Bài làm
Bài làm
1.
1.
Mất việc làm và chế độ áp dụng
Mất việc làm và chế độ áp dụng
Trong nền kinh tế thị trường hiện nay, cạnh tranh là một yếu tố không thể
Trong nền kinh tế thị trường hiện nay, cạnh tranh là một yếu tố không thể
thiếu trên thương trường. Để tồn tại và phát triển các doanh nghiệp buộc phải
thiếu trên thương trường. Để tồn tại và phát triển các doanh nghiệp buộc phải
cạnh tranh gay gắt với nhau bằng rất nhiều biện pháp. Môi trường kinh doanh,
cạnh tranh gay gắt với nhau bằng rất nhiều biện pháp. Môi trường kinh doanh,
chính sách pháp luật, suy thoái kinh tế, sự xuất hiện của các đối thủ mới, kinh
chính sách pháp luật, suy thoái kinh tế, sự xuất hiện của các đối thủ mới, kinh
doanh thua lỗ, rủi ro từ thiên tai hoả hoạn v.v… là những yếu tố tác động rất lớn
doanh thua lỗ, rủi ro từ thiên tai hoả hoạn v.v… là những yếu tố tác động rất lớn
đến doanh nghiệp và đặt doanh nghiệp vào yêu cầu cần có sự thay đổi, có thể là
đến doanh nghiệp và đặt doanh nghiệp vào yêu cầu cần có sự thay đổi, có thể là
mở rộng sản xuất nhưng cũng có thể là thay đổi cơ cấu công nghệ, thu hẹp sản
mở rộng sản xuất nhưng cũng có thể là thay đổi cơ cấu công nghệ, thu hẹp sản
xuất khiến người lao động bị mất việc làm.
xuất khiến người lao động bị mất việc làm.
Có nhiều lí do khiến người lao động bị mất việc làm và pháp luật cũng quy
Có nhiều lí do khiến người lao động bị mất việc làm và pháp luật cũng quy
định các chế độ khác nhau đối với từng trường hợp.
định các chế độ khác nhau đối với từng trường hợp.
1.1.
1.1.
Đối với người lao động mất việc làm do người sử dụng lao động chấm dứt
Đối với người lao động mất việc làm do người sử dụng lao động chấm dứt
hợp đồng lao động trái pháp luật, pháp luật quy định như sau:
hợp đồng lao động trái pháp luật, pháp luật quy định như sau:
Chấm dứt hợp đồng trái luật là các trường hợp chấm dứt hợp đồng trái với
Chấm dứt hợp đồng trái luật là các trường hợp chấm dứt hợp đồng trái với
điều 38 Bộ luật lao động. Theo điều 38 thì người sử dựng lao động được chấm
điều 38 Bộ luật lao động. Theo điều 38 thì người sử dựng lao động được chấm
dứt hợp đồng trong các trường hợp:
dứt hợp đồng trong các trường hợp:
-
-
Người lao động thường xuyên không hoàn thành công việc theo hợp
Người lao động thường xuyên không hoàn thành công việc theo hợp
đồng.
đồng.
-
-
Người lao động bị xử lý kỉ luật sa thải theo điều 85 Bộ luật lao động.
Người lao động bị xử lý kỉ luật sa thải theo điều 85 Bộ luật lao động.
