Hoàn thiện và phát triển thị trường chứng khoán Việt Nam

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T THÀNH PH H CHÍ MINH
j





NGUYN VN NÔNG


HOÀN THIN VÀ PHÁT TRIN TH TRNG
CHNG KHOÁN VIT NAM




LUN ÁN TIN S

Chuyên ngành: Kinh t tài chính – Ngân hàng
Mã s: 60.31.12

TP.HCM, NM 2010


MC LC

Trang ph bìa
Li cam đoan
Mc lc
Danh mc t vit tt
Danh mc các bng
Danh mc các s đ
M U 1
U
CHNG 1 CHNG KHOÁN VÀ TH TRNG CHNG KHOÁN 4
1.1. Chng khoán 4
1.1.1. Khái nim chng khoán 4
1.1.2. c đim ca chng khoán 4
1.1.3. Ch th phát hành chng khoán 4
1.1.4. Các loi chng khoán c bn 5
1.2. Th trng chng khoán 18
1.2.1. Lch s hình thành và phát trin th trng chng khoán th gii 19
1.2.2. Chc nng, vai trò ca th trng chng khoán 21
1.2.3 Nguyên tc hot đng ca th trng chng khoán 26
1.2.5. Ch th tham gia th trng chng khoán 32
1.3. Mt tích cc và hn ch ca th trng chng khoán 37
1.3.1. Mt tích cc ca th trng chng khoán 37
1.3.2. Mt hn ch ca th trng chng khoán 40

1.4. Kinh nghim xây dng th trng chng khoán các nc 42
1.4.1 Quá trình xây dng và phát trin th trng chng khoán các nc 43
1.4.2. Kinh nghim t th trng chng khoán các nc 48
1.5 Hp tác quc t trong lnh vc chng khoán 50
CHNG 2 THC TRNG TH TRNG CHNG KHOÁN VIT NAM 53
2.1. Quá trình hình thành và phát trin th trng chng khoán Vit Nam 53
2.1.1. Tính tt yu ca vic thành lp th trng chng khoán Vit Nam 53
2.1.2. C s thành lp th trng chng khoán Vit Nam 54
2.1.3. Thành lp th trng chng khoán Vit Nam 63
2.1.4. T chc hot đng th trng chng khoán Vit Nam 67
2.2. Thc trng hot đng th trng chng khoán Vit Nam 80
2.2.1. Th trng chng khoán tp trung 80
2.2.2. Th trng chng khoán phi tp trung 113
2.3 Lnh vc hp tác quc t trong lnh vc chng khoán 118
2.4. Thành tu ca th trng chng khoán Vit Nam 118
2.5. Nhng hn ch ca th trng chng khoán Vit Nam 123


CHNG 3 GII PHÁP PHÁT TRIN TH TRNG CHNG KHOÁN VIT
NAM 132

3.1. nh hng phát trin th trng chng khoán Vit Nam 132
3.1.1. Xu hng phát trin th trng chng khoán th gii 133
3.1.2. C hi và thách thc đi vi th trng chng khoán Vit Nam 134
3.1.3. nh hng phát trin th trng chng khoán Vit Nam đn nm 2020 136
3.2. Hoàn thin th trng chng khoán Vit Nam 139
3.2.1. Khung pháp lý 140
3.2.2. Ngun nhân lc 145
3.2.3. Hàng hóa cho th trng 148
3.2.4. H tng k thut 149

3.3. Gii pháp phát trin th trng chng khoán Vit Nam 150
3.3.1. Phát trin h tng k thut 151
3.3.3. Nâng cao cht lng hot đng công ty chng khoán 158
3.3.4. Phát trin qu đu t chng khoán 161
3.3.5. Thúc đy hot đng giao dch chng khoán 162
3.3.6. Hp tác quc t trong lnh vc chng khoán 164
KT LUN 166
Danh mc công trình ca tác gi
Tài liu tham kho
Ph lc



1

M U
Tính cp thit, ý ngha khoa hc và thc tin ca đ tài
Th trng chng khoán là mt b phn ca th trng tài chính nhng là b phn gi
vai trò quan trng trong quá trình tích t và tp trung vn cho nn kinh t. c bit
trong nn kinh t th trng nhu cu vn ca nn kinh t ngày càng tng, trong khi đó
vi chc nng ca mình thì th trng chng khoán s là kênh huy đng vn nhanh
nht, nhiu nht và hiu qu nht cho nn kinh t. Do vy, vic xây dng và phát trin
th trng chng khoán nh là mt qui lut tt yu ca các quc gia có nn kinh t th
trng và Vit Nam cng không nm ngoài qui lut y. Tuy nhiên, trong bui đu xây
dng th trng chng khoán chúng ta gp không ít khó khn: h tng k thut cho
hot đng ca th trng chng khoán còn nhiu hn ch, h thng pháp lut cha
đng b, ngun nhân lc thiu v s lng và cht lng cha cao, kin thc v
chng khoán và th trng chng khoán ca nhà đu t còn hn hu, các đnh ch tài
chính trung gian đm bo cho s vn hành ca th trng hot đng cha chuyên
nghip… Xut phát t nhng hn ch trên, cho nên th trng chng khoán Vit Nam

cha th phát huy đc ht chc nng vn có ca nó trong công cuc ci cách kinh t
đt nc và hi nhp kinh t th gii. Do vy, làm th nào đ th trng chng khoán
Vit Nam có đc nhng bc đi vng chc trong tin trình ci cách kinh t đt nc,
đm bo chc nng và vai trò vn có ca nó nhm góp phn thúc đy và phát trin
kinh t đt nc đang là vn đ quan tâm ca nhiu ch th có liên quan. Vi nhng lý
do nêu trên, tôi chn ni dung nghiên cu “Hoàn thin và phát trin th trng chng
khoán Vit Nam” là công trình nghiên cu ca mình cho lun án tin s kinh t.
Mc đích nghiên cu
Ni dung ca lun án này nhm vào các mc đích sau:
- Trên c s nghiên cu thc trng hot đng ca th trng chng khoán Vit Nam,
t đó đánh giá nhng thành công và hn ch ca th trng chng khoán Vit Nam;
- T thc tin kinh nghim xây dng và phát trin th trng chng khoán ca mt s
quc gia, đc bit là th trng chng khoán mt s nc trong khu vc có nhng
nét tng đng vi Vit Nam đ xác đnh nguyên nhân ca nhng mt hn ch ca
th trng chng khoán Vit Nam;



