Ảnh hưởng của tốc độ tăng trưởng tín dụng và rủi ro thanh khoản đến kết quả hoạt động của các ngân hàng thương mại Việt Nam Luận văn thạc sĩ 2013

B
B




G
G
I
I
Á
Á
O
O


D
D


C
C


V
V
À
À



À
À
O
O


T
T


O
O


T
T
R
R




N
N
G
G





I
I


H
H


C
C


K
K
I
I
N
N
H
H


T
T





T
T
P
P
.
.


H
H
C
C
M
M


-
-
-
-
-
-
-
-
-
-







-
-
-
-
-
-
-
-
-
-









L
L
Ê
Ê

N
N
G
G


C
C


T
T
H
H
Ù
Ù
Y
Y


T
T
R
R
A
A
N
N
G

G








N
N
H
H


H
H




N
N
G
G


C
C



A
A


T
T


C
C








T
T


N
N
G
G


T

T
R
R




N
N
G
G


T
T
Í
Í
N
N


D
D


N
N
G
G

V
V
À
À


R
R


I
I


R
R
O
O


T
T
H
H
A
A
N
N
H

H


K
K
H
H
O
O


N
N






N
N


K
K


T
T

Q
Q
U
U




H
H
O
O


T
T






N
N
G
G


C

C


A
A


C
C
Á
Á
C
C


N
N
G
G
Â
Â
N
N


H
H
À
À
N

N
G
G


T
T
H
H




N
N
G
G


M
M


I
I


V
V
I

I


T
T


N
N
A
A
M
M










L
L
U
U


N

N


V
V


N
N


T
T
H
H


C
C


S
S




K
K
I

I
N
N
H
H


T
T









T
T
P
P
.
.


H
H



C
C
h
h
í
í


M
M
i
i
n
n
h
h


–
–


N
N


m
m

2
2
0
0
1
1
3
3



BăGIÁOăDCăVĨăĨOăTO
TRNGăIăHCăKINHăTăTP.ăHCM
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-







-
-
-
-
-
-
-
-
-
-









L
L
Ê
Ê


N
N
G
G



C
C


T
T
H
H
Ù
Ù
Y
Y


T
T
R
R
A
A
N
N
G
G



N
N
H
H


H
H




N
N
G
G


C
C


A
A

T
T


C
C








T
T


N
N
G
G


T
T
R
R





N
N
G
G


T
T
Í
Í
N
N


D
D


N
N
G
G


V
V
À
À

R
R


I
I


R
R
O
O


T
T
H
H
A
A
N
N
H
H


K
K

H
H
O
O


N
N






N
N


K
K


T
T


Q
Q
U
U





H
H
O
O


T
T






N
N
G
G


C
C


A
A

C
C
Á
Á
C
C


N
N
G
G
Â
Â
N
N


H
H
À
À
N
N
G
G

T
T
H
H




N
N
G
G


M
M


I
I


V
V
I
I


T
T

N
N
A
A
M
M






L
L
U
U


N
N


V
V


N
N

T
T
H
H


C
C


S
S




K
K
I
I
N
N
H
H


T
T







C
C
h
h
u
u
y
y
ê
ê
n
n


n
n
g
g
à
à
n
n
h
h

:
:


T
T
à
à
i
i


c
c
h
h
í
í
n
n
h
h


–
–


N
N

g
g
â
â
n
n


h
h
à
à
n
n
g
g


M
M
ã
ã


s
s



:
:


6
6
0
0
3
3
4
4
0
0
2
2
0
0
1
1






N
N
g
g





i
i


h
h




n
n
g
g


d
d


n
n


k
k

h
h
o
o
a
a


h
h


c
c


P
P
G
G
S
S
.
.
T
T
S
S
.
.

T
T
R
R




N
N
G
G


Q
Q
U
U
A
A
N
N
G
G


T
T

H
H
Ô
Ô
N
N
G
G



T
T
P
P
.
.


H
H




C
C
h
h
í

í


M
M
i
i
n
n
h
h


–
–


N
N


m
m


2
2
0
0
1

1
3
3










L
L


I
I


C
C
A
A
M
M





O
O
A
A
N
N


  

Tôi xin cam đoan rng Lun vn “nh hng Ếa tẾ đ tng
trng tín ếng và ri ro thanh Ệhon đn Ệt qu hot đng Ếa ẾáẾ
ngợn hàng thng mi Vit Nam” là công trình nghiên cu ca riêng tôi.
ng thi, các thông tin d liu đc s dng trong Lun vn là
trung thc, đc đúc kt t quá trình hc tp và nghiên cu thc tin trong
thi gian qua. Nhng s liu thng kê tng hp, lun c nhn xét đánh giá,
ni dung truyn ti thông tin, v.v…đu có ngun gc trích dn rõ ràng.
Ngoài ra, các kt qu nghiên cu trong lun vn đc khai thác da trên c
s trung thc, khách quan và khoa hc.


