giáo án ngữ văn 6 tuần 1

Tuần 1 Tiết 1
Ngày soạn:5/8./ 2010

con rồng cháu tiên
A. Mục đích cần đạt
Giúp HS
- Giải thích, suy tôn nguồn gốc cao quý của dân tộc Việt, thể hiện ý
nguyện đoàn kết thống nhất cộng đồng của ngời Việt
- Vẻ đẹp của truyền thuyết dân gian: Các chi tiết kỳ ảo, đợc tạo bằng trí t-
ởng tởng nhằm thiêng liêng hóa sự thật lịch sử thời quá khứ
B. Chuẩn bị
- Giáo viên: Đọc, soạn , tranh ảnh về LLQ và đền Hùng
Bình giảng VHDG
- Học sinh: Đọc, soạn bài, tìm thêm t liệu
C. Tiến trình lên lớp
* Kiểm tra bài cũ ( 5 )
Giáo viên kiểm tra sgk, vở ghi, vở soạn của học sinh
* Bài mới ( 35 )
* Giới thiệu bài:
- GV: Các dân tộc trên thế giới đều có những truyện thần thoại, truyền
thuyết nhằm giải thích cội nguồn, tổ tiên của dân tộc mình . ở nớc ta, tổ
tiên dân tộc Việt Nam ta đợc giải thích bằng một truyền thuyết đẫm chất
thần thoại và đậm chất trữ tình => ghi tiêu đề
* Nội dung bài học
Hoạt động của thầy Hoạt động của trò
HĐ1: Hớng dẫn đọc,kể truyện
và tìm hiểu sơ lợc.
GV: Yêu cầu HS kể lại truyện
bằng ngôn ngữ sáng tạo.
GV: Hớng dẫn kể sáng tạo
GV: Hớng dẫn đọc mẫu một số

đoạn (tập trung lời kể và lời thoại
của nhân vật trong truyện)
GV: Kết hợp để giải thích một số
từ khó:
H: Hiểu thế nào là truyện truyền
thuyết ?
GV: Hớng dẫn hình thành khái
niệm truyền thuyết (có minh hoạ
HS: Hoạt động độc lập .
- Kể truyện .
- Nhận xét
HS: Đọc một số đoạn GV chọn
- Đánh giá cách thể hiện
HS: Giải thích theo ý hiểu.
HS: - Suy nghĩ độc lập
- Nêu khái lợc theo SGK
ví dụ bằng các truyện trong SGK)
GV: Giải thích thêm đặc điểm
của truyền thuyết, so sánh với
thần thoại.
HĐ2: Hớng dẫn tìm hiểu chi tiết
GV: - Yêu cầu HS đọc phần I ( từ
đầu => Long Trang)
H: Tổ tiên (cội nguồn )của dân
tộc Việt Nam ta là ai ?
GV: Chia lớp thành hai bên, yêu
cầu thảo luận nhóm nhỏ
- Yêu cầu tìm chi tiết cơ bản diễn
tả về Lạc Long Quân và Âu Cơ .
H: Em có nhận xét đánh giá gì về

nguồn gốc và hình dáng của 2 vị
tổ tiên của dân tộc ta ?
GV: Bình mở rộng: Cả 2 đều
tuyệt đẹp, xứng đôi vừa lứa kết
duyên chồng vợ .
GV: Dẫn tiếp vấn đề : Điều lạ kỳ
hơn về chuyện sinh nở của Âu Cơ
là gì ?
H: Em có nhận xét gì về cách
diễn tả đó của tác giả dân gian ?
Qua đó, ta hiểu gì về cội nguồn
của dân tộc ?
GV: Yêu cầu HS đọc và theo dõi
đoạn 2
GV: Yêu cầu quan sát tranh"con
rồng cháu tiên"
H: Tranh miêu tả điều gì ?
H: cuộc chia con diễn ra nh thế
nào ?

GV: Bình giá qua lời của Âu Cơ.
HS: Theo dõi để hiểu rộng hơn.
HS: Theo dõi
HS: - Hoạt động độc lập
- Nêu đánh giá :
Lạc Long Quân và Âu Cơ
HS: Suy nghĩ độc lập
- Nêu ý kiến bình giá
- Cùng nhận xét bổ sung :
Cả hai đều có nguồn gốc là thần, tiên

