Kiểm soát tập trung kinh tế theo quy định của pháp luật Việt Nam Luận văn ThS. Luật

MỤC LỤC



Trang

Trang phụ bìa


Lời cam đoan


Mục lục


MỞ ĐẦU
1

Chương 1: NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CHUNG VỀ TẬP TRUNG
KINH TẾ VÀ KIỂM SOÁT BẰNG PHÁP LUẬT ĐỐI VỚI
TẬP TRUNG KINH TẾ
5
1.1.
Những vấn đề lý luận cơ bản về tập trung kinh tế
5
1.1.1.
Sự hình thành và phát triển của hiện tượng tập trung kinh tế
trên thế giới và ở Việt Nam
5
1.1.2.

Khái niệm và bản chất pháp lý của tập trung kinh tế
9
1.1.3.
Các hình thức tập trung kinh tế
10
1.1.4.
Tác động của tập trung kinh tế đối với nền kinh tế
12
1.2.
Kiểm soát bằng pháp luật đối với tập trung kinh tế
15
1.2.1.
Các luận cứ cho việc kiểm soát tập trung kinh tế
15
1.2.2.
Vai trò của pháp luật về kiểm soát tập trung kinh tế
17
1.2.3.
Những yếu tố chi phối hoạt động về kiểm soát tập trung kinh tế
20
1.2.4.
Những nội dung cơ bản của pháp luật về kiểm soát tập trung
kinh tế một số nước trên thế giới và Việt Nam
23

Chương 2: THỰC TRẠNG PHÁP LUẬT VỀ KIỂM SOÁT TẬP
TRUNG KINH TẾ Ở VIỆT NAM
31
2.1.
Các quy định về tập trung kinh tế trong hệ thống pháp luật

Việt Nam
31
2.2.
Mô hình kiểm soát tập trung kinh tế
40

2.2.1.
Mô hình kiểm soát tập trung kinh tế theo pháp luật các nước
40
2.2.2.
Kiểm soát tập trung kinh tế theo quy định của pháp luật Việt Nam
45
2.3.
Thủ tục kiểm soát tập trung kinh tế
51
2.3.1.
Thủ tục kiểm soát tập trung kinh tế theo pháp luật các nước
52
2.3.2.
Trình tự, thủ tục xem xét tập trung kinh tế theo Luật cạnh
tranh Việt Nam
56
2.4.
Tố tụng cạnh tranh (vụ việc tập trung kinh tế)
61
2.4.1.
Cơ quan tiến hành tố tụng cạnh tranh
61
2.4 2.
Trình tự tố tụng cạnh tranh (vụ việc về tập trung kinh tế) ở

Việt Nam
62
2.5.
Xử lý vi phạm pháp luật về tập trung kinh tế
64
2.6.
Cơ quan quản lý cạnh tranh trong kiểm soát tập trung kinh tế
66

Chương 3: PHƯƠNG HƯỚNG VÀ MỘT SỐ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN
PHÁP LUẬT VỀ KIỂM SOÁT TẬP TRUNG KINH TẾ Ở
VIỆT NAM
68
3.1.
Một số căn cứ cho việc đưa ra các giải pháp nhằm hoàn thiện
pháp luật về tập trung kinh tế ở Việt Nam
68
3.2.
Những giải pháp hoàn thiện và nâng cao hiệu quả kiểm soát
tập trung kinh tế ở Việt Nam
69
3.2.1.
Hoàn thiện các quy định pháp luật về kiểm soát tập trung kinh tế
70
3.2.2.
Nâng cao năng lực của cơ quan quản lý cạnh tranh trong kiểm
soát tập trung tế
78
3.2.3.
Xây dựng cơ chế thực thi pháp luật kiểm soát tập trung kinh tế

