Luận văn thạc sỹ - Biện pháp phát triển đội ngũ giảng viên ở Trường Cao đẳng Y tế Hà Đông

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
HỌC VIỆN QUẢN LÝ GIÁO DỤC
_____________

______________
LÊ THỊ THU TRANG
BIỆN PHÁP PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIẢNG VIÊN
Ở TRƯỜNG CAO ĐẲNG Y TẾ HÀ ĐÔNG
CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ GIÁO DỤC
MÃ SỐ: 60.14.01.01
LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ GIÁO DỤC
Người hướng dẫn khoa học: TS. Nguyễn Huy Hoàng
HÀ NỘI - 2014
LỜI CẢM ƠN
Lời đầu tiên tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến TS Nguyễn Huy Hoàng,
người đã tận tình hướng dẫn và giúp đỡ tôi hoàn thành luận văn này.
Tôi xin chân thành cảm ơn sự chỉ dẫn tận tình của tất cả các giảng viên
trực tiếp giảng dạy chúng tôi trong suốt thời gian học tập và nghiên cứu vừa
qua, đặc biệt là sự quan tâm giúp đỡ tận tình của các thầy, cô đang công tác
tại phòng Đào tạo, Trung tâm Sau đại học - Bồi dưỡng nhà giáo và cán bộ
quản lý Học viện Quản lý Giáo dục.
Tôi cũng xin trân trọng cảm ơn Ban Giám hiệu cùng cán bộ, giảng viên
Trường Cao đẳng Y tế Hà Đông, các đồng nghiệp đã tạo mọi điều kiện thuận
lợi để tôi được tham gia học tập và nghiên cứu.
Cuối cùng tôi xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành đến những người thân
trong gia đình về sự động viên, khích lệ và sự giúp đỡ to lớn đã dành cho tôi
trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu và hoàn thành luận văn này.
Mặc dù có nhiều cố gắng, xong thời giam nghiên cứu có hạn nên luận
văn không tránh khỏi những thiếu sót, kính mong nhận được sự góp ý, chỉ dẫn
của các quý thầy,cô và các bạn đồng nghiệp để luận văn được hoàn thiện hơn.
Hà Nội, tháng 5 năm 2014

Tác giả luận văn
Lê Thị Thu Trang
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
- CBGV Cán bộ giảng viên
- CNH- HĐH Công nghiệp hóa-hiện đại hóa
- CĐ& ĐH Cao đẳng và Đại học
- ĐH,CĐ Đại học, cao đẳng
- ĐH Đại học
- ĐNGV Đội ngũ giảng viên
- GD ĐH Giáo dục đại học
- GD ĐT Giáo dục đào tạo
- GV Giảng viên
- HSSV Học sinh sinh viên
- HĐND Hội đồng Nhân dân
- KT-XH Kinh tế- xã hội
- SV Sinh viên
- UBND Ủy ban Nhân dân
MỤC LỤC
MỞ ÐẦU 1
1. Lý do chọn đề tài 1
2. Mục đích nghiên cứu 4
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu 4
4. Giả thuyết nghiên cứu 4
5. Nhiệm vụ nghiên cứu 4
6. Giới hạn và phạm vi nghiên cứu 5
7. Phương pháp nghiên cứu 5
8. Cấu trúc luận văn 5
Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIẢNG VIÊN
Ở TRƯỜNG ĐH, CĐ 6
1.1.Tổng quan nghiên cứu vấn đề 6

1.2. Một số khái niệm cơ bản 8
1.2.1. Giảng viên và đội ngũ giảng viên 8
1.2.2. Phát triển và phát triển đội ngũ giảng viên 10
1.3. Vai trò và trách nhiệm của giảng viên trong nhà trường đại học, cao
đẳng 11
1.4. Nội dung cơ bản phát triển đội ngũ giảng viên ở trường ĐH,CĐ 12
1.4.1. Xây dựng kế hoạch, quy hoạch phát triển đội ngũ giảng viên 12
1.4.2. Công tác tuyển dụng đội ngũ giảng viên 13
1.4.3. Công tác bố trí, sử dụng giảng viên 14
1.4.4. Công tác đào tạo, bồi dưỡng giảng viên 14
1.4.5. Kiểm tra đánh giá đội ngũ giảng viên 16
1.4.6. Chế độ, chính sách đãi ngộ đối với giảng viên 17
1.5.Những yếu tố cơ bản tác động đến phát triển đội ngũ giảng viên 17
1.5.1. Những yêu cầu cơ bản về phẩm chất, năng lực của đội ngũ
giảng viên 17
1.5.2 Quy mô đào tạo 21
1.5.3 Chế độ chính sách đối với giảng viên 22
1.5.4. Cơ sở vật chất, thiết bị dạy học 23
Tiểu kết chương 1 24
Chương 2 THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIẢNG VIÊN
TRƯỜNG CAO ĐẲNG Y TẾ HÀ ĐÔNG 25
2.1. Khái quát về Trường Cao đẳng Y tế Hà Đông 25
2.1.1. Quá trình hình thành và phát triển 25
2.1.2. Chức năng, nhiệm vụ và sứ mạng, mục tiêu của Trường Cao
đẳng Y tế Hà Đông 28
2.1.3. Ngành nghề và quy mô đào tạo 35
2.2. Thực trạng đội ngũ giảng viên Trường Cao đẳng Y tế Hà Đông 41
2.2.1. Về mặt số lượng, cơ cấu, trình độ và ngành nghề 41
2.2.2 Về chất lượng: 43
2.2.3. Thực trạng về cơ cấu đội ngũ giảng viên 45

