Dạy học theo góc kiểu khác nội dung kiến thức, khác phong cách học và những kết quả thu được

 014) 12-21

12
Dy hc theo góc kiu khác ni dung kin thc,
khác phong cách hc và nhng kt qu c
Phùng Vit Hi
1,*
,  
2
3*

1

2


; c9 9  2014
Tóm tắt: Hin nay, vic áp dy hc theo Góc (DHTG) trong môn Vt lí  bc
THPT ch yu theo kiu cùng ni dung kin thc, khác phong cách hc tít nhi
to ra s u, lp li nng thm bo v mt thi gian tit hc. Bài báo
trình bày vic nghiên cu áp dng DHTG kiu khác ni dung kin thc, khác phong cách hc
trong dy hc nc các ngun thành bt lí, Lp 11 (nâng cao). Các kt qu thu
c chng t DHTG không nhm bo cho hc sinh (HS) có th hc sâu kin thc mà còn
hình thành và phát tric các k ng thú trong hc tp môn Vt líng tt mc
tiêu dy hng phát tric cho hi mi giáo dc ph 
ng ti.
T khóa: Dy hc theo góc, khác ni dung kin thc, hc sâu.
1. Đặt vấn đề
*

i mi v giáo dc ph thông

c ta trong thi gian ti là chuyn mnh t
dy hc trang b kin thc sang dy hc phát
tric cho 
pháp, các k thut dy hc mi, tích cc
ng s dng trong quá trình dy và hc.
 áp DHTG vi nhi  m: HS
c t do la chn cách thc thc hin nhim
v  gii quyt v bài ht ra theo các
phong cách học tập khác nhau ca bn thân, t
 c kin thi, giúp
cho vic học sâu, học bền vững ng thi
hình thành và rèn luyc các kĩ năng mềm
i quyt v, làm vic nhóm, thuyt
_______
*
Tác gi liên h 84-983868055
Email:
trình, s dng ngôn ng     
c nghiên cu và ng dng
 ng ph thông trong thi gian qua. Nghiên
cu c v lí lun [1, 2] và thc tin áp dng
DHTG hin nay  ph thông, chúng tôi thy
rng: vic vn d    
môn Vt lí mi ch thc hin theo kiu cùng ni
dung kin thc, khác phong cách hc (trong bài
báo gi là kiu K-1).  c vn dng ít
nhi ng bi s u, lp
li ni dung kin thc. Bên c
các giáo viên (GV) khi t chc dy hu khó
m bo v mt thi gian tit h  nh.

c tip khin DHTG
c áp dng mt cách ph bin nh
vng ca các nhà qun lí, ca các GV. Theo kt
qu nghiên cu ca nhóm tác gi Phùng Vit
H  [3, 4], DHTG các kin thc
Vt lí không ch c vn dng theo kiu K-1,
 3 (2014) 12-21
13
mà còn có th vn dng dy khác ni dung kin
thc, khác phong cách hc (gi là kiu K-2)
hoc dy các kin thc Vt lí  n mt
ch  (gi là kiu K-3). Tuy nhiên, các kt qu
mi dng  m  lí thuy    
kim nghim v mt thc nghim dy hc. Do
c nghiên cu, ng dng DHTG kiu K-2
vào thc tin dy hc Vt lí  ng ph thông
 t nh tính khoa hc và hiu qu
ca nó là rt cn thit trong thc tin vn dng
DHTG hin nay  c ta.
2. Kết quả nghiên cứu và bàn luận
2.1. Mô hình thit k góc kiu K-2 (khác ni
dung kin thc, khác phong cách hc)
Theo [3], các kin thc vn dng DHTG
kiu K-2 c m bo tính độc lập trong cu
trúc hình thành ca bài h c th hin c
th qua Hình 1.
     kin thc mi trin
khai thành mt góc ln (gi là góc Bt buc). 
mi góc Bt buc s có vài góc nh (gi là góc
  c xây dng theo kiu K-  m

