Giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý rủi ro tín dụng tại các Ngân hàng thương mại cổ phần Việt Nam

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.HCM








NGUYN HOÀNG OANH










GII PHÁP NÂNG CAO HIU QU
QUN LÝ RI RO TÍN DNG TI CÁC
NGÂN HÀNG THNG MI C PHN VIT NAM

LUN VN THC S KINH T












TP.H Chí Minh - Nm 2010

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.HCM








NGUYN HOÀNG OANH

GII PHÁP NÂNG CAO HIU QU
QUN LÝ RI RO TÍN DNG TI CÁC
NGÂN HÀNG THNG MI C PHN VIT NAM


Chuyên ngành : Kinh T Tài Chính - Ngân Hàng
Mã s : 60.31.12





LUN VN THC S KINH T

NGI HNG DN KHOA HC:
TS. LÊ TH LANH

TP.H Chí Minh - Nm 2010
LI CAM OAN

Tôi xin cam đoan lun vn này là công trình nghiên cu ca riêng tôi, cha
công b ti bt c ni nào. Các s liu s dng trong lun vn này là nhng thông
tin xác thc và tôi xin chu mi trách nhim v li cam đoan ca mình




TP, H Chí Minh, ngày 05 tháng 10 nm 2010
Tác gi lun vn



Nguyn Hoàng Oanh
MC LC
Trang
CHNG 1: TNG QUAN V TÍN DNG, RI RO TÍN DNG, QUN LÝ RI
RO TÍN DNG
1.1.TNG QUAN V TÍN DNG 01
1.1.1.Khái nim 01
1.1.2.Phân loi tín dng 01
1.2.TNG QUAN V RI RO TÍN DNG 02
1.2.1.Ri ro tín dng trong bi cnh hu khng hong 02
1.2.2.Phân loi ri ro tín dng 02
1.2.3.Nguyên nhân ri ro tín dng 04
1.2.3.1.Nguyên nhân khách quan 04
1.2.3.2 Nguyên nhân ch quan 06

1.2.4.Hu qu ca ri ro tín dng 07
1.2.4.1.Hu qu đi vi h thng ngân hàng thng mi 07
1.2.4.2.Hu qu đi vi nn kinh t 09
1.2.5.Các tiêu chí xác đnh mc đ ri ro tín dng 09
1.2.5.1.T l n quá hn 09
1.2.5.2.T l n xu trên tng d n và n xu trên vn ch s hu 11
1.2.5.3.H s gii hn huy đng vn 11
1.2.5.4 H s ri ro tín dng 12
1.2.6.Các mô hình đo lng ri ro tín dng 12
1.2.6.1.Mô hình 6C 12
1.2.6.2.Mô hình đim s Z (Z - Credit scoring model) 13
1.2.6.3.H thng tính đim tín dng 15
1.3.T
NG QUAN V QUN LÝ RI RO TÍN DNG 15
1.3.1.Khái nim qun lý ri ro tín dng 15
1.3.2.Ni dung ca qun lý ri ro tín dng 16
1.3.2.1.Nhn din các ri ro tín dng 16
1.3.2.2.Thc hin đúng các chính sách &quy trình tín dng 17
1.3.2.3.Kim tra và giám sát tín dng nhm kim soát ri ro tín dng 18
1.3.2.4. Phng pháp qun lý ri ro tín dng 19
1.3.3. Các phng pháp tip cn ri ro tín dng theo Basel 20
1.3.3.1. Gii thiu s hình thành & hot đng ca Basel 20
1.3.3.2. Tip cn ri ro tín dng theo Basel I 23
1.3.3.3. Tip cn ri ro tín dng theo Basel II 24
1.3.3.4. Chun mc an toàn & qun lý ri ro tín dng theo Basel II 26
1.4.KINH NGHIM QUN LÝ RI RO TÍN DNG TI CÁC NC& BÀI
HC KINH NGHIM CHO CÁC NHTM VIT NAM 29
1.4.1.Kinh nghim qun lý ri ro tín dng  các nc 29
1.4.2. Bài hc kinh nghim cho các NHTM Vit Nam 33

CHNG 2: THC TRNG QUN LÝ RI RO TÍN DNG TI CÁC NGÂN
HÀNG THNG MI C PHN VI
T NAM
2.1.THC TRNG HOT NG CA CÁC NGÂN HÀNG THNG MI
VIT NAM TRONG CÁC NM QUA 36
2.1.1.Thc trng môi trng hot đng ngân hàng trong các nm qua 36
2.1.2.Thc trng hot đng ngân hàng thng mi c phn Vit Nam 39
2.1.2.1.Quy mô tng vn 39
2.1.2.2.Tình hình huy đng vn 40
2.2.THC TRNG CÔNG TÁC QUN LÝ RI RO TÍN DNG TI CÁC
NGÂN HÀNG THNG MI C PHN VIT NAM 43
2.2.1.ánh giá ri ro tín dng ti các ngân hàng thng mi c phn
Vit Nam trong các nm qua 43
2.2.1.1.N quá hn 43
2.2.1.2.N xu và t l n xu trên tng d n 45
2.2.1.3.T l n xu trên vn ch s hu 47
2.2.1.4.H s ri ro tín dng 49
2.2.1.5. H s gii hn huy đng 49
2.2.2. Nhn bit ri ro & kh nng xy ra ri ro tín dng ti các NHTM 50
2.2.2.1. Nhng d
u hiu báo đng sm liên quan đn hot đng NH 51
2.2.2.2 Nhng du hiu báo đng sm liên quan đn hot đng kinh doanh &
tài chính 52
2.2.2.3. Ví d v nhng du hiu cnh báo có tác đng đn vic qun lý ri
ro tín dng 54
2.2.3.Thc trng áp dng các mô hình qun lý ri ro tín dng ti các ngân
hàng thng mi c phn
Vit Nam 56
2.2.4.ánh giá thc trng qun lý ri ro tín dng ti các ngân hàng thng
mi c phn Vit Nam 58