TP. H Chí Minh, tháng 09 nm 2013
Tác gi Lun vn

L
L
ê
ê


N
N
g
g


c
c


T
T
h
h
ù
ù
y
y


T
T
r

r
a
a
n
n
g
g















D
D
A
A
N
N
H
H

M
M


C
C


C
C
Á
Á
C
C


K
K
Ý
Ý


H
H
I
I



U
U
,
,


C
C
H
H




V
V
I
I


T
T


T
T


T
T

CV/TG: T s cho vay/tin gi
CV/TSAN: T s cho vay/tng tài sn Có
GDP: Tng trng tng sn phm quc ni
INF: Lm phát
LOAN- GROW: Tc đ tng trng tín dng
LNST : Li nhun sau thu
NH: Ngân hàng
NHNN: Ngân hàng Nhà nc
NHTM: Ngân hàng thng mi
ROA : T sut sinh li trên tng tài sn
ROE: T sut sinh li trên vn ch s hu
SIZE: Quy mô ngân hàng
TTTM: Trng thái tin mt
TMCP: Thng mi c phn
TSCK: T s chng khoán có tính thanh khon
VTC/TS: Mc đ an toàn vn

D
D
A
A
N
N
H
H

M
M


C
C


C
C
Á
Á
C
C


B
B


N
N
G
G


B
B
I
I



U
U
,
,


H
H
Ì
Ì
N
N
H
H


V
V




Bng 1.1: Kt qu nghiên cu ca Naser A.Y. Tabari và các cng s (2013)
Bng 1.2: Mô t các bin trong mô hình nghiên cu ca Deger Alper và
Adem Anbar (2011)
Bng 1.3: Kt qu các nhân t tác đng đn ROA nghiên cu ca Deger
Alper và Adem Anbar (2011)
Bng 1.4: Kt qu các nhân t tác đng đn ROE nghiên cu ca Deger

Alper và Adem Anbar (2011)
Bng 1.5: Kt qu các nhân t nh hng đn ROA nghiên cu ca Sehrish
Gul và các cng s (2011)
Bng 1.6: Kt qu các nhân t nh hng đn ROE nghiên cu ca Sehrish
Gul và các cng s (2011)
Bng 1.7: Kt qu hi quy nghiên cu ca K.rama M. Rao và Tekeste B.
Lakew (2012)
Bng 2.1: Thng kê mô t tc đ tng trng tín dng các Ngân hàng
thng mi t nm 2008-2012
Bng 2.2: Thng kê mô t t s cho vay/tin gi
Bng 2.3: Thng kê mô t li nhun sau thu ca các Ngân hàng thng
mi t nm 2008-2012
Bng 2.4: Thng kê mô t ROA
Bng 2.5: Thng kê mô t ROE
Bng 3.1: Ma trn tng quan
Bng 3.2: Kt qu nhân t phóng đi phng sai VIF kim đnh tng quan
gia các bin
Bng 3.3: Kt qu hi quy các nhân t tác đng đn ROA
Bng 3.4: Kt qu hi quy các nhân t tác đng đn ROE
Bng 3.5: Kt qu kim đnh các gi thuyt
Hình 2.1: Cu trúc h thng NHTM  Vit Nam qua các nm

D
D
A
A
N
N
H
H

M
M


C
C


C
C
Á
Á
C
C


P
P
H
H




L
L



C
C



Ph lc 01 : Bng thng kê mô t t s chng khoán
Ph lc 02 : Bng thng kê mô t trng thái tin mt
Ph lc 03 : Bng thng kê mô t các bin
Ph lc 04 : Bng kt qu hi quy OLS
Ph lc 05 : Bng kt qu hi quy fixed effects model
Ph lc 06 : Bng kt qu hi quy radom effects model
Ph lc 07 : Bng kt qu so sánh 2 mô hình FEM và REM
Ph lc 08 : Bng kt qu so sánh gia Pooled regression và REM
Ph lc 09 : Kt qu kim đnh phng sai thay đi
Ph lc 10 : Kt qu kim đnh t tng quan
Ph lc 11 : Danh sách các NHTM VN đc chn trong mô hình
Ph lc 12 : D liu s dng cho mô hình


MCăLC
L
L


I
I


C
C

A
A
M
M




O
O
A
A
N
N


D
D
A
A
N
N
H
H


M
M



C
C


C
C
Á
Á
C
C


K
K
Ý
Ý


H
H
I
I


U
U
,
,

C
C
H
H




V
V
I
I


T
T


T
T


T
T


D
D
A
A

N
N
H
H


M
M


C
C


C
C
Á
Á
C
C


B
B


N
N
G
G

B
B
I
I


U
U
,
,


H
H
Ì
Ì
N
N
H
H


V
V



D
D
A
A
N
N
H
H


M
M


C
C


C
C
Á
Á
C
C


P
P
H
H





L
L


C
C


MăU 1
1.ăGIIăTHIUăVNăăNGHIểNăCU 1
2.ăMCăTIểUăNGHIểNăCU 3
3.ăIăTNGăVĨăPHMăVIăNGHIểNăCU 3
4.ăPHNGăPHÁPăNGHIểNăCU 4
5.ăịNGăGịPăCAăăTĨIăNGHIểNăCU 4
6.ăKTăCUăCAăLUNăVN 5
CHNGă1: CăSăLụă THUYTă Vă NHă HNGăCAă TCăă
TNGă TRNGă TệNă DNG,ă RIă ROă THANHă KHONă Nă KTă
QUăHOTăNGăCAăNGỂNăHĨNGăTHNGăMI 6
1.1. Cácăkháiănim 6
1.1.1ăKháiănimăngơnăhƠngăthngămiă(CommercialăBank) 6
1.1.2ăKtăquăhotăđngăcaăngơnăhƠngăthngămiă(Bank performance) 7
1.1.3ăTcăđătngătrngătínădngă(ăLoanăgrowth) 8
1.1.4ăRiăroăthanhăkhonă(Liquidityărisk) 9
1.2. Tngăquanăcácănghiênăcuătrcăđơy 11
1.2.1ăNghiênăcuăNaserăA.Y.ăTabariăvƠăcácăcngăsă(2013) 12
1.2.2ăNghiênăcuăcaăDegerăAlperăvƠăAdemăAnbară(2011) 14

