tóm tắt luận án Một số đặc điểm dịch tễ và hiệu quả can thiệp đối với nhiễm khuẩn hô hấp cấp ở trẻ dưới 5 tuổi tại huyện Chợ Mới, tỉnh Bắc Kạn

I HC THÁI NGUYÊN
TRNG I HC Y DC


ÀM TH TUYT



MT S C IM DCH T
VÀ HIU QU CAN THIP I VI NHIM KHUN
HÔ HP CP CA TR DI 5 TUI
TI HUYN CH MI - TNH BC KN




Chuyên ngành: V sinh xã hi hc và T chc y t
Mã s: 62.72.73.15



TÓM TT LUN ÁN TIN S Y HC





Thái Nguyên - nm 2010

Công trình đc hoàn thành ti:
Trng i hc Y - Dc - i hc Thái Nguyên




Ngi hng dn khoa hc:
1. PGS.TS. Nguyn Thành Trung
2. GS.TS. Trng Vit Dng

Phn bin 1:


Phn bin 2:

Phn bin 3:





Lun án đc bo v trc Hi đng chm Lun án hp ti:
Trng i hc Y - Dc Thái Nguyên
Vào hi …….gi ……. ngày …… tháng …… nm 20….

Có th tìm hiu lun án ti:
Trung tâm hc liu i hc Thái Nguyên
Th vin Trng i hc Y - Dc Thái Nguyên

1
T VN 



Nhim khun hô hp cp là bnh ph bin có t l mc và t
vong cao nht  tr em, đc bit do viêm phi  tr di 5 tui ti các
nc đang phát trin.
Ti Vit Nam, mi nm s có t 32 đn 40 triu lt tr mc
nhim khun hô hp cp và t 22 đn 24 nghìn tr t vong do viêm
phi.  nhng vùng khó khn, vùng sâu, vùng xa viêm phi vn là
nguyên nhân cao nht trong t vong tr em. Nhim khun hô hp cp
 tr em hin nay chim khong 39,7 %  ti cng đng. Nguyên
nhân gây nhim khun hô hp cp nói chung ch yu do virus, vi
khun, lao phi tr em, nm. Ngoài ra do tác đng ca các yu t
nguy c nh ô nhim môi trng, nhà  cht tri, khói bp, khói
thuc lá, tr đ thp cân, suy dinh dng, tiêu chy, thay đi khí hu.
Hiu bit v các du hiu, cách chm sóc nhim khun hô hp cp tr
em ca bà m còn hn ch, đc bit là khu vc min núi, vùng sâu,
vùng xa.
Vì vy, thc hin tt phòng chng nhim khun hô hp cp tr
em s gim đc t l mc bnh và t vong  tr, đc bit là tr di 5
tui t đó s gim kinh phí chi tr v thuc, dch v y t ti các bnh
vin, gim s quá ti do tr mc nhim khun hô hp cp vào điu tr
ti các bnh vin, gim thi gian bà m phi ngh vic đ chm sóc
tr m. Vì vy, đ tài: “Mt s đc đim dch t và hiu qu can

thip đi vi nhim khun hô hp cp  tr di 5 tui ti huyn
Ch Mi, tnh Bc Kn” nhm 3 mc tiêu sau:
1. Mô t mt s đc đim dch t nhim khun hô hp cp  tr di 5
tui ti huyn Ch Mi, tnh Bc Kn.
2. Xác đnh mt s yu t liên quan đn nhim khun hô hp di cp .
3. ánh giá hiu qu mt s bin pháp can thip đi vi nhim khun
hô hp cp ti cng đng.

2
NHNG ÓNG GÓP MI CA LUN ÁN
 tài lun án đã xác đnh đc tình hình nhim khun hô hp
cp  tr di 5 tui ti huyn Ch Mi, tnh Bc Kn còn cao.
Công trình nghiên cu đc thc hin  khu vc min núi, vùng
cao, vùng đc bit khó khn, dân tc thiu s.  đó cuc sng ca
ngi dân còn nghèo nàn, lc hu, ít đc tip cn vi thông tin, nhn
thc ch
m, nhng nu đc truyn thông giáo dc sc khe vi
phng pháp phù hp nh: Tuyên truyn ming bng ting dân tc kt
hp vi tranh nh, t ri, bng hình, t ng đa phng đn gin, d
hiu s mang li kt qu và thu hút cng đng tham gia
Bin pháp can thip đã huy đng ngun nhân lc ti ch, thu hút s
tham gia ca c
ng đng, phi hp cht ch gia trm y t xã, nhân viên
y t thôn bn và ngi dân, d huy đng, có th hot đng vào mi lúc,
mi ni.
Bin pháp can thip đã tác đng theo chiu ngang và chiu sâu:
- Chiu ngang: Truyn thông - Giáo dc sc khe cho các bà m
có con di 5 tui hoc ngi chm sóc tr đ phát hin, phân loi,
x trí, chm sóc, phòng chng nhim khun hô hp cp cho tr
.

- Chiu sâu: Chm sóc y t ti nhà: Theo dõi tr ti h gia đình đ
phát hin, phân loi bnh đ tr đc chm sóc ti nhà, khi nng thì
chuyn lên trm y t khám và điu tr. Giáo dc kin thc, thái đ,
thc hành cho các bà m đ bà m có th chuyn đi hành vi trong
phòng chng nhim khun hô hp cho tr.
Ln đu áp dng thuc tng cng mi
n dch (Broncho- Vaxom)
đ d phòng nhim khun hô hp cp cho tr ti cng đng min núi,
vùng cao và dân tc thiu s.
B CC CA LUN ÁN
Lun án gm 107 trang, 45 bng, 8 biu đ, 2 hình, 3 s đ và 147
tài liu tham kho trong đó có 76 tài liu ting Vit và 71 tài liu ting
Anh. Phn đt vn đ 2 trang, tng quan tài liu 18 trang, đi tng và
phng pháp nghiên cu 19 trang, kt qu nghiên cu 37 trang, bàn lun
28 trang, kt lun và khuyn ngh 3 trang.