2.2.5. ánh giá vn dng Basel trong vic qun lý ri ro tín dng ca các
ngân hàng thng mi c phn Vit Nam 64
2.2.6.Nguyên nhân ca các mt tn ti trong công tác qun lý ri ro tín dng
ti các ngân hàng TMCP Vit Nam 66
2.2.6.1.Nguyên nhân khách quan 66
2.2.6.2.Nguyên nhân ch quan 71
CHNG 3: GII PHÁP NÂNG CAO HIU QU QUN LÝ RI RO TÍN DNG
TI CÁC NHTMCP VIT NAM
3.1.NH HNG PHÁT TRIN CA CÁC NGÂN HÀNG THNG MI
VIT NAM TRONG GIAI ON HIN NAY 76
3.2.GII PHÁP NÂNG CAO HIU QU QUN LÝ RI RO TÍN DNG
TI CÁC NGÂN HÀNG THNG MI C PHN VIT NAM 80
3.2.1. Gii pháp v mô 81
3.2.1.1.m bo mi trng kinh t, chính tr, xã hi n đnh 81
3.2.1.2.Hoàn thin quy trình x tài sn đm bo & rút ngn thi gian gii
quyt h s đ NH nhanh chóng thu hi n 81
3.2.1.3.Nâng cao cht lng trung tâm thông tin tín dng NHNN 83
3.2.1.4.La chn cp đ đclp t ch phù hp vi NHNN thi k mi 84
3.2.1.5. T
o điu kin đ phát trin th trng mua bán n xu 85
3.2.2.Gii pháp vi mô 86
3.2.2.1.Nhn din đc các ri ro có th xy ra 86
3.2.2.2.Qun lý vic thanh tra, ch đ báo cáo 88
3.2.2.3.Trong sch hóa đi ng cán b nhân viên ngân hàng 88
3.2.2.4.Phát trin ngun nhân lc 89
3.2.2.5.u t công ngh qun lý ri ro 89
3.2.2.6. Xây dng quy trình qn lý ri ro phù hp 90
3.2.2.7.Ci cách b máy hot đng nhm xây dng s đc lp gia chc
nng bán hàng, tác nghip& qun lý ri ro trong NHTM 93

DANH MC CÁC KÝ HIU, CH VIT TT

- CIC: Trung tâm thông tin tín dng ca ngân hàng nhà nc
- NHTMCP: Ngân hàng thng mi c phn
- NHTM : Ngân hàng thng mi
- NHNN: Ngân hàng nhà nc
- NHTW: Ngân hàng trung ng
- Vietinbank: Ngân hàng TMCP Công Thng Vit Nam
- ACB: Ngân hàng TMCP Á Châu
- Sacombank: Ngân hàng TMCP Sài Gòn Thng Tín
- Eximbank: Ngân hàng TMCP Xut Nhp Khu Vit Nam
- Vietcombank: Ngân hàng TMCP Ngoi Thng Vit Nam
- TTTTTD: Trung tâm thông tin tín dng
- TCTD: T chc tín dng

DANH MC CÁC BNG BIU

- Bng 2.1: Li nhun trc thu ca các ngân hàng (2006-2009)……… trang 37
- Bng 2.2: Li nhun trc thu ca các ngân hàng các quý nm 2009… trang 38
- Bng 2.3: Tình hình huy đng vn ca các ngân hàng (2006-2009)…… trang 41
- Bng 2.4: Tình hình d n ca các ngân hàng (2006-2009)…………… trang 43
- Bng 2.5: T l n quá hn ca các ngân hàng (2006-2009)…………… trang 44
- Bng 2.6: T l n xu trên tng d n ca các ngân hàng (2006-2009) trang 45
- Bng 2.7: Vn ch s hu ca các ngân hàng (2006-2009)…………… trang 47
- Bng 2.8: T l n xu trên vn ch s hu các ngân hàng (2006-2009) trang 48
- Bng 2.9: H s ri ro tín dng ca các ngân hàng (2006-2009)………. trang 49
- Bng 2.10: H s gii hn huy đng vn các ngân hàng (2006-2009)… trang 49

