MỤC LỤC
TRANG
MỞ ĐẦU
1
2
3
4
4
5
5
6
CHƢƠNG I. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ VAI TRÒ CỦA ĐOÀN TRONG XÂY
DỰNG Ý THỨC PHÁP LUẬT CHO THANH NIÊN
1.1. Vai trò, vị trí của thanh niên và yêu cầu về việc xây dựng
ý thức pháp luật cho thanh niên
7
7
1.1.2
12
19
22
1.2. Hệ thống tổ chức Đoàn TNCS Hồ Chí Minh hiện nay
30
30
33
1.2.3.
35
37
CHƢƠNG II. THỰC TRẠNG VỀ VAI TRÒ VÀ NHIỆM VỤ CỦA ĐOÀN
TNCS HỒ CHÍ MINH ĐỐI VỚI THANH NIÊN TRONG XÂY DỰNG Ý
THỨC PHÁP LUẬT CHO THANH NIÊN
2.1. Đánh giá chung về thực trạng ý thức pháp luật của thanh
niên
38
39
2.1.2. Nh
40
41
2.2. Các hình thức hoạt động của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh
trong xây dựng ý thức pháp luật cho thanh niên
42
42
2.2.2.
45
2.2.3.
v
46
2.3. Kết quả thực hiện vai trò của tổ chức Đoàn TNCS Hồ Chí
Minh trong xây dựng ý thức pháp luật cho thanh niên
48
48
-
52
2.3.3. T ch
n c
54
2.3.4. T ch
ng truy
55
57
58
2.3.7. T ch c p
ng cc b tui tr t
59
2.3.8.
qum ti
m li
60
61
2.4. Những yếu tố ảnh hƣởng đến việc thực hiện vai trò của tổ
chức Đoàn TNCS Hồ Chí Minh trong xây dựng ý thức pháp luật
cho thanh niên
63
quan
63
64
2.4
65
66
CHƢƠNG III. PHƢƠNG HƢỚNG VÀ CÁC GIẢI PHÁP NÂNG CAO VAI
TRÒ CỦA ĐOÀN TNCS HỒ CHÍ MINH TRONG VIỆC XÂY DỰNG Ý
THỨC PHÁP LUẬT CHO THANH NIÊN
3.1. Những quan điểm cơ bản về bảo đảm vai trò của Đoàn
TNCS Hồ Chí Minh trong xây dựng ý thức pháp luật cho thanh niên
68
68
70
71
72
quan
72
3.2. Các giải pháp nâng cao vai trò của Đoàn TNCS Hồ Chí
Minh trong xây dựng ý thức pháp luật cho thanh niên
74
74
3.2.
76
3.2.3
78
3.2.4
79
3.2.5
81
82
3.2.7
quan trong
91
93
95
KẾT LUẬN
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
DANH MỤC CÁC BẢNG, BIỂU ĐỒ TRONG LUẬN VĂN
Trang
Bảng 1.1: 2013
10
Bảng 1.2:
11
Bảng 1.3:
11
Bảng 2.4: - 2011
40
Biểu đồ 2.5:
n 2012
DANH MỤC TỪ NGỮ VIẾT TẮT
Đoàn TNCS
51
THPT
TN
TTN
1
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu
ng sn H ch - i
c Ving Cng sn Vi tch H
i d b tin cy cng
Cng sn Vit Nam, lng ng hi ch
i dio v quyn li ha
tui tr; ph i Thi n phong H ng
chc ct Nam.