2

- Trên c s đánh giá nhng thành công và hn ch ca th trng chng khoán Vit
Nam, cùng vi vic phân tích các nguyên nhân ca nhng mt hn ch trong quá
trình xây dng và phát trin th trng chng khoán Vit Nam. Lun án đ ra chin
lc và gii pháp đ thúc đy th trng chng khoán Vit Nam phát trin bn vng
trong tin trình xây dng kinh t đt nc trong bi cnh hi nhp kinh t th gii.
i tng, phm vi nghiên cu
Lun án đ cp đn th trng chng khoán Vit Nam và th trng chng khoán mt
s quc gia trong khu vc và th gii, qua đó đánh giá nhng thành tu đt đc và
nhng tn ti ca th trng chng khoán Vit Nam. Lun án đc nghiên cu, xây
dng trên c s chn lc và k tha mt cách có h thng nhng kinh nghim quý giá

trong quá trình xây dng và phát trin th trng chng khoán ca mt s quc gia
trên th gii đ áp dng cho vic phát trin th trng chng khoán Vit Nam.
 thc hin lun án này, chúng tôi kho sát và nghiên cu hot đng ca SGDCK
thành ph H Chí Minh và Hà Ni v các hot đng đu t, phát hành, niêm yt, giao
dch chng khoán…Cùng vi vic nghiên cu v quá trình xây dng và phát trin th
trng chng khoán ca mt s quc gia nh Trung Quc, Thái Lan, Hàn Quc, Nht
Bn…đ làm c s đ ra chin lc và gii pháp phát trin th trng chng khoán
Vit Nam.
Phng pháp nghiên cu
Chúng tôi s dng phép bin chng duy vt, duy vt lch s làm công c ch đo trong
quá trình thc hin lun án; cùng vi vic kt hp các lý thuyt v kinh t, tài
chính…và hot đng thc tin ca th trng chng khoán Vit Nam cùng vi các
ngun d liu nc ngoài đ thc hin công trình nghiên cu này.
Các phng pháp nghiên cu đc s dng trong lun án này bao gm: phân tích tng
hp, lch s, qui np…cùng vi h tr ca các công c thng kê, toán kinh t… đ làm
sáng t và c th ni dung nghiên cu.
Nhng đóng góp mi ca lun án
Lun án là công trình nghiên cu nghiêm túc ca tác gi và có nhng đóng góp mi
nh sau:
- Hoàn thin c s lý lun v chng khoán và th trng chng khoán;



3

- úc kt nhng bài hc quý giá v vic xây dng và phát trin th trng chng
khoán ca mt s quc gia trên th gii đ làm c s hoàn thin và phát trin th trng
chng khoán Vit Nam;
-  ra nhng mc tiêu và đnh hng có cn c khoa hc và thc tin đ phát trin
th trng chng khoán Vit Nam đn nm 2020 và sau đó;

- Các gii pháp nhm hoàn thin và phát trin th trng chng khoán Vit Nam tp
trung vào 4 nhóm nhân t: khung pháp lý, ngun nhân lc, hàng hóa, h tng k thut ca
th trng, đây là c s nn tng cho s vn hành th trng chng khoán;
- Hy vng lun án s là tài liu tham kho có giá tr v mt lý lun ln thc tin cho
các c quan chuyên môn, làm c s đ hoch đnh chính sách và đa ra các gii pháp đ
phát trin th trng chng khoán Vit Nam trong thi gian ti.




4

CHNG 1
CHNG KHOÁN VÀ TH TRNG CHNG KHOÁN

1.1. Chng khoán
1.1.1. Khái nim chng khoán
Theo quan nim c đin, chng khoán là thut ng đ ch các giy t làm bng chng
chng nhn cho ngi s hu nó có quyn và ngha v nht đnh đi vi mt loi tài
sn nào đó. Tuy nhiên theo ngha rng, chng khoán là mi tài sn tài chính có th
chuyn nhng đc. Theo cách hiu này, chng khoán bao gm các lai c phiu,
trái phiu, công trái, tín phiu, k phiu, …
Theo điu 6 ca Lut chng khóan Vit Nam thì: “Chng khoán là bng chng xác
nhn quyn và li ích hp pháp ca ngi s hu đi vi tài sn hoc phn vn ca t
chc phát hành. Chng khoán th hin di hình thc chng ch, bút toán ghi s hoc
d liu đin t, bao gm: c phiu, trái phiu, chng ch qu, quyn mua c phn,
chng quyn, quyn chn mua, quyn chn bán, hp đng tng lai, nhóm chng
khoán hoc ch s chng khoán”.
Theo cách hiu thông thng, chng khoán bao gm: c phiu, trái phiu, các công c
chuyn đi và các công c phái sinh.

1.1.2. c đim ca chng khoán
Theo cách hiu thông thng thì chng khoán có các đc đim sau:
- Chng khoán có giá tr nht đnh: là tài sn vn bng tin;
- Chng khoán có kh nng thanh khon: d chuyn đi thành tin mt tùy thuc vào
uy tín, thng hiu…ca ch th phát hành;
- Chng khoán có kh nng thu li: th hin là có thu nhp nh tin lãi, c tc, chênh
lch giá…;
- Chng khoán có ri ro.
1.1.3. Ch th phát hành chng khoán
Trong điu kin kinh t ngày càng phát trin và có nhiu bin đng, nhu cu vn và
đu t ngày càng đa dng, cùng vi s tin b ca khoa hc k thut mà đc bit là



5

lnh vc công ngh thông tin…Vì vy đ tng kh nng huy đng vn trong nn kinh
t, đng thi đa dng hóa các hình thc đu t nhm phân tán và hn ch ri ro, các
ch th khác nhau tùy vào đc đim và điu kin ca mình có th phát hành các loi
chng khoán khác nhau nhm huy đng vn cng nh đa dng hóa các hình thc kinh
doanh ca mình, đng thi đáp ng nhu cu đa dng ca nhà đu t. Trong thc t,
các th trng chng khoán khác nhau thì chng loi chng khoán cng khác nhau do
các điu kin v h tng k thut, ngun nhân lc, pháp lut…Tuy nhiên, trên bt k
th trng chng khoán nào cng có nhng loi chng khoán c bn nh: c phiu,
trái phiu, do các ch th khác nhau trong nn kinh t phát hành. Các ch th phát
hành các loi chng khoán ch yu.
Bng 1.1: Ch th phát hành chng khoán c bn
Ch th phát hành chng khoán c bn
Trái phiu C phiu
Chính ph x

