Hoàn thiện hệ thống thông tin kế toán doanh nghiệp nhằm nâng cao hiệu quả quản lý thu thuế

B GIÁO DC VÀ O TO
TRNG I HC KINH T Tp. HCM





CAO TH THU CÚC





HOÀN THIN H THNG THÔNG TIN
K TOÁN DOANH NGHIP NHM NỂNG
CAO HIU QU QUN LÝ THU THU




LUN VN THC S KINH T

-ThƠnh ph H Chí Minh, nm 2013-


B GIÁO DC VÀ O TO
TRNG I HC KINH T Tp. HCM





CAO TH THU CÚC




HOÀN THIN H THNG THÔNG TIN
K TOÁN DOANH NGHIP NHM NỂNG
CAO HIU QU QUN LÝ THU THU

Chuyên ngành: K toán.
Mã s: 60.340301



LUN VN THC S KINH T

NGI HNG DN KHOA HC:
TS. LÊ HU TNH




-ThƠnh ph H Chí Minh, nm 2013-




LI CM N






Li đu tiên tôi xin gi li cm n sâu sc đn TS. Lê Hu
Tnh, Thy đã hng dn tn tình và cung cp cho tôi nhiu tài liu
cn thit đ tôi hoàn thành lun vn này.
Tôi xin cm n các anh ch đng nghip ti Chi Cc thu
Qun 10 đã to điu kin v thi gian và giúp đ tài liu trong sut
quá trình tôi thc hin lun
vn.


Tôi cng xin cm n gia đình đã luôn ng h cho công vic

cng nh vic hc ca tôi.




Chân thành cm n.




Cao Th Thu Cúc



MC

LC

Li m đu 1

CHNG I: C S LÝ LUN V K TOÁN VÀ THU 4
1.1TNG QUAN V K TOÁN DOANH NGHIP 4
1.1.1Quá trình hình thành và phát trin ca k toán 4
1.1.2 Khái nim, bn cht ca k toán 5
1.1.3 Chc nng, nhim v ca k toán 7
1.14 Phân loi k toán 8
1.1.4.1 K toán tài chính (Financial Accounting) 9
1.1.4.2 K toán qun tr (Management Accounting) 10
1.1.4.3 Mi quan h gia k toán tƠi chính vƠ k toán qun tr 11
1.2 TNG QUAN V THU 14

1.2.1 Khái nim, đc đim, chc nng ca thu 14
1.2.2 Phân loi các loi thu 16

1.3 MI QUAN H GIA K TOÁN VÀ THU 18
1.3.1 K toán lƠ công c ca thu 19
1.3.2 Lut thu chi phi đn h thng k toán doanh nghip 24
KT LUN CHNG
I 34

CHNG II: THC TRNG H THNG K TOÁN DOANH NGHIP VÀ
CÔNG TÁC QUN LÝ THU HIN NAY 35
2.1. THC TRNG CÔNG TÁC QUN LÝ THU THU CÁC DOANH NGHIP 35
2.1.1 H thng thu  Vit Nam hin nay 35
2.1.1.1 Thu Giá tr gia tng 35
2.1.1.2 Thu thu nhp doanh nghip (TNDN) 37
2.1.1.3 Thu nhƠ thu nc ngoƠi (NTNN) 38
2.1.1.4 Thu Tiêu th đc bit (TTB) 40
2.1.1.5 Thu tƠi nguyên 40
2.1.1.6 Thu bt đng sn 40
2.1.1.7 Thu bo v môi trng 41
2.1.1.8 Thu xut khu vƠ thu nhp khu 41
2.1.1.9 Thu thu nhp cá nhân (TNCN) 42



2.1.1.10 Thu khác 42

2.1.2 ánh giá công tác qun lỦ thu Vit Nam hin nay 43

2.2. THC TRNG H THNG K TOÁN TRONG VIC CUNG CP THÔNG

TIN CHO CÔNG TÁC QUN LÝ THU HIN NAY 46
2.2.1 T chc b máy k toán 47
2.2.2 Chng t 48
2.2.3 Tài khon 55

2.2.4 S sách k toán 57
2.2.5 Báo cáo 58
2.2.6 Phng pháp hch
toán 59

KT LUN CHNG
II 63
CHNG III: HOÀN THIN H THNG K TOÁN VÀ THU NHM NỂNG
CAO HIU QUN QUN LÝ THU THU 64
3.1. S CN THIT PHI HOÀN THIN H THNG K TOÁN VÀ THU 64
3.2. QUAN IM HOÀN THIN 64
3.3. CÁC GII PHÁP HOÀN THIN H THNG K TOÁN DOANH NGHIP
NHM NỂNG CAO HIU QU QUN LÝ THU THU 65
3.3.1 Nhóm gii pháp đi vi h thng k toán doanh nghip 65
3.3.1.1 T chc b máy k toán doanh nghip 65
3.3.1.2 Hoàn thin chng t, tài khon, s sách, báo cáo, phng pháp hch toán k
toán 66
3.3.2 Nhóm gii pháp đi vi thu 76
3.3.2.1 Tm quan trng ca thông tin v ngi np thu trong qun lỦ thu hin
nay 76
3.3.2.2 Nhng yêu cu đt ra đi vi thông tin v ngi np thu trong qun lỦ thu
vƠ mt s đnh hng trong vic hoƠn thin pháp lut 79
3.4. CÁC KIN NGH NHM NỂNG CAO HIU QU QUN LÝ THU THU 81
3.4.1 i vi doanh nghip 81
3.4.2 i vi c quan thu 81

KT LUN
.84

DANH MC TÀI LIU THAM KHO.
PH LC.
1

LI M ĐU
1. Tính cp thit ca đ tƠi:
Mi quan h gia chính sách thu và chun mc, ch đ k toán luôn là vn đ đc
các nhà xây dng chính sách ca các quc gia đc bit quan tâm. Nghiên cu lch s
thông l k toán và chính sách thu các nc có th thy tn ti 2 quan đim v mi
quan h này:
ó là quan đim : S thng nht gia chính sách thu và k toán. Theo quan đim
này, các quy đnh ca chính sách thu và chun mc, ch đ k toán liên quan có s
thng nht vi nhau. Thông tin k toán đc s dng trc tip cho mc đích tính thu
mà không cn thc hin điu chnh, nên gim thiu đc s phc tp trong vic s dng
thông tin k toán cho mc đích kê khai, quyt toán thu, đc bit đi vi các doanh
nghip có quy mô nh và va. Ngoài ra, s thng nht gia chính sách thu và k toán
cng đm bo s lãnh đo thng nht, qun lý tp trung ca Nhà nc đi vi nn kinh
t. Tuy nhiên, vic thng nht chính sách k toán và chính sách thu có th dn đn
thông tin k toán ch yu đt trng tâm vào mc tiêu tính thu nên s gim tính hu ích
đi vi các ch th s dng thông tin khác. Hn ch này càng bc l rõ trong điu kin
thc hin nn kinh t toàn cu. Vì vy, hin nay quan đim này ít đc áp dng khi xây
dng chính sách thu và k toán ca các quc gia.
Quan đim th hai, đó là s đc lp tng đi gia chính sách thu và k toán. Thông
tin k toán đc cung cp cho các đi tng s dng khác nhau và cn thc hin điu
chnh cho mc đích tính ngha v thu. Quan đim này đm bo chính sách k toán và
chính sách thu đc xây dng theo các mc tiêu khác nhau, phù hp vi đc thù ca
tng chính sách. Vi t cách là mt công c điu tit kinh t, chính sách thu hng đn