82

KẾT LUẬN
86

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
88

PHỤ LỤC
91


1
MỞ ĐẦU

1. Cơ sở khoa học và thực tiễn của đề tài
Tp trung kinh t là mt hii sng kinh
t, là hành vi ca doanh nghip. Vit Nam  u kin nn kinh t th
ng xum t mt nn sn xut nh nghip va
và nh chim mt s ng ch yu thì vic các doanh nghi
liên kt, tp trung li vi nhau là mu tt yu và rt cn thit. Mt khác,
trong bi ci nhp kinh t quc tt hin
quc gia, vi tim lc mnh m v kinh t c
 tin hành các v tp trung kinh t nhm hình thành v
trí th c quyn dn mt b phn doanh nghip Vit Nam b
loi khng, gây tác hi tiêu cn nn kinh t th ng non
tr Vit Nam. Rõ ràng các hành vi tp trung kinh t ng khác nhau
ng trc tin s vn hành ca th ng - cn thit phc
pháp luu chnh. Nhn thc c tm quan trng ca vic tp trung kinh
t dc quyn nên hu ht các quc gia trên th giu ban hành

pháp lu kim soát các hành vi tp trung kinh t.
Bài hi vi Vit Nam là hc tp kinh nghim ca các
c có nn kinh t th ng trong vic kim soát các hành vi tp trung kinh
t và phu chnh, ban hành kp thnh pháp lut c th v vn
 nh pháp lut v kim soát tp trung kinh t 
Vit Nam còn mi m, khoa hc pháp lý có ít nhng công trình nghiên cu
toàn din, công phu. Vì vy tác gi nh dn la chn nghiên c tài:
"Kiểm soát tập trung kinh tế theo quy định của pháp luật Việt Nam".
2. Tình hình nghiên cứu đề tài
Hing tp trung kinh t nói riêng và cu
c các quc gia trên th gii quan tâm và kim soát bng nhiu cách khác

2
, kim soát giá c, quc hu hoá, ban hành pháp
nhau c các quc gia ban hành pháp luc xem là công c hu
hiu nht.
 Vit Nam, Lut cc Quc hi thông qua ngày 03/12/2004
và có hiu lc t ngày 1/7/2005. u tiên v v kim soát
tp trung kinh t mnh mt cách có h thng. Do vi giác
 khoa hc pháp lý, công vic nghiên cu v kim soát tp trung kinh t mi
ch dng li trong mt s bài vit cho các tn t hoc vi
tính cht là m  tài khoa hc cng, cp B 
có công trình nào kho cu chuyên sâu, c xem xét mt cách h thng,
toàn din và c thy, tín thm mà tác gi la chn và bo
v  tài: "Kiểm soát tập trung kinh tế theo quy định của pháp luật Việt Nam"
thì có th c coi là v còn mi  Vit Nam
vic tác gi phi i mt, song hành vi nhii thách th.
3. Mục đích, nhiệm vụ của việc nghiên cứu đề tài
M tài là làm sáng t bn cht, ni dung ca tp trung
kinh t và pháp lut cnh tranh kim soát hành vi tp trung kinh t, t 

ng và các gii pháp khi xây dng, hoàn thin và nâng cao hiu
qu thc thi pháp lut cu chnh v này.  c mc
t ra nhim v nghiên cu sau:
ng v lý lun v tp trung kinh t.
Pháp lut Vit Nam iu chnh hành vi tp trung kinh t.
c trng pháp lut cnh tranh kim soát các hành
vi tp trung kinh t  Vit Nam trong mi quan h so sánh vi pháp lut cnh
tranh  mt s c trên th gii.
ng và mt s gii pháp pháp lý nhm hoàn thin
pháp lut v kim soát tp trung kinh t  m bo tính h thng, ng b