Chính quyn đa phng x
Doanh nghip (tr loi hình DNTN) x x

1.1.4. Các loi chng khoán c bn
1.1.4.1. C phiu
C phiu là mt loi chng khoán xác nhn quyn s hu và li ích hp pháp đi vi
thu nhp và tài sn ca mt công ty c phn. C phiu có th đc phát hành di
dng chng ch vt cht hoc bút toán ghi s, nó th hin quan h góp vn gia ngi
phát hành và ngi đu t. Khi cn huy đng vn, công ty c phn có th phát hành c
phiu và chp nhn chia s quyn s hu công ty vi nhng ngi mua c phiu.
Ngi mua c phiu (c đông) tc là ngi góp vn vào công ty vi t cách là ngi
ch s hu mt phn công ty. C đông đc hng các quyn và chu trách nhim đi
vi công ty tng ng vi t l c phn mà mình nm gi.
Phân loi c phiu
Cn c theo thu nhp, c phiu bao gm các loi sau:



6


C phiu thng (c phiu ph thông): Là loi c phiu mà các công ty c phn khi
phát hành c phiu đ huy đng vn đu phi phát hành, nó đc phát hành rng rãi ra
công chúng và không phân bit đi tng s hu. ây là loi c phiu mang tính bt
buc phi phát hành đi vi nhà phát hành, nó đc tham gia niêm yt trên th trng
chng khoán. C phiu thng có nhng đc trng sau:
- Mnh giá: giá tr danh ngha khi phát hành;
- Thu nhp không c đnh: tùy thuc vào tình hình hot đng ca công ty;
- Không có thi hn: ngi mua c phiu là góp vn vnh vin vào công ty, khi có nhu
cu rút vn thì ngi s hu c phiu có th chuyn nhng cho ngi khác thông qua

th trng chng khoán.
C phiu thng mang li cho c đông nhng quyn li sau:
- Quyn hng c tc: C phiu thng không qui đnh mc c tc mà c đông đc
nhn, t l c tc và hình thc chi tr c tc cho c đông tùy thuc vào kt qu hot
đng kinh doanh, chính sách ca công ty và điu này do i hi c đông cng nh
HQT quyt đnh. Khi công ty gii th hoc phá sn, c đông thng
1
ch đc nhn
nhng gì còn li sau khi công ty trang tri xong tt c các ngha v đi vi thu, n và
c phiu u đãi…
- Quyn mua c phiu mi: Khi công ty phát hành c phiu mi, c đông thng hin
đang nm gi c phiu thng có quyn mua c phiu mi vi mc giá u đãi theo
mt t l nht đnh trong mt khong thi gian nht đnh trc khi đt phát hành đc
chào bán ra công chúng. Quyn này cho phép c đông hin hu duy trì t l s hu
ca mình trong công ty và chúng có th đc t do chuyn nhng trên th trng.
- Quyn b phiu: C đông thng có quyn b phiu cho các chc v qun lý trong
công ty, có quyn tham gia đi hi c đông và b phiu quyt đnh các vn đ quan
trng ca công ty. Nu không tham d đc, c đông thng có th y quyn cho
ngi khác thay mt mình đ biu quyt theo ch th ca mình hoc tùy ý ngi đc
y quyn.
Quyn b phiu theo lut đnh cho phép mi c đông đc b s phiu ti đa cho mi
ng viên bng s c phn nm gi. Chng hn, mt c đông thng đang nm gi 100

1
Ngi s hu c phiu thng



7

c phiu ca mt công ty và s ng viên vào HQT là 7 ngi thì trong đi hi c
đông, c đông này có quyn bu cho mi ng c viên vi s phiu ti đa là 100 phiu.
Quyn b phiu tích ly cho phép c đông đc phân phi s phiu bu tùy ý mình, s
phiu đó bng s ng c viên nhân vi lng c phiu nm gi. Chng hn nh trong
trng hp trên, c đông này có th dành tng s 700 phiu ca mình đ phân b tùy ý
cho các ng c viên hoc có th dn c 700 phiu ch cho mt ngi. Cách làm này có
li cho các c đông nh vì h có th tp trung phiu đ tng thêm giá tr quyn b
phiu ca mình.
C phiu u đãi, gm có các loi sau đây:
C phiu u đãi c tc: Trong điu kin bình thng, c đông s hu c phiu u đãi
s nhn đc mc c tc c đnh theo t l đã n đnh (thng thì cao hn c tc ca
c phiu thng). Trong trng hp công ty không có đ li nhun đ tr c tc theo
t l đó thì s tr theo kh nng có th, nhng mt khi c đông u đãi cha đc tr c
tc thì c đông thng cng cha đc nhn c tc. Trong trng hp công ty thanh
lý tài sn, c đông u đãi đc u tiên hoàn li vn trc c đông thng nhng sau
trái ch. C đông s hu c phiu u đãi không đc quyn bu c, ng c vào các
chc v trong công ty và c phiu u đãi không đc niêm yt trên th trng chng
khoán.
C phiu u đãi cng dn: i vi c phiu loi này, nu công ty cha tr c tc cho
c đông s hu c phiu loi này thì xem nh công ty còn n h cho đn khi nào công
ty có đ li nhun đ tr và khi đó c đông thng cng mi nhn đc c tc. Ngha
là c phiu u đãi cng dn cha nhn đc c tc thì c phiu thng cng cha
nhn đc c tc.
C phiu u đãi tham d: C đông nm gi loi c phiu này đc chia s thành qu
hot đng ca công ty khi công ty làm n phát đt. Khi đó c đông này s nhn đc
mc c tc cao hn mc ti đa đã qui đnh trong trng hp c tc tr cho c đông
thng vt quá mt mc nht đnh.
C phiu u đãi có th chuyn đi: Là loi c phiu có th chuyn đi thành c phiu
thng trong nhng điu kin nht đnh, thng là trong điu kin công ty làm n phát
đt.

8

Bng 1.2: Nhng đim khác bit c bn gia CPT và CP c tc
C phiu thng C phiu u đãi c tc
- C tc không c đnh - C tc c đnh
- Tham gia niêm yt - Không tham gia niêm yt
- C đông tham gia bu c, ng c - C đông không tham gia bu c, ng c
- u tiên thanh toán thp - u tiên thanh toán cao