mc tiêu điu tit kinh t v mô và đm bo ngun thu ca ngân sách nhà nc trong
tng thi k, phù hp vi mc tiêu phát trin và các chính sách kinh t khác. Trong khi
đó, h thng k toán đc xây dng nhm cung cp thông tin tài chính thích hp và tin
cy cho các đi tng có nhu cu s dng thông tin, nhm giúp ch th ra các quyt
đnh kinh t phù hp. Tuy nhiên, s khác bit gia chính sách thu và k toán làm gia
tng tính phc tp cho công tác k toán ti các đn v, cng nh s phc tp trong vic
s dng thông tin k toán đ kê khai, quyt toán thu. V phng din qun lý nhà nc
s khác bit gia chính sách k toán và chính sách thu cng gây ra nhng khó khn,
2

phc tp nht đnh đi vi công tác qun lý, kim tra vic chp hành ngha v thu ca
các đn v.
Qua tìm hiu 2 quan đim trên, có th nhn thy vic la chn vn dng quan đim
nào đ xây dng chính sách thu trong mi quan h vi h thng k toán đu có nhng
u đim và hn ch nht đnh, phù hp vi điu kin kinh t, chính tr, xã hi và c ch
qun lý kinh t ca Vit Nam trong tng giai đon phát trin, đc bit khi Vit Nam đã là
thành viên chính thc ca WTO, ngày càng nhiu các nhà đu t nc ngoài b vn đu t
vào Vit Nam. H mong mun có đc mt h thng k toán phù hp vi chun mc quc t,
đc bit là k toán liên quan đn lnh vc thu, mt mi liên h quan trng vi chính ph
Do đó, đ nâng cao hiu qu qun lý thu, thu hút đu t nc ngoài, bên cnh vic
ci cách chính sách thu thì vn đ hoàn thin h thng k toán doanh nghip phù hp
vi chính sách thu cng không kém phn quan trng.
Xut phát t vn đ trên, lun vn " Hoàn thin h thng thông tin k toán doanh
nghip” nhm tìm hiu mi quan h gia ch đ k toán và chính sách thu đ xây
dng, hoàn thin h thng thông tin k toán doanh nghip nhm nâng cao hiu lc, hiu
qu qun lý và thc hành thu thu trong giai đon hin nay.
2. Mc đích vƠ Ủ ngha nghiên cu ca lun vn:
2.1. Mc đích nghiên cu ca lun vn:
- Tìm hiu mi quan h gia thông tin k toán và yêu cu công tác qun lý thu.
- Nghiên cu thc trng thc hành k toán doanh nghip và chính sách thu ti

các doanh nghi.
-  ra các quan đim và phng pháp hoàn thin h thng thông tin k toán
doanh nghip trong mi quan h vi thu.
2.2. Ý ngha nghiên cu ca lun vn:
- Khng đnh vai trò quan trng, ý ngha ca thông tin k toán doanh nghip có
liên quan đn công tác qun lý thu.
- Hoàn thin h thng thông tin k toán phc v công tác qun lý thu.
- Góp phn nâng cao cht lng qun lý và thc hành thu thu.

3

3. i tng vƠ phm vi nghiên cu:
3.1. i tng nghiên cu ca lun vn: là h thng thông tin k toán ti các
doanh nghip và chính sách thu hin nay. Lun vn s đi sâu nghiên cu h thng biu
mu, phng pháp k toán, công tác qun lý thu thu ca Vit Nam hin nay.

3.2. Phm vi nghiên cu: h thng thông tin k toán ti các doanh nghip và h
thng qun lý thu Vit Nam.
4. Phng pháp nghiên cu:
- Phng pháp ch yu vn dng trong nghiên cu đ tài là các phng pháp
thng kê, phân tích, tng hp, so sánh kt hp gia phân tích lý lun vi thc tin đ
làm sáng t vn đ cn nghiên cu.
- S liu trình bày trong lun vn đc khai thác t nhiu ngun khác nhau: s
liu thng kê ca ngành thu, website ca tng cc thu, website ca Cc thu TP. H
Chí Minh, webketoan.
5. Kt cu lun vn:
CHNG I: C S LÝ LUN V K TOÁN VÀ THU.
CHNG II: THC TRNG H THNG K TOÁN DOANH NGHIP VÀ
CÔNG TÁC QUN LÝ THU THU HIN NAY.
CHNG III: HOÀN THIN H THNG K TOÁN VÀ THU NHM NÂNG

CAO HIU QUN QUN LÝ THU THU












4

CHNG I
C S LÝ LUN V K TOÁN VÀ THU
1.1 TNG QUAN V K TOÁN DOANH NGHIP.
1.1.1 Quá trình hình thành và phát trin ca k toán:
 thi k nguyên thy, các cách thc đo lng, ghi chép, phn ánh đc tin
hành bng nhng phng thc đn gin, nh: đánh du trên thân cây, ghi lên vách
đá, but nút trên các dây thng… đ ghi nhn nhng thông tin cn thit. Các công
vic trên trong thi k này phc v cho li ích tng nhóm cng đng. Khi xã hi
chuyn sang ch đ nô l vi vic hình thành giai cp ch nô, nhu cu theo dõi, kim
soát tình hình và kt qu s dng nô l, tài sn ca ch nô nhm thu đc ngày càng
nhiu sn phm thng d đã đt ra nhng yêu cu cao hn trong công vic ca k
toán. Các kt qu nghiên cu ca nhng nhà kho c hc cho thy các loi s sách đã
đc s dng đ ghi chép thay cho cách ghi và đánh du thi nguyên thy. Các s
sách này đã đc ci tin và chi tit hn trong thi k phong kin đ đáp ng vi
nhng phát trin mnh m trong các quan h kinh t trong cng đng. K toán còn

