Luận văn thạc sĩ du lịch Các giải pháp hạn chế tính mùa vụ của hoạt động du lịch biển Cửa Lò

Các giải pháp hạn chế tính mùa vụ của hoạt động
du lịch biển Cửa Lò : Luận văn ThS. Du lịch /
Phạm Thị Hường ; Nghd. : TS. Vũ Mạnh Hà
PHẦN MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết và lý do chọn đề tài
Cửa Lị là một vùng đất có truyền thống lịch sử văn hoá lâu đời và thật may
mắn Cửa Lò được thiên nhiên ban tặng bãi tắm và danh thắng đẹp đến ngỡ ngàng.
Từ xứ biển nghèo, mang dáng dấp của một làng chài, Cửa Lò rũ cát đứng lên thành
một đô thị du lịch trẻ trung tràn đầy sức sống như hơm nay. Cửa Lị đang lớn lên và
ngày càng duyên dáng, hấp dẫn, không những là nơi hội tụ hồn thơ, điệu nhạc mà
còn là điểm hẹn lý tưởng của du khách gần xa, của các nhà đầu tư trong nước và
ngoài nước để chắp cánh cho Cửa Lò ngày càng phát triển.
Thị xã Cửa Lò cách Thành phố Vinh 16km về phía Đơng, Thủ đơ Hà Nội
gần 300km về phía Bắc và Thành phố Hồ Chí Minh 1.400km về phía Nam. Với bờ
biển dài 10.2km và các điểm du lịch sinh thái, du lịch tâm linh, Cửa Lò đang trở
thành điểm đến của những du khách trong và ngoài nước. Vào mùa vụ du lịch, từ
tháng 4 đến tháng 8 hàng năm, Cửa Lị đã đón hàng triệu lượt khách đến tham quan,
nghỉ ngơi, tắm biển…
Tuy nhiên do hoạt động du lịch tại bãi biển Cửa Lò chỉ diễn ra ồ ạt vào mùa
vụ nên đã gây ra một số tác động bất lợi đến nhiều lĩnh vực như kinh tế- xã hội, cơ
sở vật chất kỹ thuật du lịch, tài nguyên du lịch, khách du lịch. Ví dụ vào mùa vụ du
lịch từ tháng 4 đến tháng 8, lượng du khách tập chung tại bãi biển vượt q sức
chứa, cơng suất sử dụng buồng, phịng khách sạn đạt 100%, thậm chí vào những

-1-


ngày cuối tuần, du khách rất khó để tìm được chỗ nghỉ ngơi ưng ý nhưng ngoài thời
gian này bãi biển Cửa lò lại hết sức vắng vẻ, các khách sạn, nhà hàng lại đóng cửa…
Nhìn chung, tính mùa vụ trong du lịch tại bãi biển Cửa Lị có tác động đến tiến trình
hoạt động của ngành du lịch của thị xã trong thời gian của năm

Hoạt động kinh doanh du lịch biển Cửa Lò bị ảnh hưởng sâu sắc bởi tính mùa
vụ du lịch . Điều này đang làm đau đầu các nhà quản lý, hoạch định chính sách và
các nhà doanh nghiệp trên địa bàn. Tuy nhiên, cho tới thời điểm này, các nghiên cứu
về tính mùa vụ của hoạt động du lịch biển Cửa Lò chỉ dừng lại ở một số bài viết trên
các tạp chí hoặc những cố gắng riêng lẻ của các doanh nghiệp mà chưa có một
nghiên cứu chuyên sâu nào để đưa ra những luận cứ khoa học về bản chất, nguyên
nhân hình thành, hướng tác động cũng như các giải pháp nhằm giảm thiểu tác động
bất lợi của tính mùa vụ du lịch. Việc xác định được những yếu tố chính của hiện
tượng này sẽ làm cơ sở cho việc đề xuất các biện pháp hạn chế những tác động tiêu
cực của tính mùa vụ đến hoạt động kinh doanh du lịch tại bãi biển Cửa Lị. Chính vì
vậy việc nghiên cứu tính mùa vụ du lịch khơng chỉ có ý nghĩa khoa học mà cịn có ý
nghĩa thực tiễn đối với hoạt động phát triển du lịch tại bãi biển Cửa Lò. Với lý do
như vậy tác giả luận văn đã quyết định lựa chọn đề tài: “Các giải pháp hạn chế
tính mùa vụ của hoạt động du lịch biển Cửa Lò”.
2. Mục tiêu, nhiệm vụ nghiên cứu
2.1 Mục tiêu nghiên cứu
- Nghiên cứu ảnh hưởng của tính mùa vụ du lịch đến hoạt động du lịch biển
tại bãi biển Cửa Lò.
- Đề xuất những giải pháp nhằm giảm thiểu sự tác động bất lợi của tính mùa
vụ du lịch đến hoạt động kinh doanh du lịch tại bãi biển Cửa Lò.
2.2 Nhiệm vụ nghiên cứu
Căn cứ vào mục tiêu đề ra, luận văn tập trung giải quyết những nhiệm vụ sau:
- Tổng quan lý luận về tính mùa vụ du lịch.

-2-


- Thu thập phân tích các số liệu về hoạt động kinh doanh du lịch tại bãi biển
Cửa Lò, mức độ ảnh hưởng bất lợi của tính mùa vụ du lịch đến hoạt động kinh
doanh du lịch tại địa phương.