2.2.4 Về phẩm chất, năng lực đội ngũ giảng viên 49
2.3. Thực trạng phát triển đội ngũ giảng viên ở trường Cao đẳng Y tế Hà
Đông 53
2.3.1. Xây dựng quy hoạch (kế hoạch) đội ngũ giảng viên 54
2.3.3. Công tác bố trí, sử dụng giảng viên 58
2.3.4. Công tác đào tạo, bồi dưỡng giảng viên 59
Theo đánh giá của giảng viên về công tác tiêu đào tạo , bồi dưỡng
hàng năm của nhà trường ở mức hiệu quả cao cho thấy nhà trường
rất quan tâm việc đào tạo GV có trình độ cao , việc đào tạo bồi dưỡng
nâng cao trình độ cho đội ngũ GV vẫn còn bị động, chưa có tính kế
hoạch cao trong việc nâng cao trình độ toàn diện cho ĐNGV nói
chung và ĐNGV đầu đàn, nòng cốt nói riêng, kết quả đào tạo GV có
trình độ Tiến sĩ còn thấp, chưa đáp ứng được yêu cầu của nhiệm vụ
đặt ra 61
2.3.5. Công tác kiểm tra, đánh giá giảng viên 61
2.3.6. Các chế độ, chính sách đãi ngộ đối với giảng viên 63
2.4. Đánh giá chung về đội ngũ giảng viên 64
2.4.1. Những mặt mạnh 64
2.4.2. Những tồn tại 65
2.4.3. Nguyên nhân tồn tại 65
3.1. Nguyên tắc đề xuất các biện pháp 68
3.2. Biện pháp phát triển đội ngũ giảng viên Trường Cao đẳng Y tế Hà
Đông 68
3.2.1. Biện pháp 1: Nâng cao nhận thức chính trị, tư tưởng, đạo đức
nghề nghiệp cho giảng viên và cán bộ quản lý 69
3.2.2. Biện pháp 2: Lập quy hoạch, kế hoạch phát triển đội ngũ giảng
viên phù hợp với từng giai đoạn phát triển của nhà trường 71
3.2.3. Biện pháp 3: Thực hiện tốt công tác tuyển chọn, bổ sung giảng
viên; tạo cơ chế chính sách hợp lý để thu hút giảng viên giỏi 76
3.2.4. Biện pháp 4: Tăng cường công tác đào tạo, bồi dưỡng nâng cao

trình độ chuyên môn, năng lực sư phạm cho đội ngũ giảng viên 80
3.2.5. Biện pháp 5: Tăng cường công tác kiểm tra, đánh giá chuyên
môn nghiệp vụ của đội ngũ giảng viên 86
3.2.6. Biện pháp 6: Tăng cường các điều kiện bảo đảm cho giảng viên
thực hiện nhiệm vụ giảng dạy và NCKH 89
3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp 92
3.4. Khảo sát tính cần thiết các biện pháp 94
Kết luận chương 3 96
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 97
1. Kết luận 97
2. Kiến nghị 98
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 100
2. Lập quy hoạch, kế hoạch phát triển đội ngũ giảng viên phù hợp với
từng giai đoạn phát triển của nhà trường 107
3. Thực hiện tốt công tác tuyển chọn, bổ sung giảng viên; tạo cơ chế
chính sách hợp lý để thu hút giảng viên giỏi 107
4. Tăng cường công tác đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên
môn, năng lực sư phạm cho đội ngũ giảng viên 107
6. Tăng cường các điều kiện bảo đảm cho giảng viên thực hiện nhiệm
vụ giảng dạy và NCKH 107
DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 2.1: Quy mô tuyển sinh của nhà trường giai đoạn 2009 - 2013
37
Bảng 2.2: Quy mô đào tạo của nhà trường giai đoạn 2009 - 2013 37
Bảng 2.3: Kết quả học tập, rèn luyện của học sinh sinh viên 40
Bảng 2.4: Bảng thống kê hiện trạng CBGV ở các phòng, bộ môn. 42
tính đến năm học 2013 – 2014 42
Bảng 2.5: Thống kê trình độ ĐNGV theo Bộ môn 43
(tính đến năm học 2013 - 2014) 43
Bảng 2.6: Thống kê trình độ tin học, ngoại ngữ của đội ngũ giảng

viên 51
Bảng 2.7: Kết quả NCKH của Trường giai đoạn 2009 – 2013 53
Bảng 2.8: Kết quả đánh giá về công tác xây dựng quy hoạch (kế
hoạch) cán bộ của Trường 55
Bảng: 2.9 Số lượng giảng viên tiếp nhận từ các đơn vị sự nghiệp 56
Bảng: 2.10 Số lượng giảng viên tuyển dụng qua các năm 57
Bảng 2.11: Kết quả đánh giá về công tác tuyển dụng giảng viên của
Trường 57
Bảng 2.12: Kết quả đánh giá về việc bố trí, sử dụng cán bộ, giảng
viên của trường 58
Bảng 2.13: Bảng thống kê số lượng CBGV được đào tạo hàng năm
59
Bảng 2.14 Bảng thống kê CBGV tham gia các khóa bồi dưỡng 61
Bảng 2.15: Kết quả đánh giá về đào tạo, bồi dưỡng giảng viên của
trường 61
Bảng 2.16 Kết quả ý kiến đánh giá công tác kiểm tra, đánh giá
giảng viên của Trường 62
Bảng 3.1: Ý kiến đánh giá của giảng viên về tính khả thi của các
biện pháp phát triển ĐNGV 95
DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ , BIỂU ĐỒ
Biểu đồ 2.1: Cơ cấu số lượng giảng viên 41
Biểu đồ 2.2 Số lượng giảng viên phân theo độ tuổi 45
45
Biểu đồ 2.3 Cơ cấu thâm niên giảng dạy 47
Biểu đồ: 2.4 Cơ cấu giảng viên phân theo giới tính 48
Sơ đồ 3.1: Mối quan hệ giữa các biện pháp 94
MỞ ÐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Nguồn lực con người là yếu tố quan trọng nhất để phát triển KT-XH
hội một cách bền vững ở bất kỳ một quốc gia nào trên thế giới, đặc biệt trong