3

Chng 1: TNG QUAN TÀI LIU

1.1. Tình hình bnh nhim khun hô hp cp
Hin nay ti các nc đang phát trin, các bnh nhim khun
đng hô hp vn là nguyên nhân mc bnh và t vong hàng đu 
tr di 5 tui, ch yu do viêm phi, theo s liu ca T chc y t
Th gii (TCYTTG), mi tr em trung bình trong 1 nm mc nhim
khun hô hp cp (NKHHC) t 4-9 ln. c tính trên toàn cu mi
nm có khong 2 t lt tr mc NKHHC chim 19-20 % s t vong
di 5 tui trên toàn cu.
Theo nghiên cu ca Ruan I. (2005), c lng t l viêm phi 
tr em di 5 tui trên phm vi toàn cu cho thy: T l mi mc các

đt viêm phi  các nc đang phát trin là 0,29 đt/nm/tr.  các
nc phát trin khong 0.026 đt/nm/tr và trên 95 % các đt viêm
phi  tr em trên th gii xy ra  các nc đang phát trin.
Nm 2003, Nguyn Vn Thiu và Nguyn Hu K đã tin hành
nghiên cu tình hình và mt s yu t nguy c ch yu đn NKHHC
tr em di 5 tui ti Thy Dng - Hng Thy- Tha Thiên Hu cho
thy, t l mc NKHHC ti cng đng  đây còn cao (39,7 %).
Nm 2007, Bnh vin Lao và Bnh phi trung ng - D án
NKHHC tr em đã t chc hi tho “Trin khai k hoch hot đng
d án NKHHC tr em các tnh trng đim nm 2007 và giai đon
2007 – 2010” cho thy tình hình mc NKHHC trong nhng nm qua ca
các tnh min núi là cao nht sau đó đn min Trung và ng bng.
1.2. Cn nguyên và các yu t nguy c ca bnh nhim khun hô
hp cp
1.2.1. Cn nguyên gây bnh nhim khun hô hp cp
Virus là nguyên nhân ph bin nht gây NKHH di cp  tr
em và là nguyên nhân hàng đu ca tr vào vin và t vong. Các loi
virus thng gp là: Virus hp bào hô hp (RSV), virus cúm, á cúm

4
và Adenovirus trong đó virus RSV là tác nhân gây bnh quan trng
nht đi vi NKHH di cp.  các nc đang pht trin, vi khun
đóng mt vai trò quan trng trong vic gây mc NKHHC, các vi
khun ch yu là ph cu và H. influenzae.
1.2.2. Yu t nguy c đn nhim khun hô hp cp
Có nhiu yu t nguy c gây NKHHC  tr em đó là: Môi trng t
nhiên - xã hi, h thng y t, kin thc; thái đ; thc hành (KAP) ca
bà m và yu t sinh hc. Nhng  khu vc min núi còn ít nghiên
cu đ cp đn, đây cng là vn đ mà chúng tôi cn suy ngh.
1.3. Mt s gii pháp can thip phòng chng nhim khun hô hp

cp đc thc hin trên th gii và Vit Nam
- Nhóm tác đng vào kin thc, thái đ, thc hành ca các bà
m hoc ngi chm sóc tr
- Nhóm tác đng vào h thng y t chm sóc tr
- Nhóm tác đng vào môi trng t nhiên - xã hi
- Nhóm yu t sinh hc.


Chng 2: I TNG VÀ PHNG PHÁP
NGHIÊN CU
2.1. i tng nghiên cu
- Tr di 5 tui (t 60 tháng tui tr xung)
- Bà m có con di 5 tui hoc ngi chm sóc tr.
- Lãnh đo cng đng: Lãnh đo xã, trng phòng Y t
- Cán b Y t xã và nhân viên y t thôn bn (NVYTTB)
2.2. a đim và thi gian nghiên cu
2.2.1. a đim nghiên cu : Huyn Ch Mi, tnh Bc Kn
2.2.2. Thi gian nghiên cu: Nghiên cu
đc thc hin t
tháng 12 nm 2006 đn tháng 1 nm 2009

5
2.3. Phng pháp nghiên cu
2.3.1. Thit k nghiên cu
- Nghiên cu mô t: Tin hành theo phng pháp điu tra ct
ngang đ mô t thc trng NKHHC đng thi phân tích đ xác đnh
mt s yu t có liên quan đn NKHH di cp.
- Nghiên cu can thip: Thit k can thip trc sau có nhóm chng
2.3.2. Phng pháp chn mu
* C mu nghiên cu mô t: Tính theo công thc sau:

(
)
2
2
.
1
2
(.)
pq
nZ
p
α
ε
=−

n = 1038 tr
C mu ti thiu cn đt trong nghiên cu mô t là 1038 tr.
Thc t chúng tôi điu tra đc 1152 tr.
* C mu can thip: c tính theo công thc sau

()
()
(
)
()
112 2
2
,
2
12

11
p
pp p
nZ
PP
−+ −
=
−
αβ

Thay s vào ta có: C mu can thip cho bà m: n = 554 bà m.
C mu can thip cho tr: n= 455 tr
Nh vy đ đm bo đo đc trong nghiên cu, chúng tôi s
tin hành can thip toàn b các bà m có con di 5 tui và s tr
di 5 tui  4 xã can thip.
2.3.3. Ch s nghiên cu
̊ Ch s v thc trng NKHHC tr em di 5 tui ti đa đim
nghiên cu trc can thip: khám lâm sàng
̊ Ch s v mi liên quan gia các mc đ kin thc, thc hành
ca bà m vi NKHH di cp: Phng vn và quan sát thc hành
ca bà m
̊ Ch s v các yu t liên quan đn NKHH di cp: Phng vn
và quan sát điu kin v sinh nhà .

6
̊ Phân loi các yu t liên quan theo mô hình hi quy logistic.
̊ Ch s hiu qu can thip trong nghiên cu.
¬ Ch s đu ra: T l các bà m có thay đi kin thc, thái đ,
thc hành (KAP) sau can thip
¬ Ch s tác đng:

* Ch s theo dõi dc ti cng đng:
- Mt đ mi mc theo nm, đt mc NKHHC theo mùa.
- T l mc NKHHC sau khi dùng thuc tng cng min dch
(Broncho- Vaxom)
- T l s dng kháng sinh sau khi dùng Broncho- Vaxom
* Ch s đánh giá sau can thip  nhóm can thip và nhóm chng:
T l NKHHC sau can thip (so sánh vi t l trc can thip)
̊ Ch s hiu qu can thip trong nghiên cu đnh tính đ đánh
giá s chp nhn ca cng đng:
Phng vn sâu, tho lu
n nhóm: Lãnh đo cng đng, bà m,
NVYTTB, CBYT xã đ đánh giá s chp nhn ca cng đng đi vi
gii pháp can thip: Hiu qu v sc khe, hiu qu v kinh t và xã hi.
2.4. Ni dung can thip
Chun b cng đng, trin khai TT- GDSK ti cng đng, theo dõi
dc tình hình mc NKHHC ca tr ti cng đng, can thip d phòng
bng ung thuc tng cng min dch (Broncho- Vaxom), đánh giá
sau can thip.
2.5. Phng pháp x lý s liu
S liu đc nhp bng Epidata và s lý bng SPSS16.0, EPI-
INFO, EXCEL vi các thut toán thng kê y hc.






