M ột số biện pháp nhằm phòng chống trục lợi trong bảo hiểm xe cơ giới ở các công ty bảo hiểm tại Việt Nam

Website: Email : Tel : 0918.775.368
LỜI MỞ ĐẦU
Trong cuộc sống và hoạt động sản xuất kinh doanh, đôi khi chúng ta thường
gặp phải những rủi ro bất ngờ xảy ra. Rủi ro do thiên tai, do sự biến động của khoa
học công nghệ, do môi trường xã hội. Bất kể do nguyên nhân gì, khi rủi ro xảy ra
thường gây thiệt hại về kinh tế, ảnh hưởng đến đời sống, đến hoạt động sản xuất
kinh doanh chưa kể đến là những tổn thất về người, về của. Để đối phó với hậu quả
của rủi ro, người ta sử dụng nhiều biện pháp, nhưng biện pháp hiệu quả nhất là bảo
hiểm. Tuy nhiện, bên cạnh những người thực sự mong muốn tham gia bảo hiểm để
bảo vệ, ổn định cuộc sống của mình thì có không ít người đã lợi dụng bảo hiểm để
thu lợi bất chính bằng các hành vi trục lợi bảo hiểm. Một điều đáng buồn thay là
hiện tượng này ngày càng trở nên phổ biến với mức độ ngày càng nghiêm trọng, đặc
biệt là trong bảo hiểm xe cơ giới.
Trên thế giới, gian lận bảo hiểm đã được quan tâm và bàn luận từ rất sớm. Và
người ta đã thực hiện nhiều biện pháp khác nhau nhằm làm hạn chế số lượng cũng
như mức độ nghiêm trọng của các vụ trục lợi bảo hiểm. Ở Việt Nam, hành vi trục lợi
bảo hiểm cũng đang là một vấn đề bức xúc và đã thu hút được sự quan tâm lớn của
các Công ty bảo hiểm trong nước.
Với tư cách là một sinh viên chuyên ngành kinh tế, nhận thức rõ được tính
cấp thiết của việc nghiên cứu vấn đề này, em xin chọn đề tài tiểu luận của mình là :
“ M ột số biện pháp nhằm phòng chống trục lợi trong bảo hiểm xe cơ giới
ở các công ty bảo hiểm tại Việt Nam ”
Trên cơ sở xem xét thực trạng hiện tương trục lợi bảo hiểm trên thế giới nói
chung và tại các công ty bảo hiểm Việt Nam nói riêng, tiểu luận chủ yếu đề cập đến
các giải pháp cũng như các kiến nghị cần thiết cho công tác phòng chống trục lợi
trong bảo hiểm xe cơ giới tại Việt Nam nhằm góp phần củng cố và nâng cao hiệu
quả kinh doanh của loại hình bảo hiểm này.
Ngoài phần Mở đầu và Kết luận, nội dung của tiểu luận được chia làm 3 phần
chính :
Đề án môn học
Chương I: Khái quát chung về trục lợi bảo hiểm và trục lợi trong bảo hiểm

xe cơ giới.
Chương II: Thực trạng trục lợi trong bảo hiểm xe cơ giới tại các công ty
bảo hiểm ở Việt Nam
Chương III: Các giải pháp phòng chống trục lợi trong bảo hiểm xe cơ giới
tại các công ty Bảo hiểm ở Việt Nam
Trong quá trình tìm tài liệu, phân tích và tìm hiểu thực tế nhằm hoàn thiện
được đề tài, em đã nhận được sự giúp đỡ nhiệt tình của thầy giáo, Ths Nguyễn Đình
Trung. Tuy nhiên, do thời gian và khả năng còn hạn chế, em không thể tránh khỏi
những thiếu sót. Em rất mong nhận được những ý kiến đóng góp và phê bình của
các thầy, cô và các bạn để giúp em có được nhận thức đúng đắn và đầy đủ hơn. Em
xin chân thành cảm ơn !
Hà Nội, tháng 6 năm 2007
Sinh viên
Quách Mai Vân
Quách Mai Vân – Công nghiệp 46A
2
Đề án môn học
Chương I:
Những vấn đề về trục lợi trong bảo hiểm
I/ Một số khái niệm chung .