3
vnh ca pháp lut hin hành v cnh tranh và hài hòa vi pháp
lut quc t.
4. Phạm vi nghiên cứu đề tài
M  i vit có tinh thn quyt tâm cao mun tìm hiu vic
pháp lut kim soát hành vi tp trung kinh t trong tng th các mi quan h
pháp luu và gii hn ca lut nghip
cao hc lui vit không th có tham vng nghiên cu sâu tt c các vn
 pháp lun kim soát tp trung kinh t mà ch  mt s các
 nh trong B lut dân s, lut doanh nghip, lu   t chng
 yu tác gi nghiên cu c th và lun gii bng h thng
các quy phm trong Lut cnh tranh. Hy vng mt ngày không xa tác gi s
c quay tr li nghiên c tài mà mình yêu thích này  m hoàn
thin, toàn di.
5. Phương pháp nghiên cứu đề tài
Lu dng hp, khái quát
hóa, so sánh lut hc kt hp vi lý lun ca ch  - Lênin v nhà
c và pháp lung thi quán trit sâu s ng li, ch 
chính sách cng trong vic phát trin nn kinh t th ng

xã hi ch  gii quyt nhng mm v d t ra.
6. Những kết quả nghiên cứu mới của luận văn
Lu khoa hc v s i ca tp trung
kinh tm pháp lý ca tp trung kinh t và ng ca tp
trung kinh t n nn kinh t.
Luh khá toàn din quá trình kim soát tp trung kinh
t theo pháp lut cnh tranh Vit Nam và pháp lut cnh tranh mt s c
trên th gii.

4
 vào yêu cu thc tin nn kinh t th ng xã hi
ch Vit Nam, lu xut mt s gii pháp nhm nâng cao
hiu qu u chnh pháp lut cnh tranh trong quá trình kim soát các hành vi
tp trung kinh t  c ta.
7. Kết cấu của luận văn
Ngoài phn m u, kt lun, danh mc tài liu tham kho và ph lc,
ni dung ca lum 3 ch
Chương 1: Nhng v lý lun chung v kim soát tp trung kinh t
và kim soát bng pháp lui vi tp trung kinh t.
Chương 2:         
.
Chương 3:  
.




5
Chương 1
NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CHUNG

VỀ TẬP TRUNG KINH TẾ VÀ KIỂM SOÁT BẰNG PHÁP LUẬT
ĐỐI VỚI TẬP TRUNG KINH TẾ

1.1. NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ TẬP TRUNG KINH TẾ
1.1.1. Sự hình thành và phát triển của hiện tượng tập trung kinh
tế trên thế giới và ở Việt Nam





a
     


               

* Tp trung kinh t bt ngun t mt s n sau:
Thứ nhất, do nhu cầu tăng hiệu quả kinh tế và nắm vị thế độc quyền
trên thị trường.
S phát trin ca khoa hc công ngh là chìa khóa  m ca kho tàng
bí mt ca t nhiên. Trong thi k u ca quá trình phát trin khoa hc, công
ngh làm bii sâu sc v lng sn xut cc trên th gii
t hin nhng ngành sn xut m tích t, tp trung
n cao và kt qu ca quá trình tích t, tn là s i nhng

6
xí nghip ln. Mt khác, nhng xí nghip ln v v quy mô kinh t,
 phát trin khoa hc công ngh ng và giá tr
thp bi. Vic nâng cao t sut và khng giá

tr thi góp phy s phát trin sn xut ln, tip t
t n và tp trung sn xut
Thy, bt k i kinh dou mun tìm
kim li nhun mt cách cao nhi cùng mà h n là có mt
v th vng mnh, th  c mong
mun t là doanh nghip phi t i mi phát trin, hai là s dng các bin
pháp khác: tp trung kinh t,tham gia các tha thun hn ch cnh tranh, cnh
tranh không lành m Tp trung kinh t ng nhanh nh t c
c bit trong cuc cách mng công ngh thông tin bùng n và làn
sóng toàn cu hóa, khu vc hóa n ra mnh m trong nh
Thứ hai, do tác động của cạnh tranh và nhu cầu chia sẻ rủi ro trong
kinh doanh
Khi nghiên cu v ch   n t do cnh tranh, C.Mác và
Ph. ng, tích t và tn thông qua hip tác
ging th công, cùng vi s phân công lao ng ngày mt
hoàn thin tt yu s dn s i nhng xí nghin ch 
quy mô ln và s cnh tranh ca nhng xí nghip này càng tr lên gay gt. S
cnh tranh, sáp nhp vi nhau  tr thành nhng xí nghip l
p trung y mc [21, tr. 50].
C tn ti và phát trin ca nn kinh t. C
dn vic di chuyn t ngành có li nhun thp sang ngành có li
nhun cao, tích t và tp n vào mt s ngành. Cng
trc tin tp trung kinh t ng sau:
- Các doanh nghip ln v v tài chính, công ngh s tìm cách
i th  cng c v trí thc quyn ca mình

