Pháp luật về chào bán chứng khoán riêng lẻ của công ty cổ phần ở Việt Nam Luận văn ThS. Luật

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
KHOA LUẬT







NGUYỄN HẢI YẾN





PHÁP LUẬT VỀ CHÀO BÁN CHỨNG KHOÁN
RIÊNG LẺ CỦA CÔNG TY CỔ PHẦN Ở VIỆT NAM









LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC

Hà Nội – 2014



ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
KHOA LUẬT







NGUYỄN HẢI YẾN





PHÁP LUẬT VỀ CHÀO BÁN CHỨNG KHOÁN
RIÊNG LẺ CỦA CÔNG TY CỔ PHẦN Ở VIỆT NAM


Chuyên ngành : Luật kinh tế
Mã số : 60 38 50

LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC



Cán bộ hướng dẫn khoa học: TS. Hoàng Thị Quỳnh Chi


Hà Nội – 2014


i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan Luận văn là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các
kết quả nêu trong Luận văn chưa được công bố trong bất kỳ công trình nào
khác. Các số liệu, ví dụ và trích dẫn trong Luận văn đảm bảo tính chính xác,
tin cậy và trung thực. Tôi đã hoàn thành tất cả các môn học và đã thanh toán
tất cả các nghĩa vụ tài chính theo quy định của Khoa Luật Đại học Quốc gia
Hà Nội.
Vậy tôi viết Lời cam đoan này đề nghị Khoa Luật xem xét để tôi có thể
bảo vệ Luận văn.
Tôi xin chân thành cảm ơn!


NGƢỜI CAM ĐOAN


Nguyễn Hải Yến

ii

MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN i
MỤC LỤC ii
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT iv
MỞ ĐẦU 1
1. Tính cấp thiết của đề tài 1
2. Mục tiêu, nhiệm vụ nghiên cứu 2
3. Những đóng góp mới của của đề tài 2
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 3
5. Phương pháp nghiên cứu 3
6. Tổng quan về tài liệu nghiên cứu 4
7. Giới thiệu bố cục của luận văn 5
CHƢƠNG 1. NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ CHÀO BÁN CHỨNG
KHOÁN RIÊNG LẺ VÀ PHÁP LUẬT VỀ CHÀO BÁN CHỨNG KHOÁN
RIÊNG LẺ 6
1.1. Những vấn đề lý luận về chào bán chứng khoán riêng lẻ 6
1.1.1. Khái niệm chào bán chứng khoán riêng lẻ 6
1.1.2. Đặc điểm của hoạt động chào bán chứng khoán riêng lẻ 8
1.1.3. Vai trò của hoạt động chào bán chứng khoán riêng lẻ trong nền kinh tế thị
trường của Việt Nam hiện nay 10
1.1.4 Quản lý Nhà nước đối với hoạt động chào bán chứng khoán riêng lẻ . 11

1.2. Tổng quan về pháp luật chào bán chứng khoán riêng lẻ 14
1.2.1. Khái niệm 14
1.2.2. Nội dung cơ bản của pháp luật về chào bán chứng khoán riêng lẻ 15
1.2.3. Vai trò của pháp luật về chào bán chứng khoán riêng lẻ 24
CHƢƠNG 2. THỰC TRẠNG PHÁP LUẬT VỀ HOẠT ĐỘNG CHÀO BÁN
CHỨNG KHOÁN RIÊNG LẺ CỦA CÔNG TY CỔ PHẦN Ở VIỆT NAM 26
2.1. Quy định pháp luật về chào bán chứng khoán riêng lẻ của công ty cổ phần . 26
2.1.1. Quy định pháp luật về chào bán cổ phiếu riêng lẻ của công ty cổ phần 26

iii

2.1.2 Quy định về chào bán trái phiếu riêng lẻ của công ty cổ phần 43
2.1.3 Quy định về quản lý Nhà nước đối với hoạt động chào bán chứng khoán
riêng lẻ của công ty cổ phần 52
2.2. Thực tiễn áp dụng pháp luật về chào bán chứng khoán riêng lẻ của công ty
cổ phần ở Việt Nam 55
2.2.1. Thực trạng chào bán chứng khoán riêng lẻ của công ty cổ phần. 55
2.2.2. Những khó khăn, vướng mắc trong hoạt động chào bán chứng khoán riêng
lẻ của công ty cổ phần. 60
CHƢƠNG 3. MỘT SỐ GIẢI PHÁP, KIẾN NGHỊ NHẰM HOÀN THIỆN
PHÁP LUẬT VÀ NÂNG CAO HIỆU QUẢ ÁP DỤNG PHÁP LUẬT VỀ
CHÀO BÁN CHỨNG KHOÁN RIÊNG LẺ CỦA CÔNG TY CỔ PHẦN Ở
VIỆT NAM 64
3.1. Yêu cầu và các vấn đề đặt ra đối với việc hoàn thiện pháp luật về chào bán
chứng khoán riêng lẻ của công ty cổ phần ở Việt Nam 64
3.1.1. Hoàn thiện pháp luật để đáp ứng yêu cầu phát triển của thị trường chứng
khoán Việt Nam 64
3.1.2. Hoàn thiện pháp luật để khắc phục những vướng mắc, bất cập từ thực tiễn
hoạt động chào bán chứng khoán riêng lẻ ở Việt Nam 65
3.2. Một số giải pháp, kiến nghị hoàn thiện pháp luật về chào bán chứng khoán

riêng lẻ của công ty cổ phần 66
3.2.1. Sửa đổi, bổ sung các quy định của pháp luật về chào bán chứng khoán
riêng lẻ của công ty cổ phần 66
3.2.2. Nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước đối với hoạt động chào bán chứng
khoán riêng lẻ 70
3.2.3 Một số biện pháp khác 72
KẾT LUẬN 75
TÀI LIỆU THAM KHẢO 77



iv

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

TT
Từ viết tắt
Ý nghĩa
1
CTCP
Công ty cổ phần
2
CBCKRL
Chào bán chứng khoán riêng lẻ
3
DNNN
Doanh nghiệp Nhà nước
4
TNHH
Trách nhiệm hữu hạn