-
-
Người lao động làm theo hợp đồng lao động không xác định thời hạn
Người lao động làm theo hợp đồng lao động không xác định thời hạn
ốm đau đã điều trị 12 tháng liền, người lao động làm theo hợp đồng lao động xác
ốm đau đã điều trị 12 tháng liền, người lao động làm theo hợp đồng lao động xác
định thời hạn từ đủ 12 tháng đến 36 tháng ốm đau đã điều trị 6 tháng liền và
định thời hạn từ đủ 12 tháng đến 36 tháng ốm đau đã điều trị 6 tháng liền và
người lao động làm theo hợp đồng lao động theo mùa vụ hoặc theo một công
người lao động làm theo hợp đồng lao động theo mùa vụ hoặc theo một công
việc nhất định có thời hạn dưới 12 tháng ốm đau đã điều trị quá nửa thời hạn hợp
việc nhất định có thời hạn dưới 12 tháng ốm đau đã điều trị quá nửa thời hạn hợp
1
1
đồng lao động, mà khả năng lao động chưa hồi phục. Khi sức khoẻ của người lao
đồng lao động, mà khả năng lao động chưa hồi phục. Khi sức khoẻ của người lao
động bình phục, thì được xem xét để giao kết tiếp hợp đồng lao động;
động bình phục, thì được xem xét để giao kết tiếp hợp đồng lao động;
-
-
Do thiên tai, hoả hoạn hoặc những lý do bất khả kháng khác theo quy
Do thiên tai, hoả hoạn hoặc những lý do bất khả kháng khác theo quy
định của Chính phủ, mà người sử dụng lao động đã tìm mọi biện pháp khắc phục
định của Chính phủ, mà người sử dụng lao động đã tìm mọi biện pháp khắc phục
nhưng vẫn buộc phải thu hẹp sản xuất, giảm chỗ làm việc.
nhưng vẫn buộc phải thu hẹp sản xuất, giảm chỗ làm việc.
-
-
Doanh nghiệp, cơ quan, tổ chức chấm dứt hoạt động.
Doanh nghiệp, cơ quan, tổ chức chấm dứt hoạt động.
Người lao động có quyền khởi kiện ra toà theo quy định tại điểm khoản 2
Người lao động có quyền khởi kiện ra toà theo quy định tại điểm khoản 2
điều 166 để buộc người sử dụng lao động nhận họ trở lại làm việc và phải bồi
điều 166 để buộc người sử dụng lao động nhận họ trở lại làm việc và phải bồi
thường một khoản tiền lương và phụ cấp (nếu có) trong những ngày người lao
thường một khoản tiền lương và phụ cấp (nếu có) trong những ngày người lao
động không được làm việc cộng với ít nhất 2 tháng tiền lương và phụ cấp (quy
động không được làm việc cộng với ít nhất 2 tháng tiền lương và phụ cấp (quy
định tại điều 41 Bộ luật lao động).
định tại điều 41 Bộ luật lao động).
Nếu người lao động không muốn trở lại làm việc thì ngoài khoản tiền được
Nếu người lao động không muốn trở lại làm việc thì ngoài khoản tiền được
bồi thường như trên thì còn được hưởng trợ cấp thôi việc quy định chi tiết tại
bồi thường như trên thì còn được hưởng trợ cấp thôi việc quy định chi tiết tại
điều 42 Bộ luật lao động.
điều 42 Bộ luật lao động.
Trong trường hợp người sử dụng lao động không muốn nhận người lao
Trong trường hợp người sử dụng lao động không muốn nhận người lao
động trở lại làm việc và người lao động đồng ý thì ngoài khoản tiền bồi thường
động trở lại làm việc và người lao động đồng ý thì ngoài khoản tiền bồi thường
đã nêu trên, hai bên thoả thuận về khoản tiền bồi thường thêm cho người lao
đã nêu trên, hai bên thoả thuận về khoản tiền bồi thường thêm cho người lao
động để chấm dứt hợp đồng lao động.
động để chấm dứt hợp đồng lao động.
1.2.
1.2.