- Nghiên cứu đề xuất một số biện pháp hạn chế ảnh hưởng bất lợi của tính
mùa vụ du lịch trong hoạt động kinh doanh du lịch tại bãi biển Cửa Lò trong điều
kiện Việt Nam.
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
3.1 Đối tượng nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu của đề tài là tính mùa vụ du lịch và ảnh hưởng bất lợi
của tính mùa vụ du lịch đến hoạt động kinh doanh du lịch tại bãi biển Cửa Lò
3.2 Phạm vi nghiên cứu
- Phạm vi không gian: Luận văn nghiên cứu ảnh hưởng bất lợi của tính mùa
vụ du lịch đến hoạt động du lịch biển chñ yÕu trong phạm vi thị x Cửa Lò- Nghệ
An
- Phm vi thi gian: Nghiên cứu tiến hành trong thời gian 5 năm từ năm
2005 đến năm 2009, đặc biệt là năm 2009. Các nghiên cứu được tiến hành nghiêm
túc, đảm bảo tính cập nhật và khách quan của số liệu và tư liệu thu thập
4. Phương pháp nghiên cứu
Các phương pháp nghiên cứu chủ yếu được sử dụng trong quá trình thực hiện
luận văn bao gồm:
- Phương pháp phân tích tổng hợp và nghiên cứu hệ thống
- Phương pháp tiếp cận thống kê
- Phương pháp điều tra thực địa
- Phương pháp chuyên gia
5. Bố cục của luận văn
Với mục tiêu nghiên cứu đã đề ra, luận văn ngoài phần mở đầu và phần kết
luận, nội dung luận văn được cấu thành 3 chương như sau:
Chương 1 Cơ sở lý luận về tính mùa vụ du lịch

-3-


Chương 2 Du lịch biển Cửa Lò và tác động của tính mùa vụ đến hoạt

động du lịch biển Cửa Lò
Chương 3 Một số giải pháp nhằm giảm thiểu tác động bất lợi của tính
mùa vụ du lịch đến hoạt động du lịch biển Cửa Lò

Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ TÍNH MÙA VỤ
DU LỊCH
1.1 Tính mùa vụ du lịch
1.1.1 Khái niệm
Tính mùa vụ du lịch tại một đơn vị lãnh thổ nào đó là tập hợp các biến động
có tính chu kỳ theo thời gian trong năm của cung và cầu du lịch.
Tính mùa vụ trong hoạt động du lịch được xác định bởi số thời gian thích
hợp nhất trong năm của các điều kiện khí hậu và thời tiết đối với sức khỏe của du
khách và số thời gian trong năm thuận lợi nhất cho việc triển khai các hoạt động du
lịch. Tính mùa vụ của tài nguyên du lịch ảnh hưởng trực tiếp đến hướng khai thác
đầu tư quy hoạch kinh doanh du lịch được đánh giá cho tài nguyên tự nhiên và nhân
văn.
1.1.2 Bản chất
1.3. Các đặc điểm của tính mùa vụ du lịch
Tính mùa vụ du lịch là một tồn tại khách quan, nó xuất hiện khắp mọi nơi
trên thế giới
1.2. Các yếu tố cơ bản hình thành tính mùa vụ du lịch
1.2.1 Các yếu tố từ cầu du lịch
1.2.1.1. Khái niệm cầu du lịch

-4-


Cầu là một phạm trù kinh tế - xã hội và được hiểu là hình thức xuất hiện các
nhu cầu có khả năng thanh tốn của nhân dân đối với các hàng hoá và dịch vụ. Cầu
chỉ xuất hiện khi có 2 điều kiện:

-

Các cá nhân, tập thể có những phương tiện thanh toán nhất định để

mua các hàng hoá và dịch vụ.
-

Hàng hố và dịch vụ có khả năng xuất hiện trên thị trường.

Như vậy “ Cầu du lịch” là hình thức biểu hiện nhu cầu xã hội có khả năng
thanh toán về hàng hoá và dịch vụ để đảm bảo cho sự đi lại, lưu trú ngoài nơi ở
thường xuyên, vui chơi giải trí, nghỉ ngơi, thoả mãn các nhu cầu về văn hoá, nghề
nghiệp và tham gia vào các hoạt động xã hội đặc biệt.
“ Cầu du lịch” được cấu thành bởi 2 nhóm: “ cầu” về dịch vụ du lịch và “
cầu” về hàng hoá vật chất.
“ Cầu” về dịch vụ du lịch bao gồm “ cầu” về các loại dịch vụ vận chuyển,
lưu trú và ăn uống, vui chơi giải trí, dịch vụ đặc trưng và hàng hoá lưu niệm. “ Cầu”
về hàng hoá gồm cầu về hàng hoá ở nơi cư trú thường xuyên, hàng hoá tại điểm du
lịch phục vụ cho tiêu dùng tại chỗ và mang về nơi cư trú.
1.2.1.2. Các đặc điểm của “ Cầu du lịch”
- Đặc tính dễ thay thế
- Tính linh hoạt của “ Cầu du lịch”
- Sự phân bố không đều của “ Cầu du lịch”
1.2.1.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến sự hình thành “ Cầu du lịch”
- Điều kiện khí hậu – tự nhiên
- Yếu tố tâm sinh lý
- Các yếu tố kinh tế - xã hội
- Trình độ văn hố, nghề nghiệp và thị hiếu của du khách
- Tỷ giá trao đổi ngoại tệ
- Mức độ thuận lợi để có được dịch vụ, hàng hoá cần thiết thoả mãn nhu cầu

của khách.
- Tác động của tuyên truyền quảng cáo và các phương tiện vận chuyển
-5-


- Các điều kiện chính trị
- Khả năng cung ứng của “ Cung du lịch”
1.2.1.4. Tác động của “ Cầu du lịch” đến việc hình thành tính mùa vụ du
lịch
1.2.2. Các yếu tố cơ bản từ “ Cung du lịch”
1.2.2.1 Khái niệm
“Cung du lịch” là hình thức biểu hiện của sản xuất các hàng hoá và dịch vụ
du lịch cho thị trường. Nó là biểu hiện vật chất của các khả năng cung ứng các hàng
hoá và dịch vụ du lịch nhằm thoả mãn “Cầu du lịch”.
“Cung du lịch” được xác định về số lượng và chất lượng. Khía cạnh khối
lượng của “Cung du lịch” phản ánh khối lượng và cấu trúc của hàng hố, dịch vụ có
thể thực hiện trên thị trường vào một thời điểm nhất định.
“Cung du lịch” là rất nhỏ vì vậy nhiều nhà kinh tế cho rằng trong trường hợp
này khái niệm sản phẩm du lịch sẽ trùng với “Cung” trong du lịch.
1.2.2.2. Các đặc điểm của “Cung du lịch”
- “Cung du lịch” là một đại lượng thực nhưng lại khơng có hình thức vật
chất
- Tính kém linh hoạt
- Mức độ chun mơn hố cao
1.2.2.3 Các yếu tố ảnh hưởng đến việc hình thành “Cung du lịch”
- Sự phát triển của lực lượng sản xuất và ứng dụng các thành tựu khoa học kỹ
thuật vào sản xuất các hàng hoá và dịch vụ
- Trạng thái của Cầu du lịch
- Giá cả của thị trường du lịch
1.2.2.4 Tác động của “Cung du lịch” đến việc hình thành tính mùa vụ du