HS: Bình giá thêm về cuộc kết duyên
lạ kỳ so với đời sống thực tế
HS: Hoạt động độc lập
- Xác định chi tiết
- Nhận xét bổ sung
HS: Thảo luận
- Đại diện nêu ý kiến bình giá
- Cùng đánh giá mở rộng: Giống
nhau về bản lĩnh, sức sống, nét đẹp
của con ngời.
HS: Theo dõi quan sát, kể tóm tắt chi
tiết trong truyện: 50 con theo cha, 50
con theo mẹ, để các con ở đều các
phơng
HS: Nêu ý kiến đánh giá : Cuộc chia
tay thật cảm động và lu luyến.
HS: Thảo luận
H: Vì sao Lạc Long Quân và Âu
Cơ sống hạnh phúc cùng đàn con
nh vậy lại phải chia tay nhau ?
GV: Hớng dẫn phân tích : Mục
đích, nguyên nhân của cuộc chia
tay.
GV: Dẫn lời dặn của Lạc Long
Quân.
H: Lời dặn đó thể hiện ớc nguyện
gì ?
GV: Bình: Đó là nguyện ớc đợc
gắn bó

GV: - Yêu cầu HS theo dõi đoạn
cuối truyện.
H: Đoạn cuối cho ta biết thêm
điều gì về xã hội phong tục tập
quán của ngời Việt cổ xa ?
GV: Giải thích thêm về thời sơ
khai của đất nớc.
HĐ3: Hớng dẫn tổng kết đánh
giá về nghệ thuật và ý nghĩa của
truyện .
H: Truyện đợc kể bằng những chi
tiết nh thế nào ? Nó có tác dụng
gì ?
H: Truyện nhằm thể hiện nội
dung ý nghĩa gì ?
GV: Liên hệ thêm 1 số truyện
cùng nội dung.
- Đại diện nêu ý kiến bình giá
- Cùng nhận xét mở rộng .
HS: Theo dõi SGK
HS: Suy nghĩ độc lập
- Nêu ý kiến bình giá
HS: Tự đọc và theo dõi
HS: Trao đổi trong nhóm nhỏ
- Đại diện nêu đánh giá
- Cùng bình giá mở rộng
HS: Suy nghĩ độc lập
- Nêu đánh giá khái quát về nghệ
thuật của truyện dân gian .
- Nêu ý nghĩa của truyện.

I. Đọc hiểu chú thích
1. Đọc- kể
2. Chú thích
* Truyền thuyết (Khái niệm - SGK)
II.Tìm hiểu văn bản
1. Giải thích về cội nguồn của dân tộc Việt .
Lạc Long Quân Âu Cơ
- Thần thuộc nòi rồng, con trai
thần Long Nữ
- mình rồng , ở dới nớc , thỉnh
thoảng lên cạn.
- có sức khoẻ vô địch, có nhiều
phép lạ.
- Thuộc họ Thần Nông.
- Là dòng tiên ở trên núi cao phơng Bắc.
- Xinh đẹp tuyệt trần
=> kỳ lạ , lớn lao và đẹp đẽ .
* Âu Cơ đến kỳ sinh nở :
- sinh ra cái bọc trăm trứng
- trăm trứng nở ra trăm con
- tất cả đều hồng hào đẹp đẽ , mặt mũi khôi ngô
- Đàn con không cần bú mớm, tự lớn lên nh thổi, khoẻ mạnh nh thần .
=> tởng tợng, kỳ ảo, hoang đờng.
=> nguồn gốc dân tộc thật cao đẹp.
2. Ước nguyện muôn đời của dân tộc.
* Cuộc chia con và chia tay của Lạc Long Quân và Âu Cơ.
- Mục đích :
+ Để sinh sống và cai quản đất đai
- lời dặn : Giúp đỡ lẫn nhau
=> Tình thơng yêu, đoàn kết, giúp đỡ lẫn nhau.

=> hiểu thêm về thời đại sơ khai của lịch sử xã hội Văn Lang - thời Hùng
Vơng.
III. Ghi nhớ
(SGK-trang 8)
E. Củng cố ( 2 )
? Kể lại nội dung truyện
? Cho biết nội dung, ý nghĩa của các chi tiết kỳ lạ về nòi giống và sức
mạnh của ÂC LLQ
? Nêu ý nghĩa của truyện
H. H ớng dẫn về nhà ( 3 )
? Tập kể lại chuyện
? Hiểu ý nghĩa truyện
? Đọc soạn bài mới: Bánh chng bánh giầy
Rút kinh nghiệm, bổ sung:

.


