Website: Email : Tel : 0918.775.368
I. Lời Mở Đầu
Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ VI(tháng 12-1986)với đờng lối đổi mới
toàn diện đã mở đờng cho đất nớc thoát khỏi cuộc khủng hoảng xã hội tiếp
tục đI lên CNXH.
Đại hội đại biểu làn thứ IX của Đảng(4-2001)với chủ đề của đại
hội:Phtá guy sức mạnh dân tộc,tiếp tục đẩy mạnh công nghiệp hoá,hiện đại
hoá,xây dựng và bảo vệ tổ quốc Việt Nam XHCN đã quýêt định chiến lợc
đẩy mạnh công nghiệp hoá,hiện đâI hoá theo định hớng XHCN theo nền tảng
đến năm 2020,nớc ta cơ bản trở thành một nứơc công nghiệp hiện đại.
Với những thắng lợi trong thế kỉ 20,nớc ta từ một nớc thuộc địa nủa
phong kiến đã trở thành một quốc gia đọc lập tự do,phát triển theo con đờng
XHCN,có quan hệ quốc tế rộng rãI,có vị thế ngày càng quan trọng tron g khu
vực và trên thế giới.Đất nớc ta từ một nớc có nền kinh tế nghoè nàn lạc hậu
đã bớc vò thời kì đẩy mạnh công nghiệp hoá,hiện hoá.Đây là quá trình tạo ra
những tiền đề về cơ sở vật chất kĩ thuật,về con ngời,công nghệ phơng tiên,ph-
ơng pháp,những yếu tố cơ bản của lực lợng sãn xuất cho XHCN.
Đó là nguyên nhân em chọn đề tài:
Thế nào là công nghiệp hoá hiện đại hoá?Tại sao nớc ta lai coi nó là
nhiệm vụ trung tâm của thơì kì quá độ lên XHCN?Anh(chị) phảI làm gì để
thực hiện sự nghiệp công nghiệp hoá,hiện đại hó nớc ta.
Vấn đề này đựoc nghiên cứu dới môn kinh tế chính trị.Đây là đề tài rộng
và phức tạp,do trình độ và phạm vi của bài tiểu luận em không tránh khỏi
những thiếu sót,em rất mong sự góp ý của thầy để bài viết của em tốt hơn.
Em xin chân thành cảm ơn thầy giáo:Phạm Thành đã giúp em hiểu và
hớng dẫn em hoàn thành bài tiểu luận này.
Em xin chân thành cảm ơn
II. Nội dung
A.Về mặt lí luận.
Trần Thị Thu Huyền - Lớp: QTKD TH 48B
Website: Email : Tel : 0918.775.368
1. Công nghiệp hoá,hiện đại hoá đát nớc.
1.1Khái niệm công nghiệp hoá,hiện đai hoá.
Từ thế kỉ XVII,XVIII khi cách mạng công nghệ đợc tiến hành ở châu
âu,công nghiệp hoá đựơc hiểu là quá trình thay thế lao động thủ công bằng
lao động sử dụngmáy móc.KháI niêm công nghiệp háo mang tính lịch sử tức
là luôn có sự thay đổi cùng với sự phát triển của nền sản xuất xã hội,của khoa
học.công nghệ.Do đó việc nhận hức đúng dắn kháI niêmh này trong tong giai
đoạn phát triển của nền sản xuất xã hội có ý nghĩa to lớn cả về lí luận và thực
tiễn.
Hội nghị ban chấp hành trung ơng lần thứ VI của đại hôI đại biểu toàn
quốc lần thứ VII Đăng công sản Việt Nam đã xác địnhCông nghiệp
hóa,hiện đại hoá là quá trình chuyển đổi căn bản toàn diện các hoạt dông sản
xuất,kinh doanh,dịch vụ và quản lí kinh tế-xã hội từ sử dụng lao động thủ
công là chính sang sử dụng một cách phổ biến sức lao động cungg với công
nghệ phơng tiện và phơng pháp tiến tiến hiện đại dựa trên sự phát triển của
công nghiệp và tiến bộ khoa học-công nghệ nhằm tạo ra năng suet lao động
xã hội cao
Đối với nớc ta đó là một quá trình thực hiện chiến lợc phát triển kinh tế-xã
hội nhằm cảI biến một xã hội nông nghiệp lạc hậu thành một xã hội công
nghiệp gắn lion với việc hình thành từng bứơc quan hệ sản xuất tiến bộ,ngày
càng thể hiện đầy đủ hơn bản chất việt của chế độ mới.
