Website: Email : Tel : 0918.775.368
MỤC LỤC
SV: Nguyễn Hồng Thúy Trang Lớp: Thị trường chứng khoán 46
1
Website: Email : Tel : 0918.775.368
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
TSC: THANG LONG SECURITIES JOINT STOCK COMPANY - Công ty
cổ phần chứng khoán Thăng Long
TTCK: Thị trường chứng khoán
TTGDCK: Trung tâm giao dịch chứng khoán
TTGDCK HN: Trung tâm giao dịch chứng khoán Hà Nội
SGDCK Tp. HCM: Sở giao dịch chứng khoán Tp Hồ Chí Minh
TTLKCK: Trung tâm Lưu ký chứng khoán
UBCKNN: Ủy ban chứng khoán Nhà nước
NĐT: Nhà đầu tư
MB: Military Bank - Ngân hàng thương mại cổ phần Quân đội
SV: Nguyễn Hồng Thúy Trang Lớp: Thị trường chứng khoán 46
1
Website: Email : Tel : 0918.775.368
DANH MỤC BẢNG BIỂU
Sơ đồ 1.1: Cơ cấu tổ chức của Công ty chứng khoán……………………………... 7
Sơ đồ 1.2: Quy trình hoạt động tự doanh tại Công ty chứng khoán……………... 17
Sơ đồ 1.3: Quy trình hoạt động Bảo lãnh phát hành…………………………….. 19
Sơ đồ 1.4: Quy trình hoạt động môi giới tại Công ty chứng khoán………………29
Sơ đồ 1.5: Hoạt động Môi giới thông thường…………………………………… 33
Sơ đồ 1.6: Hoạt động Môi giới lập giá…………………………………………... 34
Sơ đồ 1.7: Quy trình hoạt động Môi giới trên thị trường OTC…………………...37
Sơ đồ 2.1: Cơ cấu tổ chức của CTCPCK Thăng Long……………………………51
Bảng 2.1: Cơ cấu tổ chức nhân sự của TSC tại miền Bắc………………………...52
Hình 2.1.Diễn biến chỉ số Vn Index và khối lượng giao dịch trong năm 2007…..65
Bảng 2.2: Tình hình tài chính của công ty qua các năm…………………………..66
Hình 2.2: Cơ cấu doanh thu năm 2006 và 2007 của TSC……………………….. 69
Sơ đồ2.2: Tổ chức khối môi giới tại TSC………………………………………...72
Bảng 2.3: Biểu phí giao dịch của TSC……………………………………………78
Sơ đồ 2.2: Quy trình hoạt động giao dịch chứng khoán của TSC trên thị trường
chính thức…………………………………………………………………………79
Sơ đồ 2.3: Doanh thu từ hoạt động môi giới của TSC qua các năm…………….. 82
SV: Nguyễn Hồng Thúy Trang Lớp: Thị trường chứng khoán 46
2
Website: Email : Tel : 0918.775.368
LỜI NÓI ĐẦU
Môi giới là một trong những hoạt động cơ bản và quan trọng nhất của một
Công ty chứng khoán. Nó có ảnh hưởng lớn tới quá trình hình thành và phát triển
của Thị trường chứng khoán nói chung và của Công ty chứng khoán nói riêng. Môi
giới chứng khoán không chỉ đem lại lợi ích cho nhà đầu tư, cho bản thân Công ty
chứng khoán mà còn mang lại lợi ích cho sự phát triển của Thị trường chứng
khoán.
Ở Việt Nam, thị trường chứng khoán chính thức ra đời với sự thành lập
Trung tâm giao dịch chứng khoán Thành phố Hồ Chí Minh vào ngày 20/07/2000.
Hiện nay, thị trường đã bắt đầu hoạt động được gần 8 năm. Các công ty chứng
khoán cũng lần lượt được thành lập để đáp ứng nhu cầu của thị trường. Cho đến
nay trên cả nước đã có hơn 60 công ty chứng khoán đang hoạt động nhằm phục vụ
cho nhu cầu của thị trường.
