Ngữ văn 7 Tuần 17. Diep Hong

Ngữ văn 7 Quyển 3 - Năm học 2008 - 2009
Tuần 17
NGỮ VĂN - BÀI 15, 16, 17
Kết quả cần đạt :
- Thấy được nét đẹp riêng của Sài Gòn với thiên nhiên và khí hậu nhiệt đới và nhất
là phong cách của con người Sài Gòn. Nắm được nghệ thuật biểu hiện tình cảm
cảm xúc của tác giả trong Sài Gòn tôi yêu. Cảm nhận được nét riêng của cảnh sắc
thiên nhiên, không khí mùa xuân ở Hà Nội và miền Bắc, tình quê hương thắm
thiết, sâu đậm và ngòi bút tài hoa, tinh tế của tác giả trong bài tuỳ bút Mùa xuân
của tôi.
- Rèn luyện kĩ năng Sử dụng từ đúng chuẩn mực.
- Đánh giá được bài tập làm văn số 3 theo yêu cầu của bài văn biểu cảm.
Ngày soạn: 13/12/2008 Ngày giảng:15/12/2008
Tiết 64. Văn bản:
MÙA XUÂN CỦA TÔI
Vũ Bằng
A. Phần chuẩn bị:
I. Mục tiêu bài dạy: Giúp HS
- Cảm nhận được nét đặc sắc riêng của cảnh sắc mùa xuân ở Hà Nội và miền
Bắc được tái hiện trong bài tuỳ bút.
- Thấy được tình quê hương, đất nước thiết tha, sâu đậm của tác giả thể hiện
qua ngòi bút tài hoa, tinh tế, giầu cảm xúc và hình ảnh.
- Rèn kĩ năng tìm hiểu văn bản trữ tình - tuỳ bút.
- Giáo dục lòng yêu quê hương đất nước.
II. Chuẩn bị:
- GV : Nghiên cứu SGK, SGV , tham khảo Thiết kế bài giảng ngữ văn 7 tập I.
Soạn giáo án. Viết bảng phụ.
- HS : Học bài cũ, đọc và chuẩn bị bài mới.
B. Phần lên lớp:
* Ổn định tổ chức:
Kiểm tra sĩ số HS lớp 7B: /18

I. Kiểm tra bài cũ: (Miệng 5′)
* Câu hỏi: Qua bài tuỳ bút Sài Gòn tôi yêu em cảm nhận được điều gì về Sài
Gòn và có những tình cảm như thế nào về thành phố ấy?
* Đápán - Biểu điểm:
- Qua bài tuỳ bút của Minh Hương em thấy : Sài Gòn là một thành phố trẻ
trung, năng động, có nét hấp dẫn riêng về thiên nhiên và khí hậu . ( 3đ’)
- Người Sài Gòn có phong cách cởi mở, trung thực, bộc trực chân thành, trọng
đạo nghĩa. (3đ’)
Lò Điệp Hồng - THCS Tô Hiệu
61
Ngữ văn 7 Quyển 3 - Năm học 2008 - 2009
- Bài văn thể hiện tình cảm sâu đậm của tác giả với Sài Gòn qua sự gắn bó lâu
bền, am hiểu tường tận và cảm nhận tinh tế. (4đ’)
II. Dạy bài mới:
* Giới thiệu bài: Tuỳ bút Thương nhớ mười hai được đánh giá là tác phẩm xuất
sắc nhất trong văn nghiệp của của Vũ Bằng. Ông viết tác phẩm này vào những năm
tháng sống ở Sài Gòn trong hoàn cảnh đất nước bị chia cắt và chiến tranh. Tập tuỳ
bút có 12 bài, theo từng tháng trong năm. Với mỗi tháng tác giả lại tìm được một nét
riêng trong cảnh sắc, sinh hoạt, phong tục hay món ăn đặc trưng cho thời điểm ấy.
Mùa xuân của tôi là đoạn đầu của thiên tuỳ bút Tháng giêng mơ về trăng non rét
ngọt, mở đầu cho nỗi nhớ thương suốt mười hai tháng của tác giả. Mời các em cùng
tìm hiểu trong tiết học hôm nay.
( GV ghi tên bài lên bảng )
HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY VÀ TRÒ NỘI DUNG
GV
- Gọi HS đọc chú thích * (SGK tr.175)
I. Đọc và tìm hiểu
chung : (5′)
? TB * Hãy nêu những hiểu biết của em về tác giả Vũ
Bằng và xuất xứ bài Mùa xuân của tôi?