1. Trục lợi trong bảo hiểm
Theo liên đoàn chống gian lận bảo hiểm Canada (thành lập tháng 6 năm
1994) thì trục lợi bảo hiểm là “hành vi cố ý lừa dối của tổ chức, cá nhân nhằm thu
lợi bất chính khi tham gia bảo hiểm, bồi thường bảo hiểm, trả tiền bảo hiểm và giải
quyết khiếu nại bảo hiểm”. Cho dù xảy ra ở đâu, mức độ thiệt hại đến đâu, song xét
về trước mắt cũng như lâu dài, trục lợi bảo hiểm đều để lại những tác động tiêu cực
đến sự phát triển lành mạnh của thị trường bảo hiểm, các doanh nghiệp bảo hiểm và
người tham gia bảo hiểm. Hành vi này có thể có chủ đích ngay từ khi tham gia bảo
hiểm hoặc phát sinh sau khi xảy ra rủi ro cho đối tượng bảo hiểm nhằm chiếm đoạt
một số tiền từ nhà bảo hiểm mà đáng lý ra họ không được hưởng.

Theo lẽ thông thường rủi ro, tổn thất đã xảy ra thì không được bảo hiểm. Bảo
hiểm thương mại chỉ nhận bảo hiểm cho những rủi ro tiềm ẩn và không lường trước.
Có nghĩa là rủi ro được bảo hiểm chỉ là giả thuyết xảy ra trong tương lai nhưng
không biết chính xác diễn biến sự kiện sẽ xảy ra ở đâu, bao giờ và cụ thể là rủi ro gì,
mức độ tổn thất ra sao...
Hay nói nôm na, bảo hiểm giống như trong điều trị bệnh của ngành y tế
“Phòng còn hơn chữa”. Trong lĩnh vực bảo hiểm, mua bảo hiểm chính là “phòng
tránh rủi ro trước khi nó xảy ra”. Những vụ trục lợi xảy ra trong ngành bảo hiểm
thời gian gần đây đã khiến công luận càng lo ngại hơn về khả năng cấu kết ăn chia
giữa khách hàng và người của công ty bảo hiểm để lập hồ sơ khống nhận tiền bồi
thường.
“Hành vi gian dối trong quá trình làm hồ sơ bảo hiểm không phải là mới, mà
thường xuyên xảy ra vì liên quan đến quyền lợi của cả 2 bên: khách hàng và người
làm thủ tục bồi thường... với cơ chế bảo hiểm thì trong một số trường hợp cũng dễ
xảy ra chuyện ăn chia khi nhận tiền….”. Một chuyên gia bảo hiểm đã nhận xét.
Trục lợi bảo hiểm bị xem là hành vi vi phạm và bị xử phạt theo những cơ chế
khác nhau từ dân sự, hành chính cho đến chế tài. Trục lợi bảo hiểm có thể bắt đầu từ
việc không trung thực trong hợp đồng bảo hiểm như khai báo không đúng với thực
tế, khai báo tình trạng bệnh không đúng của người mua bảo hiểm. Mục đích của trục
lợi bảo hiểm là nhằm chiếm đoạt tài sản của các công ty bảo hiểm mà nguồn tài sản
Quách Mai Vân – Công nghiệp 46A
3
Đề án môn học
này do sự đóng góp của nhiều người. Theo các chuyên gia ngành bảo hiểm, hành vi
này trước mắt gây bất lợi cho các doanh nghiệp bảo hiểm, nhưng về lâu về dài sẽ
ảnh hưởng đến người mua bảo hiểm vì họ sẽ phải chịu khoản phí cao hơn từ các nhà
kinh doanh bảo hiểm.
Như vậy, đi liền với sự ra đời của bảo hiểm, là sự ra đời của các hành vi gian
lận trong bảo hiểm. Trong lịch sử, không ai là không biết đến vụ chìm tàu
TITANIC ở Đại Tây Dương năm 1912 và câu chuyện về chuỗi hồng nọc trên con

tàu đã trở thành giai thoại cho nhiều trang báo.