Công ty chứng khoán Thăng Long là một trong những công ty chứng khoán
được thành lập đầu tiên kể từ khi Trung tâm giao dịch chứng khoán Thành phố Hồ
Chí Minh ra đời. Với mục đích ban đầu là trung tâm môi giới và kinh doanh chứng
khoán, đến nay Công ty đã trở thành một trong những công ty chứng khoán có thị
phần môi giới lớn nhất trên Thị trường chứng khoán Việt Nam. Tuy nhiên, trong
bối cảnh đất nước đang bước những bước đầu tiên trên con đường hội nhập với nền
kinh tế thế giới và đặc biệt là sau khi nước ta chính thức gia nhập tổ chức Thương
mại thế giới (WTO) thì sự xuất hiện những Công ty chứng khoán, Tổ chức kinh tế
nước ngoài trên thị trường Việt Nam sẽ tạo ra nhiều cơ hội lẫn thách thức đối với
các Công ty chứng khoán trong nước. Công ty chứng khoán Thăng Long cũng
không phải là ngoại lệ. Do vậy, để có khả năng cạnh tranh và trụ vững trên Thị
SV: Nguyễn Hồng Thúy Trang Lớp: Thị trường chứng khoán 46
3
Website: Email : Tel : 0918.775.368
trường chứng khoán thì Công ty phải không ngừng nâng cao chất lượng, mở rộng
và phát triển hơn nữa các hoạt động của mình.
Trong quá trình thực tập tại Công ty chứng khoán Thăng Long và dựa trên sự
tìm hiểu về hoạt động môi giới chứng khoán của Công ty và hoạt động môi giới
trên thị trường chứng khoán, em đã chọn đề tài “Giải pháp phát triển hoạt động
môi giới của Công ty cổ phần chứng khoán Thăng Long” làm chuyên đề thực tập
tốt nghiệp.
Kết cấu đề tài: Ngoài Lời mở đầu, Kết luận, Danh mục tài liệu tham khảo
và Danh mục từ viết tắt; Kết cấu của đề tài gồm ba phần chính:
- Chương 1: Hoạt động môi giới của Công ty chứng khoán.
- Chương 2: Thực trạng hoạt động môi giới tại Công ty cổ phần chứng khoán
Thăng Long.
- Chương 3: Giải pháp phát triển hoạt động môi giới tại Công ty cổ phần
chứng khoán Thăng Long.
SV: Nguyễn Hồng Thúy Trang Lớp: Thị trường chứng khoán 46
4
Website: Email : Tel : 0918.775.368
CHƯƠNG 1:
HOẠT ĐỘNG MÔI GIỚI CỦA CÔNG TY CHỨNG KHOÁN
1.1. Khái quát về Công ty chứng khoán
1.1.1. Khái niệm và cơ cấu tổ chức của Công ty chứng khoán
1.1.1.1. Khái niệm
Nguồn gốc ban đầu của công ty chứng khoán bắt nguồn từ các nhà môi giới
cá nhân hoạt động độc lập. Lúc đó thị trường chứng khoán chưa phát triển, số
lượng các nhà đầu tư tham gia thị trường còn ít, các nhà môi giới độc lập có thể
đảm nhận vai trò trung gian giữa người mua và người bán. Nhưng khi thị trường
chứng khoán phát triển, số lượng nhà đầu tư tham gia thị trường ngày càng nhiều,
chức năng và hoạt động giao dịch của nhà môi giới tăng lên đòi hỏi sự ra đời của
công ty chứng khoán là tập hợp của các nhà môi giới riêng lẻ.
Theo Luật Chứng khoán năm 2006, công ty chứng khoán được tổ chức dưới
hình thức công ty trách nhiệm hữu hạn hoặc công ty cổ phần theo quy định của
Luật doanh nghiệp năm 2005, do Ủy ban chứng khoán Nhà nước cấp giấy phép
thành lập và hoạt động, giấy phép này đồng thời là Giấy chứng nhận đăng ký kinh
doanh.Các công ty chứng khoán được phép thực hiện các nghiệp vụ sau:
• Môi giới chứng khoán;
• Tự doanh chứng khoán;
• Bảo lãnh phát hành chứng khoán;
• Tư vấn đầu tư chứng khoán.
SV: Nguyễn Hồng Thúy Trang Lớp: Thị trường chứng khoán 46
5
Website: Email : Tel : 0918.775.368
Theo Giáo trình lý thuyết tài chính – tiền tệ, Công ty chứng khoán là một tổ
chức ở thị trường chứng khoán, thực hiện trung gian tài chính thông qua các nghiệp
vụ chủ yếu sau:
- Môi giới chứng khoán cho khách hàng để hưởng hoa hồng (trung gian môi
giới)
- Mua bán chứng khoán bằng nguồn vốn của chính mình để hưởng chênh
lệch giá (thương gia chứng khoán)
- Trung gian phát hành và bảo lãnh phát hành chứng khoán cho các đơn vị
phát hành
- Tư vấn đầu tư và quản lý quỹ đầu tư.