- Vũ Bằng tên thật là Vũ Đăng Bằng sinh năm
1913 tại Hà Nội. Ông xuất thân trong một gia đình
làm nghề xuất bản và mở hiệu sách. Ông là cây bút
viết văn làm báo có tiếng từ trước năm 1945 ở Hà
Nội. Sau 1954 Vũ Bằng vào sống ở Sài Gòn và
mất tại đó năm 1984. Trong hai cuộc kháng chiến
chống Pháp và Mỹ xâm lược dù sống trong vùng
địch tạm chiếm với nghề làm báo, viết văn nhưng
Vũ Bằng tích cực tham gia hoạt động cách mạng,
là một cơ sở trong tổ chức tình báo của ta. Vũ
Bằng là một nhà báo già dặn và là cây bút viết văn
có sở trường về truyện ngắn, tuỳ bút và bút kí.
- “Thương nhớ mười hai” được đánh giá là tác
phẩm xuất sắc nhất trong văn nghiệp của Vũ bằng.
Ông viết tác phẩm này vào những năm sống ở Sài
Gòn trong hoàn cảnh đất nước bị chia cắt và chiến
tranh. Nhà văn đã gửi vào trong những trang sách
tất cả nỗi niềm thương nhớ quê hương, gia đình và
lòng mong mỏi đất nước hoà bình thống nhất. Điều
đó được thể hiện qua nỗi nhớ mọi cảnh sắc, sinh
hoạt và phong vị của quê hương phố xá và cuộc
sống hàng ngày của Hà Nội. Ngoài phần tự ngôn ở
đầu sách, tập tuỳ bút này có 12 bài theo từng tháng
trong năm. Với mỗi tháng tác giả lại tìm được một
nét riêng trong cảnh sắc sinh hoạt hay phong tục,
hay món ăn đặc trung cho thời điểm ấy. Tất cả đều
toát lên vẻ đẹp riêng biệt và bản sắc văn hoá tinh
- Vũ Bằng (1913-
1984) sinh tại Hà Nội,
là nhà văn, nhà báo

sáng tác từ trước Cách
Mạng Tháng Tám.
Ông có sở trường về
truyện ngắn, tuỳ bút và
bút kí.
Lò Điệp Hồng - THCS Tô Hiệu
62
Ngữ văn 7 Quyển 3 - Năm học 2008 - 2009
tế, đọc đáo của một vùng đất nước và cũng là của
dân tộc.
- Bài Mùa xuân của tôi (tên bài do người soạn sách
đặt) là đoạn đầu của thiên tuỳ bút: “Tháng Giêng
mơ về trăng non rét ngọt”, mở đầu cho nỗi nhớ
thương suốt 12 tháng của tác giả. Bài văn đã tái
hiện một cách tài tình không khí và cảnh sắc mùa
xuân đất Bắc trong những ngày tháng Giêng đầu
xuân qua sự quan sát và cảm nhận tinh tế của tác
giả Bài văn đã thể hiện tình cảm thiết tha, nồng
nàn của tác giả đối với quê hương, đất nước với
cuộc sống dân tộc. Nó cũng cgho thấy tác giả là
người rất trân trọng và tân hưởng những phong vị,
vẻ đẹp của đời sống, của thiên nhiên và cũng thể
hiện rất rõ ngòi bút tài hoa, tinh tế của Vũ Bằng.
- Bài Mùa xuân của
tôi trích từ thiên tuỳ
bút: “Tháng Giêng
mơ về trăng non rét
ngọt” trong tập tuỳ
bút - bút kí “Thương
nhớ mười hai” của Vũ

bằng.
GV - Hướng dẫn đọc:
Bài văn biểu lộ tình cảm rất nhiệt thành tha
thiết của tác giả cùng với nhiều hình ảnh miêu tả
tinh tế và lời văn trau chuốt, giàu nhịp điệu. Do đó
khi đọc cần rất chú ý thể hiện tính chất biểu cảm
của bài văn.
- Đọc mẫu một đoạn và hướng dẫn cho 2 HS đọc
tiếp.
? TB * Giải nghĩa từ: riêu riêu, mang mang
HS - Riêu riêu: thường viết là riu riu (lửa cháy nhỏ và
đều) - ở đây, tác giả dùng để nói về mưa: mưa
phùn, hạt mưa nhỏ, đều và kéo dài.
- Mang mang: Rộng lớn bao phủ khắp nơi.
? KH * Em hãy nêu đại ý của văn bản?
- Bài tuỳ bút đã tái hiện cảnh sắc thiên nhiên và
không khí mùa xuân trong tháng Giêng ở Hà Nội
và miền Bắc qua nỗi nhớ thương của một người xa
quê.
? TB * Theo em văn bản này có thể chia làm mấy
đoạn, giới hạn và nội dung từng đoạn?
- Bài này chỉ là một đoạn trích từ một thiên tuỳ bút
nên không có bố cục hoàn chỉnh của một tác phẩm.
Tuy vậy có thể chia làm ba đoạn như sau:
+ Đoạn 1: Từ đầu đến “mê luyến mùa xuân”:
Tình cảm của con người với mùa xuân là một quy
Lò Điệp Hồng - THCS Tô Hiệu
63
Ngữ văn 7 Quyển 3 - Năm học 2008 - 2009
luật tất yếu, tự nhiên.