Công nghiệp hoá hiện đại hoá tạo ra những điều kiện cần thiết về vật chất
kĩ thuật,về con ngời và khoa học cong nghệ thúc đảy chuyển dịch cơ cấu kinh
tế nhằm huy động và sử dụng có hiệu quả mọi nguồn lực không ngừng tăng
năng suất lao động xã hội,làm cho nền kinh tế xã hội phát triển nhan và bền
vững,nâng cao đời sông vật chất và van hoá của nhân dân,thực hiên công
bằng và tiến bộ xã hội,bảo vệ và cải tạo môI trờng sinh thái.
1.2.Đặc điểm công nghiệp hoá hiện đại hoá nớc ta hiện nay.
Do những biến đổi của nền kinh tếa thế giới và điều kiện cụ thể của đất
nớc,công nghiệp hoá ở nớc ta hiện nay có những đặc điểm chủ yếu sau:
Trần Thị Thu Huyền - Lớp: QTKD TH 48B
Website: Email : Tel : 0918.775.368
Thứ nhất công nghiệp hoá phảI gắn lion với hiện đạị hoá.Sở dĩ nh vậy là
vì trên thế giới đang diễn ra cuộc cách mạng khoa học công nghệ hiện
đại,một số nớc đã bắt đầu chuyển từ nền kinh tế công nghiệp sang kinh tế tri
thức,nên phảI tranh thủ ứng dụnh những thành tự của cuộc cách mạng khoa
học và công nghệ,tiếp cận kinh tế tri thức để hiện đại những ngành những
khâu,những lĩnh vực có điều kiện nhảy vọt
Thứ hai_công nghiệp hoá nhằm mục tiêu độc lập dân tộc và CNXH.Công
nghiệp hoá là một tất yếu với tất cả các nớc chậm phát triển nhng với mỗi n-
ớc,mục tiêu tính chất của công nghiệp hoá có thể khác nhau.Tại nớc ta công
nghiệp hoá nhằm xây dựng cơ sở vật chất-kĩ thuật cho CNXH,tăng cờng sức
mạnh để bảo vệ độc lập dân tộc.
Thứ ba-công nghiệp hoá,hiện đại hoá trong điều kiện cơ chế thị trờng có
sự điều tiết của nhà nớc.Điều này làm cho công gnhiệp hoá trong giai đoạn
hiện nay khác với công nghiệp hoá trong thời kì trớc dổi mới.Trong cơ chế
quản lí kinh tế kế hoạch hoá tập trung-hành chính,bao cấpp,công nghiệphoá
đợc thực hiện theo mệnh lệnh kế hoạch của nhà nớc.trong cơ chế kinh té hiện
nay nhà nớc vẫn giữ vai trò hết sức quan trọng trong quá trình công nghiệp
hoá,nhng công nghiệp hoá khôgn xuất phát từ chủ quan của nhà nớc,nó đòi
hỏi phảI vận dụng các quy luật khách quan mà trớc hết là nhữgn quy luật thị
trờng.
Thứ t-Công nghiệp hoá,hiện đại hoá nền kinh tế quốc dân trong bối
cảnh toàn cầu hoá kinh tế vì thề mà mở của nền kinh tế,phát triển các quan
hệ kinh tế là tất yếu với nớc ta.
Công nghiệp hoá trong điều kiện chiến lợc kinh tế mở có thể đI nhanh
nếu chúng tá biết tận dụngmtranh thủ đợc thành twuj của thế giới và sự giúo
đỡ của quốc tế.Công nghiệp trong điều kiênchiến lợckinh tế mở cũng gây
nên không ít trở ngại cho nhng tác động tiêu cực của nền kinh tế thế giới ,do
trật tự của nền kinh tế thế giới mà các nớc t bản phát triển thiết lập không có
lợi cho các nớc nghèo lạc hậuk.Vì thế công nghiệp hoá,hiện đại hoá phải đảm
bảo xây dựng nền kinh tế nớc ta là một nền kinh tế độc lập tự chủ.