Tuần 1 Ngày soạn:5/8./
2010
Tiết 2 Bánh chng bánh giày
( Truyền thuyết )
A. Mục đích cần đạt
Giúp HS
- Hiểu nội dung, ý nghĩa của truyền thuyết
- Giải thích nguồn gốc của bánh chng, bánh giầy và đề cao giá trị lao động
- Chỉ ra đợc ý nghĩa của những chi tiết tởng tởng quan trọng
B. Chuẩn bi
- Giáo viên: Đọc soạn văn bản
Tài liệu: Thi pháp VHDG, Truyện dân gian VN

- Học sinh: Đọc kĩ văn bản
Trả lời câu hỏi SGK
Tìm đọc t liệu liên quan
C.Tiến trình bài dạy

* Kiểm tra bài cũ(5 phút)
1. Con rồng cháu tiên thuộc loại truyện gì?
Em hiểu thế nào là truyền thuyết?
2. Kể tóm tắt nêu ý nghĩa của truyện
Dự kiến đối tợng kiểm tra: Vân, Tùng và học sinh xung phong (lớp 6A1)
* Nội dung bài mới(32 phút)
Đọc văn bản( 2 lần )
? Truyện chia thành mấy đoạn. Y
mỗi đoạn nói gì?
? Vua Hùng dã chọn ngời nối
ngôi trong hoàn cảnh nào?
? Vua Hùng ra tiêu chuẩn gì?(Ng-
ời nối ngôi phải có y/c gì)
I/ Đọc hiểu khái quát
1. Vua Hùng ra tiêu chí chọn ngôi
2. LL làm bánh lễ tiên vơng
3. LL đợc nhờng ngôi
II/ Đọc hiểu nội dung văn bản
1. Vua Hùng chọn ngời nối ngôi
- Hoàn cảnh: Giặc yên, vua già muốn
truyền ngôi
Nối ngôi phải nối trí
Không nhất thiết là con trởng
? Nhận xét gì về tiêu chuẩn trọn
ngời nối ngôi của vua cha

? Đọc tiếp phần còn lại
? Theo em các quan lang đoán ý
vua cha ntn? và họ đã làm gì ?
?Trong số các ngời con của vua
cha ai la ngời gây ấn tợng tốt với
em
Chọn ngời tài giỏi
Đi tìm của ngon vật lạ
Làm cỗ thật hậu, thật ngon
? Trong chuyện LL đợc giới thiệu
là ngời nh thế nào ?
? Trớc lời phán của vua cha LL
có tâm trạng ntn?
? Qua lời giới về LL tình cảm của
em với LL ntn ?
CC: Trớc lời phán của vua cha ,
LL suy nghĩ ngày đêm va diều gì
đã xảy ra? Hs đọc tiếp
? Trong giấc mộng LL gặp thần ,
thần mách bảo với LL điều gì ?
? Sau lời báo mộng ấy tâm trạng
của LL ntn? LL đã làm gì?
? Việc LL trọn các nguyên liệu
làm bánh em có nhận xét gì về
ông
?Tại sao trong số 20 ngời con chỉ
có LL mới đợc thần báo mộng
2/ Nhân vật Lang Liêu
Là con thứ 18
Mẹ mất sớm

Chăm lo việc đồng áng
Buồn lo lắng
Quý trọng yêu mến
a/ Giấc mộng của Lang Liêu
Không gì quý trọng bằng hạt gạo hãy lấy
gạo mà làm bánh
Mừng thầm
Làm bánh chng bánh giày
Rất thông minh
Chàng là ngời thiệt thòi chăm lo đồng
áng
hiểu và thực hiện đợc ý thần
? Đọc đoạn cuối
? Em hình dung tâm trạng các
quan lang lúc đi trọn lễ vật và tâm
trạng của LL
? Cuối cùng vua chọn ai ?
? Vì sao hai thứ bánh của LLđợc
chọn để tế trời đất tổ tiên
? Em có đồng ý quyết định của
b/ Lang Liêu nối ngôi cha
Ai cũng tin Vua sẽ chọn mình
Ai cũng vừa mừng vừa lo
Lang Liêu đợc chọn
Hai thứ bánh có ý nghĩa thực tế :
Quý trọng nghề nông , quý trọng hạt gạo
, sản phẩm của con ngời làm ra
Có ý tởng sâu xa . Thể hiện tài năng
thông minh hiếu thảo
vua cha không? Vì sao?