đc s dng trong các phòng đi tin, các nhà th và trong lnh vc tài chính Nhà
nc… đ theo dõi các nghip v v giao dch, thanh toán và buôn bán.
Mc dù có nhiu đi mi v cách thc ghi chép, phn ánh các giao dch nói trên
qua các giai đon phát trin ca xã hi nhng k toán vn cha đc xem là mt
khoa hc đc lp cho đn khi xut hin phng pháp ghi kép.
Theo cách nhìn đó thì k toán đã có nhng phát trin v phng pháp ghi
chép đ đáp ng nhu cu thông tin ngày càng cao trong nn sn xut hàng hóa.
Nhiu nhà nghiên cu đã đánh giá rt cao vai trò ca ghi kép đi vi s phát trin
ca ch ngha t bn. S xut hin ca phng pháp ghi kép đã tr giúp vic theo
dõi, giám sát các quan h thng mi ngày càng tng, quan h tín dng gia ngi
mua và ngi bán, gia ngi cho vay và ngi đi vay trong xu th dch chuyn ca
các dòng t bn ngày càng ln gia các vùng. Ngoài ra, phng pháp ghi kép cho
phép các nhà t bn hoch đnh và đo lng nh hng ca các giao dch kinh t,
đng thi tách bit quan h gia ngi ch s hu vi doanh nghip đ thy rõ s
phát trin ca các t chc kinh doanh. K toán không ch là s ghi chép và cung cp
thông tin cho ngi qun lý  doanh nghip mà còn có ngha v cung cp thông tin
cho nhng đi tng bên ngoài, nh: c quan thu, ngân hàng và các t chc tài
5

chính khác, nhà đu t, nhà cung cp, khách hàng…Vic công b thông tin k toán
ra bên ngoài đc xem là mt yêu cu khách quan ca thc tin đ nhà nc vn
hành nn kinh t tt hn; đ các t chc kinh t và cá nhân liên quan có điu kin
đánh giá các khon vn đu t ca mình hoc tìm kim c hi kinh doanh tt nht.
Vn đ này đt ra cho k toán phi công b nhng thông tin gì cho bên ngoài đ
va đm bo tính bí mt thông tin ca tng doanh nghip, va đm bo nhu cu
thông tin ca cng đng kinh doanh.  đáp ng nhng đòi hi đó, các hip hi
ngh nghip v k toán (có th có s can thip ca chính ph) đã xây dng nhng
qui tc chung trong ghi chép, phn ánh và công b các giao dch kinh t. ây là
mt nhu cu khách quan đ ngi làm công vic k toán có th đt đc nhng
thng nht  mt chng mc nht đnh trong x lý và cung cp thông tin.

Tóm li: s ra đi và phát trin ca k toán gn lin vi s phát trin các hat
đng kinh t và nhu cu s dng thông tin k toán.  mi quc gia, s phát trin
ca k toán ph thuc vào các điu kin v kinh t, chính tr, vn hóa và nhng tp
quán riêng. Tuy nhiên, khoa hc k toán ngày nay không còn gii hn trong biên
gii ca mi nc mà đã có nhng biu hin có tính toàn cu hóa. S bùng n mu
dch quc t, vic hình thành các công ty đa quc gia và s dch chuyn các dòng
vn trên th gii đã ny sinh nhu cu thông tin có tính so sánh, thun li cho các nhà
đu t trong vic ra quyt đnh. Nhng nguyên tc và phng pháp k toán chung
hay các chun mc k toán đã ra đi trong bi cnh đó và ngày càng đc hoàn
thin, đáp ng nhu cu ngày càng cao trong h thng qun lý  các t chc, các đn
v kinh t.
1.1.2 Khái nim, bn cht ca k toán:
Ngày nay trong phn ln các tài liu v k toán đã có khái quát v k toán. Giáo
trình Lý thuyt hch toán k toán

 Vit Nam (1991) “k toán là mt h thng thông
tin và kim tra v tài sn trong các t chc bng h thng các phng pháp khoa hc.
K toán nghiên cu tài sn trong quan h vi ngun hình thành và quá trình vn
đng ca tài sn trong các t chc, các đn v”. Khái nim trên cho thy: tài sn,
ngun hình thành tài sn cng nh tình hình s dng các ngun lc đó theo mc
đích ca mi t chc là đi tng đ k toán phn ánh, ghi chép và công b thông
tin.
Có th gii thích mt s thut ng c bn trong khái nim trên v k toán
6

đi vi trng hp ca mt doanh nghip. Bt k mt doanh nghip nào khi thành
lp cng cn phi có mt lng tài sn nht đnh. Lng tài sn này có th là
tin, vt t, máy móc, nhà xng nhng tt c đu phi có ngun gc hình thành
ca nó. Ngun hình thành tài sn chính là khái nim v ngun vn trong k toán.
Thông tin v ngun vn rt cn thit cho ngi qun lý đ đánh giá tình hình tài

chính ca đn v. V nguyên tc, ngun vn khi s doanh nghip có th do ngi
ch doanh nghip b ra hoc đi vay t ngân hàng, t các t chc, cá nhân khác.
Tính pháp lý đi vi ngun vn do ngi ch b ra và do vay n là hoàn toàn khác
nhau trong kinh doanh, nên vic k toán phn ánh riêng l hai loi ngun vn này
là mt tt yu khách quan.
Ngoài ra, quá trình hot đng ca doanh nghip chính là quá trình đn v s
dng s tài sn đu t nhm thc hin mc tiêu ti đa hóa giá tr doanh nghip.
Biu hin ca quá trình này chính là các nghip v kinh t tài chính, phát sinh tùy
thuc vào qui mô, đc đim và đnh hng hot đng ca tng doanh nghip.