1.2.3ăNghiênăcuăSehrishăGulăvƠăcácăcngăsă(2011) 18
1.2.4ăNghiênăcuăcaăK.ramaăM.ăRaoăvƠăTekesteăB.ăLakewă(2012) 19
1.2.5.ăNghiênăcuăcaăDanielăFoosăvƠăcácăcngăsă(2010) 22

1.2.6ăăTngăhpăcácăktăquănghiênăcu 22
1.3. oălngăcácăbin 23
1.3.1ăBinăphăthuc 23
1.3.2ăBinăđcălp 24
1.3.2.1ăTcăđătngătrngătínădng 24
1.3.2.2ăRiăroăthanhăkhon 25
1.3.3. Cácăbinăkimăsoát 28
1.3.3.1ăNhơnătăQuyămôă(Size) 28
1.3.3.2ăMcăđăanătoƠnăvnă(CapitalăAdequacy) 28
1.3.3.3ăNhơnătăTngătrngătngăsnăphmăqucăniă(GDP) 29
1.3.3.4ăNhơnătăLmăphátă(Inflation) 30
1.4ăăPhátăbiuăgiăthuytănghiênăcu 31
TịMăTTăCHNGă1 32
CHNGă 2: THCă TRNGă TNGă TRNGă TệNă DNG,ă RIă ROă
THANHă KHONă VĨă KTă QUă HOTă NGă TIă CÁCă NGỂNă
HĨNGăTHNGăMI 33
2.1. TngăquanăvăhăthngăngơnăhƠngăthngămiăVităNam 33
2.2. Thcătrngătngătrngătínădng,ăriăroăthanhăkhonăvƠăktăquăhotă
đngătiăcácăNgơnăhƠngăThngămiăcăphn 36
2.2.1ă Thcă trngă tngă trngă tínă dngă cácă Ngơnă hƠngă thngă miă că
phnătănmă2008-2012 36
2.2.2ăThcătrngăriăroăthanhăkhonăcácăNgơnăhƠngăthngămiăcăphnă
tănmă2008-2012 37
2.2.3ăThcătrngăktăquăhotăđngăcácăNgơnăhƠngăthngămiăVităNamă
tă2008-2012 40
TịMăTTăCHNGă2 43

CHNGă 3: NGHIểNă CUă NHă LNGă Vă NHă HNGă CAă
TCăăTNGăTRNGăTệNăDNGăVĨăRIăROăTHANHăKHONă
Nă KTă QUă HOTă NGă CAă NGỂNă HĨNGă THNGă MIă
VITăNAM 44
3.1. ThuăthpăvƠăxălỦădăliu 44
3.1.1ăMuănghiênăcu 44
3.1.2ăNgunăsăliu 44
3.1.3ăPhngăphápăthuăthpăsăliu 44
3.1.4ăPhngăphápăxălỦăsăliu 45
3.2. Môăhìnhănghiênăcu 45
3.3 Kimăđnhătngăquan 46
3.4ăKtăquăphơnătíchăhiăquy 47
3.5ăThoălunăktăquănghiênăcu 52
TịMăTTăCHNGă3 54
CHNGă4: KTăLUNăVĨăăXUTăCÁCăGIIăPHÁP
NÂNG CAO
KTă QUă HOTă NGă CA NGỂNă HĨNGă THNGă MIă VITă
NAM 55
4.1.ăKtălun 55
4.2.ăMtăsăđăxutăđiăviăcácăngơnăhƠngăthngămiăVităNamănơngăcaoă
ktăquăhotăđngăkinhădoanh 58
4.3.ăNhngăhnăchăvƠăhngănghiênăcuătipătheo 61
TịMăTTăCHNGă4 63
KTăLUNăCHUNG 64
TÀIăLIUăTHAMăKHO



1

M U
  


1. GIIăTHIUăVNăăNGHIểNăCU
Mt h thng ngân hàng mnh m và linh hot là nn tng cho s tng
trng bn vng ca nn kinh t. Các ngân hàng cung cp các dch v quan
trng đ ngi tiêu dùng, doanh nghip và chính ph s dng nhm h tr
cho quá trình hot đng ca h, c  cp đ trong nc và quc t.
 xác đnh kt qu kinh doanh trc thu thu nhp trong mt thi k
nht đnh, theo phng pháp thc hành k toán, ngân hàng ly tng thu nhp
khu tr tng chi phí. Li nhun đây là ch tiêu cht lng tng hp phn ánh
hiu qu qun lý và kt qu hot đng kinh doanh ca ngân hàng, nó đc
xem là mc tiêu cui cùng mà ngân hàng luôn hng đn. Li nhun đt đc
đm bo cho ngân hàng có th gii quyt tha đáng các mi quan h v li ích
kinh t cho các ch th có liên quan. Mc li nhun đt đc càng cao, càng
giúp cho ngân hàng gia tng t l trích lp các qu b sung vn, d phòng tài
chính, phát trin k thut nghip v ngân hàng,… to ra s n đnh và phát
trin ngân hàng trong tng lai.
V bn cht, ngân hàng thng mi là mt t chc kinh doanh vì mc
tiêu ti đa hóa li nhun vi mc ri ro có th chp nhn đc. Vì vy, ngân
hàng không ngng tìm kim nhng c hi kinh doanh thúc đy s tng
trng, nâng cao kt qu hot đng, hiu qu k hoch hóa và hiu qu kim
soát. Theo thng kê hin nay thu nhp ngân hàng t các khon cho vay vn
chim t trng ln nht trong tng ngun thu ca ngân hàng. Song song vi
vic m rng và đa dng các loi hình dch v làm tng ngun thu ca ngân
hàng, tc đ tng trng tín dng các ngân hàng thng mi gia tng hàng nm.
Bên cnh đó, hot đng ngân hàng đi mt vi rt nhiu ri ro, trong đó
ri ro thanh khon yu t quyt đnh s an toàn trong hot đng ca bt k

