Chấm dứt doanh nghiệp theo pháp luật Việt Nam hiện nay Luận văn ThS. Luật

I HC QUI
KHOA LUẬT


VŨ THỊ QUYÊN


CHẤM DỨT DOANH NGHIỆP THEO PHÁP LUẬT
VIỆT NAM HIỆN NAY


Chuyên ngành : Luật Kinh tế
Mã số : 60 38 01 07


LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC


Cán bộ hướng dẫn khoa học: TS. HOÀNG ANH TUẤN


HÀ NỘI - 2014


MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
MỞ ĐẦU 1
Chương 1: NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ CHẤM DỨT DOANH
NGHIỆP 6

1.1. Khái niệm Doanh nghiệp 6
1.2. Khái niệm, bản chất và đặc điểm pháp lý chấm dứt doanh nghiệp 8
1.2.1. Khái niệm và bản chất pháp lý chấm dứt doanh nghiệp 8
1.2.2. Ý nghĩa của chấm dứt doanh nghiệp 14
1.3. Quyền tự do kinh doanh – nền tảng của tự nguyện chấm dứt doanh
nghiệp 17
1.3.1. Quyền tự do kinh doanh 17
1.3.2. Chấm dứt doanh nghiệp trong phạm vi quyền tự do kinh doanh 20
1.4. Phân loại chấm dứt doanh nghiệp 20
1.4.1. Khái quát chung về phân loại chấm dứt doanh nghiệp 20
1.4.2. Nội dung tổng quát các trường hợp chấm dứt doanh nghiệp 21
1.4.3. Chấm dứt doanh nghiệp bởi giải thể 22
1.4.4. Chấm dứt doanh nghiệp bởi phá sản 25
1.5. Bảo vệ người thứ ba từ sự tác động của việc chấm dứt doanh nghiệp 29
Kết luận Chương 1 31


Chương 2: THỰC TRẠNG PHÁP LUẬT VIỆT NAM VỀ CHẤM DỨT
DOANH NGHIỆP 32
2.1. Các quy định hiện hành về giải thể doanh nghiệp 32
2.1.1. Quy định về các trường hợp và điều kiện giải thể doanh nghiệp 32
2.1.2. Quy định về điều kiện giải thể doanh nghiệp 39
2.1.3. Quy định về thủ tục giải thể doanh nghiệp 40
2.2. Các quy định về phá sản doanh nghiệp 43
2.2.1. Quy định về xác định doanh nghiệp lâm vào tình trạng phá sản 43
2.2.2. Quy định về quyền và nghĩa vụ yêu cầu mở thủ tục phá sản 44
2.2.3. Quy định về căn cứ quyết định mở thủ tục phá sản 45
2.2.4. Quy định về tuyên bố doanh nghiệp phá sản 46
2.3. Các quy định về bảo vệ người thứ ba khi giải thể, phá sản doanh nghiệp 47
2.3.1. Đối với trường hợp giải thể 47

2.3.2. Đối với trường hợp phá sản 48
2.4. Nguyên nhân khiếm khuyết của pháp luật và áp dụng pháp luật về chấm
dứt doanh nghiệp 50
Kết luận Chương 2 52
Chương 3: ĐỊNH HƯỚNG VÀ KIẾN NGHỊ HOÀN THIỆN PHÁP
LUẬT VỀ CHẤM DỨT DOANH NGHIỆP 53
3.1. Các định hướng 53
3.2. Các giải pháp hoàn thiện 56
3.2.1. Giải pháp lập pháp 56


3.2.2. Giải pháp thi hành 62
3.2.3. Giải pháp tư pháp 63
KẾT LUẬN 66
TÀI LIỆU THAM KHẢO 67


LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan Luận văn là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các
kết quả nêu trong Luận văn chưa được công bố trong bất kỳ công trình nào
khác. Các số liệu, ví dụ và trích dẫn trong Luận văn đảm bảo tính chính xác,
tin cậy và trung thực. Tôi đã hoàn thành tất cả các môn học và đã thanh toán
tất cả các nghĩa vụ tài chính theo quy định của Khoa Luật Đại học Quốc gia
Hà Nội.
Vậy tôi viết Lời cam đoan này đề nghị Khoa Luật xem xét để tôi có thể
bảo vệ Luận văn.
Tôi xin chân thành cảm ơn!

