Pháp luật về huy động vốn bằng hình thức nhận tiền gửi của Ngân hàng thương mại ở Việt Nam

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
KHOA LUẬT







NGUYỄN THỊ THÚY VÂN






PHÁP LUẬT VỀ HUY ĐỘNG VỐN BẰNG HÌNH THỨC
NHẬN TIỀN GỬI CỦA NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI Ở VIỆT NAM








LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC

Hà Nội – 2014

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
KHOA LUẬT







NGUYỄN THỊ THÚY VÂN





PHÁP LUẬT VỀ HUY ĐỘNG VỐN BẰNG HÌNH THỨC
NHẬN TIỀN GỬI CỦA NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI Ở VIỆT NAM

Chuyên ngành : Luật kinh tế
Mã số : 60 38 01 07




LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC

Cán bộ hướng dẫn khoa học: PGS.TS.LÊ THỊ THU THỦY




Hà Nội – 2014
LỜI CAM ĐOAN












NGƢỜI CAM ĐOAN



Nguyễn Thị Thúy Vân



1

LỜI CẢM ƠN


             

 












2

MỤC LỤC
 i
 ii
 iii
MỞ ĐẦU 1
CHƢƠNG 1: NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ HOẠT ĐỘNG HUY
ĐỘNG VỐN BẰNG HÌNH THỨC NHẬN TIỀN GỬI CỦA NGÂN
HÀNG THƢƠNG MẠI 7
1.1 Khái niệm, đặc điểm, phân loại tiền gửi 7
 7
 9
  10
1.2 Khái niệm, đặc điểm, vai trò của hoạt động huy động vốn bằng
hình thức nhận tiền gửi của ngân hàng thƣơng mại 15

 15

 20

 22
1.3 Bản chất pháp lý của hoạt động huy động vốn bằng hình thức
nhận tiền gửi của ngân hàng thƣơng mại 24
1.4 Những nhân tố tác động đến hoạt động huy động vốn bằng hình
thức nhận tiền gửi của ngân hàng thƣơng mại 29

 30
 32
1.5 Nội dung chủ yếu của pháp luật điều chỉnh hoạt động huy động
vốn bằng hình thức nhận tiền gửi của ngân hàng thƣơng mại 35
CHƢƠNG 2: THỰC TRẠNG PHÁP LUẬT VỀ HUY ĐỘNG VỐN
BẰNG HÌNH THỨC NHẬN TIỀN GỬI CỦA NGÂN HÀNG
THƢƠNG MẠI Ở VIỆT NAM 40

3

2.1 Chủ thể tham gia hoạt động huy động vốn bằng hình thức nhận
tiền gửi của Ngân hàng thƣơng mại 40
 40
 
  53
2.2 Hình thức pháp lý của quan hệ huy động vốn bằng hình thức
nhận tiền gửi của Ngân hàng thƣơng mại 57
 59
 60
2.3 Quy định pháp luật về hình thức nhận tiền gửi của Ngân hàng
thƣơng mại ở Việt Nam66
2.4 Bảo hiểm tiền gửi 69
2.5 Các hành vi vi phạm pháp luật và chế tài trong hoạt động huy
động vốn bằng hình thức nhận tiền gửi của Ngân hàng thƣơng mại 74
 74
2.5 78
CHƢƠNG 3: ĐỊNH HƢỚNG VÀ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN PHÁP
LUẬT VỀ HUY ĐỘNG VỐN BẰNG HÌNH THỨC NHẬN TIỀN GỬI
CỦA NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI VIỆT NAM 83
3.1 Định hƣớng hoàn thiện pháp luật về huy động vốn bằng hình

thức nhận tiền gửi của Ngân hàng thƣơng mại ở Việt Nam 83
3.2 Một số giải pháp hoàn thiện pháp luật về huy động vốn bằng
hình thức nhận tiền gửi của ngân hàng thƣơng mại ở Việt Nam 86
KẾT LUẬN 94
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 96





4

MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài



. 



            

  

 

 .
  


              

-



 doanh
 


5


 
            


 
 “Pháp luật về huy động vốn
bằng hình thức nhận tiền gửi của ngân hàng thương mại ở Việt
Nam” 
2. Mục đích nghiên cứu


 Nam, 
 


 


3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
  

Vi. 






6



4. Phƣơng pháp nghiên cứu

 
- 


             





5. Những đóng góp của đề tài
  
 

            


 




. C

  

7


-
:
Thứ nhất 


 







Thứ hai 
             

  





 

Thứ ba  




8



6. Tổng quan tình hình nghiên cứu đề tài


1)   “Các giao dịch thương mại chủ yếu của ngân hàng
thương mại trong điều kiện nền kinh tế thị trường ở Việt Nam”,

2)     “Pháp luật về hoạt động của ngân hàng
thương mại trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế”
- Kho
3) “Một số vấn đề pháp lý về hoạt động huy động
vốn của ngân hàng nông nghiệp và phát triển nông thôn Việt Nam”,
- 




. 






 
7. Kết cấu của khoá luận


9

-  

-   
 
- 

Nam.