Như vậy, có thể đưa ra một khái niệm: Công ty chứng khoán là một tổ chức
trung gian tài chính thực hiện các nghiệp vụ trên thị trường chứng khoán.
1.1.1.2. Cơ cấu tổ chức của Công ty chứng khoán
Cơ cấu tổ chức của CTCK phụ thuộc vào loại hình nghiệp vụ mà công ty
thực hiện, quy mô hoạt động kinh doanh chứng khoán…Tuy nhiên, cơ cấu tổ chức
của các CTCK đều có đặc điểm chung là hệ thống các phòng ban chức năng thường
được chia thành hai khối khác nhau là: Khối nghiệp vụ và khối phụ trợ.
SV: Nguyễn Hồng Thúy Trang Lớp: Thị trường chứng khoán 46
6
Website: Email : Tel : 0918.775.368
Sơ đồ 1.1: Cơ cấu tổ chức của Công ty chứng khoán
(Nguồn Trung Tâm đào tạo UBCKNN)
- Khối nghiệp vụ: Là khối thực hiện các giao dịch kinh doanh và dịch vụ
chứng khoán. Tương ứng với mỗi dịch vụ, CTCK có thể thực hiện tổ chức các bộ
phận, phòng ban hoạt động cụ thể: Phòng môi giới, phòng tự doanh, phòng bảo
lãnh phát hành, phòng tư vấn, phòng ký quỹ…
SV: Nguyễn Hồng Thúy Trang Lớp: Thị trường chứng khoán 46
ĐẠI DIỆN CHỦ SỞ HỮU
Hội đồng quản trị
Chủ tịch Công ty
BAN ĐIỀU HÀNH
Giám đốc/Tổng Giám đốc
Phó Giám đốc/PTGĐ
KHỐI KINH DOANH
(Front office)
Môi giới
Tự doanh
Bảo lãnh phát hành
Tư vấn đầu tư
Phụ trợ
KHỐI HỖ TRỢ
(Back office)
Kế toán
Kho quỹ
Văn phòng
IT
Kiểm soát
Pháp chế
7
Website: Email : Tel : 0918.775.368
- Khối phụ trợ: Là khối không trực tiếp thực hiện các nghiệp vụ kinh doanh,
nhưng nó không thể thiếu được trong quá trình hoạt động của các CTCK vì hoạt
động của nó mang tính chất trợ giúp cho khối nghiệp vụ. Khối này bao gồm các bộ
phận như: Phòng phân tích và thông tin thị trường, phòng kế hoạch công ty, phòng
công nghệ thông tin, phòng hành chính- nhân sự, phòng kiểm soát nội bộ…
1.1.2. Đặc điểm của Công ty chứng khoán
1.1.2.1. Công ty chứng khoán là trung gian tài chính trên Thị trường tài
chính
Trên thị trường tài chính các trung gian tài chính huy động vốn từ những
người có vốn bằng nhiều hình thức thành vốn kinh doanh của mình. Sau đó họ sử
dụng vốn kinh doanh này để cho những người cần vốn vay lại hoặc thực hiện các
hình thức đầu tư khác nhau. Bằng cách này, các trung gian tài chính đã tập trung
được các nguồn vốn nhỏ từ các hộ gia đình, các tổ chức kinh tế thành một lượng
vốn lớn, đáp ứng nhu cầu của người cần vốn từ những khối lượng vay nhỏ đến
những khối lượng vay lớn, từ những cá nhân chưa từng được ai biết đến tới những
công ty lớn có tiếng trên thị trường.
Công ty chứng khoán cung cấp cho thị trường tài chính sản phẩm là những
dịch vụ trên thị trường chứng khoán như: Môi giới, Bảo lãnh, Tư vấn… Những sản
phẩm này luôn không ngừng phát triển và dễ bị bắt chước. Do đó, các CTCK nếu
muốn trụ vững trên thị trường chứng khoán thì phải không ngừng nghiên cứu để
tạo ra những sản phẩm mới có tính cạnh tranh và phục vụ tốt hơn cho thị trường
cũng như cho NĐT.
