hayăcngăcóămc tiêu là đuătăthuăli nhun. Có th gp thành hai nhóm mc
tiêuăchínhăkhiănhƠăncăthamăgiaăđuătălƠ:ă(1)ănhm thc hin mc tiêu chính tr -
xã hi; (2) nhm mc tiêu li nhun. Tuy nhiên, mt hotăđngăđuătăcaănhƠănc
không có nghaăch nhm thc hin duy nht mt mc tiêu mà có th bao hàm c hai
mc tiêu trên.
Cóăhaiăphngăthcăđuătăch yu caănhƠănc vào doanh nghip là: nhà
ncăđuătăthƠnhălp doanh nghip 100% vnănhƠănc; vƠăđuătădi dng góp
vn, mua c phn nhăcác thành viên, c đôngăcaăcôngăty.ăTngăng vi các hình
thcăđuătăđó,ămi nc có cách giăriêngălƠăcôngătyănhƠănc và/hoc DNNN và
đaăs hotăđng theo s điu chnh ca Lut Công ty và/hoc Lut DNNN. Trong
mt s DNNNăđcăthù,ăcóăđo lut riêng đ điu chnh, ví d doanh nghip 100%
vnănhƠăncătrongălnhăvc hành chính, công ích, dch v công ca Hàn Quc chu
s điu chnh ca Lut T chc Chính ph, hay  Niu-di-lân dùng Lut v Tài chính
côngăđ điu chnhăcácăđnăv ca Hoàng gia (có hot đng kinh t nhngăkhôngăt
chc hình thc công ty hoc doanh nghip s huănhƠănc) [2].
1.1.2. Khái nim DNNN  Vit Nam

Thiăkătrcănmă1991, DNNNăkhôngăcóăđaăvăphápălỦ đcălp vƠăđc gi
là xí nghip quc doanh. Nmă1995,ăLutăDNNNăraăđi,ăđa v pháp lý ca DNNN
5
đc chính thc xác lp.ăóălƠămt t chc kinh t doăNhƠănc thành lp,ăđuătă
100% vn và qun lý viătăcáchălƠăCSH,ăhotăđng kinh doanh hoc hotăđng
công ích nhm thc hin các mc tiêu kinh t - xã hiădoăNhƠănc giao.
Nmă2003, LutăDNNN mi raăđiăthayăthăchoăLutăDNNNă1995,ătheoăđó,ă
kháiănimăDNNNăđcăquyăđnhătrong iuă1ănhăsau:ăắDNNNălƠătăchcăkinhătă
doăNhƠăncăsăhuătoƠnăbăvnăđiuălăhocăcóăcăphn,ăvnăgópăchiăphi,ăđcătă
chcădiăhìnhăthcăcôngătyănhƠănc,ăcôngătyăcăphn,ăcôngătyătráchănhimăhuă
hn (TNHH)”.
Nhăvy,ăkháiănimăDNNN theoăLutămi đƣăđcămărngăhn,ăbaoăgmă
côngătyănhƠăncă(lƠădoanhănghipădoăNhƠăncăsăhuă100%ăvnăđiuăl) và các
doanhănghipădiăcácăhìnhăthcăphápălỦăkhác,ăcóăcăphn, vnăgópăchiăphiăcaăNhƠă
ncătătrênă50%.ă
1.1.3. Vai trò ca khu vc DNNN
Trongă điuă kină phátă trină hină ti,ă să tnă tiă vƠă đóngă góp caă khuă vcă
DNNNătrongănnăkinhătăcaăbtăkăqucăgiaănƠoălƠăkhôngăthăphănhn.ăTuyănhiên,ă
ămiănc,ăvaiătròăcaăDNNNăliăămcăđăkhácănhau.ăCóănc DNNN gi vai trò
quan trng, chim mt t l đángăk trong nn kinh t.ăCóănc t trng ca Kinh t
nhƠănc (KTNN)  mc thp hocăđƣăgimăđi.  mt s nc T chc Hp tác các
nc phát trin (OECD), khi DNNN đóngăgóp khong 20% GDP và 10% tng s
laoăđng.  nhiu quc gia Trung Âu, s đóngăgópăca khu vc KTNN cngăchim
t 20-40% GDP [2].