Cn c theo tính cht ca thu nhp, c phiu bao gm:
C phiu thng hng: Là c phiu cao cp do nhng công ty có thành tích lâu dài và
liên tc v li nhun. ó là c phiu ca nhng công ty ln có tên tui, tng trng n
đnh, có tim lc tài chính lành mnh và vng chc, hot đng trong nhng lnh vc
trng yu ca nn kinh t.
C phiu tng trng: Là c phiu ca nhng công ty có doanh s, thu nhp và th
phn đang tng vi tc đ nhanh hn tc đ tng trng ca nn kinh t nói chung và
mc trung bình ca ngành nói riêng. Nhng công ty này thng quan tâm đn vic m
rng, nghiên cu và phát trin, do đó thng gi li phn ln li nhun đ tài tr cho
các d án m rng và nghiên cu th trng, do vy thng tr c tc thp hoc không
tr.
C phiu phòng v: Là c phiu ca nhng công ty có sc chng đ vi suy thoái.
c trng ca nhng công ty này là mc đ n đnh ca chúng trong nhng thi k
mà toàn b nn kinh t suy thoái. ó thng là nhng công ty trong các lnh vc trng
yu ca nn kinh t nh: đin, gas, nc, vin thông, thc phm và đ ung
C phiu thu nhp: Là c phiu ca nhng công ty tr c tc cao hn mc trung bình
ca th trng. Loi c phiu này nói chung có sc hp dn đi vi nhng ngi mua
c phiu đ có thu nhp thng xuyên, đc bit là ngi già và ngi v hu. Nhng

công ty này thì tim lc tng trng và phát trin không cao vì phn tích ly không
nhiu.
C phiu chu k: Là c phiu ca nhng công ty có mc li nhun bin đi theo chu
k kinh doanh. Khi điu kin kinh doanh tt, kh nng thu li nhun ca công ty cao,
giá c phiu ca công ty tng. Khi điu kin kinh doanh kém thun li, li nhun gim



9

C phiu thi v: Là c phiu ca nhng công ty mà thu nhp ca nó có khuynh
hng bin đng theo thi v mà tiêu biu là các công ty bán l. Doanh s và li
nhun ca nhng công ty này thng tng cao vào nhng thi đim nht đnh trong
nm nh dp l hi, khai ging, giáng sinh…
Cn c theo theo tính cht pháp lý, c phiu đc chia thành:
C phiu vô danh: Là c phiu không ghi tên ngi th hng, ngi nào nm gi thì
ngi đó hng li và vic chuyn nhng chúng đc thc hin t do.
C phiu ký danh: Là c phiu có ghi tên ngi hng li, vic chuyn nhng loi
c phiu này phi tha mãn mt s điu kin nht đnh.
1.1.4.2. Trái phiu
Trái phiu là loi chng khoán qui đnh ngha v ca ngi phát hành (ngi đi vay)
phi tr cho ngi nm gi chng khoán (ngi cho vay) mt mc lãi nht đnh theo
đnh k trong mt khong thi gian nht đnh và phi hoàn tr khon cho vay ban đu
khi đáo hn.
Thông thng trái phiu có các đc đim c bn sau:
- Mnh giá : M;
- Lãi sut c đnh : i;
- Thi hn : n.
Ngi s hu trái phiu (trái ch) theo đnh k nhn đc mc lãi nht đnh C = M.i,
khi đáo hn trái ch s nhn li vn cho vay ban đu.

Trái phiu th hin quan h ch n – con n: ngi phát hành trái phiu là đi vay vn
còn ngi mua trái phiu là cho ngi phát hành vay vn và nh vy trái ch là ch
n ca ngi phát hành. Trái ch - ngi nm gi trái phiu có quyn yêu cu thanh
toán các khon lãi theo cam kt nhng không có quyn tham gia vào các hot đng
ca bên phát hành. Lãi sut ca các trái phiu rt khác nhau, nó tùy thuc vào các yu
t cung cu vn trên th trng tín dng, ch th phát hành, thi hn ca trái phiu…




10


Phân loi trái phiu
Cn c theo tính cht pháp lý, trái phiu bao gm:
Trái phiu vô danh: Là trái phiu không ghi tên trái ch, ngi nào nm gi trái phiu
thì ngi đó có quyn hng li trái phiu.
Trái phiu ký danh: Là loi trái phiu có ghi tên ca trái ch. Hình thc ghi danh có
th ch thc hin cho phn vn gc hoc cng có th là ghi danh cho toàn b c gc
ln lãi. Dng ghi danh toàn b đang ngày càng ph bin là hình thc ghi s. Trái phiu
ghi s hoàn toàn không có dng vt cht, quyn s hu đc xác nhn bng vic lu
gi tên và đa ch ca ch s hu trên máy tính hoc trên s sách.
Cn c theo ch th phát hành, trái phiu bao gm:
Trái phiu Chính ph: Là trái phiu do Chính ph phát hành. Chính ph phát hành
trái phiu (hay các công c n nói chung) nhm huy đng vn trung và dài hn cho
công trình trng đim mang tm quc gia, bù đp thâm ht ngân sách hoc thc hin
vic điu tit khi lng tin t trong lu thông nhm thc hin các mc tiêu kinh t
nh kìm ch lm phát
Trái phiu Chính ph là loi chng khoán không có ri ro thanh toán và cng là trái
phiu có tính thanh khon cao. Do đc đim đó, lãi sut ca trái phiu Chính ph đc

xem là lãi sut chun đ làm cn c n đnh lãi sut ca các công c n khác có cùng
k hn, hoc làm cn c đ nhà đu t xác đnh mc sinh li k vng…
Trái phiu công ty: Là trái phiu do các công ty phát hành đ huy đng vn trung, dài
hn. c đim chung ca trái phiu công ty là:
- Ngi nm gi đc tr lãi đnh k và tr vn gc khi đáo hn (tr trái phiu chit
khu hay còn gi là trái phiu zero coupon)
2
, song không đc tham d vào các quyt
đnh ca công ty;
- Khi công ty gii th hoc thanh lý, trái phiu đc u tiên thanh toán trc các c
phiu;
- Có nhng điu kin c th kèm theo hoc nhiu hình thc đm bo kèm theo.

2
là trái phiu không tr lãi đnh k, phát hành di mnh giá, khi đáo hn hoàn tr mnh giá.




11

Trái phiu công ty gm nhiu loi:
• Trái phiu đm bo;
• Trái phiu không đm bo;
• Trái phiu có th mua li;
• Trái phiu có th bán li;
• Trái phiu có th chuyn đi…
Cn c theo tính cht chuyn nhng, trái phiu bao gm:
Trái phiu không chuyn đi: Là lai trái phiu không th chuyn thành c phiu
thng (c phiu ph thông) trong bt k điu kin nào.

