Ứng dụng mô hình dòng tiền có rủi ro để xây dựng quy trình quản trị dòng tiền Nghiên cứu tình huống Mercedes-Bens Việt Nam Luận văn thạc sĩ

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T Tp. HCM
cçd




PHM TH THANH LUYN


 tài:

NG DNG MÔ HÌNH DÒNG TIN CÓ RI RO
 XÂY DNG QUY TRÌNH QUN TR DÒNG TIN:
NGHIÊN CU TÌNH HUNG MERCEDES-BENZ VIT NAM




LUN VN THC S KINH T







Thành ph H Chí Minh - Nm 2009

B GIÁO DC VÀ ÀO TO

TRNG I HC KINH T Tp. HCM
cçd



PHM TH THANH LUYN



 tài:

NG DNG MÔ HÌNH DÒNG TIN CÓ RI RO
 XÂY DNG QUY TRÌNH QUN TR DÒNG TIN:
NGHIÊN CU TÌNH HUNG MERCEDES-BENZ VIT NAM

Chuyên ngành : Tài Chính Doanh Nghip
Mã s : 60.31.12



LUN VN THC S KINH T


NGI HNG DN KHOA HC: GS-TS TRN NGC TH

Thành ph H Chí Minh - Nm 2009
LI CAM OAN

Tôi xin cam đoan rng đây là công trình nghiên cu ca tôi, đc thc hin
vi s hng dn ca Ngi hng dn khoa hc là GS-TS Trn Ngc Th và
nhng ngi đã giúp đ tôi trong quá trình thc hin nghiên cu này. Các ni
dung nghiên cu và kt qu trong lun vn này là trung thc và cha tng đc ai
công b trong bt k công trình nào.


Tác gi




Phm Th Thanh Luyn
LI CM N


S chin thng bn thân bao gi cng đc đánh giá cao hn c so vi bt k
chin thng nào. Nó cho thy s n lc vt qua chính mình và vn lên trong cuc
sng. Ngày hôm nay, sau khi hoàn tt xong Lun Vn Thc S Kinh T này, tôi đã thc
s cm nhn sâu sc nhn đnh này. Kt qu ca lun vn này là mt s n lc vt
qua các khó khn và tr ngi ca bn thân mà bt k mt hc viên nào cng có th gp
phi.

Ngày hôm nay, tôi mun gi li bit n chân thành nht đn nhng ngi đóng
vai trò vô cùng quan trng trong cuc đi tôi. ó chính là gia đình, bn bè và các
ging viên i Hc Kinh T Thành Ph H Chí Minh. c bit, tôi xin gi li tri ân
đn Ngi hng dn khoa hc ca tôi – GS-TS TRN NGC TH – Ngi đã hng

dn và ch bo tôi trong qua trình thc hin lun vn này và truyn cho tôi nhng bài
hc hay v cuc sng

Tôi s c gng vn dng các kin thc mà mình đã đc trang b vào thc tin
cuc sng vi mong mun đem li li ích cho mình và cho ngi khác.


Trân trng.


HVCH. PHM TH THANH LUYN


MC LC
DANH MC CÁC T VIT TT
DANH MC CÁC BNG, BIU

PHN M U 1

1. Tính cp thit ca đ tài 1
2. Mc tiêu và ý ngha ca đ tài nghiên cu 2
2.1. Mc tiêu ca đ tài nghiên cu 2
2.2. Ý ngha ca đ tài nghiên cu 2
2.2.1. Ý ngha khoa hc 2
2.2.2. Ý ngha thc tin 2
3. Phng pháp nghiên cu 3
4. Phm vi nghiên c
u 3
5. Kt cu ca lun vn 3

PHN NI DUNG LUN VN 5

CHNG 1:LÝ LUN VÀ NGHIÊN CU TNG QUAN 5
1.1. LÝ LUN TNG QUAN 5
1.1.1. Các đnh ngha 5
1.1.2. Nguyên nhân ca ri ro dòng tin 5
1.1.3. Tác đng ca ri ro dòng tin 6
1.1.3.1. Kh nng thanh khon 6
1.1.3.2. Chi phí s
dng vn 6
1.1.3.3. Khía cnh li nhun 6
1.1.4. Mô hình CfaR 6
1.1.4.1. nh ngha 6
1.1.4.2. Vai trò ca CfaR 7
1.1.4.3. Các phng pháp tính CfaR 7
1.1.4.4. Quy trình tính toán CfaR da trên đ nhy cm 13

1.2. NGHIÊN CU TNG QUAN NHU CU QUN TR DÒNG TIN 14
1.2.1. Nhu cu qun tr dòng tin ti các nc 14
1.2.2. Nhu cu qun tr dòng tin ti Vit Nam 17
Kt lun Chng 1 24

CHNG 2: THC TR
NG QUN TR DÒNG TIN: NGHIÊN CU TÌNH
HUNG TI MERCEDES-BENZ VIT NAM 26
2.1. GII THIU CHUNG V MERCEDES-BENZ VIT NAM 26
2.1.1. Lch s hình thành 26
2.1.2. Quy mô hot đng 26
2.1.3. Các sn phm dch v 27
2.1.4. C cu t chc 28