Tài sản của CTCK là tài sản tài chính, mà chủ yếu là chứng khoán. Những
chứng khoán này hình thành chủ yếu từ hoạt động tự doanh và bảo lãnh phát hành
SV: Nguyễn Hồng Thúy Trang Lớp: Thị trường chứng khoán 46
8
Website: Email : Tel : 0918.775.368
của công ty. Nét đặc trưng của loại tài sản này là giá trị của chúng biến động một
cách thường xuyên theo giá chứng khoán trên thị trường. Sự biến đông này tất yếu
sẽ tạo ra những rủi ro tiềm năng đối với CTCK. Do vậy, các chứng khoán trong tài
sản của CTCK phải có tính thanh khoản rất cao.
Công ty chứng khoán là tổ chức trung gian giữa những người có vốn (Nhà
đầu tư) với các Doanh nghiệp trên thị trường chứng khoán. Mỗi doanh nghiệp
muốn huy động vốn bằng cách phát hành chứng khoán nhưng không phải tự họ đi
bán số chứng khoán họ cần phát hành. Họ không thể làm tốt việc đó, họ cần có
những nhà chuyên nghiệp chuyên mua bán chứng khoán cho họ. Đó chính là Công
ty chứng khoán. CTCK sẽ cung cấp thông tin về Doanh nghiệp tới NĐT để họ có
thể ra quyết định đầu tư. CTCK với những nghiệp vụ của mình sẽ tư vấn cho
Doanh nghiệp chiến lược phát hành, hình thức phát hành,… một cách phù hợp nhất
với Doanh nghiệp và tình hình thị trường để Doanh nghiệp có thể đạt được số vốn
cần huy động một cách hiệu quả nhất.
CTCK là trung gian giao dịch giữa những NĐT với nhau trong quan hệ giữa
người mua và người bán chứng khoán trên thị trường chứng khoán. Thể hiện rõ
nhất ở hoạt động môi giới, các nhà đầu tư không thể tự thực hiện mua bán cho
riêng mình mà phải thông qua công ty chứng khoán. Khi nhà đầu tư mua bán thông
qua giao dịch thoả thuận thì sẽ chứa nhiều rủi ro và mất rất nhiều thời gian lẫn chi
phí cho việc tìm kiếm kiếm được khách hàng phù hợp với nhu cầu mua bán của họ.
Khi đó họ sẽ thông qua CTCK để tìm được đối tác một cách nhanh chóng và hiệu
quả nhất.
Công ty chứng khoán là tổ chức trung gian rủi ro. Trên thị trường chứng
khoán luôn luôn tiềm ẩn mọi rủi ro, vì vậy tất cả các thành viên tham gia thị trường
đều có thể gặp nhiều rủi ro. Công ty chứng khoán trong phạm vi hoạt động của
SV: Nguyễn Hồng Thúy Trang Lớp: Thị trường chứng khoán 46
9
Website: Email : Tel : 0918.775.368
mình cũng sẽ gặp nhiều rủi ro. Khi các nhà đầu tư gặp rủi ro nhiều thì họ sẽ đầu tư
ít đi hoặc có thể sẽ không tham gia nữa mà chuyển sang hình thức đầu tư khác.
Điều này sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động kinh doanh của Công ty chứng
khoán. Trung gian rủi ro thể hiện ở việc công ty là người đứng giữa và thực hiện
các giao dịch cho khách hàng, trong giao dịch đó sẽ có người được lợi và người
gặp rủi ro.
Ngoài những đặc điểm là một trung gian tài chính, Công ty chứng khoán còn
có một số đặc điểm riêng khác:
1.1.2.2. Công ty chứng khoán là tổ chức kinh doanh có điều kiện
Để được cấp phép thành lập CTCK, các tổ chức phải đáp ứng các điều kiện
sau:
Điều kiện về vốn: CTCK phải có mức vốn điều lệ tối thiểu bằng vốn pháp
định, vốn pháp định thường được quy định cụ thể cho từng loại hình nghiệp vụ.
Theo điều 18, Nghị định 14/2007/NĐ – CP, quy định chi tiết thi hành một số
điều của Luật chứng khoán năm 2006: Vốn pháp định cho các nghiệp vụ kinh
doanh của Công ty chứng khoán, công ty chứng khoán có vốn đầu tư nước ngoài,
chi nhánh công ty chứng khoán nước ngoài tại Việt Nam là:
- Môi giới chứng khoán: 25 tỷ đồng Việt Nam
- Tự doanh chứng khoán: 100 tỷ đồng Việt Nam
- Bảo lãnh phát hành chứng khoán: 165 tỷ đồng Việt Nam
- Tư vấn đầu tư chứng khoán: 10 tỷ đồng Việt Nam
SV: Nguyễn Hồng Thúy Trang Lớp: Thị trường chứng khoán 46
10
Website: Email : Tel : 0918.775.368
Trường hợp công ty chứng khoán muốn thực hiện cấp giấy phép cho nhiều
nghiệp vụ kinh doanh, vốn pháp định là tổng số vốn pháp định tương ứng với từng
nghiệp vụ xin cấp phép.