ó
là nhng nghip v v mua và bán hàng hóa, nghip v thanh toán vi ngi bán
và ngi mua, các nghip v v tr lng, np thu cho nhà nc, các hot đng v
đu t mi nhà xng, nghip v v phân chia li nhun và nhiu nghip v khác.
Các nghip v kinh t tài chính này là đi tng nghiên cu ca k toán nhm cung
cp thông tin cho công tác qun lý.
Khái nim v k toán cng đc ghi nhn trong Lut K toán nc
CHXHCN Vit Nam. Theo đó: “k toán là vic thu thp, x lý, kim tra, phân tích
và cung cp thông tin kinh t tài chính di hình thc giá tr, hin vt và thi gian
lao đng”. Khái nim này c th hóa hn các công vic ca k toán: t giai đon
thu thp d liu ban đu đn vic x lý và cung cp các thông tin kinh t tài chính.
K toán s dng nhiu thc đo đ phn ánh các thông tin kinh t tài chính, trong đó
thc đo giá tr là thc đo ch yu và bt buc.
Khái nim v k toán cng đc nhìn nhn di nhiu góc đ khác  các nc.
Lch s cho thy k toán không có ngun gc t Hoa k, nhng th k 20 ghi nhn
nhng nh hng to ln ca K toán M đi vi k toán  nhiu nc trên th gii.
Vin K toán công Hoa K (1953) đnh ngha: “k toán là mt ngh thut ghi nhn,
phân loi và tng hp các s kin kinh t di hình thái tin t theo mt phng
thc có ý ngha và gi


i thích các kt qu đó”. Hip hi K toán Hoa K (1966) thì
khái nim k toán là “quá trình xác đnh, đo lng và cung c

p
nhng thông tin kinh
t hu ích cho vic phán đoán và ra quyt đnh”. Có th thy c hai khái nim
trên
đu có đim chung: đó là không ch nhn mnh k toán là mt quá trình vi các
công vic ghi chép, đo lng và tng hp thông tin; mà còn hng đn tính hu ích
ca thông tin trong vic ra quyt đnh. Ngoài ra, các s kin kinh t tài chính là đi
tng đ k toán thu thp và x lý thông tin. V bn cht, các s kin kinh t tài
chính cng chính là quá trình huy đng và s dng các tài sn ca mt t chc. Do
7

vy, tài sn, ngun hình thành và s vn đng ca nó nh trong khái nim v k toán
 nc ta ch là mt cách nhìn khác ch không làm khác đi ni dng v đi tng
nghiên cu ca k toán.
Tuy có nhiu khái nim v k toán nhng chung qui li, có th rút ra mt s
đim chung nh sau:
K toán nghiên cu tài sn, ngun hình thành tài sn và s vn đng ca tài
sn trong các t chc. ó cng chính là các quan h kinh t tài chính phát sinh  các
t chc có s dng tài nguyên đ thc hin mc tiêu hot đng ca mình.
K toán s dng ba loi thc đo đ phn ánh là thc đo giá tr, thc đo
hin vt và thc đo lao đng, trong đó thc đo giá tr là bt buc đ có th tng
hp toàn b các hot đng kinh t  t chc.
K toán đc xem là mt h thng thông tin  mi t chc. H thng đó đc
vn hành qua mt quá trình thu thp, đo lng, ghi chép và cung cp thông tin
bng các phng pháp riêng có ca k toán.
Chc nng ca k toán là thông tin và kim tra các hot đng gn vi tài
sn, ngun hình thành tài sn và các hot đng khác ca đn v.

Tóm li, K toán là mt khoa hc thu thp, x lý và cung cp thông tin v
tài sn, ngun hình thành tài sn và s vn đng ca tài sn trong các t chc. K
toán đc vn dng không ch trong các doanh nghip mà còn trong các t chc
phi li nhun, các t chc ca chính ph và các t chc khác có s dng tài nguyên
đ thc hin mt mc tiêu nào đó. Thông tin k toán đc s dng bi nhiu đi
tng: t nhà qun lý doanh nghip đn nhà đu t, ngân hàng, các c quan qun lý
nhà nc và nhng ai có quan tâm đn li ích ca t chc đó.
Bng 1.1: Qui trình k toán trong mt đn v k toán








1.1.3. Chc nng, nhim v ca k toán:
 Chc nng ca k toán: Ngày nay, vi s phát trin ca nn kinh t th trng, các
doanh nghip, công ty ra đi hàng lot . Cùng vi h thng các doanh nghip, h thng k toán
cng đc thành lp vi các chc nng nh sau:
 Quan sát, thu nhn và ghi chép mt cách có h thng hot đng kinh doanh hàng
X lỦ
o lng


Xác đnh giá
tr đi tng
k toán
Ghi nhn

Ghi chép
Phân loi
Tng hp
Thông tin


Báo cáo k toán
Phân tích và gii trình
s liu
Thu thp


Các nghip
v kinh t
8

ngày các nghip v kinh t phát sinh và các s kin kinh t khác.
 Phân loi các nghip v và s kin kinh t thành các nhóm và các loi khác
nhau, vic phân loi này có tác dng gim đc khi lng ln các chi tit thành dng cô đng
và hu dng.
 Tng hp các thông tin đã phân loi thành các báo cáo k toán đáp ng yêu cu
ca ngi ra các quyt đnh.
Ngoài ra, quá trình k toán còn bao gm các thao tác nh vic truyn đt thông tin đn nhng
đi tng quan tâm và gii thích các thông tin k toán cn thit cho vic ra các quyt đnh kinh
doanh riêng bit.
Chc nng ca k toán:

 Nhim v ca k toán: Theo quy đnh ti điu 5 Lut k toán s 03/2003/QH11
ngày 17/6/2003 ca Quc Hi khóa 11 thì nhim v ca k toán đc quy đnh nh sau:

Mt là, thu thp, x lý thông tin, s liu k toán theo đi tng và ni dung công
vic k toán, theo chun mc và ch đ k toán.
Hai là, Kim tra, giám sát các khon thu, chi tài chính, các ngha v thu, np,
thanh toán n; kim tra vic qun lý, s dng tài sn và ngun hình thành tài sn; phát
hin và ngn nga các hành vi vi phm pháp lut v tài chính, k toán.
Ba là, phân tích thông tin, s liu k toán; tham mu, đ xut các gii pháp phc
v yêu cu qun tr và quyt đnh kinh t, tài chính ca đn v k toán.
Bn là, cung cp thông tin, s liu k toán theo quy đnh ca pháp lut.
1.1.4. Phân loi k toán: K toán doanh nghip đc phân bit thành k toán tài chính
và k toán qun tr.
9