? Qua việc chọn bánh chng bánh
giày cho lễ truyền ngôi em thấy
Vua Hùng thứ 6 là ngời ntn?
? LL có đợc đức tính này của Vua
cha không ?
? Truyện Bánh chng bánh giày
giải thích vấn đề gì?
? Giải thích quan niệm gì về đất
trời?
? Thể hiện thái độ của nhân dân
ta với lao động ntn
? Gọi Hs đọc ghi nhớ SGK
? Gọi Hs tóm tắt nội dung cốt
truyện
? Trong truyện ai là nhân vật
chính. kết thúc chuyện em rút ra
kết luận gì ( kinh nghiệm sống ở
đời )
Vị Vua anh minh , thơng dân lo cho dân
Quý trọng lao động
Kính trọng trời đất, tổ tiên
Có Xứng đáng là ngời nối ngôi
III/ Ghi nhớ
Giải thích nguồn gốc phong tục làm
bánh chng bánh dày
Giải thích quan niệm trời tròn, đất vuông
Đề cao lao động, đề cao nghề nông
Ca ngợi phẩm giá của ngời lao động
Ơ hiền gặp lành > tiêu biểu cho kết
thúc truyện dân gian

D/ Củng cố(3 phút)
Nói Bánh chng bánh dày: là thể hiện nét đẹp cổ truyền của dân tộc. Em hiểu
thế nào là cổ truyền
H/ H ớng dẫn về nhà(5 phút)
? Truyện giải thích vấn đề gì? quan niệm gì?
? Y nghĩa của việc làm bánh chng bánh dày ngày tết, giỗ tổ Hùng Vơng
? Bài tập 4, 5 sách BTNV
? Đọc soạn bài mới Thánh gióng
Rút kinh nghiệm, bổ sung:

.


Tuần 1
Ngày soạn:5/8./ 2010
Tiết 3: Từ và cấu tạo của từ tiếng việt
A. Mục đích cần đạt
Giúp hs hiểu:
-Khái niệm về từ và đơn vị cấu tạo từ
-Phân biệt từ đơn, từ ghép, cấu tạo từ ghép, chỉ ra sự giống và khác nhau
giữa từ phức và từ láy
-Lấy ví dụ và nhận biết thành thạo từ qua cấu tạo
B. Chuẩn bị
- Giáo viên: Lựa chọn VD tiêu biểu
Tài liệu: 108 Bài tập TV
- Học sinh: xem lại kiến thức đả học ở lớp 5
C. Kiểm tra bài cũ(5 phút)
Truyền thuyết bánh chng bánh dầy giải thích vấn đề gì ?
Đóng vai bánh chng bánh dầy kể về s tích của mình
Dự kiến đối tợng kiểm tra: Trờng, Trang và học sinh xung phong (lớp 6A1)

D. Nội dung bài mới(32 phút
?Trong câu trên đâu là tiếng, đâu là từ
? chỉ ra tiếng và các từ trong ví dụ 2
?vậy tiếng và từ có gì khác nhau
?tiếng và từ, đơn vị nào có nghĩa hoàn
chỉnh hơn?
?khi nào một tiếng đợc ví là một từ
I/ Từ là gì?
1 ví dụ: Thần dân dạy cách chăn
nuôi và trồng trọt
tiếng: 12
từ : 9
Tiếng chỉ phát ra một âm thanh nhất
định
Từ có thể phát ra 1 hơi hoặc nhiều
hơi (tiếng chỉ có chức năng cấu tạo
từ
Từ dùng để đặt câu
Tiếng có thể dùng độc lập để đặt câu
Đọc ví dụ
? HS phân biệt các từ theo mẫu trong
SGK
Dựa vào đâu mà em phân biệt đợc các
II/ Từ đơn và từ phức
1/ Ví dụ
Từ đấy, nớc ta chăm nghề trồng trọt,
chăn nuôi và có tục ngày tết làm
bánh chng, bánh giầy
Từ đơn: 12 từ
Từ láy: 1 từ

T ghép: 3 từ
loại từ trên
? Em hãy đặt 1 câu trong đó có cả từ
láy và từ ghép
? Cấu tạo từ ghép và từ láy có gì
giống và khác nhau
Đọc ghi nhớ SGK
Giải bài tập 1, 3/ 14
- Các từ nguồn gốc, con cháu thuộc
cấu tạo từ nào?
- Tìm những từ đồng nghĩa với nguồn
gốc và con cháu
Viết câu trong đó có 3 loại từ
- Số lợng tiếng của từ
- Từ láy có quan hệ láy âm giữa các
tiếng
- Từ ghép có quan hệ với nhau về
nghĩa
Viên ngọc sáng lấp lánh
Giống: Gồm 2 tiếng hoặc nhiều
tiếng
Khác: Từ ghép quan hệ về nghĩa
Từ láy quan hệ về hình thức
ngữ âm
2/ Ghi nhớ(sgk)
III/ Luyện tập
Từ ghép
Cội nguồn, gốc gác, xuất xứ
E/ Củng cố(3 phút)
? Thế nào là từ đơn, từ ghép, từ láy. Cho ví dụ

? Viết đoạn văn ngắn có cả 3 loại từ
H/ H ớng dẫn về nhà(5 phút)
- Học thuộc ghi nhớ
- Giải các bài tập
- Viết đoạn văn ( nội dung tự chọn) có sử dụng từ đơn, láy, ghép
- Đọc bài mới
Rút kinh nghiệm, bổ sung:

.