thời kỳ nền kinh tế tri thức ngày nay. Để có được nguồn nhân lực đảm bảo về
số lượng và có chất lượng tốt thì vai trò của giáo dục và đào tạo luôn được đặt
lên vị trí hàng đầu.
Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XI đã khẳng định "Đổi mới
căn bản, toàn diện nền giáo dục Việt Nam theo hướng chuẩn hóa, hiện đại
hóa, xã hội hóa, dân chủ hóa và hội nhập quốc tế, trong đó, đổi mới cơ chế
quản lý giáo dục, phát triển đội ngũ giáo viên và cán bộ quản lý giáo dục là
khâu then chốt" và "Giáo dục và đào tạo có sứ mệnh nâng cao dân trí, phát
triển nguồn nhân lực, bồi dưỡng nhân tài, góp phần quan trọng xây dựng đất
nước, xây dựng nền văn hóa và con người Việt Nam". Chiến lược phát triển
giáo dục 2011 - 2020 của Chính phủ nhằm quán triệt và cụ thể hóa các chủ
trương, định hướng đổi mới giáo dục và đào tạo, góp phần thực hiện thắng lợi
Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XI và Chiến lược phát triển kinh
tế - xã hội 2011 - 2020 của đất nước.
Để nâng cao chất lượng giáo dục, cần phải nâng cao chất lượng dạy
học. Lý luận và thực tiễn cho thấy việc nâng cao chất lượng dạy học là nhiệm
vụ quan trọng nhất, thường xuyên nhất, là vấn đề cốt lõi xuyên suốt toàn bộ
quá trình giáo dục nói riêng và quá trình phát triển của nhà trường nói chung.
Sự tồn tại hay sự phát triển của sự nghiệp giáo dục là do chất lượng đào tạo
quyết định. Vì vậy cần đổi mới quản lý giáo dục, quản lý nhà trường để nâng
cao chất lượng đào tạo. Nhưng hiện nay một bộ phận nhà giáo và cán bộ quản
lý chưa đáp ứng được yêu cầu, nhiệm vụ giáo dục trong thời kỳ mới. Tuy
nhiên Đội ngũ nhà giáo hiện này còn nhiều bất cập vừa yếu, thiếu và không
1
đồng bộ về cơ cấu chuyên môn. Công tác đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ nhà giáo
chưa đáp ứng được các yêu cầu đổi mới giáo dục.
Phát triển nguồn nhân lực ở các trường Đại học, cao đẳng là vấn đề
“phát triển đội ngũ giảng viên”, trọng tâm là “nâng cao chất lượng đội ngũ
giảng viên”. Đội ngũ giảng viên giữ vai trò “hàng đầu” trong việc nâng cao
chất lượng đào tạo của nhà trường. Ðặc biệt là đối với các trường đào tạo

chuyên ngành y dược, chất lượng của đội ngũ giảng viên quyết định chất
lượng đào tạo và uy tín của nhà trường với xã hội. Vì vậy để phát triển giáo
dục và đào tạo, vấn đề quan trọng và then chốt là nâng cao chất luợng đội ngũ
giảng viên nhằm mục tiêu đào tạo ra được một đội ngũ cán bộ y dược chuẩn
về trình độ đào tạo, giỏi về chuyên môn, có phẩm chất vầ đạo đức nghề
nghiệp tốt, đáp ứng yêu cầu nâng cao chất lượng công tác y tế dự phòng, công
tác khám chữa bệnh trong các cơ sở y tế của khu vực và cả nước.
Chỉ thị 40 – CT/TW ngày 15/06/ 2004 của Ban Bí thư Trung ương Ðảng
về xây dựng, nâng cao chất lượng nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục đã chỉ
rõ: “Phát triển giáo dục và đào tạo là quốc sách hàng đầu, là một trong
những động lực quan trọng thúc đẩy sự nghiệp CNH - HÐH đất nuớc, là điều
kiện phát huy nguồn lực con người”.[1]
Nhà giáo là đội ngũ cán bộ đông đảo, có vai trò quan trọng hàng đầu
trong sự nghiệp nâng cao dân trí, xây dựng con người và đào tạo nguồn nhân
lực cho đất nước. Ðiều 15, Luật Giáo dục năm 2005 khẳng định: “Nhà giáo
giữ vai trò quyết định trong việc đảm bảo chất lượng giáo dục”[43].
Ðặc biệt đối với các trường đào tạo về Y, dược thì vai trò của người
giảng viên càng trở nên có ý nghĩa hơn. Việc nâng cao chất lượng đội ngũ
giảng viên nhằm nâng cao chất lượng đào tạo của các nhà trường này trở
thành vấn đề then chốt trong giai đoạn hiện nay.
Trường Cao đẳng Y tế Hà Đông được thành lập theo quyết định số
6874/QĐ-BGD&ĐT ngày 31 tháng 10 năm 2007 của Bộ Giáo dục và Đào tạo
trên cơ sở Trường Trung học y tế Hà Đông với chức năng nhiệm vụ đào tạo
2
và bồi dưỡng cán bộ có trình độ Cao đẳng và thấp hơn trong lĩnh vực Y tế,
gồm các chuyên ngành chủ yếu: Điều dưỡng đa khoa, Hộ sinh, Dược sỹ, Y
sỹ, xét nghiệm, Dân số Y tế Đào tạo liên thông, đào tạo các hệ ngắn hạn,
đào tạo nghề, dược tá, y sỹ chuyển đổi điều dưỡng, Quản lý điều dưỡng
Nhà trường có truyền thống gần 54 năm xây dựng và phát triển; có uy
tín và kinh nghiệm trong giáo dục đào tạo; nhà trường đã không ngừng được