 Vit Nam, KTNN giăvaiătròăchăđoătrongănnăkinhăt.ăTuyăchngătrìnhă
tănhơnăhóaăvƠăcăphnăhóaăDNNN đcăthcăhinănhiuănmănay, nhngăquy mô
caăkhuăvcăKTNN còn rt ln.
6

Hình 1.1: S lng DNNN giai đon 1998-2009

(Ngun: Ban ch đo đi mi và Phát trin doanh nghip[24])
Tínhăđnăhtăthángă10ănmă2009,ăsălngăDNNN mà NhƠăncănmăgiă
100%ăvnăđiuăl cònăkhongă1.500ădoanhănghip.
Bng 1.1: Tham gia ca khu vc KTNN (%)
Nmă
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
C cu
đu t
59,19
59,81
58,58
57,25
55,52
53,86
52,04
42,67
33,55
C cu
GDP
38,52
38,4
38,38

39,08
39,1
38,4
37,39
35,93
34,35
(Ngun: Niên giám thng kê tóm tt 2008 [10])
Nmă2008, đuătăcaăkhuăvcănhƠănc chimăhnă33%ăđuătăxƣăhi,ăhotă
đngăcaăkhuăvcăKTNNăđóngăgópăhnă34% GDPăcaănnăkinhăt.
1.2. ChcănngăqunălỦănhƠăncăđi vi DNNN
QunălỦănhƠănc v kinh t là s tham gia hoc can thip caănhƠănc 
mcăđ khácănhauăđi vi nn kinh t.ăNhƠănc tácăđng vào th trng và các tác
nhân tham gia th trng,ătrc ht là các doanh nghip. S tham gia hoc can thip
ca nhƠănc vào th trng hay qunălỦănhƠănc v kinh t đƣăvƠăđangăxut hin
ti tt c cácănc trên th gii, k c  các nn kinh t th trng. Các hc thuyt
kinh t ni tingănhăKeynesă(đ cao vai trò caănhƠănc), trng phái T do mi
7
(đt nng vai trò ca th trng) hay hc thuyt ca P.A.Samuelson, điu tit kinh t
bngăắhaiăbƠnătay”ă(kt hpăđiu tit kinh t thông qua th trngăvƠănhƠănc)ăđu
cho rng trong nn kinh t th trng, cn thit phi có s qun lý caănhƠăncăđi
vi nn kinh t.
Doanh nghip là t bào ca nn kinh t, cho nên qun lỦănhƠăncăđi vi
doanh nghip là mt thành t quan trng ca qunălỦănhƠănc v kinh t. Viătă
cáchăcăquanăquyn lc,ă NhƠănc thc hin chcănngăqun lý hành chính nhà
ncăđi vi tt c các doanh nghip thuc mi thành phn kinh t; đng thi vi tă
cách lƠănhƠăđuăt vn vào các doanh nghip nênănhƠănc còn thc hin chcănngă
qun lý ca CSH vn nhƠănc ti DNNN. Vì vy, trong nn kinh t th trng,
qunălỦănhƠăncăđi vi doanh nghip bao gm hai chcănngăchínhălƠă(1)ăqun lý
hành chính nhà ncăđi vi doanh nghip, và (2) qun lý ca CSH vn nhƠănc
ti DNNN.

Hình 1.2: Hai chc nng qun lý nhà nc đi vi doanh nghip
Lc theo nghiên cu ca Trn TinăCng (2006) [3], khái nim, mc tiêu,
yêu cu v hai chcănngăqun lý nhà ncăđi vi doanh nghip đc hiu nhă
sau:
Qun lý hành chính
nhƠănc đi vi
doanh nghip
Qun lý ca CSH
vn nhƠănc ti
DNNN
QunălỦănhƠăncăđi
vi doanh nghip
8
Qun lý hành chính nhà nc đi vi DNNN là vicătácăđng caăcăquană
quyn lcănhƠănc bngăcácăphngăthc, công c: pháp lută(banăhƠnhăquyăđnh
pháp lut và t chc thc hin); chính sách (ban hành chính sách và t chc thc
hin); chină lc, quy hoch và k hoch (ban hành chină lc, quy hoch, k
hoch và t chc thc hin); và bng b máyăcăquanăqunălỦănhƠănc (thc hin
hay ng x ca công chc, viên chcănhƠănc)ăđi vi quá trình hình thành, hot
đng và chm dt tn ti ca DNNN.