7
Chng 3: KT QU NGHIÊN CU

3.2. Mt s đc đim dch t nhim khun hô hp cp  tr di
5 tui ti đa đim nghiên cu
- T l nhim khun hô hp cp ca tr trc thi đim can thip
là 43,9 %, nhim khun hô hp (NKHH) trên cp (36,1 % ), NKHH
di cp (7,8 %). Nhóm tr t 36 – 60 tháng có t l mc NHHH trên
cp cao nht (41,0 %), cao hn nhóm tr t 2 - < 12 tháng (27,1 %),
vi p< 0,01. Nhóm tr t 2 - < 12 tháng có t l mc NKHH di cp
cao nht (11,0 %) cao hn nhóm tr 36- 60 tháng (4,7 %), vi p <0,01.
- T l NKHH di cp  tr dân tc H
’
Mông là cao nht (26,3 %)
sau đó đn tr dân tc Dao (9,9 %), Nùng (9,6 %), Tày (7,0 %) và Kinh
là thp nht (6,7 %). S khác bit v t l bnh gia tr H
’
Mông vi tr
Tày và Kinh có ý ngha thng kê. Vi p < 0,01 (bng 3.6)
3.3.2. Các yu t liên quan đn nhim khun hô hp di cp
- Loi nhà tm, tình trng nhà m thp, trng tri, bp đun trong
nhà, chung gia súc gn nhà, hút thuc lá trong nhà là nhng yu t
có liên quan đn NKHH di cp ca tr. Nhóm tr sng trong điu
kin v sinh nhà  kém nh trên, có nguy c mc NKHH di cp
gp t 2,28 ln đn 3,44 ln, vi p< 0,05 (bng 3.12)
- Thi gian cai sa ca tr có liên quan cht ch vi tình hình
mc NKHH di cp. Nhóm tr cai sa sm (<12 tháng) có nguy
c mc NKHH di cp cao gp 7,82 ln nhóm tr cai sa (>18 tháng),
vi p<0,01. Tình trng tiêm chng cng có liên quan cht ch vi
tình hình NKHH di cp ca tr. Tr đc tiêm chng không đy
đ hoc đ nhng không đúng lch có nguy c mc NKHH di cp cao gp
8,24 ln so vi tr đc tiêm phòng đ và đúng lch, vi p < 0,01 (bng 3.13).
- Kin thc chm sóc tr ca bà m có liên quan cht ch đn

NKHH di cp. Nhóm tr là con ca bà m có kin thc kém thì có

8
nguy c mc NKHH di cao gp 3,69 ln so vi nhóm tr con ca
bà m có kin thc trung bình, khá và tt vi p < 0,01 (bng 3.14)
- Thc hành chm sóc tr ca bà m có liên quan cht ch đn
NKHH di cp ca tr. Nhóm tr là con ca bà m có thc hành kém
thì có nguy c mc NKHH di cp cao gp 5,18 ln nhóm tr là con
ca bà m có thc hành trung bình và khá tt, vi p < 0,01 ( bng 3.15).
Bng 3.16. ánh giá các yu t
liên quan theo mô hình hi quy logistic

Các yu t liên quan đa
vào mô hình hi quy
OR thô
(CI95 %)
OR hiu chnh
(CI 95 %)
p (hiu
chnh)
Tiêm chng không đ, hoc
đ không đúng lch
8,24 {4,34-15,66} 10,8 {3,96-29,85} <0,01
Cai sa sm di 12 tháng 7,82 {3,06-17,97} 4,39 {1,82-10,56} <0,01
Thc hành chm sóc tr kém 5,18 {2,06-13,01} 4,61 {1,82-11,67} < 0,01
Kin thc chm sóc tr kém 3,69 {1,58-8,65} 3,38 {1,43-7,9} < 0,01
Loi nhà (tm) 3,44 {1,03-11,42} 1,47 {0,83-2,62} > 0,05
Tình trng nhà m thp 3,08 {1,94-4,89} 1,85 {1,2-3,41} < 0,05
Chung gia xúc gn nhà 2,51 {1,46-4,32} 2,0 {1,14-3,52} < 0,05
Hc vn m t tiu hc

tr xung
2,46 {1,07-5,70} 1,43 {0,89-2,29} > 0,05
Hút thuc lá 2,43 {1,34-4,40} 3,29 {1,52-7,13} < 0,01
Bp đun trong nhà 2,28 {1,46-3,57} 1,75 {1.01-3,03} < 0,05

Kt qu bng 3.16 cho thy: Yu t liên quan hàng đu là tiêm
chng ca tr (OR hiu chnh = 10,80), th hai là thc hành chm sóc
tr (OR hiu chnh = 4,61), th ba là thi gian cai sa tr (OR hiu
chnh= 4,39), tip theo là kin thc m (OR hiu chnh = 3,38), gia
đình có ngi hút thuc lá, thuc lào, chung gia súc gn nhà, tình
trng nhà m thp, đun bp trong nhà. Hc vn ca m và loi nhà là
yu t nhiu.


9
3. 4. Hiu qu can thip phòng chng nhim khun hô hp cp  tr
3.4.2. Hiu qu ca bin pháp can thip
3.4.2.1. Kt qu đu ra ca can thip
Kt qu ca can thip đi vi thay đi kin thc, thc hành ca bà m:
* Tác đng ca can thip đi vi thay đi kin thc ca bà m:
Bng 3.23. Hiu qu ca can thip
đn thay đi kin thc ca các bà m

Nhóm can thip Nhóm chng
Trc
can thip
(1)
(n=593)
Sau can
thip

(2)
(n=627)
iu tra
ln đu
(3)
(n=456)
iu tra
ln cui
(4)
(n=450)
a
đim



Mc
đim
n % n % n % n %
p


CSHQ
( %)
HQCT
( %)
Kém 514 86,7 40 6,4 376 82,5 349 77,6
p
1&2
< 0,01
p

3&4
> 0,05
p
2&4
< 0,01
CT: 92,61
C: 5,94
86,67
Trung
bình
79 13,3 356 56,8 80 17,5 99 22,0
p
1&2
< 0,01
p
3&4
> 0,05
p
2&4
< 0,01
CT: 327,06
C: 25,71
301,35
Khá,
tt
0 0 231 36,8 0 0 2 0,4
p
1&2
< 0,01
p

3&4
> 0,05
p
2&4
< 0,01
CT: 36,8
C: 0,4
36,40

T kt qu bng 3.23. cho thy:
Sau 2 nm can thip, kin thc v NKHHC ca các bà m đã
đc ci thin rõ rt:
Kin thc kém  nhóm can thip gim t 86,7 % (TCT) xung
còn 6,4 % (SCT), 77,6 % (C), HQCT đt mc 86,67 %, vi p < 0,01.
Kin thc trung bình, kin thc khá và tt  nhóm can thip đu
tng lên so vi trc can thip và so vi nhóm chng, HQCT cho kin thc
trung bình là 301,35 % , kin thc khá và t
t là 36,40 %, vi p < 0,01.