5
TPDN
Trái phiếu doanh nghiệp
6
TTCK
Thị trường chứng khoán
7
TTGDCK
Thị trường giao dịch chứng khoán

















1
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Một trong những kênh huy động vốn quan trọng và chủ yếu đang được các

doanh nghiệp nói chung và các CTCP tại Việt Nam nói riêng áp dụng hiện nay
là chào bán chứng khoán. Việc huy động vốn qua TTCK được thực hiện thông
qua hoạt động chào bán chứng khoán dưới hai hình thức là chào bán chứng
khoán ra công chúng và CBCKRL. Chào bán chứng khoán là một trong những
hoạt động đầu tiên và quan trọng nhất trong tất cả các hoạt động diễn ra trên
TTCK bởi nó không chỉ góp phần huy động vốn, tăng vốn cho doanh nghiệp mà
còn tạo ra hàng hóa cho TTCK, quyết định sự tồn tại của TTCK. Khác với chào
bán chứng khoán ra công chúng, CBCKRL không bị ràng buộc bởi những quy
định pháp luật khắt khe về số lượng Nhà đầu tư tham gia, chỉ cần doanh nghiệp
phát hành tìm được đối tác chiến lược cùng chung sức với mình trong sự nghiệp
sản xuất kinh doanh là có thể xin phép cơ quan quản lý về chứng khoán và
TTCK làm thủ tục phát hành, chào bán. Vì vậy CBCKRLđang là phương thức
huy động vốn hữu hiệu của các doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp vừa và
nhỏ. Tuy nhiên trên thực tế, chính điều kiện phát hành dễ dàng mà nhiều doanh
nghiệp đã phát hành chui, nghĩa là phát hành cho đối tác chiến lược rồi sau đó
mới báo cáo cơ quan quản lý là UBCKNN và xin thủ tục hợp thức hóa số chứng
khoán đã phát hành, dẫn đến hàng loạt các vụ tranh chấp chứng khoán do không
chuyển đổi được chủ sở hữu được diễn ra rất phổ biến vào các năm từ 2007 đến
năm 2011 của TTCK Việt Nam. Trong nhiều nguyên nhân của tình trạng này có
nguyên nhân do pháp luật về chứng khoán và TTCK, Luật Doanh nghiệp còn bỏ
ngỏ nhiều vấn đề pháp lý quan trọng về phát hành chứng khoán riêng lẻ. Mặt
khác, CBCKRL dẫn tới sự tham gia của một số cổ đông mới trong điều kiện
CTCP đã ổn định sở hữu và quản lý, điều hành có thể tạo ra sự xung đột lợi ích
giữa các chủ thể trong việc phát hành. Mặc dù có một số bất cập nêu trên nhưng
phát hành chứng khoán riêng lẻ lại rất hữu hiệu cho các doanh nghiệp vừa và


2
nhỏ huy động vốn để phát triển sản xuất kinh doanh. Đối với Việt Nam, một
nước có tỷ lệ doanh nghiệp vừa và nhỏ chiếm đến 70% trên tổng số các doanh

nghiệp đã đăng ký kinh doanh thì rất cần thiết phải có quy định pháp lý phù hợp,
linh hoạt về phát hành chứng khoán riêng lẻ để dễ dàng huy động vốn cho hoạt
động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp Vì vậy, việc nghiên cứu đề tài
“Pháp luật về chào bán chứng khoán riêng lẻ của công ty cổ phần ở Việt
Nam” để nhìn nhận rõ những ưu điểm và bất cập của pháp luật hiện hành và đưa
ra giải pháp sửa đổi, bổ sung hoàn thiện pháp luật và yêu cầu cần thiết, có ý
nghĩa cả về lý luận và thực tiễn.
2. Mục tiêu, nhiệm vụ nghiên cứu
Nghiên cứu, làm rõ những số vấn đề lý luận cơ bản về CBCKRL và pháp
luật về CBCKRL của CTCP.
Phân tích các quy định pháp luật hiện hành về CBCKRL; nhận xét, đánh
giá thực trạng áp dụng pháp luật về CBCKRL của CTCP ở Việt Nam; trên cơ sở
đó đánh giá về những thành tựu cũng như những vướng mắc, bất cập tồn tại của
pháp luật về CBCKRL của CTCP.
Đề xuất một số giải pháp, kiến nghị hoàn thiện pháp luật về hoạt động
CBCKRL của CTCP ở Việt Nam.
3. Những đóng góp mới của của đề tài
Trong thời gian qua, đã có một số công trình nghiên cứu về pháp luật
CBCKRL nhưng ở phạm vi rộng và bao quát cho nhiều loại hình doanh nghiệp.
Với đề tài này, luận văn đi sâu vào pháp luật về CBCKRL của một loại hình
doanh nghiệp là CTCP nhằm phân tích, đánh giá về hình thức huy động vốn của
CTCP thông qua CBCKRL. Từ đó, đề xuất một số giải pháp hoàn thiện pháp
luật, góp phần nâng cao hiệu quả huy động vốn, mở rộng sản xuất kinh doanh
của CTCP.


3
Đề tài đánh giá tổng quát về những quy định pháp luật về CBCKRL, đặt
trong mối quan hệ với pháp luật về chào bán chứng khoán ra công chúng để
phân biệt rõ hai hình thức này cũng như cho người đọc một cái nhìn toàn diện về

những phương thức huy động vốn trên TTCK.
Trên cơ sở nghiên cứu lý luận, đánh giá thực trạng pháp luật và thực tiễn
áp dụng pháp luật, luận văn đề xuất một số giải pháp hoàn thiện pháp luật và
nâng cao hiệu quả áp dụng pháp luật về CBCKRL của CTCP đáp ứng yêu cầu
thực tiễn.
4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
Hoạt động chào bán chứng khoán thu hút sự tham gia của nhiều chủ thể và
được điều chỉnh bởi nhiều văn bản có hiệu lực pháp lý khác nhau. Trong phạm
vi bài viết này, tác giả chỉ tập trung nghiên cứu pháp luật về hoạt động
CBCKRL của CTCP ở Việt Nam. Mục đích giới hạn phạm vi nghiên cứu vào
chủ thể CBCKRL là CTCP nhằm đi sâu làm rõ quy định pháp luật liên quan và
thực tiễn áp dụng pháp luật chào bán chứng khoán của CTCP – loại hình doanh
nghiệp chiếm tỷ lệ lớn trong hệ thống doanh nghiệp Việt Nam hiện nay. Theo
đó, các hoạt động chào bán chứng khoán ra công chúng, chào bán chứng chỉ quỹ
đầu tư, hoạt động chào bán trái phiếu Chính phủ, hoạt động chào bán chứng
khoán của những doanh nghiệp được Chính phủ bảo lãnh không thuộc phạm vi
nghiên cứu của đề tài.
5. Phƣơng pháp nghiên cứu
Luận văn có đối tượng nghiên cứu là pháp luật về chào bán chứng khóan riêng
lẻ, một hoạt động rất quan trọng để đảm bảo nguồn vốn cho doanh nghiệp, nhất
là đối với các công ty cổ phần. Do đó nghiên cứu các quy định pháp luật về
phát hành chứng khoán riêng lẻ cần thiết phải sử dụng và kết hợp nhuần
nhuyễn phương pháp so sánh, đối chiếu, phân tích, tổng hợp một cách biện
chứng về các quy định pháp luật hiện hành tại Việt Nam qua đó có những đề
xuất sửa đổi, bổ sung hoàn thiện ptạo cơ sở pháp lý cho sự phát triển hoạt động
này tại Việt Nam.