Mc tiêu ch yu ca qunălỦănhƠăncăđi vi doanh nghip trong nn kinh
t đnhăhng th trng là nhm toămôiătrng hotăđng thun li,ăbìnhăđng,
cnhătranh,ăđúngăphápălut cho tt c các doanh nghip thuc mi thành phn kinh
t.ăTuyănhiên,ăđi vi DNNN, khi cn có th phi thc hin mt s nhng mc tiêu
cóătínhăđnhăhng caăNhƠăncănhngăvn phi boăđm hiu lc, hiu qu ca
qunălỦănhƠăncăđi vi doanh nghip.
Yêu cu v t chc và cán b thc hin chcănngănhim v qun lý nhà
nc phiăđc gn vi t chc và cán b thc hin chcănng,ănhim v qun lý

nhƠănc nói chung (qunălỦătheoăngƠnh,ălnhăvc; qun lý hn hp theo ngành và
theoălnhăvc; hoc qun lý theo lãnh th).
 đơy,ăNhƠănc viătăcáchălƠăcăquan công quyn nên nhƠănc phi tin
hành qun lý mi doanh nghip trong nn kinh t.ăDoăđó,ănguyênătc qun lý là nhà
nc boăđm các doanh nghip hotăđng bìnhăđng v quynăvƠănghaăv không
phân bit hình thc s hu.ăi vi DNNN,ăNhƠănc boăđm hotăđngăđc lp
viăcácăcăquanănhƠănc, tôn trng quyn t ch v tài chính, ch đng trong kinh
doanh ca DNNN.
Qun lý ca CSH vn nhà nc ti DNNN là vic thc thi các quyn hn
caăCSHănhămt c đôngăhayăthƠnhăviênăcôngătyăđi vi DNNN trong quá trình
hotăđng.
Mcă tiêuă caă qună lỦă CSH vnă nhƠă ncă lƠă tpă trungă vƠoă hiuă quă kinhă
doanh; gimădnăsăcanăthip nhƠăncăvƠoăhotăđngăcaădoanhănghip.
9
YêuăcuăđiăviătăchcăvƠăcánăbăthcăhinăchcănng, nhimăvăqunălỦă
caăCSH các DNNNălƠăcóăchuyênămônăsơuăvăhotăđngăkinhădoanh,ăđcătáchăraă
khi tăchcăvƠăcánăbăthucăhăthngăcôngăquyn.
Quaăđóăchoăthy cóăsăphơnăbitărõărƠngăchcănngăqunălỦăhƠnhăchính nhà
ncăviăchcănngăqunălỦăca CSH vn nhƠăncă(xem căthăhnă Phălc 2). Do
đó,ăcnăphiăcó sătáchăbchărõărƠngăvătăchcăvƠăcánăbăthcăhinăhaiăchcănngănƠy.