bo v phong cách hc. HS không cn phi tri
qua h trên. Trong cùng mt lúc,
GV có th t ch các nhóm HS có th la
chn một  ca các góc Bt buc (ví
d trên Hình 1, HS có th chn mt trong các
 1.1, 1.2, 1.3, 1.n; 2.1, 2.2, 2.n). Tùy
theo yêu cu và thi gian, GV có th nh
HS thc hin s  trong tng góc Bt
buc. Tuy nhiên, cn phm bo HS s phi
chn ít nhất mt góc  trong mi góc Bt
bu m bo yêu cu v hc sâu,
phù hp nh  hc tp mi HS, GV có th
thit kt thêm mt góc Tự chọn (là s vn dng
ca kin thc mi sau khi hc - sau khi HS tri
qua các góc Bt buc). Ni dung ca góc T
chn có th là: gii mt vài bài tp (góc Bài
tp), gii thích hi ng Vt lí (góc Hin
ng), gii thích nguyên lí hong ca mt
máy móc, thit b, ch to mt thit b ng
mt ch  th (góc K thut). t
biu hin s t chn góc hc tp).
F

Hình 1. Mô hình thit k góc kiu K-2.

-2


 3 (2014) 12-21

14
y, khác vi áp dng DHTG kiu K-1
là ch dy m kin thc mi trong bài
hc, kiu t chc K-2 có th áp dng cho mt
phn bài hc hay toàn b bài hc.
2.2. Thit k nhim v các góc
Nghiên cu mục 4. Mắc các nguồn điện
thành bộ   nh lut Ôm vi các loi
mn. Mc các ngun thành b - SGK
Vt lí Lp 11-Nâng cao), có th thy rng: các
tiu mc a. mc ni tip, b. m  i, c.
mc lp nhau, có cu trúc xây
dng kin th nhau. Còn tiu mc d.
mc hn hi xng là h qu vn dng các
kin thc xong tiu mc a
và b. Mt khác, các kin thc tiu mc a, b, c
có th      ng khác
nhau: vn dng lí thuyn hành thí
nghim, s dng phn mm mô phng hay s

dng sách giáo khoa.
F










g







Hình 2. Mô hình các góc phn 4. Mc ngun thành b.
T nhng phân tích trên, có th vn dng
DHTG vào mc 4 theo kiu K-
tiu mc a. mắc nối tiếp, b. mắc xung đối, c.
mắc song song là các góc Bắt buộc (góc Bắt
buộc 1,2,3). Riêng tiu mc d. mc hn hi
x c h    c xong các tiu
mc a,b,c (góc này có th t chc thc hin
toàn lp hay theo nhóm).
Có th minh ha thit k các Góc kin thc

mục 4. Mắc các nguồn điện thành bộ 
Hình 2:
Nhiệm vụ các góc
Trong gii hn bài báo, xin trình bày thit
k các nhim v các góc C i dng các
phiu hc tp) ng vi góc Bắt buộc 2 (BB2).
Mắc xung đối. Các góc Bt buc còn l
xây d.

f

 3 (2014) 12-21
15
Tên góc
Góc Cơ sở
Thiết bị, đồ dùng
Góc BB1. Mắc
nối tiếp
Góc Trải
nghiệm (1.1)
- 3 pin 
- 
Góc Áp
dụng (1.2)
- 
Góc Quan
sát (1.3)
- 

Góc BB2. Mắc

xung đối
Góc Trải
nghiệm (2.1)
- 

Góc Áp
dụng (2.2)
- 
Góc Phân
tích (2.3)
- -Nâng cao

Góc BB3. Mắc
song song
Góc Trải
nghiệm (3.1)
4 pin 
- 
Góc Áp
dụng (3.2)
- 
Góc Quan
sát (3.3)
- 
nhiều giống nhau mắc song song.
- 
g
g

Nhóm: PHIU HC TP Góc BB2: Mi

Góc 2.1. Tri nghim
1. Mc tiêu:


2. Thit b dùng ca góc: t lp phn trên)
c làm vic: nhóm.
4. Nhim v:
- ng (e
i
n tr trong (r
i
) ca mi pin bng h n
i kt qu.

e
1,
r
1
e
2,
r
2
e
3,
r
3

-  to kiu mu mch ngoài
n tr trong a b 3 pin. ng h   i kt qu.
- So sánh v sun tr các kt qu hai ln xét.