a h th , t ch ng trong
Hing phi hp v
chp th
o to v thanh thiu nhi; t ch
c qui. Trong thc tin hot
ng co
c li sng; truyn thng, t chm v c,
t trong nhng
nhim v quan trm ca mi cp b
ph i cng t chn. Vn
c kh nh trong nhiu ngh quyt, ch th c i
chm v - i, t chc ca nhng
i cng sn tr tung hi ch i d
b tin cy cng Cng sn Vit Nam, nhp b
trong c u ch
truy
2
u kin g
i, khn thy
t b ph i hiu bi
lut rt rn tip tc vi
phm; hong hp thanh c thiu s bia
b phc truy c
Vai trò của Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ
Chí Minh trong xây dựng ý thức pháp luật cho thanh niên ở Việt Nam hiện
nay”
2. Tình hình nghiên cứu
ng l
t v p thi
u khoa hu
Xây dựng ý thức và lối sống theo pháp
luật i, 1995; Luc Ý thức pháp luật
và giáo dục pháp luật ở Việt Nam Nguyc; Giáo dục ý thức
pháp luật trong việc tăng cường pháp chế xã hội chủ nghĩa, Trn
Ngng; mt s Một số
biện pháp nhằm nâng cao ý thức pháp luật phòng, chống ma túy trong học
sinh, sinh viên hiện nay" ca Thn Th p
t - B Ý thức pháp luật và văn hóa pháp
luật ca Tin Th Hi T t - B
t s lut nghiÝ thức pháp luật và vấn đề
3
giáo dục pháp luật trong nhà trường nhằm nâng cao ý thức pháp luật cho học
sinh, sinh viên ở nước ta hiện nay Nguyn Th Thyi hc
Lui,
thanh
-
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
cho thanh
4
4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
-
5. Phƣơng pháp luận và phƣơng pháp nghiên cứu
c -
-
-
5
-
-
-
6. Tính mới và những đóng góp của đề tài
7. Ý nghĩa thực tiễn của luận văn
về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối
6
với công tác thanh niên thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá
8. Kết cấu của luận văn
Lun m u, kt lun, danh mu tham kho,
ni dung ca lu
Chương 1: n v vtrong
d
Chương 2: Thc trng v m v c
i v
Chương 3:
TNCS H
7
8
CHƢƠNG I. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ VAI TRÒ CỦA ĐOÀN TRONG
XÂY DỰNG Ý THỨC PHÁP LUẬT CHO THANH NIÊN
1.1. VAI TRÒ, VỊ TRÍ CỦA ĐOÀN VÀ YÊU CẦU VỀ VIỆC XÂY
DỰNG Ý THỨC PHÁP LUẬT CHO THANH NIÊN
1.1.1. Khái niệm thanh niên
Trong lch s n ci ,s n c
i, t n khi t i tri qua nhi
s n ca lch s i. Mc sinh ra,
tn ti trong sut cui cu tri k la tui. mi
thi k la tui, s n v th chi
ng quy lui k k tip ca la tui thiu
n rt cao v th chu din
bin ti vt pha
tui c c bic bit
ci.
u v p ci
u:
- V mt sinh h
n c, trong th ng
v th lc, s n v sinh dc.
- c i n
chuyn tip t tu thuc sang hoc lp vt
tria la tu t c, t khng
9
nh, s ng na th gii
c bi t c ca la tu u t b
t vi k la tu
- Tip cn t hi hc - dn th nh ngha
mt b phn phc hp ca dn ca mt quc gia - tc bao gm tt
c th trong tui t 15 n 29. Nh vy, b phn c c
gi nin ch phn bit mng i v phn
cc ca quc gia - dn tc mnht giới hạn
độ tuổi. Nu s dng thut ng nhm x h ch tp hp hi - dn
th thy ng ranh gii
(group boundary) rt mong manh, chi o chn gia
hai u mt hy, bi l ca
tc u ra u kia do quy lut vn ng t ca s ln
hay ca iu cho thy a
mt hi - dn c ch phi mt n
nhc trng a c nhng im v c nhng nhc im
ca hi - dn Mt mt, nh quy lut
thh th chuyn ti tc
tr th h, nhng mt rt lp cho mnhng tr
nh th to nn mt bn sc n vng (sustainable group
identity)[29]. V vy, vic cu, nhng nh hng
tr, nh nhng chiu cnh ch quan ch quan ca v li
sng ca m y ht shm cha dung sai ri ro
cao.
- kinh t ht lng lao
u, ngun lc b t c
10
phn quan trng cng sn xut, rng,
nhy cm, gi tii, u trong cuu tranh
o mng giai cng
y t v n
u mng hn nhng quy
lua s n v th chn.
n kinh t m
truyn thng, tui th i qu tui
u h giu thng nht
tuu t 15 hoc 16. Nhm bo s tip ni gia tui tr
em vi tup vi Lut bo vc tr em
, Luc Quc hu
lc t nh "Thanh niên là công dân
Việt Nam từ đủ mười sáu tuổi đến ba mươi tuổi" [34].