NGƯỜI CAM ĐOAN



Vũ Thị Quyên



DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

STT
KÝ HIỆU

NỘI DUNG TỪ VIẾT TẮT
1.
BLDS 2005
:
B lu 
2.
LDN 2005
:
Lut Doanh nghi
3.

:
m hu hn
4.
DNTN
:
Doanh nghi

1
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
   i m   i nhp kinh t quc t 
rt Doanh nghip Vic c c
nhiu lot ghi nhng
n cn kinh ti. S n
p cho tht Vi
i i quyn t do kinh doanh cy
s nhn thn v tm quan trng ca Doanh nghip.
t Doanh nghip Vi mnh
co lc Doanh nghi 
a chn. C th, sau khi thng nhc, v
ca, Lui Vio l
m hu h c tip t  ti
Lu  
Vi la ch phm hu
hc hin, Lu
c thay th bng Lut Doanh nghi rng s la
chn cc doanh nghip - 
 phm hu h 
m hu hn m s h ch
ty ht Doanh nghit
c nh     trong vic ci thi  ng kinh
u hn ch khc phc nhng hn ch 

rng quyn t ng kh ng gia nhp th ng, Lut
Doanh nghi   i thay th Lut Doanh nghi   


2
khnh quyn cm hu hn
mt Doanh nghi m bo quyn
t do kinh doanh ch bng vic tu kio lp Doanh
nghiu kin thun l m
dt Doanh nghin ho ki
u kin chm dt theo lunh.
C ng, chm dt Doanh nghi   mi,
 Vit Nam hin nay v u mt
 v mc tin quy pht hin
nh v chm dt Doanh nghic
bn cht kinh t a chm dt Doanh nghip. Nhc
minh chnh v chm dt Doanh nghip theo Lut
Doanh nghi i so vnh v
chm dt Doanh nghip theo Lut Doanh nghinh v
u kin chm d  vi phm th tu kin chm d
b ngnh v th tc chm dt tn lu
n thc hin vic chm dt Doanh nghip. Nhng bt cp ct
v chm dt Doanh nghi c bm quyn t








Chấm dứt Doanh nghiệp theo pháp luật Việt
Nam hiện nay 


3
2. Mục tiêu nghiên cứu
Mu c ng v 
lun v chm dt Doanh nghic trc ti
dt v chm dt Doanh nghing hn ch, bt c
nh BLDS 2005, Lut Doanh nghip
   xut mt s gin ngh n.
3. Tính mới và những đóng góp của đề tài
Lu mnh
mt thc tin.
Lu   ng kin ngh  i ph   n
t Vit Nam v chm dt doanh nghip.
 nhng kin ngh n vtr 
liu ho.
4. Tình hình nghiên cứu
Chm dt doanh nghi t v mi, bi l 
git v doanh nghim trong lch s i.
       hu hiu trong ho    a con
m vic s d 
chm dt doanh nghip mu hin
viu v chm dt doanh nghip. Thc t,
t hit ra v chm dt doanh nghic
u v  c tin v chm dt doanh nghip hin nay 
Vit Nam v  quan trng.
Nhn thc ru chm dt doanh nghi 
dt nn tng kin th doanh nghi 

4
t v chm dt doanh nghip t n cho ti thc tin
   n ngh cho vi  n. Do vy, cn gii thi  
u  u trc tip v
chm dt doanh nghip. C th, c thy mt s 
bi
- 
 
- 
  D
2012);
- n
 
2013);
- 
 
- 
  
- 






Nam.

5
5. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
t Doanh nghip Vit Nam hin ti mt s 
nim Doanh nghim
  u m nh
ng Doanh nghi th c l
  ch tp trung gii
quyt v a vic chm dt Doanh nghi
nh ca Lut Doanh nghi
6. Phương pháp nghiên cứu
u ca Lu
n ca ch t bin chng, ch t lch
sng lng Cng sn Vit Nam.
u s dng bao g
 vich sng hp,
thng p h li vi
        th   
ph
thc trt.
Vm, lu nh
ct hi chm dt doanh nghi m
khuyt, bt cp.
 vic, lu  ra khim khuyt trong thc tin
t.
ng hc s dng kt hp v
 th, t nhng kt qu u bu dng


6
ng hp kt hi v c s nhn thc v

v u mnh. Kt qu tng hc th
hin ch yu bt lun, kin ngh t Doanh nghip.
    c s d     u c
 ch m, s tin b hay lc hu ho
lut hit hiu l ch ra s c
hay tt hu.
7. Bố cục của Luận văn
n m u, ni dung ca Lu c b c sau:
ng v n v chm dt doanh nghip
c trt Vit Nam v chm dt doanh nghip
n ngh t v chm dt
doanh nghip
Chương 1
NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ CHẤM DỨT DOANH NGHIỆP
1.1. Khái niệm Doanh nghiệp
T , t a tic dch
sang ting Vit hiu ca thi
k i mi theo Ngh quy       ng d  
nghi.  o luc g
o lung Anh:
means the activities, or part of the activities, of a business
tr 46] thong, hoc mt phn cng
ca mt vic kinh doanh.