+ Đoạn 2 : Từ “ Tôi yêu sông xanh…” đến “mở
hội liên hoan”: cảnh sắc và không khí mùa xuân ở
đất trời và lòng người.
+ Đoạn 3: Từ “Đẹp quá đi…” đến hết: cảnh sắc
riêng của đất trời mùa xuân từ khoảng sau ngày
rằm tháng giêng ở miền Bắc.
GV Chuyển: chúng ta cùng phân tích văn bản theo bố
cục trên.
II. Phân tích: (28′)
1. Tình cảm con
người đối với mùa
xuân:
? TB * Tìm những chi tiết nói về tình cảm của con
người với mùa xuân?
HS - Ai cũng chuông mùa xuân[ ] Ai bảo non đừng
thương nước, bướm đừng thương hoa, trăng đừng
thương gió; ai cấm được trai thương gái, ai cấm
được mẹ yêu con; ai cấm được cô gái còn son nhớ
chống thì mới hết được người mê luyến mùa xuân.
? KH * Tác giả đã sử dụng những biện pháp nghệ
thuật nào để nói về tình cảm của con người với
mùa xuân? Cách sử dụng các biện pháp nghệ
thuật đó có tác dụng như thế nào?
HS - Tác giả dùng điệp ngữ: “đừng thương”, “ai cấm
được” cùng nhiều dấu phẩy, dấu chấm phấy
nhấn mạnh ý tình cảm con người dành cho mùa
xuân thuộc nhu cầu của tâm hồn . Nhịp điệu câu
văn tha thiết, mềm mại theo dòng cảm xúc.
- Từ đó tác giả khẳng định tình cảm với mùa xuân
là quy luật, không thể khác, không thể cấm đoán,

điều đó tự nhiên như non với nước, như bướm với
hoa, như trai với gái đó là các quan hệ gắn bó của
các hiện tượng tự nhiên. Đoạn văn đã bộc lộ thái
độ nâng niu trân trọng và tình cảm nhớ thương,
thuỷ chung với mùa xuân. ( nói một cách khác:
Tình cảm yêu mến mùa xuân của con người là một
quy luật tất yếu tự nhiên)

Tình cảm yêu mến
mùa xuân của con
người là một quy luật
tất yếu tự nhiên.
? TB * Các em chú ý đoạn 2 của văn bản và hãy tìm
những câu văn viết về hình ảnh mùa xuân tháng
giêng?
2. Cảnh sắc và không
khí mùa xuân:
Lò Điệp Hồng - THCS Tô Hiệu
64
Ngữ văn 7 Quyển 3 - Năm học 2008 - 2009
HS - “ Mùa xuân của tôi - mùa xuân Bắc Việt, mùa
xuân Hà Nội - là mùa xuân có mưa riêu riêu, gió
lành lạnh, có tiếng nhạn kêu trong đêm xanh, có
tiếng trống chèo vọng lại từ những thôn xóm xa
xa, có câu hát huê tình của cô gái đẹp như thơ
mộng…”
? KH * Tại sao tác giả lại mở đầu đoạn bằng câu
“Mùa xuân của tôi” ?
- Cảnh vật thiên nhiên, không khí mùa xuân được
nhớ lại, gợi lại từ những chi tiêt, hình ảnh còn lắng

đọng nhất, ám ảnh nhất. Đó là mùa xuân trong hồi
ức của những người sầu xứ, xa xứ cho nên đó là
mùa xuân rất riêng, mùa xuân của tôi, mùa xuân
trong lòng tôi. Cho nên tác giả mở đầu đoạn văn
bằng câu “Mùa xuân của tôi” là rất có lí và phù
hợp với tâm trạng.
? TB * Em chú ý những biện pháp nghệ thuật nào
trong câu văn trên?
HS - Điệp ngữ “mùa xuân”, “có” được lặp lại 4 lần
trong câu, cuối câu còn có dấu chấm lửng. Tác giả
dùng từ “có” lặp lại để liệt kê nhằm nhấn mạnh
các dấu hiệu điểm hình của mùa xuân đất Bắc, dấu
chấm lửng gợi ra những vẻ đẹp khác nữa của mùa
xuân.
? TB * Qua đó tác giả đã gợi ra bức tranh xuân như
thế nào?
- Về cảnh sắc thiên nhiên tác giả đã gợi tả được
thời tiết, khí hậu đặc biệt của mùa xuân, vừa có cái
lạnh của “mưa riêu riêu (tức là mưa phùn kéo dài),
gió lành lạnh” như từ mùa đông còn vương lại
nhưng lại có cái ấm áp, nồng nàn của khí xuân, hơi
xuân tràn ngập trời đất và thấm sâu vào lòng người
những âm thanh của tiếng nhạn kêu trong đêm
xanh (những đêm có trăng non và bầu trời trong
xanh), tiếng trống chèo vọng về từ thôn xóm xa xa,
câu hát huê tình của cô gái đẹp như thơ mộng.Dân
ta xưa kia vẫn có câu ca “ Tháng giêng là tháng ăn
chơi”. Vào thánh giêng hàng năm, các làng đều có
mở hội xuân, đón các đoàn chèo về hát. Đó là nét
sinh hoạt văn hoá truyền thống của người Việt