7
hoc khi cc thng bi nên các doanh nghip ln có
ng tha hip sáp nhp vi nhau.
-  tránh vic b i th ln mp

nh và va v k thut i tìm cách liên kt, tp trung 
phòng v ng vng trong cnh tranh, do vy s phát trin ca
quá trình tp trung kinh t.
- Khi cnh tranh ngày càng khc lit vi m ri ro ngày càng cao
 các doanh nghip phi tìm cách liên kt da vào nhau bng cách: sáp
nhp, hp nh phân tán ri ro. Cnh tranh là tt y
tt yu. Cnh tranh và liên kt là hai mi li quan h vi nhau
mt cách bin chng và cùng tn ti trong nn kinh t th tng
y, tp trung kinh t xut hin va do sc ép ca cnh tranh trên
th t nhu cu thit thc ca các doanh nghi tn
ti, thích ng vi th ng.
Thứ ba, do các cuộc khủng hoảng kinh tế.
Nn sn xun n ra các cuc khng hong kinh t theo chu k
1920- 1921, 1929 - 1933, 1937 - 1938 và hin nay chu k ca các cuc
khng hong rút ngn li. Sau nhng cuc khng hong kinh t,
quá trình tích t và tc bit là trong sn xut công nghip)
luôn luôn ng nhm khôi phc li nn kinh t. Bi vì các cuc
khng hong kinh t n nhiu xí nghip quy mô nh và va b phá
sn, còn các xí nghip ln ph p trung sn xut nhiu sn
phi mi k thut. thoát khi khng hong kinh t. Do v
y quá trình tích t, tn và tp trung sn xut.
Ngoài nhng nguyên nhân trc tip trên dn tp trung kinh t, còn
mt nhân t có n viy quá trình t
tín dng. Thông qua quan h tín dn tin t và giá tr thc
tp trung nhanh chóng thành mt giá tr  l  m rng sn xut kinh

8
doanh u kin không có tín dng, mn riêng bit phi
mt rt nhiu thi gian mi tích  và phát tric quy mô kinh doanh.
* Lch s hình thành và phát trin ca hong tp trung kinh t

Cui th k u th k ng ca tin b khoa hc k
thuy lng sn xut phát triy nhanh quá trình tích t,
tn, hình thành các xí nghip có quy mô ln. y, tp trung
kinh t là mng phát trin tt yu cn. Tp trung kinh t c
th hii các hình thc sáp nhp, mua li xí nghip: các xí nghip ln
luôn tìm cách mua li các xí nghip nh, yp nh liên
kt, sáp nhp v  các xí nghip ln thôn tính. Quá
trình sáp nhp hp nht phát trin mnh vào nhn tranh th
gii th hai khi các quc gia có chính sách khuyn khích vic sáp nhp, mua
li doanh nghip, mua li c phn nhm phc hi kinh t sau chin tranh và
ng t ng kinh t.
 M nu thp k n ra hàng lot nhng v hp nht
bt u t các công ty hong trong ngành công nghin sang
toàn b nn kinh t và cui cùng tràn ra toàn th gii. Tình hình t u nhng
 n nay cho thy trong làn sóng hp nht các công ty ln din ra
mnh m trên th giu là M. Nng s v sáp
nhp trên toàn th gii là 11.300 v, vi tng giá tr khong 500 t USD thì
n 1998, tng s v sáp nh n 26.200 v vi tng giá tr tài
sn 24.000 t n 50% so vi 1997 [22, tr. 94].
Các tn ca M, Châu âu th hin ni bt vai trò ca mình
trong làn sóng sáp nhp và thôn tính hin nay:
- p vi ngân hàng Frankfur vi s vn
giao dch là 500 t USD mt ngày tr i th ca ngân hàng New Yook
và Tokyo.
- Hãng Total (Pháp) sáp nhp vi Petro Fina (B) có s vn 1 1 t 