LI M U
1. LÝ DO CHN  TÀI:
- Tín dng là hot đng kinh doanh phc tp nht so vi các hot đng kinh doanh
khác ca NHTM, hot đng này tuy thu đc nhiu li nhun nhng cng gp không ít
ri ro. Vì vy, ri ro tín dng nu xy ra s có tác đng rt ln và nh hng trc tip đn
s tn ti và phát trin ca mi t chc tín dng, cao hn nó tác đng và nh hng đn
toàn b h thng ngân hàng và toàn b nn kinh t. Và thc t cng chng minh nn kinh
t vn b tác đng tiêu cc, thm chí đi đn khng hong nu h thng ngân hàng hot
đng thiu kim soát, không đánh giá đúng và đ các dng ri ro tim n, nh trng
hp ví d đin hình là Thái Lan và gn đây là M.
- c trng ca h thng NHTM Vit Nam là t trng thu nhp và ri ro t hot
đng tín dng chim trên 80% trong tng hot đng ca ngân hàng. c bit trong thi
k hi nhp kinh t quc t, kinh t phát trin nhanh chóng, hot đng tín dng gia tng
mnh m, thì ri ro tín dng càng phc tp hn v nguyên nhân, hình thc và phm vi tác
đng. Do đó, đ bo đm an toàn tài chính, nâng cao nng lc cnh tranh, hi nhp kinh
t quc t thành công, NHTM phi có phng pháp qun lý tt ri ro tín dng ngân hàng
- Tôi cho rng trong giai đon hin nay và thi gian ti, ri ro tín dng vn tác
đng mnh đn hot đng ca các NHTM nói riêng và nn kinh t nói chung.Vì vy, tôi
chn đ tài “Gii pháp nâng cao hiu qu qun lý ri ro tín dng ti các NHTMCP
VN ” làm đ tài nghiên cu.
2. MC ÍCH NGHIÊN CU:
 tài nghiên cu gii quyt ba vn đ sau:
- Làm sáng t các vn đ c bn v c s lý lun trong qun lý ri ro tín dng ca
các NHTM
- ánh giá các ri ro tín dng và hot đng qun lý ri ro tín dng ti mt s ngân
hàng thng mi c phn Vit Nam gm: Vietcombank, ACB, Vietinbank, Sacombank,
Eximbank.T đó đa ra nhng mt tích cc cng nh nhng mt tn ti trong công tác
qun lý ri ro tín dng.
-  xut các gii pháp nhm nâng cao hiu qu qun lý ri ro tín dng có th áp
dng trong thc tin đ nâng cao hiu qu qun lý ri ro tín dng ti các NHTMCP VN

3. I TNG VÀ PHM VI NGHIÊN CU:
- i tng nghiên cu: Vietcombank, ACB, Vietinbank, Sacombank, Eximbank
- Phm vi nghiên cu: hot đng qun lý ri ro tín dng ca các ngân hàng này
4. PHNG PHÁP NGHIÊN CU:
S dng phng pháp nghiên cu thng kê, so sánh, phân tích,… t c s lý
thuyt đn thc tin nhm gii quyt và làm sáng t mc đích đt ra trong lun vn
5. KT CU CA LUN VN:
Lun vn đc chia thành ba ch
ng :
- Chng 1: Tng quan v tín dng, ri ro tín dng, qun lý ri ro tín dng
- Chng 2: Thc trng qun lý ri ro tín dng ti các NHTMCP Vit Nam
- Chng 3: Gii pháp nâng cao hiu qu qun lý ri ro tín dng ti các NHTMCP
Vit Nam


1/98
CHNG 1
TNG QUAN V TÍN DNG, RI RO TÍN DNG, QUN LÝ
RI RO TÍN DNG
1.1. TNG QUAN V TÍN DNG
1.1.1. Khái nim
Tín dng là mt giao dch v tài sn (tin hoc hàng hóa) gia bên cho vay
(ngân hàng & các đnh ch tài chính khác) & bên đi vay (cá nhân, doanh nghip &
các ch th khác), trong đó bên cho vay chuyn giao tài sn cho bên đi vay s dng
trong mt thi gian nht đnh theo tha thun, bên đi vay có trách nhim hoàn tr vô
điu kin gc & lãi cho bên cho vay khi đn hn thanh toán
Theo quyt đnh 1627/2001/Q-NHNN ngày 31/12/2001 ca Thng c
NHNN thì cho vay là mt hình thc cp tín dng, theo đó t chc tín dng giao cho
khách hàng mt khan tin đ s dng vào mt mc đích và thi gian nht đnh
theo tha thun vi nguyên tc có hòan tr c gc và lãi.

1.1.2. Phân loi tín dng
Ngân hàng cung cp nhiu loi tín dng cho nhiu đi tng khách hàng khác
nhau. Vic phân loi tín dng là tin đ đ thit lp quy trình cho vay thích hp &
nâng cao hiu qu
 qun lý ri ro tín dng. Trong phm vi lun vn này, tác gi ch
phân loi tín dng theo mt s tiêu chí sau:
- Da vào mc đích tín dng:
+ Cho vay phc v sn xut kinh doanh
+ Cho vay tiêu dùng cá nhân
+ Cho vay đu t tài sn c đnh
- Da vào thi hn tín dng
+ Cho vay ngn hn
2/98
+ Cho vay trung hn
+ Cho vay dài hn
- Da vào mc đ tín nhim ca khách hàng:
+ Cho vay không tài sn đm bo
+ Cho vay có đm bo.
1.2. TNG QUAN V RI RO TÍN DNG
1.2.1. Ri ro tín dng trong bi cnh hu khng hong
Ri ro tín dng là loi ri ro phát sinh trong quá trình cho vay ca ngân hàng,
biu hin trên thc t qua vic khách hàng không tr đc n hoc tr n không
đúng hn cho ngân hàng
Trong b
i cnh hu khng hong, vn đ đc các nhà qun tr quan tâm
nhiu nht là qun lý ri ro, đc bit là ri ro v tín dng. iu này cng xut phát
t bi cnh thc t ca vic khng hong ca h thng tài chính – ngân hàng trong
các nm qua t vic khng hong kinh t ti Thái Lan đn cuc khng hong n
di chun ti M đã gióng lên hi chuông cnh báo v cht lng tín dng buc
ngân hàng trung ng các nc & h thng các ngân hàng thng mi phi xem li