Tuần 1
Ngày soạn:5/8./ 2010
Tiết 4: Giao tiếp văn bản và phơng thức biểu đạt
A. Mục đích cần đạt
Giúp HS ôn lại kiến thức về văn bản mà HS đã biết
Hình thành sơ bộ các khái niệm; Văn bản, mục đích giao tiếp và phơng thức
biểu đạt
B. Chuẩn bị
- Giáo viên: Kiến thức về các thể loại
Phơng tiện: thiếp mời, hớng dẫn dùng thuốc, bài báo
Giải bài tập
- Học sinh: Đọc và xem bài
Chuẩn bị tài liệu giáo viên hớng dẫn
C. Kiểm tra bài cũ(5 phút)
Từ là gì? Từ và tiếng có gì khác nhau?
Từ đợc chia làm mấy loại? Từ đơn và từ phức có gì khác nhau?
Dự kiến đối tợng kiểm tra: Toàn, Thủy và học sinh xung phong (lớp 6A1)
D. Bài mới(32 phút)
?Trong đời sống khi có t tởng, tình

cảm, nguyện vọng em muốn biểu đạt
cho ngời khác biết em làm ntn?
Khi muốn biểu đạt nội dung nào đó
một cách trọn vẹn em làm ntn?
? Đọc VD sau: Đi một ngày đàng
học một sàng khôn
Em hiểu câu tục ngữ trên ntn?
? Viết ra để nhằm mục đích gì?
Câu tục ngữ đó đã biểu đạt trọn vẹn 1
ý cha?
GV: Nếu diễn đạt t tởng tình cảm
một cách hoàn chỉnh giúp cho ngời
nghe, ngời đọc hiểu đợc nội dung cần
diễn đạt bằng ý trọn vẹn thì có nghĩa
là ta thực hiện 1 văn bản. Văn bản
này có thể dài, ngắn, có thể thực hiện
bằng cách nói, viết
? Đọc ghi nhớ ( SGK)
I/ Tìm hiểu chung về văn bản và
ph ơng thức biểu đạt
1/ Văn bản và mục đích giao tiếp
Nói ra hoặc viết ra
Có thể nói 1 tiếng, 1 câu hay nhiều
câu
Muốn biểu đạt 1 cách trọn vẹn phải
tạo lập văn bản nghĩa là nói phải có
đầu có cuối
Nêu ra 1 lời nhắn gửi , 1 kinh nghiệm
sống
Trọn vẹn 1 ý

(nghe)
2. Ghi nhớ <SGK>
Hớng dẫn HS theo bảng
? Muốn xin đợc sử dụng sân vận
động thì ta cần văn bản gì?
? Muốn tờng thuật diễn biến trận
bóng đá
? Muốn tả lại những pha bóng gay
cấn
? Giới thiệu quá trình thành lập và
thành tích
? Bày tỏ lòng yêu bóng đá
? Bác bỏ ý kiến
II/Kiểu văn bản và ph ơng thức
biểu đạt
Có 6 kiểu văn bản và 6 phơng thức
biểu đạt khác nhau thực hiện 6 mục
đích khác nhau:
- Tự sự
- Miêu tả
- Nghị luận
- Biểu cảm
- Thuyết minh
- Hành chính công vụ
III/ Luyện tập
Đơn từ
Tự sự
Miêu tả
Thuyết minh
Biểu cảm

Nghị luận
E Củng cố(4 phút)
Cho học sinh giới thiệu những văn bản đã chuẩn bị: thiếp mời, hớng dẫn sử
dụng thuốc
Giáo viên chốt: Văn bản đợc sử dụng rộng rãi trong cuộc sống. Để thực hiện
những mục đích giao tiếp khác nhau tả cần viết những văn bản phù hợp.
H. H ớng dẫn về nhà(4 phút)
Học thuộc phần ghi nhớ
Làm bài tập còn lại vào vở bài tập
Xem bài mới: Thánh Gióng
Rút kinh nghiệm, bổ sung:

.