lịch
Khả năng đáp ứng nhu cầu của khách du lịch là nhân tố ảnh hưởng đến độ
dài của mùa vụ du lịch thông qua “Cung du lịch”. Cơ cấu của cơ sở vật chất kỹ thuật
du lịch và cách tổ chức hoạt động trong cơ sở du lịch ảnh hưởng lớn đến việc phân
-6-


bố các nhu cầu có khả năng thanh tốn theo thời gian. Chính sách giá cả, các hoạt
động tuyên truyền quảng cáo cũng có ảnh hưởng khơng nhỏ đến vấn đề nêu trên.
Điều kiện và tài nguyên du lịch cũng ảnh hưởng đến tính mùa vụ du lịch
thơng qua việc tác động mạnh lên Cung trong du lịch
1.2.2.5. Tác động của tài ngun du lịch đến việc hình thành tính mùa vụ
du lịch.
* Khái niệm
* Tài nguyên du lịch là yếu tố cấu thành sản phẩm du lịch
* Tài nguyên du lịch là điều kiện thực hiện các hoạt động du lịch
1.3 Tác động của tính mùa vụ du lịch đến hoạt động du lịch
Tính mùa vụ có ảnh hưởng tiêu cực đối với ngành du lịch và vì vậy, tính
mùa vụ ảnh hưởng đến sự phát triển kinh tế xã hội của các địa phương – nơi có hoạt
động du lịch diễn ra.
Tính mùa vụ tác động tiêu cực đến tất cả các thành phần của quá trình hoạt
động du lịch như tài nguyên du lịch, cơ sở vật chất kỹ thuật phục vụ du lịch, lao
động trong du lịch và cả khách du lịch.
1.3.1 Tác động của tính mùa vụ đến cầu du lịch
Tính mùa vụ du lịch không chỉ cản trở hoạt động của các doanh nghiệp mà
cịn gây nên nhiều phiền tối cho phần lớn du khách
1.3.2 Tác động của tính mùa vụ du lịch đến cung du lịch
1.3.2.1 Tác động đến công tác tổ chức quản lý và hiệu quả kinh doanh
1.3.2.2 Các tác động đến kinh tế - xã hội
1.3.2.3 Tác động đến tài ngun và mơi trường du lịch

1.4 Tác động của tính mùa vụ du lịch đến loại hình du lịch biển ở Việt Nam
1.5. KẾT LUẬN CHƯƠNG 1 VÀ NHIỆM VỤ CHƯƠNG 2
Việc nghiên cứu lý thuyết đã cho thấy được các yếu tố cơ bản tạo
thành tính mùa vụ du lịch và mức độ ảnh hưởng bất lợi của tính mùa vụ đến cả
cung và cầu du lịch. Từ đó cũng thấy được tầm quan trọng của việc nâng cao chất
lượng sản phẩm du lịch, đồng thời phải bảo vệ được tài nguyên du lịch không những
-7-


để cho nhiều thế hệ sau được hưởng lợi mà còn là một trong những yếu tố để tăng
khả năng cạnh tranh trong nền kinh tế thị trường hiện nay, đáp ứng tốt mọi nhu cầu
của khách hàng quanh năm. Điều này cũng đồng nghĩa với việc khách hàng ngày
càng nhận được giá trị bằng và cao hơn giá trị họ mong muốn, từ đó thúc đẩy phát
triển du lịch càng mạnh và hạn chế được những tác động bất lợi của tính mùa vụ du
lịch…, người dân có việc làm, tăng thu nhập, cải thiện được đời sống ngày càng
sung túc hơn.
Cũng theo cơ sở lý luận trên, việc phân tích đánh giá tiềm năng, thực trạng sự phát
triển du lịch Cửa Lò và các tác động bất lợi của tính mùa vụ đến hoạt động du lịch biển
Cửa Lò là rất cần thiết. Việc nghiên cứu này nhằm phát hiện được các giải pháp tối ưu để
phát triển trung tâm du lịch Cửa Lò thành một trong những Trung tâm du lịch tầm cỡ
trong khu vực và quốc tế ở tương lai.
Xuất phát từ đó mà chương tiếp theo, chúng tôi sẽ vận dụng cơ sở lý luận
vào việc đi sâu phân tích đánh giá mức độ ảnh hưởng của tính mùa vụ đến hoạt
động du lịch biển Cửa Lị. Để có thể có được những căn cứ khoa học, và xây dựng một
số giải pháp định hướng cho việc nâng cao chất lượng sản phẩm dịch vụ, mở rộng thị
tường, đảm bảo hạn chế tối đa sự tác động của tính mùa vụ, sớm đưa Cửa Lị thành một
trong những đơ thị Du lịch có nhiều sản phẩm du lịch hấp dẫn và chất lượng cao, thu hút
được mọi đối tượng khách hàng trong và ngoài nước đến chiêm ngưỡng Cửa Lò.

CHƯƠNG 2: DU LỊCH BIỂN CỬA LỊ VÀ TÁC ĐỘNG CỦA TÍNH MÙA VỤ

ĐẾN HOẠT ĐỘNG DU LỊCH BIỂN CỬA LỊ
2.1 Khái qt về Cửa Lị
2.2 Khả năng cung ứng du lịch biển của Cửa Lò
2.2.1 Tài nguyên du lịch tự nhiên
* Vị trí địa lý
* Tài nguyên đất
-8-


* Khí hậu
* Tài nguyên biển- đảo- ao hồ
2.2.2 Tài nguyên du lịch nhân văn
* Các di tích lịch sử văn hóa
* Các lễ hội
2.2.3 Cơ sở vật chất kỹ thuật và hạ tầng du lịch
2.2.3.1 Cơ sở lưu trú du lịch
Trong những năm gần đây, để bảo đảm cho nhu cầu về lưu trú của khách du lịch đến
Cửa Lị khơng ngừng tăng lên ( trung bình tăng khoảng 24,5% /năm), một số khách sạn mới
đã được xây dựng, nhiều khách sạn cũ đã được đầu tư nâng cấp
Bảng 2.1 Tình hình phát triển cơ sở lưu trú ở Cửa Lò giai đoạn 2003-2007
Tăng
Năm