Trái phiu chuyn đi: Là lai trái phiu có th chuyn đi thành c phiu thng
trong nhng điu kin nht đnh (trong tng đt phát hành có điu kin kèm theo).
Vic phát hành trái phiu chuyn đi tùy thuc vào điu kin, chin lc ca đn v
phát hành. Ngi s hu loi trái phiu này chuyn t ch n sang hình thc góp vn,
do vy ngha v và quyn li s khác đi, khi đó đn v phát hành cng có quyn li và
ngha v thay đi theo.
Bng 1.3: Phân bit c phiu – trái phiu
C phiu Trái phiu
- Chng khoán vn
- Thu nhp tùy thuc vào hot đng ca DN
- Không có thi gian đáo hn
- Ri ro cao
- u tiên thanh toán sau trái ch
- C đông đc bu c, ng c
- Chng khoán n
- Thu nhp c đnh
- Có thi gian đáo hn
- Ri ro thp (tr khi lm phát)
- u tiên thanh toán trc c đông
- Trái ch không đc bu c, ng c.
1.1.4.3 Chng ch qu đu t chng khoán
Là loi chng khoán xác nhn quyn s hu ca nhà đu t đi vi mt phn vn góp
ca qu đi chúng. Chng ch qu do qu đu t chng khoán phát hành nhm huy
đng vn ca các nhà đu t không chuyên nghip đ thc hin vic đu t mt cách
chuyên nghip do các công ty qun lý qu thc hin vic đu t. Trong đó qu đu t
chng khoán là t chc đu t chng khoán tp th đc hình thành t vn góp ca
ngi đu t y thác cho công ty qun lý qu qun lý và đu t giá tr tài sn ca qu

12

vào chng khoán. Qu đu t chng khoán là mt đnh ch tài chính trung gian phi
ngân hàng thu hút tin nhàn ri t các ngun khác nhau đ đu t vào các tài sn tài
chính hay các tài sn khác. Qu đu t nói chung hot đng theo c ch gm 3 thành
phn:
- Ngi đu t góp vn hình thành qu;
- Công ty qun lý qu điu hành qu;
- Ngân hàng giám sát bo qun tài sn và hot đng ca qu.
Nhà đu t quyt đnh đu t thông qua qu bi các lý do sau đây:
- Gim thiu ri ro nh đa dng hóa danh mc đu t;
- Tit kim chi phí nhng vn đt đc các yêu cu v li nhun;
- Vn đu t đc qun lý chuyên nghip;
- Giám sát cht ch bi các c quan có thm quyn;
- Tính nng đng ca qu đu t.
1.1.4.4. Chng khoán chuyn đi
Chng khoán chuyn đi là chng khoán cho phép ngi nm gi nó tu theo la
chn và trong nhng điu kin nht đnh có th chuyn đi thành mt chng khoán
khác. Nhng loi chng khoán có th chuyn đi thành c phiu thng ph bin là:
- C phiu u đãi;
- Trái phiu.
Lý do phát hành và đu t vào chng khoán chuyn đi:
Ch th phát hành chng khoán có th chuyn đi nhm huy đng thêm vn t có vào
nhng thi đim cha thích hp cho vic phát hành c phiu thng. Chng hn mt
công ty có nhu cu vn nhng chính sách phân phi li nhun cng nh tình hình
nhân s đang gp rc ri thì vic phát hành chng khoán chuyn đi s giúp cho tình
hình nhân s ca công ty bt cng thng và có thi gian đ hoch đnh chính sách
phân phi li nhun cho hp lý. Vic phát hành chng khoán chuyn đi cng có th
nhm mc đích tng thêm tính hp dn cho đt phát hành nht là khi th trng trái
phiu và c phiu u đãi đang xung giá.

Chng khoán có th chuyn đi mang li cho bên phát hành li th đc tr lãi sut
thp (trái phiu chuyn đi) hoc giá bán cao (c phiu u đãi chuyn đi). Khi phát



13

Nhng li ích ca vic thc hin chuyn đi tùy thuc nhiu vào giá chuyn đi, t l
chuyn đi và tng quan giá gia công c có th chuyn đi vi nhng công c mà
chúng có th chuyn đi thành, đó là nhng yu t thng không nm trong tm kim
soát ca ngi đu t. Chng hn mt trái phiu có mnh giá là 1.000.000 đ, nu c
50.000 đ đi ly mt c phn thng thì giá chuyn đi là 50.000 đ, h s chuyn đi
là 1.000.000 đ : 50.000 đ = 20 (c phn). Gi s trái phiu trên đang có giá là
1.050.000 đ đc chuyn đi thành 100 c phn thng, giá tng đng chuyn đi
là 1.050.000 đã : 100 = 10.500 đ. iu này có ngha là giá th trng ca c phiu ít
nht phi bng 10.500 đ thì vic nm gi trái phiu và chuyn đi nó thành c phiu
mi đc coi là tng đng v mt giá tr. Nu giá th trng ca c phiu cao hn
giá tng đng chuyn đi thì vic chuyn đi s đem li phn li nhun.
1.1.4.5. Chng khoán phái sinh
Chng khoán phái sinh là lai chng khoán đc thù xut phát t mt loi tài sn c s
và giá tr ca chng khoán này ph thuc vào giá tr, trng thái và nhng điu kin
khác ca tài sn c s đó. Các tài sn c s có th là hàng hóa, ngoi t, chng khoán
và c ch s chng khoán. Nh vy, chng khoán phái sinh trc ht phi tha mãn
nhng điu kin ca chng khoán và nhng đc tính riêng ca nó. S ra đi ca chng
khoán phái sinh nhm nhiu mc đích khác nhau nh phân tán ri ro, bo v li nhun
hoc to li nhun…
Chng khoán phái sinh bao gm các loi ph bin sau:
Hp đng k hn (forwards contract)
Là mt s tha thun, trong đó mt ngi mua và mt ngi bán chp thun thc hin
mt giao dch hàng hoá vi khi lng xác đnh ti mt thi đim xác đnh trong

tng lai vi mt mc giá đc n đnh vào ngày hôm nay. Hàng hoá  đây có th bt



14

Nh vy bng vic tham gia vào mt hp đng k hn, c hai bên đu gii hn đc
ri ro tim nng cng nh hn ch li nhun tim nng ca mình. Vì ch có 2 bên tham
gia vào hp đng, cho nên mi bên đu ph thuc duy nht vào bên kia trong vic
thc hin hp đng, khi có s thay đi giá c trên th trng giao ngay, ri ro thanh
toán s tng lên khi mt trong hai bên không thc hin hp đng. Ngoài ra, vì mc giá
đt ra mang tính cá nhân và ch quan nên rt có th không chính xác.
Hp đng tng lai (Futures contract)
Là mt tha thun đòi hi mt bên trong hp đng s mua hoc bán mt loi hàng hóa
nào đó ti mt thi đim xác đnh trong tng lai theo mc giá đã đnh trc. Chc
nng kinh t c bn ca hp đng tng lai là cung cp c hi cho nhng ngi tham
gia th trng đ phòng nga ri ro v nhng bin đng giá c.
Hp đng tng lai nh đc tính linh hot ca nó đã khc phc đc nhng nhc
đim ca hp đng k hn và thng đc xem là mt cách thc tt hn đ rào chn
ri ro trong kinh doanh. Có th nói, hp đng tng lai là hp đng k hn đc
chun hóa v loi tài sn c s mua bán, s lng các đn v tài sn mua bán, th thc
thanh toán, k hn giao dch. Hp đng k hn không đc chun hóa, các chi tit
trong hp đng là do hai bên đàm phán và tha thun c th.
Nhng khác bit cn bn ca hp đng tng lai vi hp đng k hn:
- Hp đng tng lai đc tha thun và mua bán thông qua ngi môi gii còn hp
đng k hn đc tha thun trc tip gia hai bên tham gia hp đng;
- Hp đng tng lai đc mua bán trên th trng tp trung còn hp đng k hn
mua bán trên th trng phi tp trung;
- Hp đng tng lai đc tính hàng ngày theo giá th trng còn hp đng k hn
đc thanh toán vào ngày đáo hn.