2

Ngân hàng thng mi nào. Trong th gii ngày nay, nhiu ngân hàng đang
phi đi mt vi tình trng cng thng thanh khon, khi mà s cnh tranh
khc lit v thu hút tin gi buc các ngân hàng phi tìm kim các ngun tài
tr khác. Kh nng thanh khon không hp lý là du hiu đu tiên ca tình
trng bt n v tài chính. iu mà các ngân hàng rt quan tâm đn tình trng
thiu tin mt và không có kh nng vay mn đ đáp ng yêu cu rút gi
tin, vay vn cng nh nhng nhu cu v tin mt khác.
Tháng 9/2008, cuc khng hong tài chính bt đu bùng phát ti M và
lan rng trên th gii vi mt lot đnh ch tài chính ln sp đ, h thng
ngân hàng Vit Nam cha có mi liên h trc tip vi th trng tài chính th
gii nên mc đ nh hng không ln.  nhng nh hng gián tip, cuc
khng hong tài chính đy nhiu doanh nghip sn xut, xut khu trong nc
vào khó khn dn đn hot đng các ngân hàng thng mi b nh hng nht
đnh. Trong nm này, đa s các ngân hàng không đt mc tiêu li nhun vi
khó khn thanh khon, tc đ tng trng tín dng thp hn so vi các nm trc.
Tín dng tng trng bùng n vào nm 2009 cùng vi gói h tr 4% lãi
sut và chính sách tin t ni lng ca Ngân hàng nhà nc đã làm cho lãi
sut trong nn kinh t xung mc khá thp. Kt thúc nm 2009, tín dng
trong nn kinh t tng ti 37% và đã gây áp lc lên lm phát. Sang nm 2010
tng trng tín dng đt khong 27%, trong nm này h thng ngân hàng gp
khó khn trong công tác huy đng vn, mt lot các chính sách tht cht tin
t (đc bit là Thông t 13) đc áp dng đã đa lãi sut trong nn kinh t
tng cao trong sut nm 2010, cuc đua lãi sut li bùng phát. Tng trng tín
dng luôn rt cao, các chi nhánh không ngng đc m rng, nhng h thng
qun tr không phát trin tng ng, khin ri ro ngân hàng gia tng, đc bit
ri ro thanh khon. Theo báo cáo tng kt ngành ngân hàng nm 2011, trong
đó tín dng VN tng 10,2%, tín dng ngoi t tng 18,7%. Nm 2012 tín

3

dng ca toàn h thng tng trng 8,91%, thp nht k t nm 1992, nguyên
nhân tín dng tng thp là cu yu, kh nng tiêu th sn phm khó khn,
hàng tn kho cao nên nhiu doanh nghip không đ điu kin vay vn, trong
đó d n bt đng sn chim ti hn mt na, trong khi tín dng tng trng
thp thì huy đng vn ca các t chc tín dng li tng mnh ( vn huy đng
c c nm đt mc tng trng 17%), tc đ tng n xu  mc báo đng,
tp trung  nhóm các ngân hàng thng mi, li nhun ca các ngân hàng hu
ht st gim mnh trong nm nay mc dù tình hình thanh khon đc đánh
gía là tng đi n đnh và kh quan hn.
Qua đó, ta thy rng trc đây, xu hng là tng trng tín dng tng,
ri ro thanh khon tng, li nhun ngân hàng tng theo, sau đó khi tng
trng tín dng gim, thanh khon n đnh hn, kt qu hot đng ca ngân
hàng gim theo. Liu rng, có mi tng quan gia tc đ tng trng tín
dng và ri ro thanh khon đn kt qu hot đng ca các ngân hàng thng
mi. Trên c s đó, đ tài “NHă HNGă CAă TCă ă TNGă
TRNGăTệNăDNG VĨăRIăROăTHANH KHONăNăKTăQUă
HOTăNGăCAăCÁCăNGỂNăHĨNGăTHNGăMIăVITăNAM”ă
đc tác gi la chn đ nghiên cu.
2. MCăTIểUăNGHIểNăCU
- Kim đnh mi tng quan gia tc đ tng trng tín dng và kt
qu hot đng ca Ngân hàng.
- Kim đnh mi tng quan gia ri ro thanh khon và kt qu hot
đng ca Ngân hàng.
3. IăTNGăVĨăPHMăVIăNGHIểNăCU
iătngănghiênăcu: Nghiên cu tc đ tng trng tín dng và ri
ro thanh khon tác đng đn kt qu hot đng ca các ngân hàng thng mi
Vit Nam.