Thiăgianăquaă VităNam, do khuăvcăKTNN giăvaiătròăchăđo,ănênăchcă
nngăqunălỦăcaăCSH nhƠăncăđiăviăcácăDNNNăchimăvătríăquanătrngătrong
quá trình xơyădng,ăphátătrinănn kinhăt.ăTuyănhiên,ăgnăđơy, chcănng nƠyăđƣă
đcăđiămiătheoăhngăgimădnăcácănghaăvăvƠăquynăhnăcaăCSHănhƠănc;ă
DNNN đcătngăcngătínhătăch, tăchuătráchănhim.ă
1.3.ăQuyăđnh quyn CSH nhƠănc theo pháp lut và mô hình thc hin quyn
CSH nhƠănc ti doanh nghip
1.3.1. Quy đnh quyn CSH nhà nc theo pháp lut
VicăquyăđnhăvăquynăvƠătăchcăthcăhinăchcănngăqunălỦăca CSH
vn nhƠăncăđiăviăDNNNăcóănhngăđimăkhácănhauăăcácăqucăgia.ăiuăđóă

xutăphátătăđiuăkinăcăthăcaămiăncănh:ămcătiêuăphátătrinăkinhăt;ătrìnhăđă
vƠăgiaiăđon phátătrinăkinhăt;ămcăđăphátătrinăcaăkhuăvcăkinhătătănhơnăhay
nngălcăvƠătrìnhăđăqunălỦăcaăcácăcăquanănhƠănc.ă huăhtăcácăqucăgia,ăvnă
vƠătƠiăsnănhƠ ncăkhiăđiăđuătăsăđcăbămáyănhƠănc,ătc baoăgmăcác că
quanăquynălc nhƠăncăvƠăcăquanăhƠnhăchínhăcácăcp trcătipăhay yăquynăchoă
cácăcăquanăqunălỦănhƠănc khác hay các công ty chuyên trách thcăhinăchcă
nngăđiădinăCSH phnăvnăvƠătƠi snănhƠăncătrongănnăkinhăt.
Trng hp DNNN hotăđng theo LutăCôngătyănhăcácăcôngătyăthngă
mi, di hình thc công ty c phn hay công ty TNHH thì CSH nhƠănc tr thành
mt c đôngăhoc thành viên góp vn và có các quynătngăng theo Lut Công
ty. Vì vy, trong LutăCôngăty,ăcóăncăkhôngăquyăđnh riêng ni dung các quyn
CSH nhƠănc vi s huătănhơn.ăMcăđ c th quyăđnh v quynăCSHănhƠănc
10
đi vi doanh nghip trong Lut Công ty là tùy thucăđcăđim,ăđiu kin pháp lut
mi quc gia. i vi các DNNN hotăđng theo khung pháp lut riêng, CSH có
hai vai trò: va là CSH duy nht phn vn, vaălƠăngiăđiu chnh trc tipăcăch
hotăđng ca doanh nghip này.
Trong xu th đi mi qun tr doanh nghip din ra t đu nhngănmă1990ă
tr liăđơy,ă nhiuăncăđc bitălƠăcácănc OECD đƣăcóănhng ci cách v qun
lý ca CSH đi viăDNNNătheoăhng công ty hóa. Kt qu là, mc dù ni dung
các quynăCSHăkhôngăthayăđi,ănhngăt chc thc hin quynăđi din CSH  bên
ngoài doanh nghipănhăQuc hi, chính ph đƣăgimăđi,ăthayăvƠoăđóălƠăcăch phân
cp, trao quyn mnh m hnăcho doanh nghip [2].
 Vit Nam, các quyn CSH vnănhƠănc theo LutăDNNNănmă2003ăđc
xácăđnh và phân thành các nhóm quyn sau:
(1) Các quyn v t chc và nhân s, bao gm: quytăđnh thành lp, gii
th, chuynăđi s hu; quytăđnhăcăcu t chc qun lý; quytăđnh tuyn chn,
b nhim, mim nhim, ch đ lng,ăthng các chc danh qun lý ch cht ca
doanh nghip (thành viên Hiăđng qun tr (HQT), Tng Giám đc (TG), Phó
TG);ăphêăduytăđiu l t chc và hotăđng ca Công ty.

(2) Các quyn quyt đnh v phng hng phát trin sn xut kinh doanh,
bao gm: quytăđnh mc tiêu, chinălc,ăđnhăhng phát trin; quytăđnh các d
ánăđuătătheoăthm quyn caăCSH;ăquyăđnh nhim v, k hochăđi vi phn sn
xut, cung ng sn phm, dch v công ích ca doanh nghip.
(3) Các quyn v lnh vc qun lý vn và tài sn nhà nc: quytăđnh mc
vnăđuătăbanăđu và mc vn b sung;ăquyăđnh v ch đ tài chính; quytăđnh
vic chuynănhng,ăthayăđi hình thc s hu, vn, tài sn, bánầădoanhănghip.