15

c trng ca hp đng tng lai
- Niêm yt trên s giao dch chng khoán
Mt giao dch hp đng tng lai nói chung đc x lý trên S giao dch, điu này
cho phép giá c đc hình thành hp lý hn do các bên mua bán đc cung cp thông
tin đy đ và công khai.
- Xóa b ri ro tín dng
Trong khi các hp đng tng lai đc niêm yt trên S giao dch thì c bên mua và
bên bán không bao gi bit v đi tác giao dch ca mình, công ty thanh toán bù tr s
phc v nh mt trung gian trong tt c các giao dch. Ngi bán bán cho công ty
thanh toán bù tr và ngi mua mua qua công ty thanh toán bù tr, nu mt trong hai
bên không thc hin đc hp đng thì vn không nh hng gì đn bên kia.
- Tiêu chun hoá
Hp đng k hn có th đc tho ra vi mt hàng hoá bt k, khi lng, cht lng,
thi gian giao hàng theo tha thun gia hai bên mua và bên bán. Tuy nhiên, các hp
đng tng lai niêm yt trên S giao dch chng khoán đòi hi vic giao nhn mt
khi lng c th ca mt hàng hoá c th đáp ng các tiêu chun cht lng ti thiu,
theo mt thi hn n đnh trc.
- iu chnh vic đánh giá theo mc giá th trng
Trong hp đng k hn thì các khon l, lãi ch đc tr khi hp đng ht hn. i
vi hp đng tng lai, bt k món li nào cng đc giao nhn hàng ngày. C th là
nu giá ca hàng hoá c s bin đng khác vi giá tha thun (giá thc hin hp đng)
thì bên b thit hi do s thay đi giá này phi tr tin cho bên đc li t s thay đi
giá đó, nh vy hàng ngày “ngi thng” đc “ngi thua” tr tin. Trên thc t vì
không bên nào bit v đi tác ca mình trong giao dch nên nhng ngi thua đu tr

tin cho công ty thanh toán bù tr và công ty này s thanh toán cho ngi thng.
Hp đng quyn chn (optional contract)
Quyn chn mua (call option), quyn chn bán (put option) là quyn đc ghi trong
hp đng cho phép ngi mua la chn quyn mua hoc quyn bán mt s lng
hàng hóa đc xác đnh trc trong khong thi gian nht đnh vi mc giá đc xác



16

đnh trc. Hàng hóa  đây có th là c phiu, trái phiu, thng phm, tin t hay
hp đng tng lai… Mt hp đng quyn chn có các điu khon chính sau đây:
- Loi quyn: chn mua hoc chn bán;
- Tên hàng hóa c s;
- Giá thc hin;
- Phí quyn: giá quyn chn;
- Thi hn;
- Kiu hp đng: châu Âu hay M.
Trong hp đng quyn chn, ngi mua quyn phi tr cho ngi bán quyn mt
khon phí (giá mua quyn). Trong thi hn hiu lc ca hp đng quyn chn (kiu
M) hoc đn ngày ht hn (kiu châu Âu) tùy thuc vào giá th trng ca hàng hóa
c s so vi giá thc hin trong hp đng mà ngi mua quyn thc hin hay không
thc hin hp đng. Các mc giá có liên quan đn quyn chn là:
- Giá th trng hin hành ca hàng hóa c s;
- Giá hàng hóa c s thc hin theo quyn;
- Giá quyn chn (giá mua quyn).
Hp đng quyn chn kiu M
Là loi quyn chn mà trong thi hn hiu lc ca hp đng ngi mua quyn có th
thc hin quyn bt c khi nào. Nu là quyn chn bán thì có th thc hin quyn bán
bt c lúc nào, nu là quyn chn mua thì có th mua bt c lúc nào, do vy bên bán

quyn luôn trong tình trng sn sàng mua hay bán hàng hóa c s cho khách hàng
trong bt c lúc nào.
Hp đng quyn chn kiu châu Âu
Là loi quyn chn mà ngi mua quyn ch có th thc hin quyn khi hp đng đn
hn, do vy bên bán quyn không b đng trong thi gian hp đng có hiu lc, cho
nên thng thì giá quyn chn kiu M cao hn quyn chn kiu châu Âu.
Quyn mua c phiu (rights)
ây là quyn u tiên mua trc dành cho các c đông hin hu ca công ty c phn
đc mua mt s lng c phn trong mt đt phát hành c phiu ph thông mi



17
tng ng vi t l c phn hin có ca h trong công ty ti mt mc giá xác đnh
thng thì thp hn mc giá chào bán ra công chúng và trong mt thi hn nht đnh,
đôi khi ch vài tun. Chng hn công ty XYZ đã phát hành 1.000.000 c phiu, nay
phát hành b sung 1.000.000 c phiu. Chin lc phân phi c phiu phát hành thêm
nh sau:
- 50% bán cho c đông hin hu vi giá 20$/CP;
- 50% bán đu giá nhng giá khi đim không thp hn 20$/CP.
Nh vy c đông c nm gi 2 c phiu c đc mua 1c phiu mi vi giá 20$/CP.
Gi s giá th trng là 38$/CP, khi đó:

9
2
2038
=
−
=
−

=
n
SM
R $/quyn mua
Trong đó:
- M: giá th trng ca c phiu
- S: giá bán u đãi cho c đông hin hu
- n: mc qui đi
- R: giá quyn mua
Nh vy giá bán quyn mua 1 c phiu phát hành mi là 9$.
Quyn mua c phiu phát sinh trong nhng trng hp công ty phát hành c phiu đ
tng vn hoc phát hành c phiu đ tr c tc hoc thng cho c đông. Quyn mua
c phiu đc chuyn nhng trên th trng và giá c ph thuc vào: giá ca c
phiu trên th trng, t l c phiu đc mua…
Chng quyn (warrants)
Là lai chng khoán đc phát hành cùng vi vic phát hành trái phiu hoc c phiu
u đãi, cho phép ngi s hu chng khoán đc quyn mua mt s c phiu ph
thông nht đnh theo mc giá đã đc xác đnh trc trong mt thi k nht đnh.
Chng quyn đc phát hành khi t chc li công ty hoc khi công ty nhm mc đích
khuyn khích các nhà đu t tim nng mua nhng trái phiu hay c phiu u đãi có
nhng điu kin kém thun li.  chp nhn nhng điu kin đó, nhà đu t có đc
mt la chn đi vi s lên giá có th xy ra ca c phiu thng.
c đim ca chng quyn