Trong một buổi lễ rất long trọng, phu nhân tổng thống Kenardy đã xuất hiện
với chuỗi ngọc cực kỳ lấp lánh khiến tất cả các quan khách có mặt tại đó phải trầm
trồ khen ngợi. Thế nhưng chuỗi ngọc này khiến cho một nhân viên cao tuôit, lúc đó
đang là cố vấn của Lloyd’s không khỏi ngạc nhiên đến sửng sốt. Ông đã nhận ra đây
chính là chuỗi ngọc hồng ngọc đã được Lloyd’s bồi thường từ vụ đắm tàu TITANIC
với trị giá 30.000.000 USD từ mấy chục năm về trước, và ông lập tức tiến hành điều
tra vụ việc. Tuy nhiên, bức màn bí mật về chuỗi hồng ngọc vẫn chưa được khám phá
sau cái chết đột ngột của nhân viên nọ mà nguyên nhân cho đến giừo vẫn chưa được
xác minh.
Gạt bỏ những yếu tố chủ quan, ta vẫn thấy nhiều điều đáng nghi vấn. Tại sao
chuỗi hồng ngọc lại xuất hiện khi mà người cứ ngỡ rằng nó đã bị vùi sâu dưới đáy
biển? Có sự gian dối gì ở đây? Qua đó cho thấy được những trở ngại rất lớn để điều
tra phát hiện ra hành vi gian lận trong bảo hiểm. Và hẳn kẻ gian phải là một đạo diễn
bậc thầy mới có thể dàn dựng cả một sự kiện trên, nhất là những sự kiện đã trải qua
hàng vài thập kỷ.
Và cho đến nay, trên thế giới, trục lợi bảo hiểm được biết đến như một vấn
đề nhức nhối, không những ảnh hưởng tới kết quả hoạt động kinh doanh của các
công ty bảo hiểm mà còn gây tác động xấu tới xã hội, gây thiệt hại trực tiếp đến
những khách hàng mua bảo hiểm trung thực. Các công ty bảo hiểm đã bỏ ra không ít
thời gian và tiền của cho vấn đề này nhưng số lượng các vụ gian lận vẫn gia tăng
theo thời gian và thủ đoạn ngày càng tinh vi hơn. Rất nhiều nước trên thế giới đã
phảitiến hành thống kê thường xuyên các vụ trục lợi bảo hiểm để có biện pháp đối
phó. Ở Mỹ, năm 2003 có tới 33.000 vụ bị truy tố, trong đó đã xét xử 2.500 vụ với
tổng số tiền gian lận tới 96 tỷ USD. Còn theo Hiệp hội các Hãng Bảo hiểm Châu
Âu, hằng năm họ bị thiệt hại vì gian lận bảo hiểm không dưới 10 tỷ USD, tức là gần
2,5 % số tiền đóng phí bảo hiểm. Trong những ngành kinh tế có mức độ rủi ro cao ở
Châu Âu thì thất thoát do trục lợi bảo hiểm chiếm khoảng 9-15% tổng phí thu.
Trong nhiều lĩnh vực bảo hiểm, thiệt hại do gian lận bảo hiểm lên tới 10-15% tổng
Quách Mai Vân – Công nghiệp 46A

4
Đề án môn học
số tiền trả bảo hiểm.Chỉ tính riêng các vụ gian lận về cháy, mất cắp xe hơi, mất trộm
tại nhà , các hãng bảo hiểm đã phải chi tới gần 12 tỷ FFr, còn ở Canada đã phải chi
khoảng từ 1,3 đến 2 tỷ USD.
Đôi khi, để có thể nhận được khoản tiền phi pháp, người ta đã không từ bất
cứ một thủ đoạn dã man nào. Ở Côbê, có một cặp vợ chồng nọ đã đang tâm ném đứa
con gái 14 tháng tuổi của họ xuống cầu thang. Và họ kỳ vọng rằng sau cái chết của
em bé họ sẽ nhận được một khoản tiền bảo hiểm khá lớn để có thể trang trải hết các
nợ nần mà họ đã mắc phải.