v cht lng tín dng, nâng cao công tác qun lý ri ro tín dng t khâu thm đnh
h s, xét duyt cho vay, đn vic qun lý khon vay. Ri ro tín dng không phi là
mt loi ri ro mi phát sinh mà các ngân hàng đã bit đn nó t lâu nhng đôi khi
còn xem nh vai trò ca nó nên mt khi xy ra khng hong kinh t hay bt k mt
vn đ nhy cm nào đó liên quan đn th trng tài chính thì ri ro tín dng li
xut hin vì nó luôn tim n trong các khon vay. Vì vy, trong bi cnh hin nay
vn đ ri ro tín dng cn thit phi đc chú trng quan tâm đc bit đ giúp h
thng ngân hàng có th vt qua đc các cn bão khng hong tài chính , kinh t
trong tng lai.
1.2.2. Phân loi ri ro tín dng
3/98
Có nhiu tiêu chí đ phân loi ri ro tín dng, nu cn c vào nguyên nhân
phát sinh, ri ro tín dng có th phân loi thành các ri ro nh sau:
Ri ro tín dng bao gm ri ro danh mc (Porfolio rish) & ri ro giao dch
(Transaction rish):
- Ri ro danh mc (Porfolio rish): là mt hình thc ca ri ro tín dng
mà nguyên nhân phát sinh là do nhng hn ch trong qun lý danh mc cho vay ca
ngân hàng, đc phân chia thành hai loi là ri ro ni ti và ri ro tp trung
+ Ri ro ro ni ti (Intrinsic rish): xut phát t các y
u t, các đc
đim riêng có, mang tính riêng bit bên trong ca mi ch th đi vay hoc ngành,
lnh vc kinh t. Nó xut phát t đc đim hot đng hoc đc đim s dng vn
ca khách hàng vay vn
+ Ri ro tp trung (Concentration rish) là trng hp ngân hàng tp
trung vn cho vay quá nhiu đi vi mt s khách hàng, cho vay quá nhiu doanh
nghip hot đng trong cùng mt ngành, lnh vc kinh t; hoc trong cùng mt
vùng đa lý nht đnh; hoc cùng mt loi hình cho vay có ri ro cao
- Ri ro giao dch (Transaction rish): là mt hình thc ca ri ro tín
dng mà nguyên nhân phát sinh là do nhng hn ch trong quá trình giao dch và
xét duyt cho vay, đánh giá khách hàng. Ri ro giao dch có ba b phn chính là ri

ro la chn, ri ro bo đm và ri ro nghip v.
+ Ri ro la chn: là ri ro có liên quan đn quá trình đánh giá và
phân tích tín dng, khi ngân hàng la chn nhng ph
ng án vay vn có hiu qu
đ ra quyt đnh cho vay.
+ Ri ro đm bo: phát sinh t các tiêu chun đm bo nh các điu
khon trong hp đng cho vay, các loi tài sn đm bo, ch th đm bo, hình thc
đm bo và mc cho vay trên giá tr ca tài sn đm bo
+ Ri ro nghip v là ri ro liên quan đn công tác qun lý khon vay
và hot đng cho vay, bao gm c vic s dng h thng xp hng ri ro và k thut
4/98
x lý các khon vay có vn đ.
1.2.3. Nguyên nhân ri ro tín dng
Kinh doanh ngân hàng là kinh doanh ri ro. Nói cách khác, hot đng ngân
hàng luôn phi đi din vi ri ro. Vì vy, nhn din nhng nguyên nhân gây ra ri
ro đ ngân hàng có đc các gii pháp phòng nga hiu qu và gim thit hi
1.2.3.1. Nguyên nhân khách quan
- S bin đng ca môi trng kinh t: trong điu kin th trng th gii
bin đng không ngng và thng nm ngoài d đoán ca gii kinh doanh nên rt
d nh hng đn hot đng sn xut kinh doanh ca ngi đi vay. Trong khi nn
kinh t Vit Nam còn ph thuc rt ln vào sn xuât nông nghip và công nghip
phc v nông nghip (nuôi trng, ch bin thc phm và nguyên liu) du thô, may
gia công vn rt nhy cm vi ri ro thi tit và giá c th gii nên d b tn thng
khi th trng th gii bin đng xu. Nhng khó khn do b khng ch hn ngch
trong ngành dt may, hay nhng v kin bán phá giá trong ngành thy sn…làm
nh hng trc tip đn hat đng kinh doanh ca các doanh nghip nói riêng và
ca các ngân hàng cho vay nói chung. Không ch xut khu, nhng mt hàng nhp
khu cng d b tn thng không kém. Trong khi nn kinh t Vit Nam là nn kinh
t m xu hng hi nhp kinh t th gii và trong khu vc là hin nhiên, do đó
trc nhng bin đng ca th trng th gii, nn kinh t Vit Nam s không tránh