18

- Khác vi quyn mua, chng quyn có thi hn dài hn do công ty đã phát hành

công c c s phát hành đng thi vi công c c s. Khác vi quyn chn (option)
khi chng quyn đc thc hin nó to thành dòng tin vào cho công ty và làm tng
thêm lng c phiu lu hành trên th trng;
- Chng quyn có th đc giao dch tách ri vi trái phiu hay c phiu mà nó đi
kèm;
- Các điu kin ca chng quyn đc ghi rõ trên t chng ch: s c phiu đc
mua theo mi chng quyn (thng là 1:1), giá thc hin cho mi c phiu ti thi
đim chng quyn đc phát hành, giá này bao gi cng cao hn giá tr trng ca
c phiu c s và giá đó có th c đnh, có th đc tng lên đnh k và thi hn
ca chng quyn đa s là 5 đn 10 nm.
1.2. Th trng chng khoán
Th trng chng khoán là ni mua bán chng khoán, là ni gp g ca các ngun
cung và cu vn trung và dài hn. Nó là mt phn ca th trng tài chính và gi mt
vai trò quan trng trong s vn hành ca h thng tài chính quc gia nói chung và th
trng tài chính nói riêng. Th trng chng khoán ngày càng khng đnh vai trò to
ln trong vic thúc đy s phát trin nn kinh t ca mi quc gia. Qua my trm nm
hình thành và phát trin, th trng chng khoán th gii có nhng bc thng trm
cùng vi s thng trm ca nn kinh t th gii. Tuy nhiên th trng chng khoán có
nhng bc phát trin vt bc và tr thành mt đnh ch tài chính không th thiu
trong nn kinh t th trng. Th trng chng khoán đc xem là kênh huy đng vn
nhanh nht, nhiu nht và hiu qu nht cho nn kinh t và đc xem là “ hàn th
biu” ca nn kinh t. Bi l thông qua th trng chng khoán thì tng đng vn nh
l trong nn kinh t cng có th đc huy đng cho mc tiêu phát trin kinh t; mt
khác thông qua th trng chng khoán thì vn trong nn kinh t đc huy đng
nhanh nht vì các ngun cung cu vn trc tip gp nhau mà ít ph thuc vào các
trung gian tài chính khác; hn na vic huy đng vn thông qua th trng chng
khoán đc xem là hiu qu vì gim đc chi phí s dng vn.
Giá chng khoán trên th trng chng khoán phn ánh các thông tin ca th trng và
hành vi ca nhà đu t, hay nói khác đi th trng chng khoán phn ánh bc tranh

19

nn kinh t ca các quc gia cng nh khu vc và th gii trong quá trình phát trin
kinh t.
1.2.1. Lch s hình thành và phát trin th trng chng khoán th gii
Th trng chng khoán hình thành  các nc châu Âu t rt lâu. Vào thi đó, ti
nhng thành ph có v trí đa lý thun li các thng gia t hp trong nhng bui ch
đ thng lng trao đi hàng hoá. Ban đu đó ch là nhng cá nhân tho hip vi
nhau và h chn ra mt “ch ngi” riêng đ “trao đi” các thông tin v th trng, giá
c hàng hóa n thi Trung c cái ch riêng đó đã tr thành mt th trng vi phép
tc và quy lut riêng, th trng chng khoán đã bt đu hình thành. Nhng phiên ch
cách quãng quá lâu, mt tháng hay mt tun không còn thun li cho nhng cuc
thng lng na, do đó nhng ngi tham gia th trng hp bàn riêng hàng ngày
cho kp thi v. Bui hp đu tiên ca giai đon này din ra vào nm 1453 trên qung
trng gn ngôi nhà ca mt nhà buôn, nhà môi gii tên là Vanber Buezo ti Bruges
(B). Các thng gia t khp các nc, ch yu là ngi Ý đã thng xuyên gp g đ
mua k phiu nc ngoài và trao đi thông tin mua bán, kinh doanh. Vào nm 1551 
Auvers (B) đã trin khai vic mua bán các khon n ca chính ph Hà Lan, Anh, B
ào Nha và Pháp… nhng khi Tây Ban Nha xâm lc và chim đot Auvers, th
trng chng khoán Auvers sp đ.
Theo mu th trng này, ngi ta đã thành lp các th trng chng khoán khác 
Lion (nm 1545), London (nm 1556)…Nm 1608 th trng chng khoán
Amsterdam đc thành lp và gi vai trò quan trng ca châu Âu v ng cc, h tiêu,
cafe… đây bt đu đnh giá chng khoán không ch trái phiu, công trái quc gia mà
c c phn ca các hãng thng nhân. Sau đó vào th k XVIII mt s th trng
chng khoán đc thành lp  Paris, Berlin và Viena…
S hng thnh ca th trng chng khoán vào gia th k XIX và liên quan ti s
phát trin rng rãi ca ni, ngoi thng trên c s s dng các phng tin hin đi

v giao thông và liên lc gia các s giao dch. T th k XX, th trng chng khoán
New York gi vai trò quan trng trong hot đng giao dch chng khoán, tip theo sau
là các SGDCK nh: Paris, London, Frankfurt, Tokyo, Hongkong….
Lch s hình thành và phát trin th trng chng khoán th gii tri qua nhng bc
thng trm ca nn kinh t. Nhng giai đon 1875-1913 đc coi là thi k phát trin



20

huy hoàng ca th trng chng khoán cùng vi s tng trng ca nn kinh t th
gii. Tuy nhiên “ngày th nm đen ti” (29/10/1929), do nh hng ca cuc khng
hong kinh t toàn cu giai đon 1929 – 1933 đã khin cho th trng chng khoán
M, Tây Âu, Nht Bn lâm vào khng hong trm trng, mãi đn sau chin tranh th
gii II th trng chng khoán mi dn phc hi và phát trin mnh. Nhng sau đó
“ngày th ba đen ti” (19/10/1987) mt ln na đã đy th trng chng khoán th
gii chao đo do hiu ng giá bong bóng ca chng khoán và nhiu lý do khác nh
bin đng ca giá vàng và du m cùng vi s yu kém ca h tng k thut cho s
vn hành ca th trng Cuc khng hong th trng chng khoán ln này đã làm
mt nim tin ca nhà đu t và hu qu ca nó đi vi nn kinh t th gii còn ln hn
nhiu ln so vi cuc khng hong nm 1929.
Tháng 7/1997, th trng chng khoán th gii suy gim mnh do tác đng ca cuc
khng hong tài chính – tin t châu Á xut phát t Thái Lan. Cn lc khng hong đã
kéo dài hn mt nm và đã lan rng sang Nht Bn, Nam M,…Cuc khng hong tài
chính – tin t này đã khin cho kinh t th gii b chng li nhng mc đ tàn phá
ca nó đn th trng chng khoán thì cha đánh giá ht đc.
Hin nay th trng chng khoán đã phát trin mnh m  hu ht các nc công
nghip hàng đu nh M, Nht Bn, Anh, c, Pháp…bên cnh đó có hn 40 quc
gia đang phát trin đã thit lp th trng chng khoán. Tính đn nay trên th gii có
hn 100 quc gia đã thit lp th trng chng khoán vi hn 160 SGDCK tn ti và