4

Phmăviănghiênăcu: Nghiên cu tp trung vào các ngân hàng thng
mi Vit Nam , da trên c s d liu thu thp đc t các báo cáo tài chính
nm ca các ngân hàng thng mi
4. PHNGăPHÁPăNGHIểNăCU
- Loi d liu: s dng d liu bng (panel data)
- Ngun thu thp: Các báo cáo tài chính nm ca các ngân hàng thng
mi trong khong thi gian 5 nm ( t nm 2008-2012)
-  thc hin mc tiêu nghiên cu trên, lun vn nghiên cu đnh
lng, ng dng mô hình kinh t lng đ kim đnh tng trng tín dng và
ri ro thanh khon tác đng đn kt qu hot đng ca các ngân hàng thng
mi Vit Nam (trên c s k tha và chn lc kt qu ca các nghiên cu
trc đây).
- S dng các chng trình phn mm Stata x lý d liu trong nghiên cu.
5. ịNGăGịP CAăăTĨIăNGHIểNăCU
V mt lý lun, đ tài kim đnh chiu hng tác đng ca tng trng
tín dng và ri ro thanh khon đn kt qu hot đng ca ngân hàng thông
qua vic k tha, tng hp và chn lc các kt qu ca nhng công trình
nghiên cu trc đây.
T các kt qu nghiên cu, kim đnh mô hình gi thuyt nghiên cu, đ
tài đa ra mt s nhn đnh v kt qu hot đng ca các Ngân hàng thng
mi Vit Nam. ng thi, đ tài cng đ xut mt s gii pháp cho các nhà
qun tr tài chính – ngân hàng trong vic qun tr ri ro thanh khon đ nâng
cao hiu qu hot đng ca ngân hàng. Thêm vào đó, các nhà lãnh đo và qun
tr ngân hàng cng có cái nhìn đúng đn hn, sâu sc hn trong vic qun tr ri
ro thanh khon t đó s h tr rt nhiu trong vic nâng cao nng lc qun tr,
làm chuyên nghip hóa, đy mnh li nhun, nâng cao kt qu hot đng, tng
nng lc cnh tranh ca các ngân hàng thng mi Vit Nam.

5

6. KTăCUăCAăLUNăVN
Kt cu ca lun vn ngoài phn m đu và kt lun gm 04 chng
chính sau:
Chngă1: C s lý thuyt v nh hng ca tc đ tng trng tín dng
và ri ro thanh khon đn kt qu hot đng ca các ngân hàng
thng mi.
Chngă2: Thc trng tng trng tín dng, ri ro thanh khon và kt qu
hot đng ca các ngân hàng thng mi Vit Nam.
Chngă3: Nghiên cu đnh lng v nh hng ca tc đ tng trng
tín dng và ri ro thanh khon đn kt qu hot đng ca các
ngân hàng thng mi Vit Nam.
Chngă4: Kt lun và đ xut các gii pháp nâng cao kt qu hot đng
cho các ngân hàng thng mi Vit Nam.


-
-
-
-
-
-
-
-
-
-







-
-
-
-
-
-
-
-
-
-

6

CHNGă1
CăS LÝ THUYT V NHăHNG CA TCă
TNGăTRNG TÍN DNG, RI RO THANH
KHON N KT QU HOTăNG CA NGÂN
HĨNGăTHNGăMI
  


1.1. Cácăkháiănim
1.1.1 KháiănimăngơnăhƠngăthngămi (Commercial Bank)
Theo lut các T chc tín dng nm 2011, ngân hàng thng mi đc
hiu nh là loi hình ngân hàng đc thc hin tt c các hot đng ngân
hàng và các hot đng kinh doanh khác (theo đúng quy đnh) nhm mc tiêu
li nhun.
Hot đng ngân hàng là vic kinh doanh, cung ng thng xuyên mt
hoc mt s các nghip v sau đây:
- Nhn tin gi: là hot đng nhn tin ca t chc, cá nhân di hình
thc tin gi không k hn, tin gi có k hn, tin gi tit kim, phát hành
chng ch tin gi, k phiu, tín phiu và các hình thc nhn tin gi khác theo
nguyên tc có hoàn tr đy đ tin gc, lãi cho ngi gi tin theo tha thun.
- Cp tín dng: là vic tha thun đ t chc, cá nhân s dng mt
khon tin hoc cam kt cho phép s dng mt khon tin theo nguyên tc có
hoàn tr bng nghip v cho vay, chit khu, cho thuê tài chính, bao thanh
toán, bo lãnh ngân hàng và các nghip v cp tín dng khác.
- Cung ng dch v thanh toán qua tài khon: là vic cung ng phng
tin thanh toán, thc hin dch v thanh toán séc, lnh chi, y nhim chi, nh
thu, y nhim thu, th ngân hàng, th tín dng và các dch v thanh toán khác

cho khách hàng thông qua tài khon ca khách hàng.

7

Nh vy, có th nói rng ngân hàng thng mi là mt loi đnh ch tài
chính trung gian cc k quan trng trong nn kinh t th trng. Nh h thng
đnh ch tài chính trung gian này mà các ngun tin nhàn ri nm ri rác trong
xã hi s đc huy đng, tp trung li vi s lng đ ln đ cp tín dng cho
các t chc kinh t, cá nhân nhm mc đích phc v phát trin kinh t - xã
hi.
1.1.2 KtăquăhotăđngăcaăngơnăhƠngăthngămi (Bank performance)
Các ngân hàng thc hin các hot đng kinh doanh liên tc nhm tìm
kim li nhun. Các hot đng này d nhiên khác nhau  tng giai đon
nhng hoàn cnh kinh doanh đòi hi Ngân hàng phi báo cáo kt qu lãi l
mt cách thng xuyên.
Nu nh các doanh nghip tính toán kt qu lãi, l sau mi nghip v
tiêu th sn phm ( hoc cung ng dch v) thì trong ngân hàng, kt qu lãi, l
đc xác đnh chính thc vào cui k k toán. Tt c các tính toán lãi, l ca
ngân hàng hàng tháng, quý đu mang tính cht tm tính và ghi nhn thông qua
các tài khon trung gian là thu nhp và chi phí.
Li nhun ca ngân hàng là khon chênh lch đc xác đnh gia tng
doanh thu phi thu tr tng các khon chi phí phi tr hp lý hp l.
Li nhun thc hin trong k k toán là kt qu kinh doanh ca Ngân
hàng bao gm li nhun hot đng nghip v và li nhun các hot đng
khác.
Kt qu hot đng kinh doanh ca ngân hàng thng mi đc biu
hin qua li nhun thc hin đc, bao gm li nhun hot đng nghip v và
li nhun các hot đng khác. Li nhun ca các ngân hàng thng mi là
khon chênh lch đc xác đnh gia tng doanh thu phi thu tr đi tng các
khon chi phí phi tr hp lý hp l.