10
* Tác đng ca can thip đn chm sóc tr ti nhà ca bà m
Bng 3.25. Kt qu thay đi v s dng dch v cha bnh ca các bà m
Nhóm can thip Nhóm chng
Trc can
thip (1)
(n = 593)
Sau can
thip (2)
(n = 627)

iu tra
ln đu
(3)
(n = 456)
iu tra
ln cui
(4)
(n= 450)
a đim
nghiên cu
Ch s
nghiên cu
n % n % n % n %
p


 nhà không
x trí gì
17 2,9 7 1,1 13 2,9 12 2,6
p
1 & 2
< 0,05
p
3 & 4
> 0,05
p
2 & 4
> 0,05
T mua thuc
v nhà cha

87 14,7 22 3,3 49 10,7 51 11,3
p
1 & 2
< 0,01
p
3 & 4
> 0,05
p
2 & 4
< 0,01
n khám và
cha
 ông lang
10 1,7 1 0,2 9 2,0 8 1,8
p
1 & 2
< 0,01
p
3 & 4
> 0,05
p
2 & 4
< 0,05
n nhân viên
y t thôn bn
1 0,2 300 47,8 5 1,1 4 0,9
p
1 & 2
< 0,01

p
3 & 4
> 0,05
p
2 & 4
< 0,01
n trm y t
xã
407 68,6 532 84,8 312 68,4 316 70,2
p
1 &2
< 0,01
p
3 & 4
> 0,05
p
2 & 4
< 0,01
Cúng bái
210 35,4 101 16,1 160 35,1 163 36,2
p
1 & 2
< 0,01
p
3 & 4
> 0,05
p
2 & 4
< 0,01

T kt qu bng 3.25. cho thy:
Sau can thip, tình hình s dng dch v cha bnh cho tr ca
bà m đã thay đi rõ rt c th: T l bà m  nhóm can thip đa
con đn y t thôn bn nhiu hn: T 0,2 % (TCT) lên đn 47,8 %
(SCT) và 0,9 % (C). n trm y t xã cng tng hn: T 68,6 %
(TCT) lên đn 84,8 % (SCT) và 70,2 % (C). Cúng bái thì gim đi:
35,4 % (TCT) xung còn 16,1 % (SCT) và 36,2 % (C), vi p<0,01.


11
Bng 3.28. Hiu qu ca can thip đn thc hành chm sóc tr
ca bà m

Nhóm can thip Nhóm chng
Trc
can thip
( 3)
(n=593)
Sau can
thip
(4)
(n=627)
iu tra
ln đu
(1)
(n=456)
iu tra
ln cui
(2)
(n=450)

Thi
đim

Mc
đ
n % n % n % n %
p

CSHQ
( %)
HQCT
( %)
Kém
482 81,3 91 14,5 350 76,8 343 76,2
p
1 & 2
<0,01
p
3&4
> 0,05
p
2 & 4
<0,05
CT:82,16
C: 0,78
81,38
Trung
bình
73 12,3 139 22,2 71 15,6 76 16,9
p

1 & 2
<0,01
p
3&4
>0,05
p
2 & 4
<0,05
CT:80,49
C:8,33
72,16
Khá,
Tt
38 6,4 397 63,3 35 7,7 31 6,9
p
1& 2
<0,01
p
3&4
>0,05
p
2 & 4
<0,01
CT:889,06
C:10,39
878,67

T kt qu bng 3.28. cho thy:
Sau 2 nm can thip, thc hành chm sóc tr v NKHHC ca
các bà m đã đc ci thin rõ rt:

Thc hành kém  nhóm can thip gim t 81,3 % (TCT) xung
còn 14,5 % (SCT), 76,2 % (C) vi p<0,01, HQCT đt mc 81,38 %.
Thc hành  mc trung bình, mc khá và tt sau can thip đu tng
lên so vi trc can thip và so vi nhóm chng, HQCT ln lt là
81,38 %, 72,16 % và 878,67 % vi p < 0,01.
3.4.2.2 Kt qu tác đng
¬ Kt qu theo dõi dc NKHHC tr em ti h gia đình ca YTTB
trong thi gian can thip ti nhóm can thip: Không có tr t
vong ti cng đng.


12
* Mt đ mi mc nhim khun hô hp cp ti khu vc can thip
Bng 3.29. Mt đ mi mc ca đt nhim khun hô hp cp theo nm

Không viêm phi: Ho
hoc cm lnh
Viêm phi; Viêm
phi nng
Ch s
nghiên
cu

Nm
Tng thi
gian
nguy c
(nm –
ngi)
t

mc
T l
mi
mc
(Nm)
T l mi
mc/1000
nm – tr
t
mc
T l
mi
mc
(Nm)
T l
mi
mc/
1000
nm – tr
2007 758 4118 5,43 5430 533 0,70 700
2008 750 2635 3,51 3510 232 0,31 310
CSHQ(
%)
35,36 55,71

T kt qu bng 3.29 cho thy:
- Mt đ mi mc theo đt không viêm phi: Ho hoc cm
lnh nm 2008 (3,51 đt/nm/tr, tng đng vi 3510 đt/1000
nm - tr) thp hn so vi nm 2007 (5,43 đt/nm/tr, tng đng
vi 5430/1000 nm - tr), CSHQ đt mc 35,36 %. Nh vy đt mc

nm 2008 gim so vi nm 2007 là 35,36 %.

- Mt đ mi mc theo đt viêm phi; viêm phi nng nm
2008 (0,31 đt/nm /tr, tng đng vi 310 đt/1000 nm - tr)
thp hn so vi nm 2007 (0,70 đt/nm/tr, tng đng
vi700/1000 nm - tr), CSHQ đt mc 55,71 %. Nh vy đt mc
nm 2008 gim so vi nm 2007 là 55,71 %.
Kt qu theo dõi dc ca cán b y t xã đi vi ung thuc
tng cng min dch (Broncho- Vaxom) ca tr NKHHC tái phát
nhiu ln  nhóm can thip.


13
Bng 3.33. Kt qu can thip đn s ln mc bnh trung bình  tr trc
và sau khi ung thuc
Thi đim
nghiên cu
Ch tiêu
nghiên cu
Trc
can thip
(n = 52)
Sau
can thip
(n = 52)
p


Gim so
vi trc

can thip
NKHHC chung (đt) 12,46 ± 3,60 3,54 ± 2,38 <0,01 8,92 ± 3,97
NKHH trên cp (đt) 8,15 ± 3,71 2,56 ± 2,12 <0,01 5,59 ± 4,03
NKHH di cp (đt) 4,31 ± 1,05 0,98 ± 0,77 <0,01 3,33 ± 0,90
Ngày mc NKHHC
trung bình
6,40 ± 2,32 2,79 ± 1,71 <0,01 3,61 ± 2,69
T kt qu bng 3.33. cho thy:
- Tr dùng Broncho- Vaxom, s đt mc bnh trung bình ca
NKHHC, NKHH trên cp, NKHH di cp đu gim, NKHHC: SCT
(3,54 ± 2,38), TCT (12,46 ± 3,60), gim hn so vi TCT là (8,92 ± 3,97),
vi p <0,01.
- Ngày mc NKHHC trung bình ca tr: SCT (2,79 ± 1,71), TCT
(6,40 ± 2,32), gim hn so vi trc can thip là (3,61 ± 2,69), vi p < 0,01.