2. Trục lợi trong bảo hiểm xe cơ giới
Hầu hết ở các nước trên thế giới, ý đồ gian lận nảy sinh không chỉ sau khi tai
nạn xảy ra mà còn cả trước khi có tai nạn. Như vậy, trục lợi bảo hiểm xe cơ giới là
hành vi cố ý thay đổi tình tiết (như thay đổi người lái xe, hay thay đổi vị trí người
trên xe, …) hoặc tiện cho việc thay đổi tình tiết ( như tai nạn xảy ra ở nơi vắng vẻ ít
người qua lại) hoặc số tiền đền bù ước tính là lớn.
Những kẻ trục lợi đã cố tình gian dối, lừa đảo để chiếm đoạt một số tiền từ
nhà bảo hiểm mà đáng lý ra họ không được hưởng. Đó là các trường hợp rủi ro gây
thiệt hại cho đối tượng bảo hiểm không thuộc trách nhiệm của nhà bảo hiểm (ngoài
phạm vi bảo hiểm, ngoài thời hạn bảo hiểm) nhưng cố ý tạo lập hồ sơ giả để đòi bồi
thường
Việc trục lợi bảo hiểm được thực hiện thông qua việc hợp lý hoá ngày và
hiệu lực bảo hiểm. Trên thực tế, còn có việc tạo hiện trường giả các vụ tai nạn xe cơ
giới, cháy hoặc chìm tàu, cố ý gây tai nạn trong bảo hiểm tài sản và bảo hiểm trách
nhiệm, gian lận đối với người thứ ba: không bồi thường cho người thứ ba, mặc dù đã
nhận tiền bảo hiểm...
Cách thức gian lận thì ngày càng tinh vi. Từ một ví dụ đơn giản một khách
hàng thông báo đến công ty bảo hiểm về việc chiếc xe môtô của anh ta bị mất cắp
nhưng trên thực tế thì chiếc xe môtô đó đã được tháo rời để bán từng phụ tùng. Hay
như tại Quảng Ninh xe gây tai nạn xong kéo xe về nhà đi mua bảo hiểm rồi mới bắt

đầu khai báo tai nạn, tại Cần Thơ xe tự ngã nhưng đã câu kết với chủ xe khác có
mua bảo hiểm để được bồi thường.
II. Các hình thức trục lợi trong bảo hiểm xe cơ giới.
Lĩnh vực bảo hiểm ngay` càng phát triển, một phần do mức sống của nhân
dân ngày càng tăng lên, một phần là do những nhận thức ngày càng đúng đắn về bảo
Quách Mai Vân – Công nghiệp 46A
5
Đề án môn học
hiểm. Tuy nhiên, lại có một nghịch lý là số lượng các vụ trục lợi cùng với các hình
thức trục lợi ngày càng đa dạng. Đặc biệt là trong bảo hiểm xe cơ giới.
1/ Hợp lý hóa ngày xảy ra tai nạn và hiệu lực bảo hiểm
Có thểdo vô tình hay cố ý, chủ xe đã không mua bảo hiểm. Và khi tai nạn
xảy ra sẽ nằm ngoài thời hạn bảo hiểm, người trục lợi sẽ tìm mọi cách để làm hợp lý
hóa ngày tai nạn cũng như hiệu lực bảo hiểm.
Có 2 cách để thực hiên:
+Ghi lại ngày tai nạn cho tai nạn nằm trong thời hạn bảo hiểm
+ Ghi lùi lại ngày trên chứng nhận bảo hiểm cho tai nạn nằm trong thời hạn
bảo hiểm
a/ Ghi lại ngày tai nạn
Trường hợp người bị tai nạn nhưng chưa mua bảo hiểm thì chủ xe sẽ lập tức
mua bảo hiểm cho xe, đồng thời tìm mọi cách mua chuộc các cơ quan chức năng để
ghi lại ngày tai nạn xảy ra sau so với ngày thực tế.
Trường hợp tai nạn xảy ra mà lúc đó đã hết hạn bảo hiểm, thì chủ xe sẽ tìm
mọi cách để ghi ngày tai nạn xảy ra trước so với ngày thực tế.
b/ Ghi lùi ngày trên giấy chứng nhận nhận bảo hiểm
Trongcả 2 trường hợp chưa tham gia bảo hiểm hay đã hết hạn bảo hiểm, thì
người gian lận vẫn có thể dùng cách mua chuộc người bán bảo hiểm cho phù hợp
với tai nạn.