7
t Hoa
K c hit
enterprise là công cuộc, dự án hay cam kết kinh doanh58, tr 531].
 hii.

ng hiu doanh nghic th kinh doanh:
Doanh nghi   m chung nh  ch    
nghit lot
lop vt
 th c lp vi ch s hu [50, tr 6].
t Doanh nghip ca Vit Nam hinh Doanh
nghi th kinh doanh, c th Khon 1 u 4 Lut Doanh nghip 2005

Doanh nghi chc kinh t  s giao
dch   nh ct nhm
mc hing kinh doanh.
m doanh nghip theo quan nim ct Vit
 ch nhng ch th 
bao gm c Doanh nghin cht ca Doanh nghi 
doanh.
Thc tin t  Vit Nam cho thy, vi
a doanh nghi
m thp nhn doanh nghit ch th ca quan
h  hin hu t
biu hin c th  p nhn Doanh nghit c 
  vinh
thiu thng nht v  th ca Doanh nghi t


8
Doanh nghip Vit Nam. C th:
Vnh ti Khou 4 Lut Doanh nghi
c hit ch th kinh doanh:
Doanh nghi chc kinh t  s giao
dch  nh ct nhm

mc hing kinh doanh.
nh ti Khon 3 u 143 Lut Doanh nghip 2005
t ch th ca quan h t:
Ch doanh nghi  n
l c Tr
n doanh nghip.
 t s m v bn cht Doanh nghi
thng nhu, Lui hn ph
tu vic chm dt Doanh nghi
Lut Doanh nghip Vi
1.2. Khái niệm, bản chất và đặc điểm pháp lý chấm dứt doanh
nghiệp
1.2.1. Khái niệm và bản chất pháp lý chấm dứt doanh nghiệp
Lut Doanh nghim c th v chm dt doanh
nghinh mt s ng hp c th v chm dt doanh
nghip. C th: Khon 3  chia chm dt tn ti
Khon 4 u 152 quy
 hp nht chm dt tn ti;
m c Khon 2 
p chm dt tn ti; Khon 3  kinh


9
c chuyi chm dt tn ti vng hp gii th
nh p trong s

u 99 BLDS 2005 nh v chm d
 m dt   ng hp: hp nh    p 
i th   nh
ct v m dt k t th

s c t thnh trong quynh ca
m quyn.
y, so vi Lut Doanh nghi lu nh
ng ht do chuy vi vic quy
ng hp chm dt Vit Nam hi
bc l nhic bin thc v chm d
, vit ng  tin, c th:
B lu 2005 s dng thut ng chm d
cho rng vit ng m b v mt
 lung hp chm d
p. Bi l  chm dng hp:
hp nh 
lun gi
i vng hp hp nhn cha v
c nhic hp nht li bng
 n, quy 
i. S ki 
sng trong v c, chui t v         
ng c [19, tr ng h


10
v ca doanh nghip vn tn ti. Do v m dt doanh
nghip.
, vi m
i vn hin hu ci th m
bo. Do v m dt doanh nghip.
y, vic chm d c chp nhn i vng hp:
gii th   nh c
lut v n.

Thm chm dnh k t th 
c t thnh trong quynh c
quam quym bt ch,
bi l vi n vi vi b mm, hay
vi  chm dt quyu ci
th i vi mt trong nhng quyn hinh c
th c bo h v quyn s hi vn h
Lut Doanh nghip, v    
nh   s dng quy
 u tri kinh v chm dt doanh
nghip. C th, Lu dng thut ng chm dt tn t i v
ng hp c  hp nh 
c chuyi. V mm dt tn ti nh ca Lut
doanh nghic hi 
i v chia, Lut Doanh nghinh Các công ty
mới phải cùng liên đới chịu trách nhiệm về các khoản nợ chưa thanh toán,
hợp đồng lao động và nghĩa vụ tài sản khác của công ty bị chia hoặc thỏa
thuận với chủ nợ, khách hàng và người lao động để một trong số các công ty


