Sự tác động của các yếu tố thỏa mãn trong công việc đến hiệu quả làm việc của nhân viên nghiên cứu đối với các nhân viên kế toán đang làm việc trên địa bàn TPHCM

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP. H CHÍ MINH


LÊ THANH GIANG

S TÁC NG CA CÁC YU T THA MÃN TRONG
CÔNG VIC N HIU QU LÀM VIC CA NHÂN VIÊN -
NGHIÊN CU I VI CÁC NHÂN VIÊN K TOÁN ANG
LÀM VIC TRÊN A BÀN THÀNH PH H CHÍ MINH




LUN VN THC S KINH T







ThƠnh ph H Chí Minh - Nm 2013

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP. H CHÍ MINH

LÊ THANH GIANG

S TÁC NG CA CÁC YU T THA MÃN TRONG
CÔNG VIC N HIU QU LÀM VIC CA NHÂN VIÊN -
NGHIÊN CU I VI CÁC NHÂN VIÊN K TOÁN ANG
LÀM VIC TRÊN A BÀN THÀNH PH H CHÍ MINH


Chuyên ngành: Qun tr kinh doanh
Mã s: 60340102

LUN VN THC S KINH T

NGI HNG DN KHOA HC:
TS. NGUYN HU QUYN




ThƠnh ph H Chí Minh - Nm 2013

LI CAM OAN

Tôi là Lê Thanh Giang, tác gi lun vn cao hc này. Tôi xin cam đoan đây là
công trình nghiên cu ca riêng tôi, kt qu nghiên cu trong lun vn là trung thc
và cha đc ai công b trong bt k công trình khoa hc nào.
Tôi xin hoàn toàn chu trách nhim vi cam kt trên.

Hc viên : Lê Thanh Giang

LI CM N

 hoàn thành chng trình cao hc Qun Tr Kinh Doanh cng nh đ tài này,
tôi xin gi li cm n sâu sc đn:
- Quý Thy Cô trng i hc Kinh T Thành Ph H Chí Minh đã ht lòng
tn ty truyn đt nhng kin thc quý báu cho tôi trong các nm qua.
- Tin s Nguyn Hu Quyn, ngi đã nhit tình hng dn cho Tôi trong sut
quá trình thc hin lun vn này.
- Ban Giám đc và đng nghip ti Công ty TNHH T vn ậ Xây Dng Trung
Tín c và Công ty C Phn Giao Thông Ninh Thun đã đng viên và to
điu kin tt nht đ tôi tp trung thc hin lun vn.
- Bn bè đã giúp đ tôi trong quá trình tho lun, tìm kim thông tin, thu thp
d liu.

- Và cui cùng, tôi xin cm n nhng ngi thân trong gia đình đã luôn bên
cnh, ng h tinh thn và giúp đ tôi trong sut nhng tháng qua.
Trong quá trình nghiên cu, mc dù Tôi đã c gng ht sc đ thc hin đ tài,
trao đi và tip thu ý kin ca Quý Thy Cô, bn bè, tham kho nhiu tài liu, song
không tránh khi sai sót. Rt mong nhn đc ý kin đóng góp t Quý Thy Cô và
bn đc.
Tôi xin chân thành cm n.

TP. H Chí Minh, ngày 24 tháng 12 nm 2013
Hc viên: Lê Thanh Giang



MC LC

Trang ph bìa
Li cam đoan
Mc lc
Danh mc các ký hiu, ch vit tt
Danh mc các bng biu
Danh mc s đ, hình v
CHNG 1: TNG QUAN 1
1.1. Lý do chn đ tài: 1
1.2. Mc tiêu nghiên cu ca đ tài: 2
1.3. i tng và phm vi nghiên cu: 2
1.3.1. i tng nghiên cu: 2
1.3.2. Phm vi nghiên cu: 3
1.4. Phng pháp nghiên cu: 3
1.4.1. Ngun d liu: 3
1.4.2. Phng pháp nghiên cu: 3

1.5. ụ ngha thc tin ca nghiên cu: 4
1.6. Kt cu ca lun vn: 4
CHNG 2: C S Lụ THUYT VÀ MÔ HỊNH NGHIÊN CU 5
2.1. Các thành phn ca tha mãn công vic và hiu qu làm vic ca nhân viên k toán:
5
2.1.1. Các thành phn ca tha mãn công vic: 5
2.1.2. Hiu qu làm vic ca nhân viên k toán: 12
2.1.2.1. Nhân viên k toán: 12
2.1.2.2 Công vic ca k toán: 14
2.1.2.3 Nhim v ca k toán: 14
2.1.2.4. Hiu qu làm vic ca nhân viên k toán: 15
2.1.3. Mt s nghiên cu trc đó v mi quan h gia tha mãn trong công vic và
hiu qu làm vic: 16
2.2 Mô hình nghiên cu: 16
CHNG 3: PHNG PHÁP NGHIÊN CU 19
3.1. Thit k nghiên cu: 19
3.1.1. Quy trình nghiên cu: 19
3.1.2. i tng kho sát: 21
3.1.3. Phng pháp thu thp thông tin và c mu: 21
3.1.4. Phng pháp phân tích d liu: 22
3.2. Kt qu nghiên cu đnh tính nhm xây dng và điu chnh thang đo: 24
CHNG 4: KT QU NGHIÊN CU 33
4.1. Thng kê mô t đc đim mu: 33
4.2. ánh giá thang đo: 35
4.2.1. Phân tích h s tin cy Cronbach alpha: 35
4.2.2. Phân tích nhân t khám phá EFA: 38
4.2.2.1. Phân tích nhân t các thang đo thành phn tha mãn trong công vic: 38
4.2.2.2. Phân tích nhân t thang đo hiu qu công vic: 41
4.3. Phân tích hi quy tuyn tính: 41