Vit Nam, thc hiu gng nht
vi tun 28 tuu kin kinh t
hn, thi gian hc tn ca tui tr i
nhi
tui t n phi thanh
u l t t ch i ca thanh
m nh tun 30. Ht tu
t nguyn tip tc sinh hot
trong t chc i Lp Tt
n 35 tui [10].
11
y, c ta tu 16 tui - 30 tu
ng hom ngh nghii ta chia thanh n
c sinh - c
u ca Vi
i, chi c c, trong
i (chi thanh
i (chi thanh
T l
chin qua t
Bảng 1.1: Dân số thanh niên so với dân số cả nƣớc, 2007 – 2013
(Theo số liệu thống kê của Viện nghiên cứu Thanh niên, Trung ương Đoàn)
Năm
Dân số Thanh niên
Dân số cả nƣớc
DS TN
so với
DS cả
nƣớc
Chung
Nam
Nữ
Chung
Nam
Nữ
2007
24,052,795
12,115,551
11,937,244
83,994,078
41,337,074
42,657,004
28.6%
2008
24,400,945
12,308,513
12,092,432
84,898,828
41,849,894
43,048,934
28.7%
2009
24,893,791
12,572,517
12,321,274
85,846,997
42,413,143
43,433,854
29.0%
2010
25,186,772
12,736,262
12,450,510
86,747,807
42,878,963
43,868,844
29.0%
2011
25,328,073
12,826,250
12,501,823
87,610,947
43,347,731
44,263,216
28.9%
12
2012
25,701,354
12,858,153
12,843,201
88,772,900
43,912,600
44,860,300
28.9%
2013
25,382,161
12,889,073
12,493,088
92,477,857
44,454,332
48,023,525
27.4%
25 30
tui chim t trng cao nht so v
Bảng 1.2: Cơ cấu dân số thanh niên theo nhóm tuổi tính đến năm 2013
(Theo số liệu thống kê của Viện nghiên cứu Thanh niên, Trung ương Đoàn)
Nhóm tuổi
Số lƣợng
Tỉ lệ
16 -19
6,964,135
27,4%
20 -24
8,187,589
32,3%
25 - 30
10,230,437
40,3 %
c: T l ng ti khu vc
vi m
s i khu vi (chi
i khu v i (chi
s S liu th c Viu
cho thy, t l khu v
c li, t l ng gim [40, 41].
Bảng 1.3. Cơ cấu dân số thanh niên theo khu vực nông thôn và
thành thị tính đến năm 2013
(Theo số liệu thống kê của Viện nghiên cứu Thanh niên, Trung ương Đoàn)
Năm
Tỉ lệ TN Nông thôn/tổng số TN
Tỉ lệ TN Thành thị/tổng số TN
13
2011
69.6 %
30.4 %
2013
70.5 %
29.5%
n cao v th cha
tun v th cht. S n v th cht ca la tui
hit c t: ching, s n v
h thi
n k tic t g
ng m
i k sinh hc). Khoa ht lu n ca
-ron thn kinh la tut tnh cao nht.
n mnh v
nh nhng kh n, s mnh dm, tinh
th th h ,
s hn ch m v mt thiu kinh nghim, thiu tng tr
bng bt, thc c
phc khc phc b n, phng ca bn
ng d c th i.
y c hi
bao gm nh i trong m tui nh n nhanh
th cht trong mc hong c
hi quan h gt thit vi tt c p, tng l
hi to li vi s n
a mi quc.
1.1.2. Vai trò của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh trong xây dựng ý thức
pháp luật cho thanh niên
14
bii v
a t ch i hp v
c ph bii vi thanh ni
thc hin ch c,
bit nht cho
i dung quan tr
thanh thiu nhi h
V a t ch
di vc th hin nhnh sau:
1.1.2.1. Xuất phát từ chức năng, nhiệm vụ của tổ chức Đoàn
Thứ nhất, tổ chức Đoàn TNCS Hồ Chí Minh là trường học xã hội chủ
nghĩa của thanh niên, v nhng
chun mc, chun mi tin b n tng
ng ch tip thu kin tht
bic nhng kin th t thit y
ng d t c hin tt quy
n ci vt
ng g
ng x c nhng hu qu i ro do
thiu hiu bit.