4

6. Tổng quan về tài liệu nghiên cứu
Liên quan đến quy định pháp luật về chào bán chứng khoán, đến nay đã có
nhiều công trình nghiên cứu, bao gồm khóa luận Đại học, luận văn thạc sĩ và
luận án tiến sĩ nghiên cứu về vấn đề này, trong đó có nhiều bài viết về Pháp luật
về chào bán chứng khoán ra công chúng ở Việt Nam và pháp luật về CBCKRL
của các loại hình doanh nghiệp nói chung. Một số bài viết có nội dung sát với đề
tài nghiên cứu của luận văn như:
- Khóa luận tốt nghiệp của tác giả Lục Thị Hồng Nhung – lớp KT28E khoa
Luật kinh tế của Đại học Luật Hà Nội về đề tài “Pháp luật về hoạt động chào
bán chứng khoán riêng lẻ của doanh nghiệp Việt Nam hiện nay”;
- Luân văn của tác giả Phạm Thị Thanh Hương về đề tài “Một số vấn đề
pháp lý về chào bán chứng khoán ra công chúng theo pháp luật Việt Nam và
pháp luật một số nước” - năm 2010.
Ngoài ra còn nhiều đề tài nghiên cứu khác liên quan như “Một số vấn đề
của pháp luật chào bán chứng khoán ở Việt Nam”, “Thực trạng pháp luật về
chào bán chứng khoán ở Việt Nam” … mà tác giả tìm hiểu được qua Internet.
Như vậy tài liệu nghiên cứu phục vụ cho đề tài khá đa dạng, phong phú và sát
với nội dung đề tài.
Tại luận văn này, điểm khác với các tài liệu tham khảo nêu trên là tác giả
nghiên cứu chuyên sâu về pháp luật về hoạt động CBCKRL của riêng một loại
hình công ty là CTCP vì ở nước ta hiện nay, các CTCP quy mô vừa và nhỏ vẫn
đang là loại hình doanh nghiệp phổ biến, các công ty này chưa đủ điều kiện để
chào bán cổ phần ra công chúng nên kênh huy động vốn chủ yếu vẫn là
CBCKRL. Tuy nhiên hoạt động chào bán chứng khoán riêng lẻ trong những
năm vừa qua gặp phải một số vướng mắc do pháp luật điều chỉnh chưa đầy đủ
và còn nhiều vấn đề đang bỏ ngỏ. Do vậy, tác giả nhận thấy cần thiết phải
nghiên cứu về đề tài “Pháp luật chào bán chứng khoán riêng lẻ của công ty cổ
phần” làm luận văn thạc sĩ, với mong muốn góp phần làm sáng tỏ những quy
định pháp luật hiện hành để vận dụng vào hoạt động huy động vốn trong thực tế
của CTCP ở Việt Nam.

5
7. Giới thiệu bố cục của luận văn
Luận văn kết cấu gồm ba chương với những nội dung cơ bản sau đây:
Chương 1: Những vấn đề lý luận về chào bán chứng khoán riêng lẻ và pháp
luật về chào bán chứng khoán riêng lẻ
Chương 2: Thực trạng pháp luật về chào bán chứng khoán riêng lẻ của
công ty cổ phần ở Việt Nam.
Chương 3: Một số giải pháp, kiến nghị nhằm hoàn thiện pháp luật và nâng
cao hiệu quả pháp luật về chào bán chứng khoán riêng lẻ của công ty cổ phần ở
Việt Nam










6
CHƢƠNG 1
NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ CHÀO BÁN CHỨNG KHOÁN RIÊNG
LẺ VÀ PHÁP LUẬT VỀ CHÀO BÁN CHỨNG KHOÁN RIÊNG LẺ

1.1. Những vấn đề lý luận về chào bán chứng khoán riêng lẻ
1.1.1. Khái niệm chào bán chứng khoán riêng lẻ

Chào bán chứng khoán là hoạt động phát hành chứng khoán để thu hút vốn
nhằm thỏa mãn nhu cầu về vốn của chủ thể chào bán. Chủ thể chào bán chứng
khoán rất đa dạng, có thể là Chính phủ, chính quyền địa phương và các doanh
nghiệp. Các chứng khoán thường được chào bán theo hai phương thức, đó là
CBCKRL và chào bán chứng khoán ra công chúng.
Chào bán chứng khoán ra công chúng là việc bán chứng khoán cho một số
lượng lớn công chúng đầu tư, trong đó một số lượng chứng khoán phải được
phân phối cho các nhà đầu tư nhỏ, khối lượng phát hành phải đạt một tỷ lệ nhất
định. Các chứng khoán chào bán ra công chúng được niêm yết và giao dịch trên
TTCK tập trung. Các công ty chào bán chứng khoán ra công chúng có lợi thế
trong việc quảng bá hình ảnh, tên tuổi và mặc nhiên được coi là có tình hình tài
chính lành mạnh, hoạt động kinh doanh ổn định. Đây là lợi thế lớn cho công ty
khi ký kết hợp đồng, tìm kiếm bạn hàng.
CBCKRL là việc chào bán chứng khoán trong phạm vi một số nhà đầu tư
nhất định, thông thường là những nhà đầu tư có tổ chức, ví dụ: các công ty bảo
hiểm nhân thọ, các quỹ hưu trí, các công ty đầu tư chứng khoán và các quỹ tín
thác đầu tư. Căn cứ vào loại chứng khoán được chào bán, có thể chia thành hai
loại CBCKRL là chào bán cổ phiếu riêng lẻ và chào bán trái phiếu riêng lẻ.
Thuật ngữ “chào bán cổ phần riêng lẻ” được đề cập lần đầu tiên tại Khoản
6 Điều 87 Luật Doanh nghiệp 2005 với quy định “Chính phủ quy định hướng
dẫn việc chào bán cổ phần riêng lẻ” mà chưa có định nghĩa chính thức như thế
nào là chào bán cổ phần riêng lẻ. Đến Nghị định số 01/2010/NĐ-CP ngày
04/01/2010 của Chính Phủ (Nghị định 01/2010/NĐ-CP) về chào bán cổ phần
riêng lẻ thì khái niệm chào bán cổ phần riêng lẻ mới được định nghĩa như sau:


7
“Chào bán cổ phần riêng lẻ là việc chào bán cổ phần hoặc quyền mua cổ phần
trực tiếp và không sử dụng các phương tiện thông tin đại chúng cho một trong
các đối tượng sau: (i) Các nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp; (ii) Dưới 100

nhà đầu tư không phải là nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp.” (Khoản 1,
Điều 4 Nghị định 01/2010/NĐ-CP).
Nghị định 01/2010/NĐ-CP lần đầu tiên cụ thể hóa các quy định về chào
bán cổ phiếu riêng lẻ - một hình thức huy động vốn phổ biến, chủ yếu của các
CTCP. Sau một thời gian áp dụng Nghị định 01/2010/NĐ-CP trên thực tế, văn
bản này đã bộc lộ một số bất cập, vướng mắc, do vậy Nghị định 01/2010/NĐ-CP
chỉ tồn tại một thời gian ngắn và đến nay đã được thay thế bằng Nghị định số
58/2012/NĐ-CP do Chính Phủ ban hành ngày 20/7/2012 quy định chi tiết và
hướng dẫn thi hành một số điều của Luật chứng khoán và Luật sửa đổi, bổ sung
một số điều của Luật chứng khoán (Nghị định 58/2012/NĐ-CP). Tuy nhiên,
Nghị định 58/2012/NĐ-CP không quy định khái niệm chào bán cổ phiếu riêng lẻ
mà chỉ quy định về các vấn đề cơ bản của chào bán cổ phiếu riêng lẻ như điều
kiện chào bán, thủ tục và hồ sơ chào bán cổ phiếu riêng lẻ.
Quy định về “chào bán trái phiếu riêng lẻ” lại được đề cập rõ ràng và cụ thể
tại Nghị định số 90/2011/NĐ-CP do Chính phủ ban hành ngày 14/10/2011 về
phát hành trái phiếu doanh nghiệp (Nghị định 90/2011/NĐ-CP), theo đó “Phát
hành trái phiếu riêng lẻ là phát hành trái phiếu cho dưới một trăm (100) nhà đầu
tư, không kể nhà đầu tư chuyên nghiệp và không sử dụng phương tiện thông tin
đại chúng hoặc internet.”
Từ hai khái niệm về chào bán cổ phiếu riêng lẻ và chào bán trái phiếu
riêng lẻ nêu trên cho thấy, các nhà làm luật đã thống nhất quan điểm chung
trong quy định về CBCKRL, đó là: giới hạn số lượng nhà đầu tư (dưới 100 nhà
đầu tư) và không được sử dụng phương tiện thông tin đại chúng để quảng cáo
cho việc chào bán chứng khoán.
Đến Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật chứng khoán số
62/2010/QH12 được Quốc Hội thông qua (Luật số 62/2010/QH12 ngày 24 tháng
11 năm 2010), khái niệm CBCKRL lần đầu tiên được quy định trong hệ thống


8

pháp luật về chứng khoán và TTCK của Việt Nam, theo đó “Chào bán chứng
khoán riêng lẻ là việc tổ chức chào bán chứng khoán cho dưới 100 nhà đầu tư,
không kể nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp và không sử dụng phương tiện
thông tin đại chúng hoặc Internet” (Điều 1 Luật số 62/2010/QH12).
Như vậy, hoạt động CBCKRL có những điểm khác với hoạt động chào bán
chứng khoán ra công chúng; cụ thể là:
Thứ nhất, CBCKRL giới hạn số lượng nhà đầu tư là đối tượng của việc
chào bán chứng khoán hướng tới, các chủ thể CBCKRL chỉ được chào bán cho
dưới 100 nhà đầu tư, không kể nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp. Còn đối
với chào bán chứng khoán ra công chúng thì không hạn chế số lượng nhà đầu tư
tối đa nhưng tối thiểu phải là 100 nhà đầu tư, không kể nhà đầu tư chứng khoán
chuyên nghiệp. Như vậy, từ khái niệm của hai phương thức chào bán chứng
khoán đã cho thấy rõ sự khác biệt về quy mô chào bán chứng khoán. Từ đó có
thể hình dung được các quy định, thủ tục liên quan đến hai hình thức này sẽ rất
khác nhau.
Thứ hai, CBCKRL không được sử dụng phương tiện thông tin đại chúng
hoặc Internet, không được quảng cáo, mời chào trong khi chào bán ra công
chúng lại phải thông qua phương tin thông tin đại chúng (kể cả qua Internet).
Điều này cho thấy mức độ phổ biến, rộng rãi của phương thức chào bán ra công
chúng so với phạm vi chào bán, số vốn huy động và tính đại chúng của hoạt
động CBCKRL.
1.1.2. Đặc điểm của hoạt động chào bán chứng khoán riêng lẻ
Thứ nhất, khác với chào bán chứng khoán ra công chúng, CBCKRL chỉ
được tiến hành trên phạm vi hẹp nhằm phân phối chứng khoán cho số ít nhà đầu
tư chuyên nghiệp hoặc số ít nhà đầu tư cá nhân đặc biệt. Đại đa số các nhà đầu
tư mua chứng khoán trong trường hợp này đều là những người có kiến thức
chuyên sâu về chứng khoán, có khả năng tự phân tích, đánh giá tình hình kinh
doanh và tình hình tài chính của tổ chức phát hành, cũng là tự đánh giá được giá
trị của chứng khoán đang chào bán. Như vậy, yêu cầu bảo vệ nhà đầu tư trong

9
CBCKRL và chào bán chứng khoán ra công chúng rất khác nhau. Vì lý do này,
ở hầu hết các quốc gia, CBCKRL và chào bán chứng khoán ra công chúng được
điều chỉnh bởi những quy chế pháp lý riêng. Pháp luật các nước quy định khác
nhau về số lượng nhà đầu tư tham gia tối thiểu được chào bán trong mỗi đợt
phát hành riêng lẻ. Tại Mỹ và Nhật Bản nếu phát hành cho dưới 200 nhà đầu tư
được coi là chào bán riêng lẻ; tại Hàn Quốc, Thái Lan, Indonexia nếu chào bán
cho thấp hơn 50 nhà đầu tư là phát hành riêng lẻ. [14,tr.62]
Thứ hai, ở các nước theo hệ thống Luật Dân sự (Civil law), hoạt động
CBCKRL do Luật chứng khoán và kinh doanh chứng khoán điều chỉnh, còn ở
các nước theo hệ thống Luật chung (Common law), hoạt động này chủ yếu do
Luật Công ty điều chỉnh. Ở Việt Nam, hoạt động này do nhiều văn bản pháp luật
khác nhau quy định tuỳ theo loại hình doanh nghiệp và lĩnh vực kinh doanh. Đó
là Luật doanh nghiệp, Luật chứng khoán, Luật các tổ chức tín dụng và các văn
bản hướng dẫn thi hành, ngoài ra có các văn bản điều chỉnh chuyên biệt như các
Nghị định của Chính Phủ về cổ phần hoá, phát hành trái phiếu, chuyển đổi
doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài thành CTCP
Thứ ba, hoạt động CBCKRL thường gắn với việc thành lập CTCP và quá
trình chuyển đổi hình thức sở hữu doanh nghiệp. Khi thành lập CTCP, các cổ
đông sáng lập tiến hành chào bán cổ phần riêng lẻ để huy động vốn nhằm góp
đủ số vốn điều lệ đã đăng ký. Các công ty Nhà nước tiến hành cổ phần hoá
(CPH) có thể lựa chọn phương thức CBCKRL.
Ngoài ra, khi CBCKRL, công ty có thể thực hiện một số mục đích khác
như duy trì các quan hệ kinh doanh (khách hàng lâu năm, nhà cung cấp, phân
phối…), củng cố mối quan hệ đặc biệt giữa công ty phát hành và các chủ thể đặc
biệt như giám đốc công ty, cán bộ, nhân viên của công ty. Chi phí chào bán
chứng khoán ra công chúng thường cao hơn chi phí CBCKRL, có thể lên đến 8-
10% so với tổng lượng vốn huy động. Thủ tục CBCKRL đơn giản hơn so với
thủ tục chào bán chứng khoán ra công chúng. Vì vậy, đối với các doanh nghiệp