2005

2006

2007

2008

2009

TB (
%)

Cơ s lưu trú

116

132

175

188

202

12,2

S phòng ngh

2.120

3.210

3.963

4.802

5.100

25,5

S giư ng

4.455

7.100

8.258

9.701

11.000

28,4

61,11

13,79

32,58

7,43

7,45

24,5

36,16

51,42

23,46

21,17

6,21

27,7

%Tăng ( cơ s lưu
trú)
% tăng ( s phòng
ngh )

[ Nguồn: Phòng VHTT - DL, UBND thị xã Cửa Lò] [22]
Biểu đồ 2.2 : Tốc độ phát triển cơ sở và phòng lưu trú

-9-


[ Nguồn: Phòng VHTT - DL, UBND thị xã Cửa Lò]
Từ số liệu trên cho thấy: Số lượng cơ sở lưu trú có xu thế tăng nhanh trong giai
đoạn 2005-2008 và bắt đầu chậm lại trong từ năm 2008. Số lượng cơ sở lưu trú tăng chủ
yếu là cơ sở có quy mơ lớn và chất lượng cao hơn. Tuy nhiên cơng suất sử dụng phịng
trung bình cả năm chỉ đạt từ 23-25%. Do đó hiệu quả kinh doanh ở Cửa Lị chưa cao.
Ngun nhân chính là hạ tầng kỹ thuật và dịch vụ để phát triển du lịch chưa đáp
ứng được nhu cầu đa dạng của du khách, cơ sở lưu trú còn nhỏ lẻ, manh mún, dịch vụ ít,

chất lượng thấp. Đội ngũ quản lý, công nhân viên du lịch cịn yếu, cơng tác quảng bá du
lịch, quan hệ cơng chúng cịn nhiều hạn chế, chỉ kinh doanh 4 tháng trong mùa vụ [ 29]
Biểu đồ 2.3. Cơ cấu tiêu chuẩn cơ sở lưu trú năm 2008
1 sao 2 sao 3 sao 4 sao
0.9% 3.3% 0.5% 0.5%
Đ t tiêu chu n
20.8%

Bình thư ng
74.1%

Cơ c u tiêu chu n cơ s

lưu trú theo s khách s n nhà ngh

[ Nguồn: Phòng VHTT - DL - UBND thị xã Cửa Lị]
Tóm lại : Cơ sở lưu trú hiện nay chưa thể đáp ứng nhu cầu mong muốn ngày càng
cao của du khách trong và ngoài nước.
2.2.3.2 Các cơ sở cung cấp dịch vụ ăn uống [ 21] ;[23]

- 10 -


Tại trung tâm du lịch thị xã Cửa Lị có khoảng 450 cơ sở kinh doanh ăn uống, trong
đó có 79 nhà hàng kiên cố được xây dựng dọc theo bãi tắm Thu Thủy và Nghi Thu và
khoảng 120 nhà hàng trong hệ thống khách sạn, còn lại chủ yếu các nhà hàng tạm
Tuy nhiên số nhà hàng có khả năng phục vụ khách quốc tế rất khiêm tốn, mới
chỉ có khoảng 5 nhà hàng nằm trong hệ thống khách sạn đạt tiêu chuẩn 2 sao trở lên
2.2.3.3 Hệ thống vui chơi giải trí [21]
Hệ thống và các hạng mục vui chơi giải trí ở Cửa Lị cịn đơn điệu, nghèo

nàn, chưa có cơng trình vui chơi giải trí nào có quy mơ lớn và hiện đại để đáp ứng
nhu cầu vui chơi giải trí ngày càng cao của du khách, do đó du khách đến Cửa Lị
thường lưu lại vài ngày là chán, mặc dầu vẫn rất thích tắm biển Cửa Lò
2.2.3.4 Dịch vụ mua sắm [42]
Với các cơ sở chợ và hệ thống bán đồ lưu niệm trên chưa thể làm du khách
hài lịng, vì tất cả các sản phẩm được bán đều chủ yếu là sản phẩm giản đơn chủ
yếu phục vụ khách địa phương, đồ lưu niệm ở bãi biển nào trong cả nước đều giống
nhau, chưa có sản phẩm độc đáo để phục vụ du khách. Chưa có trung tâm thương
mại lớn để đáp ứng mọi nhu cầu mua sắm của du khách, ngoài chợ hải sản phục vụ
sản phẩm biển tươi sống. [37]
2.2.3.5 Hoạt động lữ hành và chương trình du lịch [ 24] ; [25]
* Hoạt động lữ hành
* Tuyến và chương trình du lịch xuất phát từ trung tâm du lịch Cửa Lò.
2.2.4 Cơ sở hạ tầng du lịch [23]
* Hệ thống cung cấp điện [5]
*Về hệ thống cung cấp nước [54,53]
* Hệ thống tiêu và xử lý nước thải
* Hệ thống bưu chính viễn thơng và truyền hình
* Hệ thống ngân hàng
2.2.5 Hệ thống giao thông
* Các tuyến đường
* Tuyến và phương tiện vận chuyển du lịch
- 11 -


2.2.5 Nguồn nhân lực du lịch
2.2.5.1 Thực trạng dân số và lao động [ 37, 67]
Biểu đồ 2.4: Nhân lực du lịch- dịch vụ trong cơ cấu lao động năm 2008
Th t nghi p,
1350, (6%)

Nông- Lâm
–Th y, 6360,
(30%)
Du l ch-d ch
v , 12276,
(57%)
Cơng Nghi pXD, 1560,
(7%)

[ Nguồn: Phịng Kinh tế-UBND thị xã Cửa Lò]
2.2.5.2

Xét về chất lượng nhân lực du lịch

* Xét về trình độ:
Biểu đồ 2.5 : Cơ cấu trình độ lao động theo từng lĩnh vực trong ngành du lịch
2489
2500
Khách s n
2000
1500