2/ Khai tăng số tiền tổn thất.
- Đối với bảo hiểm vật chất thân xe :

+ Sửa báo giá sửa chữa cao hơn so với thực tế, thúc ép công ty bảo hiểm
chấp nhận phương án khắc phục hậu quả tai nạn bất hợp lý như thiệt hại bộ phận nhẹ
nhưng đòi thay mới.
+ Không thiệt hại, không sửa chữa nhưng cũng kê khai đưa vào hợp đồng sửa
chữa.
+ Lấy cắp phụ tùng xe ( gương, kính…), tải sản, hàng hóa chở trên xe và thay
vào đồ đã hỏng.
+ Sửa chữa thay thế cả những bộ phận hư hỏng không do tai nạn hoặc bị tai
nạn từ trước khi bảo hiểm.
Quách Mai Vân – Công nghiệp 46A
6
Đề án môn học
+ Thay thế những vật tư cũ, tái chế lại…nhưng vẫn kê khai thay mới.
- Đối với bảo hiểm trách nhiệm dân sự : Khai tăng số tiền tổn thất hoặc số
tiền phải bồi thường cho người thứ ba, đưa tài sản hoặc hàng hóa hư hỏng (đối với
bảo hiểm trách nhiệm dân sự đối với hàng hóa) không do tai nạn vào hiện trường tai
nạn hoặc biên bản tai nan.
3. Thay đổi tình tiết trong vụ tai nạn.
+ Thay đổi lỗi, nguyên nhân trong vụ tai nạn.
+ Sửa chữa hiệu lực bằng lái (do hết hạn hoặc không phù hợp với loại xe
được lái).
+ Thay đổi người lái có giấy phép lái xe hợp lệ ( tai nạn do người lái xe
không có bằng lái hoặc bằng lái không có hiệu lực)
+Sửa chữa hiệu lực giấy phép lưu hành (do hết hạn hiệu lực)
4. Lập hồ sơ hiện trường giả
+ Di chuyển xe từ nơi bị tai nạn đến nơi khác để lập biên bản
+Đổi biển số của xe không bị tai nạn đã mua bảo hiểm vào xe bị tai nạn chưa
mua bảo hiểm để chụp ảnh, khám nghiệm, lập biên bản.
5. Lập hồ sơ khiếu nại nhiều lần
Chủ xe tham gia bảo hiểm cùng một nghiệm vụ ở nhiều công ty bảo hiểm

nhưng không thông báo cho các công ty này biết. Khi tai nạn xảy ra thì tiến hành lập
hồ sơ đòi bồi thường ở tất cả các công ty bảo hiểm.
Hai xe đâm nhau, chủ xe một mặt đã được xe khác bồi thường thiệt hại
nhưng một mặt vẫn tiếp tục khiếu nại đòi bồi thường về thân xe.
Hai xe cùng có lỗi gây tai nạn cho người thứ ba, cả hai cùng lập hồ sơ và quy
lỗi toàn bộ về mỗi xe để được hưởng bồi thường về trách nhiệm dân sự.
6. Cố ý gây tai nạn
Đây là cách thức trục lợi ít gặp tuy nhiên, lại nguy hiểm nhất, bằng cách đốt
xe, cho xe lao xuống vực, hủy toàn bộ xe, khi xe đã bị tai nạn thì phá hủy một số bộ
phận khác để được thay mới.
Quách Mai Vân – Công nghiệp 46A
7
Đề án môn học
7. Các loại khác
III/ Hậu quả của hành vi trục lợi bảo hiểm.
1/ Đối với công ty bảo hiểm
Thứ nhất, hậu quả có thể tính toán được đó là làm giảm lợi nhuận, giảm hiệu
quả kinh doanh của công ty bảo hiểm.
Mục tiêu phấn đấu của hầu hết các doanh nghiệp trong cơ chế thị trường là
lợi nhuận:
Lợi nhuận = Tổng doanh thu – Tổng chi phí
Trong mội vụ gian lận, nếu không phát hiện được sẽ làm tăng chi phí bồi
thường, còn nếu phát hiện được thì làm tăng chi phí quản lý. Trong cả hai trường
hợp đều làm tăng tổng chi phí mà không làm tăng tổng thu do đó làm giảm lợi nhuận
của công ty bảo hiểm tức là giảm hiệu quả kinh doanh của công ty bảo hiểm.