1.1.4.1 K toán tƠi chính (Financial Accounting):
 B phn k toán phn ánh toàn b tài sn, vt t, tin vn, tình hình mua bán, chi
phí, thu nhp, công n và tính kt qu  dng tng quát ca doanh nghip. S liu ca
k toán tài chính dùng đ lp bng cân đi k toán và các báo cáo tài chính khác.
Thông tin ca k toán tài chính cung cp cho nhng ngi ngoài doanh nghip.
 Chc nng ca k toán tài chính:
o Theo dõi có h thng tình hình hin có và s bin đng ca các tài sn, vn
hình thành tài sn, tng s chi phí và thu nhp trong toàn doanh nghip, s to ra và
phân phi kt qu sn xut kinh doanh trong mt thi k.
o Theo dõi và cung cp thông tin v tình hình tài sn, tình hình mua bán và các
khon n ca doanh nghip: các s liu đ lp bng cân đi k toán và báo cáo kt qu
kinh doanh.
o Cung cp thông tin cho vic xác đnh thu thu nhp doanh nghip.v…v.
o Là đi tng ca các hot đng kim tra
 Thông tin ca k toán tài chính phc v cho các đi tng:
o Nhng ngi s hu doanh nghip: giúp cho h vn gi hay t b quyn s
hu.
o Các nhà cung cp tín dng ca doanh nghip: giúp h quyt đnh nên hay

không tip tc m rng quan h tín dng (đ doanh nghip tr chm trong thu mua
hàng hóa, dch v hoc vay vn).
o Các c quan Nhà nc nhm giúp h xem xét hoc đánh thu thu nhp và
kim tra xem doanh nghip có tuân th theo nhng quy tc lut l ca Chính ph
không?
o Nhân viên và t chc công đoàn: đ giúp h trao đi (bàn bc và tha thun)
v nhng hp đng lao đng hoc đ thay đi hp đng thu nhn nhân công.
o Khách hàng ca công ty: nhm giúp h xác đnh mi quan h vi công ty và
quyt đnh v nhng mi quan h trong tng lai.
o Nhng nhà đu t, các c đông….
Thông tin trong các báo cáo tài chính đc trình bày theo cùng mt kiu qua các
nm, điu này giúp cho ngi s dng có th tin cy vào các báo cáo.
10


1.1.4.2 K toán qun tr (Management Accounting):
 Là b phn k toán phn nh tình hình chi phí, doanh thu thu nhp và tính kt
qu ca tng loi hình sn xut kinh doanh ca doanh nghip, giá phí, giá thành ca
tng sn phm, tng khâu sn xut và tng dch v. K toán qun tr cung cp thông tin
cho nhu cu qun lý ca doanh nghip.
 Chc nng và gii hn ca k toán qun tr: K toán qun tr có chc nng cung
cp thông tin cho vic qun lý và kim tra quá trình sn xut trong ni b doanh nghip.
 i tng ca k toán qun tr là lnh vc chi phí, đó là:
o Loi chi phí và tình trng chi phí
o S phân bit chi phí theo thi gian, doanh thu có liên quan đn chi phí và
kt qu kinh doanh ca tng loi sn phm, dch v.
o Giá phí, giá thành ca tng loi sn phm, hàng hóa, dch v.
o Thit lp đc các khon d toán chi phí và kt qu kim soát vic thc
hin.
o Gii thích đc các nguyên nhân chênh lch gia chi phí d toán và chi phí

thc t.
o Kim tra thng xuyên chi phí đã chi ra cho quá trình sn xut và các hot
đng khác
o Kim tra hot đng ca doanh nghip t giác đ trách nhim và quyn li
ca doanh nghip.
o Cung cp s liu thông tin phc v cho vic đa ra quyt đnh.
o Cùng vi k toán tài chính làm sáng t mi quan h cui cùng
o v…v.



11

H THNG THÔNG TIN CA K TOÁN QUN TR

 Công c ca k toán qun tr:
Công c 1: Kt cu thông tin ca k toán qun tr: đó là kh nng thit k và sp
xp thông tin sao cho hu ích đi vi quá trình ra quyt đnh, s xp sp đó hoc kt
cu đó đc thit k đ so sánh s liu thc t vi đnh mc (thit k kt cu theo khon
mc đ so sánh vi thc t - d toán đnh mc) trong quá trình phát trin các đnh mc
và mc tiêu đi vi doanh nghip các tiêu chun phi lp cho các b phn hot đng 
mc đ thp đn mc đ cao.
Công c 2: Phân loi chi phí. Có v trí quan trng trong qun lý: Bt bin và kh
bin.
Công c 3: Trình bày s liu di dng phng trình
Công c 4: Trình bày thông tin di dng đ th
1.1.4.3 Mi quan h gia k toán tƠi chính vƠ k toán qun tr:
 S khác nhau:
o
K toán tài chính phi tôn trng nhng quy đnh ca pháp lut hin hành,

đc bit nhng yêu cu v qun lý tài chính và nhng yêu cu ca xã hi thông qua
ngha v công b, nhng s liu cn thit nht đnh, nhng quy đnh có tính pháp lý ca
ngh k toán, đó là phng pháp k toán đã đc tha nhn (GAAP), nht là các báo
cáo tài chính.

12

o K toán qun tr phi tôn trng các yêu cu v mt k thut, tính kinh t, các
yêu cu qun lý ni b và nhng điu kin cá bit ca doanh nghip cng nh c cu
ni b xí nghip, đng thi phi tôn trng nhng yêu cu v phng pháp và nhng quy
đnh đc đt ra  k toán tài chính.
o Các s liu ca k toán tài chính đc công b cho ngi s dng thông tin
 bên ngoài doanh nghip.
o S liu ca k toán qun tr đc s dng ni b là thông tin không công b.
o K toán qun tr không phn ánh nhng chi phí thuc nghip v tài chính và
các chi phí không tiêu dùng cho sn xut, ngc li, nhng khon chi phí này li đc
phn ánh  k toán tài chính.
o Ngoài nhng khon chi phí đc bit ra, k toán tài chính ch phn ánh nhng
chi phí đu vào quá trình sn xut (chi phí theo yu t), ngc li, k toán qun tr phn
ánh chi phí liên quan đn kt qu (sn phm, lao v, dch v) đc to ra trong k k
toán ( Bao gm c chi phí thc t chi ra và các khon chi phí trích trc mà cha chi).
o K toán tài chính phn ánh doanh thu sn xut – kinh doanh và thu nhp
ngoài sn xut kinh doanh, k toán qun tr ch phn ánh doanh thu sn xut kinh doanh.
o K toán qun tr đt trng tâm cho tng lai nhiu hn.
o K toán qun tr nhn mnh đn s thích hp và s linh đng ca các d
kin.
o K toán qun tr xut phát t nhiu ngành khác nhau.
o K toán qun tr chú trng đn các b phn ca mt t chc hn là xem xét
toàn b doanh nghip.
o Thi gian lp báo cáo cng khác nhau.