1237

Lao đ ng
1000

Nhà hàng+
DV ph tr

716
243

500
1

2

51

153
13

20

152 43

0
Trên đ i
h c

Đ i H c

Cao đ ng Trung c p

Sơ câp

Chưa qua
đào t o

[ Nguồn: Chi cục thống kê thị xã Cửa Lò ]
Từ biểu đồ trên cho thấy lao động có trình độ đại học cịn thấp (5,2%), cao
đẳng (1,3%), trung cấp (17%), sơ cấp (3,8%) và chưa qua đào tạo chiếm đến 72,7%.
Nhưng trong tổng số 5120 lao động đó thì tỷ lệ đã qua các lớp bồi dưỡng nâng cao
nghiệp vụ du lịch chỉ khoảng dưới 20%.
* Xét về chất lượng văn hóa ứng xử

- 12 -


Vì những lý do trên nên trình độ quản lý kinh doanh du lịch, thái độ ứng xử,
giao tiếp của các lao động phục vụ dịch vụ du lịch còn hạn chế, chưa tạo được tính
chuyên nghiệp và duyên dáng tạo được dấu ấn cho du lịch biển Cửa Lò, nếu so sánh
với các các yếu tố quyết định chất lượng sản phẩm du lịch thì có thể thấy rằng chất
lượng dịch vụ du lịch Cửa Lò chưa đạt, chưa đáp ứng tốt nhu cầu của du khách, đặc biệt
trong xu thế hội nhập như ngày nay, khả năng cạnh tranh sẽ khốc liệt hơn trong việc
phát triển bền vững du lịch Cửa Lị
2.3 Tác động của tính mùa vụ du lịch đến hoạt động du lịch biển Cửa Lò
2.3.1 Tác động đến cầu du lịch
2.3.1.1 Lượng khách đến Cửa Lị trong giai đoạn 2005-2009
Biểu đồ 2.6 Tình hình khách trong nước đến du lịch Nghệ An và Cửa Lò

[ Nguồn: Sở VHTT- DL Nghệ An]
Biểu đồ 2.7 Tình hình khách quốc tế đến du lịch Nghệ An và Cửa Lò

- 13 -


[ Nguồn: Sở VHTT- DL Nghệ An]
Tóm lại: Nguyên nhân Cửa Lò chưa thu hút được khách quốc tế là vì ở Cửa Lị chưa

có các khu resort, khách sạn cao cấp, trang thiết bị tắm biển cao cấp để phục vụ khách tắm
nắng, tắm biển, và các sản phẩm du lịch phụ trợ khác. Hoạt động lữ hành kém, cịn mang
tính tự phát, chương trình tour du lịch chưa hấp dẫn hoặc chưa đủ khả năng tổ chức tốt
các tour sinh thái, sơng nước, văn hóa độc đáo vốn có ở Nghệ An để thu hút khách quốc tế.
Mặt khác chất lượng các dịch vụ du lịch còn nhiều hạn chế, sản phẩm dịch vụ bổ sung
nghèo nàn. Công tác tuyên truyền quảng bá còn hạn chế nên chưa tạo được sức hấp dẫn
để thu hút khách quốc tế đến du lịch Cửa Lò.
2.3.1.2 Lượng khách đến Cửa Lò hàng tháng trong năm 2009
Bảng 2.8 Sự biến đổi số lượng du khách theo các tháng trong năm 2009
Đơn vị tính: Ngàn lượt người
Thán

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

Lượt

5,2

10,

5,2

57,

134,

288,

304,

159,

52,

21,

5,2

5,2

khách

5

5

5

8

4

7

5

6

5

0

5

5

Tỷ lệ

0,5

1

0,5

5,5

12,8

27,5

29,0

15,2

5

2,0

0,5

0,5

g

- 14 -


Nguồn: Đánh giá tính mùa vụ trong du lịch biển thị xã Cửa Lò – tỉnh Nghệ An –

Viện nghiên cứu phát triển du lịch
Bảng 2.9: Lượng khách đến Cửa Lò theo các thời điểm trong năm
Tháng 1 – 3

Tháng 4 – 6

Tháng 7 – 9

Tháng 10 –

(%)

(%)

(%)

12 (%)

Năm 2000

0

59,3

40,7

0

Năm 2009

2,0

45,0

50,0

3,0

Nguồn: Đánh giá tính thời vụ trong du lịch biển thị xã Cửa Lò – tỉnh Nghệ An –
Viện nghiên cứư phát triển du lịch
2.3.1.3 Chi tiêu của khách du lịch
Năm

ĐV

2005

2006

2007

2008

2009

Chi tiêu khách

Tỷ đồng

122,5

160

256

270

283

Bảng 2.10: Chi tiêu của khách đến Cửa Lò hàng tháng trong năm 2009
Tháng

ĐV

Lượt

Ngà

khách

n

1

2

3

4

5,25 10,5 5,25 57,8

5
134
,4

6

7

8

9

10

11

12

288,7 304,5 159,6 52,5 21,0 5,25 5,25

lượt
Chi tiêu

Tỷ lệ

Tỷ

%

1,4

2,8

1,4

15,7

0,4

đồng

1

0,4

5,5

36
12,
7

78

82

43

14

5,7

1,4

1,4

27,6

29

15,2

4,9

2

0,4

0,4

Tóm lại : Nguyên nhân du khách chi tiêu thấp là vì ở Cửa Lị ngồi tắm
biển, ăn các món ăn hải sản, ngồi ra khơng có gì để mua, để chơi ngồi vài thứ đồ
lưu niệm và dịch vụ câu mực đêm, xe đạp đơi. Hơn nữa vào ngồi mùa vụ hầu như
khơng có dịch vụ gì để hấp dẫn du khách tới. ..Nói chung do khơng có chỗ chơi nên

- 15 -


du khách khơng biết tiêu gì và nhanh chán dẫn đến không muốn ở lại lâu hơn. Điều

này ảnh hưởng rất lớn đến hiệu quả kinh doanh du lịch.
2.3.2 Tác động đến cung du lịch
2.3.2.1 Doanh thu từ hoạt động du lịch giai đoạn 2005 - 2009
Bảng 2.11: Doanh thu hoạt động kinh doanh du lịch biển Cửa Lò
Đơn vị: tỷ đồng
Năm