5. Kt qu và trình bày:
-  
- Trình bày và bo v kt qu c toàn lp.


 3 (2014) 12-21

16



2.3. Kt qu c
2.3.1. Tin trình thc nghim (TNSP)
c thc hin ti 3 ng (THPT Y
Jut, THPT Nguyn Bnh Khiêm, THPT Buôn
H) thuc tu chn 1
lp thc nghim và 1 l i ch  tp
trung trong vic phân tích kt qu thc nghim,
bài báo trình bày kt qu thc nghim ti
ng THPT Y Jut, huyp thc
nghim (TN) là 11A3 vi 38 HS, áp dng
DHTG theo tin trình dy hn tho do
thành viên trong nhóm nghiên cu d  
    m Vt lí   4,
i hc nhóm tác
gi b   áp DHTG trong quá
Nhóm: PHIU HC TP Góc BB2: Mi
Góc 2.3. Phân tích
1. Mc tiêu:


.
2. Thit b dùng ca góc: t lp phn trên)
c làm vic: Làm vic cá nhân, nhóm.
4. Nhim v:
S dng SGK mc 4b. Mi - nh lut Ôm vi các loi mn. Mc các ngun
n thành b  thc hin các nhim v sau:
- Hai ngun mc th nào gi là mi? V hình biu din?
- SGK lí gii nh nào v biu thc: e
b
= e
1
 e
2
và r
b
=

r
1
+ r
2
.
5. Kt qu và trình bày:
- 
- Trình bày và bo v kt qu c toàn lp.

Nhóm: PHIU HC TP Góc BB2: Mi
Góc 2.2: Áp dng
1. Mc tiêu:
Tính sun tr trong ca b 2 ngun khác nhau mi bng vic vn dng

các kin tht.
2. Thit b dùng ca góc: t lp phn trên)
c làm vic: Làm vic nhóm.
4. Nhim v:
n mn gm nhiu ngun (e
1
, r
1
), (e
2
, r
2
) mc ni ti s e
2
> e
1
).

e
1,
r
1
e
2 >
e
1,
r
2

NV1: Tính sua b ngun e

b
theo các sung thành phn.
NV2: n tr a ngun tr r
i
.
ng dn: v mn tr, mi ngun gây ra mn tr r
i
. Nhn xét v  ghép các tr, t n
tr a b ngun).
5. Kt qu và trình bày:
- 
- Trình bày và bo v kt qu c toàn lp.
 3 (2014) 12-21
17
trình hc hc ph   y hc Vt
lí). Li chi 37 HS, do
 ng dn sinh viên thc tp) ca
ng ph thông trc tip dy. HS hai lp có
      c tin
hành trong hc kì c 2013-2014, theo
phân phi c
Tit h 
t qu.
 Thu thp d liu: Các d li c thu
tht hc TN, qua
kt qu bài kim tra và bng hi v k và
 ca HS  c 2 l
X 
-  mc thc hin
qua quan sát trc ti     

tit hc TN, t  thi ca k
hoch bài hc áp dng DHTG.
-    m ng: T các d
liu thu thp ca hai lp, s dng phn mm
th phân tích, t 
giá s khác bit v các mt: kin thc, k 
 ca HS hai li vi kin thc v
mc các ngu n thành b nói riêng, vi
môn Vt lí nói chung.
nh tính
 Tính kh thi ca k hoch bài hc áp
dng DHTG kiu K-2
- V thi gian: Tin trình tit hc TN din
 ho m bc
thnh 45 phút ca tit hc.
- V vic thc hin nhim v ti các góc:
Trong thnh trên phiu hc tp, các
     c nhim
v nh tm trách, riêng
góc tri nghim thì HS mt nhiu th
i vic t bn thân thc
hin thí nghim trong gi hc. Ti góc quan sát
(có s dng phn mm Crocodile Physics 605),
HS t ch t, mt nhiu thi gian trong
thc hin các thao tác  
tho, t    vòng luân chuy 
n báo cáo, trình bày kt qu c
lp  n 3.
Thông qua t ch tc trình
bày kt qu (kèm theo s trình din li các thao