4.3.1. Xem xét ma trn h s tng quan: 43
4.3.2. Kt qu phân tích hi quy: 46
4.3.3. Dò tìm s vi phm các gi đnh cn thit trong hi quy tuyn tính: 49
4.3.3.1. Gi đnh liên h tuyn tính gia bin ph thuc và các bin đc lp cng nh
hin tng phng sai thay đi: 49
4.3.3.2. Gi đnh v phân phi chun ca phn d: 49
4.3.3.3. Kim tra hin tng đa cng tuyn: 50
4.3.4. Kt qu thng kê mô t các yu t tha mãn trong công vic ca nhân viên k
toán: 51
4.3.5. Kt qu thng kê mô t v hiu qu làm vic theo nhn thc ca nhân viên k
toán: 60
CHNG 5 : THO LUN KT QU VÀ HÀM Ý 63
5.1. Tho lun kt qu: 63
5.2. Mt s hàm ý ca kt qu nghiên cu đi vi các nhà lãnh đo nhm nâng cao hiu
qu làm vic ca nhân viên k toán: 66
5.3. Nhng đóng góp chính ca nghiên cu: 68
5.4. Các hn ch ca nghiên cu: 69

TÀI LIU THAM KHO
PH LC
Ph lc 1A: Danh sách các chuyên gia t vn
Ph lc 1B: ụ kin t vn ca chuyên gia
Ph lc 1C: Dàn bài tho lun nghiên cu đnh tính
Ph lc 1D: Kt qu tho lun
Ph lc 2: Bng câu hi kho sát nhân viên k toán
Ph lc 3: Bng mã hóa các bin quan sát
Ph lc 4: Kt qu nghiên cu đnh lng

DANH MC T VIT TT

T VIT TT
GII THÍCH
EFA
Exploration Factor Analysis: phân tích nhân t khám phá
MLR
Multiple Linear Regression: mô hình hi quy bi
Sig
Significant level: mc ý ngha
SPSS

Statistical Package for Social Sciences: Phn mm x lý s
liu thng kê dành cho khoa hc xã hi SPSS
VIF
Variance Inflation Factor: h s phóng đi phng sai



















DANH MC CÁC BNG BIU

BNG
TÊN BNG
S TRANG
Bng 4.1
Mô t mu

34
Bng 4.2
Kt qu Cronbach alpha các thang đo
37
Bng 4.3
Ma trn xoay nhân t các bin thành phn tha
mãn trong công vic
40
Bng 4.4
Ma trn nhân t bin hiu qu công vic
42
Bng 4.5
Ma trn h s tng quan gia các bin
46
Bng 4.6
Kt qu phân tích hi quy
48
Bng 4.7
Kt qu kim đnh gi thuyt
49
Bng 4.8
Kt qu thng kê mô t các nhân t tha mãn trong
công vic ca nhân viên k toán
52
Bng 4.9
S tha mãn ca nhân viên k toán v môi trng
làm vic, đng nghip và bn cht công vic
55
Bng 4.10
S tha mãn ca nhân viên k toán v lng

thng phúc li, đào to thng tin, và lãnh đo
60
Bng 4.11
Kt qu thng kê v hiu qu làm vic theo nhn
thc ca nhân viên k toán
62






DANH MC CÁC HÌNH V

HÌNH
TÊN HÌNH
S TRANG
Hình 2.1
Mô hình tác đng ca các yu t tha mãn
trong công vic đn hiu qu làm vic
18
Hình 3.1
Quy trình nghiên cu
21
Hình 4.1
Mô hình nghiên cu điu chnh
43
Hình 4.2
Kt qu nghiên cu
50

1

CHNG 1: TNG QUAN

1.1. LỦ do chn đ tƠi:
Mun đt đc li nhun, doanh nghip phi có ngun lc tài chính vng mnh,

máy móc trang thit b hin đi, công ngh tiên tin, và đc bit là mt lc lng
lao đng làm vic hiu qu. S tn ti phát trin ca doanh nghip ph thuc rt
nhiu vào ngun nhân lc ca doanh nghip đó, chính vì th các nhà qun lý phi
quan tâm đn s tha mãn ca toàn th nhân viên đ có đc đi ng nhân viên
không nhng hiu qu trong công vic mà còn trung thành và gn bó vi t chc.
Mt trong nhng b phn rt quan trng ca doanh nghip là b phn k toán.
K toán hch toán theo dõi tình hình sn xut kinh doanh ca doanh nghip, giúp
doanh nghip cân đi tài chính và còn th hin vai trò ht sc quan trng là tham
mu cho lãnh đo đ ra các quyt đnh đúng đn đ doanh nghip hot đng ngày
càng hiu qu hn.
Hiu qu làm vic ca k toán nh hng trc tip đn hiu qu chung ca công
ty vì nhng thông tin kp thi và đáng tin cy do k toán cung cp ht sc cn thit
cho nhà qun lý khi đa ra các quyt đnh quan trng cho doanh nghip. Do đó bt
c nhà qun lý nào cng phi quan tâm đn hiu qu làm vic ca phòng k toán
nói chung cng nh hiu qu làm vic ca tng nhân viên k toán nói riêng.
K toán thng làm vic trong môi trng áp lc cao, khi lng công vic
nhiu nhng đòi hi các báo cáo phi có tính chính xác, rõ ràng, kp thi. Trên thc
t, rt nhiu k toán viên cha đc tha mãn vi công vic. Hin nay s ngi
ngh vic trong ngành này khá cao mc dù doanh nghip rt cn nhng k toán gn
bó lâu dài vì h là nhng ngi am tng v tình hình tài chính ca doanh nghip t
quá kh đn hin ti.
Theo thng kê t d báo nhu cu nhân lc và thông tin th trng lao đng
thành ph H Chí Minh, k toán kim toán luôn là ngành có s lng tìm vic nhiu
nht trong các nhóm ngành ngh (hin chim ti 21,4% s ngi tìm vic trong tt
c các ngành), hàng nm li có hàng lot sinh viên k toán ra trng, thêm na do
2