2005

2006

2007

2008

2009

DT lưu trú

43,5

62,8

87,3

90

95

DT ăn uống

64,8

79,9

123,6

130

135

DT khác

14,2

17,3

45,1

50

55

Tổng doanh thu

122,5

160

256

270

283

Nguồn: Phòng VHTT- DL thị xã Cửa Lị
Nhưng nhìn vào bảng 2.11 cho thấy, cơ cấu doanh thu dịch vụ ăn uống hàng
năm vẫn tăng mạnh và chiếm tỷ trọng cao nhất trong cơ cấu doanh thu từ kinh doanh
du lịch. Các dịch vụ khác như chụp ảnh, cho thuê phao bơi, vận chuyển khách du lịch,
dịch vụ vui chơi giải trí… tuy có phát triển những vẫn cịn rất hạn chế. Điều đó chứng
tỏ hoạt động dịch vụ phụ trợ trực tiếp ở Cửa Lò chưa phát triển tốt để đáp ứng nhu cầu
của du khách. Do vậy, số ngày du khách lưu trú ở Cửa Lị ngắn ( trung bình khách lưu
trú lại 2,2 ngày) nên doanh thu từ các cơ sở lưu trú chưa cao so với khả năng cung cấp.
Trong kinh doanh du lịch, các loại hình dịch vụ như nhà hàng, dịch vụ kinh
doanh hàng hải sản, đồ lưu niệm phần lớn đều có lãi, riêng dịch vụ kinh doanh nhà
nghỉ, khách sạn do mang tính mùa vụ cao, khấu hao tài sản lớn nên có một số cơ sở
lỗ vốn hoặc khơng có lãi.
Chỉ tiêu

Có lãi

Hịa vốn

Không lãi hoặc lỗ

Tỷ lệ %

37,5

26,3

36

2.3.2.2 Tác động đến nguồn nhân lực du lịch
Biểu đồ 2.4: Nhân lực du lịch- dịch vụ trong cơ cấu lao động năm 2008

- 16 -


Th t nghi p,
1350, (6%)
Nông- Lâm
–Th y, 6360,
(30%)
Du l ch-d ch
v , 12276,
(57%)
Cơng Nghi pXD, 1560,
(7%)

[ Nguồn: Phịng Kinh tế-UBND thị xã Cửa Lò]
2.3.2.3 Tác động đến tài nguyên và môi trường du lịch
2.4 Đánh giá chung
2.4.1 Những lợi thế
- Thị xã Cửa Lị có được vị trí quan trọng trong chiến lược phát triển du lịch
Nghệ An trong chiến lược phát triển Nghệ An thành trung tâm du lịch vùng Bắc
Trung Bộ vào năm 2010.
- Có nhiều tiềm năng để phát triển các loại hình du lịch tắm biển, nghỉ dưỡng,
sinh thái, thể thao, tâm linh….
- Có hệ thống các điểm du lịch vệ tinh hấp dẫn cho du lịch Cửa Lò tăng thêm các

tuyến tour du lịch độc đáo để thu hút khách,đặc biệt là quốc tế như: Tour du lịch ven sông
Lam, rừng sinh thái Pù Mát, …
- Hạ tầng cơ sở vật chất kỹ thuật phục vụ du lịch ngày càng hoàn thiện và
hiện đại hơn để có thể đáp ứng các nhu cầu của du khách
- Được sự quan tâm của Tỉnh, ưu tiên đầu tư phát triển du lịch Cửa Lị bền
vững và có hiệu quả và trở thành đô thị du lịch vào năm 2015
- Có nhiều trường đào tạo cho ngành du lịch đã và đang được triển khai xây
dựng và nâng cấp để đáp ứng cụng cấp nguồn nhân lực tốt cho Cửa Lò.
2.4.2 Những hạn chế
- Nguồn tài nguyên thiên nhiên và nhân văn phong phú nhưng chưa được
khai thác tốt lợi thế, mới chỉ đầu tư xây dựng và tôn tạo được một số khu du lịch và

- 17 -


khai thác theo thời vụ. Các yếu tố văn hóa tâm linh, lịch sử chưa được tôn tạo, phát
huy đúng mức.
- Khí hậu khơng thuận lợi nên việc khai thác du lịch Biển mới chỉ khai thác
được một mùa. ( Từ tháng 5 dến tháng cuối tháng 9)
- Nguồn nhân lực trong hoạt động du lịch dịch vụ còn nhiều hạn chế về trình độ
chun mơn nghiệp vụ, kiến thức ngoại ngữ, kiến thức về lịch sử và môi trường…
- Cơ sở hạ tầng vật chất kỹ thuật phát triển chưa đồng bộ về kiến trúc nhiều cơ sơ
lưu trú thiếu mỹ quan đơ thị.
- Phương tiện vận chuyển cịn đơn điệu, đặc biệt là phương tiện vận chuyển
hành khách trên sông biển chưa đáp đáp ứng được tiêu chuẩn và chất lượng vận
chuyển du khách.
- Công tác quản lý quy hoạch, xây dựng cơ bản chưa chặt chẽ, còn để xẩy ra nhiều
trường hợp xây dựng không tuân thủ quy hoạch, nhất là bê tơng hóa đơ thị.
- Nguồn vốn đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng phục vụ du lịch rất hạn hẹp
- Chất lượng sản phẩm Du lịch- Dịch vụ chưa cao, chưa có nhiều sản phẩm du lịch

độc đáo mang tính mũi nhọn tạo được dấu ấn riêng cho du lich Cửa Lò.
- Một số di tích văn hóa chưa được tơn tạo hoặc đã tôn tạo nhưng chưa đúng
mức, chưa thực sự tạo được bản sắc giá trị, để thu hút du khách đến thăm viếng và
tham quan.
- Quản lý nhà nước về du lịch còn bất cập, chưa đồng bộ; việc thực hiện các
quy chế về du lịch chưa nghiêm túc, các vi phạm chưa được xử lý kiên quyết, văn
minh du lịch cịn nhiều yếu kém.
- Cơng tác thơng tin quảng cáo chung chưa được tổ chức thường xuyên, các cơ sở lưu
trú, dịch vụ nhà hàng chưa chú trọng đầu tư cho quảng cáo và marketing.
- Tiềm năng phát triển du lịch sinh thái, du lịch tìm hiểu văn hóa dân tộc, du lịch
làng nghề truyền thống thì chưa được đầu tư khai thác, chưa tuyên truyền quảng bã rộng rãi
ra thị trường quốc tế để thu hút khách du lịch quốc tế.
2.5 Kết luận chương 2 và nhiệm vụ chương 3
Thị xã Cửa Lị có nguồn tài ngun thiên nhiên và tài nguyên nhân văn rất phong
phú, hấp dẫn, cơ sở hạ tầng kỹ thuật phục vụ du lịch không ngừng nâng cấp để phát triển du
- 18 -