2.2. CHÍNH SÁCH QUN TR DÒNG TIN TI MERCEDES-BENZ VIT
NAM 28
2.2.1. Qun tr dòng ti
n thu 28
2.2.2. Qun tr dòng tin chi 28

2.3. THC TRNG QUN TR DÒNG TIN TI MERCEDES-BENZ VIT
NAM 29
Kt lun Chng 2 34

CHNG 3:  XUT XÂY DNG QUY TRÌNH QUN TR RI RO DÒNG
TIN TI CÔNG TY MERCEDES-BENZ VIT NAM 36

3.1. XÂY DNG CHÍNH SÁCH QUN TR DÒNG TIN 36

3.2. QUY NH NHIM V CA CÁC THÀNH VIÊN 38
3.2.1. Nhim v ca Hi đng Thành viên góp vn 38
3.2.2. Nhim v ca Ban Giám c 39
3.2.3. Nhim v ca Giám đc tài chính và B phn qun tr ri ro 39
3.2.4. Nhim v ca B
phn kim soát ni b 40

3.3. QUY TRÌNH QUN TR DÒNG TIN 41
3.3.1. Bc 1- Nhn dng ri ro và ngun gc phát sinh ri ro 41
3.3.2. Bc 2-o lng ri ro 46
3.3.2.1. Lng hóa ri ro 46
3.3.2.2. Tính toán các mc đ ri ro 49
3.3.3. Bc 3- Phòng nga và giám sát ri ro 64
3.3.4. Bc 4- Kim soát ri ro 65

Kt lun Chng 3 67

PHN KT LUN 68






DANH MC CÁC T VIT TT

CfaR : Dòng tin có ri ro (Cash flow at Risk)
CPI : Ch s giá tiêu dùng (Consume Price Index)
CNY : ng Nhân Dân T Trung Quc
EBIT : Li nhun trc thu và lãi vay (Earning Before Interest and Tax)
EUR : ng Euro
JPY : ng Yên Nht Bn
GDP : Tng sn lng ni đa (Gross Domestic Product)
MBV : Mercedes-Benz Vit Nam
PC : Dòng xe du lch (Passenger Car)
SCB : Ngân hàng Standard Chartered
USD : ng đôla M
VA : Dòng xe ti nh (Van)
VaR : Giá tr có ri ro (Value at Risk)
VND : ng Vit Nam
WTO : T chc thng mi th gii (World Trade Organization)

DANH MC CÁC BNG BIU, HÌNH V
Bng 1.1: Ngân hàng Standard Chartered chnh sa các d báo v VND: 18
Bng 1.2: T giá EUR/USD tng trong thi gian qua: 19
Bng 1.3: Ch s CPI (%) qua các nm ca Vit Nam: 20
Bng 3.1: Ch s EBIT ca các lnh vc kinh doanh và ca toàn công ty MBV 47
Bng 3.2: D liu các yu t th trng 47
Bng 3.3: Mô hình đ nhy cm 48
Bng 3.4: Trung bình và đ lch chun ca các bin đc lp: 49
Bng 3.5: Ma trn variance/covariance ca các bin đc lp: 50
Bng 3.6: Kt qu CfaR ca công ty trong quý 3 nm 2009 61
Bng 3.7: Phân tích gim thiu ri ro nh đa dng hóa: 64
Bng 3.8: Phân tích hiu qu phòng nga 65
Biu đ 1.1: Các chc nng chính ca hot đng ngân qu ti c: 16
Biu đ 1.2: Mi chc nng chính ca hot đng ngân qu ti c 17
Biu đ 2: Mng li phân phi ca Mercedes-Benz Vit Nam: 27
Biu đ 3: Biu đ phân phi dòng tin ca MBV trong quý 3 nm 2009 61
Hình 3.1: Phân phi chun ca bin đu vào USD/VND: 51
Hình 3.2: Phân phi chun ca bin đu vào EUR/VND: 52
Hình 3.3: Bin đu ra Cash flow/PC: 53
Hình 3.4: Bin đu ra Cash flow/VA: 54
Hình 3.5: Bin đu ra Cash flow/MBV: 55
Hình 3.6: Danh sách các bin đu ra và đu vào 56
Hình 3.7: L
a chn chc nng cho mô phng 57

Hình 3.8: Thit lp s ln mô phng 58
Hình 3.9: Thit lp mô phng Monte Carlo 59
Hình 3.10: Thit lp báo cáo 60

1

PHN M U

1. Tính cp thit ca đ tài
Trong điu kin nn kinh t th gii bin đng mnh m, s cnh tranh trong
hat đng sn xut kinh doanh ngày càng khc lit hn, thì vic qun tr ri ro đã tr
nên rt cp thit đi vi các nhà qun tr doanh nghip. Các doanh nghip phi t bo
v mình tr
c nhng bin đng bt li ca th trng.
Cuc khng hong tài chính toàn cu, đánh du bi s sp đ ca ngân hàng
Leman Brother ti M, bt đu cho mt giai đon khó khn mi ca nn kinh t th
gii. S bin đng ca t giá hi đoái, lãi sut, lm phát và giá c hàng hóa trên quy
mô toàn cu gây không ít khó khn cho hot đng ca các doanh nghi
p trên toàn th
gii. Trong nm 2008 và 8 tháng đu nm 2009, t giá hi đoái USD/VND có nhiu
bin đng mnh m theo chiu hng tng. T giá bán niêm yt bi các ngân hàng
thng mi hin nay có lúc lên đn trên 17,840. Tháng 3 nm 2009, biên đ giao dch
t giá hi đoái USD/VND đc m rng t +/-3% lên +/-5%, các ngân hàng thng
mi niêm yt t giá bán USD luôn  mc kch trn. Trong khi đó, nhng tháng na đu
nm 2008, v
i chính sách tht cht tin t ca Chính ph, lãi sut cho vay ca các ngân
hàng thng mi có lúc lên đn 21%. Ch s giá tiêu dùng CPI cng liên tc tng trong
3 quý đu nm 2008, có lúc lên đn đnh 25%.
Trong s nhng ri ro tài chính ngn hn, ri ro dòng tin cng là mt nguyên
nhân quan trng có kh nng gây nên nhng cuc phá sn nu doanh nghip không có