Li nhun gp = Tng doanh thu – Tng chi phí

8

Li nhun ròng= Li nhun gp – Thu thu nhp
Kt qu hot đng ca ngân hàng thng mi th hin thông qua báo
cáo kt qu kinh doanh ca ngân hàng thng mi. ây là báo cáo tài chính
cho thy tình hình doanh thu, chi phí và li nhun ca ngân hàng qua mt thi
k, thng là nm hoc quý. T báo cáo kt qu kinh doanh, chúng ta thy
thu nhp ca ngân hàng thng mi ch yu là thu nhp ròng t lãi và các
khon thu nhp ngoài lãi bao gm thu nhp ròng t các khon phí dch v, t
hot đng kinh doanh ngoi t, kinh doanh chng khoán và t các hot đng
khác. Tng cng các khon thu nhp ròng này hình thành nên tng thu nhp
kinh doanh ca ngân hàng. Sau khi tr đi tng chi phí kinh doanh bao gm
chi phí nhân viên, chi phí khu hao, chi phí khác và các khon d phòng ri
ro chúng ta có đc thu nhp trc thu ca ngân hàng. Cui cùng, sau khi
tr thu thu nhp ra khi thu nhp trc thu chúng ta có đc thu nhp sau
thu ca ngân hàng.
1.1.3 Tcăđătngătrngătínădng ( Loan growth)
Ngân hàng thng mi đc cp tín dng cho t chc, cá nhân di
các hình thc cho vay, chit khu thng phiu và giy t có giá khác, bo
lãnh, cho thuê tài chính và các hình thc khác theo quy đnh ca Ngân hàng
Nhà nc nh bao thanh toán, tài tr nhp khu, tài tr xut khu, cho vay
thu chi, cho vay theo hn mc tín dng… Trong các hot đng cp tín dng,
cho vay là hot đng quan trng và chim t trng ln nht.
Tng trng đc hiu nh là mt s gia tng hay quy mô bin đi
theo chiu hng tng lên ca mt giá tr hay mt đi tng nghiên cu nào
đó trong mt khong thi gian nht đnh
1
. Mt cách c th, tc đ tng trng

tín dng ca các ngân hàng trong nghiên cu này đc hiu nh là s gia tng
ca tng các khon cp tín dng nm nay so vi nm trc.

1
Bách khoa toàn th m (2013)

9

1.1.4 Riăroăthanhăkhonă(Liquidityărisk)
Thanh khon là kh nng tip cn các khon tài sn hoc ngun vn có
th dùng đ chi tr vi chi phí hp lý ngay khi có nhu cu vn phát sinh.
Mt ngun vn đc gi là có tính thanh khon cao khi chi phí huy
đng thp và thi gian huy đng nhanh.
Mt tài sn đc gi là có tính thanh khon cao khi chi phí chuyn hóa
thành tin thp và có kh nng chuyn hóa ra tin nhanh.
Riăroăthanhăkhonă
ây là loi ri ro xut hin trong trng hp ngân hàng thiu kh nng
chi tr, không chuyn đi kp các loi tài sn ra tin hoc không có kh nng
vay mn đ đáp ng yêu cu ca các hp đng thanh toán.
Mt trong nhng nhim v quan trng ca bt k ngân hàng nào là đm
bo kh nng thanh khon đy đ. iu này có ngha là, ngân hàng hoc có
sn lng vn kh dng trong tay, hoc có th tip cn d dàng các ngun vay
mn bên ngoài vi chi phí hp lý và đúng lúc cn đn; hoc có th nhanh
chóng bán bt mt s tài sn  mc giá tha đáng đ đáp ng kp thi nhu cu
vn cho hot đng kinh doanh.
Nhng nghiên cu gn đây chng t rng hin tng thiu ht thanh
khon, thng là mt trong nhng du hiu đu tiên cho thy ngân hàng đang
 trong tình trng khó khn tài chính nghiêm trng. Hu qu tip theo có th
là ngân hàng mt dn các khon tin gi c vì áp lc rút tin ngày càng gia
tng, không th thu hút thêm các khon tin gi mi do thái đ dè dt ca

công chúng đi vi ngân hàng, mt s ngân hàng thì  trong tình th cho vay
h tr mt cách min cng vì phi huy đng vi lãi sut cao hn lãi sut cho
vay, càng làm suy gim hn na li nhun ca ngân hàng.
Trong nhng nm gn đây, tình trng thiu ht thanh khon  mc đ
ln ti mt s ngân hàng và tr thành mt trong nhng nguyên nhân đa đn