9
- Hãng Exxon (M) sáp nhp vi Mobil (M) có s vn 77,2 t USD.
- V tin hc và công ngh thông tin có s sáp nhp ca công ty vin
thông AT&T vi hãng máy tính IBM

 Châu Á quá trình tích t, tc phôi thai ngay trong
thi k thua, thc hin không phi bng các bin pháp cnh tranh t do
mà ch yu da vào các ngun vin trc ngoài kt hp
vi huy ng các ngun lc [22, tr. 31].
 Vit Nam hình thc tp trung kinh t xut hiu tiên là các Tng
công c thành lp theo Quynh s 90 và 91/TTg ca Th
ng Chính ph ngày 7/3//1994 (gi tt là Tng công ty 90 và 91). Song thc
cht, vic tính thành các Tng công ty 90 và 91 li là s liên minh, sáp nhp
theo th thc hành chính ch không mang bn cht ca hành vi tp trung kinh
t nh ca h thng pháp lut cnh tranh. ng
hp sáp nhp hp nh    m  tp trung tích t ca th
ng ch din ra theo quynh hành chính cc
Khi Vit Nam chuy th ng xã hi ch
 cùng vi s i ca Lut Doanh nghic
ngoài ti Vit Nam, Lut doanh nghit hin các v
sáp nhp, hp nht, liên doanh Trong sut thc khi có Lut
cnh tranh m s ng t trên 13000 doanh nghip nhà
c xung còn trên 3000 doanh nghip thông qua vic hp nht các doanh
nghip li vi nhau. Nu ch nhìn vào hình thc biu hi
tp trung kinh t  th u tit ca Lut cnh
tranh  kim soát hành vi tp trung kinh t  ng hc
tp trung kinh tng hc tp trung kinh t
1.1.2. Khái niệm và bản chất pháp lý của tập trung kinh tế
 

10
Thứ nhất:  hình thành và thay
 




 
 trên 

Thứ hai: ng kinh

 


Thứ ba: 

               

 
 

"là hành 
 
 Liên  
".
1.1.3. Các hình thức tập trung kinh tế
 trong
- 
 phân chia thành 


11
           

        

        


 

mua - 
 
        

            

 [32, tr. 14].
Tht 

C    

               

;
      
 


hóa 
 

12

 


 .
N


  

1.1.4. Tác động của tập trung kinh tế đối với nền kinh tế
Tp trung kinh t là mt hing kinh t xut hing
t do cnh tranh. S i ca hing tp trung kinh t ng nht
nh tu nn kinh t nói chung và cnh tranh nói riêng. Tuy nhiên tác
ng ca tp trung kinh t ti ct tích
cc và tiêu cc ca nó.
- Tp trung kinh t to ra quy mô kinh doanh lc bit hi
vi nhng doanh nghip có quy mô va và nh tham gia tp trung kinh t):
nhà ng, máy móc thit b c m rng, tit kim chi phí s dng nhân
s, thit b chuyên môn ng, gim chi phí sn xut
trên mi u sn phm. T y s phát trin ca lng sn xut
làm cho quy mô sn xut ca nn kinh t c m rng c chiu rng ln
chiu sâu.
- Tp trung kinh t y tin b khoa hc k thut: Vi s
phát tria các cuc cách mng khoa hc- công ngh 
ngn chu k sng ca các th h công ngh, vì v ng vng và giành
 ng bt buc các doanh nghip luôn ph
i mi công ngh. Vic nghiên ci mi các th h công ngh này là mt
vic mà các doanh nghip nh khó có th thc hic mà ch yu ch có