13

CÁC LOI THÔNG TIN K TOÁN
C IM

 S ging nhau (mi quan h):
o C hai loi đu có mi quan h cht ch v s liu thông tin ca chúng, đu
xut phát trên c s chng t gc. Mt bên phn ánh tng quát các khon chi phí thu
nhp, mt bên phn ánh chi tit, t m thông tin tng quát đó.
o C hai đu có quan h mt thit vi thông tin k toán. K toán qun tr s
dng rng rãi các s liu ghi chép hàng ngày ca k toán tài chính, mc dù nó có khai
trin và tng thêm s liu và bn cht thông tin.
o C hai loi k toán tài chính và qun tr đu có khái nim trách nhim và
qun lý. K toán tài chính liên h vi khái nim qun lý trên toàn doanh nghip, k
toán qun tr qun lý trên tng b phn cho đn ngi cui cùng ca t chc và có
trách nhim vi các chi phí. Trong thc t, vi cái nhìn ca mt ngi có trách nhim,
k toán tài chính có th xem là cái đnh, còn k toán qun tr s làm đy ht phn đáy
tam giác  phn di.


14

1.2 TNG QUAN V THU:
1.2.1 Khái nim, đc đim, chc nng ca thu:
 Khái nim v thu : Cho đn nay trong các sách báo kinh t trên th gii vn
cha có thng nht tuyt đi v khái nim thu. ng trên các góc đ khác nhau theo
các quan đim ca các nhà kinh t khác nhau thì có đnh ngha v thu khác nhau.
Theo nhà kinh t hc Gaston Jeze trong cun “Tài chính công” đa ra mt đnh
ngha tng đi c đin v thu: “ Thu là mt khon trích np bng tin, có tính cht
xác đnh, không hoàn tr trc tip do các công dân đóng góp cho nhà nc thông qua
con đng quyn lc nhm bù đp nhng chi tiêu ca Nhà Nc.”.
Trên góc đ phân phi thu nhp: “ Thu là hình thc phân phi và phân phi li
tng sn phm xã hi và thu nhp quc dân nhm hình thành các qu tin t tp trung
ca nhà nc đ đáp ng các nhu cu chi tiêu cho vic thc hin các chc nng, nhim
v ca nhà nc.”
Trên góc đ ngi np thu: “ Thu là khon đóng góp bt buc mà mi t chc,
cá nhân phi có ngha v đóng góp cho nhà nc theo lut đnh đ đáp ng nhu cu chi
tiêu cho vic thc hin các chc nng , nhim v ca nhà nc.”
Trên góc đ kinh t hc :” Thu là mt bin pháp đc bit, theo đó, nhà nc s
dng quyn lc ca mình đ chuyn mt phn ngun lc t khu vc t sang khu vc
công nhm thc hin các chc nng kinh t – xã hi ca nhà nc.”
Theo t đin ting vit :” Thu là khon tin hay hin vt mà ngi dân hoc các
t chc kinh doanh, tu theo tài sn, thu nhp, ngh nghip… buc phi np cho nhà
nc theo mc quy đnh.”
T các đnh ngha trên ta có th rút ra đc mt s đc trng chung ca thu là:
 Th nht, ni dung kinh t ca thu đc đc trng bi các mi quan h tin t
phát sinh di nhà nc và các pháp nhân, các th nhân trong xã hi.
 Th hai, nhng mi quan h di dng tin t này đc ny sinh mt cách
khách quan và có  ngha xã hi đc bit- vic chuyn giao thu nhp có tính cht bt
buc theo mnh lnh ca nhà nc.
 Th ba, xét theo khía cnh pháp lut, thu là mt khon np cho nhà nc

đc pháp lut quy đnh theo mc thu và thi hn nht đnh.
15

T các đc trng trên ca thu , ta có th nêu lên khái nim tng quát v thu là:
“Thu là mt khon đóng góp bt buc t các th nhân và pháp nhân cho nhà nc theo
mc đ và thi hn đc pháp lut quy đnh nhm s dng cho mc đích công cng.”

c đim ca thu: Thu có nhng thuc tính tng đi n đnh qua tng giai
đon phát trin và biu hin thành nhng đc trng riêng có ca nó, qua đó giúp ta phân
bit thu vi các công c khác. Nhng đc trng đó là:
Mt là, tính bt buc là thuc tính c bn vn có ca thu đ phân bit gia thu
vi các hình thc đng viên tài chính khác ca ngân sách nhà nc.c đim này cho ta
thy rõ ni dung kinh t ca thu là nhng quan hê tin t đc hình thành mt cách
khách quan và có mt ý ngha xã hi đc bit- vic đng viên mang tính cht bt buc
ca nhà nc.Phân phi mang tính cht bt buc di hình thc thu là mt phng
thc phân phi ca nhà nc, theo đó mt b phân thu nhp ca ngi np thu đc
chuyn giao cho nhà nc mà không kèm theo mt s cp phát hoc nhng quyn li
nào khác cho ngi np thu, mà hành đng đóng thu là hành đng thc hin ngha v
ca ngi công dân.
Hai là, tính không hòan tr trc tip: Tính cht không hoàn tr trc tip ca thu
đc th hin  ch: thu đc hoàn tr gián tip cho ngi np thu thông qua vic
cung cp các dch v công cng ca nhà nc. S không hoàn ho tr trc tip đc th
hin k c trc và sau thu thu. Trc khi thu thu, nhà nc không h cung ng trc
tip mt dch v công cng nào cho ngi np thu. Sau khi np thu, nhà nc cng
không có s bi hoàn trc tip nào cho ngi np thu.
Ba là, tính pháp lý cao: Thu là mt công c tài chính có tính pháp lý cao, đc
quyt đnh bi quyn lc chính tr ca nhà nc và quyn lc y đc th hin bng
pháp lut.
 Chc nng ca thu: là s th hin công dng vn có ca thu, và nó có tính n
đnh tng đi. Trong sut thi gian tn ti và phát trin thu luôn luôn thc hin hai

chc nng c bn sau.

Mt là, Chc nng huy đng ngun lc tài chính cho nhà nc: Ngay t lúc phát
sinh, thu luôn luôn có công dng là phng tin đông viên ngun tài chính cho nhà
nc, là chc nng c bn ca thu. Nh chc nng huy đng ngun lc tài chính mà
qu tin t tp trung ca nhà nc đc hình thành, qua đó đm bo c s vt cht cho
s tn ti và hot đng ca nhà nc. Chc nng này đã to ra nhng tin đ đ nhà
16