khi b nh hng. Do đó h thng ngân hàng Vit Nam cng ít nhiu b nh
hng. Th trng bt đng sn và chng khoán Vit Nam đang trong tình cnh khó
khn, kh nng các khon n đu t vào hai th trng đó khó có th thu hi, giá
nhà đt và chng khoán st gim nghiêm trng, vic mua bán din ra khó khn hn,
các khách hàng s không có ngun tr n, đng thi t l tài sn đm bo không đ
đm bo cho d n còn li,… làm cho hàng lot các nguy c tim n ca ri ro tín
dng xut hin. Ngoài ra th trng st thép cng d b tn thng không kém. Mt
hàng st thép cng b nh hng ln ca giá thép th gii. Vic tng giá phôi thép
làm cho mt s doanh nghip sn xut thép trong nc phi ngng sn xut do chi
5/98
phí giá thành rt cao trong khi không tiêu th đc sn phm. Th trng này bt n
s nh hng không ch đi vi khách hàng kinh doanh mt hàng này mà còn tác
đng lên ngân hàng đu t cho vay gây ra hàng lot các ri ro trong đó có ri ro tín
dng
- S thiu quy hoch thiu phân b đu t hp lý đã dn đn khng hong
tha v đu t mt s ngành: do nn kinh t th trng th trng tt yu s dn đn
cnh tranh, các nhà kinh doanh s tìm kim ngành nào có li nht đ đu t và s
ri b nhng ngành không đem li li nhun cho h và do đó có s chuyn dch vn
t ngành này qua ngành khác và đây cng là mt hin tng khách quan. Tuy nhiên
 nc ta thi gian qua, s cnh tranh đã phát trin mt cách t phát, hoàn toàn
không đi kèm vi s quy hoch hp lý, hp tác, phân công lao đng, chuyên môn
hoá lao đng, s bt lc trong vai trò ca các hip hi ngh nghip và s điu tit v
mô ca Nhà nc. iu này dn đn s gia tng quá đáng vn đu t vào mt s
ngành, dn đn khng hong tha, lãng phí tài nguyên quc gia.
- Quá trình t do hóa tài chính, hi nhp quc t cng dn đn nhng h qu
tt yu làm cho n xu gia tng khi to ra mt môi trng cnh tranh gay gt, khin
hu ht các doanh nghip, nhng khách hàng thng xuyên ca ngân hàng phi đi
mt vi nguy c thua l và quy lut chn lc khc nghit ca th trng. Bên cnh
đó, bn thân s cnh tranh gia các NHTM trong nc và quc t trong môi trng
hi nhp kinh t cng khin cho các ngân hàng trong nc gp phi nguy c ri ro

n xu tng lên do khách hàng có tim lc tài chính ln đã b các ngân hàng nc
ngòai thu hút bng các sn phm, dch v mi vi nhiu tin ích hn.
- Hàng hóa nhp lu tràn lan: do nc ta có hng trm km biên gii đng g
b do đó vic buôn bán hàng lu qua biên gii là không tránh khi. Cuc chin đu
vi hàng lu đã kéo dài t nhiu nm nay, song kt qu hàng lu vn tràn lan ti các
thành ph ln, làm các doanh nghip trong nc và các ngân hàng đu t vn cho
các doanh nghip này gp không ít khó khn, ri ro cng t đy phát sinh
6/98
- Môi trng pháp lý cha thun li: do các chính sách v qun lý kinh t
thng thay đi đt ngt dn đn vic ra đi các vn bn pháp lý cha phù hp làm
nh hng đn môi trng kinh doanh ti Vit Nam.
- Bên cnh đó, thiên tai ha hon, dch bnh, chin tranh là nhng ri ro mà
c ngân hàng và khách hàng đu không th lng trc đc. iu này s làm nh
hng đn ngun thu nhp và kh nng tr n vay ca khách hàng
1.2.3.2. Nguyên nhân ch quan
 Nguyên nhân thuc v phía ngân hàng :
- Chính sách và quy trình cho vay cha cht ch: nh hng tín dng cha
đt đc tm chin lc, cha trit đ nguyên tc ca th trng là li nhun và
mc ri ro có th chp nhn đc, b cun theo hi chng kinh t, theo phong trào,
theo khu hiu phát trin kinh t, tìm mi cách cnh tranh, giành gi
t th trng 
các ngành hàng, các nhóm khách hàng mà không nhn thy rng ngân hàng mình
không có s trng trong lnh vc này hoc cha chun b đ tim lc đi vi
ngành hàng này.
- K thut cp tín dng cha hin đi và đa dng nh vic xác đnh hn mc
tín dng cho khách hàng còn quá đn gin, thi hn cha phù hp. Công tác qun lý
ri ro tín dng và kim sóat sau cho vay cha đc chú trng, ch mang tính hình
thc.
- Thiu thông tin: Ngân hàng cha xây dng đc h thng d liu v khách
hàng mt cách đy đ, cha có các kênh kim tra chéo thông tin. Vic phân tích tín