Nam. Không thể còn gì đặc trưng, tiêu biểu hơn về
mùa xuân tháng giêng nơi miền Bắc. Cảnh sắc
thiên nhiên lọc qua trí nhớ, qua thời gian bỗng trở
Lò Điệp Hồng - THCS Tô Hiệu
65
Ngữ văn 7 Quyển 3 - Năm học 2008 - 2009
nên lung linh huyền ảo, mơ màng như trong mộng.
? TB * Em hãy tìm những câu văn nói về sức sống của
thiên nhiên và con người trong tháng giêng mùa
xuân?
- Người yêu cảnh, vào những lúc trời đất mang
mang như vậy, khoác một cái áo lông, ngậm một
ống điếu mở cửa đi ra ngoài tự nhiên thấy một cái
thú giang hồ êm ái như nhung và không cần uống
rượi mạnh cũng như lòng mình say sưa một cái gì
đó - có lẽ sự sống.
- [ ] cái mùa xuân thần thánh của tôi nó làm cho
người ta muốn phát điên lên…nhựa sống trong
người căng lên như máu căng lên trong lộc của
loài nai, như mầm non của cây cối, nằm im mãi
không chịu được phải chồi ra thành nhữnh cái lá
nhỏ li ti giơ tay vẫy những cặp uyên ương đứng
cạnh [ ] tim người ta dường như cũng trẻ hơn ra,
và đập mạnh hơn [ ].
- [ ] Anh cũng “sống” lại và thèm khát yêu
đương thực sự. Ra ngoài trời, thấy ai cũng muốn
yêu thương, về đến nhà lại cũng thấy yêu thương
nữa.
? TB * Những câu văn nào viết về không khí ngày tết
trong gia đình?

HS - Nhang trầm, đèn nến gia đình đoàn tụ êm
đềm, trên kính dưới nhường, trước những bàn thờ
Phật, bàn thờ Thánh, bàn thờ tổ tiên làm cho lòng
anh ấm áp lạ lùng, tuy miệng chẳng nói ra nhưng
trong lòng thì cảm như có không biết là bao nhiêu
hoa mới nở, bướm ra ràng mở hội liên hoan.
? KH * Tác giả gọi mùa xuân đất Bắc, mùa xuân Hà
Nội là “mùa xuân thánh thần” điều đó có ý
nghĩa gì?
HS - Cách gọi như vậy tác giả đã cảm nhận được sức
mạnh thiêng liêng, kì diệu của mùa xuân. Mùa
xuân có sức khơi dậy sinh lực cho muôn loài, trong
đó có con người.
? KH * Hãy chỉ ra và nêu tác dụng của những biện
pháp nghệ thuật đặc sắc trong những câu văn,
đoạn văn trên?
Lò Điệp Hồng - THCS Tô Hiệu
66
Ngữ văn 7 Quyển 3 - Năm học 2008 - 2009
HS - Để diễn tả sức mạnh khơi dậy của muôn loài tác
giả đã dùng biện pháp so sánh rất cụ thể với những
hình ảnh hết sức gợi cảm : “ thấy một cái thú
giang hồ êm ái như nhung và không cần uống rượi
mạnh cũng như lòng mình say sưa một cái gì
đó…” “ như máu căng lên trong lộc của loài nai,
như mầm non của cây cối, nằm im mãi không chịu
được phải trồi ra thành những cái lá nhỏ li ti giơ
tay vẫy những cặp uyên ương đứng cạnh” “ lòng
cảm như có không biết là bao nhiêu hoa mới nở,
bướm ra ràng mở hội liên hoan”

- Điệp ngữ “ yêu thương” trở đi trở lại 3 lần nhấn
mạnh tình cảm yêu thương tha thiết, cháy bỏng
trong lòng người, tình yêu đó trải rộng, tha thiết
với cảnh vật, con người.
- Không khí mùa xuân còn hiện lên trong khung
cảnh đoàn tụ gia đình ông bà, cha mẹ, anh em, con
cháu… trên kính dưới nhường, với bàn thờ, đèn
nến, hương trầm… tình cảm gia đình yêu thương
thắm thiết.
? KH * Em có nhận xét gì về giọng điệu, ngôn ngữ của
đoạn văn này?
HS - Giọng điệu vừa sôi nổi vừa thiết tha của tác giả
đã góp phần quan trọng tạo nên sức tuyền cảm của
đoạn văn. Giọng văn kể- tả- biểu cảm nhịp nhàng,
hài hoà, trôi chảy tự nhiên theo dòng cảm xúc mơn
man của người viết.
GV - Rõ ràng, bằng nhiều cách khác nhau, suy tưởng
và hồi tưởng trong tình cảm và tâm trạng buồn xa,
bồi hồi…đã bao nhiêu năm tháng trôi qua, xa cách
cả về không gian và thời gian, nhưng nhớ đến mùa
xuân tháng giêng là cái mang mang rạo rực, xôn
xao và ấm áp lại hiện về, sống lại trong lòng.
Không phải chủ yếu là cảnh mà là linh hồn của
cảnh, đặc biệt là tâm trạng của con người. Đoạn
văn cho ta cảm nhận chung về cảnh sắc và không
khí mùa xuân cùng với cảm xúc dồi dào được khơi
dậy trong lòng người khi mùa xuân đến.
? TB * Qua phân tích em cảm nhận được như thế nào
gì về cảnh sắc và không khí của mùa xuân Hà
Nội qua nỗi nhớ của tác giả?