kh nng hoàn tr các khon n đn hn. Lch s cho thy không ít các doanh nghi
p
lâm vào phá sn do kt qu hot đng sn xut kinh doanh ti t, thm chí nguyên nhân
ca phá sn có khi xut phát bi s yu kém ca công tác qun tr ri ro tài chính,
trong đó có hot đng qun tr dòng tin.
Hot đng qun tr ri ro hin nay đã quen thuc vi mô hình Giá tr có ri ro
(Value at Risk – VaR), mô hình này cho bit giá tr ca công ty hay mt danh mc tài

2

sn tài chính thay đi nh th nào sau mt khong thi gian nht đnh. Tuy nhiên, mc
tiêu qun tr ri ro hàng đu ca các công ty phi tài chính là làm gim tính bin đng
ca dòng tin, điu này thì VaR không đáp ng đc. Vì vy, xu hng qun tr ri ro
hin nay đang hng đn mô hình Dòng tin có ri ro (Cash flow at Risk – CfaR), mô
hình này cho bit xác sut dòng tin trong tng lai da trên nhng nhng s liu có
đc t trong l
ch s.
S thay đi ca t giá hi đoái, lãi sut và giá c hàng hóa tác đng không nh
đn hot đng kinh doanh ca nhiu doanh nghip, công ty Mercedes-Benz Vit Nam
cng là mt trong s đó. iu này cho thy tm quan trng ca vic qun tr ri ro
dòng tin ti công ty, tuy nhiên điu này cha đc chú trng đúng mc. Vì vy, đ tài
xin đa ra mt s kin ngh v
 vic ng dng mô hình Dòng tin có ri ro (CfaR) đ
xây dng quy trình qun lý dòng tin, nghiên cu tình hung Mercedes-Benz Vit
Nam.
2. Mc tiêu và ý ngha ca đ tài nghiên cu
2.1. Mc tiêu ca đ tài nghiên cu
Trên c s lý lun khoa hc có nghiên cu đn thc tin đ đt đc mt quy
trình qun lý ri ro dòng tin mt cách khoa hc, phù hp, nghiên cu tình hung ti
Mercedes-Benz Vit Nam, làm tin đ cho các nghiên cu sâu h

n na trong lnh vc
này.
2.2. Ý ngha ca đ tài nghiên cu
2.2.1. Ý ngha khoa hc
t đc mt quy trình qun lý ri ro dòng tin phù hp, góp phn làm phong
phú kin thc v ri ro và qun tr ri ro trong lnh vc tài chính.
2.2.2. Ý ngha thc tin
Trong bi cnh thc tin hot đng kinh doanh ti nc ta hin nay, khi mà môi
trng kinh doanh tr nên bt n hn và các yu t đu vào bin đng mnh m hn,
thì vic xây dng mt quy trình qun tr dòng tin hiu qu và phù hp là rt hu ích.

3

3. Phng pháp nghiên cu
Da trên phng pháp duy vt bin chng, đ tài dùng c s lý lun khoa hc
v qun tr ri ro tài chính và thc tin hot đng qun tr ri ro tài chính, ri ro dòng
tin ti Công ty Mercedes-Benz Vit Nam làm phng pháp nghiên cu.
4. Phm vi nghiên cu
 tài dùng c s lý lun khoa hc và thc tin hot đng qun tr ri ro tài
chính, qun tr dòng tin làm tin đ
nghiên cu, các nghiên cu ca các tác gi trong
và ngoài nc và hot đng qun tr ri ro ca Công ty Mercedes-Benz Vit Nam làm
phm vi nghiên cu.
5. Kt cu ca lun vn
Lun vn này bao gm ba phn chính nh sau:
Phn m đu
:
Phn này trình bày tính cp thit ca vic nghiên cu đ tài, mc tiêu và ý ngha
ca đ tài, phng pháp nghiên cu, phm vi nghiên cu và kt cu ca lun vn.
Phn ni dung lun vn:

Phn ni dung chính ca lun vn bao gm 3 chng, nh sau:
CHNG 1: LÝ LUN VÀ NGHIÊN CU TNG QUAN
Phn này trình bày lý lun tng quan và nghiên cu tng quan, bao gm c s lý
lun v dòng tin, ri ro dòng tin, v nguyên nhân ri ro, tác đng ca ri ro và hot
đng qun tr dòng tin. Tip theo s trình bày nhng nghiên cu tng quan v nhu cu
qun tr dòng tin ca các nc trên th
gii và ca Vit Nam trong bi cnh nn kinh
t sau hi nhp WTO.
Chng này cng trình bày c s lý lun v mô hình Dòng tin có ri ro CfaR
bao gm đnh ngha, vai trò, các phng pháp tính toán và quy trình thc hin vic tính
CfaR
CHNG 2: THC TRNG QUN TR DÒNG TIN TI CÔNG TY
MERCEDES-BENZ VIT NAM

4

Phn này gii thiu nhng nét chung v Công ty Mercedes-Benz Vit Nam, các
chính sách qun tr dòng tin và thc tin hot đng qun tr dòng tin ca công ty.
CHNG 3:  XUT XÂY DNG QUY TRÌNH QUN TR RI RO DÒNG
TIN TI CÔNG TY MERCEDES-BENZ VIT NAM
Phn này trình bày nhng kin ngh xây dng quy trình qun tr ri ro dòng tin
bao gm vic quy đnh rõ trách nhim ca các b phn liên quan và quy trình qun tr
ri ro bao gm nh
n dng ri ro, lng hóa và tính toán ri ro, phòng nga, giám sát và
kim soát ri ro ng dng cho trng hp Mercedes-Benz Vit Nam.
Phn kt lun:

Phn kt lun nêu nhng vn đ chính ca đ tài, nhng kt qu nghiên cu đt
đc và nhng kin ngh liên quan
Phn tip theo đây s là phn ni dung chính ca lun vn.