Thứ hai, hậu quả khó xác định là sẽ làm giảm số lượng khách hành hiện tại
hay việc thu hút hấp dẫn các khách hàng mới. Bởi xét về bản chất bảo hiểm là một
phương pháp lập quỹ dự trữ bằng tiền do những người có cùng khả năng gặp một rủi
ro nào đó đóng góp tạo nên và hoạt động dựa trên nguyên tắc “số đông bù số ít”. Do
vậy, hành vi trục lợi được thực hiện thì không ai khác chính là các khách hàng trung

thực sẽ phải gánh chịu hậu quả, do vậy không dại gì mà họ tiếp tục tham gia bảo
hiểm hoặc có ý định tham gia bảo hiểm. Theo đó dần dần số lượng khách hàng sẽ
giảm đi.
Thứ ba, hành vi trục lợi bảo hiểm còn có ảnh hưởng xấu đến uy tín của Công
ty Bảo hiểm.
Nhiều hành vi gian lận không thể phát hiện đã đẩy chi phí bồi thường lên
cao. Để giảm bớt chi phí, nhà bảo hiểm buộc phải tìm cách hạn chế tiền bồi thường
do đó ảnh hưởng xấu đến chất lượng sản phẩm. Hơn nữa hiệu quả hòa giải thấp dẫn
đến kéo dài tranh chấp ảnh hưởng xấu đến uy tín của công ty.
Do có nhiều vụ nghi ngờ dẫn đến công tác điều tra, thanh tra mất nhiều thời
gian, ảnh hưởng đến quy trình kinh doanh của Công ty.
2. Đối với xã hội
Thứ nhất, Đảng và nhà nước đang hướng tới việc xây dựng một nhà nước
trong đó “dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ và văn minh”. Nhưng
nếu vẫn còn tồn tại những người thiếu ý thức chấp hành pháp luật, chỉ nghĩ đến lợi
ích riêng của cá nhân mình bằng các hành vi gian dối sẽ tạo ra sự bất công, những kẻ
Quách Mai Vân – Công nghiệp 46A
8
Đề án môn học
lừa đảo thì sống trong giàu có, còn những người nghèo thì vẫn hoàn nghèo, do đó
không thể xây dựng được một xã hội thật sự công bằng, văn minh.
Thứ hai, trong nền kinh tế thị trường tự do cạnh tranh nếu các hành vi trục
lợi tiếp diễn sẽ làm rối loạn an ninh, xã hội và tác động xấu đến môi trường kinh
doanh ở một số lĩnh vực. Sự hoạt động kém hiệu quả của các công ty bảo hiểm kéo
theo đó là nguồn vốn đầu tư giảm, làm giảm các hoạt động đầu tư ở một số lĩnh vực.
Thứ ba, hậu quả to lớn nhất là nguy cơ về đạo đức, bởi tính chất phát triển và
quy mô tổ chức của những vụ trục lợi sẽ kéo theo sự tha hóa, biến chất của những
cán bộ trong ngành bảo hiểm. Những hành vi tiêu cực, thông đồng với nhau trục lợi
của các Công ty Bảo hiểm sẽ tạo tiền đề cho hành vi tham nhũng phát triển ở cả
những ngành khác trong nền kinh tế.