lịch. Điều đó đã được chứng minh trong chương 2. Tuy nhiên thực trạng khai thác tài nguyên
kinh doanh du lịch còn hiều hạn chế như:
Chất lượng sản phẩm du lịch chưa cao để đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của du
khách trong và ngồi nước. Cơng tác xúc tiến quảng bá du lịch cịn mang tính mùa vụ, chưa
mở rộng thời gian và các hình thức quảng bá, kinh phí quảng bá cịn hiều hạn chế, các doanh
nghiệp kinh doanh du lịch chưa thực sự quan tâm mạnh tới công tác quảng bá và hoạt động
PR, liên kết kinh doanh.
Công tác đào tạo cho đội ngũ quản lý, và nhân viên du lịch còn nhiều hạn chế, chưa
đảm bảo đáp ứng nhu cầu phát triển của ngành du lịch trong thị trường cạnh tranh toàn cầu
như ngày nay, hơn nữa công tác bảo vệ, tôn tạo tài nguyên du lịch tuy có hướng chú trọng
đầu tư, tơn tạo, nhưng mức độ bảo vệ tôn tạo chưa đồng bộ, cịn giàn trải. Do đó nguy cơ bị
suy thối vẫn có thể xẩy ra.

- 19 -


CHƯƠNG 3: MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM GIẢM THIỂU TÁC ĐỘNG BẤT
LỢI CỦA TÍNH MÙA VỤ DU LỊCH ĐẾN HOẠT ĐỘNG DU LỊCH BIỂN
CỬA LÒ
3.1. Mục tiêu phát triển du lịch
3.1.1 Mục tiêu chung phát triển du lịch của tỉnh Nghệ An [40,7]
3.1.2 Mục tiêu phát triển du lịch Cửa Lò
Phát triển du lịch Cửa Lò theo hướng du lịch 4 mùa, thành trung tâm du
lịch, thương mại, hội nghị, hội thảo, đào tạo, văn hóa, thể thao lớn của Tỉnh.
Khai thác có hiệu quả hơn tiềm năng và lợi thế của địa bàn du lịch, đa dạng
hóa các loại hình du lịch gắn liền với nâng cao chất lượng các dịch vụ để phát
triển nhanh và vững chắc nền kinh tế Thị xã.
3.2 Định hướng phát triển du lịch biển Cửa Lị
Danh mục

Nội dung chính
- Phát triển du lịch sinh thái, du lịch tắm biển, du lịch thưởng ngoạn,

Loại hình
du lịch

du lịch văn hóa tâm linh, du lịch nghỉ dưỡng, du lịch thể thao dưới
nước…
- Phát triển nhanh, mạnh cả về quy mơ và chất lượng các loại hình
dịch vụ du lịch với chất lượng ngày càng cao,

- 20 -

Lựa chọn đầu tư các cơng trình phục vụ du lịch một cách có trọng
Đầu tư
du lịch

điểm, trọng tâm, sử dụng có hiệu quả cao đối với các cơng trình đã
có và phát huy nội lực, tranh thủ các nguồn lực xây dựng thêm các
cơng trình phục vụ cho du lịch, cơng trình sinh hoạt văn hóa, giáo
dục, thể thao, vệ sinh môi trường Thị xã.
Làm tốt công tác bảo vệ môi trường, mở rộng không gian đô thị và phát

Phát triển

triển du lịch, coi du lịch văn hóa, du lịch sinh thái là loại hình ưu tiên

bền vững

phát triển bền vững, thu hút nhiều lao động, giải quyết việc làm và tăng
thu nhập cho người lao động, tạo bước đột phá và tăng tốc kinh tế.

Nâng cao khả
năng cạnh
tranh

Khai thác thế mạnh vốn có của Thị xã, hình thành các ngành nghề
kinh doanh dịch vụ du lịch mới như: mở các tour, các tuyến du
lịch, thành lập công ty lữ hành, phát triển các nghề, các sản phẩm
phục vụ khách du lịch..
Thực hiện tốt hơn nữa vai trò quản lý Nhà nước trong lĩnh vực du lịch,

Quan lý

ban hành những chính sách phù hợp, duy trì và đẩy mạnh công tác

nhà nước

thanh, kiểm tra, đảm bảo cho du lịch phát triển ổn định, lành mạnh, an
toàn

3.3 Các giải pháp nhằm giảm thiểu tác động bất lợi của tính mùa vụ du lịch
3.3.1 Giải pháp về cung du lịch: Nâng cao chất lượng sản phẩm, bảo vệ tôn
tạo tài nguyên và phát triển sản phẩm du lịch Cửa Lò
3.3.1.1 Mục tiêu của giải pháp.
3.3.1.2 Nội dung của giải pháp
Để nâng cao chất lượng, phát triển sản phẩm du lịch Cửa Lò đáp ứng nhu cầu của du
khách, tăng khả năng cạnh tranh nhưng đồng thời phải bảo vệ tài nguyên du lịch đảm bảo
phát triển bền vững quanh năm, có thể tóm tắt các nội dung chính sau:

- 21 -


Mục tiêu, định hướng, chiến lược phát
triển du lịch Cửa Lò, tỉnh Nghệ An đến
Quy hoạch nguồn khách

Khảo sát đánh giá thực trạng và xây dựng kế
hoạch nâng cao chất lượng và phát triển sản
phẩm du lịch Cửa Lò bền vững quanh năm
Triển khai thực hiện đúng nơi, đúng đối tượng, đúng thời gian và

đúng yêu cầu nâng cấp, xây dựng, phát triển các hạng mục

Nâng cao
chất
lượng
nguồn
nhân lực
du lịchdịch vụ

Nâng câp,
xây dựng
cơ sở vật
chất, hạ
tầng, trang
thiết bị có
chất lượng
phục vụ
du lịch

Tuyên truyền
quảng bá, quảng
cáo sản phẩm

Nâng cao
hoạt động
lữ hành,
tạo tuyến,
tour,
chương
trình du

lịch hấp
hẫn

Phát triển
sản phẩm
du lịch
trên cơ
sở khai
thác tiềm
năng TN
DL Cửa
Lò

Bảo vệ,
tôn tạo,
tăng sức
hấp dẫn
của tài
nguyên du
lịch, đảm
bảo phát
triển bền
vững