Cảnh sắc và không
khí mùa xuân ấm áp
nồng nàn, tràn đầy sức
sống.
Lò Điệp Hồng - THCS Tô Hiệu
67
Ngữ văn 7 Quyển 3 - Năm học 2008 - 2009
3. Cảnh sắc và không
khí mùa xuân từ sau
ngày rằm tháng
giêng:
GV - Các em quan sát đoạn cuối của văn bản.
? TB * Không khí và cảnh sắc thiên nhiên từ sau ngày
rằm tháng giêng được miêu tả qua những câu
văn nào?
- Đẹp quá đi mùa xuân ơi - mùa xuân của Hà
nội thân yêu, của Bắc Việt thương mến [ ] Tết hết
mà chưa hết hẳn, đào hơi phai…cỏ không mướt
xanh như cuối đông nhưng trái lại, lại nức một
mùi hương man mác…trời đã hết nồm, mưa xuân
thay thế cho mưa phùn…nhìn ra cửa sổ thấy
những vệt xanh tươi hiện ở trên trời…thịt mỡ dưa
hành đã hết, người ta bắt đầu trở về bữa cơm giản
dị [ ] các trò chơi ngày tết cũng tạm thời kết thúc
để nhường chỗ cho cuộc sống êm đềm thường
nhật.
? KH * Nêu nhận xét về giọng điệu và ngôn ngữ của
đoạn văn này?
- Giọng văn hồ hởi, tha thiết; sử dụng các từ ngữ
giàu hình ảnh, cách so sánh gợi cảm, các cụm từ

biểu cảm trực tiếp “Đẹp quá mùa xuân ơi [ ] Tôi
yêu mùa xuân nhất là vào khoảng sau rằm tháng
giêng ”
- Tác giả tập trung miêu tả nét riêng của đất trời
thiên nhiên và không khí mùa xuân trong thời
điểm từ sau ngày rằm tháng giêng âm lịch. Ở đây
đã bộc lộ sự quan sát và cảm nhận rất tinh tế, nhạy
cảm của tác giả trong từng chi tiết ngoại cảnh.
Ngòi bút của tác giả đặc biệt tinh tế khi phát hiện
và miêu tả sự thay đổi, chyển biến của màu sắc,
không khí, bầu trời mặt đất, cây cỏ trong một thời
gian ngắn ngủi từ đầu tháng giêng qua rằm tháng
giêng.
=> Cảnh tượng riêng của mùa xuân đất Bắc sau
rằm tháng giêng là: Không gian dần rộng rãi, sáng
sủa, không khí đời thường giản dị, ấm cúng, chân
thật trở lại. Cảnh tượng ấy mang lại cảm giác vui
vẻ, phấn chấn cho con người trước một năm mới
Không gian rộng
rãi, sáng sủa, cuộc
sống đời thường giản
dị, ấm cúng.
Lò Điệp Hồng - THCS Tô Hiệu
68
Ngữ văn 7 Quyển 3 - Năm học 2008 - 2009
- Qua đó cũng thấy rõ tác giả không chỉ là người
am hiểu kĩ càng mà còn rất yêu thiên nhiên, trân
trọng sự sống và biết tận hưởng những vẻ đẹp của
cuộc sống.
? TB * Em hãy nêu những thành công về nghệ thuật

và nội dung của văn bản Mùa xuân của tôi?
III. Tổng kết - ghi
nhớ.
HS
- Nghệ thuật: Đoạn trích dùng nhiều hình ảnh so sánh đặc
sắc, câu văn giầu hình ảnh, giọng điệu vừa sôi nổi vừa thiết
tha tạo nên sức truyền cảm.
- Nội dung: Cảnh sắc thiên nhiên, không khí mùa xuân ở Hà
Nội và miền Bắc được cảm nhận, tái hiện trong nỗi nhớ
thương da diết của một người xa quê.
- Đọc: * Ghi nhớ: (SGK,T.178)
GV - Hướng dẫn HS làm phần luyện tập ở nhà.
IV. Luyện tập: (2′)
III. Hướng dẫn HS học và chuẩn bị bài ở nhà: (2′)
- Về nhà học bài, tập phân tích lại văn bản; thực hiện các câu hỏi ở phần luyện tập.
- Chuẩn bị bài : Luyện tập sử dụng từ.
==========================
Ngày soạn: 15/12/2008 Ngày giảng: 18/12/2008
Tiết 65 - Tiếng Việt:
LUYỆN TẬP SỬ DỤNG TỪ
A. Phần chuẩn bị:
I. Mục tiêu bài dạy:
- Củng cố về cách sử dụng từ đúng chuẩn mực: chính tả, ngữ âm, ngữ pháp,
phong cách.
- Tiếp tục nhận diện các mẫu mực về đúng chuẩn qua bài văn vừa học và sử lỗi
về từ qua các bài tập làm văn.
- Rèn kĩ năng sử dụng từ đúng chuẩn mực.
II. Chuẩn bị:
- GV : Đọc SGK, nghiên cứu SGV và các bài làm văn của HS. Soạn giáo án.
Viết bảng phụ.