5

PHN NI DUNG LUN VN

CHNG 1:LÝ LUN VÀ NGHIÊN CU TNG QUAN

1.1. LÝ LUN TNG QUAN
1.1.1. Các đnh ngha
Dòng tin: là dòng chuyn đng tin t đi ra và đi vào ca doanh nghip trong
mt khong thi gian nht đnh
Ri ro dòng tin: là ri ro mà doanh nghip không có đ tin đ tr các khon
n khi đn hn
Qun tr ri ro dòng tin: là quá trình giám sát, phân tích và
điu chnh dòng tin

ca doanh nghip nhm gim bt nhng ri ro mà dòng tin có th gây ra cho
doanh nghip, hay nói chính xác là gim bt tác đng tiêu cc ca ri ro ch
không trit tiêu nó. Qun tr ri ro nói chung là mt tin trình mà thông qua đó
doanh nghip làm cho ri ro mà nó phi đi mt bng vi mc ri ro mà nó
mong mun. Quá trình qun tr ri ro không nhm mc đích tránh né ri ro, mc
đích ca nó là nhn din, đánh giá và h tr vic kim soát ri ro bao gm c
các bin pháp đi phó vi ri ro.
1.1.2. Nguyên nhân ca ri ro dòng tin
Ri ro xut phát t hot đng kinh doanh ca doanh nghip: các yu t nh
vòng đi sn sn phm, li th cnh tranh st gim hoc th phn st gim có
th làm gim doanh thu tiêu th sn phm, nh h
ng đn dòng tin thu ca
doanh nghip. Ngoài ra, môi trng kinh t v mô và môi trng pháp lý vi các
chính sách thu áp dng cng có nhng nh hng đáng k đn dòng tin ca
doanh nghip.
Ri ro xut phát t s thay đi ca các yu t th trng: s thay đi ca t giá,
lãi sut, lm phát và giá c hàng hóa có th tác đng đn dòng tin ca doanh

6

nghip. Các yu t th trng này mt phn làm tng chi phí đu vào ca doanh
nghip, mt khác chúng tác đng lên tâm lý ca ngi tiêu dùng làm nh hng
đn doanh thu tiêu th sn phm và nh hng đn dòng tin thu vào ca doanh
nghip
1.1.3. Tác đng ca ri ro dòng tin
1.1.3.1. Kh nng thanh khon:
Bt k các báo cáo tài chính ca doanh nghip li hay l, doanh nghip vn có
th phi đi mt vi vi
c không đ tin mt đ thanh toán các khon n đn hn. Vic
không th tr các khon n đn hn có th dn doanh nghip đn ch b khi kin và

phá sn, hoc ít thì cng nh hng đn uy tín và kh nng đàm phán các hp đng
mua hàng, hp đng tín dng trong tng lai
1.1.3.2. Chi phí s dng vn:
Doanh nghip có th phi đi mt vi chi phí s
 dng vn không hp lý nu ti
mt thi đim nht đnh nào đó, tin mt không đ đ đáp ng các khon tin phi chi
ra ca doanh nghip, dn đn vic phi s dng các ngun vn bên ngoài vi chi phí
cao.
1.1.3.3. Khía cnh li nhun:
Xut phát t đc đim tin có kh nng sinh li. Các khon tin tm thi nhàn
ri có th đc dùng cho các khon đu t ngn hn hay đn gin là hot đng tin gi
hng lãi sut. Tùy thuc vào mc đ tác đng c tính ca ri ro dòng tin, nhà qun
tr doanh nghip có th chp nhn s bt n có th xy ra đ đi li mt khon li
nhun k vng hoc là t chi kho
n li nhun k vng cha đng yu t ri ro đ đi
li đc mt s chc chn không còn ri ro. Dù vy, đm bo s an toàn cho dòng tin
phi đc xem là u tiên hàng đu hn là mc sinh li ca dòng tin.
1.1.4. Mô hình CfaR
1.1.4.1 nh ngha:

7

CfaR là mt phân phi xác sut cho dòng tin ca doanh nghip cho mt quý
hoc mt nm tng lai, qua đó CfaR ch ra mc thâm ht ti đa ca dòng tin, vi
mt đ tin cy thng kê nht đnh và trong mi quan h vi mt mc tiêu, t đó ch rõ
nhng ri ro tim n đi vi dòng tin ca doanh nghip.
CfaR cho phép gp tt c đ nhy c
m đi vi ri ro ca doanh nghip vào
thành mt con s vi mt xác sut kèm theo. Con s này chính là mc thâm ht ti đa
trong dòng tin nói trên, qua đó cho thy kh nng chu đng đi vi ri ro ca doanh

nghip.
1.1.4.2. Vai trò ca CfaR
CfaR có th đc ng dng hu ích trong lnh vc tài chính vi các ni dung
nh:
Lp k hach đu t mi bao gm tri
n khai mt sn phm mi, mua sm thit
b, nghiên cu th trng
Kim tra s đy đ ca các hn mc tín dng, d tr tin mt và cu trúc vn
trong trng hp khó khn v thu nhp
ánh giá k thut phòng nga hin hu và nhng chin lc bo him ca
doanh nghip.
1.1.4.3. Các phng pháp tính CfaR
Hin nay, có ba h
phng pháp ni bt đ tính toán CfaR là phng pháp
bottom-up, phng pháp top-down và phng pháp da trên đ nhy.
Phng pháp bottom-up