10
quy mô chưa thực sự lớn khi cần huy động vốn thường lựa chọn phương thức
CBCKRL với mức chi phí thấp hơn.
Nghiên cứu đặc điểm của hoạt động CBCKRL không chỉ phân biệt các
phương thức phát hành mà còn có ý nghĩa xác định phạm vi thị trường giao dịch
cho các loại chứng khoán, công tác quản lý thị trường, bảo vệ quyền lợi cho nhà
đầu tư thực hiện tốt hơn.
1.1.3. Vai trò của hoạt động chào bán chứng khoán riêng lẻ trong nền
kinh tế thị trường của Việt Nam hiện nay
Đối với TTCK, hoạt động CBCKRL cung cấp hàng hoá cho TTCK, tạo cơ
sở cho các hoạt động trao đổi mua bán trên thị trường và kiểm chứng ban đầu về
chất lượng chứng khoán sẽ được cung ứng.
Đối với tổ chức phát hành, hoạt động CBCKRL là một kênh huy động vốn
hiệu quả, linh hoạt, giúp các doanh nghiệp giải quyết khó khăn về vốn và không
bị quá lệ thuộc vào vốn tín dụng ngân hàng. Chào bán chứng khoán nói chung
và CBCKRL nói riêng cho phép các doanh nghiệp trực tiếp huy động vốn từ các
chủ thể có nguồn vốn nhàn rỗi trong nền kinh tế, bớt được khâu trung gian trong
huy động vốn. Thông qua CBCKRL tổ chức phát hành sẽ tăng quy mô, hiệu quả
sử dụng vốn, mở rộng sản xuất kinh doanh. Vốn thu được từ chào bán chứng
khoán là nguồn vốn dài hạn và ổn định vì khi huy động vốn qua chào bán cổ
phiếu các doanh nghiệp không bị ràng buộc bởi trách nhiệm hoàn trả các cổ
đông nguồn vốn mà họ đã góp; ngay cả khi huy động vốn qua chào bán trái
phiếu, doanh nghiệp vẫn có quyền ấn định thời hạn trái phiếu và thường thời hạn
này trên 5 (năm) năm. Hoạt động này góp phần thúc đẩy doanh nghiệp tự “hoàn
thiện” mình trong việc thực hiện tốt hơn chế độ tài chính, kế toán, công bố thông
tin… Từ đó, doanh nghiệp từng bước đáp ứng những điều kiện chào bán chứng
khoán ra công chúng và niêm yết trên TTCK tập trung.
Đối với các nhà đầu tư: nhà đầu tư tham gia vào TTCK nhằm thỏa mãn nhu

cầu về lợi ích hoặc tham gia quản lý điều hành doanh nghiệp. Bằng việc mua
bán, trao đổi chứng khoán mà đặc biệt là cổ phiếu, nhà đầu tư thu được một


11
khoản lợi nhuận nhất định. Bên cạnh việc thỏa mãn nhu cầu lợi nhuận, nhà đầu
tư cũng có thể tham gia quản lý, điều hành doanh nghiệp khi họ sở hữu một số
lượng cổ phiếu phổ thông nhất định. Hoạt động CBCKRL cung cấp các loại
chứng khoán và những thông tin bổ ích về đợt chào bán và tổ chức phát hành.
Tùy thuộc nhu cầu cũng như ưu thế của từng loại chứng khoán, nhà đầu tư sẽ
lựa chọn đầu tư vào cổ phiếu hoặc trái phiếu. Do vậy, hoạt động CBCKRL có ý
nghĩa nhất định đối với các nhà đầu tư.
Đối với tổ chức trung gian, với vai trò đại lý phát hành, bảo lãnh phát hành,
tư vấn phát hành các tổ chức này không chỉ thu được khoản lợi nhuận nhất
định (phí, hoa hồng) từ các hợp đồng đại lý, bảo lãnh mà thông qua những hoạt
động này, tổ chức trung gian sẽ nắm bắt được nhu cầu, diễn biến của thị trường
và đưa ra những chiến lược kinh doanh hợp lý.
Đối với nền kinh tế và xã hội, chào bán chứng khoán sẽ đem lại nguồn vốn
cần thiết để thúc đẩy phát triển nền kinh tế - xã hội. Vai trò của chào bán chứng
khoán nói chung và CBCKRL nói riêng đối với nền kinh tế còn được thể hiện
ngay cả trong hoạt động chào bán chứng khoán của các doanh nghiệp. Khi doanh
nghiệp chào bán chứng khoán và huy động được vốn đầu tư từ công chúng thì dự
án kinh doanh của doanh nghiệp sẽ được thực hiện, khi đó không chỉ bản thân
doanh nghiệp có lợi mà nền kinh tế cũng cũng có lợi do đóng góp của doanh
nghiệp từ phần thu nhập được từ dự án kinh doanh vào ngân sách nhà nước.
Ngoài ra, hoạt động CBCKRL có vai trò quan trọng trong việc thực hiện
chuyển đổi các loại hình doanh nghiệp khác như doanh nghiệp có vốn đầu tư
nước ngoài, công ty TNHH chuyển đổi thành CTCP và hoạt động quản lý nhà
nước trên thị trường sơ cấp.
1.1.4 Quản lý Nhà nước đối với hoạt động chào bán chứng khoán riêng lẻ

a. Mục đích quản lý Nhà nƣớc
Kinh nghiệm phát triển của một số TTCK lâu đời trên thế giới cho thấy cần
thiết phải có sự quản lý nhà nước đối với hoạt động TTCK. Vụ sụp đổ thị trường
vào những năm 1929, 1987, 1990 của TTCK Mỹ và một số nước Châu Âu là
những “ngày đen tối” trong lịch sử phát triển của TTCK. Hàng loạt thị trường