nc tin hành phân phi và phân phi li tng sn phm ca xã hi và thu nhp quc
dân trong xã hi. Thu là mt ngun chim t trng ln nht cho ngân sách nhà nc.
Hai là, chc nng điu tit kinh t: Chc nng điu tit kinh t ca thu đc
thc hin thông qua vic quy đnh các hình thc thu thu khác nhau, xác đnh đúng đn
đi tng chu thu và đi tng np thu, xây dng chính xác các mc thu phi np
có tính đn kh nng ca ngi np thu, s dng linh hat các u đãi và min gim
thu.
Trên c s đó, nhà nc kích thích các hot đng kinh t đi vào qu đo chung,
phù hp li ích ca xã hi. Nh vy, bng cách điu tit và kích thích, chc nng điu
tit kinh t ca thu đã đc thc hin.
Gia chc nng huy đng ngun lc tài chính và chc nng điu tit kinh t có
mi quan h gn bó mt thit vi nhau. Chc nng huy đng ngun lc tài chính quy
đnh s tác đng và s phát trin ca chc nng điu tit. Ngc li, nh s vn dng
đúng đn chc nng điu tit kinh t đã làm cho chc nng huy đng ngun lc tài
chính ca thu có điu kin phát trin. Chc nng huy đng ngun lc tài chính càng
tng lên nhm đm bo ngun thu nhp cho nhà nc đã to ra nhng điu kin đ nhà
nc tác đng mt cách sâu rng đn các quá trình kinh t và xã hi. iu này to ra
tin đ tng thêm thu nhp cho các doanh nghip và các tng lp dân c, do đó m rng
c s thc hin chc nng huy đng ngun lc tài chính.
Cùng vi s thng nht đó, thì gia hai chc nng này ca thu cng không loi
tr nhng mt mâu thun. S tng cng chc nng huy đng tp trung tài chính làm

cho mc thu nhp ca nhà nc tng lên. iu đó đng ngha vi vic m rng kh
nng ca nhà nc trong vic thc hin các chng trình kinh t- xã hi. Mt khác, vic
tng cng chc nng huy đng mt cách quá mc s làm tng gánh nng thu và hu
qu ca nó là gim đng lc phát trin kinh t và làm xói mòn vai trò điu tit kinh t.
Do vy, trong quá trình qun lý thu, hoch đnh các chính sách thu  mi giai
đon phát trin kinh t khác nhau cn phi chú ý đn mi quan h gia chc nng điu
tit kinh t và chc nng huy đng ngun tài chính ca thu.
1.2.2 Phân loi các loi thu : là vic sp xp các sc thu trong h thng thu thành
nhng nhóm khác nhau theo nhng tiêu thc nht đnh. Có nhiu tiêu thc phân loi
khác nhau, mi tiêu thc phân loi có nhiu loi thu khác nhau:
17


Phân loi theo đi tng chu thu: Cn c vào đi tng chu thu có th
chia h thng thu thành ba loi sau:
 Thu thu nhp: Thu thu nhp bao gm các sc thu có đi tng chu thu
là thu nhp nhn đc, thu nhp này đc hình thành t nhiu ngun khác nhau: thu
nhp t lao đng di dng tin lng, tin công, thu nhp t hot đng sn xut kinh
doanh di dng li nhun, li tc c phn…Do vy thu thu nhp cng có nhiu hình
thc khác nhau : Thu thu nhp cá nhân, thu thu nhp donh nghip.
 Thu tiêu dùng: Thu tiêu dùng là các loi thu có đi tng chu thu là
phn thu nhp đc mang tiêu dùng trong hin ti. Bao gm: thu tiêu th đc bit, thu
giá tr gia tng…
 Thu tài sn: Thu tài sn là các loi thu có đi tung chu thu là giá tr tài
sn. Bao gm, thu bt đng sn là thu tài sn đánh trên giá tr ca tài sn c đnh, thu
đng sn là thu đánh trên tài sn chính .

Phân loi theo phng thc đánh thu: Theo phng thc đánh thu thì h
thng thu gm 2 loi sau:
 Thu trc thu: Thu trc thu là loi thu đánh trc tip vào thu nhp hoc tài

sn ca ngi np thu . Thu trc thu bao gm: Thu thu nhp cá nhân, thu thu nhp
doanh nghip ,thu nhà đt….
 Thu gián thu: Thu gián thu là loi thu không trc tip đánh vào thu nhp
và tài sn ca ngi np thu mà đánh mt cách gián tip thông qua giá c hàng hóa và
dch v. Bao gm: Thu giá tr gia tng ,thu tiêu th đc bit,thu xut khu và nhp
khu.

Phân loi theo mi quan h đi vi kh nng np thu: Cn c vào kh
nng np thu có th chia h thng thu thành 2 loi:
 Thu thc: Thu thc là loi thu không da vào kh nng ca ngi np
thu .Thu thc bao gm : Thu đin th,thu nhà ca,thu tài sn.
 Thu cá nhân: Thu cá nhân là loi thu da trên kh nng ca ngi np
thu, là thu đánh vào thu nhp ca ngi np thu và đc thu ngay t khâu phát sinh
thu nhp hoc do khai báo. Các loi thu cá nhân bao gm: Thu thu nhp cá nhân, thu
li tc, thu thu nhp công ty, thu doanh nghip, thu li nhun siêu ngch…

Phân loi theo phm vi thm quyn v thu: Theo tiêu thc phân loi này thì
h thng thu có th đc chia thành hai loi:
18

 Thu trung ng: Là các hình thc thu do các c quan đi din chính quyn
nhà nc  trung ng ban hành.
 Thu đa phng: Là các hình thc thu do chính quyn đa phng ban
hành.
1.3 MI QUAN H GIA K TOÁN VÀ THU:
 Vi vai trò cung cp thông tin tài chính làm nn tng cho vic ra quyt đnh kinh
doanh, k toán là mt lnh vc gn lin vi mi hot đng kinh t tài chính, tr thành
mt b phn cu thành quan trng trong h thng công c qun lý, điu hành và kim
soát các hot đng kinh t.
 Trong nhng nm gn đây, nn kinh t th gii đã và đang phát trin theo xu