củng cố và lớn mạnh, đóng góp rất to lớn vào việc đào tạo nguồn nhân lực
cho ngành Y tế, phục vụ tốt công tác bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khoẻ
nhân dân Thủ đô và cả nước.
Suốt quá trình xây dựng và phát triển của Trường Cao đẳng Y tế Hà
Đông luôn gắn liền với quá trình phát triển của Ngành Y dược Việt Nam
trong việc phục vụ sự nghiệp cách mạng suốt thập kỷ qua, từ giai đoạn xây
dựng và bảo vệ tổ quốc đến khi đất nước thống nhất và thời kỳ đổi mới phục
vụ cho sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước.
Xuất phát từ quan điểm của Đảng và Nhà nước về giáo dục và đào tạo,
nhu cầu và chủ trương đào tạo nhân lực trình độ cao, Trường Cao đẳng Y tế
Hà Đông không ngừng phấn đấu mở rộng quy mô, nâng cao chất lượng, hiệu
quả đào tạo để trở thành địa chỉ đào tạo tin cậy của nhân dân Thủ đô và cả
nước. Bên cạnh những thành tích đạt được, nhà trường vẫn còn nhiều hạn chế:
Mất cân đối về cơ cấu tuổi, giới tính; số lượng giảng viên có trình độ cao
còn hạn chế, chưa đáp ứng được yêu cầu của việc nâng cao chất lượng
đào tạo và hội nhập quốc tế.
Xuất phát từ các cơ sở lý luận và thực tiễn nêu trên, một trong những
vấn đề có tính quyết định đối với việc nâng cao chất lượng đào tạo của
trường. Để đáp ứng kịp thời nhu cầu đào tạo nguồn nhân lực trước mắt và lâu
dài cho ngành Y tế và những đòi hỏi ngày càng cao của xã hội, góp phần thực
hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc và Nghị quyết Đại hội
3
Đảng bộ Thành phố Hà Nội trong những năm tới, việc nâng cao chất lượng
đội ngũ giảng viên phải được coi là nhiệm vụ quan trọng hàng đầu, có tính
then chốt của Nhà trường.Việc tìm ra những biện pháp phù hợp nhằm nâng
cao chất lượng đội ngũ giảng viên của nhà trường trước yêu cầu hiện nay là
một đòi hỏi tất yếu.
Vì vậy, tôi chọn đề tài: “Biện pháp phát triển đội ngũ giảng viên ở
Trường Cao đẳng Y tế Hà Đông” nhằm nghiên cứu một vấn đề thiết thực cả về
mặt lý luận và giá trị thực tiễn, góp phần nâng cao chất lượng đội ngũ giảng

viên, nâng cao chất lượng đào tạo của Trường Cao đẳng Y tế Hà Đông.
2. Mục đích nghiên cứu
Ðề xuất những biện pháp phát triển đội ngũ giảng viên của Truờng Cao
đẳng Y tế Hà Đông, đáp ứng yêu cầu phát triển nhà trường và yêu cầu đổi
mới giáo dục trong giai đoạn hiện nay.
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu
3.1. Khách thể nghiên cứu
Phát triển đội ngũ giảng viên Truờng Cao đẳng Y tế Hà Đông
3.2. Ðối tượng nghiên cứu
Biện pháp phát triển đội ngũ giảng viên Truờng Cao đẳng Y tế Hà Đông.
4. Giả thuyết nghiên cứu
Nếu các biện pháp phát triển đội ngũ giảng viên được thực thi hợp lý,
có hiệu quả thì sẽ góp phần nâng cao được chất lượng đội ngũ giảng viên,
nâng cao chất lượng đào tạo, đáp ứng nhu cầu phát triển của trường Cao đẳng
Y tế Hà Đông giai đoạn hiện nay và giai đoạn tiếp theo.
5. Nhiệm vụ nghiên cứu
5.1. Nghiên cứu cơ sở lý luận của việc phát triển đội ngũ giảng viên.
5.2. Khảo sát, đánh giá thực trạng phát triển đội ngũ giảng viên Trường Cao
đẳng Y tế Hà Đông.
4
5.3. Ðề xuất biện pháp phát triển đội ngũ giảng viên Cao đẳng Y tế Hà Đông.
6. Giới hạn và phạm vi nghiên cứu
Ðề tài chỉ giới hạn khảo sát thực trạng đội ngũ giảng viên, vấn đề chất
lượng đội ngũ giảng viên trường Cao đẳng Y tế Hà Đông từ năm 2009 đến nay.
7. Phương pháp nghiên cứu
Ðể triển khai tốt các nhiệm vụ nghiên cứu đã đặt ra tác giả đã kết hợp
các nhóm phương pháp nghiên cứu sau :
7.1. Phương pháp nghiên cứu lý luận
Thu thập, nghiên cứu các chính sách của Đảng và Nhà nước về giáo
dục và đào tạo, chiến lược phát triển và các tài liệu có liên quan đến đề tài

nghiên cứu. Trên cơ sở đó, tổng hợp các vấn đề được nghiên cứu để xây dựng
cơ sở lý luận cho nội dung nghiên cứu.
7.2. Phương pháp nghiên cứu thực tiễn:
Khảo sát thực tế, phỏng vấn, trao đổi, thu thập các số liệu thực tiễn;
phương pháp đánh giá, phân tích, tổng hợp, khái quát thực trạng để đề xuất
các giải pháp, khuyến nghị.
- Phương pháp điều tra bằng phiếu
- Phương pháp phỏng vấn
8. Cấu trúc luận văn.
Ngoài phần mở đầu, kết luận, khuyến nghị, mục lục và tài liệu tham
khảo. Nội dung luận văn được trình bày trong 3 chương như sau:
Chương I: Cơ sở lý luận của phát triển đội ngũ giảng viên ở Trường đại học,
Cao đẳng.
Chương II: Thực trạng phát triển đội ngũ giảng viên ở Trường Cao đẳng y tế
Hà Đông.
Chương III: Biện pháp phát triển đội ngũ giảng viên Trường Cao đẳng Y tế
Hà Đông.
5
Chương 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIẢNG VIÊN
Ở TRƯỜNG ĐH, CĐ
1.1.Tổng quan nghiên cứu vấn đề
Những năm qua trong quá trình thực hiện công cuộc đổi mới đất nước,
Đảng và Nhà nước đã xác định giáo dục và đào tạo là quốc sách hàng đầu và
đầu tư cho giáo dục là đầu tư cho sự phát triển chiến lược, bền vững. Vì thế
Đảng và Nhà nước đã ban hành nhiều văn bản để khẳng định vị thế của giáo
dục trong sự nghiệp “Nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài
cho đất nước” cũng như xác định vị trí vai trò của đội ngũ nhà giáo trong sự
nghiệp vinh quang đó. Đội ngũ giảng viên và đội ngũ cán bộ quản lý giáo dục
có vai trò rất quan trọng trong sự thành bại của sự nghiệp giáo dục. Sứ mệnh