Phng pháp này đc phát trin bi RiskMetrics, xác đnh CfaR hng đn
tính hay thay đi ca dòng tin, ph thuc vào ri ro th trng. Báo cáo dòng tin d
toán đc thit lp da trên vic s dng sn lng sn xut và đng ni t làm c s.
Các giá tr ngu nhiên sau đó đc to ra cho giá sn xut và t giá hi đoái trên c s
mt ma trn variance/covariance và đc thêm vào báo cáo d toán ban đu đ tính

8

toán giá tr ca dòng tin trong đng ni t. T kt qu ca phân phi dòng tin s rút
ra CfaR.
Phng pháp bottom-up gi đnh có mt mi liên kt trc tip gia sn lng
sn xut và khi lng đng ni t vi dòng tin ca doanh nghip. Tuy vy, kt lun
chính cho câu hi ti sao công ty li nhy cm vi ri ro th trng và nn kinh t

 v
mô là do ri ro hot đng khá phc tp và bng nhiu cách làm cho công vic mô hình
hóa nó đ phân tích đc trong báo cáo d toán dòng tin b tht bi. Ví d làm th nào
đ xây dng mô hình nhng tác đng ca thay đi t giá hi đoái, cái mà đng thi nh
hng đn giá c đu vào và đu ra, doanh thu tiêu th tng lai do phn ng ca
ngi tiêu dùng đi vi thay đi giá ca doanh nghip và ca đ
i th cnh tranh, cùng
lúc vi nh hng ca nó lên lãi sut, sau đó lãi sut đn lt nó li tác đng tr li đn
chi phí lãi ca doanh nghip và s sn lòng chi tiêu ca khách hàng.  nhy cm đt
đc trong báo cáo d toán nhìn chung ch là mt b phn nh đ nhy cm tng th
ca doanh nghip.
Phng pháp này s là hu dng nu mc tiêu ca đánh giá ri ro ch là c tính
CfaR ph thuc vào ri ro th trng và nu nó có th ch ra tt c các mi liên kt gia
nhng giá c th trng vi dòng tin ca doanh nghip. Bi vì mc tiêu ca chúng ta
là c tính CfaR tng th ca doanh nghip, điu này thì phng pháp bottom-up
không đáp ng đc. Bên cnh đó, phng pháp này cng không ch ra tt c ngun
gc ca đ nh
y cm ca dòng tin đi vi ri ro th trng, điu này làm cho bottom-
up kém sc thuyt phc trong các chng trình qun tr ri ro tài chính.
Phng pháp top-down

Không ging nh RiskMetrics, nhóm ca Stein, Usher, LaGattuta và Youngen
li đa ra mt phng pháp khác, gi là phng pháp top-down, da vào tính hay thay
đi ca dòng tin tng th. Nhóm này gi đnh rng tính hay thay đi tng th ca dòng
tin là do s thay đi ca lãi sut. iu này trái ngc vi đnh ngha v CfaR ca
RiskMetrics rng s thâm ht ti đa là do nhng tác đng ca ri ro th trng. Nh

9

vy, đnh ngha ca RiskMetrics đã cô lp tính hay thay đi cái mà ph thuc vào ri ro

th trng, trong khi nhóm ca Stein’s et al li xem tng dòng tin là bin mc tiêu.
Phng pháp này dùng d liu v dòng tin ca mt s lng ln công ty có th
so sánh đc đ c tính phân phi ca dòng tin. Lý do ca vic này là khó có th có
đc đy đ d liu lch s ca mt công ty riêng l cho m
t c tính dòng tin tin
cy. Thông thng thì ngi ta s s dng s liu hàng quý ca dòng tin, nh vy, khi
tr ngc li vi d liu ca nm nm trc, chúng ta s có 20 quan sát trên dòng tin
ca mt công ty riêng l. Nhng đôi khi vic quay tr ngc li nm nm vi mt s
công ty cng không thc s là d dàng. Rõ ràng là vic s dng d li
u lch s ca bn
thân công ty nghiên cu có nhiu bt cp. Vì vy, nhóm ngiên cu ca Stein, Usher,
LaGattuta và Youngen đã tính đn vic dùng d liu ca các công ty trong cùng nhóm
vi công ty nghiên cu đ làm d liu. Vi khong 25 công ty và nm nm d liu lch
s, có th đt đc s quan sát khng l. Phng pháp này cho phép th hin phân
phân phi dòng tin ca mt vài công ty trên cùng mt đ th. Tính hay thay đi c
a
dòng tin tng th đc cho là có th c tính đc t d liu lch s v dòng tin ca
doanh nghip trong 5-6 nm đ làm d liu. Nhóm tác gi này đã ch ra 4 đc đim có
tính gii thích tt cho mô hình trong ví d c h. ó là: quy mô, kh nng thu li
nhun, tính ri ro ca dòng tin và tính hay thay đi ca giá c phiu. Da trên nhng
đc đi
m mang tính then cht này, h phân loi các công ty thành nhng công ty có th
so sánh đc. Dòng tin ca nhng công ty so sánh đc này sau đó đc s dng đ
tính toán phân phi dòng tin ca mi công ty. Vì vy, trong khi phng pháp này s
dng mt s lng ln các công ty, kt qu li đc ng dng cho tng công ty riêng
bit da trên nhng đc đim then cht ban đu.
Chính đc đim v b quan sát kh
ng l làm cho làm cho phng pháp ca
nhóm Stein tr nên đáng tin cy hn. Nhng ngc li, phng pháp top-down này li
không đa ra bt c mt c tính nào v CfaR ph thuc vào ri ro th trng nh