Mất việc làm do doanh nghiệp thay đổi cơ cấu hoặc công nghệ (điều 17 Bộ
Mất việc làm do doanh nghiệp thay đổi cơ cấu hoặc công nghệ (điều 17 Bộ
luật lao động)
luật lao động)
Khoản 1 Điều 17 của BLLĐ quy định
Khoản 1 Điều 17 của BLLĐ quy định
“1- Trong trường hợp do thay đổi cơ
“1- Trong trường hợp do thay đổi cơ
cấu hoặc công nghệ mà NLĐ đã làm việc thường xuyên trong doanh nghiệp từ
cấu hoặc công nghệ mà NLĐ đã làm việc thường xuyên trong doanh nghiệp từ
một năm trở lên bị mất việc làm, thì NSDLĐ có trách nhiệm đào tạo lại họ để tiếp
một năm trở lên bị mất việc làm, thì NSDLĐ có trách nhiệm đào tạo lại họ để tiếp
tục sử dụng vào những chỗ làm việc mới; nếu không thể giải quyết được việc làm
tục sử dụng vào những chỗ làm việc mới; nếu không thể giải quyết được việc làm
mới, phải cho NLĐ thôi việc thì phải trả trợ cấp mất việc làm, cứ mỗi năm làm
mới, phải cho NLĐ thôi việc thì phải trả trợ cấp mất việc làm, cứ mỗi năm làm
việc trả một tháng lương, nhưng thấp nhất cũng bằng hai tháng lương.”
việc trả một tháng lương, nhưng thấp nhất cũng bằng hai tháng lương.”
2
2
Trong nền kinh tế thị trường hiện nay, việc thay đổi cơ cấu, công nghệ là
Trong nền kinh tế thị trường hiện nay, việc thay đổi cơ cấu, công nghệ là
yếu tố thường xuyên và quan trọng để giúp doanh nghiệp tồn tại và tiếp tục phát
yếu tố thường xuyên và quan trọng để giúp doanh nghiệp tồn tại và tiếp tục phát
triển.
triển.
Công nghệ kĩ thuật là việc sử dụng máy móc thiết bị hiện đại vào sản xuất,
Công nghệ kĩ thuật là việc sử dụng máy móc thiết bị hiện đại vào sản xuất,
kinh doanh. Xu thế sử dụng máy móc, thiết bị để thay thế sức lao động của con
kinh doanh. Xu thế sử dụng máy móc, thiết bị để thay thế sức lao động của con
người là một tất yếu đối với các doanh nghiệp.
người là một tất yếu đối với các doanh nghiệp.
Còn cơ cấu có thể là cơ cấu mặt hàng, dịch vụ, cơ cấu tổ chức quản trị trong
Còn cơ cấu có thể là cơ cấu mặt hàng, dịch vụ, cơ cấu tổ chức quản trị trong
doanh nghiệp… Việc thay đổi cơ cấu có vai trò quan trọng trong việc tiếp cận thị
doanh nghiệp… Việc thay đổi cơ cấu có vai trò quan trọng trong việc tiếp cận thị
trường, giảm chi phí đầu vào của doanh nghiệp để phù hợp với nhu cầu của thị
trường, giảm chi phí đầu vào của doanh nghiệp để phù hợp với nhu cầu của thị
trường và điều kiện vốn có của doanh nghiệp.
trường và điều kiện vốn có của doanh nghiệp.
Việc bảo vệ quyền lợi của NSDLĐ trong trường hợp này là cần thiết, nó
Việc bảo vệ quyền lợi của NSDLĐ trong trường hợp này là cần thiết, nó
đảm bảo quyền tự chủ của NSDLĐ đồng thời hạn chế đến mức thấp nhất những
đảm bảo quyền tự chủ của NSDLĐ đồng thời hạn chế đến mức thấp nhất những
ảnh hưởng tới NLĐ.
ảnh hưởng tới NLĐ.
Tuy nhiên, khi thay đổi cơ cấu, công nghệ thì sẽ đồng nghĩa với việc phải
Tuy nhiên, khi thay đổi cơ cấu, công nghệ thì sẽ đồng nghĩa với việc phải
cắt giảm nhân công trong doanh nghiệp để phù hợp với tình hình mới. Điều đó
cắt giảm nhân công trong doanh nghiệp để phù hợp với tình hình mới. Điều đó
có nghĩa là việc làm của NLĐ sẽ không được bảo đảm ở mức cao nhất. Vì vậy,
có nghĩa là việc làm của NLĐ sẽ không được bảo đảm ở mức cao nhất. Vì vậy,
trong vấn đề này, pháp luật đã có những quy định cụ thể, rõ ràng để hạn chế đến
trong vấn đề này, pháp luật đã có những quy định cụ thể, rõ ràng để hạn chế đến
mức thấp nhất sự lạm dụng của NSDLĐ.
mức thấp nhất sự lạm dụng của NSDLĐ.
