triết học chủ nghĩa duy vật biện chứng cơ sở lý luận của thế giới quan khoa học

VIETNAM NATIONAL UNIVERSITY – HCM CITY
UNIVERSITY
OF SOCIAL SCIENCES
AND HUMANITIES
Assos. Prof.Dr.Vũ Tình
TRIẾT HỌC
Chương trình dùng cho
học viên cao học và nghiên cứu sinh
không thuộc chuyên ngành Triết học
CHỦ NGHĨA
DUY VẬT BIỆN CHỨNG
– CƠ SỞ LÝ LUẬN
CỦA THẾ GIỚI QUAN
KHOA HỌC
Chương trình CH & NCS
không chuyên Triết




I. THẾ GIỚI QUAN
VÀ THẾ GIỚI QUAN KHOA HỌC
1.1. Khái niệm “thế giới quan”
Thế giới quan là toàn bộ những quan điểm, quan
niệm của con người về thế giới.
Thế giới quan bao hàm cả những quan điểm, quan
niệm về giới tự nhiên và cả những quan điểm, quan
niệm về bản thân con người, xã hội loài người.
1.2. Nguồn gốc của thế giới quan
TGQ ra đời từ cuộc sống; nó là kết quả trực tiếp
của quá trình nhận thức; song, suy cho đến cùng

nó là kết quả của cả những yếu tố khách quan và
chủ quan, của cả hoạt động nhận thức và hoạt
động thực tiễn.
1.3. Nội dung của thế giới quan
Thế giới quan phản ánh thế giới ở 3 góc độ:
1). Các đối tượng bên ngoài con người.
2). Bản thân con người.
3). Mối quan hệ của con người với các đối tượng
bên ngoài con người.
1.4. Cấu trúc của thế giới quan
TGQ có cấu trúc phức tạp nhưng 2 yếu tố cơ
bản là tri thức và niềm tin.
Một TGQ nhất quán là TGQ có tri thức và niềm
tin thống nhất với nhau tạo cơ sở để con người
hành động theo tri thức và niềm tin của mình.
1.5. Chức năng của
thế giới quan
Thế giới quan có
nhiều chức năng
nhưng chức năng
chung nhất là chức
năng định hướng
cho toàn bộ cuộc
sống của con người
1.6. Phân loại thế giới quan
Tuỳ theo cách tiếp cận mà TGQ được phân thành
nhiều loại khác nhau, như:
- TGQ duy vật và TGQ duy tâm.
- TGQ vô thần và TGQ hữu thần.
- TGQ khoa học và TGQ phản khoa học.

- V.v.
TGQ khoa học là TGQ được hình thành và phát
triển dựa trên thành tựu của các khoa học.
2. NHỮNG HÌNH THỨC CƠ BẢN
CỦA THẾ GIỚI QUAN
Sự phát triển của TGQ đã làm TGQ thể hiện dưới
3 hình thức cơ bản:
1). TGQ huyền thoại.
2). TGQ tôn giáo.
3). TGQ triết học.
2.1. Thế giới quan huyền thoại
TGQ huyền thoại là TGQ hình thành và phát triển
trong giai đoạn đầu của xã hội loài người.
Đặc trưng cơ bản của TGQ huyền thoại:
- Thể hiện chủ yếu qua các chuyện thần thoại.
- Trình độ nhận thức rất thấp.
- Tri thức và niềm tin đan xen nhau.
- Nội dung pha trộn không tự giác giữa thực và
ảo, giữa thần và người; trật tự không gian, thời
gian bị đảo lộn.


2.2. Thế giới quan tôn giáo

TGQ tôn giáo là TGQ có niềm tin mãnh liệt vào
sức mạnh của lực lượng siêu nhiên đối với thế
giới; niềm tin này được thể hiện qua các hoạt
động có tổ chức để suy tôn, sùng bái lực lượng
siêu nhiên ấy.

Đặc trưng cơ bản của TGQ
tôn giáo
Thể hiện chủ yếu qua giáo
lý của các tôn giáo.
Trình độ nhận thức thấp.
Tuyệt đối hóa niềm tin.
Ảo lấn át thực, thần lấn át
người.