kinh t khó khn li có rt nhiu k toán chu cnh mt vic. Nh vy ngun cung
lao đng thì nhiu mà nhu cu ti các doanh nghip li ít. Nhng k toán đang tìm
vic làm phù hp thì đông đo và cnh tranh khc lit, còn nhng k toán đang làm

vic ti các doanh nghip thì nh th nào, mc đ tha mãn ra sao và hiu qu làm
vic ra sao là vn đ không nhng riêng doanh nghip quan tâm mà còn là vn đ
đáng lu ý ca ngành ngh này, và ca xã hi nói chung.
Các doanh nghip đu không th nào ph nhn nhng đóng góp ca phòng k
toán, doanh nghip rt cn nhng k toán có nng lc cá nhân, có tinh thn trách
nhim, có đo đc ngh nghip. Song, các doanh nghip cn quan tâm đn s tha
mãn trong công vic ca nhân viên k toán, vì có đc s tha mãn thì h mi phát
huy ht nng lc đ mang li hiu qu làm vic tt nht cho doanh nghip.
Vy, mc đ tha mãn trong công vic ca nhân viên k toán nh th nào,
chúng tác đng đn hiu qu làm vic ca nhân viên k toán ra sao, nhà lãnh đo
nên làm gì đ nâng cao hiu qu làm vic ca nhân viên k toán. ó là lý do tác gi
chn đ tài “S TÁC NG CA CÁC YU T THA MÃN TRONG CÔNG
VIC N HIU QU LÀM VIC CA NHÂN VIÊN ậ NGHIÊN CU I
VI CÁC NHÂN VIÊN K TOÁN ANG LÀM VIC TRÊN A BÀN THÀNH
PH H CHệ MINH”
1.2. Mc tiêu nghiên cu ca đ tƠi:
Nghiên cu tác đng ca các yu t tha mãn trong công vic đn hiu qu
làm vic ca nhân viên k toán đc thc hin nhm xem xét s tác đng ca các
yu t tha mãn trong công vic đn hiu qu làm vic ca nhân viên k toán và đ
ra mt s hàm ý cho nhà qun tr nhm nâng cao hiu qu làm vic ca nhân viên k
toán.
1.3. i tng vƠ phm vi nghiên cu:
1.3.1. i tng nghiên cu:
i tng nghiên cu là s tác đng ca các yu t tha mãn trong công vic
đn hiu qu làm vic ca nhân viên k toán.
3

1.3.2. Phm vi nghiên cu:
Nghiên cu thc hin đi vi đi tng kho sát là nhng nhân viên k toán
đang làm vic trong các t chc kinh t trên đa bàn thành ph H Chí Minh.

1.4. Phng pháp nghiên cu:
1.4.1. Ngun d liu:
D liu s cp đc thu thp t kt qu kho sát, điu tra nhng nhân viên
k toán hin đang làm vic cho các doanh nghip ti thành ph H Chí Minh.
1.4.2. Phng pháp nghiên cu:
Nghiên cu đc thc hin qua 2 giai đon:
Giai đon 1: Nghiên cu s b s dng phng pháp đnh tính thông qua
vic tham kho ý kin chuyên gia đ xác đnh các bin đc lp là các yu t tha
mãn trong công vic ca nhân viên k toán và chn thang đo hiu qu làm vic áp
dng cho nhân viên k toán. Sau đó tho lun nhóm vi 5 nhân viên k toán nhm
mc đích điu chnh b sung các bin quan sát. Phng pháp phng vn nhóm đc
s dng trong giai đon này vi đi tng phng vn là các đng nghip, bn bè
làm k toán  mt s doanh nghip trên đa bàn thành ph H Chí Minh. Sau đó
tng hp và xin ý kin chuyên gia đ xây dng bng câu hi chính thc.
Giai đon 2: S dng phng pháp nghiên cu đnh lng. K thut thu
thp d liu là phng vn thông qua bng câu hi.
Mu vƠ thông tin mu: Kho sát đnh lng thc hin ti khu vc thành
ph H Chí Minh. i tng chn mu là nhng ngi hin đang làm công tác k
toán  các doanh nghip ti thành ph H Chí Minh, tin hành phng vn trc tip
bng bng câu hi, kích thc mu là 202 nhân viên. Phng pháp ly mu chn
mu thun tin các nhân viên k toán trên đa bàn thành ph H Chí Minh. Mô hình
s dng thang đo Likert 7 bc khong (t 1: hoàn toàn không đng ý đn 7: hoàn
toàn đng ý) đ lng hóa.
Thu thp vƠ phơn tích d liu: S dng k thut x lý d liu bng phn
mm SPSS 20.0, tin hành kim đnh thông qua các bc sau: (1) ánh giá s b
4

thang đo thông qua h s tin cy Cronbach alpha và phân tích nhân t khám phá
EFA (Exploratory Factor Analysis) đ rút gn các bin đo lng. (2) S dng
phng pháp hi quy bi đ xác đnh mc đ tác đng ca tng nhân t lên hiu