Bng 3.36. Tác đng ca can thip đn s dng thuc kháng sinh  tr
trc và sau khi dùng Broncho- Vaxom


T kt qu bng 3.36. cho thy:
Thi đim
nghiên cu
Ch tiêu
nghiên cu
Trc can
thip
(n = 52)
Sau can
thip
(n = 52)

p

Gim so
vi trc
can thip
S đt s dng kháng sinh 4,15 ± 1,22 1,04 ± 0,81 < 0,01 3,12 ± 1,25
Dùng kháng sinh 52 (100 %) 35 (67,3 %) < 0,01 32,7 ( %)

14
Dùng Broncho-Vaxom cho thy, s dng kháng sinh khi tr
mc NKHHC đã gim so vi trc khi dùng Broncho-Vaxom, c th:
- t s dng kháng sinh trung bình ca tr sau can thip
(1,04 ± 0,81), trc can thip (4,15 ± 1,22), gim so vi trc can
thip là (3,12 ± 1,25), vi p < 0,01.
- T l tr phi dùng kháng sinh sau can thip (67,3 %), trc
can thip (100 %), gim so vi trc can thip là (32,7 %), vi p<0,01.
¬ ánh giá tình trng nhim khun hô hp cp ca tr sau can thip
Bng 3.40. Hiu qu ca bin pháp can thip đi vi tình hình mc
nhim khun hô hp cp ca tr

Nhóm can thip Nhóm chng
Trc
can thip
(1)
(n= 654)
Sau can
thip (2)
(n= 684)
iu tra
ln đu

(3)
(n= 498)
iu tra
ln cui
(4)
(n= 468)
a đim
nghiên
cu

Mc đ
mc bnh
n %n %n %n %
p

CSHQ
( %)
HQ
CT
( %)
NKHHC
chung
276 42,2 166 24,3 230 46,2 214 45,7
p
1 & 2
< 0,01
p
3 & 4
> 0,05
p

2 & 4
< 0,01
CT: 42,42
C: 1,08
41,34
NKHH
trên cp
221 33,8 152 22,2 195 39,2 182 38,9
p
1 & 2
< 0,01
p
3 & 4
> 0,05
p
2 & 4
< 0,01
CT: 34,32
C: 0,77
33,55
NKHH
di cp
55 8,4 14 2,0 35 7,0 32 6,8
p
1 & 2
< 0,01
p
3 & 4
> 0,05
p

2 & 4
< 0,01
CT: 76,19
C: 2,86
73,33
T kt qu bng 3.40. cho thy: Sau 2 nm can thip, tình trng
NKHHC ca tr đã đc ci thin rõ rt:
Nhim khun hô hp cp  nhóm can thip gim t 42,2 %
(TCT) xung còn 24,3 % (SCT) và C là 45,7 %, vi p <0,01.

15
HQCT đt mc 41,34 %. Nh vy nh có can thip mà t l NKHHC
gim đc 41,34 %.
ánh giá s chp nhn ca cng đng vi gii pháp can thip trong
nghiên cu đnh tính
Kt thúc giai đon can thip, nhóm nghiên cu đã tin hành
phng vn sâu, tho lun nhóm các bà m hoc ngi chm sóc tr, y
t thôn bn, cán b y t xã, lãnh đo cng đng đ: ánh giá s chp
nhn ca cng đng vi gii pháp can thip đc thc hin ti đa
phng, các gii pháp can thip đc cng đng chp nhn. T
nhng hiu qu thit thc là: Kin thc, thc hành ca bà m đc
nâng cao. i vi tr: Gim t l mc bnh, t l tái phát và mc đ
nng ca b
nh, t đó đã thúc đy cng đng đón nhn và tích cc
tham gia.

Chng 4: BÀN LUN

4.1. Thc trng NKHHC tr em di 5 tui ti Ch Mi, Bc Kn
4.1.1. Tình hình nhim khun hô hp cp chung

T l NKHH trên cp  tr là 36,1 %, NKHH di cp là 7,8 %,
t l NKHHC chung  tr nh di 5 tui khu vc này là 43,9 %. Kt
qu trên chng t NKHHC  tr em di 5 tui ti cng đng còn
cao
. Ch Mi - Bc Kn mt huyn min núi có nhiu khó khn v
kinh t vn hóa xã hi, tp trung ch yu khong 80 % dân tc thiu
s. i sng ca ngi dân  đây còn gp nhiu khó khn, bà m
thiu kin thc, thc hành chm sóc tr. Kt qu nghiên cu ca chúng
tôi cao hn hn kt qu nghiên cu ca Prietsch S. O. Nm 2008  thành
ph Rio Grande, min Nam Brazil, Nguyn Vn Thiu và Nguyn Hu
K (2003)  Hng Thy - Tha thiên Hu. Nhng kt qu nghiên cu
ca chúng tôi li tng đi phù hp vi nghiên cu ca Nizami S. Q 
cng đng vùng ngoi vi thành ph Karachi, Parkistan (2006).

16
* T l nhim khun hô hp cp ca tr di 5 tui theo nhóm
các dân tc
Ti các khu vc chúng tôi nghiên cu có nhiu dân tc thiu s sinh
sng nh: Tày, Nùng, Dao, H
’
Mông, Hoa, Sán chí, Sán Dìu, Cao lan,
Mng Kt qu nghiên cu cho thy rng: T l NKHH di cp ca tr
em  các dân tc rt khác nhau. Trong khi dân tc Tày (7,0 %) và kinh
(6,7 %), Nùng (9,6 %), Dao (9,9 %), và H
’
Mông (26,3 %). T l NKHH
di cp tr em ngi dân tc H
’
Mông nhiu hn tr em dân tc
Kinh và tr em dân tc thiu s khác (p <0,01). Ti sao tr em dân

tc H
'
Mông b NKHH di cp cao gp hn 3 ln có th hiu, qua
quan sát thc t và phng vn sâu chúng tôi thy ngi H
’
Mông có
phong tc tp quán riêng, h không bao gi làm vic và tip xúc vi
các dân tc khác trên cùng đa bàn, h sng thành chòm, xóm riêng
bit, ch yu làm nng ry, bp đun gia nhà, chung gia súc cnh
nhà, kin thc nuôi con, tp quán sinh hot ca các bà m ngi dân
tc H
’
Mông kém hn các bà m ngi Kinh và ngi Tày. Do vy
các yu t xã hi nh kin thc nuôi con, phong tc tp quán là nhng
vn đ cn phi quan tâm trong khi t chc d phòng bnh NKHHC.
4.2. Các yu t liên quan đn nhim khun hô hp di cp
* Kin thc, thc hành ca bà m vi NKHH di cp.
Kt qu nghiên cu cho thy kin thc, thc hành ca bà m
có
liên quan cht ch đn nhim khun hô hp di cp. Nhóm tr là con
ca bà m có kin thc kém thì có nguy c mc nhim khun hô hp
di cao gp 3,69 ln so vi nhóm tr con ca bà m có kin thc
trung bình và khá tt, vi p<0,01. Khi phân tích yu t thc hành
chm sóc tr ca bà m vi chng trình phòng chng NKHHC cng
cho kt qu tng t, nhim khun hô hp d
i cp tr nh có liên
quan cht ch vi thc hành chm sóc tr ca bà m. Nhóm tr con
ca bà m có thc hành kém thì có nguy c mc nhim khun hô hp
di cao gp 5,18 ln nhóm tr con ca bà m có thc hành trung