tác - vi góc Tri nghim và góc Quan sát) vic
thc hin nhim v ti góc mà nhóm la chn
    ng yêu cu hc thoi
mc toàn lp mà các nhóm còn li có dp
trải nghiệm gián tiếpm v 
  c mc tiêu hc sâu và hc bn
vng. Vi cách thit k nhim v 
   n cùng mt mc tiêu
     cn chn mt g  
trong mi góc bt buc (mi tiu mc ca bài
hc) mà không cn tr còn
lc phc hn ch v s
m bo v th   gây
tâm lí mt m GV hin nay
gp phi khi áp dng DHTG theo kiu K-1. Các
kt qu   ra rng, qua làm vic theo
nhóm, qua trình bày, tho lu c l 
hình thành và phát trin cho HS các k 
c nhóm, KN thuyt trình,
KN s dng ngôn ng Vt lí, KN s dng công
ngh thông tin, KN thí nghit s hình
nh minh ha (Hình 3).
ng
   ng hiu qu ca DHTG
kiu K-c thc hin trên ba khía cnh: kin
thc, k .
● Đánh giá về kiến thức
Sau khi hc xong, c hai l   
thc hin cùng mt bài kim tra dng trc
nghim khách quan nhiu la chn. T kt qu

 c,      
 


Qua bng 1 thy rng, v  tin cy ti
thiu 95%  m trung bình ca lp TN
 3 (2014) 12-21

18
   m trung bình ca l 
ng t
HS khi h
m bo nm vng các kin thc trng tâm ca
bài hc so vi các cách hc truyn thng.
● Đánh giá về kĩ năng
Sau tit hc, chúng tôi tin hành ly phn
hi ca HS t    
ca h thông qua bng hi. Kt qu  c
ng 2):
T kt qu  c, s dng phn mm
Statgraph  khác bit v m s
trung bình ng vi tng KN ca l
sau thc nghim. Kt qu c th qua Bng 3:
g





Góc Quan sát và góc Phân tích






Hình 3. Hình nh minh ha tit hc áp dng DHTG.
g
Bm bài kim tra hai l
Multiple Range Tests for DG Diem kiem tra
Method: 95.0 percent LSD

(1)

Count (2)


Mean (3)

trung bình)
Standard deviation

Homogeneos Groups (5)

Difference (6)

(7)
Sig
TN
38

8.44737
0.964151
x
1.0825
*
ĐC
37
7.36486
1.75059
x


* denotes a statistically significant difference (biu th mt s khác bihng kê).
Chú thích:  ct (5), nu kí hiu x thng (biu th s ng nht) thì s khác nhau
v m s gia hai lu kí hiu x b lng 1) thì s sai khác v
m s gia hai lp là có t hin kí hiu *  ct (7).


 3 (2014) 12-21
19
Bm t  k a l
STT
Kỹ năng
Lớp TN
Lớp ĐC
Mức độ
Mức độ
4
3
2

1
4
3
2
1
1

18
17
3
0
6
16
12
3
2

8
12
14
4
2
4
25
6
3
 

7
9

20
2
2
5
23
7
4

3
13
17
5
5
14
16
2
5

12
18
6
2
5
10
17
5
Chú thích: S liu trong mi ô biu th s ng HS la chn cùng m c
4: rt thành tho hoc rng xuyên, mc 3: thành tho hoc thnh thong, mo hoc
him khi, mc hic hoc bao gi.
Ba lp TN sau khi hc và l

Multiple Range Tests for DG ky nang
Method: 95.0 percent LSD






Sig.
Kĩ năng 1: Làm việc theo nhóm
TN
38
3.39474
0.638388
x
0.719061
*
ĐC
37
2.67568
0.851602
x


Kĩ năng 2: Thuyết trình (tự trình bày trước lớp)
TN
38
2.63158
0.942138
x

0.577525
*
ĐC
37
2.05405
0.70498
x


Kĩ năng 3: Sử dụng máy vi tính và phần mềm mô phỏng thí nghiệm
TN
38
2.55263
0.860464
x
0.498578
*
ĐC
37
2.05405
0.743339
x