của đội ngũ giảng viên và cán bộ quản lý giáo dục có ý nghĩa cao cả đặc biệt.
Họ là bộ phận tinh hoa của đất nước.
Có nhiều yếu tố tác động đến việc phát triển đội ngũ giảng viên, trong đó
chính sách, công cụ quản lý chủ yếu của Nhà nước được coi là yếu tố quan trọng
hàng đầu và ĐNGV có vai trò quyết định trong việc đảm bảo nâng cao chất
lượng đào tạo. Trong những năm gần đây, Đảng và Nhà nước đã ban hành nhiều
văn bản đối với nhà giáo nhằm phát triển và tôn vinh đội ngũ nhà giáo. Các văn
bản xây dựng, nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên cùng với các chính sách
khác về giáo dục đào tạo, trong thời kỳ đổi mới đã tạo được sự phát triển rõ rệt
của đội ngũ giảng viên về số lượng và chất lượng. Tuy nhiên, sự phát triển đội
ngũ giảng viên chưa tương thích với sự gia tăng qui mô và chưa đủ mức đáp ứng
yêu cầu nâng cao chất lượng giáo dục đào tạo.
Chỉ thị số 40/CT – TW Ngày 15/6/2004 của Ban Bí thư Trung ương
Đảng ra về việc “Xây dựng nâng cao chất lượng đội ngũ nhà giáo và cán bộ
quản lý giáo dục” [1].
6
Nghị quyết Hội nghị lần thứ sáu, Ban chấp hành Trung ương Đảng khóa
IX đã chỉ rõ: “Đội ngũ nhà giáo là nhân tố quyết định sự nghiệp và chất lượng
giáo dục” [29], vì vậy đội ngũ nhà giáo nói chung và đội ngũ giảng viên
trường Cao đẳng nói riêng luôn được các nhà khoa học quan tâm nghiên cứu.
Nghị quyết đại hội XI Đã xác định: Đổi mới giáo dục theo hướng “chuẩn
hóa, hiện đại hóa, xã hội hóa, dân chủ hóa và hội nhập quốc tế”, trong đó “đổi
mới cơ chế quản lý giáo dục, phát triển đội ngũ giáo viên và cán bộ quản lý là
khâu then chốt”[31].
Trong cơ chế đổi mới giáo dục và chủ trương xã hội hóa giáo dục,
trong xu thế hội nhập quốc tế gắn liền với yêu cầu nâng cao chất lượng đào
tạo nguồn nhân lực, đặc biệt là ĐNGV trình độ cao, càng chứng tỏ vai trò
quan trọng của những chính sách quốc gia đối với việc định hướng phát triển
giáo dục và đào tạo nói chung và nhất là đối với giáo dục ĐH,CĐ nói riêng,
trong đó có sự phát triển đội ngũ giảng viên các trường ĐH,CĐ. Như vậy, cần

tìm hiểu nguyên nhân dẫn đến sự bất cập của đội ngũ giảng viên các trường
đại học, cao đẳng trước hết từ góc độ phát triển đội ngũ.
Gần đây nhiều công trình nghiên cứu về khoa học quản lý của các nhà
nghiên cứu và các giảng viên đại học, các cán bộ viện nghiên cứu đã viết dưới
dạng giáo trình, sách tham khảo, luận văn thạc sỹ, phổ biến kinh nghiệm … đã
được công bố như các tác giả: Đặng Quốc Bảo, Nguyễn Thị Mỹ Lộc, Nguyễn
Đức Chính, Đặng Xuân Hải, Hà Thế Ngữ, Đặng Bá Lãm …
Trong đó có một số công trình nghiên cứu và luận văn thạc sỹ chuyên
ngành quản lý giáo dục đã đề cập đến vấn đề này:
- “Chính sách phát triển đội ngũ giảng viên các trường đại học công lập
hiện nay” của tác giả Đỗ Thị Hòa [37]
- “ Xây dựng và phát triển đội ngũ cán bộ giảng viênTrường Đại học mỏ
- Địa chất đáp ứng nhu cầu đào tạo và nghiên cứu khoa học của Trường trong
7
thời kỳ đổi mới” của tác giả Vũ Duy Tấn (Luận văn thạc sỹ Quản lý khoa học
và công nghệ năm 2011).
- “ Biện pháp phát triển đội ngũ giảng viên Trường Cao đẳng nghề
đường sắt đến 2020” của tác giả Nguyễn Danh Tiếp (Luận văn thạc sỹ Quản
lý giáo dục năm 2011)
- “Biện pháp phát triển đội ngũ giảng viên Trường Cao đẳng kinh tế kỹ
thuật Thuật thuộc đại học Thái Nguyên” của tác giả Đặng Văn Doanh (Luận
văn thạc sỹ Quản lý giáo dục năm 2008).
- “Biện pháp quản lý phát triển đội ngũ giảng viên Trường Cao đẳng Y tế
Quảng Ninh giai đoạn 2010-2015” của tác giả Nguyễn Thị Thúy (Luận văn
thạc sỹ khoa học quản lý năm 2010).
Các công trình nghiên cứu đã đề cập nhiều khía cạnh khác nhau của vấn
đề phát triển đội ngũ giảng viên. Tuy nhiên, trong thực tế trong từng giai đoạn
với từng điều kiện, hoàn cảnh cụ thể của các nhà trường, việc vận dụng lý
luận và các biện pháp có khác nhau.
1.2. Một số khái niệm cơ bản