17
bình, khá và tt, vi p<0,01. iu này cng phù hp vi đa đim
chúng tôi nghiên cu đó là min núi, vùng cao, giao thông đi li khó
khn, ch yu là dân tc thiu s, phong tc tp quán còn lc hu,
cuc sng ca ngi dân da vào đng rung, nng ry là ch yu, vì
vy vic tip cn vi thông tin còn nhiu hn ch. Vn đ này cng đc
các tác gi đ cp đn. Hàn Trung in (2002) nghiên cu ti Bc
Giang, Hà Tnh, Qung Tr. Chan G. C và cng s (2006)  Malaysia.
4.3. Hiu qu ca can thip cng đng phòng chng NKHHC 
tr em
¬ Tác đng ca can thip đi vi thay đi kin thc, thc hành ca bà m
Qua hai nm can thip, kin thc, thc hành ca bà m đi vi
NKHHC  nhóm can thi
p đã có s ci thin rõ rt, mc đ kin thc
ca các bà m đc trình bày  bng 3.23, sau can thip các bà m
kin thc kém gim t 86,7 % (TCT) xung còn 6,4 % (SCT). Kin
thc trung bình và kin thc khá, tt  nhóm can thip đu tng lên
so vi trc can thip và so vi nhóm chng. Bà m khi đã có kin
thc thì cn vn dng vào thc t đ chm sóc tr: Sau can thip,
thc hành chm sóc tr ti nhà ca các bà m thay đi rõ rt, thc
hành kém  nhóm can thip gim t 81,3 % (TCT) xung còn 14,5 %
(SCT), 76,2 % (C) vi p < 0,01, HQCT đt mc 81,38 %.
Kt qu nghiên cu ca chúng tôi cng phù hp vi nghiên cu
ca mt s tác gi trong nc và trên th gii: Hàn Trung in
(2002), nghiên cu NKHHC  tr di 1 tui ti cng đng và tác
đng ca TT - GDSK ti đa bàn mt s xã ca các tnh Bc Giang,
Hà Tnh, Qung Tr. Simiyu D. E. (2003), nghiên cu kin thc, thái
đ, thc hành ca các bà m đi vi nhim khun hô hp  Kenya.

18
4.3.2. Hiu qu ca can thip phòng chng nhim khun hô hp cp
4.3.2.1. ánh giá tình hình mc NKHHC qua theo dõi dc ti h
gia đình
¬ Mt đ mi mc nhim khun hô hp cp ti các xã can thip
 đánh giá tình hình mc mi NKHHC, chúng tôi tin hành
theo dõi dc tr trong hai nm can thip bng 3.29 cho thy: t mc
mi: Kkhông viêm phi, ho hoc cm lnh, nm 2008 (3,51 đt/
n
m/tr, tng đng vi 3510 đt/1000 nm - tr) thp hn so vi
nm 2007 (5,43 đt/nm / tr, tng đng vi 5430/1000 nm - tr). t
mc mi: Viêm phi; viêm phi nng nm 2008 (0,31 đt/nm/tr, tng
đng vi 310 đt/1000 nm - tr) thp hn so vi nm 2007 (0,70 đt/nm /
tr, tng đng vi 700/1000 nm - tr). Ni dung can thi
p nm đu là
TT – GDSK và theo dõi điu tr ti ch và ti trm y t, nng chuyn
tuyn trên; nm th hai kt hp các gii pháp trên vi ch đnh nhóm
tái phát nhiu ln đc s dng thuc tng cng min dch
(Broncho- Vaxom). iu đó đã giúp cho các bà m hiu đc nhng
vic mà h cn phi làm đ gii quyt các vn đ
sc khe, bnh tt
ca con h bng chính n lc ca bn thân và s h tr t bên ngoài.
T đó các bà m có quyt đnh thc hin nhng hành đng
thích hp nht đ bo v và nâng cao sc khe cho bn thân, gia đình
và cng đng nói chung và cho tr em nói riêng. T l mc mi nm
th hai đã gim hn nm th nh
t. Kt qu nghiên cu ca chúng tôi

 nm th nht thì cao hn kt qu nghiên cu ca Ruan I.(2005):
c lng t l viêm phi  tr em di 5 tui trên phm vi toàn
cu, cho thy: T l mi mc các đt viêm phi  các nc đang phát
trin là 0,29 đt/nm/tr. Kt thúc nm th hai can thip, t l mc
mi đt viêm phi trong nghiên c
u ca chúng tôi so vi tác gi
Ruan I. Thì xp x 1/1. Nhng kt qu ca chúng tôi li cao hn kt
qu nghiên cu ca Ruan I. khi đánh giá t l mc mi viêm phi 
tr di 5 tui  các nc phát trin (0,026 đt/nm/ tr), có l tr em
 các nc phát trin, đc chm sóc toàn din hn v mi lnh vc

19
nh: Kinh t, vn hóa xã hi và y t…vì th tình hình mc bnh ca
tr ít hn  các nc đang phát trin.
ánh giá hiu qu và tính an toàn khi dùng Broncho - Vaxom đi
vi tr NKHHC tái phát nhiu ln  nhóm can thip.
* Gim s ln mc bnh
T trong thc tin, chúng tôi nhn thy có mt s các cháu nh
do đc đim nh: Tr đ non, c đa d
ng, d tt, suy dinh dng
nên kh nng đ kháng yu. Nhng cháu này dù b m c gng chm
sóc nhng tr vn mc NKHHC nhiu ln. Mt trong nhng đim
chính ca nghiên cu này là nu sau khi can thip vi thi gian mt
nm bng TT- GDSK mà tr vn b mc NKHHC nhiu ln (≥10 ln
NKHHC trên/1 nm hoc b ít nht 3 ln NKHH di cp/1 n
m) thì
nhóm nghiên cu cho tr s dng thuc tng cng min dch
Broncho- Vaxom, kt qu cho thy, khi dùng Broncho- Vaxom cho
tr thì NKHHC gim tái phát rõ rt (bng 3.33), th hin bng gim
s đt mc NKHHC chung sau dùng thuc còn (3,54 ± 2,38) so vi