qu công vic ca nhân viên k toán.
1.5. ụ ngha thc tin ca nghiên cu:
Thông qua vic đánh giá và kho sát các nhân t nh hng đn hiu qu
làm vic ca nhân viên k toán, nhng kt qu c th ca nghiên cu s giúp các
nhà lãnh đo có cái nhìn khách quan đ hiu rõ hn v nhân viên k toán và b phn
k toán nói chung và có đc nhng bin pháp thit thc đ nâng cao hiu qu làm
vic ca nhân viên ca mình trong điu kin các ngun lc có gii hn.
1.6. Kt cu ca lun vn:
Lun vn gm 5 chng:
Chng 1: Tng quan gm nhng ni dung: Lý do chn đ tài, mc tiêu
nghiên cu, đi tng và phm vi nghiên cu, phng pháp nghiên cu, ý ngha
thc tin ca đ tài, kt cu lun vn.
Chng 2: C s lỦ thuyt vƠ mô hình nghiên cu gm các ni dung: C
s lý thuyt, các yu tha mãn trong công vic và hiu qu làm vic ca nhân viên
k toán, gii thiu mô hình nghiên cu và thang đo đc s dng.
Chng 3: Phng pháp nghiên cu, gm nhng ni dung: Trình bày quy
trình nghiên cu, các kt qu nghiên cu đnh tính nhm xây dng và hiu chnh
thang đo, thông tin mu và phng pháp phân tích d liu.
Chng 4: Kt qu nghiên cu, gm nhng ni dung: Trình bày phng
pháp thông tin và kt qu nghiên cu.
Chng 5: Tho lun kt qu vƠ hƠm Ủ, gm nhng ni dung: Tóm tt và
tho lun kt qu nghiên cu, đóng góp ca đ tài, ý ngha thc tin ca đ tài, mt
s hàm ý ca kt qu nghiên cu, hn ch ca đ tài và đ xut hng nghiên cu
tip theo.

5

CHNG 2: C S Lụ THUYT VÀ MÔ HÌNH NGHIÊN CU

Chng này s trình bày các vn đ v lý thuyt và nhng nghiên cu liên

quan trc đây làm c s xây dng mô hình nghiên cu và phát trin thành các gi
thuyt nghiên cu. Chng này gm hai phn chính: Phn đu trình bày các thành
phn ca tha mãn công vic và hiu qu làm vic ca nhân viên k toán và thang
đo đc s dng, phn tip theo s xây dng mô hình lý thuyt và các gi thuyt v
mi quan h gia các thành phn ca tha mãn công vic và hiu qu làm vic ca
nhân viên k toán.
2.1. Các thƠnh phn ca tha mưn công vic vƠ hiu qu lƠm vic ca nhơn
viên k toán:
2.1.1. Các thƠnh phn ca tha mưn công vic:
Mt gi đnh ph bin rng nu nhân viên hnh phúc trong công vic h s
có nng sut cao hn trong công vic (Spector, 1997). S tha mãn trong công vic
đã đóng mt vai trò chính trong các nghiên cu qun lý, c th là v mi quan h s
tha mãn trong công vic và hiu qu công vic (Petty và cng s, 1984; Fisher,
2003).
Mc đ tha mãn vi các thành phn hay khía cnh ca công vic là thái đ
nh hng và ghi nhn ca nhân viên v các khía cnh khác nhau trong công vic
(bn cht công vic; c hi đào to và thng tin; lãnh đo; đng nghip; tin
lng) ca h (Smith P.C Kendal L.M và Hulin C.L 1969).
* Các thành phn tha mãn trong công ốic theo mt s nghiên cu trc
đây nh sau:
Nghiên cu ca Schemerhon (1993) đã đa ra 8 yu t nh hng s tha
mãn ca nhân viên bao gm: (1) V trí công vic, (2) S giám sát ca cp trên, (3)
Mi quan h vi đng nghip, (4) Ni dung công vic, (5) S đãi ng, (6) Thng
tin, (7) iu kin vt cht ca môi trng làm vic, (8) C cu t chc.
Nghiên cu ca Spector (1997) đa ra 9 yu t tác đng s hài lòng ca nhân
viên trong các doanh nghip hot đng v lnh vc dch v bao gm: (1) Lng, (2)
6

C hi thng tin, (3) iu kin làm vic, (4) S giám sát, (5) ng nghip, (6) Yêu
thích công vic, (7) Giao tip thông tin, (8) Phn thng bt ng, (9) Phúc li.

Nghiên cu ca Smith et al (1969) đã s dng thang đo Ch s mô t công
vic JDI (Job Descriptive Index) đ đo s tha mãn trong công vic. Giá tr và đ
tin cy ca JDI đc đánh giá rt cao trong c thc tin ln lý thuyt (Price Mayer
& Schoorman 1992;1997), thang đo bao gm 5 yu t: (1) Bn cht công vic, (2)
C hi đào to và thng tin, (3) Lãnh đo,(4) ng nghip, (5) Tin lng. Sau
này, Crossman và Bassem (2003) b sung thêm hai thành phn Phúc li và Môi
trng làm vic. Thang đo này đã đc nhiu tác gi Vit Nam s dng trong các
nghiên cu nh: Trn Kim Dung (2005) trong đ tài "Nhu cu, s tha mãn ca
nhân viên và mc đ gn kt vi t chc"; Nguyn Duy Cng (2009) vi đ tài
"o lng mc đ tha mãn vi công vic và kt qu thc hin công vic ca nhân
viên công ty International SOS Vit Nam"; oàn Th Phng Hòa (2013) vi đ tài
“o lng mc đ tha mãn trong công vic ca nhân viên vn phòng khi doanh
nghip thành ph H Chí Minh”.
Trong nghiên cu s b, tác gi đa ra tho lun các thành phn tha mãn
trong công vic ca nhân viên k toán và gi ý da vào các thành phn tha mãn
trong công vic ca các nghiên cu ca các tác gi trên. Kt qu sau khi tho lun
các chuyên gia thng nht s dng 5 thành phn tha mãn trong công vic (Bn
cht công vic, C hi đào to và thng tin, Lãnh đo, ng nghip, Tin lng)
trong thang đo Ch s mô t công vic JDI ca Smith et al. (1969) và 2 thành phn
theo Crossman và Bassem (2003) (Phúc li và Môi trng làm vic) đ xem xét s
tác đng ca chúng đn hiu qu làm vic ca nhân viên k toán trên đa bàn thành
ph H Chí Minh. Các thang đo này đc s dng vì tính khái quát hóa ca nó và
phù hp đi vi đi tng là nhân viên k toán.
* Bn cht công vic:
Bn cht công vic liên quan đn nhng thách thc trong công vic, s thú v
và công vic có giúp nhân viên vn dng tt các nng lc cá nhân hay không.
7