(4) Các quyn kim tra, giám sát kt qu hot đng kinh doanh gm: kim
tra, giám sát kt qu, hiu qu s dng vn, tài sn; vic thc hin mcătiêu,ăphngă
hng phát trin, kt qu thc hin các d ánăđuăt;ăvic thc hin k hoch sn
11
xut, kinh doanh, các tiêu chun,ăđnh mc kinh t - k thutăđi vi các doanh
nghip sn xut, cung ng sn phm, dch v công ích.
TheoălỦăthuytăvăngiăyăquynăậ thaăhƠnh,ăJensen và Meckling (1976),
trích trong NguynăXuơnăThƠnh (2004), đƣăđnhăngha: ắmiăquanăhăyăquynăậ
thaăhƠnhănhălƠămtăhpăđng,ătheoăđóămtăhayănhiuăngiă(ngiăch)ăthuêămtă
ngiăkhácă(ngiăthaăhƠnh)ăthayămtăhăthcăhinămtăsădchăvăvƠăđc phép
đaăraănhngăquytăđnhăcóăliênăquan.ă
ơyălƠămtăkháiănimăchungăchămiăquană giaăngiă chăvƠă ngiăđcă
ngiăchăthuê.ăTrong miăquanăhăgiaăNhƠăncăvƠădoanhănghip cóăvnăđuătă
caăNhƠănc đcăxácăđnh, NhƠăncălƠmăchăviăttăc phnăvnănhƠăncăđuă
tăvƠoădoanhănghip vƠăngiăthaăhƠnhăăđơyăđcăxácăđnhălƠăngiăđiădinăchoă
NhƠăncăthcăhinăcácăquynăcóăliênăquanătiăCSH vnănhƠănc.
Theo Ngh đnh 132/2005/N-CP ngày 20/10/2005, ng vi các quyn ca
CSH nhƠănc,ăcácăđnăv sau có th lƠmăđi din thc hin quyn CSH vn nhà
nc.
Bng 1.2: Tóm tt s phân công, phân cp, y quyn đi din CSH vn nhà nc
Căquan
Thc hin chcănngăđi din CSH vnănhƠănc
Th tng

Chính ph
Trc tip thc hin hoc u quyn cho các b liên quan thc hin mt
s quynăvƠănghaăv caăCSHăđi viăcôngătyănhƠăncăđc bit quan
trng do Th tng Chính ph quytăđnh thành lp.
B qun lý
ngành, UBND
cp tnh
Thc hin quynăCSHăđi viăcôngătyănhƠănc không có HQT do
B, y ban nhân dân (UBND) cp tnh quytăđnh thành lp.
HQT
i din CSH vnănhƠănc tiăTCTăNhƠănc,ăcôngătyănhƠăncăđc
lp có HQT.
SCIC
i din CSH vnănhƠănc ti các doanh nghip sau chuynăđi giao
v cho SCIC, công ty do SCIC đuăt, góp vn thành lp.
Công ty nhà
nc
i dină CSHăđi vi phn vn caăcôngătyăđuătă doanh nghip
khác.
(Ngun: Ngh đnh 132/2005/N-CP [12])
12
Tuy nhiên, không phi miăđnăv đcănêuătrênăđơyălƠăthc hinăđng thi
c 4 nhóm quyn nhân s đƣăđc nêu  trên, mà có nhóm quyn có th do nhiu
đnăv cùng thc hin.ăaăs trng hp là mtăđnăv thc hin c 4 nhóm quyn
này. Chng hn nhăSCICăthc hin c 4 nhóm quynănƠyăđi viăcácăDNNNăđc
lp chuyn giao v cho SCIC; hayăcácăcôngătyănhƠăncăcngăthc hinăđyăđ c 4
nhóm quynănƠyăđi vi phn vn caăcôngătyăđuătăvƠoăcácădoanhănghipăkhácầă
Tuyănhiên,ăđi vi mt s TCT lnănhăTCT 91ăhayăcácăTKTăthìănhómăquyn v
t chc, nhân s li có s tham gia góp ý, phê duyt ca nhiuăcăquanăkhácănhauă
nhăB ni v, B K hochăvƠăuăt,ăB LaoăđngăThngăbinhăvƠăXã hi,ầă

NhngăđiuănƠyăđcăquyăđnh c th hnătrongăcácăNgh đnhăhng dn thi hành.