Trần Thị Thu Huyền - Lớp: QTKD TH 48B
Website: Email : Tel : 0918.775.368
2. Công nghiệp hoá và hiện đại hoá là nhiệm vụ trung tâm của
thơì kì qú đọ đi lên CNXH ở nớc ta.
2.1 Tầm quan trọng của cộng nghiệp hoá hiện đại hoá đối với sự
nghiệp xây dựng XHCN ở nớc ta hiện
Cơng lĩnh xây dựng đất nớc của Đảng ta nói rõ hơn thực trạng kinh tế
và chính trị đất nớc.Nớc ta quá độ lên CNXH bỏ qua chế độ TBCN từmột xã
hội thuộc địa nửa phong kiến mà lực lợng snr xuất rất thấp.Đất nớc trảI qua
hàng choc năm chiên tranh,hậu quả để lại còn nặng nề.Những tàn d thực
dân,phong kiến còn nhiều.Các thế lực thù địch thờng xuyên phá hoại chế độ
XHCN và nền độc lập dân tộc của nhân dân ta.
(Đảng cộng sản:cơng lĩnh xây dựng đất nớc trong thời kì quá độ lên
CNXH .Sự thật Hà Nội-1991)
Theo chủ tịch Hồ Chí Minh thời kì qú độ lên CNXH ở nớc ta là một
thời kì lịch sử mànhiệm vụ quan trọng nhất của chúng ta là phảI xây dung
nền tảng vật chất và kĩ thuật của CNXH tiến dần lên CNXH và công nghiệp
nông nghiệp hiện đại,có văn hoá khoa học tiên tiến.Trong quá trình cách
mạng XHCN chúng ta phảI cảI tạo nền kinh tế cũ và nền kinh tế mới mà xây
dung là nhiệm vụ chủ chốt và lâu dài.
( Hồ Chí Minh toàn tập)
Cách mạng Việt Nam phát triển theo con đờng độc lập đan tộc gắn lion
với CNXH.Tính tất yếu lịch sử ấy xuất hiện từ những năm 20 của thế kỉ
XX.Nhờ đI con đờng ấy,nhân dân ta đẫ làm Cách Mạng Tháng 8 thành
công,đã tiến hành thắng lợi 2 cuộc kháng chiến,hoàn thành sự nghiệp giảI
phóng dân tộc.Ngày nay chỉ có đI lên CNXH mới giữ vững độc lập tự do cho
dân tộc,mới thực hiện đợc mục tiêu làm cho mọi ngời dân đợc ấm no tự do và
hạnh phúc.Sự lựa chọn con đờng độc lập dân tộc và CNXH của nhân dân ta là
sự lựa chọn của chính lịch sử dân tộc,lại vừa phù hợp xu thế của thời đại.Điều
đó cũng đã thể hiện sự quá độ lên CNXH,bỏ qua chế độ TBCN ở nớc ta là
một tất yếu lịch sử.
Trần Thị Thu Huyền - Lớp: QTKD TH 48B
Website: Email : Tel : 0918.775.368
Xây dung CNXH bỏ qua chế độ TBCN tạo ra sự biến đổi về chất của xã
hội trên tất cả những lĩnh vực là một sự nghiệp rất phức tạp và rất khó
khăn,có sự đan xen đáu tranh quýêt liệt giữa cái mới và cái cũ,giữa cái
XHCN vàcáI không phải XHCN;phảI s dụng một số hình htức trung gian
cho nên tất yếu phảI trảI qua thời kì quá độ lâu dài với những chăng đờng
những hình thức tổ chức kinh tế-xã hội có tính chất quá độ.\
Sự phát triển rút ngắn bỏ qua hình tháI kinh tế xã hội nào đó,hay rút
ngắn quá trình hình thành của một hình tháI cụ thể đều là quá trình lịc sử tự
nhiên.Thực chất của việc rút ngắn chính là tạo ra sự phát triển mạnh mẽ,them
chí nhảy vọt của lực lợng sản xuất.Điều này cũng có nghĩa sự phát triển của
lực lợng sản xuất là sợi chỉ xuyên suốt tiến trinh văn minh nhân loại.Viêt
Nam đI lên CNXH trong khi chuă qua TBCN và do vậy phát triển theo cách
rút ngắn bỏ qua một hình tháI kinh tế xã hội.