Nhng khía cnh công vic nh s đa dng, trách nhim, nhim v khó khn
và quyn t ch đc nhn ra là có tác đng vào mi quan h ca s tha mãn công

vic và hiu qu công vic (Lockee,1976). Kt qu nghiên cu ca Hackman và
Lawler (1971) đã phn hi rng đó là yu t quan trng tác đng vào mi quan h
ca s tha mãn công vic và hiu qu công vic. Khi mt nhân viên nhn thy môi
trng làm vic và nhng nhim v mà công vic ca anh y/cô y có th mang đn
s thích thú, nhân viên đó s tha mãn nhiu hn và có xu hng thc hin công
vic tt hn (Lawler và Porter, 1967). Lý do c bn gii thích vì sao bn cht công
vic tác đng lên s tha mãn công vic và hiu qu làm vic là nhng khía cnh
thun li ca công vic đc gia tng dn đn s tha mãn nhiu hn và dn đn
c mun làm vic hiu qu hn (Hacman và Oldam, 1976)
Theo Hackman và Oldham (1976) mô hình đc đim công vic (Job
characteristics model) quy đnh rng cách mà công vic đc cm nhn gii hn bi
5 đc tính công vic c bn (k nng đa dng, nhn bit nhim v, vai trò quan
trng, t ch, và phn hi) có xu hng nh hng 3 trng thái tâm lý đc bit ca
nhân viên bao gm: cm nhn ý ngha ca vic làm, cm thy trách nhim và hiu
v kt qu công vic (tc là mc đ nhn thc đc kt qu công vic ca mình)
Công vic k toán là công vic có trách nhim và quyn hn rõ ràng. Công
vic này thng phù hp vi nhng ngi yêu thích môn toán và có kh nng phân
tích s liu vì h làm vic trc tip vi các con s. K toán viên cng cn nhng
đc tính trung thc, cn thn, có trách nhim vì h là ngi trc tip ghi chép s
tin ca các nghip v kinh t phát sinh thông qua các chng t, s sách và lp các
báo cáo không nhng có giá tr ni b mà còn có giá tr pháp lut.
Sau khi tho lun nhóm và tham kho ý kin chuyên gia khi nghiên cu s
b, yu t Bn cht công vic ca nhân viên k toán đc đo lng bng 4 bin
quan sát:
- Công vic k toán cho phép các Anh/Ch s dng tt các nng lc cá nhân
- Anh/Ch cm thy công vic k toán rt thú v
- Công vic k toán có nhiu thách thc
8

- Công vic k toán có quyn hn và trách nhim rõ ràng, phù hp

* Tin lng:
Các nhà nghiên cu v tha mãn trong công vic và tha mãn v lng
thng gi đnh rng tha mãn v lng và cm nhn tr lng công bng là tng
đng, nh vic xem xét thang đo s tha mãn v lng cho thy rng thang đo này
bao gm vic đo lng công bng (Smith et al., 1969; Motowidlo, 1982)
Thuyt công bng (Adams, 1965) da trên lý thuyt so sánh xã hi
(Festinger, 1954) và nghiên cu cho thy nhn thc v s công bng thng da
trên s so sánh xã hi (Austin et al., 1980). Nhân viên thng đánh giá s công
bng da trên vic so sánh vi nhng ngi khác, có th là đng nghip, hoc da
trên s tng đng khác, chng hn nh tình trng ca t chc (Greenberg et al.,
2007). Vn đ là nhn thc ca cá nhân v s bt bình đng trong tin lng có th
có mt tác đng bt li vào đng c làm vic và hiu qu công vic ca nhân viên
(Cowherd và Levine, 1992; Ryan và Deci, 2000; Merchant et al., 2003).
Sau khi tho lun nhóm và tham kho ý kin chuyên gia khi nghiên cu s
b, yu t tin lng đc đo lng bng 4 bin quan sát:
- Anh/Ch dc tr lng cao
- Anh/Ch có th sng hoàn toàn da vào thu nhp ca công ty
- Tin lng tng xng vi kt qu làm vic
- Tin lng đc tr công bng gia các nhân viên k toán và công bng so vi b
phn khác
* Khen thng, phúc li:
Khen thng có nhiu hình thc, có th khen thng bng tin t hoc phi
tin t, khen thng giúp nâng cao tinh thn làm vic ca nhân viên, đng viên nhân
viên đ h phn đu làm vic hiu qu hn nhm đt đc mt mc tiêu nào đó ca
t chc. Rt nhiu h thng khen thng thc hin trong các t chc, thng đc
s dng nh mt công c qun lý mà nó có th đóng góp vào hiu qu công ty bng
cách tác đng vào hành vi cá nhân và hành vi nhóm (Lawler và Cohen, 1992).
Chính sách khen thng công nhn nhng đóng góp ca nhân viên đi vi t chc.
9