- HS : Học bài cũ, đọc và chuẩn bị bài mới.
B. Phần lên lớp:
* Ổn định tổ chức:
Kiểm tra sĩ số HS lớp 7B: /18
I. Kiểm tra bài cũ: Miệng (5′)
Lò Điệp Hồng - THCS Tô Hiệu
69
Ng vn 7 Quyn 3 - Nm hc 2008 - 2009
* Cõu hi: dựng t ỳng chun mc khi s dng t cõn chỳ ý nhng iu gỡ?
* Tr li: Khi s dng t cn chỳ ý:
- S dng t ỳng õm, ỳng chớnh t. (2)
- S dng t ỳng ngha. (2)
- S dng t ỳng tớnh cht ng phỏp ca t. (2)
- S dng t ỳng sc thỏi biu cm, hp tỡnh hung giao tip.(2)
- Khụng lm dng t a phng, t Hỏn Vit. (2)
II. Dy bi mi:
* Gii thiu bi:
T nhng yờu cu nh cỏc em ó nm c v chun mc s dng t nh va
nờu, chỳng ta s cựng xem xột li vic dựng t ca cỏc em qua mt s bi vit tp lm
vn, t ú cú hng khc phc.
( GV ghi tờn bi lờn bng)
Hoạt động của thầy
và trò
Nội dung
- GV tổng hợp các lỗi từ
những bài viết của HS, yêu
cầu học sinh phát hiện lỗi
và sửa lỗi.
(Theo nhóm)
- GV gọi một vài hs trả lời.

- HS nhận xét, bổ sung.
- GV nhận xét, chốt đáp án.

? Từ đẹp có thể kết hợp
với các từ ngữ sau:
- đẹp kinh khủng.
- đẹp chết ngời.
* Theo em, các cách kết
hợp trên có đợc chấp
Bài 1. Sửa lỗi dùng từ sai chuẩn.
Nhóm 1:
1. Tiếng suối trong bài Cảnh khuya của Hồ Chí
Minh rất trong trắng.
2. Sau khi chọn đợc hoàng tử nối ngôi, vua cha rất hý
hửng.
3. Ngời phụ nữ trong xã hội phong kiến số phận thật là
nhỏ nhen.
4. Thời gian tôi và Hiếu bên cạnh nhau thật ngắn ngủn.
5. Ăn uống phải chừng mực mới tốt cho sức khoẻ.
6. Em bố thí cho bạn Lan một món quà đáng yêu vào
ngày Nô - en.
7. Bức tranh em tôi vẽ rất đẹp đẽ.
Nhóm 2.
1. Ngôi nhà mới của tôi rất nhiều hoa, thật ánh sáng.
2. Những đỏ chói thật chói mắt.
3. Trong rừng có rất nhiều muôn thú.
4. Những đôi mắt ngây ngô, trong sáng chăm chú nhìn
vào nét phấn của cô giáo.
5. Muốn có bài văn hay, phải thờng xuyên xâm nhập
đời sống thực tế của xã hội.

6. Giải đợc bài tập này, tôi thấy nhẹ nhàng cả ngời.
7. Đây là bộ phim trởng rất hay.
Bài 3. Nhận xét cách sử dụng từ.
Kết hợp từ: đẹp kinh khủng.
đẹp chết ngời.
-> Có thể đợc chấp nhận. Các từ kinh khủng, chết ng-
ời đã bị biến đổi, chỉ mức độ cao của t/c do tính từ đi
kèm biểu thị.
Lũ ip Hng - THCS Tụ Hiu
70
Ng vn 7 Quyn 3 - Nm hc 2008 - 2009
nhận ko?
- Hs thảo luận.
- HS thi tìm nhanh mở rộng
từ, phân loại từ ghép, từ
láy; tìm hiểu nghĩa của từ.
(Bài 4)
- HS đọc các bài tập làm
văn của mình, ghi lại
những từ đã dùng sai về
âm, chính tả, nghĩa, tính
chất ngữ pháp và sắc thái
biểu cảm. Nêu cách sửa
theo mẫu sgk - 179.
- GV nêu một số từ trong
câu văn biểu cảm qua các
bài tuỳ bút đã học.
- HS phân tích giá trị biểu
cảm của các từ đó.
- GV nhận xét, bổ sung.