12
lớn phải đóng cửa. Một trong những nguyên nhân dẫn đến vụ sụp đổ này là do
thiếu sự quản lý và kinh nghiệm điều hành thị trường. Điều đó cho thấy vai trò
quan trọng của quản lý nhà nước đối với TTCK. Mục đích quản lý Nhà nước đối
với hoạt động chào bán chứng khoán riêng lẻ là để:
Thứ nhất, bảo đảm tính công bằng trong hoạt động CBCKRL, các chủ thể
chào bán có điều kiện như nhau được đối xử công bằng, bình đẳng. Quản lý phải
gắn liền với hiệu quả, các vi phạm được xử lý kịp thời, hoạt động chào bán
chứng khoán diễn ra đúng pháp luật.
Thứ hai, tạo lập sự ổn định và trung thực trong hoạt động CBCKRL, bảo
đảm chất lượng cho các chứng khoán cung cấp cho thị trường có tính thanh
khoản cao, ít rủi ro.
b. Nguyên tắc quản lý Nhà nƣớc
Hoạt động quản lý nhà nước phải dựa trên những tư tưởng chủ đạo, những
tiêu chuẩn hành vi nhất định mà các chủ thể quản lý phải tuân thủ. Theo đó cần
bảo đảm cơ quan quản lý Nhà nước phải xác định rõ chức năng, nhiệm vụ,
quyền hạn trong việc quản lý hoạt động chào bán chứng khoán; mỗi cơ quan
quản lý độc lập với nhau, có đủ quyền lực và điều kiện thực tế để thực thi nhiệm
vụ; hoạt động quản lý phải rõ ràng, thống nhất, công khai và đúng pháp luật; chủ
thể có thẩm quyền quản lý là người có tiêu chuẩn nghề nghiệp cao, trình độ
chuyên môn và đạo đức nghề nghiệp nhằm đảm bảo cho hoạt động quản lý nhà
nước đối với chào bán chứng khoán trên thị trường diễn ra một các công khai,
công bằng và minh bạch nhất.

c. Nội dung quản lý Nhà nƣớc đối với hoạt động chào bán chứng khoán
riêng lẻ
Hiện nay trên thế giới, có hai phương thức quản lý nhà nước trên thị trường
sơ cấp, đó là phương thức quản lý theo chất lượng và phương thức quản lý theo
chế độ công bố thông tin đầy đủ [12, tr.17]. Nếu quản lý theo chất lượng thì cơ
quan quản lý đưa ra nhiều tiêu chí bảo đảm chủ thể chào bán có tình hình tài
chính ổn định, có uy tín trên thị trường. Nếu quản lý theo chế độ công bố thông


13
tin đầy đủ thì cơ quan quản lý sẽ chú trọng đến chất lượng thông tin và công bố
thông tin rộng rãi ra công chúng.
Những nước có TTCK phát triển thường áp dụng chế độ công bố thông tin
đầy đủ. Ở Việt Nam và một số nước đang phát triển, cơ quan quản lý thường áp
dụng phương thức quản lý theo chất lượng do TTCK ở những nước này còn non
trẻ nên phải có những bảo đảm an toàn cần thiết.
Quản lý nhà nước đối với hoạt động chào bán chứng khoán chủ yếu tập
trung vào hoạt động của chủ thể phát hành, các tổ chức trung gian tham gia chào
bán, các nhà đầu tư. Đó là các hoạt động ban hành văn bản pháp luật về
CBCKRL; tổ chức và hướng dẫn về điều kiện, thủ tục, phương án chào bán
chứng khoán; thanh tra, giám sát việc tuân theo pháp luật về CBCKRL của các
chủ thể tham gia hoạt động chào bán, xử lý các hành vi vi phạm
Quản lý nhà nước dối với hoạt động CBCKRL của chủ thể phát hành: đối
tượng bị quản lý là các chủ thể CBCKRL theo quy định của pháp luật. Các chủ
thể này tiến hành hoạt động CBCKRL trên thực tế. Cơ quan quản lý Nhà nước
xác định điều kiện chào bán chứng khoán; quy định thủ tục, phương thức chào
bán; nội dung công bố thông tin, các báo cáo tài chính; chế độ kế toán, kiểm
toán đối với các chủ thể CBCKRL. Quản lý Nhà nước nhằm bảo đảm chủ thể
phát hành cung cấp đầy đủ, trung thực những thông tin liên quan tới đợt chào
bán. Việc công bố thông tin phải tiến hành thường xuyên, đầy đủ, những thông

tin được công bố bảo đảm chính xác, kịp thời, dễ tiếp cận.
Quản lý Nhà nước đối với hoạt động của các tổ chức trung gian tham gia
TTCK: tổ chức trung gian có thể là những ngân hàng thương mại (NHTM), các
công ty chứng khoán, công ty tài chính, quỹ đầu tư chứng khoán Các trung
gian tài chính có lợi thế về chuyên môn hỗ trợ doanh nghiệp thực hiện thành
công đợt chào bán. Thẩm quyền quản lý Nhà nước đối với những tổ chức này
thuộc về nhiều cơ quan khác nhau, tuỳ thuộc vào hình thức quản lý, chính sách
kinh tế của mỗi quốc gia. Cơ quan quản lý cần quy định rõ trách nhiệm, phạm vi


14
hoạt động của các tổ chức này nhằm bảo đảm quyền lợi cho nhà đầu tư, hoạt
động CBCKRL diễn ra công bằng.
Quản lý Nhà nước đối với hoạt động của các nhà đầu tư: TTCK luôn vận
động theo những quy luật riêng, trong đó Nhà đầu tư thường là chủ thể dễ bị
xâm phạm do những tiêu cực của thị trường. Vì vậy, Cơ quan quản lý Nhà nước
vừa phải bảo đảm quyền lợi cho nhà đầu tư, đồng thời cần ngăn chặn và xử lý
kịp thời các hành vi vi phạm pháp luật. Pháp luật Việt Nam hiện hành đã quy
định khá chặt chẽ về chế độ công bố thông tin đối với các nhà đầu tư khi tham
gia giao dịch trên thị trường chứng khoán, đặc biệt là đối với các nhà đầu tư là
cổ đông sáng lập, cổ đông lớn của công ty đại chúng/công ty niêm yết nhằm
đảm bảo tính công khai, minh bạch, vừa bảo vệ quyền lợi của các Nhà đầu tư,
vừa đảm bảo hiệu quả quản lý Nhà nước đối với hoạt động giao dịch cổ phiếu
của các CTCP quy mô lớn.
CBCKRL là hoạt động có ảnh hướng quan trọng tới sự phát triển của
TTCK. Quản lý nhà nước trong hoạt động CBCKRL phải bảo đảm cho mọi
hành vi liên quan đến hoạt động chào bán diễn ra đúng pháp luật, tạo điều kiện
thuận lợi cho các chủ thể thực hiện chào bán chứng khoán để huy động vốn, bổ
sung nguồn vốn kịp thời cho hoạt động sản xuất kinh doanh, thúc đẩy nền kinh
tế ngày càng phát triển.