1.2.1. Giảng viên và đội ngũ giảng viên
1) Giảng viên
Để hiểu khái niệm giảng viên, trước hết ta cần tìm hiểu khái niệm “nhà
giáo”. Theo Luật Giáo dục (Điều 70):
- Nhà giáo là người làm nhiệm vụ giảng dạy, giáo dục trong nhà
trường, cơ sở giáo dục khác.
- Giảng viên là nhà giáo giảng dạy ở các cơ sở GDĐH.
Theo Điều 70 - Luật giáo dục 2005: “Nhà giáo là người làm nhiệm vụ
giảng dạy, giáo dục trong nhà trường hoặc các cơ sở giáo dục đào tạo khác
Nhà giáo giảng dạy ở cơ sở giáo dục mần non, giáo dục phổ thông, giáo dục
nghề nghiệp gọi là giáo viên; ở cơ sở giáo dục đại học gọi là giảng viên” [43].
8
2) Đội ngũ giảng viên
- Đội ngũ: Đội ngũ là tập hợp gồm một số đông người có cùng chức
năng, nhiệm vụ hoặc nghề nghiệp, hợp thành lực lượng hoạt động trong một
tổ chức nhất định.
- Đội ngũ giảng viên các trường ĐH,CĐ là tập hợp giảng viên cơ hữu
của toàn khối trường ĐH,CĐ.
Đội ngũ giảng viên của một trường đại học, cao đẳng là tập thể giảng
viên cơ hữu hiện có của trường đó.
Giảng viên cơ hữu của trường ĐH, CĐ là giảng viên thuộc biên chế của
Nhà trường, tham gia giảng dạy toàn bộ thời gian trong trường, được hưởng
lương, phụ cấp và được trường đóng bảo hiểm.
Trên thực tế, tham gia giảng dạy tại các trường ĐH,CĐ ngoài giảng viên cơ
hữu còn có các giảng viên hợp đồng và giảng viên thỉnh giảng.
Giảng viên hợp đồng là giảng viên tham gia giảng dạy theo hợp đồng với
Trường. Thời gian hợp đồng có thể dài hạn theo năm học hoặc ngắn hạn theo
môn học hoặc chuyên đề. Trên thực tế, hiện nay tại nhiều trường ĐH,CĐ, giảng
viên hợp đồng dài hạn được coi như giảng viên cơ hữu của trường.
Đội ngũ giảng viên (ĐNGV) là tập hợp các nhà giáo làm nhiệm vụ giảng

dạy và nghiên cứu khoa học ở các trường ĐH, CĐ; họ gắn kết với nhau bằng
hệ thống mục tiêu giáo dục; cùng trực tiếp giảng dạy và giáo dục HSSV, cùng
chịu sự ràng buộc của những quy tắc có tính chất hành chính của ngành giáo
dục và nhà nước.
ĐNGV là những người có trình độ khoa học kỹ thuật nhất định, họ là
những người truyền thụ kiến thức cho người học theo chương trình, nội dung
khoa học và theo kế hoạch đã định ở những bậc học nhất định.
Thông qua các hoạt động giảng dạy – giáo dục, nghiên cứu khoa học, lao
động sản xuất và các hoạt động xã hội khác, ĐNGV trong các trường ĐH,CĐ
9
hàng ngày đang thực hiện mục tiêu chiến lược phát triển hệ thống giáo dục –
đào tạo: đào tạo đội ngũ cán bộ có kiến thức khoa học, có kỹ năng nghề
nghiệp cần thiết đáp ứng nhu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa của đất nước
ta hiện nay.
ĐNGV là nhân tố quyết định chất lượng giáo dục và được xã hội tôn
vinh . Do vậy, giảng viên phải có đủ đức (phẩm chất, đạo đức, tư tưởng tốt,
đủ sức khỏe theo yêu cầu nghề nghiệp, lý lịch bản thân rõ ràng); đủ tài (đạt
trình độ chuẩn được đào tạo về chuyên môn nghiệp vụ, có bằng đại học trở
lên đối với nhà giáo giảng dạy Đại học hoặc cao đẳng, có bằng thạc sỹ trở lên
đối với nhà giáo giảng dạy, đào tạo thạc sỹ; có bằng tiến sỹ đối với nhà giáo
đào tạo tiến sỹ).
1.2.2. Phát triển và phát triển đội ngũ giảng viên
1)Phát triển
Phát triển là một phạm trù triết học: " Phát triển là một thuộc tính của
vật chất. Mọi sự vật và hiện tượng của hiện thực không tồn tại trong trạng
thái bất biến, mà trải qua một loạt trạng thái từ khi xuất hiện đến lúc tiêu
vong. Phạm trù phát triển thể hiện một tính chất chung của tất cả những biến
đổi ấy” [36,tr.424].
Muốn phát triển sự nghiệp giáo dục, một trong những nhân tố cần phải
được quan tâm và ưu tiên phát triển đó là đội ngũ giảng viên . Bởi vì đây là lực