Bên cnh đó, chng trình phúc li cng rt quan trng. Các chng trình
phúc li nhm mc đích ci thin và nâng cao đi sng vt cht và tinh thn ca
nhân viên, bao gm chính sách bo him xã hi, bo him y t, bo him tht
nghip, tr cp khó khn cho nhân viên, ngh mát, các hot đng phong trào th
thao, vn hóa vn ngh …
Sau khi tho lun nhóm và tham kho ý kin chuyên gia khi nghiên cu s
b, yu t Khen thng, phúc li đc đo lng bng 3 bin quan sát:
- Công ty có ch đ phúc li tt
- Công ty thc hin ch đ bo him xã hi, bo him y t tt
- Anh/Ch hài lòng v ch đ tin thng ca công ty
* Ơo to, thng tin:
Các chính sách v đào to thng quy đnh v hng dn làm vic cho nhân
viên mi, các quy đnh v đào to ti ch hoc đào to ti các trung tâm. c bit
đi vi nhân viên k toán vic đào to thêm trong quá trình làm vic là rt quan
trng vì nhng kin thc hc  trng có th cha sát vi tình hình thc t đa dng
 công ty, cng nh vic cn thit phi thng xuyên cp nht nhng quy đnh,
chính sách k toán, chính sách thu hin hành.
Bên cnh đó, các chính sách v thng tin ca công ty cng cn phi rõ ràng
và công bng đ to đng c cho nhân viên phn đu trong công vic. Theo Lock
(1976) cho rng khát vng đ đc thng tin bt ngun t c mun nâng cao đa
v xã hi, c mun s công bng.
Sau khi tho lun nhóm và tham kho ý kin chuyên gia khi nghiên cu s
b, yu t đào to, thng tin đc đo lng bng 4 bin quan sát:
- Anh/Ch đc bit nhng điu kin đ đc thng tin
- Công ty to cho Anh/Ch nhiu c hi đ thng tin
- Anh/Ch đc đào to ti ni làm vic, ti các trung tâm v nhng kin thc k
toán, chính sách thu và các k nng cn thit cho công vic
- Công ty to cho Anh/Ch nhiu c hi phát trin cá nhân
* ng nghip:
10

i vi mi nhân viên, đng nghip là nhng ngi mà h thng xuyên
tip xúc trong công vic. Mi ngày có 8 ting nhân viên gp g và cùng làm vic
vi nhau, do đó s tng tác hiu qu vi đng nghip trong mt bu không khí
chan hòa, thân mt s là nn tng đ nhân viên cm thy thoi mái tinh thn và làm
vic hiu qu hn. Trong công vic, mi ngi đu có th gp phi khó khn, có th
do nng lc hn ch, hoc do thiu kinh nghim, hoc do gp phi công vic phc
tp, quá sc… nhng lúc đó s tr giúp và hp tác, chia s kinh nghim ca đng
nghip là ht sc có giá tr, giúp bn thân nhân viên có th x lý đc nhng vic
khó khn. Nhng k toán viên làm vic vi nhau ti b phn k toán, hàng ngày qua
tng tác trong công vic, h có th trao di chuyên môn, h có th hc hi ln
nhau hoc thông báo cho nhau nhng chính sách k toán mi, chính sách thu mi
đ nhng ngi cha nm bt có th tìm tòi, hc hi, cp nht thêm.
Sau khi tho lun nhóm và tham kho ý kin chuyên gia khi nghiên cu s
b, yu t đng nghip đc đo lng bng bn bin quan sát:
- ng nghip ca Anh/Ch thoi mái và d chu
- Anh/Ch và các đng nghip phi hp làm vic tt
- ng nghip thng giúp đ ln nhau
- Anh/Ch cm thy có nhiu đng lc trau di chuyên môn khi đc làm vic vi
các đng nghip ca mình
* Môi trng lƠm vic:
Môi trng làm vic đóng vai trò quan trng vì nó nh hng trc tip đn
s thoi mái v th cht cng nh tinh thn ca ngi lao đng. Theo Arnold và
Feldman (1996), các yu t nh gi làm vic, nhit đ, thông gió, ting n, v sinh,
chiu sáng và ngun trang thit b là mt b phn ca điu kin làm vic. iu kin
làm vic thiu thun li có th tác đng xu vào tinh thn và s khe mnh ca c
th ngi làm vic (Baron và Green Berg, 2003).
i vi k toán, là nhng ngi làm vic trong các vn phòng, điu kin
nhit đ, v sinh, chiu sáng thng đc đm bo hn so vi các ngành khác. 
làm vic hiu qu, k toán cn đc trang b phn mm k toán tin li, phù hp vi