bottom-up đã thc hin. Hn na, vic dùng d liu ca mt nhóm các công ty vô hình

10

chung đã đng hóa các đc tính riêng bit ca các công ty khác nhau trong cùng mt
nhóm trong khi vic c tính CfaR li đc s dng cho mt công ty mà tính đin hình
ca nó trong nhóm hoàn toàn không xác đnh
Phng pháp đ nhy cm

Phng pháp CfaR da trên đ nhy cm dùng mt b các h s đ nhy cm,
nhng h s này cung cp thông tin các bin th trng hot đng nh th nào trên
dòng tin ca doanh nghip. B h s đ nhy cm này có đc thông qua mt phép
hi quy đa bin trên dòng tin ca doanh nghip, mà các bin gii thích trong phng
trình hi quy này có đc là t s phân tích môi tr
ng kinh t v mô ca doanh nghip
và môi trng cnh tranh. Qua đó, doanh nghip s đt đc mt mô hình đ nhy cm
đc dùng đ tính toán CfaR.
Nh vy b h s đ nhy cm ca doanh nghip có kh nng gii thích tính hay
thay đi ca dòng tin cng nh ch ra phng thc phòng nga ri ro. Mt khác
phng pháp CfaR da trên đ nhy cm còn ch ra đc nh
ng bin đng ca dòng
tin không xut phát t ri ro ca th trng. Tht vy, tính hay thay đi ca dòng tin
là bi hai yu t khác nhau: s thay đi ca giá các yu t th trng nh t giá hi
đoái, lãi sut và giá c hàng hóa và s thay đi trong chính hot đng kinh doanh ca
doanh nghip. Phng pháp CfaR da trên đ nhy cm s cho cho phép tính toán
dòng tin tng th ca doanh nghi
p.
S bin thiên tng th ca dòng tin là do các nhân t khác nhau gây nên.
Phng pháp CfaR da trên đ nhy cm ca dòng tin s dng các nhân t này nh là
các bin mc tiêu liên quan. S thay đi ngu nhiên ca các s kin trong nn kinh t

th trng biu hin  s lên xung ca giá c các yu t th trng nh t giá hi đoái,
lãi sut, t l
lm phát và giá c hàng hóa. S thay đi lên xung ca dòng tin đc
phân tách thành hai thành phn: s thay đi xut phát bi s lên xung ca các yu t
th trng nêu trên, xác đnh bi h s R bình phng trong mô hình đ nhy cm và
s thay đi đc lp vi s lên xung đó, xác đnh bi 1-R bình phng.

11

Vic xác đnh đ nhy cm ca dòng tin là vic quan trng đu tiên trong
phân tích CfaR. Vì chúng ta bit rng vì ri ro hot đng trên dòng tin bng nhiu
cách, nhiu trong s đó không đc ch rõ bng toán hc và các ri ro khác nhau t
tng quan ln nhau, vì vy khi mt ri ro đc c th hóa, nó có th đc bù tr hoc
cng hng bi nhng ri ro khác.
Vic đo lng đ
nhy cm da trên các báo cáo d toán thông thng xut
phát t các ngha v n nh n phi tr hoc n phi thu. Dòng tin tính bng đng ni
t ch đi mt đi vi ri ro tài chính khi chuyn đi các khon phi tr và phi thu
sang đng ngoi t. Phng thc đo lng đ nhy cm này b qua kh nng chuyn
giao trong t
 giá dn đn chuyn đi kh nng cnh tranh. Tht vy, t giá hi đoái có
mt nh hng trên kh nng cnh tranh ca công ty trên th trng th gii. Gi s
nu sn phm ca công ty đc đnh giá bng mt đng tin đc đánh giá cao, thì sn
phm này có khuynh hng mc m hn trên th trng. Trong quy lut cung cu,
khuynh h
ng này dn đn s st gim cu hàng hóa đi vi sn phm này.
Phng pháp da trên đ nhy cm ca dòng tin đi vi ri ro cho phép tính
tóan dòng tin tng th ca doanh nghip ph thuc vào nhng bin đng ca th
trng. Phng pháp này t ra vt tri hn phng pháp bottom-up, vì nó tính đn
nhng thay đi tng th ca dòng tin. Nó cng đt

đc u đim hn so vi phng
pháp top-down, vì top-down ch đa ra nhng mi liên kt gia nhng giá c th
trng vi dòng tin ca doanh nghip, mà không ch ra đc nhng tác đng ca
nhng thay đi th trng đn dòng tin này. Phng pháp CfaR da trên đ nhy cm
ca dòng tin cung cp nhiu thông tin hn cho nhà qun tr doanh nghip, nó cho thy
tính hay thay đi ca dòng ti
n trc nhng bin đng ca th trng, không ch dng
li  đó, CfaR da trên đ nhy cm còn ch ra nhng nhân t đy (nhân t quyt đnh)
ca s thay đi này và tác đng ca chúng trên dòng tin phi đc lng hóa.
Ngay c khi nhóm nghiên cu theo phng pháp bottom-up hng đn đ nhy
cm cnh tranh này bng cách gii thiu mi quan h phc t
p hn gia t giá hi đoái