13
th c thc hin bi các doanh nghip có tim lc tài chính ln mc
hình thành sau các v tp trung kinh t.
- T i thâm nhp th ng mi, chim ch ng vng chc

trên th c và quc tng v trong
mt th ng quen thuc luôn là ni "n tr" ca các doanh nghip. H bt
buc và ng xuyên pht qua mi tr ngi khc lit trong bi cnh
hin nay cn ra trên phm vi toàn c xâm nhc
mt th ng mi càng chng chng nhiu
ri ro y xét  m nhnh, khi gia nhp th ng mi,
tp trung kinh t p liên kt v c
mnh tài i th cnh tranh khác và chia s ri ro trong
kinh doanh; t c th phn lc cnh tranh trên th ng
c và quc t.
Bên cnh nhng ng tiêu cc, bt li vi nn kinh t, tp
trung kinh t ng mt tiêu cc sau:
- Tích t và tn s dn tp trung sn xut. Tích t
và tp trung sn xut cao s dn hình thành các t chc quy
V.I. n xét: "T do c ra tp trung sn xut và s tp
trung sn xut này, khi phát trin ti mt m nhnh, li dn tc
quyn". y tp trung kinh t là "ca ngõ" to ra nhng doanh nghip có
sc mnh th  hon lc ca th ng mà doanh
nghip duy nhn có hoc tán ra s c quyng sc mnh th
ng không ch c biu hin qua vic doanh nghip nm gi mt th phn
ln trên th ng liên quan mà doanh nghio ra nhng rào ci
vi vic gia nhp th ng khin cho nhng doanh nghip mi hoc nhng
doanh nghing trên th ng rng
kinh doanh c gia nhp th ng  thích ng vi giá c và
li nhun cao.

14
- Tp trung kinh t còn làm gii th cc lp trên th
ng và tu kin "y" nhng doanh nghip còn li tham gia vào
vic liên kt mang tính phn cnh tranh theo các hình thc tha thun hn ch

cnh tranh  chng li sc mnh ca nhng doanh nghic hình thành
sau v tp trung kinh t.
- Lo ngi ln nht khi tp trung kinh t c gia
thc hin s n nhng hu qu rt ln. Các doanh nghip sau v tp
trung kinh t s tr nên ln, m rng quy mô và có li th cnh tranh so vi
các doanh nghip khác. Nhng doanh nghip này vn có tim lc tài chính
mnh m  tn tc sau nhng khong thi gian dài cnh tranh khc lit
v giá c hot ln cho nhng chin dch qung cáo nhm thu hút
  i vi các quc gia có th ng vn ho ng t  
không phi mi quan ngi nghiêm trc li vi Vit Nam trong
n hin nay vic thiu các th ng vn hong tt s dn hu
qu vic gia nhp th ng ca các doanh nghip mi ngày càng tr nên khó
i "i chi" vi các tng l c hình thành sau
v tp trung kinh t.
y bên cnh mt tích cc ca tp trung kinh ti ta nhn ra
mt tiêu cc ci vi cnh tranh. Tp trung kinh t có th dn
ti nhng hu qu c quy trí
th ng hoc lm dng v trí th làm suy gim
cnh tranh trên th ng. Vic cn tr s phát trin ca cnh tranh s làm tn
hn li ích ci tiêu dùng.


 



15


 

trung kinh

.
1.2. KIỂM SOÁT BẰNG PHÁP LUẬT ĐỐI VỚI TẬP TRUNG KINH TẾ
1.2.1. Các luận cứ cho việc kiểm soát tập trung kinh tế
 doanh ng  
cách nâng c 
 
 

              


Thứ nhất: 


 .  
Nam 
     

 


 


16
ó là  
       c v    Doanh
h

   oanh



P         
doanh nhân  



 
Thứ hai: 


hóa 
hóa 

 
 hi






hóa 


17

 

1.2.2. Vai trò của pháp luật về kiểm soát tập trung kinh tế




  

 tranh nhà 

Một là: T
quá trình 
Hai là: C
 
 
Ba là: Ch

Bốn là: Chóa  
           
chúng vì li ích chung.