11
đó thực hiện các nghĩa vụ này c 
chm dt, quyu ci th ba vn hin hu. Ch i ca
 chin ti.
i v hp nht, Lut Doanh nghinh: Sau khi
 hp nht chm dt tn tp
nh            m v 
khon n  
c hp nht.
i vng ty b t Doanh nghi

ty b i chm v 
khon n p  a
  ng h p, ch n,
ng c  thu
T n giy, chm dt tn ti ca Doanh nghip,
nh ca Lut Doanh nghip ch m dt s tn ti
ci Doanh nghi thm chm dt, Lu
i vng hp gii th nh
t thm b  ong s 
V
theo Lut Doanh nghi   cho rng chm dt doanh nghi 
chm da Doanh nghip. S ki
m da v ca Doanh nghii vi th ba, chm dt
 tr n ca Doanh nghip  i th ba chm dt quyi
vi Doanh nghip.  i chuy   c doanh nghip, ch 
chuyc kt cu ca doanh nghim dt hay thay
 tr n ca doanh nghia Maurice


12
chuy
ng trong v c, chui t v  
ng ca  [19  i chia doanh nghip, hp nh
nhp doanh nghip, quyu ci th ng h
 chm dt.
Doanh nghi       t Doanh nghip 2005
 php danh. V
mc to l
. V nh c th trong lut thc
:   

c h
nhi tho thun bng hng v vi
s dn hoc ca h ng kinh doanh chung nhm
c thu l[7, u 1832];   lu, tu 2247
n hay
dch v nhm thc hin chung mt hong kinh t vi m li
nhun kic t ho
 Vit Nam, Lut Doanh nghi cn v hng
c t n
v n thc r
quan h gia h hoc do nhn thm cnh v 
la Lu- mt trong nh hn ch ri
ro, gia mt hoc nhii mt hoc nhi
               
n ch  kin t
i tr
 i


13
  ng giao k thu
ng h     p giao kt h     
ng h hp, tho lun v vi
 cn thin, tr s, b
mn tr, ph bn cht
h
c khoa h Vi chng
n cht hn chiu t 
hc thuyt i) hc thuyu hay thc th o (fictyon or artyficial
t thc th c

thit lp bc thuyt ngun t Lut
i vi quan nim v persona ficta [59, tr 145]; ii) hc thuyt tha nhn
(fiat theory) hay hc thuyng quyn (concession theory) xem s tn ti
ci s ng b cc quyn t s ng b
 s ht c
Hc thuyc thuyt ngun g
(government paternity theory) hoc hc thuyt quy   franchise
theory) [60, tr 4]; iii) hc thuyt hin thc (realistyc theory) hay hc thuyt
v  tha nhn
t hing thc t n ti; iv) hc thuyt doanh
nghip (enterprise theory) nhn mnh ti doanh nghin,
n mnh ti thc th-s t ca nhng thc th c
hc thuyt bit bing cho s
 t ca nh            c
thuyt m h h
tri to d [12].
Vi bn chc chm dt b


14
c c
qu nhng chun tc
tha nhc t, bi giao dch hoa ch th 
th c to lt hoc vt thc th kinh doanh,
mt ch th cng doanh nghim
ng ti ci th a, nhng
i to lp doanh nghiu bo h bc
t can thi buc doanh nghip phi chm dt tt y
quan. Bi l m dt doanh nghi u ng hp


Chm dt doanh nghip bi s t nguyn c
Chm dt doanh nghip bt buc theo lunh;
Chm dt doanh nghip theo th t;
Chm dt doanh nghip theo th tc t t.
Tóm lại, chm dt doanh nghip theo LDN m d
a doanh nghi la chn cc theo quy
nh ct; chm dt theo th tm dt theo th tc
t tm dt doanh nghim d ca Doanh
nghii vi th i th ba chm dt quyi vi
Doanh nghip.
1.2.2. Ý nghĩa của chấm dứt doanh nghiệp
Thc t cho thy, khi gia nh th 
mun tng l c ghi
  c m