Chúng ta đI lên CNXH từ một nền kinh tế còn rất lạc hậu so với thế giới
hiện nay.Vì vậy để đạt tới mục tiêu dân giàu nớc mạnh.xã hội công băng dân
chủ văn minh mà trớc mắt là tránh nguy cơ tụt hậu xa hơn về kinh têa đòi hỏi
chúng ta phảI tạo đợc sự phát triển vợt cấp của lực lợng sản xuất thông qua
việc rút ngắn các giai đoạn,bớc đI trong tiến trình vận động đI lên.Múôn vậy
không còn con đờng nào khác ngoài việc phảI đẩy mạnh tiến trình công
nghiệp hoá hiện đại hoá.Về mặt kinh tế có thể nói cốt lõi của sự phát triển
rút ngắn của Việt Nam chính là quá trình rút ngắn tiến trình công nghiệp hoá
hiện đại hoá
(Vũ Văn Hà-tạp chí triết học số 2-120,tháng 4-2001).
Tóm lại không nên hiểu bỏ qua chế độ TBCN là bỏ qua tất cả những gì
CNTB đã làm hay them chí là việc bỏ qua chế độ chính trị.Bỏ qua chế độ
TBCN chínhlà bỏ qua viêc xác lập vị trí chi phôí của quan hệ sản xuất
TBCN.Và với Việt Nam,để có thể làm đợc điều đó,vấn đề cố lõi phảI có đợc
sự phát triển vợt bậc của lực lợnh sản xuất thông qua thự hiện công nghiệp
hoá,hiện đại hoá rút ngắn và bền vững.
Trần Thị Thu Huyền - Lớp: QTKD TH 48B
Website: Email : Tel : 0918.775.368
2.2.Công nghiệp hoá,hiên đại hoá là yêu cầu khách quan trong sự
nghiệp xây dung CNXH ở nớc ta.
2.2.1. Mục tiêu của công nghiệp hoá,hiện đại hoá.
Mục tiêu của công nghiệp hoá,hiện đại hoá là tạo ra tiềm lực to lớn
đủ khả năng xây dựng cuộc sống ấm no,tự do hạnh phúc,của toàn dân,thữ
hiện dân giài nớc mạnh,xã hội công bằng văn minh,bảo vệ vững chắc nền độc
lập của tổ quốc.
Đại hội đại biêu toàn quốc lần thứ VIII của Đảng đánh dấu bớc ngoặt
chuyển nớc ta sang thời kì mới-thời kì đẩy mạnh công nghiệp hoá,hiện đại
hoá,xây dựnh nớc Việt Nam độc lập dân chủ,giàu mạnh,xã hội công băng
văn minh theo định hớng XHCN vì hạnh phúc của nhân dân ta,vì tình hữ nghị
và sự hợp tác với nhân dân các nớc trên thế giới.
Chiến luợc phát triển kinh tế-xã hội 10 năm:2001-2010 nhằm:
Đa nớc ta thoát khỏi tình trạng kém phát triển,nâng cao rõ rệt đời sốn
vật chất và tinh thần của nhân dân,toạ nền tảng năm 2020 nớc ta cơ bản trở
thành một nớc công nghiệp theo hớng hện đại.Nguồn lực con ngời,năng lực
khoa học và công nghệ,kết cấu hạ tầng,tiềm lực kinh tế,quốc phòng,an ninh
đợc tăng cờng;thể chế kinh tế định hớng XHCN đợc hình thành về cơ bản;vị
thế của nớc ta trên trờng quốc tế đợc nâng cao.