? ý nghĩa của việc dùng từ
địa phơng trong văn biểu
cảm?
- GV chốt điều cần lu ý.
Bài 4: Mở rộng từ. Phân loại từ ghép, từ láy. Tìm hiểu
nghĩa của từ.
a, Các tiếng: Sét - xét.
B, Yếu tố HV: tiêu.
Bài 5: Phân tích giá trị biểu cảm của các từ ngữ.
a, Từ ngữ dùng đúng chuẩn.
B, Từ địa phơng: riêu riêu, ui ui, thị thiềng, chút chiu,
chơn thành
III. Hng dn hc v chun b bi nh: (1)
- V nh tip tc lm bỡa tp nh yờu cu bi tp 1, nhng cha bi khỏc ca
mỡnh.
- Chun b bi: Tr bi tp lm vn s 3.
=======================================
Lũ ip Hng - THCS Tụ Hiu
71
Ngữ văn 7 Quyển 3 - Năm học 2008 - 2009
Ngày soạn: 16/12/2008 Ngày giảng:19/12/2008
Tiết 66 - Tập làm văn:
TRẢ BÀI TẬP LÀM VĂN SỐ 3
A. Phần chuẩn bị:
I. Mục tiêu bài dạy: Giúp HS:
- Thấy được năng lực làm bài văn biểu cảm về một tác phẩm văn học của mình
thể hiện qua những ưu, nhược điểm của bài viết.
- Biết bám sát vào yêu cầu của đề ra, yêu cầu vận dụng lý thuyết đã học vào bài
viết của mình, sửa lại những chỗ chưa đạt.
II. Chuẩn bị:

- GV : Nghiên cứu dàn ý, biểu điểm, chấm bài. Soạn giáo án.
- HS : Học lại lý thuyết. Xem lại văn bản đã học.
B. Phần lên lớp:
* Ổn định tổ chức:
Kiểm tra sĩ số HS lớp 7B: /18
I. Kiểm tra bài cũ:
Kết hợp trong quá trình trả bài.
II. Dạy bài mới:
* Giới thiệu bài:
Các em vừa thực hành viết một bài tập làm văn phát biểu cảm nghĩ về một tác
phẩm văn học đã học trong chương trình ngữ văn lớp 7. Bài viết lần này các em có
những ưu nhược điểm gì, xin mời các em cùng xem xét trong tiết trả bài hôm nay.
(GV ghi tên bài lên bảng)
HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY VÀ TRÒ NỘI DUNG
GV chép đề lên bảng:
- Gọi HS đọc lại đề, tìm những từ ngũ
quan trọng. GV gạch chân.
Tb? Dựa vào các từ ngữ quan trọng hãy
tìm hiểu đề và tìm ý cho đề bài trên?
Đề: Em hãy phát biểu cảm nghĩ về bài
thơ Cảnh khuya của Chủ Tịch Hồ Chí
Minh.
1 .Tìm hiểu đề, tìm ý: (3′)
* Tìm hiểu đề:
- Kiểu bài: Văn biểu cảm về tác phẩm
văn học.
- Đối tượng biểu cảm: Bài thơ Cảnh
khuya của Chủ Tịch Hồ Chí Minh.
Lò Điệp Hồng - THCS Tô Hiệu
72

Ngữ văn 7 Quyển 3 - Năm học 2008 - 2009
Y? Hãy nhắc lại cách mở bài của bài văn
phát biểu cảm nghĩ về tác phẩm văn học?
Nêu ý cần có của đề bài trên?
Kh? Nêu cách viết thân bài của bài văn
phát biểu cảm nghĩ về tác phẩm văn học?
Áp dụng vào đề bài trên?
Tb? Kết bài của bài phát biểu cảm nghĩ
về tác phẩm văn học như thế nào? Hãy
nêu ý kết bài của đề bài trên?
* Chuyển: Trên cơ sở chấm bài qua kết
quả của bài làm của các em cô giáo có
* Tìm ý:
- Nêu cảm nhận chung về hình ảnh thiên
nhiên và hình ảnh Bác Hồ trong bài.
- Nêu cảm nghĩ về từng câu thơ.
2 . Lập dàn ý: (7’)
a) Mở bài:
- Giới thiệu bài thơ Cảnh khuya. Nêu
cảm nghĩ chung của em về bài thơ.
b) Thân bài:
* Nêu cảm nhận chung về các hình ảnh
thiên nhiên và hình ảnh Bác Hồ trong
một đêm trăng ở chiến khu Việt Bắc.
* Nêu cảm nghĩ về từng câu thơ:
- Câu mở đầu: “Tiếng suối trong như
tiếng hát xa” so sánh tiếng suối với tiếng
hát xa vừa chính xác, vừa đặc sắc, mới
mẻ.( so sánh với bài Ca Côn Sơn).
- Câu 2: “Trăng lồng cổ thụ bóng lồng