Chất lượng sản phẩm
du khách nhận được
Đánh giá và điều chỉnh

Sơ đồ 3.1: Các nội dung chính nâng cao chất lượng, phát triển sản phẩm du lịch Cửa Lị
3.3.1.4 Quy trình thực hiện

- 22 -


Sơ đồ 3.4: Quy trình thực hiện các nội dung của giải pháp, nâng cao chất lượng
sản phẩm du lịch , phát triển du lịch Cửa Lò

Thành
lập Ban
quản lý
chất
lượng
và phát
triển sản
phẩm
du lịch
Cửa Lò

Tổ chức
khảo sát
thực tế
để đánh
giá thực
trạng
chất
lượng
của từng
hạng
mục sản
phẩm

du lịch

Lập kế
hoạch
nâng
cao chất
lượng
sản
phẩm
và phát
triển
sản
phẩm
DLDV
Cửa Lị

Xây
dựng
phương
án và tổ
chức
triển
khai
thực
hiện

Tun
truyền
quảng
bá, kích

thích thu
hút du
khách
đến nơi
đã được
nâng
cao

Đánh
giá kết
quả
thực
hiện và
điều
chỉnh

Bảng 3.5: Một số công việc trọng tâm của các đối tượng tham gia
Đối tượng
Chính phủ,
các cơ quan
ban ngành
địa phương

Nội dung
- Tạo cơ chế chính sách, hỗ trợ kinh phí cho du lịch Cửa Lị chuẩn
hóa bộ máy tổ chức- quản lý, các chương trình nâng cao chất lượng
và phát triển sản phẩm du lịch Cửa Lò trở thành trung tâm du lịch
vùng Bắc Trung Bộ có chất lượng cao
- Đầu tư, cho vay vốn với lãi suất ưu đãi. Thu hút các nguồn vốn để
phát triển đồng bộ CSHT phục vụ du lịch kịp thời.

- Có cơ chế khuyến khích cho các cơ sở kinh doanh du lịch nâng cao
chất lượng, phát triển sản phẩm du lịch độc đáo.
- Hỗ trợ đào tào tạo đội ngũ quản lý, nhân viên kinh doanh du lịch có
chất lượng cao đáp ứng phát triển nhu cầu của du khách.
- Có chính sách thu hút nhân tài hấp dẫn để có nhiều người tài về làm
việc tại Cửa Lị và Tỉnh Nghệ An.
- Hỗ trợ nhân dân địa phương nơi có du lịch về đào tạo các kiến thức
mới về du lịch, dịch vụ và bảo vệ tài nguyên môi trường
Các cơ sở - Hợp tác với các cơ quan ban ngành thực hiện tốt chương trình nâng
kinh doanh cao chất lượng và phát triển , bảo vệ tài nguyên du lịch
du lịch
- Tham gia tích cực các khóa đào tạo, hội thảo, tập huấn về du lịch do
các ban ngành tổ chức.

- 23 -


- Nhân dân
vùng có
tài nguyên
du lịch

- Sẵn sàng đầu tư thích đáng thu hút nhân tài trong và ngồi nước
- Đóng góp kinh phí xây dựng nâng cao chất lượng và phát triển Sp
- Tạo việc làm ổn định cho lao động địa phương nơi có TNDL
- Úng dụng cơng nghệ mới trong kinh doanh và bảo vệ TNMT DL
- Nhận thức đầy đủ các chính sách, chủ trương của nhà nước về phát
triển kinh tế du lịch.
- Tham gia tích cực các khóa tập huấn, đào tạo cung cấp các kiến
thức mới về văn hóa du lịch, bảo vệ tài nguyên du lịch,….

- Sẵn sàng ủng hộ, tạo mọi điều kiện thuận lợi cho việc triển khai các dự
án đầu tư phát triển du lịch và tuyên tuyền quảng bá du lịch
[ Nguồn: Tác giả tổng hợp]

3.3.1.5 Lợi ích của giải pháp
* Lợi ích về kinh tế
* Lợi ích về xã hội
* Lợi ích mơi trường sinh thái
3.3.2 Giải pháp về cầu du lịch: Xúc tiến tuyên truyền quảng bá mở rộng thị trường
du lịch
3.3.2.1 Mục tiêu giải pháp
3.3.2.2 Cơ sở giải pháp
3.3.2.3 Nội dung của giải pháp
* Định hướng quy hoạch nguồn khách
*Định hướng nâng cao công tác xúc tiến quảng bá du lịch Cửa Lò.
* Các hoạt động cụ thể.
3.3.2.4. Quy trình thực hiện các nội dung truyên truyền quảng bá du lịch

- 24 -


Khả năng
chất
lượng sản
phẩm ,
dịch vụ
du lịch
đáp ứng
nhu cầu
của du

khách

Tuyên
truyền
quảng
bá,
quảng
cáo du
lịch
Cửa Lị
trên
các
phươn
g tiện
thơng
tin đại
chúng

Nghiên cứu thị trường

Thiết kế nội dung xúc tiến du lịch phù hợp
với từng đối tượng và thị trường khác nhau

Sản
xuất,
phát
hành
các ấn
phẩm,
vật

phẩm
xúc
tiến du
lịch

Tổ
chức
sự kiện
du lịch,
hội
nghị,
hội
thảo

Tổ
chức
tham
gia hội
chợ,
triển
lãm
chun
ngành
du lịch

Quan
hệ
cơng
đồng
và

kiểm
sốt xử
lý
khủng
hoảng

Lựa chọn nội dung của từng hoạt động, tổ chức xúc tiến đúng
nơi, đúng thời điểm, đúng đối tượng, và chi phí hợp lý nhất

Đánh giá hiệu quả và điều chỉnh, chương trình, kế
hoạch xúc tiến du lịch Cửa Lị
Sơ đồ: 3.6 Quy trình thực hiện các các nội dung tuyên truyền quảng bá
du lịch

- 25 -

Khả
năng
tài
chính,
tính
tốn
tính
hiệu
quả của
cơng
tác xúc
tiến du
lịch

Tổ
chức
các
đồn
khảo
sát cho
giới
báo
chí, lữ
hành,
các tổ
chức
lớn,…