dng và quyt đnh cho vay hu nh ch da trên các thông tin t phía khách hàng
cung cp, các mi quan h cá nhân.
- Cht lng đi ng cán b liên quan đn công tác tín dng cha cao: i
ng cán b cha đt trình đ chuyên môn, không đ kh nng thm
đnh phng án
vay vn
 Nguyên nhân thuc v phía khách hàng vay vn
7/98
- S dng vn vay sai mc đích: Khách hàng c tình lp các chng t, hóa
đn gi mo đ đc vay vn mà do nhiu lí do ngân hàng không phát hin đc,
đ ly vn vay s dng khác vi mc đích đã trình bày trong phng án vay vn.
Vic s dng vn vay sai mc đích trong nhiu trng hp là do ngi vay sn
sàng chp nhn mo him vi k vng s mang li li nhun cao, tuy nhiên kt qu
li không nh ý mun. Cng có trng hp khách hàng đã không có kh nng tr
n vay ti ngân hàng khác, và c tình tìm mi cách vay vn ti ngân hàng này và
mang đi đo n là nguyên nhân dn đn khách hàng không có ngun tr n đ thanh
toán n đúng hn và đy đ cho ngân hàng.
- Kh nng qun lý kinh doanh kém: khi các doanh nghip vay tin ngân
hàng đ m rng quy mô kinh doanh, đa phn là tp trung vn đu t vào tài sn vt
cht ch ít doanh nghip nào mnh dn đi mi cung cách qun lý, đu t cho b
máy giám sát kinh doanh, tài chính, k toán theo đúng chun mc. Quy mô kinh
doanh phình ra quá to so vi t duy qun lý là nguyên nhân dn đn s phá sn ca
các phng án kinh doanh đy kh thi mà l ra nó phi thành công trên thc t.
- Tình hình tài chính doanh nghip yu kém thiu minh bch: quy mô tài sn,
ngun vn nh bé, t l n so vi vn t có cao là đc đim chung ca hu ht các
doanh nghip Vit Nam. Ngoài ra, thói quen ghi chép đy đ, chính xác, rõ ràng các
s sách k toán vn cha đc các doanh nghip tuân th nghiêm chnh và trung
thc. Do vy, s sách k toán mà các doanh nghip cung cp cho ngân hàng nhiu
khi ch mang tính cht hình thc hn là thc cht. Khi cán b ngân hàng lp các bn
phân tích tài chính ca doanh nghip da trên s liu do các doanh nghip cung cp,

thng thiu tính thc t và xác thc. ây cng là nguyên nhân vì sao ngân hàng
vn luôn xem nng phn tài sn th chp nh là ch da cui cùng đ phòng chng
ri ro tín dng.
1.2.4. Hu qu ca ri ro tín dng
1.2.4.1. Hu qu đi vi h thng NHTM
- Ri ro tín dng làm gim uy tín ca NHTM
8/98
Trong xu th m ca và cnh tranh gay gt hin nay, hu nh tt c các NHTM
Vit Nam đu m các chi nhánh, phòng giao dch ti các vùng, đa bàn trên toàn
quc, và đa ra nhng chng trình sn phm dch v, phc v tt nht cho khách
hàng ca mình. Hot đng ngân hàng bao gi cng đt ch tín lên hàng đu, hn
ch ti đa tt c các thông tin xu trên các phng tin truyn thông nh hng đn
uy tín và hot đng ca ngân hàng. Nu mt NHTM có t l n xu trên tng n
ln, hoc có nhng thông tin v vic ngân hàng không thu hi đc n hoc ngân
hàng đó b NHNN đa vào din kim soát đc bit thì uy tín ca ngân hàng đó b
gim sút mt cách nghiêm trng. Và s không có cá nhân hoc t chc nào đt
quan h đ s dng các dch v ca ngân hàng đó.
- Ri ro tín dng làm gim kh nng thanh toán ca NHTM
 có ngun vn đ cung cp tín dng cho khách hàng thì ngân hàng phi huy
đng t các t chc và dân c hay nói cách khác là ngân hàng vay ca t chc và
dân c đ tài tr tín dng. Nu ri ro tín dng do không thu hi đc n xy ra,
ngân hàng s hn ch ngun đ thanh toán tin gi cho ch n tc là dân c và các
t chc kinh t khác.
-
Ri ro tín dng làm gim li nhun ca ngân hàng.
Theo quy đnh ca NHNN, tt c các khon n xu ngân hàng đu phi trích d
phòng, t l trích d phòng tùy theo mc đ n xu và tài sn đm. iu này có
ngha là, đi vi các khon n xu hn và có tài sn đm bo có đ ri ro cao hn
s b trích d phòng cao hn các khon n ít xu hn và có tài sn đm bo ít ri ro
hn. Vic s tin d phòng trích càng ln thì chi phí vn ca ngân hàng càng ln và

li nhun ca ngân hàng s gim
- Ri ro tín dng dn đn nguy c phá sn ngân hàng
Nh trên đã trình bày, ri ro tín dng nh hng đn uy tín, kh nng thanh
khon và li nhun ca ngân hàng. Nu t trng này tip tc kéo dài và n mòn vào
vn riêng ca ngân hàng, con đng đ
i đn phá sn ngân hàng là tt yu.
9/98
1.2.4.2. Hu qu đi vi nn kinh t
Phn ln các ngân hàng hin nay đang dùng ngun vn ngn hn đ tài tr cho
n dài hn, điu này đng ngha vi vic thi gian ngân hàng đòi n ca khách hàng
không th nhanh bng thi gian khách hàng đn rút tin. Nh vy, các ngân hàng
đu phi đi mt vi các ri ro v tính thanh khan tc là ri ro v s không tng
thích v k hn ca các khan vn và s dng vn. Mt khi ri ro tín dng xy ra
dn đn chuyn nh hng đn uy tín, kh nng thanh toán ca ngân hàng, ngi
dân và t chc s kéo đn ào t đ rút tin và chm dt quan h, hoc cng có
trng hp có thông tin tht thit v hat đng ngân hàng cng làm nh hng đn
ngun vn kinh doanh ca ngân hàng.
Nhng nh hng này li mang tính dây chuyn. Nu mt NHTM đ xy ra tình
trng mt tính thanh khon s gây ra nhng tác đng dây chuyn cho nn kinh t
nh sau:
- Khi kh nng thanh khon ca ngân hàng b gim sút, ngân hàng s không
có kh nng tip tc tài tr vn cho các pháp nhân, th nhân và phi thu hi vn
trc hn. Nh vy, các đi tng nhn tài tr vn b
nh hng ln đn hot đng
kinh doanh ca h.
- Phn ng dây chuyn đn các NHTM khác: Khi nim tin ca công chúng
đi vi mt ngân hàng gim sút, h s mt dn lòng tin vào các ngân hàng khác, t
đó gây ra phn ng đây chuyn rút vn ti các ngân hàng khác.
- Phn ng dây chuyn đn các ngành kinh t khác: ngân hàng đ v dn đn
nn kinh t suy thoái, sc mua gim, tht nghêp tng, xã hi mt 