(Văn kiện đại hôI đại biểu lần thứ IX,nhà xuất bản chính trị quốc gia)
Tại những nớc công nghiệp cần đợc hiểu là một nớc có nền kinh tế mà
trong đó lao động công nghiệp trở thành phỏ biến trong các ngành và lĩnh
vực của nền kinh tế.Tỉ trọng công nghiệp trong nền kinh tế cả về GDP và lực
lợng lao động đều vợt trội so với nông nghiệp.Năm 2010 tổng sản phẩm
trong nớc GDP tăng ít nhất gấp đôI so với năm 2000;chuyển dịch mạnh cơ
cấu kinh tế và cơ cấu lao động,giảm tỉ lệ lao động nông nghiệp xuống còn
50%.
Trong những năm trớc mắt,trong điều kiện về vốn còn hạn hẹp;nhu cầu
về công việc làm rất bức bách ;xã hội phát triển,tăng trởng cha thật ổn định
Trần Thị Thu Huyền - Lớp: QTKD TH 48B
Website: Email : Tel : 0918.775.368
chúng ta cần tập trung nỗ lực công nghiệp hoá nông nghiệp nông thôn tạo ra
sức phát triển các nghành công nghiệp chế biến nông-lâm-thuỷ sản thuỷ sản.
2.2.2 Tính tất yếu khách quan của công nghiệp hoá,hiện đại hoá
Mỗi phơng thức sản xuất xã hội chỉ có thể đợc xác lập vững chắc trên cơ
sở vật chất-kĩ thuật tơng ứng.Cơ sở vật chất-kĩ thuật của một xã hội là toàn bộ
các tố vật chất của lực lợng sản xuất xã hội phù hợp với trình độ kĩ thuật tơng
ứng mà lực lợng lao động sử dụng để sản xuất ra của cảI vật chất nhằm thoả
mãn nhu cầu của xã hội.Nhiệm vụ quan trọng nhất của nớc ta trong thời kì
quá độ đI lên XHCN không qua chế độ TBCN,là phảI xây dung cơ sở vật
chất kĩ thuật của CNXH,trong đó có công nghiệp và nông nghiệp hiện đại,có
văn hoá và khoa học tiên tiến.Muốn thực hiện thành công nhiệm vụ quan
trọng nói trên nhất thiết phảI tiến hành công nghiệp hoá,tức là chuyển nền
kinh tế nông nghiệp lạc hậu thành nền kinh tế công nghiệp.
Chủ nghĩa xã hội muốn tồn tại và phát triển,cũng cần phảI có một nền
kinh tế tăng trởng và phát triển cao dựa trên lực lợng sản xuất hiện đại và chề
độ công hữ xã hội chủ nghĩa về t liệu sản xuất.Cơ sở vật chất-kĩ thuật của
CNXH cần phảI đợc xây dung trên cơ sở những thành tựu khoa học mới
nhất,tiên tiến nhất của khoa học công nghệ.Cơ sở vật chất-kĩ thuật đó phảI
tạo ra đợc năng suất lao động xã hội cao.Công nghiệp hoá chính là quá trình
tạo ra nền tảng cơ sở vật chất đó cho nền kinh tế quốc dân xã hội chủ nghĩa.
Việt Nam đi lên chủ nghĩa xã hội từ một nớc nông nghiệp lạc hậu.cơ sở
vật chất-kĩ thuật thấp kém,trình độ của lực lợng sản xuất cha phát triển,quan
hệ sản xuất xã hội chủ nghĩa mới thành lập,cha đợc hoàn thiện.Vì vậy,quá
trình công nghiệp hoá chính là quá trình xây dung cơ sở vật chất-kĩ thuật cho
nền kinh tế quốc dân.Mỗi bớc tiến của quá trình công nghiệp hoá,hiện đại
hoá là một bớc tăng cờng cơ sở vật chất-kĩ thuật cho chủ nghĩa xã hội,phát
triển mạnh mẽ lực lợng sản xuất và góp phần hoàn thiện mối quan hệ sản
xuất xã hội chủ nghĩa.
Trong xu thế khu vực hoá,toàn cầu hoá về kinh tế đang phát triển mạnh
mẽ,trong điều kiện cách mạng khoa học-kĩ thuật và công nghệ hiện đaị phát
Trần Thị Thu Huyền - Lớp: QTKD TH 48B