Theo đó, được coi là thay đổi cơ cấu, công nghệ khi thuộc một trong ba
Theo đó, được coi là thay đổi cơ cấu, công nghệ khi thuộc một trong ba
trường hợp sau:
trường hợp sau:
-
-
Thay đổi một phần hoặc toàn bộ máy móc, thiết bị, quy trình công nghệ
Thay đổi một phần hoặc toàn bộ máy móc, thiết bị, quy trình công nghệ
tiên tiến có năng suất lao động cao hơn.
tiên tiến có năng suất lao động cao hơn.
-
-
Thay đổi sản phẩm hoặc cơ cấu sản phẩm dẫn đến sử dụng lao động ít
Thay đổi sản phẩm hoặc cơ cấu sản phẩm dẫn đến sử dụng lao động ít
hơn.
hơn.
-
-
Thay đổi cơ cấu tổ chức: sáp nhập, giải thể một số bộ phận đơn vị.
Thay đổi cơ cấu tổ chức: sáp nhập, giải thể một số bộ phận đơn vị.
Tuy nhiên, một số khái niệm trong hướng dẫn này cũng cần được làm rõ
Tuy nhiên, một số khái niệm trong hướng dẫn này cũng cần được làm rõ
thêm,ví dụ thếo nào là “bộ phận đơn vị”. Bởi trên thực tế có nhiều trường hợp
thêm,ví dụ thếo nào là “bộ phận đơn vị”. Bởi trên thực tế có nhiều trường hợp
3
3
chủ sử dụng lao động đơn phương chấm dứt HĐLĐ đối với NLĐ với lí do giải
chủ sử dụng lao động đơn phương chấm dứt HĐLĐ đối với NLĐ với lí do giải
thể “một bộ phận đơn vị”, sáp nhập “một bộ phận đơn vị” trong khi bộ phận đó
thể “một bộ phận đơn vị”, sáp nhập “một bộ phận đơn vị” trong khi bộ phận đó
chỉ do một người đảm nhiệm.
chỉ do một người đảm nhiệm.
Trong trường hợp này, người lao động phải làm việc cho doanh nghiệp từ
Trong trường hợp này, người lao động phải làm việc cho doanh nghiệp từ
12 tháng trở lên thì mới được hưởng các chế độ ưu đãi.
12 tháng trở lên thì mới được hưởng các chế độ ưu đãi.
Người sử dụng lao động phải có trách nhiệm đào tạo lại người lao động để
Người sử dụng lao động phải có trách nhiệm đào tạo lại người lao động để
tiếp tục sử dụng vào những chỗ làm việc mới; nếu không thể giải quyết được
tiếp tục sử dụng vào những chỗ làm việc mới; nếu không thể giải quyết được
việc làm mới, phải cho người lao động thôi việc thì phải trả trợ cấp mất việc làm,
việc làm mới, phải cho người lao động thôi việc thì phải trả trợ cấp mất việc làm,
cứ mỗi năm làm việc trả một tháng lương, nhưng thấp nhất cũng bằng hai tháng
cứ mỗi năm làm việc trả một tháng lương, nhưng thấp nhất cũng bằng hai tháng
lương.
lương.