hng toàn cu hóa. ây là xu hng phát trin tt yu ca th gii trong giai đon
hin nay và c trong tng lai. Hot đng kinh doanh không ch din ra trong phm vi
tng quc gia mà đã phát trin theo hng hi nhp vào nn kinh t th gii. Các công
ty, t chc tài chính, các nhà đu t đu tìm c hi đ xâm nhp và dch chuyn đu t
vào các quc gia khác t đó làm phát sinh vic quc t hóa th trng vn, th trng
tiêu th, th trng lao đng … Toàn cu hóa đòi hi các quyt đnh kinh t, dù đc
đa ra  bt k ni nào trên th gii, đu phi tính ti các yu t quc t. Tuy nhiên do
đc đim lch s, kinh t, lut pháp, vn hóa gia các quc gia khác nhau nên các thông
tin tài chính thng đc son tho theo các chun mc và thông l gia các quc gia
có s khác bit rt ln.  có th hiu, đo lng, so sánh đc các thông tin tài chính,
cung cp thông tin tài chính giúp cho hot đng đu t tài chính thành công bt k s
khác nhau v thi gian và không gian đa lý qu là mt thách thc rt ln đivi k
toán. Và đây cng chính là nguyên nhân thúc đy các nhà thit lp chun mc k toán –
các hip hi k toán trên th gii mà tiêu biu là FASB và IASB – đang liên tc thc
hin các d án hi t k toán đ thng nht các nguyên tc k toán trong vic lp báo
cáo tài chính, ban hành và chnh sa các chun mc k toán quc t làm c s cho vic
xây dng và hoàn thin h thng k toán  các quc gia khác, hn ch nhng s khác
bit xung đt nhau gia các quc gia trên phm vi toàn th gii. Hi nhp vi th gii,
tranh th ti đa các c hi do toàn cu hóa mang li là cách tt nht đ giúp Vit Nam
rút ngn con đng phát trin, thu hp khong cách và tng bc đui kp các nc
tiên tin v kinh t. Vì th Vit Nam luôn n lc xây dng và phát trin nn kinh t
quc gia theo xu hng này, thu hút tht nhiu vn đu t t nc ngoài. Mun đc
19

nh vy, Vit Nam phi ci tin h thng k toán cho phù hp vi các thông l quc t,
cung cp đc nhng thông tin trung thc và đáng tin cy giúp cho các nhà đu t có
nim tin khi đa ra quyt đnh.
1.3.1. K toán lƠ công c ca thu: là công c đ xác đnh đúng s thu phi np,
cung cp thông tin cho vic qun lý thu ca Nhà nc và xác lp các cn c pháp lý
th hin mc đ chp hành pháp lut ca các t chc, c s, cá nhân sn xut kinh

doanh thông qua chng t k toán, tài khon, s sách, báo cáo, phng pháp hch
toán và các c tính k toán.
 Chng t k
toán.

 Chng t k toán là nhng giy t phn ánh nghip v kinh t, tài chính phát
sinh và đã hoàn thành trong đn v, làm cn c ghi chép vào s sách k toán. Chng
t k toán gm có chng t gc và chng t ghi chép ban đu. Chng t gc th
hin bn cht ca nghip v kinh t phát sinh. Chng t ghi chép ban đu th hin
thêm thông tin v nghip v và phân loi thông tin theo đi tng đ ghi vào s
sách k toán. Chng t k toán là cn c pháp lý quan trng giúp cho nhà qun
lý trong t chc, cá
nhân

sn
xut kinh doanh (gi chung là đn v) và c quan nhà
nc kim tra k toán. Chng t k toán là c s chng minh vic chp hành pháp
lut ca đn v. Chng t là cn c xác đnh các hành vi gian l
n, bin
th tài sn,
trn thu ca cá nhân trong đn v và ca bn thân đn v trc pháp lut.
 Chng t k toán là c s pháp lý giúp cho c quan thu xác đnh phm vi
áp dng, cn c


tính
thu; t đó xác đnh đúng, đ s thu phi np, s thu đc
min, gim; thu đc hoàn li t ngân sách nhà nc; đánh giá mc đ chp hành
pháp lut ca đn v. Phm vi áp dng thu là phm vi xác đnh đi tng np thu (t
chc, cá nhân); đi tng chu thu và đi tng không chu thu (hàng hóa, dch

v). Cn c tính thu là giá tính thu (hoc thu nhp chu thu) và thu sut tng
ng. C th:
o Vi thu giá tr gia tng, đi vi các đn v kê khai thu theo hình
thc khu tr, chng t gc là cn c xác đnh chính xác thu giá tr gia tng đu vào
đc khu tr, thu giá tr gia tng đu ra mà đn v phi np cho nhà nc, th
hin qua hóa đn giá tr gia tng đu vào, hóa đn đu ra, chng t np thu giá tr
gia tng hàng nhp khu, chng t thanh toán qua ngân hàng ca hàng hóa xut khu,
hàng hóa, dch v trên 20 triu. i vi đn v áp dng theo phng pháp tính trc
20

tip trên giá tr gia tng, chng t giúp xác đnh đc giá tr gia t
ng

và
thu sut
tng ng đ tính toán đc thu giá tr gia tng phi np.
o i vi thu thu nhp doanh nghip, thông qua chng t là hóa đn (đu
vào, đu ra);
hp

đng
kinh t cung cp hàng hóa dch v (mua, bán), t khai hi quan
xut khu, nhp khu; hp đng lao đng; bng thanh toán lng; bng tính khu
hao; biên lai thu phí và l phí; biên bn kim kê tài sn, hàng tn kho và các chng
t khác theo lut đnh đ xác đnh đc chi phí hp lý và doanh thu, thu nhp chu
thu.
o i vi thu thu nhp cá nhân, chng t là c s xác đnh đúng đi tng
np thu (cá nhân có mc thu nhp đn mc phi chu thu) và thu nhp tính thu.
Chng t ch yu gm có: hp
đng

lao
đng, hp đng kinh t cung cp dch v,
bng thanh toán lng, phiu chi, quyt đnh điu chuyn công tác ca ngi nc
ngoài, h chiu và các chng t khác th hin thu nhp ca cá nhân.
o i vi thu tiêu th đc bit: Chng t nh hóa đn; t khai hi quan
xut khu, nhp khu; chng t np thu tiêu th đc bit ca nguyên liu sn xut
là cn c đ xác đnh giá tính thu và thu sut tng ng vi hàng hóa dch v chu
thu.
o i vi thu xut khu, nhp khu: Các chng t: t khai hàng hóa nhp
khu, t khai hàng hóa xut khu, hp đng kinh t mua bán hàng hóa, hóa đn tài
chính, là c s xác đnh s thu xut khu, thu nhp khu phi np. Các chng t:
đnh mc nguyên vt liu, chng t thanh toán qua ngân hàng cn thit cho đn v
đc hoàn thu nhp khu trong các trng hp theo lut đnh
o i vi thu tài nguyên: Chng t là cn c xác đnh sn lng tài
nguyên thng
phm

khai
thác, giá tính thu và thu sut tng ng nhm tính thu
tài nguyên phi np.
o i vi các loi thu khác (thu nhà, đt; thu chuyn quyn s dng
đt,….) chng t cung cp các thông tin có tính pháp lý đ tính thu nh din tích đt,
sn lng thu hoch, đn giá
 Tài khon.
Tài khon k toán dùng đ phân loi và h thng hóa các nghip v kinh t, tài
chính theo ni dung kinh t. H thng tài khon bao gm nhiu tài khon nht đnh
đc dùng trong đn v.