Quách Mai Vân – Công nghiệp 46A
9
Đề án môn học
Chương II:
Thực trạng trục lợi trong bảo hiểm xe cơ giới tại các công ty
Bảo hiểm Việt Nam
I/ Sự cần thiết phải phòng chống trục lợi trong bảo hiểm xe cơ giới
Trên thực tế, thị trường bảo hiểm Việt Nam đang phải đối mặt với thách
thức từ nhiều hành vi trục lợi bảo hiểm, với thủ đoạn tinh vi, đa dạng, gây thất
thoát lớn về tài chính của Nhà nước. Thực tế cho thấy, trục lợi bảo hiểm xuất hiện
ngay từ khi có bảo hiểm. Thị trường càng phát triển, thủ đoạn trục lợi càng tinh vi,
trước mắt khó có thể loại trừ tận gốc rễ tình trạng trục lợi mà chỉ có thể ngăn chăn
và giảm đến mức tối thiểu các hiệu quả tiêu cực do trục lợi bảo hiểm gây ra. Để đạt
được mục tiêu này cần thống nhất nhận thức về trục lợi bảo hiểm, coi đó là một hành
vi vi phạm pháp luật và xử lý nghiêm minh bằng pháp luật
Bảng 1 : TÌNH HÌNH TAI NẠN GIAO THÔNG ĐƯỜNG BỘ Ở VIỆT NAM
(Từ năm 1995 đến năm 2004)
Năm Số vụ tai nạn Số người bị chết Số người bị thương
1995 7.282 2.642 7.214
1996 9.470 3.077 10.048
1997 11.682 4.180 11.854
1998 13.760 5.197 14.174
1999 15.376 5.530 16.920
2000 19.075 5.581 21.556
2001 19.159 5.780 21.905
2002 20.783 6.394 22.989
2003 21.420 7.061 24.171
2004 23.327 7.924 15.963
(Nguồn: Viện Chiến lược và Phát triển Giao thông vận tải)
Theo thông tin của Hiệp hội Bảo hiểm Anh( ABI) thì số chi bồi thường cho

các vụ bồi thường “giả” của năm 2001 lên đến 1,1 tỷ USD, tăng 8% so với năm
2000. Trong đó :
+ Bảo hiểm xe cơ giới là 481 triệu USD.
+ Bảo hiểm tai nạn con người và du lịch là 287 triệu USD.
+ Bảo hiểm tài sản trong lĩnh vực kinh doanh là 14 triệu USD.
Quách Mai Vân – Công nghiệp 46A
10
Đề án môn học
Như vậy, số tiền bị trục lợi trong bảo hiểm xe cơ giới là lớn nhất, chiếm
43,73%. Theo đà này, ở Việt Nam, tình hình gian lận trong bảo hiểm xe cơ giới cũng
ngày càng trở nên phức tạp. Việc phòng chống gian lận trong bảo hiểm xe cơ giới
trở thành một vấn đề cần thiết có tính chất tất yếu khách quan vì một số lý do sau:
1. Số vụ gian lận ngày càng tăng lên.
Đến năm 2004, trước tình hình trục lợi bảo hiểm trong cả nước ngày càng
lớn, đặc biệt là trong bảo hiểm xe cơ giới, Tổng công ty bảo hiểm Việt Nam đã yêu
cầu các Công ty thành viên của mình làm báo cáo về tình hình khiếu nại trục lợi bảo
hiểm xe cơ giới. Và kết quả cho thấy chỉ tính riêng năm 2003, Bảo Việt đã phát hiện
ra 224 vụ trục lợi, số tiền ước tính bị trục lợi là 1 tỷ đồng. Mà hiện trên thị trường
bảo hiểm Việt Nam không chỉ có Bảo Việt hoạt động mà còn có Bảo Minh, PJICO,
PTI,…Do đó, không thể biết đựoc con số chính xác trong 1 năm về các vụ trục lợi
bảo hiểm bị phát hiện là bao nhiêu?
Bảng 2: SỐ VỤ TRỤC LỢI BẢO HIỂM XE CƠ GIỚI TẠI PHÒNG BẢO
HIỂM PHƯƠNG TIỆN ( Từ năm 2003 đến năm 2006 )
STT Hình thức gian lận Năm
2003
Năm
2004
Năm
2005
Năm

2006
1
Hợp lý hóa ngày tai nạn và hiệu
lực bảo hiểm
1 2 1 1
2
Lập hồ sơ khiếu nại nhiều lần
1 1 1 -
3
Thay đổi tình tiết trong vụ tai nạn
2 3 4 1
4
Lập hồ sơ hiện trường giả
- - - -
5
Khai tăng số tiền tổn thất
5 4 6 2
6
Cố ý gây tai nạn
- - - -
Cộng: 9 10 12 4
(Nguồn : Phòng bảo hiểm Phương tiện – Tổng Công ty Bảo hiểm Bảo Việt)
2. Tính chất nghiêm trọng trong mỗi vụ càng ngày càng phức tạp
Từ hành vi gian lận ban đầu mang tính chất “tiện thể” thường hay gặp trong
các vụ có thiệt hại nhỏ. Theo luật pháp của Việt Nam thì các hành vi này chưa đủ để
cấu thành tội phạm nhưng nó cũng ảnh hưởng xấu đến hoạt động kinh doanh bảo
hiểm xe cơ giới.