Khi cần cho nhiều người thôi việc theo khoản 1 Điều này, người sử dụng
Khi cần cho nhiều người thôi việc theo khoản 1 Điều này, người sử dụng
lao động phải công bố danh sách, căn cứ vào nhu cầu của doanh nghiệp và thâm
lao động phải công bố danh sách, căn cứ vào nhu cầu của doanh nghiệp và thâm
niên làm việc tại doanh nghiệp, tay nghề, hoàn cảnh gia đình và những yếu tố
niên làm việc tại doanh nghiệp, tay nghề, hoàn cảnh gia đình và những yếu tố
khác của từng người để lần lượt cho thôi việc, sau khi đã trao đổi, nhất trí với
khác của từng người để lần lượt cho thôi việc, sau khi đã trao đổi, nhất trí với
Ban chấp hành công đoàn cơ sở trong doanh nghiệp theo thủ tục quy định tại
Ban chấp hành công đoàn cơ sở trong doanh nghiệp theo thủ tục quy định tại
khoản 2 Điều 38 Bộ luật lao động. Việc cho thôi việc chỉ được tiến hành sau khi
khoản 2 Điều 38 Bộ luật lao động. Việc cho thôi việc chỉ được tiến hành sau khi
đã báo cho cơ quan quản lý nhà nước về lao động địa phương biết.
đã báo cho cơ quan quản lý nhà nước về lao động địa phương biết.
Chính phủ có chính sách và biện pháp tổ chức dạy nghề, đào tạo lại, hướng
Chính phủ có chính sách và biện pháp tổ chức dạy nghề, đào tạo lại, hướng
dẫn sản xuất kinh doanh, cho vay vốn với lãi suất thấp từ quỹ quốc gia giải quyết
dẫn sản xuất kinh doanh, cho vay vốn với lãi suất thấp từ quỹ quốc gia giải quyết
việc làm, tạo điều kiện thuận lợi để người lao động tìm việc làm hoặc tự tạo việc
việc làm, tạo điều kiện thuận lợi để người lao động tìm việc làm hoặc tự tạo việc
làm; hỗ trợ về tài chính cho các địa phương và ngành có nhiều người thiếu việc
làm; hỗ trợ về tài chính cho các địa phương và ngành có nhiều người thiếu việc
làm hoặc mất việc làm do thay đổi cơ cấu hoặc công nghệ.
làm hoặc mất việc làm do thay đổi cơ cấu hoặc công nghệ.
1.3.
1.3.
Mất việc làm trong trường hợp sát nhập, hợp nhất, chia tách doanh nghiệp,
Mất việc làm trong trường hợp sát nhập, hợp nhất, chia tách doanh nghiệp,
chuyển quyền sở hữu, quyền quản lý hoặc quyền sử dụng tài sản của doanh
chuyển quyền sở hữu, quyền quản lý hoặc quyền sử dụng tài sản của doanh
nghiệp (Điều 31 Bộ luật lao động)
nghiệp (Điều 31 Bộ luật lao động)
Điều 31 quy định
Điều 31 quy định
“Trong trường hợp sáp nhập, phân chia doanh nghiệp,
“Trong trường hợp sáp nhập, phân chia doanh nghiệp,
chuyển quyền sở hữu, quyền quản lý hoặc quyền sử dụng tài sản của doanh
chuyển quyền sở hữu, quyền quản lý hoặc quyền sử dụng tài sản của doanh
4
4
nghiệp thì NSDLĐ kế tiếp phải chịu trách nhiệm tiếp tục thực hiện HĐLĐ với
nghiệp thì NSDLĐ kế tiếp phải chịu trách nhiệm tiếp tục thực hiện HĐLĐ với
NLĐ cho tới khi hai bên thoả thuận sửa đổi, chấm dứt HĐLĐ hoặc giao kết
NLĐ cho tới khi hai bên thoả thuận sửa đổi, chấm dứt HĐLĐ hoặc giao kết
HĐLĐ mới.”
HĐLĐ mới.”