Kĩ năng 4: Làm thí nghiệm
TN
38
2.36842
0.819395
x

0.226174

ĐC
37
2.59459
0.797895
x


Kĩ năng 5: Lập kế hoạch thực hiện nhiệm vụ học tập
TN
38
3.05263
0.836575
x
0.647226
*
ĐC
37
2.40541
0.896272
x


d
T kt qu Bng 3, v tin cy  mc ti
thiu 95% thì s khác bit v k  4 (làm thí
nghim)  hai l       
  khác bit v các k  1, 2, 3, 5
(làm vic theo nhóm, thuyt trình, s dng máy

vi tính và phn mm mô phng thí nghim, lp
k hoch thc hin nhim v hc tp) là có ý
     t ln na khng
nh: Thông qua vic thc hin các nhim v 
d
và phát tric các KN trên cho HS lp TN.
● Đánh giá về thái độ học tập của HS qua
phương pháp DHTG
Vic t   hc tp ca HS
c  trên các tiêu chí
 hng thú; m c la chn nhim
v theo mong mun, s thích; kh p thu
kin thc, k  i; mong mu c áp
dng DHTG  các tit Vt lí khác, các môn hc
n
tiêu chí v s hng thú và mong muc áp
dt qu th hin qua
Hình 4a, 4b.
 3 (2014) 12-21

20
f


Hình 4a. S hng thú ca HS vi DHTG.
Hình 4b. Mong muc áp dng DHTG ca HS  các
tit hc Vt lí khác, các môn khác.
f
T kt qu  Hình 4a, 4b thy r
HS lu cm th

là rt hng thú và hng thú (92 % s la chn),
không có HS nào cm thy nhàm chán. V
mong muc áp d
có 55 % HS chn  m ng xuyên, 45
% chn  mc thnh thong, không có HS nào
mun không tip tc áp d
chng t  c
s hng thú, cm giác thoi mái ca HS trong
hc tp.
3. Kết luận
y, thông qua phân tích v mt lí lun
thy rng: áp dng DHTG kiu K-2 trong môn
Vt lí v m b   c la chn
phong cách hc tp (qua các góc C ), va
m bo hc sâu mà vn có th m bo thi
nh ca tit hc (do HS ch cn tri
qua ít nht m    trong mi góc Bt
buc). Các kt qu TNSP chng t DHTG kiu
K-2 không nh   c ch ng
nm vng kin thc mà còn hình thành và phát
tric bit là các KN mm,
ng thi t  c s hng thú, cm giác
thoi mái cho HS trong hc tp Vt lí
v mnh tính cho thy rng: v
xây dng nhim v 
n mt m
trên thì DHTG hoàn toàn kh  i vi thc
tin dy hc  ph thông hin nay. Vi các kt
qu tích c     
chung, DHTG kiu K-2 nói riêng cc áp

dng m rng nhng mc tiêu dy hc
n phát trim
i mi hin nay.
Tài liệu tham khảo
[1] Nguy    
Thng, Dy và hc tích cc: Mt s 
   t dy hc, NX  
Ni, 2010.
[2]  u t chc dy hc hin
i trong dy hc Vt lí  ng ph thông,
i, 2011.
[3] Phùng Vit H  y hc theo
Góc kiu khác ni dung kin thc, khác phong
cách hc - m ng m trong thc tin áp
dng, Tp chí Giáo dc, s 327 (2014) 30.
[4] Phùng Vit H  y hc theo
 ng ch  - cách tip cn m trong
thc tin áp dng, Tp chí Thit b Giáo dc, s
103 (2014) 33.
[5] Nguynh, Nguyn Hu Hp, Dy hc
da vào lí thuyt hc tp tri nghi
to GV k thut, Tp chí Khoa h ng
i, s 58 (08) (2013) 134.
[6] www. eerotunkelo.com. (Klob, Learning cycle
helps us understand achieving)

 3 (2014) 12-21
21
Angle Teaching Method, Different from Knowledge
Content, from Learning Style and Obtained Results

Phùng Vit Hi
1
 
2
3*

1

2

Abstract: Currently, the application of the angle teaching method in physics at high schools
follows mainly the same content of knowledge with different learning style, resulting, to some extent,
                ensure the
learning periods in class. This paper presents the application of the angle teachning method with

in Physics, Grade 11 (Advanced). The obtained results prove that the angle teachning method not only
ensures that learners can not only learn the lesson deeply but forms and develops their skills and interest in
learning Physics as well, thus meeting well the learning goals towards development 
which the post-2015 educational reform is aiming at.
Keywords: Angle teachning, different knowledge content, study deeply.