12

và dòng tin, vn đ này vn tn ti. Nhng mô hình hóa này có xu hng b qua tác
đng mô phng ca t giá và nhng bin s ca th trng và nn kinh t v mô nh t
giá hi đoái, lm phát và giá c hàng hóa. Hn na, bi vì nhng bin s giá c v mô
đc quyt đnh trong mt h thng cân bng tng th, điu chnh mt cách mô ph
ng
đi vi nhng bin đng trong nn kinh t, nên có khuynh hng các bin s v mô
cùng thay đi, tác đng đn mc đ nhy cm ca công ty đi vi ri ro tài chính.
Gi đnh rng CfaR đc phát trin bng cách nhn ra xu th ca nhng đ nhy
cm kinh t ca doanh nghip. Bng cách phân tích môi trng kinh t và môi trng
cnh tranh ca doanh nghip, phân tích này đã cung cp mt n
n tng đy đ cho vic
đo lng đ nhy cm doanh nghip đi vi các thay đi ca th trng và ca nn
kinh t ph thuc ln nhau.
Vì phng pháp Cfar da trên đ nhy cm bt đu vi mt phân tích c bn đ
nhy cm ca doanh nghip đi vi nhng thay đi ca nn kinh t v mô, nên s vt

tri trong phân tích này ca mô hình CfaR là nó cung cp câu tr li cho nhng câu hi
quan trng nh kt cu doanh thu hin ti ca doanh nghip, chi phí sn xut và hàng
hóa đu vào, v trí ca công ty trong th trng đu ra và th trng các nhân t và li
th thng lng trong quan h vi khách hàng và nhà cung cp, đ nhy ca khách
hàng ca nó đi vi giá c, lãi sut và thay đi trong thu nhp thc, cu trúc tài chính
hin ti c
a doanh nghip. Nhiu câu tr li khác cng có đc bng mt phân tích
tng t nhng đi th cnh tranh ca công ty đ nhng tác đng tng t ca nhng
thay đi trong các bin s ca nn kinh t v mô có th c lng đc. Phân tích đ
nhy cm ca doanh nghip và các đ nhy cm liên quan này s ch ra nhng ri ro th
trng và nn kinh t
, nhng th mà có th điu khin hot đng ca doanh nghip.
Sau đó, thc hin phép hi quy đa bin trên dòng tin doanh nghip s dng nhng
thay đi ngu nhiên ca các nhân t này nh các bin gii thích ca phép hi quy.
H s trong mô hình hi quy đc thêm vào nhm ba mc đích sau:

13

Mt là, chúng đc s dng đ quyt đnh quy mô ca các hp đng phòng
nga đ làm gim hoc loi tr đ nhy cm ca doanh nghip. H s hàm hi
quy có th đc chuyn vào v th phòng nga mt cách d dàng.
Hai là, chúng có th đc s dng đ điu chnh dòng tin lch s, t đó lc ra
nhng tác đng ca ri ro th trng và nn kinh t. Phân tích hi quy s phân
tách dòng tin thanh hai phn: dòng tin thay đi do nhng bin đng ca th
trng và ca nn kinh t và dòng tin thay đi đc lp vi nhng bin đng đó.
Ba là, chúng hình thành c s cho vic tính toán CfaR.
1.1.4.4. Quy trình tính toán CfaR da trên đ nhy cm ca dòng tin
 đt đc mt phân phi có đi
u kin ca dòng tin, phng trình hi quy
nêu trên phi đc b sung bng ma trn variance/covariance ca các bin s th

trng và nn kinh t đc xác đnh trong mô hình đ nhy cm. Chúng ta gi đnh
rng mi quan h gia dòng tin và các ri ro th trng và nn kinh t v mô là đng
thng, các bin tuân theo phân phi chun. Chúng ta ng dng mô phng, ngha là các
giá tr đc ly m
t cách ngu nhiên t ma trn variance/ covariance ca các bin gii
thích. Trong mi ln ca quá trình lp đi lp li đó, các giá tr ngu nhiên đc đa vào
phng trình trên, biu din mt giá tr mô phng ca dòng tin ph thuc vào các bin
s th trng và nn kinh t. Nu chúng ta mô phng 10.000 ln, chúng ta s có đc
10.000 giá tr mô phng ca dòng tin.
 đt đc mt c tính v dòng tin tng th, chúng ta phi b sung phân
phi dòng tin có điu kin vi mt phân phi ca s hng sai s. T đó chúng ta rút ra
mt giá tr t phân phi chun N~[0,
2
] và thêm giá tr đó vào phân phi điu kin.
Tóm li, vic tính toán CfaR da trên đ nhy cm bao gm các bc sau:
- Bc 1: Nhn din nhng bin th trng và nn kinh t có nh hng quan
trng đn hat đng ca doanh nghip, bng cách điu tra nn kinh t và môi
trng cnh tranh ca doanh nghip, cu trúc chi phí và doanh thu ca doanh

14

nghip và nhng đi th cnh tranh ch yu ca doanh nghip, giá c và đ
nhy ca khách hàng
- Bc 2: Thc hin phép hi quy đa bin đ xác đnh các h s hi quy. H s
hi quy này chính là h s đ nhy cm trong mô hình đ nhy cm ca doanh
nghip
- Bc 3: D báo mô hình đ nhy cm ca công ty
- Bc 4: Dùng ph
n mm mô phng @Risk đ thc hin mô phng các giá tr
ca các bin th trng và nn kinh t. S thay đi trong dòng tin là kt qu

tng cng ca mi bin s mô phng ca th trng và nn kinh t nhân vi h
s đ nhy cm liên quan, cng vi mt hng s và mt giá tr mô phng ca sai
s e. Kt qu
đt đc là mt phân phi ca dòng tin làm c s đ tính CfaR
- Bc 5: Chn mt giá tr tin cy (đ tin cy) và tính toán CfaR. Vì CfaR là mc
thâm ht ti đa ca dòng tin có tính đn mc k vng ca dòng tin, nên CfaR
là hiu s gia mc k vng và giá tr dòng tin ng vi đ tin cy đã chn.