V          
 

18

vào c



-  
- - 



 [17]
hóa 
 
         
.




Một là

- Cá

- C

h

ó


19
Hai là



  .
Ba là




 
- 

lao 
-        

 doanh





 


khô




20
là 

1.2.3. Những yếu tố chi phối hoạt động về kiểm soát tập trung

kinh tế
 qun lý kinh t là khái ni ch c mà qua
ng vào nn kinh t  ng nn kinh t t vng
n các mnh.  qun lý kinh t ng ca
  kinh t c vn
ng ca nn kinh tng vào nn
kinh t  kinh t ch không trc ting vào nn kinh t.
Nn kinh t c phân loi thành nn kinh t th ng vn hành theo
 th ng t do, nn kinh t ch huy (mnh lnh) v
k hoch hóa tp trung và nn kinh t hn hp v     th
ng có s qun lý cc. Nn kinh t mnh lnh là mt xã hi mà 
  ra mi quyt nh v sn xut và tiêu th.  hoch
ca hình ph quynh v sn xut cái gì, s sn xu nào và s sn
xung dn c th s c ph bin t
các hãng và công chc [1, tr. 30-31]. Do vy các ch th kinh doanh không
cn cnh tranh vi nhau bi các khâu sn xut, tiêu thu vào ca
hoc lo. Mt khác trong nn kinh t tp
trung h còn tn ti mu tng th
ch th ca quyn lc công cc. Vì vy không th có cnh
tranh xut hin hành vi tp
trung kinh t u chnh v tp trung kinh t. Nu
c quynh sáp nhp, hp nht doanh nghic thì vic tp
trung kinh t nh hành chính, do ý chí ch quan ca nhà
c ch không phi do yêu ci ca th y
nn kinh t phát trin, thm chí còn kìm hãm nn kinh t (dc quyn).

21
Th c không can thip vào gi là th ng t do.
i ta coi "bàn tay vô hình" là các quy lut kinh t khách quan s chi
phi nn kinh t. Th ng t i li ích riêng

ca mình mà không có s khng ch nào ca chính ph. Lúc này hing
tp trung kinh t din ra ph bia trên nn tng "t c nuôi
ng bi t do" nên không có s u tit và kim soát t 
nhiên s không th có pháp luu chnh hành vi tp trung kinh t.
Gia hai thái cc kinh t th ng t do và kinh t mnh lnh là kinh
t hn hp.
Trong mt nn kinh t hn hp, khu vc và khu v
i nhau trong vic gii quyt các v kinh t 
u tit m i li ích cá nhân. n kinh t v
u chnh ca th ng và v quu tit cc.
t cnh tranh vng lc phát trin.
ni ti ca nn kinh t ch xut hin và tn tu kin ca kinh t th
ng vì kinh t th ng có nh do, mi ch th kinh
t i li ích ca chính mình trong hong kinh doanh, khách hàng là
, sn xut và bán hàng theo nhu cu ca th ng, cnh tranh, tin
t hóa các quan h kinh t. Trong quá trình c gic giã ti
hóa li nhun s tt yu làm xut hin các hing tích t tp trung 
bn dn tp trung kinh t vng hai chin cnh tranh tích cc
và c tiêu cc. Lúc này cn thit phi có s can thip nhnh t 
kim soát cnh tranh nói chung và tp trung kinh t nói riêng, mà hu hiu
nht là vic ban hành pháp lut v cnh tranh. Lý lun và thc ti ra
rng: pháp lut và kinh t có mi quan h gn bó cht ch vi nhau. Mt mt,
pháp lut ph thuc vào kinh t, mt khác pháp lut li có s ng tr li
mt cách mnh m i vi kinh t. Do vy, khi các quc gia xây dng pháp
lut v tp trung kinh t ph vào các u kin kinh t - xã hi mi