10

phá sn đã khng đnh rng vn đ thanh khon là không th b qua. Do đó,
ngày nay công tác qun tr thanh khon tr nên quan trng hn so vi trc
đây rt nhiu, bi vì mt s ngân hàng có th b đóng ca nu không đáp ng
đ nhu cu thanh khon, mc dù, v mt k thut thì vn còn kh nng tr n.
Hn na, nng lc qun tr thanh khon là thc đo quan trng v tính hiu
qu tng th đ đt đn các mc tiêu dài hn ca ngân hàng.
i mt vi ri ro thanh khon, ngân hàng có th buc phi đi vay
nóng vi mc chi phí cao đ đáp ng nhng nhu cu cp bách v tin mt,
điu này s làm gim li nhun ca ngân hàng. Vic tng cng s dng
ngun vn vay có th gây ra ri ro thanh khon nu nh nhu cu rút tin gi
tng cao và cht lng ca các khon cho vay gim. Do vy, ngân hàng cn
phi duy trì mt lng tin mt và mt s tài sn kh dng (bao gm tin mt
và các tài sn khác có kh nng nhanh chóng chuyn thành tin mt) cn thit
đ thanh toán cho ngi gi là cc k quan trng. Tuy nhiên, vic duy trì mt
lng tài sn di dng tin mt và vn kh dng đã ny sinh mt vn đ
“mt tài sn có tính kh dng càng cao thì kh nng sinh li càng thp”. Tài
sn mt nhiu thi gian mi chuyn đc thành tin mt s thu đc lãi sut
cao, tài sn có lãi sut cao nht là tài sn kém đng nht, đó là các khon cho
khách hàng vay. Do đó, ngân hàng phi chn mt mc cân bng gia các tài
sn có tính kh dng tt nhng kh nng sinh li kém và tài sn có kh nng
sinh li cao nhng tính kh dng kém.
Ri ro thanh khon là loi ri ro khi ngân hàng không có kh nng cung

ng đy đ lng tin mt cho nhu cu thanh khon tc thi, không chuyn
đi kp các loi tài sn ra tin mt hoc không th vay mn vi chi phí hp
lý đ đáp ng yêu cu ca các hp đng thanh toán.
Ri ro thanh khon là ri ro ngân hàng không có đ tin mt đáp ng
cam kt tài chính kp thi. Vn đ chính ca ri ro thanh khon là ngân hàng

11

huy đng tin gi vi k hn ngn và cho vay s tin này vi k hn dài. Tt
c các ngân hàng qun lý ri ro thanh khon đ đm bo rng các ngân hàng
có kh nng thanh toán. Ri ro thanh khon và qun tr ri ro thanh khon là
yu t quyt đnh đm bo cho s n đnh và an toàn cho hot đng ngân
hàng, góp phn to ra li nhun cng nh cng c nim tin cho khách hàng.
Cácănguyênănhơnădnăđnăthanhăkhonăcóăvnăđ
Th nht, ngân hàng vay mn quá nhiu các khon tin gi ngn hn
sau đó chuyn hóa thành nhng tài sn đu t dài hn.
Th hai, tin gi ngân hàng rt nhy cm vi s thay đi ca lãi sut
đu t. Khi lãi sut đu t tng, mt s ngi gi tin rút vn ca h ra khi
ngân hàng đ đu t vào ni có t sut sinh li cao hn.
Th ba, do ngân hàng có chin lc qun tr thanh khon không phù
hp và kém hiu qu.
1.2. Tngăquanăcác nghiên cuătrcăđơy
Li nhun ca các ngân hàng b nh hng bi các nhân t khác nhau.
Nhng nhân t này thng đc chia thành 2 nhóm các nhân t vi mô và các
nhân t v mô. Các nhân t vi mô thì liên quan đn vic qun tr Ngân hàng .
Các nhân t v mô phn ánh môi trng pháp lý và kinh t nh hng đn
hot đng và kt qu kinh doanh ca ngân hàng. Nhng nghiên cu khác nhau
thc hin tác đng ca các nhân t này đn li nhun ca các ngân hàng. Tùy
theo bn cht và mc đích ca mi nghiên cu, các bin khác nhau đc
nghiên cu. Trong s các nhân t vi mô, các nhân t thuc ngân hàng là mc

đ an toàn vn, hiu qu chi phí, thanh khon, cht lng tài sn và quy mô.
GDP, lm phát, lãi sut th trng là nhng nhân t v mô tác đng đn kt
qu hot đng ca ngân hàng.



12

1.2.1 NghiênăcuăNaserăA.Y.ăTabariăvƠăcácăcngăsă(2013)
Công trình nghiên cu ca Tabari và các cng s nghiên cu tác đng
ca ri ro thanh khon đn kt qu hot đng ca các ngân hàng thng mi.
Mt cách tng quan, nghiên cu cung cp thêm bng chng v tác đng
ca ri ro thanh khon đn kt qu hot đng ca các ngân hàng thng mi.
Các tác gi s dng d liu bng vi 15 Ngân hàng thng mi  Iran t nm
2003-2010.
ng thi, trong bài nghiên cu tác gi đa ra hai nhóm bin đc lp
tác đng đn kt qu hot đng ca Ngân hàng. Nhóm nhng nhân t thuc
ngân hàng là quy mô ngân hàng, bình phng quy mô ngân hàng, ngun vn
ngân hàng, ri ro tín dng, ri ro thanh khon. Nhóm nhân t v mô là tng
trng tng sn phm quc ni và ch s giá tiêu dùng. Bin ph thuc là kt
qu hot đng ca ngân hàng đo lng qua hai bin ROA, ROE. Tác gi s
dng phng pháp hi quy d liu bng (mô hình fixed effects) đo lng tác
đng ca các bin đc lp lên ROA, ROE.
Mô hình hi quy nghiên cu:
ROA,ROE
jt
=
0
+
1