lượng chủ yếu, giữ vai trò quyết định trong việc thực hiện mục tiêu đào tạo.
2)Phát triển đội ngũ giảng viên
Phát triển đội ngũ là tổng thể các hình thức, phương pháp, chính sách
và giải pháp nhằm hoàn thiện và nâng cao chât lượng, phù hợp về cơ cấu.
Phát triển đội ngũ giảng viên là sự tăng trưởng về mặt số lượng, chất
lượng đội ngũ, là phạm trù chỉ sự tăng tiến, chuyển biến theo chiều hướng tích
cực của các thành viên hoàn thành mục tiêu nhiệm vụ đặt ra. Thực chất phát
10
triển đội ngũ giảng viên là quá trình chuẩn bị lực lượng có đủ các yếu tố cần
thiết của một giảng viên theo kịp sự thay đổi, chuyển biến của cơ sở đào tạo
và của xã hội.
Phát triển đội ngũ giảng viên của cơ sở đào tạo là một khái niệm tổng
hợp bao gồm cả tuyển chọn, đào tạo, bồi dưỡng, phát triển nghề nghiệp,cả
tăng tiến về số lượng lẫn chất lượng và sử dụng hiệu quả đội ngũ giảng viên
của cơ sở đào tạo.
Phát triển đội ngũ giảng viên còn là xây dụng một đội ngũ giảng viên
đủ về số lượng, đồng bộ về cơ cấu, có chất lượng về mọi mặt, thực hiện tốt
mục tiêu, nội dung và kế hoạch đào tạo, nhằm đáp ứng yêu cầu đổi mới
chương trình giáo dục đào tạo; Xây dựng một tập thể đoàn kết, trong đó mỗi
cá nhân đều có tinh thần trách nhiệm, gắn bó với nhà trường, tham gia tích
cực, sáng tạo trong giảng dạy, học tập.
Việc phát triển đội ngũ giảng viên là nhằm đạt tới mục tiêu xây dựng
đội ngũ giảng viên của trường đủ về số lượng, đảm bảo về chất lượng, cân đối
về cơ cấu trình độ, cơ cấu ngành nghề, cơ cấu tuổi và giới.
1.3. Vai trò và trách nhiệm của giảng viên trong nhà trường đại học, cao đẳng
Ngày nay đội ngũ giảng viên trong trường ĐH,CĐ được coi là một
nguồn lực quan trọng thực hiện đổi mới giáo dục đại học, phục vụ yêu cầu
phát triển kinh tế xã hội của đất nước, vì :
Thứ nhất, giảng viên chính là những người trực tiếp thực hiện và quyết
định việc đổi mới, nâng cao chất lượng đào tạo và nghiên cứu khoa học trong

nhà trường.
Thứ hai, trong bối cảnh xã hội đầy biến động như hiện nay, ngày càng
nhiều yêu cầu đặt ra cho nhà trường, thì nhà trường ĐH,CĐ chỉ có thể đáp
ứng được nhanh nhạy các yêu cầu đó nếu có một đội ngũ giảng viên đủ mạnh,
luôn sẵn sàng điều chỉnh thích ứng trong điều kiện mới.
11
Thứ ba, chính đội ngũ giảng viên, bằng năng lực thực sự, lòng yêu
nghề, say mê nghiên cứu khoa học, mới có thể cung cấp cho xã hội loại sản
phẩm có giá trị nhất, quyết định sự phát triển đó là nguồn nhân lực được đào
tạo, nguồn nhân lực có chất lượng cao.
Trong Nghị quyết trung ương 2 khoá VIII, Đảng ta đã khẳng định :
"Giáo viên là nhân tố quyết định chất lượng và được xã hội tôn vinh. [28,tr.38].
Vai trò nhà giáo được khẳng định trong điều 15 luật giáo dục năm 2005:
"Nhà giáo giữ vai trò quyết định trong việc đảm bảo chất lượng giáo dục.
Nhà giáo phải không ngừng học tập, rèn luyện, nêu gương tốt cho
người học [43].
Nhà nước tổ chức đào tạo, bồi dưỡng nhà giáo, có chính sách sử dụng,
đãi ngộ, đảm bảo các điều kiện cần thiết về vật chất và tinh thần để nhà giáo
thực hiện vai trò và trách nhiệm của mình; giữ gìn và phát huy truyền thống
quý trọng nhà giáo, tôn vinh nghề dạy học".
Đội ngũ cán bộ giảng dạy giữ vai trò quyết định chất lượng đào tạo và
là lực lượng chủ công thực hiện nhiệm vụ nghiên cứu, ứng dụng khoa học
công nghệ của nhà trường.
Đội ngũ giảng viên với vị trí, vai trò quan trọng như vậy, các trường
ĐH,CĐ cần xây dựng một đội ngũ giảng viên có năng lực, tận tâm với nghề
nghiệp và có khả năng thích ứng cao, đủ sức gánh vác trọng trách của mình
đối với sự phát triển và đổi mới giáo dục đại học.
1.4. Nội dung cơ bản phát triển đội ngũ giảng viên ở trường ĐH,CĐ
1.4.1. Xây dựng kế hoạch, quy hoạch phát triển đội ngũ giảng viên.
Quy hoạch phát triển đội ngũ giảng viên là tiến trình phát triển đội ngũ

giảng viên trong thời gian quy hoạch trên cơ sở tiến hành khảo sát đánh giá
trong đội ngũ giảng viên những điểm mạnh, điểm yếu; những cơ hội và thách
thức về số lượng, chất lượng, cơ cấu, việc bố trí sử dụng, chế độ, chính sách
12
đãi ngộ, sự chuyển tiếp giữa các thế hệ, các tiêu chí và tiêu chuẩn định mức
lao động, từ đó đưa ra các quan điểm, mục tiêu, phương hướng, những biện
pháp phát triển và quy mô cần đạt tới trong tương lai.
+ Về số lượng giảng viên cho từng ngành học, từng bậc học, được xác
định trên cơ sở tỷ lệ HSSV/GV hoặc số giờ chuẩn (giờ định mức) của một
GV/năm.
+ Về chất lượng, cơ cấu đội ngũ giảng viên, phải đảm bảo trình độ chuẩn
của một giảng nói chung và trình độ cần có để có thể đáp ứng được mở rộng,
phát triển quy mô cũng như cấu trình độ đào tạo của nhà trường hiện tại và
trong tương lai; tỷ lệ hợp lý cần có giữa các trình độ, chức danh tiến sỹ, thạc
sỹ, đại học, cử nhân và kỹ thuật viên.
Việc khảo sát đánh giá thực trạng có thể thực hiện bởi một số việc làm cụ
thể rà soát thẩm định văn bằng chứng chỉ của ĐNGV nhằm khẳng định các
chuẩn mực đã đạt được và làm căn cứ cho việc xây dựng tháp cơ cấu; xây
dựng tháp cơ cấu độ tuổi, cơ cấu trình độ, cơ cấu ngành nghề tối ưu cho
từng giai đoạn phát triển của nhà trường.
1.4.2. Công tác tuyển dụng đội ngũ giảng viên.
Sau khi có kế hoạch tuyển dụng, tiến hành lựa chọn giảng viên phù hợp
với nhu cầu của tổ chức, đơn vị, phù hợp với cá nhân, môi trường bên trong
và bên ngoài.
Tuyển dụng là quá trình sử dụng các phương pháp nhằm lựa chọn, quyết
định xem trong số những người được tuyển xem ai là người có đủ tiêu chuẩn
làm việc trong tổ chức. Thực chất của quá trình tuyển chọn là lựa chọn người
cụ thể theo tiêu chuẩn cụ thể rõ ràng do tổ chức đặt ra để đạt được mục đích:
đủ số lượng, đúng chất lượng. Nhà trường cần đề ra những tiêu chuẩn cụ thể
và đặc biệt quá trình này phải được tiến hành công khai.