Thứ hai, tổ chức Đoàn TNCS Hồ Chí Minh đại diện chăm lo và bảo vệ
quyền lợi hợp pháp, chính đáng của tuổi trẻ, ng
m bn vc biu tr a
kp thng bi tr tng
hp c th; gii thiu, ph bing dn
15
lut, nhng th tn thi c hin nhng quyn li
ht t bo v khi l m; gii thiu, ph bin nhng
ch ng th tt y c hi
hong: hc tng ving
p nghip; khi quyn li c
ph da tin cy c
chng ra can thip, bo v kp thi nh ct.
Thứ ba, Đoàn TNCS Hồ Chí Minh là lực lượng xung kích cách mạng, là
đội dự bị tin cậy của Đảng, n, vng
p sc s
c tp tc, l
phong tc tc hu; vu thc hin
nht trong cuc
s chn
ng thc hin ch t cc.
T hiu a t chc
i v bao gm: V a t ch
Minh trong h thng t chc l
lui vi i vi ; ch
nhim v ca t ch tng,
hiu qu hong ca t ch
thi va t ch
chung i v.
1.1.2.2. Tổ chức Đoàn TNCS Hồ Chí Minh là chủ thể chính trong xây
dựng ý thức pháp luật đối với thanh niên
16
Thứ nhất, thanh niên là đối tượng chính của tổ chức Đoàn TNCS Hồ Chí
Minh trong phổ biến, giáo dục nhằm xây dựng ý thức pháp luật
Ngay t rt sm v cho t ch
TNCS H t cho thanh ni
tri c h
c ngot quan trng trong vic qun
c v ng thi kha t
ch i vi thanh
n mi.
Th ch c trong thi k
i, k thn pi bao
g cp
a ti khou 9: “Công đoa
̀
n Việt Nam, Hội
nông dân Việt Nam, Đoàn thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh, Hội liên hiệp
phụ nữ Việt Nam, Hội cựu chiến binh Việt Nam là các tổ chức chính trị - xã
hội được thành lập trên cơ sở tự nguyện, đại diện và bảo vệ quyền, lợi ích
hợp pháp, chính đáng của thành viên, hội viên… [21, tr. 5] i
khou 37: “Thanh niên được Nhà nước, gia đình và xã hội tạo điều
kiện học tập, lao động, giải trí, phát triển thể lực, trí tuệ, bồi dưỡng đạo đức,
truyền thống dân tộc, ý thức công dân; đi đầu trong công cuộc lao động sáng
tạo và bảo vệ Tổ quốc” [21, tr. 12]. Trong Hi
c tu kin tc tn v
nhim o v T quc m to la th h
tr, c
17
y, t ch i ch t chc thc hin
vic i vn bo v quyn li
hng thi vng d
cht; tc
tn, thp phng li sng
t.
Thứ hai, Đoàn TNCS Hồ Chí Minh là tổ chức gần gũi, sát với thanh
niên, hiểu thanh niên và có những cách nhằm xây dựng ý thức pháp luật đối
với thanh niên có hiệu quả.
ch - i c
ng thun li vi
c nh
dm v tra t ch
ch lut cht ch chc t
; hou l ch o
i v
s trong phong
ch
t chng theo nhi
nh
huy sc mnh tng h
p ho thanh
m do, linh hot; m
tuu
kin quan trng t
a h th
18
m tham gia Hng ph bit
p t i hp vli nhm
ph bi i v
Thứ ba, Đoàn TNCS Hồ Chí Minh bằng các hoạt động của mình có khả
năng giải quyết được một phần những hạn chế trong việc xây dựng ý thức
pháp luật cho thanh niên, bù lấp được những điểm yếu của các tổ chức, cơ
quan khác khi thực thi nhiệm vụ này.
dng li vic tri th
t
s m ng, t m do, linh hou qu.
n ti mng tri tht
rng lc nhu cu hiu bit
(kiến thức chung và kiến thức cụ thể) cho thanh
ng c
c tin cuc sng, tu king d
thc hing lut; to thun li cho vi
dn c
c s hiu bi i v t
i st. Kha t ch
i vi thanh ni kh
rng t t
lut c
1.1.2.3. Trách nhiệm của tổ chức Đoàn TNCS Hồ Chí Minh trong
công tác xây dựng ý thức pháp luật đối với thanh niên