11

yêu cu qun lý và phù hp vi đc đim kinh doanh ca công ty. Bên cnh đó,
phòng k toán cn có đy đ trang thit b cn thit cho công vic nh máy tính,
máy in, máy fax, máy photo….
Môi trng làm vic cng bao gm các yu t nh áp lc công vic và tính
n đnh ca công vic. K toán thng làm vic trong môi trng áp lc cao, không
khí cng thng vì h thng xuyên làm vic vi các con s đòi hi tính chính xác
cao. Áp lc công vic xy ra nhiu vào các thi đim làm các báo cáo tháng, quý,
nm vì lúc này k toán phi x lý lng công vic nhiu và phi nhanh chóng đ
kp thi gian np báo cáo theo quy đnh. Các báo cáo k toán qun tr cng phi
đc lp nhanh chóng theo yêu cu ca lãnh đo nhm t vn cho ban lãnh đo đ
ra các quyt đnh kp thi.
Sau khi tho lun nhóm và tham kho ý kin chuyên gia khi nghiên cu s
b, yu t môi trng làm vic đc đo lng bng 4 bin quan sát:
- Công vic k toán không b áp lc cao
- Công ty s dng phn mm k toán phù hp và có đy đ phng tin cn thit
cho công vic ca các Anh/ Ch
- Phòng k toán tin nghi, sch s, thoáng mát
- Công vic k toán rt n đnh, Anh/Ch không phi lo lng v mt vic làm
* Lưnh đo
Trong nghiên cu này yu t Lãnh đo đc tác gi xem xét thông qua khái
nim lãnh đo h tr. S h tr đóng vai trò rt quan trng trong công vic ca
ngi lao đng. Vi s h tr, mi ngi có th đi phó nhiu khó khn, vt qua
thách thc, và d dàng hn trong vic duy trì mt hình nh tích cc ca mình nh là
có kh nng hc tp, phát trin và thành công (Mc Cauley và Van Velsor, 2004).
Theo Amabile et al. (2004) hành vi lãnh đo h tr bao gm h tr công vic và h
tr quan h. H tr công vic ca lãnh đo bao gm s đm bo các ngun lc thit
yu cn thit trong công vic, trong khi đó, h tr quan h tp trung vào mi quan
tâm ca lãnh đo đi vi nhu cu tình cm xã hi ca mình và ca nhân viên cp

di. S h tr t mt ông ch hay ngi giám sát cng là mt đóng góp quan
12

trng cho kt qu và hiu qu làm vic ca mt cá nhân (Schaubroeck and Fink,
1998).
Sau khi tho lun nhóm và tham kho ý kin chuyên gia khi nghiên cu s
b, yu t Lãnh đo đc đo lng bng 4 bin quan sát:
- Cp trên hi ý kin Anh/Ch khi có vn đ liên quan đn phn hành k toán mà
Anh/Ch đm trách
- Cp trên thng đng viên khuyn khích Anh/Ch trong quá trình làm vic
- Anh/Ch thng nhn đc s h tr, t vn ca cp trên khi cn thit
- Cp trên thng quan tâm, thm hi các nhân viên k toán nh Anh/Ch
2.1.2. Hiu qu lƠm vic ca nhơn viên k toán:
2.1.2.1. Nhơn viên k toán:
K toán viên là khái nim chung đ ch tt c nhng ngi làm công tác k
toán bao gm k toán trng và các nhân viên k toán.
* Tiêu chun, quyn và trách nhim ca ngi làm k toán (Theo điu 50,
Lut k toán ca Vit Nam s 03/2003/QH11 có hiu lc t ngày 01/01/2004):
- Ngi làm k toán phi có các tiêu chun sau đây (1) Có phm cht đo
đc ngh nghip, trung thc, liêm khit, có ý thc chp hành pháp lut;(2) Có trình
đ chuyên môn, nghip v v k toán.
- Ngi làm k toán có quyn đc lp v chuyên môn, nghip v k toán.
- Ngi làm k toán có trách nhim tuân th các quy đnh ca pháp lut v
k toán, thc hin các công vic đc phân công và chu trách nhim v chuyên
môn, nghip v ca mình. Khi thay đi ngi làm k toán, ngi làm k toán c
phi có trách nhim bàn giao công vic k toán và tài liu k toán cho ngi làm k
toán mi. Ngi làm k toán c phi chu trách nhim v công vic k toán trong
thi gian mình làm k toán.
* Nhng nng lc và phm cht cn thit ca k toán:
- Trung thc: đc tính này cn thit hàng đu cho ngi làm công tác k

toán. Nhng thông tin k toán phi phn ánh đúng bn cht ni dung nghip v kinh
t, đúng s tin phát sinh. K toán phi là ngi trung thc và đáng tin cy mi
13

cung cp đc các báo cáo giá tr đ qun lý ni b và có giá tr đi vi nhà đu t,
khách hàng, nhà cung cp, c quan thu, c quan thng kê… Và hn na, các báo
cáo tài chính tng hp ca k toán là nhng báo cáo có giá tr đi vi pháp lut.
- Cn thn, t m: do tính cht công vic thng xuyên làm vic vi các con
s nên đòi hi k toán phi cn thn, t m đ hn ch ti đa các sai sót.
- Kh nng chu áp lc cao: khi thng xuyên làm vic vi các con s, ngi
làm k toán s không tránh khi cng thng. Hàng ngày k toán phi đi mt vi
hàng lot các thông tin kinh t, tài chính, phi x lý rt nhiu nghip v kinh t phát
sinh sao cho chính xác và hp lý, đng thi phi ra các báo cáo tài chính và báo cáo
qun tr mt cách kp thi.
- Tinh thn trách nhim: k toán viên cn có tinh thn trách nhim cao: làm
vic nghiêm túc và n lc đ hoàn thành nhim v; sn sàn chu trách nhim vi các
s liu, s sách, báo cáo do mình làm ra; không ngi khó khn trong công vic.
- K nng gii quyt vn đ: trc tiên là phi có kin thc chuyên môn: do
k toán đòi hi phi hiu bit v các nguyên tc hch toán, các chính sách, ch đ
k toán nên đòi hi k toán viên phi là nhng ngi đã đc qua đào to chính
thc ti trng lp.  Vit Nam, k toán đc đào to thông qua các chng trình
s cp, trung cp, cao đng, đi hc và sau đi hc; Ngoài ra, k toán cn phi có
các kh nng rt quan trng sau đây: kh nng tng hp s liu và phân tích vn đ,
kh nng đ xut kin ngh và kh nng áp dng thành tho các công c đ làm vic
nh tin hc vn phòng, các phn mm k toán, phn mm h tr kê khai thu
- K nng giao tip: có k nng giao tip tt k toán viên s tng tác hiu
qu vi đng nghip cùng phòng k toán, các phòng ban khác, cp trên và các đi
tác khác nh khách hàng, nhà cung cp… ca công ty
- Kh nng làm vic đc lp nhng phi có tinh thn hp tác và đoàn kt: K
toán thng chuyên làm mt phn hành nào đó ca mình nh k toán thanh toán, k