13
Theo quy định của Luật Giáo dục: “Việc tuyển chọn nhà giáo cho trường
Cao đẳng, trường Đại học được thực hiện theo phương thức ưu tiên tuyển
chọn các sinh viên tốt nghiệp ĐH loại khá, giỏi, có phẩm chất tốt và những
người có trình độ ĐH, sau ĐH có kinh nghiệm hoạt động thực tiễn trong
giảng dạy và nghiên cứu khoa học, có nguyện vọng trở thành giảng viên, giáo
viên để tiếp tục đào tạo về chuyên môn và nghiệp vụ sự phạm”.
1.4.3. Công tác bố trí, sử dụng giảng viên.
Việc bố trí và sử dụng: là việc sắp xếp, bố trí giảng viên thực hiện các
nhiệm vụ GDĐT theo chuyên môn được đào tạo, trong sử dụng còn bao hàm
cả đào tạo, đào tạo lại, bồi dưỡng và sàng lọc, luân chuyển để đạt được hiệu
quả cao nhất. GV phải được sử dụng và đãi ngộ đúng giá trị được đào tạo,
được giảng dạy theo đúng chuyên ngành được đào tạo. Trong sử dụng phải
biết trọng dụng người tài đồng thời cũng phải thường xuyên sàng lọc, chuyển
những người không đủ năng lực sang làm việc khác. Khuyến khích ĐNGV
say mê học tập và tu dưỡng để phát triển nghề nghiệp bản thân cũng như sự
nghiệp đào tạo của nhà trường, của đất nước.
1.4.4. Công tác đào tạo, bồi dưỡng giảng viên.
- Đào tạo: Được coi như là một quá trình trang bị kiến thức, kỹ năng, kỹ
xảo, thái độ phẩm chất đạo đức.
Đào tạo là đưa từ một trình độ hiện có lên một trình độ mới, có chất
lượng mới, cấp bậc mới theo những tiêu chuẩn nhất định bằng một quá trình
giảng dạy, huấn luyện có hệ thống và được cấp bằng.
Với quan niệm trên thì đào tạo phải có thời gian và kinh nghiệm nhất
định, do đó phải có kế hoạch và tiêu chuẩn cụ thể.
- Bồi dưỡng: Bồi dưỡng có ý nghĩa là nâng cao nghề nghiệp. Quá trình
này chỉ diễn ra khi cá nhân và tổ chức có nhu cầu nâng cao kiến thức hoặc kỹ
14
năng chuyên môn nghiệp vụ của bản thân nhằm đáp ứng nhu cầu lao động
nghề nghiệp.

Theo quan niệm này cho thấy:
+ Chủ thể bồi dưỡng là người lao động đã được đào tạo và đã có một
trình độ nhất định.
+ Bồi dưỡng thực chất là quá trình bổ sung kiến thức, kỹ năng để nâng
cao trình độ trong một lĩnh vực hoạt động chuyên môn nhất định
+ Mục đích nhằm nâng cao phẩm chất và năng lực chuyên môn để người
lao động có cơ hội củng cố, mở rộng hoặc nâng cao hệ thống tri thức, kỹ
năng, kỹ xảo chuyên môn nghiệp vụ sẵn có nhằm nâng cao chất lượng, hiệu
quả công việc đang làm.
Đối với GV trường đại học, cao đẳng,mục tiêu bồi dưỡng là:
+ Cập nhật, đổi mới và nâng cao kiến thức chuyên ngành cho giảng viên.
+ Bổ sung tri thức về nghiệp vụ: Phương pháp giảng dạy, kỹ năng giảng
dạy, phương pháp kiểm tra, đánh giá học sinh sinh viên
+ Cung cấp tri thức về phương tiện, công cụ cho hoạt động chuyên môn,
nghiên cứu khoa học, hoạt động xã hội, tin học, ngoại ngữ
Việc bồi dưỡng cho các giảng viên khác nhau có thể đặt ra các mục tiêu
khác nhau tùy theo nhu cầu của GV và điều kiện đáp ứng nhu cầu đó.
Các loại chương trình bồi dưỡng gồm:
+ Những chương trình đổi mới, bổ sung tri thức cho những ngành nghề
cần thiết phù hợp với những biến đổi của khoa học kỹ thuật, kinh tế xã hội.
+ Chương trình bồi dưỡng nghiệp vụ bao gồm: Các tri thức về phương
pháp giảng dạy, kỹ năng sư phạm, phương pháp NCKH, phương pháp đánh
giá kết quả
+ Chương trình bồi dưỡng về ngoại ngữ, tin học, nghiên cứu khoa học,
hoạt động xã hội
15