n đnh.
1.2.5. Các tiêu chí xác đnh mc đ ri ro tín dng
1.2.5.1. T l n quá hn



T l n quá hn =
D n quá hn
Tng d n
x 100 %
10/98


N quá hn là khon n mà mt phn hoc toàn b n gc và / hoc lãi đã
quá hn. Nói cách khác, n quá hn là nhng khon tín dng không hoàn tr đúng
hn, không đc phép và không đ điu kin đ đc gia hn n.  đm bo qun
lý cht ch, quyt đnh 493/2005/Q-NHNN ngày 22/04/2005 ca NHNN quy đnh
n đc chia thành 05 nhóm trong đó, và các khon n quá hn trong h thng
NHTM Vit Nam đc phân loi theo thi gian và đc phân chia theo thi hn
thành 04 nhóm (t nhóm 2 đn nhóm 5)
+ Nhóm 1(N đ tiêu chun) bao gm: các khon n trong hn mà t chc
tín dng đánh giá là có đ kh nng thu hi đy đ c gc và lãi đúng thi hn.
+ Nhóm 2 (N cn chú ý) bao gm: các khon n quá hn di 90 ngày và
các khon n c cu li th
i hn tr n trong hn theo thi hn n đã c cu li
+ Nhóm 3 (N di tiêu chun) bao gm: các khon n quá hn t 90 đn
180 ngày, các khon n c cu li thi hn tr n quá hn di 90 ngày theo thi
hn đã c cu li và các khan n đã đc gia hn t ln 2 tr đi.
+ Nhóm 4 (N nghi ng
) bao gm: các khon n quá hn t 181 đn 360

ngày và các khon n c cu li thi hn tr n quá hn t 90 ngày đn 180 ngày
theo thi hn đã c cu li.
+ Nhóm 5 (N có kh nng mt vn) bao gm:các khon n quá hn trên
360 ngày, các khon n khoanh ch Chính ph x lý và các khon n đã c cu li
thi hn tr n quá hn trên 180 ngày theo thi hn đã đc c cu li.
Và tng ng vi các nhóm n quá hn trên thì các NHTM phi trích d
phòng t li nhun. T l trích lp d phòng ri ro tín dng nh sau:
- N nhóm 1: trích lp d phòng ri ro 0%
11/98
- N nhóm 2: trích lp d phòng ri ro 5%
- N nhóm 3: trích lp d phòng ri ro 20%
- N nhóm 4: trích lp d phòng ri ro 50%
- N nhóm 5: trích lp d phòng ri ro 100%
1.2.5.2. T l n xu trên tng d n và n xu trên vn ch s hu
N xu: là nhng khon n quá hn trên 90 ngày mà không đòi đc và
không đc tái c cu. Ti Vi
t Nam, n xu bao gm nhng khon n quá hn có
hoc không th thu hi, n liên quan đn các v án ch x lý và nhng khon n
quá hn không đc Chính Ph x lý ri ro
N xu (hay n có vn đ, n không lành mnh, n khó đòi, n không th đòi,…) là
nhng khon n mang các đc trng :
- Khách hàng đã không thc hin ngha v tr n v
i ngân hàng khi các cam
kt này đã ht hn.
- Tình hình tài chính ca khách hàng đang và có chiu hng xu dn đn có
kh nng ngân hàng không thu hi đc c vn ln lãi.
- Tài sn đm bo (th chp, cm c, bo lãnh) đc đánh giá là giá tr phát
mãi không đ trang tri n gc và lãi.
Theo Quyt đnh 18/2007/Q-NHNN ngày 25/04/2007, n xu ca t chc
tín dng bao gm các khan n đc x

p t nhóm 3 đn nhóm 5 bao gm: n di
tiêu chun, n nghi ng và n có kh nng mt vn
1.2.5.3. H s gii hn huy đng vn:
H s này đa ra nhm mc đích gii hn mc huy đng vn ca ngân hàng đ
tránh tình trng khi ngân hàng huy đng vn quá nhiu vt quá mc bo v ca
vn t có làm cho ngân hàng có th mt kh
 nng chi tr. Theo pháp lnh ngân hàng
(ban hành 1990), tng ngun vn huy đng ca NHTM phi nh hn hoc bng 20
ln vn t có. iu đó có ngha là h s này phi luôn ln hn hoc bng 5%
12/98