toán tin lng, k toán tài sn c đnh, k toán công n, k toán giá thành… theo
s phân công ca k toán trng tc là mt mình đm trách phn phn hành, chu
trách nhim sai sót do mình gây ra, do đó công vic có tính đc lp. Nhng mi k
14

toán li là mt thành viên ca phòng k toán nên kt qu công vic ca mi ngi
li đóng góp và nh hng liên đi đn kt qu công vic ca phòng nên mi k
toán viên cn làm vic vi mt tinh thn đoàn kt và sn sàng chia s kinh nghim
vi các đng nghip.
- Kh nng phát trin: mun tr thành mt k toán gii, k toán phi thng
xuyên t trau di nghip v chuyên môn, hc hi đng nghip, có tinh thn cu tin
và tích cc tham gia các khóa đào to nâng cao chuyên môn cng nh các lp hc
cp nht kin thc v thu, v chính sách k toán
2.1.2.2 Công vic ca k toán:
ThỀo Lut k toán ca Vit Nam
s 03/2003/QH11 có hiu lc t ngày
01/01/2004, k toán là vic thu thp, x lý, kim tra, phân tích và cung cp thông tin
kinh t tài chính di hình thc giá tr, hin vt và thi gian lao đng.
Các công vic ca k toán bao gm: Lp chng t k toán ậ Kim kê ậ Tính
giá các đi tng k toán ậ M tài khon ậ Ghi s kép ậ Lp báo cáo k toán (Giáo
trình Nguyên lý k toán, Trng i hc Kinh t Thành ph H Chí Minh, Nhà
xut bn Tài chính, 2004)

2.1.2.3 Nhim v ca k toán:
Thu thp, x lý thông tin, s liu k toán theo đi tng và ni dung công
vic k toán, theo chun mc và ch đ k toán.
Kim tra giám sát các khon thu, chi tài chính, các ngha v thu, np, thanh
toán n, kim tra vic qun lý, s dng tài sn và ngun hình thành tài sn, phát
hin và ngn nga các hành vi vi phm pháp lut v tài chính, k toán.
Phân tích thông tin, s liu k toán; tham mu đ xut các gii pháp phc v

yêu cu qun tr và quyt đnh kinh t tài chính ca đn v k toán
Cung cp thông tin, s liu k toán theo quy đnh ca pháp lut.
(Giáo trình Nguyên lý k toán, Trng i hc Kinh t Thành ph H Chí
Minh, Nhà xut bn Tài chính, 2004)
15

2.1.2.4. Hiu qu lƠm vic ca nhơn viên k toán:
Kt qu công vic (bao gm c khi lng và cht lng) và mc đ hoàn
thành ch tiêu công vic đc giao là nhng tiêu chí rt quan trng đ đánh giá hiu
qu làm vic ca nhân viên. Tuy nhiên, nu ch da vào hai tiêu chí này thì kt qu
đánh giá có th b phin din. Ngoài kt qu công vic, nng lc chuyên môn, thái
đ làm vic và phm cht cá nhân là nhng yu t giúp doanh nghip có cái nhìn
toàn din hn v hiu qu làm vic ca mt nhân viên. (ánh giá hiu qu làm vic,
Nhà Xut Bn Tr, 2007)
Kt qu làm vic cá nhân do lãnh đo trc tip đánh giá s chính xác hn so
vi đánh giá ca cá nhân (Dung, 2007). Tuy nhiên, do đ tài cn thu thp d liu v
hiu qu làm vic ca nhân viên k toán ti rt nhiu doanh nghip khác nhau, nên
vic nh lãnh đo trc tip đánh giá s rt khó khn. Bên cnh đó, do tâm lý ngi
b đánh giá có th e ngi rng thông tin trao đi trong quá trình đánh giá không
đc bo mt, e ngi phi tha nhn nhng sai sót nh hng đn hiu qu công
vic…Vì vy, thang đo hiu qu làm vic đc tác gi s dng cho đ tài này là
thang đo hiu qu làm vic theo nhn thc ca nhân viên, d liu thu thp đc d
dàng và nhanh chóng do kt qu đc chính các đi tng kho sát là các nhân viên
k toán t đánh giá.
Hiu qu làm vic ca nhân viên k toán th hin  các khía cnh sau: vic
hoàn thành các công vic đc giao (chng hn hoàn thành vic nhp d liu, lp s
sách, báo cáo….) đúng thi hn; cht lng công vic th hin  tính chính xác, hp
lý và đáng tin cy ca d liu và thông tin cung cp t k toán; ý thc t giác trong
công vic; cui cùng là thái đ tích cc và tinh thn hp tác cao vi các đng
nghip.

Thang đo hiu qu làm vic dùng đ đo hiu qu làm vic ca nhân viên k
toán đc tác gi xây dng da theo thang đo ca Wiedower, K.A (2001) vì tính
phù hp ca nó khi xem xét hiu qu làm vic ca k toán, đng thi tác gi đã
tham vn ý kin ca chuyên gia trc khi đa vào nghiên cu.