hoa” điệp từ “lồng” gợi vẻ đẹp của bức
tranh nhiều tầng lớp, đường nét quấn
quýt, tạo vẻ lung linh, chập chờn lại ấm
áp, hoà hợp.
- Câu 3: “Cảnh khuya như vẽ người chưa
ngủ” thể hiện chất nghệ sĩ trong tâm hồn
Hồ Chí Minh. Đó là sự rung động, say
mê trước vẻ đẹp như tranh của núi rừng
Việt Bắc. Ta cảm phục Bác tuổi cao, sức
yếu, ở trong rừng những năm đầy khó
khăn gian khổ mà vẫn ung dung, lạc
quan, yêu thiên nhiên, yêu đời.
- Câu 4: “Chưa ngủ vì lo nỗi nước nhà”
điệp ngữ “chưa ngủ” ở cuối câu 3 được
lặp lại ở đàu câu 4 rất tài tình mở ra 2
phía tâm trạng trong cùng con người Bác
Hồ thể hiện sự hoà hợp giữa nhà thơ và
người chiến sĩ trong vị lãnh tụ.
c) kết bài: Bài thơ càng làm em thêm
yêu mến, cảm phục, kính yêu Bác Hồ.
Em nguyện noi theo gương Bác.
Lò Điệp Hồng - THCS Tô Hiệu
73
Ngữ văn 7 Quyển 3 - Năm học 2008 - 2009
một số nhận xét như sau:
* Ưu điểm: đa số các em hiểu đề, bài viết
đúng thể loại . Về nội dung tương đối
chính xác, đầy đủ. Về hình thức bài viết
của các em đủ bố cục 3 phần, chữ viết
tương đối sạch sẽ, đã có nhiều bài viết

đúng chính tả, ngữ pháp.
* Nhược điểm: Nhược điểm chung của cả
lớp là chưa nắm chắc lý thuyết chung của
kiểu bài phát biểu cảm nghĩ về một tác
phẩm văn học, nên chưa biết cần làm gì
đối với bài này, dẫn đến lúng túng, vụng
về , bế tắc hoặc làm bừa theo cảm tính,
mà không hiểu mình viết cái gì. Một số
em chưa cố gắng làm bài vì vậy bài viết
quá ngắn dẫn đến nội dung sơ sài, thiếu ý.
Còn một vài em chữ viết cẩu thả, trình
bày bài chưa khoa học. Có một số câu
văn rườm rà, tối nghĩa thậm chí rất ngô
nghê.
GV: Qua chấm bài các em có một số lỗi
chung, chúng ta cùng chữa.
GV: chép đoạn văn có lỗi lên bảng:
1. “Vào một hôm trăng sáng Bác không
ngủ được, Bác thường xuyên không ngủ
được do vì cảnh khuya, rất đẹp, và cũng
một phần vì Bác no cho dân cho nước,
mà không ngủ được. Không ai nghĩ được
trong đầu vị chủ tịch của chúng ta nghĩ
gì. Ở Việt bắc có ông cụ gì đi dép cao su
mặc áo nâu đội mũ lồi mặc chiếc quần ca
ki dản gị đó chính là Bác Hồ của chúng
ta.”
2. Một hình ảnh thơ đẹp, tiếng suối được
so sánh như tiếng con người hát từ xa rất
cuốn hút cho nên Bác không ngủ.

Tb? Em hãy nhận xét đoạn văn của bạn,
chỉ ra những lỗi sai và nêu nguyên nhân
mắc lỗi?
- Đoạn văn 1: lủng củng, dùng từ chưa
đúng chuẩn mực chính tả, ngữ pháp còn
viết sai lỗi chính tả, chấm phấy để ngắt
câu bừa bãi. Nội dung không trong sáng,
chưa đúng với tinh thần của bài thơ Cảnh
3. Nhận xét chung: (5′)
4. Lỗi sai và chữa lỗi sai: (22′)
Lò Điệp Hồng - THCS Tô Hiệu
74
Ngữ văn 7 Quyển 3 - Năm học 2008 - 2009
khuya. Miêu tả Bác Hồ chưa chính xác.
- Nguyên nhân: chưa hiểu bài thơ, chưa
nắm được nội dung cũng như nghệ thuật
của bài thơ. Viết bài văn theo cảm tính,
nghĩ gì viết nấy không xem xét, cân nhắc,
lựa chọn. Viết xong không đọc lại bài để
sửa lỗi.
- Đoạn văn 2: Mắc lỗi diễn đạt, dùng từ
còn thô, chưa biểu cảm.
* GV yêu cầu HS tự chữa đoạn văn trên
cho rõ ý và đúng nội dung đoạn văn của
bạn.
- Gọi 1 số HS đọc, các bạn nhận xét, GV
nhận xét, rút kinh nghiệm chung.
* Đọc bài làm của em Tòng Thị Phương
May.
Kết quả: Lớp 7B có 18 bài, trong đó:

+ Điểm giỏi: 0
+ Điểm khá:
+ Điểm TB:
+ Điểm yếu:
GV: Trả bài cho HS, giải đáp thắc mắc -
gọi điểm.
5. Đọc bài mẫu - trả bài - gọi điểm:
(7’)
III- Hướng dẫn HS học và chuẩn bị bài ở nhà: (1′)
- Về nhà ôn lại lí thuyết, học lại bài thơ Cảnh khuya.
- Chuẩn bị bài: Ôn tập tác phẩm trữ tình.
===========================================
Lò Điệp Hồng - THCS Tô Hiệu
75
Ngữ văn 7 Quyển 3 - Năm học 2008 - 2009
Lò Điệp Hồng - THCS Tô Hiệu
76