1.2. NGHIÊN CU TNG QUAN NHU CU QUN TR DÒNG TIN:
1.2.1. Nhu cu qun tr dòng tin ti các nc
Ch vào giai đon cui ca thp k 1920 và đu 1930, qun tr dòng tin mi bt
đu đc chú ý. Trc đó, ngi ta quan tâm nhiu đn vic tìm kim các công c tài
chính thích hp và tác đng ca chúng trên cu trúc vn. Trong sut giai đon ca cuc
khng hong 1929-1933, ngi ta tng chng kin s th
t bi ca nhiu công ty tm c
ln. iu này phn nào cho thy mc đ quan trng ca vic qun tr kh nng thanh
khon.
Cho đn nay thì hot đng qun tr ri ro đã quen thuc vi mô hình Giá tr có
ri ro (Value at Risk –VaR) vi nhng li ích do nó mang li. Mô hình này đã tr
thành thc đó chun đ đánh giá ri ro th trng. VaR đc xác đnh nh
mt mc
thay đi ln nht ca mt danh mc tài sn tài chính hay giá tr ca công ty vi mt

15

mc xác xut trong mt khong thi gian nht đnh. VaR đc s dng rng rãi trong
hot đng qun tr ri ro, đc bit ti các nc thuc khu vc Châu Âu vi các tên tui
nh Ngân hàng Trung ng Châu Âu (The European Central Bank), y ban giám sát
ngân hàng Basel (1996) ca Ngân hàng thanh toán Quc t (The Bank for International
Settlements) hay tp đoàn sn xut xe hi Daimler (trc nm 2007 là

DaimlerChrysler) có tr s chính đt ti c.
y ban giám sát ngân hàng Basel đã buc các t ch
c tài chính bao gm các
ngân hàng và các công ty đu t phi đáp ng nhu cu vn da trên nhng tính toán t
VaR trong khi DaimlerChrysler ng dng VaR đ qun lý ri ro trong hot đng sn
xut kinh doanh phi tài chính. Tuy nhiên, DaimlerChrysler đã phi tri qua nhng ngày
tháng ti t (1999) khi mà h buc phi ngng sn xut hàng lot, trì hoãn sn xut và
giá c phiu st gim trên th trng. ã có nhng ý kin nhn đnh rng n
u nhng
nhà qun tr ri ro ca DaimlerChrysler nhìn vào nhng nhân t hay thay đi ca th
trng và bn cht ca ri ro mà h đang đi mt, thì rt có th h đã tránh khi hoc ít
ra thì có th làm nh bt tác hi ca vn đ mà hu qu ca nó là nhng v ngng sn
xut nói trên. iu này cho thy, nhng gì mà DaimlerChrysler cn đ duy trì hot
đ
ng sn xut kinh doanh bình thng là quan tâm đn dòng tin và nhng bin đng
ca dòng tin hn là qun tr s tng gim ca các tài sn tài chính đn thun. iu đó
có ngha là nu DaimlerChrysler s dng VaR đ qun lý ri ro thì cha đ mà h còn
cn đn mt mô hình qun lý dòng tin phù hp hn nh CfaR chng hn.
Trong cuc kho sát v các chc nng chính c
a hot đng ngân qu trong các
bng đang ký tìm ngi ca nc c, kt qu cho thy hot đng qun tr dòng tin
đc chú trng nhiu nht và ph bin  hu ht các công ty. Khong 95% công ty
đc kho sát cho rng qun tr dòng tin là chc nng quan trng nht ca hot đng
ngân qu.



16

Biu đ 1.1: Các chc nng chính ca hot đng ngân qu ti c:

Nhng chc nng chính ca b phn ngân qu
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%
Tài chính doanh nghip
Qun tr ri ro tin t, lãi sut và hàng hóa
K hoch thanh khon/ kim soát
Tài chính/ đu t
Làm vic vi ngân hàng
Qun tr tin mt
Chc nng chính Chc nng ph Ngoài ra

Ngun: Tp chí Corporate Treasury in Germany 2009
Nn kinh t hi nhp toàn cu cha đng nhng ri ro có tính h thng và có th
nh hng đn tt c các lnh vc kinh doanh, tt c các doanh nghip. Cuc khng
hong tài chính tin t nm 2008 bt đu ti M sau đó nhanh chóng lan sang các nc
khác, kinh t toàn cu bin đng mnh m. Trong tình hình đó, nhu cu qun tr ri ro
nói chung và qu
n tr dòng tin nói riêng cng tng lên rõ rt.
Kt qu kho sát cng cho thy chc nng qun tr tin mt vn dn đu trong
s 10 chc nng quan trng ca hot đng ngân qu và nhu cu này đã tng lên trong
nm 2008 so vi nm 2002.