Trong các trường hợp sáp nhập, hợp nhất, chia, tách doanh nghiệp đều có sự
Trong các trường hợp sáp nhập, hợp nhất, chia, tách doanh nghiệp đều có sự
thay đổi quy mô của các doanh nghiệp, kéo theo đó là sự thay đổi cơ cấu, tổ
thay đổi quy mô của các doanh nghiệp, kéo theo đó là sự thay đổi cơ cấu, tổ
chức… nên NSDLĐ phải có sự điều chỉnh để phù hợp với hiện trạng của doanh
chức… nên NSDLĐ phải có sự điều chỉnh để phù hợp với hiện trạng của doanh
nghiệp mới.
nghiệp mới.
Còn trong trường hợp chuyển quyền sở hữu, quyền quản lý, quyền sử dụng
Còn trong trường hợp chuyển quyền sở hữu, quyền quản lý, quyền sử dụng
tài sản thì có sự thay đổi NSDLĐ. Mỗi NSDLĐ lại có chiến lược, phương thức
tài sản thì có sự thay đổi NSDLĐ. Mỗi NSDLĐ lại có chiến lược, phương thức
kinh doanh riêng để đạt được mục đích của mình. Vì vậy cơ cấu sử dụng NLĐ
kinh doanh riêng để đạt được mục đích của mình. Vì vậy cơ cấu sử dụng NLĐ
trong doanh nghiệp cũng cần có sự thay đổi để phù hợp với chiến lược, phương
trong doanh nghiệp cũng cần có sự thay đổi để phù hợp với chiến lược, phương
thức mới.
thức mới.
Ngoài ra, nếu công ty trong trường hợp này là công ty Nhà nước thì người
Ngoài ra, nếu công ty trong trường hợp này là công ty Nhà nước thì người
lao động còn được hưởng một số quyền lợi khác theo Nghị định 110/2007/NĐ-
lao động còn được hưởng một số quyền lợi khác theo Nghị định 110/2007/NĐ-
CP của Chính phủ ban hành về chính sách đối với người lao động dôi dư do sắp
CP của Chính phủ ban hành về chính sách đối với người lao động dôi dư do sắp
xếp lại doanh nghiệp Nhà nước
xếp lại doanh nghiệp Nhà nước
2.
2.
Các sự kiện nằm trong vụ việc:
Các sự kiện nằm trong vụ việc:
2.1.
2.1.
Ban chấp hành công đoàn yêu cầu công ty kí kết thoả ước lao động tập thể
Ban chấp hành công đoàn yêu cầu công ty kí kết thoả ước lao động tập thể
mới.
mới.
Thoả ước lao động tập thể mới mà Ban chấp hành công đoàn đưa ra có
Thoả ước lao động tập thể mới mà Ban chấp hành công đoàn đưa ra có
nhiều nội dung mới, trong đó có yêu cầu nâng mức lương tối thiểu từ 1 triệu lên
nhiều nội dung mới, trong đó có yêu cầu nâng mức lương tối thiểu từ 1 triệu lên
1,5 triệu. Sau khi nhận được văn bản của Ban chấp hành công đoàn, Giám đốc
1,5 triệu. Sau khi nhận được văn bản của Ban chấp hành công đoàn, Giám đốc
công ty đã mời chủ tịch công đoàn đến trao đổi và nói rõ ý định sẽ không ký thoả
công ty đã mời chủ tịch công đoàn đến trao đổi và nói rõ ý định sẽ không ký thoả
ước lao động tập thể nữa.
ước lao động tập thể nữa.
Căn cứ vào nội dung điều 45 Bộ luật lao động sửa đổi bổ sung 2007 (sau
Căn cứ vào nội dung điều 45 Bộ luật lao động sửa đổi bổ sung 2007 (sau
đây gọi tắt là Bộ luật lao động) thì Ban chấp hành công đoàn có quyền đại diện
đây gọi tắt là Bộ luật lao động) thì Ban chấp hành công đoàn có quyền đại diện
cho tập thể lao động để đưa ra yêu cầu ký kết thoả ước lao động tập thể mới.
cho tập thể lao động để đưa ra yêu cầu ký kết thoả ước lao động tập thể mới.
5
5