Điều kiện về nhân sự: Những người quản lý hay nhân viên giao dịch của
công ty phải đáp ứng các yêu cầu về kiếtn thức, trình độ chuyên môn và kinh
nghiệm, cũng như mức độ tín nhiệm, tính trung thực.
Hầu hết các nước đều yêu cầu nhân viên của CTCK phải có giấy phép hành
nghề. Những người giữ các chức danh quản lý còn phải đòi hỏi có giấy phép đại
diện.
Điều kiện về cơ sở vật chất: Các tổ chức và các cá nhân sáng lập CTCK phải
đảm bảo yêu cầu cơ sở vật chất tối thiểu cho CTCK
Theo điều 62, Luật chứng khoán Việt Nam năm 2006, điều kiện cấp Giấy
phép thành lập và hoạt động của công ty chứng khoán bao gồm:
a) Có trụ sở; có trang bị, thiết bị phục vụ hoạt động kinh doanh chứng khoán,
đối với nghiệp vụ bảo lãnh phát hành chứng khoán và tư vấn đầu tư chứng khoán
thì không phải đáp ứng điều kiện về trang bị, thiết bị;
b) Có đủ vốn pháp định theo quy định của Chính phủ;
c) Giám đốc hoặc Tổng giám đốc và các nhân viên thực hiện nghiệp vụ kinh
doanh chứng khoán phải có Chứng chỉ hành nghề chứng khoán.
Trường hợp cổ đông sáng lập hoặc thành viên sáng lập là cá nhân phải có
năng lực hành vi dân sự đầy đủ, không thuộc trường hợp đang phải chấp hành hình
phạt tù hoặc đang bị Toà án cấm hành nghề kinh doanh; trường hợp là pháp nhân
SV: Nguyễn Hồng Thúy Trang Lớp: Thị trường chứng khoán 46
11
Website: Email : Tel : 0918.775.368
phải đang hoạt động hợp pháp và có đủ năng lực tài chính để tham gia góp vốn.
Các cổ đông sáng lập hoặc thành viên sáng lập phải sử dụng nguồn vốn của chính
mình để góp vốn thành lập công ty chứng khoán.
1.1.2.3. Mô hình tổ chức:
Hoạt động của công ty chứng khoán rất đa dạng và phức tạp, khác hẳn với
các doanh nghiệp sản xuất và thương mại thông thường. Vấn đề xác định mô hình
tổ chức kinh doanh của CTCK cũng có những điểm khác nhau và vận dụng cho các
khối thị trường có mức độ phát triển khác nhau. Tuy nhiên, có thể khái quát mô
hình tổ chức kinh doanh chứng khoán của CTCK theo 2 nhóm: Mô hình công ty
chứng khoán đa năng (Gồm: Loại đa năng một phần và Loại đa năng toàn phần) và
Mô hình công ty chứng khoán chuyên doanh.
Hiện nay, các CTCK trên thị trường chứng khoán đang có xu hướng chuyển
sang mô hình tổ chức đa năng toàn phần do sức ép từ trung gian tài chính và những
tổ chức có tiềm lực trong nước. Giữa các bộ phận trong công ty luôn hoạt động độc
lập một cách tương đối và có tính chuyên môn hóa cao trong từng nghiệp vụ.
1.1.2.4. Hoạt động của công ty chứng khoán phải theo nguyên tắc
Mọi hoạt động của CTCK phải được thực hiện theo 2 nhóm nguyên tắc là:
Nhóm nguyên tắc đạo đức và nhóm nguyên tắc tài chính:
Nhóm nguyên tắc đạo đức:
- CTCK phải đảm bảo giao dịch trung thực, công bằng, vì lợi ích của
khách hàng.
- CTCK cung cấp đầy đủ, trung thực thông tin cho khách hàng.
SV: Nguyễn Hồng Thúy Trang Lớp: Thị trường chứng khoán 46
12