1.2. Tổng quan về pháp luật chào bán chứng khoán riêng lẻ
1.2.1. Khái niệm
Pháp luật về CBCKRL là tổng hợp các quy phạm pháp luật điều chỉnh các
quan hệ xã hội phát sinh trong quá trình CBCKRL trong một phạm vi, giới hạn
nhất định của tổ chức phát hành.
Pháp luật về CBCKRL về cơ bản thường bao gồm các quy định về chủ thể
phát hành chứng khoán riêng lẻ, điều kiện chào bán, hồ sơ, thủ tục chào bán, về
công bố thông tin, trách nhiệm của chủ thể phát hành, quy định về phân phối
chứng khoán, đình chỉ chào bán chứng khoán…


15
Ở Việt Nam, quy định về chào bán chứng khoán được ghi nhận trong nhiều
văn bản pháp luật, trong đó điều chỉnh khá chi tiết về hoạt động CBCKRL; cụ
thể là: Luật chứng khoán 2006; Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật
chứng khoán 2006; Nghị định của Chính phủ số 58/2012/NĐ-CP quy định chi
tiết thi hành một số điều của Luật chứng khoán 2006 và Luật sửa đổi, bổ sung
một số điều của Luật chứng khoán 2006, thay thế cho Nghị định số
14/2007/NĐ-CP và Nghị định số 84/2010/NĐ-CP hướng dẫn thi hành một số
điều của Luật chứng khoán 2006.
Ngoài ra, hoạt động CBCKRL còn được điều chỉnh bởi Luật Doanh nghiệp
2005 và các văn bản hướng dẫn thi hành Luật doanh nghiệp.
Hoạt động chào bán cổ phần riêng lẻ được quy định chi tiết tại Nghị định
01/2010/NĐ-CP về chào bán cổ phần riêng lẻ và hiện nay đã được thay thế bởi
Nghị định 58/2012/NĐ-CP; Riêng về hoạt động chào bán trái phiếu riêng lẻ
được điều chỉnh bởi Nghị định 52/2006/NĐ-CP về phát hành trái phiếu doanh
nghiệp và đến nay được thay thế bởi Nghị định số 90/2011/NĐ-CP của Chính
phủ ban hành ngày 14/10/2011.
1.2.2. Nội dung cơ bản của pháp luật về chào bán chứng khoán riêng lẻ
a. Chủ thể chào bán chứng khoán riêng lẻ

Tham gia vào hoạt động CBCKRL có các chủ thể như tổ chức phát hành
chứng khoán; các nhà đầu tư chứng khoán; các tổ chức trung gian như đại lý phát
hành, đơn vị tư vấn, bảo lãnh phát hành cùng sự tham gia của các cơ quan quản lý
Nhà nước về hoạt động chào bán chứng khoán. Trong đó, tổ chức phát hành hay
còn gọi là chủ thể CBCKRL có vai trò quan trọng, là đơn vị đưa chứng khoán ra
giao dịch trên thị trường, từ đó làm phát sinh mối quan hệ giữa các chủ thể của
hoạt động chào bán chứng khoán.
- Chủ thể thực hiện hoạt động chào bán cổ phiếu riêng lẻ:
Chủ thể thực hiện hoạt động chào bán cổ phiếu riêng lẻ là những doanh
nghiệp thực hiện hoạt động chào bán cổ phiếu để huy động vốn sau khi đáp ứng
đầy đủ các quy định của pháp luật về điều kiện, trình tự, thủ tục chào bán.


16
Theo quy định hiện hành của pháp luật Việt Nam, các chủ thể thực hiện
chào bán cổ phiếu riêng lẻ bao gồm CTCP được thành lập và hoạt động theo
Luật Doanh nghiệp và các văn bản pháp luật liên quan, công ty TNHH chào bán
cổ phiếu riêng lẻ để chuyển đổi thành CTCP. So với quy định tại Nghị định
01/2010/NĐ-CP, Nghị định 58/2012/NĐ-CP có sự thay đổi về chủ thể chào bán
cổ phiếu riêng lẻ, nếu Nghị định 01/2010/NĐ-CP quy định chủ thể chào bán cổ
phiếu riêng lẻ ngoài CTCP còn có các doanh nghiệp chuyển đổi thành CTCP thì
Nghị định 58/2012/NĐ-CP đã quy định cụ thể các doanh nghiệp chuyển đổi
thành CTCP là công ty TNHH. Như vậy, phạm vi chủ thể chào bán cổ phiếu
riêng lẻ đã được xác định rõ ràng và cụ thể hơn.
Các CTCP chào bán cổ phiếu riêng lẻ trong hai trường hợp sau: Thứ nhất,
CTCP mới thành lập chào bán cổ phiếu riêng lẻ để huy động đủ lượng vốn điều
lệ đã đăng ký, trường hợp này nếu nhà đầu tư mua cổ phiếu và tham gia ký tên
vào Điều lệ công ty thì sẽ trở thành cổ đông sáng lập của CTCP. Trường hợp thứ
hai là các CTCP đã thành lập và hoạt động được một thời gian nhất định tiến
hành chào bán cổ phiếu riêng lẻ để huy động vốn, bổ sung vốn sản xuất kinh

doanh hoặc phục vụ một số mục đích khác như phát triển quan hệ kinh doanh,
quan hệ quản lý nội bộ công ty.
Công ty TNHH chuyển đổi thành CTCP thông qua hình thức chào bán cổ
phiếu riêng lẻ cho người lao động trong doanh nghiệp và/hoặc cho một số nhà
đầu tư chiến lược. Thông qua hoạt động chào bán cổ phiếu riêng lẻ, công ty
TNHH từ loại hình chỉ có một hoặc nhiều chủ sở hữu phần vốn góp trở thành
loại hình doanh nghiệp có từ ít nhất ba cổ đông trở lên sở hữu cổ phần, hoạt
động chuyển đổi thành loại hình CTCP giúp cho doanh nghiệp tăng khả năng
huy động vốn cũng như chia sẻ rủi ro kinh doanh cho nhiều cổ đông khác nhau.
- Chủ thể chào bán trái phiếu riêng lẻ:
Chủ thể chào bán trái phiếu riêng lẻ bao gồm: CTCP, công ty nhà nước,
công ty TNHH với các quy định pháp luật về điều kiện, thủ tục và phương
thức chào bán trái phiếu riêng lẻ của mỗi loại chủ thể là khác nhau.


17
CTCP là chủ thể có thể chào bán các loại chứng khoán khác nhau để huy
động vốn. Ngoài cổ phiếu, CTCP được phép chào bán các loại trái phiếu và các
chứng khoán phái sinh. CTCP có số lượng cổ đông lớn và khả năng huy động
vốn rộng rãi trong công chúng.
Công ty TNHH có phần vốn góp được chia thành nhiều phần bằng nhau
nhưng không thể hiện dưới hình thức cổ phần và rất khó chuyển nhượng ra bên
ngoài. Chủ thể này không được huy động vốn bằng chào bán cổ phiếu. Tuy
nhiên trong quá trình hoạt động, công ty TNHH được chào bán trái phiếu để
tăng vốn vay, do vậy chào bán trái phiếu riêng lẻ là một kênh huy động vốn
quan trọng của Công ty TNHH.
Công ty nhà nước đang trong thời gian chuyển đổi thành CTCP là chủ thể
thực hiện chào bán trái phiếu riêng lẻ để đáp ứng nhu cầu vốn cho hoạt động sản
xuất, kinh doanh.
Ngoài ra còn có các loại hình doanh nghiệp khác cũng là chủ thể kinh