Lý thuyt qun tr doanh nghip ch ra rng,ăđ doanh nghip tn ti và phát
trin, cn phi có s qunălỦăđiu hành caăđn v đc trao quyn. Mt qun tr tt
s là nn tng cho s phát trin lâu dài ca các doanh nghip,ăngc li qunătră
khôngăttăthngădnăđnănhngăhuăquăxu,ăthmăchíăpháăsnădoanhănghipă[45].ă
NhƠănc làm CSH đi vi phn vn trong doanh nghip và y quynăchoăcácăđnă
v lƠmăđi dinăđ thc hin mt trong các nhóm quyn caăngi ch s hu. S
tách bit gia ch s hu vi trao quyn cho cácăđnăv đcăđi din s giúp công
tác qun tr doanh nghipăxácăđnhăđc phm vi qun lý.ăCácăđi dinăđc giao
thc hin chcănngăđi din CSH vnănhƠănc s phi có mt có ch điu hành,
xây dng các nguyên tc qun tr và kim soát cht ch nhm mang li li ích cao
nhtăchoănhƠăđuăt;ăđng thi mt ch tài hpălỦăđc xây dng và nghiêm túc
thc hin s ngnănga và hn ch nhngăngi qun lý lm dng quyn và nhim
v đc giao. Cácăquyă đnh ca qun tr doanh nghip doăHQTăhayă Hiăđng
thƠnhăviênă(đi vi nhng doanh nghipăkhôngăcóăHQT) ch yuăliênăquanăđn
vic qun lý doanh nghip mà không liên quanăđn vicăđiu hành công vic hàng
ngày,ădoăBanăGiámăđc ca doanh nghip thc hin. Qun tr tt s giúpătngăli ích
caănhƠăđuăt,ăc đôngăhayănhngăngi có li ích liên quan.
13
1.3.2. Mô hình thc hin quyn CSH nhà nc ti doanh nghip
Theo nghiênăcuăcaăTrnăTinăCngă(2005)ă[2]ăchăraămô hình thcăhină
quynăCSHănhƠănc lƠăcácăcăquanănhƠăncăvaăqunălỦănhƠăncăvăkinhăt,ăvaă
thcăhinăchcănngăcaăCSH doanhănghip.ăăđơyătuyăcóăsăphơnăcông,ăphơnăcpă
trongăvicăthcăhinăcácăquynăcaăCSH nhƠănc,ătrongăđóăcăcăquanălpăphápă
(qucăhi)ăvƠăcăquanăhƠnhăphápăcácăcpă(chínhăph,ăb,ăchínhăquynăđaăphng),ă
thamăgiaăămcăđăvƠăphmăviăkhácănhau, nhngăkhông cóăsătáchăbchăgiaăhaiă
chcănngănƠyătrong tăchc bămáyăcôngăquyn.ăCácăcông chcătrongăcácăcăquană
nhƠănc thcăhinăđngăthiăcăhaiăloiăcôngăv,ătrongăđóăqucăhiăthamăgiaăviătă
cách giám sát lƠăchăyu.ăCóăquynăCSH đcăgiaoăchoămtăcpăthcăhin,ănhă
quynăbănhimălƣnhăđoăDNNN.ăCóăquynăCSH đcăthcăhinătheoăcăchăy

quynăvƠăphơnăcpăcătheoăchiuăngangălnăchiuădc,ănhăquynăđiăviăphnăvnă
nhƠăncătiăcôngătyănhƠăncăăPhnăLan.ăTiăPhnăLan,ăQucăhiăcóăquynăquyă
đnhătălăvnănhƠăncănmăgiătrongăcôngătyăcóăvnănhƠănc,ăChínhăphăchăcóă
quynăquytăđnhăbánăphnăvnănhƠăncătrongăkhuônăkhătălădoăQucăhiăquyă
đnh.ăBătrngăbăchăqunălƠăngiăđngătênăphnăvnănhƠăncăvƠăthcăhină
vicăbánăphnăvnătheoăquytăđnhăcaăChínhăph.