trc khi dùng thuc là (12,46 ± 3,60), vi (p<0,01). Trong đó đt
mc NKHH trên cp trung bình sau khi dùng thuc là (2,56 ± 2,12)
so vi trc khi dùng thuc là (8,15±3,71), vi (p<0,01). Tng t
nh vy thì s đt mc NKHH di c
p sau dùng thuc là (0,98 ± 0,77)
so vi trc dùng thuc là (4,31±1,05), vi p<0,01. Kt qu
nghiên cu cho thy Broncho- Vaxom có tác dng làm gim tn
sut mc NKHHC.
* Gim s dng kháng sinh
Theo dõi v s dng thuc kháng sinh, trong nghiên cu ca
chúng tôi (bng 3.36) cho thy có 32,7 % tr dùng Broncho-Vaxom
không phi dùng thuc kháng sinh trong thi gian mt nm theo dõi.
Ngc li trc khi dùng thuc tr nào cng phi dùng kháng sinh.
S khác bit này có ý ngha thng kê (p< 0,01). S đt phi s
 dng
kháng sinh trung bình sau khi dùng thuc là (1,04 ± 0,81), so vi
trc khi dùng thuc là (4,15 ± 1,22), vi (p< 0,01). Kt qu nghiên

20
cu cho thy, dùng Broncho- Vaxom s gim vic s dng kháng
sinh  các tr b NKHHC tái phát nhiu ln.
* Tính an toàn và s chp nhn ca cng đng đi vi Broncho – Vaxom.
Thuc an toàn và dung np tt, đó là trong 52 trng hp s
dng thuc Broncho- Vaxom, thì không thy trng hp nào có tác
dng không mong mun. Ngoài hiu qu v mt y t, chúng ta còn
thy hiu qu v xã hi đó là: S ch
p nhn ca cng đng, thông tin
thu đc t các cuc phng vn, tho lun nhóm các bà m đã cho
thy, s tip cn ca các bà m trong thi gian đu mi trin khai rt
khó khn, do bà m cha nhn thy tác dng ca thuc và ngn ngi

khi phi cho tr s dng thuc trong thi gian khá dài và nhiu đt.
Tuy vy sau vài tháng các bà m li hng ng nhi
t tình. Nhiu
tr sau s dng thuc đã không mc NKHHC hoc s ln tái phát
gim và mc đ mc bnh nh. Ngoài li ích phòng bnh cho tr,
khía cnh kinh t và s tha mãn ca các gia đình cng đc tính đn
khi cho tr s dng thuc phòng NKHHC. H d tính mt đt mc
bnh tng chi phí cho chm sóc và điu tr c tính khong t hai
trm ngàn
đn hai triu đng bao gm chi phí đi li, chm sóc, công
lao đng ca ngi chm sóc, chi phí mua thuc Chính vì s tính
toán khá toàn din c v mt sc khe, chi phí và s hài lòng nên
ngi dân hng ng vic cho tr s dng thuc phòng ngay c khi
h phi t chi tr tin mua thuc vi mc hai trm nm mi ngàn
đng vào thi đim đó. iu này hoàn toàn trái ngc v
i gi thit
ca nhóm nghiên cu và cán b y t đa phng trc khi tin hành
can thip: “chi phí mua thuc tng cng min dch cao s là rào cn
đi vi ngi dân sng  khu vc min núi, vùng cao có điu kin
kinh t khó khn và lc hu”.
Kt qu nghiên cu ca chúng tôi cng phù hp vi nhn
xét trong các nghiên cu gn đây v hiu qu và tính an toàn
c
a Broncho- Vaxom trong d phòng NKHHC  tr em ca

21
Nguyn Tin Dng, Lê Th Hoàn và cng s (2007), Phm Thu
Hin, ào Minh Tun (2010), Zielnik-Jurkiewicz B (2005).
4.3.2.2. Tác đng ca can thip làm gim t l mc bnh nhim
khun hô hp cp ca tr ti cng đng.

Kt qu nghiên cu ca chúng tôi cho thy  nhóm can thip và
đi chng trong c hai giai đon trc và sau can thip, t l tr mc
NKHHC có s khác bit rõ r
t đc th hin trong bng 3.40 cho thy,
NKHHC  nhóm can thip gim t 42,2 % (TCT) xung còn 24,3 %
(SCT), 45,7 % (C) vi p<0,01, HQCT đt mc 41,34 %. Vi kt
qu nghiên cu, chúng tôi có nhn đnh ban đu là các gii pháp can
thip ti cng đng có tác đng đn tình hình mc NKHHC ca tr,
chúng tôi đã tin hành can thip bng TT- GDSK trong thi gian 2
nm và kt hp cho tr ung thuc tng cng min dch vào n
m
th hai, đng thi đánh giá tác đng bng theo dõi dc v mc
NKHHC ca tr trong sut thi gian đó. Có l vi vic thc hin các
gii pháp liên tc và duy trì ti cng đng nh vy, đã có tác đng
đn gim mc bnh  tr.
iu này cng phù hp vi thông tin thu đc t vic phng vn
các bà m đó là: Con ca h
đc chm sóc tt hn, ít mc bnh hn
và mc đ nng ca bnh cng gim đi. Mt s nghiên cu trên th
gii cng khng đnh rõ điu này: Nghiên cu ca Vitolo M. R. 
Brazil (2008), Khin Myat Tun, Han Win (2005).
4.3.2.3 S chp nhn ca cng đng vi bin pháp can thip
phòng chng NKHHC ti đa đim nghiên cu
Kt thúc giai đon can thip, nhóm nghiên c
u đã tin hành
phng vn sâu, tho lun nhóm các bà m hoc ngi chm sóc tr, y
t thôn bn, cán b y t xã, lãnh đo cng đng đ: ánh giá s chp
nhn ca cng đng vi bin pháp can thip đc thc hin ti đa
phng, kt qu thu đc nh sau:
Các bin pháp can thip phòng chng NKHHC cho tr em di 5

tui  huyn Ch
 Mi, tnh Bc Kn đc cng đng chp nhn. Qua

22
phng vn sâu và tho lun nhóm chúng tôi nhn đc s đng thun
ca cán b lãnh đo cng đng, ca cán b y t xã, ca chính ngi
dân ni đây và đc bit là s chp nhn ca các bà m nuôi con nh.
H cho rng khi tham gia vào chng trình, đã nhn đc nhng hiu
qu thit thc là kin thc, thc hành chm sóc tr ca bà m đ
c
nâng cao. i vi tr: Gim t l mc bnh, t l tái phát và mc đ
nng ca bnh. iu đó đã thúc đy cng đng đón nhn và tích cc
tham gia. S chp nhn ca cng đng vi mô hình can thip phòng
chng bnh NKHHC cho tr th hin  s t nguyn tham gia và s
chuyn giao công ngh ca đ tài cho đ
a phng, đó chính là tính
bn vng ca bin pháp can thip.