15
 lp Doanh nghio ra m 
ng nhu cu si bn cht hng hoc
 trong kinh t
th  th ng XHCN hay kinh t th
ng thc s ng trong v
ca nn kinh t n. Chn ca hng quynh bn cht
 i ca u kii c60,
tr i vi mt quy mn kinh t
thiu m h tt tp trung bo v quan h hng. Do vy,
vic chm dt Doanh nghip theo quynh ca m
bo. t, viu kin, th tc, giy
 bo v, bm nh, lng nhnh hoc
quyi th t ch

m nh
cng hoc li th ba. V c nh tu
14 Hit Nam Quyi, quy  b hn
ch nh ca lut trng hp cn thi
ninh quc gia, trt t        i, sc khe ca cng
ng “Luật tư không thể buộc bất kì ai hành
động trái với ý muốn của họ, nếu không có lý do chính đáng từ phía cộng
đồng” [11, tr 23-26].
m dt doanh nghin va
n mt trong nhng ch 
ln ca Lut Doanh nghi“giảm chi phí gia nhập thị trường”. V t
 n v
n li th n
n mng c


16
c vng ci 
i la chng vng h
mt minh chng:
 s hu mu ni ting th gii
tr  USD. Vc hong hin tkh 
 mun chuy ph thc hi u
       n gi  u, h th 
 H ph i tn b
th  c mc t
i t  phn?
 c mp m
pht c n n (np danh, bng hp
ng chuyu, h th

c phn; gii quyt v v ; chuy
quy t i th
p danc hi tn rt nhiu thi gian,
n thu  vic chuy
sc bin thu Trong khi
t tht nhiu thi gian
y, vic cn tr  
t ng hoc t  u qu -
v viu qu
cao s  c.
y, trong mng hu ki
ch th n ca h, n
n quya cng hoc c


17
1.3. Quyền tự do kinh doanh – nền tảng của tự nguyện chấm dứt
doanh nghiệp
1.3.1. Quyền tự do kinh doanh
m v t ng
n, ph ca ch th i vi kh ng c
V khi thy ca t m cho ri, theo t t
c u t c l b 
try, theo quan ni  vng mt nhng hn ch
ng ch ng theo ch c
ng vi nhau trong tr  ch s
i c th. Montesquieu khi vit v lut t  gng
 hic lut t n phc khi
h32, tr n ch i
c hin quyn t  n t

m bo b
  m bt c 
p bt k cn tr t v tr 
m kho lun th hai v  
t t  cai qun sinh mng,
sc khe, t n ct c a mt
25, tr 35-36]. S thc
gi, trinhu v t do, v tr 
bic sinh ra trong mc nhnh. Do vy,
i thy v t do ci trong m
h vi lum v vi 
y, quyn t do  c hi do trong
t,  nh ph ca mi mang


18
o v quyn t do ca h, nn t
do ca h  a  d do, n
p th ct bu phi si c
V c, t do ci th hin  a chn, do vy,
s la chn ch  n tha chn hin dic
nhn th do t ng li  vic la chn gia
nhng kh  hin li nhng thc ti hin
ng ving trt t t 
  p
m. S t m bo s  mt
thit v n ca nhi

T do ch  u kit tt t i hin
i lm b do tuy ch nhi v

bng tuy ph nh t do. Sc sng ca c 
ni thu t hn ch ln nhau c coi
i t do, nng thi bi
 ng, nng thi l     17, tr 345]. M 
c hiu qu  thiu nhnh hn ch 
cng ln tng hay c
s dng bo lnh hn ch t do m
hp. V  Vic hinh, c th ti Khon 2 u 14
HiQuyi, quy  b
hn ch   nh ca lu  ng hp cn thi    c
c gia, trt ti, sc khe ca
c.


19
 cn quyn t   n quyn t
do cn quyn t do kinh
doanh c cht c
nh      c ph bin r   
u tha nh, mnh th hit
c quy th hin trong Hi, tu b sung th 9
c lit s quyn trong Hi nhn
hay h thp nhng quy[26u 9]. Viu
33 HiMn t do kinh doanh trong nhng
 u lu
 him nhn thn t  t do
 quym bo thc thi trong cuc sng.
Hin tc i bt t
c thit l m bn ci, quy
Konad Zweigert cho rng  mnh, nhim v 

ca h tho v t m bo quyn t t
c [61, tr 325];  nhn thc rng: Quyn t do kinh
 a ch th t nguyn la chn ht hoc nhiu hot
, nhm mt
 

T 
c lc Vit Nam D Cng  Ch Tch dn
chin bc lp ca M t c mu
ng. T nhng quy 
ph c, trong nhng quyn    c sng, quyn t  
quyu h, xu quyn ti cao nht ca con