10

CHƢƠNG 1
NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ HOẠT ĐỘNG HUY ĐỘNG VỐN
BẰNG HÌNH THỨC NHẬN TIỀN GỬI CỦA NGÂN HÀNG THƢƠNG
MẠI

1.1 Khái niệm, đặc điểm, phân loại tiền gửi
1.1.1 Khái niệm tiền gửi


             



 

 ch
 
 
h







 


 l
11


               

       


       

              


              


  c
 

              
“Tiền gửi là số tiền của khách hàng gửi tại tổ chức tín dụng dưới hình thức
tiền gửi không kỳ hạn, tiền gửi có kỳ hạn, tiền gửi tiết kiệm và các hình
thức khác. Tiền gửi được hưởng lãi hoặc không hưởng lãi và phải được
hoàn trả cho người gửi tiền”
“Tiền
gửi là số tiền của tổ chức, cá nhân gửi tại tổ chức tín dụng hoặc các tổ
chức khác có hoạt động ngân hàng dưới hình thức tiền gửi không kỳ hạn,
tiền gửi có kỳ hạn, tiền gửi tiết kiệm và các hình thức khác. Tiền gửi được
hưởng lãi hoặc không hưởng lãi và phải được hoàn trả cho người gửi
tiền”. 

        
12

/-

       “Tiền gửi của khách hàng bao gồm tiền
Đồng Việt Nam và các loại ngoại tệ của các tổ chức và cá nhân dưới hình
thức tiền gửi không kỳ hạn, tiền gửi có kỳ hạn (kể cả tiền gửi tiết kiệm) và
các hình thức tiền gửi khác”.





  

 . 





 , 





 . 












 



























 (











) 







 (









 ).
, 

































.
1.1.2 Đặc điểm của tiền gửi


 

.


13



 
 

  

 

do   

. 

 
 
t

- 









1.1.3 Phân loại tiền gửi
  
 
14





 
- 
cho
 
          



 

            






.
-   
 



 (


15









 
- 

         



doanh.
-               


Theo Tiền gửi tiết kiệm là khoản tiền
của các nhân được gửi vào tài khoản tiền gửi tiết kiệm, được xác nhận trên
thẻ tiết kiệm, được hưởng lãi theo quy định của tổ chức nhận tiền gửi tiết kiệm
và được bảo hiểm theo quy định của pháp luật về bảo hiểm tiền gửi[11,

.




 [].
16


(    




 



 
nh [ ]. 

.
 
- 
- 
  
-   
- 
 
- 


.
- 
          



17

* 

- Đối với tổ chức nhận tiền gửi





        






- Đối với người gửi tiền







 

tu
- Đối với nhà nước



18







1.2 Khái niệm, đặc điểm, vai trò của hoạt động huy động vốn bằng
hình thức nhận tiền gửi của ngân hàng thƣơng mại
1.2.1 Khái niệm hoạt động huy động vốn bằng hình thức nhận tiền gửi
của ngân hàng thƣơng mại
   

 


 

, trong
 
  


 NHTM 
NTHM 


 
             
NHTM 

19

NHTM 

 

            




         
n

n
Huy ng v t trong nhng nghip v xut
hin sm nht trong hong ci. Trong giai
a hong nghip v  n
ng ct gi m m m b 
i phi tr i gi tin ch i 
khon tin ch i ch 

n vi vi NHTM, ti
tin t  
c li nhun. Khi nhu cp v 
n, v th  i phi tr t
  cn tig
n vn kh dn nht ci hin
y, ni ph
i tin,  i b ng trong quan h 
hin nay, hu ht tt c c
 n tin gng
20

v ng, phong py,
hin nay hong v t trong nhng hong ht sc
quan trn s si. Xut
hii s n
ci, nm hong
vng i r, c v c th
hin.  ng v         ng ca
 n vn kinh doanh ca NHTM ch y  
ngun vng.
ng vn ca NHTM ng vn bng
c nhn tin gi hoc  ggiao dch nhn tin gi 
thng vt cc
ng vn d n, tin li,
             i cho
NHTM mt ngun vn khng l  cng. Nhn tin gi to tin
 ch v
n tin gc nhi
hn, t  rng hong cm bt

c nh liu v  chc kinh t
 ng vi NHTM, tu ki
 nh mc vi v 
Trong lch s n tin gi
m nhi nht [4]. i thi gian,
s n ca n ngh  ng th
 v i gi ca c c th
vi ngh nghip m  n tin g      
ng vay li kim li. Giao dch nhn tin g t ch n
ch thu,  ng giao d t
 t. Vi   n tin g  
21

phc t nhn th  m nhn tin gi
ca NHTM, c c : kinh t 
 kinh t, giao dch nhn tin g
mt nghip v kinh doanh ca NHTM, vi ni dung ch yp nhn
n tin gi cc m n cho
n tin g hn tin g
hn tin gi tit kim. Vic NHTM m nhn tin
gt nghip v gi h n
hay qu nhn ti
p v ng vn- nghip v a n
mi t nn kinh t [25]. Trong nghip v ng v tin ca
     n t  c ch n v 
ng thi h
thu kinh doanh c
 ch nhn tin gi c
mc hi   a NHTM vi
tit hn tin gi. Trong giai n u

ca hong  t hng
dch v gi gi n gi gi
 nhc tii gi. V sau, do nhu ca hot
ng kinh t, gii tiu khon
tha thun v vin tin gc quyn s dng
 tin g m mc
i, vu kin ph i gi ti s vn
 dt khon tii hn
c quyn s dng s tin g  
ki  t hng
gi gi c hvt ca
22

hng gi gi n, vt ca hi
n hn [25].
i vi ch
ving vn tin gi ng
 thii sng c hi
hu h ginh tha
ch nhn tin gi, vt loi
ch ti ch yu cng
nh v giao dch nhn tin gi  c ghi nhc
o lut v  c c th ng
i lu: Khou 3 Lui
c Cn tin
gi t t lom
1 khon (1) tit 1 ca Lut v c quy
 chc quyng tin ci
 c tin g         u 11.1 Lut
c hin hong

nhn tin gi tit kin g hm (i) mc 2 phn m u
ca Lunh ch nh
m       n tin g 
khon tin gn tit kim hoc mn
  [10].
            
 


  

“Nhận tiền gửi là