S
I
Z
E

i
t
+
2
S
I
Z
E

i
t
2
+
3
LR
i
t
+
4
CR
i
t
+
5
ETA

i
t
+
6
GDP
j
t
+
7
INF
j
t
+
it







13

Bngă1.1:ăKtăquănghiênăcuăcaăNaserăA.Y.ăTabariăvƠăcácăcngăsă(2013)

Ngun: Nghiên cu ca Naser A.Y. Tabari và các cng s (2013)
Return on
Asset's
r
a

t
e



C
o
e
ff
i
c
i
e
n
t



S
t
d.
E
rr
o
r



t-
s

t
a
t
i
s
t
i
c



p
r
ob.

C

8.647966

1.334989

6.477932

0.0000

L
i
qu
i
d

i
ty

R
i
s
k
Riăroăthanhăkhon

-
2.71667

0.655632

-
4.143587

0.0001

Bank's
S
i
z
e
Quy mô
ngân hàng

0.575296

0.904197

0.636251

0.0261

Bank's
S
i
z
e

S
qu
a
r
e
-
0.43895

0.411063

-
1.06784

0.2882

Bank's
C
a
p

i
t
a
l
VnăngơnăhƠng

3.380281

1.652677

2.045337

0.0435

C
r
e
d
i
t

R
i
s
k
Riăroătínădng

-
1.39247

0.973378

-
1.430551

0.0557

Gross
D
o
m
e
s
t
i
c

P
r
odu
c
t
GDP

0.450947

0.064957

6.942247

0.0000

I
n
f
l
a
t
i
on
Lmăphát

0.129827

0.019487

6.662294

0.0000

R
-
S
qu
a
r
e
d

0.821622

D
u
r
b
i
n
-W
a
t
s
on

S
t
a
t


1.954207

F
-
S
t
a
t
i
s
t

i
c

21.49501

P
r
ob
(
F
-
S
t
a
t
i
s
t
i
c
)


0.0000


14

Vi bin ph thuc ROE cho kt qu gn ging nh vi ROA.
Kt qu nghiên cu cho thy quy mô ca ngân hàng, ngun vn ngân

hàng (vn t có/tng tài sn), tng trng tng sn phm quc ni GDP và
lm phát tác đng cùng chiu vi kt qu hot đng ca ngân hàng, trong khi
đó ri ro tín dng và ri ro thanh khon tác đng nghch chiu vi kt qu
hot đng ca ngân hàng.
Tóm li, phù hp vi mc tiêu ca nghiên cu, kt qu minh chng
đc rng ri ro thanh khon làm gim kt qu hot đng ca ngân hàng.
1.2.2 NghiênăcuăcaăDegerăAlperăvƠăAdemăAnbară(2011)
Bài nghiên cu kho sát tác đng các nhân t thuc v ngân hàng và
các nhân t kinh t v mô đn li nhun ca các Ngân hàng thng mi Th
Nh K. Vi mc tiêu này, phng pháp x lý d liu bng (fixed effects
model) vi s liu trên báo cáo tài chính ca 10 ngân hàng niêm yt trên sàn
giao dch chng khoán Istanbul trong giai đon t nm 2002 đn nm 2010
gm 90 quan sát.
Trong nghiên cu này, các tác gi s dng hai bin đo lng li nhun
ca ngân hàng đó là li nhun trên tng tài sn ROA và li nhun trên vn
ch s hu ROE.
Tác gi s dng hai nhóm bin đc lp. Th nht, các bin đc lp là
các nhân t thuc v ngân hàng (các nhân t bên trong) đc xác đnh bi
quyt đnh qun tr ngân hàng và mc tiêu chính sách gm quy mô tài sn,
mc đ an toàn vn, cht lng tài sn Có, thanh khon, tin gi và cu trúc
thu nhp. Th hai, các nhân t kinh t v mô gm t l tng trng tng sn
phm quc ni hàng nm, t l lm phát hàng nm và lãi sut thc.
Mô hình hi quy nghiên cu:
y
it
=  + 

x
it
+ u

it


15

Bngă1.2:ăăMôătăcácăbinătrongămôăhìnhănghiênăcu
Ngun: Nghiên cu ca Deger Alper và Adem Anbar (2011)




Cácăbin
oălng
Ký
hiu
Các
bină
phă
thuc
Li nhun
Li nhun ròng/Tng tài sn
ROA
Li nhun ròng/Vn ch s hu
ROE
Các
binăđcă
lpă
thucăvă
ngân
hàng

Quy mô tài sn
Ln Tng tài sn
lnA
Mc đ an toàn vn
Vn t có/Tng tài sn
CA
Cht lng tài sn Có
Cho vay/Tng tài sn
Cho vay di chun/Tng tài sn
LA
LFA
Thanh khon
Tài sn thanh khon/Tng tài sn
LQD
Tin gi
Tng tin gi/Tng tài sn
DP
Cu trúc
Thu nhp
Thu nhp lãi ròng/Tng tài sn
Thu nhp phi lãi/Tng tài sn
NIM
NII
Các
binăđcă
lpă
thucă
kinhătă
vămô
Hot đng kinh t

T l tng trng GDP hàng nm
GDP
Lm phát
T l lm phát hàng nm (ch s giá
tiêu dùng CPI)
INF

T l lãi sut
T l lãi sut thc
RI