KT LUN

1. Mt s đc đim dch t nhim khun hô hp cp  tr di 5
tui ti đa đim nghiên cu trc can thip.
- T l nhim khun hô hp cp ca tr trc thi đim can
thip
còn cao chim 43,9 %, nhim khun hô hp trên cp (36,1 % ),
nhim khun hô hp di cp (7,8 %).
- T l
 nhim khun hô hp di  tr dân tc H
’
Mông (26,3 %)

cao hn tr em dân tc kinh (6,7 %) và cng cao hn tr em dân tc Tày
(7,0 %). Vi p< 0,01.
2. Yu t liên quan đn nhim khun hô hp di cp

Có nhiu yu t liên quan đn nhim khun hô hp di cp
ca tr  khu vc min núi nh: Tiêm chng không đ hoc đ
nhng không đúng lch (OR hiu chnh:10,8). Thc hành chm sóc
tr ca bà m kém (OR hiu chnh: 4,61). Cai sa sm di 12 tháng
(OR hiu chnh: 4,39). M thiu kin thc chm sóc tr (OR hiu
chnh: 3,38). Gia đình có ngi hút thuc lá, thu
c lào trong nhà, gn tr
( OR hiu chnh: 3,29). Chung gia súc gn nhà (OR hiu chnh: 2,0).

23
Tình trng nhà m thp (OR hiu chnh:1,85). Bp đun trong nhà
(OR hiu chnh: 1,75).
3. Hiu qu ca bin pháp can thip đi vi nhim khun hô hp
cp ti cng đng.
* Kin thc, thc hành ca bà m tt lên sau can thip:
- Kin thc kém ca bà m  nhóm can thip gim t 86,7 %
(trc can thip) xung còn 6,4 % (sau can thip), 77,6 % (đi
chng). Hiu qu
 can thip đt mc 86,67 %, vi p < 0,01.
- Thc hành kém  nhóm can thip gim t 81,3 % (trc can
thip) xung còn 14,5 % (sau can thip), 76,2 % (đi chng) vi
p <0,01. Hiu qu can thip đt mc 81,38 vi p< 0,01.
* S dng dch v y t hp lý hn và t l mc bnh gim:

- S đt mc nhim khun hô hp di cp trung bình đn trm 
các xã can thip (0,67 ± 0,26) nhiu hn so vi các xã chng

(0,39 ± 0,35), vi p < 0,01.
- T l dùng kháng sinh  các xã can thip (64,6 %) thp hn
so vi các xã chng (89,6 %), vi p< 0,01. Hng dn điu tr ti nhà
ca các xã can thip (92,9 %) cao hn so vi các xã chng (74,2 %),
vi p < 0,01.

- Nhim khun hô hp cp  các xã can thip gim t 42,2 %
(trc can thip) xung còn 24,3 % (sau can thip), 45,7 % (đi chng),
vi p < 0,01. Hiu qu can thip đt mc 41,34 %.
* Mt đ mi mc nhim khun hô hp cp trong thi gian can thip:
- Không viêm phi: Ho hoc cm lnh gim sau can thip
+ Mt đ đt mi mc: Nm 2008 (3,51 đt/ nm /tr, tng
đng v
i 3510 đt/1000 nm – tr) thp hn so vi nm 2007 (5,43
đt/nm/tr, tng đng vi 5430/1000 nm – tr). Ch s hiu qu
đt mc 35,36 %.
- Viêm phi; viêm phi nng gim sau can thip
+ Mt đ đt mi mc: Nm 2008 (0,31 đt/ nm /tr, tng
đng vi 310 đt/1000 nm – tr) thp hn so vi nm 2007 (0,70

24
đt/nm/tr, tng đng vi 700/1000 nm – tr). Ch s hiu qu
đt mc 55,71 %.
* Kt qu theo dõi tr ung thuc tng cng min dch (Broncho-
Vaxom) tt hn so vi trc khi ung thuc.
- S đt mc bnh trung bình nhim khun hô hp cp: Sau can
thip (3,54 ± 2,38), trc can thip (12,46 ± 3,60), gim so vi trc
can thip là (8,92 ± 3,97), vi p <0,01.
- t s d
ng kháng sinh trung bình ca tr sau dùng thuc là

(1,04 ± 0,81), gim rõ rt so vi trc dùng thuc (4,15 ± 1,22), vi p < 0,01.
- T l tr phi dùng kháng sinh sau dùng Broncho-Vaxom (67,3 %),
trc dùng Broncho-Vaxom (100 %), gim so vi trc dùng thuc là 32,7 %),
vi p<0,01.
KHUYN NGH

1. ng y, y ban nhân dân xã và các ban ngành, phi hp
vi trm y t, nhân viên y t thôn bn tng cng truyn thông - Giáo
dc sc khe bng các hình thc, ni dung phù hp vi ngi dân
cng đng min núi, vùng cao, dân tc thiu s. Huy đng cng đng
tham gia vào phòng chng bnh tt nói chung và bnh nhim khun
hô hp cp nói riêng, ci thin điu kin v sinh nhà  phù hp v
i
ngun lc ca gia đình và đa phng đ gim thiu các yu t liên
quan đn nhim khun hô hp cp  tr. Phi hp tt gia gia đình, y
t và lãnh đo cng đng các cp trong công tác chm sóc sc khe
tr em ti cng đng.
2. S dng thuc tng cng min dch (Broncho- Vaxom) cho
nhóm tr mc nhim khun hô h
p tái phát nhiu ln ti cng đng
bng xã hi hóa.
3. Mô hình can thip có hiu qu tt  cng đng dân tc thiu
s, min núi, vùng cao. Cn đc nhân rng sang các đa bàn khác
tng t nhm tng cng s hng li ca cng đng.



DANH MC CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CU Ã CÔNG B,
CÓ LIÊN QUAN N LUN ÁN

1. àm Th Tuyt, Nguyn Thành Trung (2009), "S chp nhn ca
cng đng đi vi gii pháp can thip phòng chng nhim
khun hô hp cp tính  tr em di 5 tui ti huyn Ch
Mi, tnh Bc Kn", Tp chí Y hc thc hành, Hà Ni,
40(680), tr. 50 - 55.
2. àm Th Tuyt, Mai Anh Tun, Nguyn Thành Trung (2010),
"Tác đng ca truyn thông giáo dc sc kho đ
n kin thc,
thái đ, thc hành phòng chng nhim khun hô hp cp tính
ca bà m có con di 5 tui ti huyn Ch Mi, tnh Bc
Kn", Tp chí Y hc thc hành, Hà Ni, 2(705), tr.79 - 83.
3. àm Th Tuyt, Nguyn Thành Trung, Trng Vit Dng (2010),
"Hiu qu và tính an toàn ca Broncho-Vaxom trong d
phòng nhim khun hô hp cp  tr di 5 tui ti huyn
Ch
Mi, tnh Bc Kn", Tp chí Y hc thc hành, Hà Ni,
8(730), tr. 31 - 34.