doanh nhưng không được huy động vốn thông qua phương thức CBCKRL, điều
này xuất phát từ một số đặc trưng của các loại hình doanh nghiệp này. Doanh
nghiệp tư nhân là loại hình doanh nghiệp do một cá nhân làm chủ và thường có
vốn không lớn và quy mô hoạt động nhỏ. Chủ doanh nghiệp tư nhân vừa quản lý
vừa điều hành và tự chịu trách nhiệm bằng toàn bộ tài sản của mình về mọi hoạt
động của doanh nghiệp. Do đó, hầu hết các quốc gia đều quy định doanh nghiệp
tư nhân không được chào bán chứng khoán.
Công ty hợp danh là loại hình doanh nghiệp thể hiện sự kết hợp giữa trí tuệ,
tài chính, khả năng quản lý giữa các thành viên hợp danh và thành viên góp vốn.
Thành viên hợp danh là người quản lý và điều hành, chịu trách nhiệm bằng toàn
bộ tài sản của mình về các nghĩa vụ của công ty. Giống như doanh nghiệp tư
nhân, công ty hợp danh không được chào bán chứng khoán để huy động vốn.
Như vậy, so với chào bán cổ phiếu riêng lẻ thì hoạt động chào bán trái
phiếu riêng lẻ có phạm vi chủ thể chào bán rộng hơn.



18
b. Điều kiện chào bán chứng khoán riêng lẻ
- Điều kiện chào bán cổ phiếu riêng lẻ:
Pháp luật ở mỗi quốc gia đều đưa ra các điều kiện khác nhau cho doanh
nghiệp khi tiến hành CBCKRL. Tuy nhiên, về điểm chung thì các quốc gia đều
đưa ra một số tiêu chí tương đối giống nhau khi xác định điều kiện cho hoạt
động CBCKRL, đó là:
Thứ nhất, là những chủ thể được phép chào bán cổ phiếu riêng lẻ theo quy
định của pháp luật, bao gồm CTCP hoặc các loại hình doanh nghiệp khác khi
chuyển đổi thành CTCP. Công ty TNHH, công ty hợp danh, doanh nghiệp tư
nhân không được chào bán cổ phiếu để huy động vốn. Theo quy định của pháp
luật Việt Nam, tại Nghị định 58/2012/NĐ – CP của chính phủ, chủ thể chào bán
cổ phiếu riêng lẻ là CTCP được thành lập và hoạt động theo Luật doanh nghiệp

và các văn bản pháp luật liên quan và Công ty TNHH chào bán cổ phiếu riêng lẻ
để chuyển đổi thành CTCP.
Thứ hai, doanh nghiệp chào bán phải có phương án chào bán cổ phiếu
riêng lẻ và phương án sử dụng số tiền thu được từ đợt chào bán hiệu quả được
cơ quan có thẩm quyền chấp thuận, cam kết sử dụng đúng mục đích số vốn huy
động được. Đây là quy định quan trọng giúp cho Nhà đầu tư biết được mục đích
sử dụng vốn sau đợt chào bán, từ đó có cơ sở xác định nguồn vốn đã đầu tư có
được sử dụng hợp pháp, hợp lý và khả quan hay không.
Thứ ba, phạm vi chào bán cổ phiếu riêng lẻ chỉ hướng tới số lượng nhà đầu
tư nhất định (dưới 100 nhà đầu tư, không kể nhà đầu tư chứng khoán chuyên
nghiệp), không chào bán ra rộng rãi công chúng. Điều kiện này là ranh giới rõ
ràng nhất để phân biệt hình thức chào bán cổ phiếu riêng lẻ và chào bán cổ phiếu
ra công chúng.
Phần lớn pháp luật các nước không quy định chủ thể phát hành phải đạt
mức vốn điều lệ tối thiểu trong điều kiện chào bán cổ phiếu riêng lẻ. Ở Việt
Nam, theo Khoản 1 Điều 12 Luật chứng khoán 2006, doanh nghiệp có mức vốn
điều lệ đã góp tại thời điểm đăng ký chào bán từ 10 tỷ đồng Việt Nam trở lên


19
tính theo giá trị ghi trên sổ sách kế toán được chào bán cổ phiếu ra công chúng,
Luật chứng khoán 2006 không quy định mức vốn điều lệ tối thiểu trong trường
hợp chào bán cổ phiếu riêng lẻ tạo thuận lợi cho CTCP tăng vốn Điều lệ bằng
phương thức chào bán cổ phiếu riêng lẻ.
Như vậy, so với điều kiện chào bán cổ phiếu ra công chúng theo quy định
của Luật chứng khoán, điều kiện chào bán cổ phiếu riêng lẻ đơn giản hơn và
không có yêu cầu khắt khe đối với tình hình tài chính của doanh nghiệp phát
hành. Đối với phát hành cổ phiếu ra công chúng, một điều kiện quan trọng bắt
buộc phải đảm bảo là hoạt động kinh doanh của năm liền trước năm đăng ký
chào bán phải có lãi, đồng thời không có lỗ lũy kế tính đến năm đăng ký chào

bán. Trong khi đó doanh nghiệp chào bán cổ phiếu riêng lẻ không phải đáp ứng
điều kiện này. Điều này nhằm bảo vệ quyền lợi của Nhà đầu tư và đảm bảo tính
an toàn của TTCK, bởi phát hành ra công chúng là phát hành cho một khối
lượng nhà đầu tư lớn.
Trên thực tế, pháp luật về chứng khoán của các quốc gia có những quy định
khác nhau về điều kiện về CBCKRL. Pháp luật về chứng khoán của Mỹ quy định
điều kiện như sau: nếu nhà đầu tư không phải là những người chuyên nghiệp thì
số lượng không vượt quá 35 người và phải cử đại diện mua; đối với nhà đầu tư có
tổ chức số lượng mua không hạn chế nếu họ mua chứng khoán để nắm giữ lâu dài
chứ không phải để bán lại; được quảng cáo bằng phương tiện thông tin đại chúng,
hội thảo rộng rãi trừ trường hợp hội nghị hẹp với nhà đầu tư tiềm năng. Luật
Chứng khoán Thái Lan quy định nếu phát hành cho dưới 35 người và tổng số tiền
không quá 20 triệu Bath thì không phải xin phép nhưng phải đăng ký và nộp lệ
phí cho Uỷ ban chứng khoán. [17, tr.28]
- Điều kiện chào bán trái phiếu riêng lẻ:
Tùy theo quy định của mỗi nước mà điều kiện chào bán trái phiếu riêng lẻ
có thể khác nhau, tuy nhiên mục đích chung của các quy định về điều kiện chào
bán trái phiếu riêng lẻ đều là chọn ra những chủ thể có khả năng tài chính để
thanh toán đủ gốc, lãi trái phiếu, hạn chế tối đa các rủi ro. Thông thường các