Việc trục lợi người tham gia bảo hiểm thường xảy ra ở vùng sâu, vùng xa và
thời điểm ban đêm với mức độ tổn thất... vừa phải. Do không có công an lập biên
bản, mà chỉ cần có giấy xác nhận của người làm chứng nên rất dễ thực hiện. Đôi khi

tai nạn xảy ra, các lái xe đã thoả thuận với nhau, mà không trình báo cảnh sát giao
thông và sẵn sàng có "nhân chứng thật" chứng kiến vụ việc xảy ra. Và rồi, họ có thể
Quách Mai Vân – Công nghiệp 46A
11
Đề án môn học
đưa ra những lý do rất "hợp lý, hợp tình" nào là bị phương tiện, khác đâm rồi bỏ
chạy, hoặc do tránh người nên đã lao vào cây cối, vỉa hè... Sau đó họ báo với cơ
quan bảo hiểm. Tất nhiên kẻ được lợi ở đây chính là chủ phương tiện bởi vừa được
tiền bồi thường của người gây ra tai nạn, lại vừa có tiền bồi thường của cơ quan bảo
hiểm. Có khi chủ xe lại thông đồng với các ga -ra để thay đổi và nâng giá trị các phụ
tùng nhằm kiếm tiền chênh lệch.
Sau đó la` đến các hành vi mang tính chất “lợi dụng”, tức là các hành vi trục
lợi dân sự.
Theo bộ luật dân sự nước cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam quy định
trong Điều 142: “Lừa dối trong giao dịch dân sự là hành vi cố ý của một bên nhằm
làm cho bên kia hiểu sai lệch về chủ thể, tính chất của đối tượng hoặc nội dung của
giao dịch nên đã xác lập giao dịch đó”.
Ở đây, người gian lận dùng các cách thức khác nhau để cho nhà bảo hiểm
hiểu rằng tổn thất họ gặp phải là lớn hơn trên thực tế hòng đòi được số tiền bồi
thường lớn hơn. Bao gồm các hành vi:
+ Lập hồ sơ đòi bồi thường khai tăng giá trị tổn thất. Ví dụ, hạng mục sửa
chữa vẫn đúng nhưng khai tăng giá trị thay thế.
+Khai báo sai chất lượng thực tế của hạng mục tổn thất trước tai nạn. Ví dụ,
ban đầu là đồ cũ, chất lượng kém khai thành đồ mới chất lượng cao.
+Khai thêm hạng mục tổn thất không do tai nạn gây ra. Ví dụ, khai những hư
hỏng do hao mòn tự nhiên.
+ Khai báo sai giá trị sử dụng của đối tượng, thành phần, bị tổn thất: Radio
trên xe bị hỏng trước khi tai nạn nhưng khai báo hoạt động tốt.
Cho đến các hành vi gian lận mang tính chất “chiếm đoạt”, cấu thành tội
phậm hình sự.

Theo Bộ Luật hình sự nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam:
Điều 134: “Người nào bằng thủ đoạn gian dối chiếm tài sản xã hội chủ nghĩa
thì bị phạt tù...”.
Điều 157: “Người nào bằng thủ đoạn gian dối chiếm đoạt tài sản của người
khác thì bị phạt tù…”.
Ở đây, những kẻ trục lợi đã cố tình gian dối, lừa đảo để chiếm đoạt một số
tiền từ nhà bảo hiểm mà đáng lý ra họ không được hưởng. Đó là các trường hợp rủi
ro gây thiệt hại cho đối tượng bảo hiểm không thuộc trách nhiệm của nhà bảo hiểm
Quách Mai Vân – Công nghiệp 46A
12