22
m bc hiu qu thc thi ca pháp lut và có tác dy nn
kinh t phát trin.
Tuy nhiên nn kinh t th ng Vit Nam có nh

bn so vi nn kinh t th ng c khác: n kinh t th ng
nh ng xã hi ch i s o cng Cng sn Vit
Nam. Vì vy khi xây dng pháp lut v tp trung kinh t ca Vit Nam s
phi tính n nhc thù riêng v chính tr, kinh t, xã hi c th trong
tng thi k ng quc t hóa, toàn cu hóa nh xu
ng khu vc hóa nn kinh t.
Ngay t th k XVIII, khi nhân loi chuyn t thi nông nghip
sang thi công nghip thì nn kinh t th gin dn mang tính toàn
cu. tronng Cng sn C.Mác và Ph. nh:
"i công nghio ra th ng th gi Thay cho tình trng cô lp
c kia cc vn t cung t cp, ta thy phát trin
nhng quan h ph bin, s ph thuc ph bin gia các dân tc.
Ngày nay, toàn cu hóa là mt xu th ln trong s vng ca th
gii; là mng tt yu bao trùm tt c c: kinh t- chính tr-
hóa- xã hi. i vi quá trình tp trung kinh t, toàn cu hóa bt ngun
t s phát trin mnh m ca lng sn xut trên phm vi quc t và chu
tác ng trc tip ca cách mng khoa hc công nghip hi
i v cht ca lng sn xut; t n ra làn sóng loi sáp nhp và
mua li, c trên quy mô, t và phm vi rng kha các trung
 bn trên th gii.
Bên cnh xu th toàn cu hóa trong nn kinh t th gii còn có nhng
xu th khác din ra trong phm vi h khu vc hóa. Khu vc
hóa là s liên minh, liên kt gia các c trong cùng khu vc gn nhau v
a lý, có s ng v hóa, phong tc, tp quán  nâng cao kh
nh tranh thông qua nhiu bin

23
c sáp nhy nhanh quá trình tích t, tp
n. Bi bn cht ca toàn cu hóa, khu vc hóa i tr dn tình
trng khép kín, bit lp ca các qun mt th gii m vi

s ph thuc, gn bó vi nhau gic trên th gic bit là trong
c kinh t, vì vy h qu ca nó s ng và n vic xây
dng pháp lut ca các trên th gii phng nh u
chnh các hong kinh doanh, cnh tranh, lp trung kinh t
1.2.4. Những nội dung cơ bản của pháp luật về kiểm soát tập
trung kinh tế một số nước trên thế giới và Việt Nam
Cnh tranh làm phát sinh tp trung kinh t, còn tp trung kinh t li
tiêu dit cnh tranh Tp trung kinh t thông qua sáp nhp, hp nht, mua li
doanh nghip  các doanh nghip liên kt va 
 ng nhanh nh to kh c quyn ca doanh nghip,
vì vu ban hành pháp lut c kim soát tp trung
kinh t.
Trên th gii quy ch 1c y ban Châu Âu ban hành
ngày 20/2004 ti u 3  hong tp trung kinh t thuc phm
u chnh ca Quy ch: "ng hong sáp nhp, hp nht và các
hình tht hoc nhiu doanh nghii lâu dài
u quyn kim soát ca toàn B hoc mt s phn ca mt hoc nhiu
doanh nghip khác"
Quyn kim soát trong pháp luc hiu
là kh o nên s ng quyi vi hong ca doanh
nghip bc ch yn trc tip hoc gián tip,
mua tài sn hoc hng thuê khoán. y i thích tp
trung kinh t ng: Mt doanh nghip có ng quyi
vi hong ca mt doanh nghip khác, mc dù ch nm mt phn vn nh
trong doanh nghip y    p  ng quy  i