hot đng rng khp, trong đó có nhng SGDCK có quy mô ln, b dày lch s và
phát trin nh: New York, London, Paris, Tokyo…
Mt s kin đáng ghi nhn ca th trng chng khoán th gii trong nhng nm gn
đây: vào ngày 27/3/2007 th trng chng khoán liên lc đa đã đc thành lp sau khi
SGDCK New York (NYSE) giành đc quyn kim soát hot đng ca công ty điu
hành th trng chng khoán châu Âu (Euronext) đã to nên mt sàn giao dch chng
khoán liên kt 6 thành ph ln gia M và châu Âu hình thành nên sàn giao dch
chng khoán ln nht th gii (NYSE Euronext).
Th trng chng khoán là mt đnh ch tài chính không th thiu trong hat đng
kinh t ca nhng nn kinh t theo c ch th trng, đc bit là đi vi các nc đang
phát trin trong quá trình tích t và tp trung vn thì vi chc nng vn có ca mình



21

th trng chng khoán là kênh dn vn nhanh và hiu qu cho nn kinh t. Do vy,
vic xây dng và phát trin th trng chng khoán đi vi các quc gia đang phát
trin nói chung và các quc gia có nn kinh t vn hành theo c ch th trng nói
riêng là vn đ cn thit và mang tính quy lut tt yu. Vit Nam đang trong tin trình
xây dng và phát trin nn kinh t th trng, vì vy Vit Nam xây dng và phát trin
th trng chng khoán là mt tt yu nhm đáp ng nhu cu vn cho nn kinh t,
thúc đy nn kinh t vn hành ngày càng minh bch và tng tính hiu qu.
1.2.2. Chc nng, vai trò ca th trng chng khoán
Th trng chng khoán là th trng tài chính bc cao, hot đng da trên nn tng
h tng k thut hin đi, có liên quan đn nhiu ch th trong nn kinh t, nó là sn
phm ca nn kinh t th trng. Chc nng và vai trò ca th trng chng khoán
ngày càng đc khng đnh trong quá trình phát trin kinh t ca mi quc gia và th
gii.
1.2.2.1. Chc nng ca th trng chng khoán

Th trng chng khoán là mt đnh ch tài chính không th thiu trong nn kinh t
theo c ch th trng, là kênh dn vn quan trng cho nn kinh t nhm đáp ng nhu
cu vn ngày càng tng ca nn kinh t đng thi góp phn điu tit v mô nn kinh t.
Th trng chng khoán vi các chc nng c bn sau đây:
Huy đng vn cho nn kinh t
Thông qua th trng chng khoán các ch th có nhu cu vn trc tip huy đng vn
thông qua vic phát hành chng khoán, các ch th có vn tm thi nhàn ri s mua
các loi chng khoán này. Nh vy vn trong nn kinh t đc điu tit t ni tha
sang ni thiu mt cách linh hot, các ch th cung và cu vn đã gp nhau mà không
chu s ph thuc vào các ch th khác. Ngành ngh, lnh vc, ch th nào có nhu cu
s phát ra tín hiu (phát hành chng khoán), ngc li nhà đu t (ngi tha vn) tùy
vào điu kin và đc tính riêng ca mình s la chn hình thc đu t thích hp. Nh
vy, thông qua th trng chng khoán thì tng đng vn nh l trong nn kinh t có
th đc huy đng đ thc hin các mc tiêu m rng sn xut kinh doanh và các mc
tiêu kinh t - xã hi khác. Các ch th có nhu cu vn thng phát hành chng khoán
vi mnh giá thp và điu này to thun li cho các nhà đu t có quy mô vn bé có



22

c hi đu t - tc đng vn ca h cng góp phn vào phát trin kinh t đt nc. Th
trng chng khoán tr thành kênh dn vn quan trng cho nn kinh t nh vào tính
linh hot trong các hot đng phát hành, thanh toán…
Cung cp môi trng đu t đa dng
Th trng chng khoán cung cp cho công chúng mt môi trng đu t lành mnh,
đa dng vi các c hi la chn phong phú. Các loi chng khoán trên th trng có
tính cht, thi gian, mc đ ri ro, tính thanh khon khác nhau… Các nhà đu t tùy
vào điu kin và đc tính riêng ca mình có th la chn các loi chng khoán phù
hp vi kh nng, mc đích và s thích ca mình. Chng hn, nhng ngi già h

không dám mo him cho nên h thng chn đu t vào trái phiu, tuy lãi sut không
cao nhng an toàn; trong khi đó thành phn lp tr chp nhn ri ro nên h thng
chn đu t vào c phiu hoc các loi chng khoán khác có ri ro cao nhng có th
tìm kim li nhun cao. Th trng chng khoán cung cp môi trng đu t đa dng
nên góp phn đáng k làm gia tng tit kim quc gia và gia tng hiu qu s dng
vn trong nn kinh t.
To tính thanh khon cho các chng khoán
Nu không có th trng chng khoán thì nhng ngi s hu các công c n mun
chuyn thành tin mt phi đn ngày chúng đáo hn, nhng ngi nm gi các công
c vn mun chuyn thành tin mt phi đi đn ngày các ch th phát hành phá sn
hoc gii th…Nh có th trng chng khoán mà các nhà đu t có th chuyn đi
các chng khoán mà h s hu thành tin mt hoc các loi chng khoán khác mà h
mun. Kh nng thanh khon là mt trong nhng đc tính hp dn ca chng khoán
đi vi ngi đu t, cho thy tính linh hot, an toàn ca vn đu t. Th trng chng
khoán hot đng càng nng đng và hiu qu thì tính thanh khon ca các chng
khoán càng đc nâng cao. Th trng chng khoán là th trng tài chính bc cao
đc thit lp trên nn tng h tng k thut hin đi, hot đng theo nhng nguyên
tc nghiêm ngt; đây là yu t góp phn làm tng tính thanh khon cho các loi chng
khoán.