MôăhìnhăthăhaiălƠ táchăbchătăchcăthcăhinăchcănng qunălỦăca CSH
vnănhƠăncăkhiăbămáyăhƠnhăchínhănhƠănc, thƠnhălpăcác t chc trung gian là
đi dinăCSH,ănhăthành lp các côngătyăđuătătƠiăchính,ăcôngătyăqunălỦ vnăhocă
tăchcăkinhătăchuyênăthcăhinăchcănngălƠmăđiădinăCSH phnăvnănhƠăncă
đuă tă ti cácă doanhă nghip, ví d nhă Futureă Fundă ca Úc hay Temasek ca
Singapore.
Mô hình th ba,ătrênăcăs tách bch chcănngăqunălỦăhƠnhăchínhănhƠănc
và chcănngăCSHă vnă nhƠănc ti doanh nghip, thành lpă că quanănhƠănc
chuyên trách giám sát và qun lý vnănhƠănc  c cpătrungăngăcngănhăđa
phng,ănhămôăhìnhăSASAC ca Trung Quc.
14
Tùyătheoăđiuăkin,ăhoƠnăcnhăcăthăcaătngăqucăgiaămƠăcóăthăápădngă
mtăhayăcă3ămôăhìnhăđngăthi.ă
Kt lunăchngă1
 hu htăcácănc trên th gii,ănhƠăncăđu tham gia vào nn kinh t vi
mcăđ và phm vi khác nhau.ăNhƠănc đuătăvƠoăhotăđng sn xut kinh doanh
ca doanh nghipădi hình thc 100% vnănhƠănc hay góp vn. Tùy thuc mi
quc gia có tên gi cho loi hình doanh nghip này là DNNN hay công ty nhƠănc
vƠătngăng có pháp lutăđiu chnh c th. Các quynăCSHăvƠăđnăv thc hin
quyn CSH vnănhƠănc đcăquyăđnh c th trong Lut Công ty và/hoc Lut
DNNN  miănc.
 Vit Nam, viătăcáchăcăquanăquyn lc,ăNhƠănc thc hin qun lý
hƠnhăchínhănhƠăncăđi vi tt c các doanh nghip thuc mi thành phn kinh t;
đng thi viătăcáchăCSH,ăNhƠănc thc thi chcănngăqun lý ca CSH đi vi

các DNNN. Hai chcănng qunălỦănhƠănc đi vi doanh nghip phân bit vi
nhau c v điătng, mc tiêu, yêu cuăvƠăphngăthc qun lý.
Khác vi qunălỦănhƠănc  khu vc doanh nghip dân doanh, trong qun lý
nhƠănc đi vi các DNNN d có s ln ln vi vai trò, chcănng,ănhim v qun
lý ca CSH nhƠănc.ăDoăđó,ăyêuăcuăđt ra là cn phân bit chcănngăqun lý
hƠnhă chínhă nhƠă nc và chcă nngă qun lý ca CSH nhƠă nc, tách bch chc
nng,ănhim v, ni dung ca hai loi qun lý này trong qun lý DNNN.
Chính ph lƠăcăquanăqun lý thng nht và t chc thc hin các quyn ca
CSH nhƠănc đi vi DNNN. Chính ph phân công cho Th tng Chính ph và
các B, phân cp c th cho UBND cp tnh, y quynăHQTăcácăTCTăNhƠănc
lƠmăđi din CSH vn nhƠăncăđi vi DNNN. Do tính cht phc tp ca vnăđ
s hu và thc hin quyn CSH nhƠănc vi s tham gia ca nhiuăcăquanănhă
trên, nguyên tc cn thit là phi xácăđnh rõ t chc hay cá nhân chính thcăđc
giao quyn và trách nhimălƠmăđu mi thc hin.