1.2.5.4. H s ri ro tín dng




H s này cho thy t trng ca các khon mc tín dng trong tài sn có,
khon mc tín dng trong tng tài sn càng ln thì li nhun s ln nhng đng thi
ri ro tín dng cng rt cao. Thông thng, tng d n cho vay ca ngân hàng đc
chia thành 03 nhóm :
- Nhóm d n ca các khon tín dng có ch
t lng xu: là nhng khon cho
vay có mc đ ri ro ln nhng có th mang li thu nhp cao cho ngân hàng. ây là
khon tín dng chim t trng thp trong tng d n cho vay ca ngân hàng.
- Nhóm d n ca các khon tín dng có cht lng tt: là nhng khon cho
vay có mc đ ri ro thp nhng có th mang li thu nhp không cao cho ngân
hàng. ây là khon tín dng cng chim t trng thp trong tng d n cho vay ca

ngân hàng.
- Nhóm d n ca các khon tín dng có cht lng trung bình: là nhng
khon cho vay có mc đ ri ro có th chp nhn đc và thu nhp mang li cho
ngân hàng là va phi.
1.2.6. Các mô hình đo lng ri ro tín dng
1.2.6.1. Mô hình 6C
H s ri ro tín dng =
Tng d n cho vay
Tng tài sn có

H s gii hn huy đng vn =
Vn t có
Tng ngun vn huy đng

13/98
 xác đnh mc đ ri ro không tr đc n ca khách hàng, ngân hàng thng
phân tích 6 ch C ca khách hàng bao gm:
-Uy tín ngi vay (Character): uy tín phn ánh s chính trc ca ngi đi vay, lch
s hot đng tín dng và mi quan h kinh doanh vi ngân hàng trong thi gian qua
đ có c s xác đnh ngi vay có thin chí và tr n đúng hn.C bn ngân hàng
mun thit lp quan h tín dng vi nhng khách hàng có thin chí tr n tt.
- Nng lc ngi vay (Capacity): ngi đi vay phi có nng lc pháp lut và nng
lc hành vi dân s, ngi vay có phi là đi din hp pháp ca doanh nghip.
- Ngun tin đ trang tri khon vay (Cashflow):  đánh giá ngun tr n ca
khách hàng, ngân hàng có th đánh giá thông qua: lch s tng trng ca khách
hàng v li nhun doanh thu, mc tng trng li nhu
n cao hay thp, thu nhp
trong quá kh cng nh trong hin ti ca ngi đi vay
- Tài sn đm bo (Collateral): Tài sn đm bo s bo v quyn li cho ngân hàng
trong trng hp khách hàng không hoàn tr khon vay đúng hn và nó là ngun

th hai đ tr n vay cho ngân hàng
- Các điu kin – môi trng kinh doanh ca ngi đi vay (Conditions): ngân hàng
phi đánh giá đc mt hàng sn xut, ngành ngh hot đngca ngi vay, xu
hng s đc m rng hay thu hp,; nhng điu kin kinh t đang thay đi s nh
hng nh th nào đi vi khon vay,
- Kim soát (Control): đây là kh nng mà ngân hàng có th kim soát đc đi vi
ngi đi vay: kim tra mc đích s dng vn, kim tra hiu qu s dng vn
Vic s
 dng mô hình này tng đi đn gin, song hn ch ca mô hình
này là nó ph thuc vào mc đ chính xác ca ngun thông tin thu thp, kh nng
d báo cng nh trình đ phân tích, đánh giá ca nhân viên tín dng.
1.2.6.2. Mô hình đim s Z (Z - Credit scoring model):
Mô hình này do E.I.Altman dùng đ cho đim tín dng đi vi các doanh
nghip vay vn. i lng Z dùng làm thc đo tng hp đ phân loi ri ro tín
14/98
dng đi vi ngi vay và ph thuc vào: tr s ca các ch s tài chính ca ngi
vay và tm quan trng ca các ch s này trong vic xác đnh xác sut v n ca
ngi vay trong quá kh.
Z = 1,2 X1 + 1,4 X2 + 3,3 X3 + 0,6 X4 + 1,0 X5
Trong đó,
X1 = H s vn lu đng / tng tài sn
X2 = H s lãi cha phân phi / tng tài sn
X3 = H s li nhun trc thu và lãi / t
ng tài sn
X4 = H s giá tr th trng ca tng vn s hu / giá tr hch toán
ca tng n
X5 = H s doanh thu / tng tài sn
Tr s Z càng cao, thì ngi vay có xác sut v n càng thp. Vy khi tr s
Z thp hoc là mt s âm s là cn c xp khách hàng vào nhóm có nguy c v n
cao và bt k công ty nào có đim s Z < 1.81 phi đc xp vào nhóm có nguy c

ri ro tín dng cao.
Z < 1,8 : Khách hàng có kh nng ri ro cao.
Z > 3 : Khách hàng không có kh nng v n.
Mô hình này có u đim là k thut đo lng ri ro tín dng tng đi đn
gin nhng nó ch cho phép phân loi nhóm khách hàng vay có ri ro và không có
ri ro. Không có lý do thuyt phc đ chng minh rng các thông s phn ánh tm
quan trng ca các ch s trong công thc là bt bin. Tng t
 nh vy, bn thân
các ch s cng đc chn cng không phi là bt bin, đc bit khi các điu kin
kinh doanh cng nh điu kin th trng tài chính đang thay đi liên tc.Tuy nhiên
trong thc t mc đ ri ro tín dng tim nng ca mi khách hàng khác nhau t
mc thp nh chm tr lãi, không đc tr lãi cho đn mc mt hoàn toàn c vn và
lãi ca khon vay. Ngoài ra, không tính đn các yu t khó đnh lng nh: điu