Hoàn thiện ba cấp độ văn hóa doanh nghiệp tại công ty thuốc lá bến tre

B GIÁO DCăVÀăÀOăTO
TRNGăI HC KINH T TP. H CHÍ MINH
BÙI KIM LÂM
ăHOÀNăTHINăBA CPă VNăHịAăDOANHăNGHIP
TI CÔNG TY THUC LÁ BN TRE
LUNăVNăTHCăSăKINHăT
TP. H Chí Minh ậ Nmă2015
B GIÁO DCăVÀăÀOăTO
TRNGăI HC KINH T TP. H CHÍ MINH
BÙI KIM LÂM
HOÀNăTHINăBA CPă VNăHịAăDOANHăNGHIP
ăTIăCÔNG TY THUC LÁ BN TRE
Chuyên ngành: Qunătrăkinhădoanh
Mã s: 60340102
LUNăVNăTHCăSăKINHăT
NGIăHNG DN KHOA HC:
PGS. TS. NGUYNăVNăS
TP. H Chí Minh ậ Nmă2015


LI CAM OAN

Tôi xin cam đoan lun vn “HoƠn thin ba cp đ vn hóa doanh nghip ti
Công ty Thuc lá Bn Tre” là do chính bn thân thc hin, không sao chép t bt c
công trình nghiên cu nào trc đơy. Các kt qu điu tra, s liu phân tích đc
thc hin nghiêm túc và trung thc.

Hc viên thc hin: Bùi Kim Lâm

MC LC
Trang ph bìa
Li cam đoan
Mc lc
Danh mc các bng biu
Danh mc các hình v đ th
PHN M U 1
CHNGă1:ăTNG QUAN V VNăHịA DOANH NGHIP 4
1.1 KHÁI NIM V VN HÓA DOANH NGHIP 4
1.1.1 Khái nim v vn hóa 4
1.1.2 Khái nim v vn hóa doanh nghip 5
1.2 CÁC CP  VN HÓA DOANH NGHIP 6
1.2.1 Nhng giá tr vn hóa hu hình 6
1.2.2 Nhng giá tr đc tuyên b 7
1.2.3 Nhng giá tr ngm đnh 8
1.2.3.1ăLỦătng: 8
1.2.3.2 Giá tr, nimătinăvƠătháiăđ. 11
1.2.3.3 Lch s phát trin và truyn thngăvnăhóa. 11
1.3 VAI TRÒ CA VN HÓA DOANH NGHIP 11
1.4 CÁC YU T NH HNG N S HÌNH THÀNH VHDN 13
1.4.1 Vn hóa dân tc 13
1.4.2 Ngi lãnh đo 13
1.4.3 Nhng giá tr tích ly 14
1.5 MÔ HÌNH VN HÓA THEO KIM CAMERON VÀ ROBERT QUINN,
CÔNG C ÁNH GIÁ VN HÓA DOANH NGHIP. 14
1.5.1 Mô hình vn hóa theo Kim Cameron và Robert Quinn 14
1.5.1.1 Vn hóa gia đình: 16
1.5.1.2 Vn hóa sáng to: 17
1.5.1.3 Vn hóa th trng: 17
1.5.1.4 Vn hóa th bc: 17

1.5.2 Công c đánh giá vn hóa doanh nghip OCAI (The Organizational
Culture Assessment Instrument) 19
1.5.3 Phân tích kt qu đánh giá s khác bit v vn hóa 21
1.5.4 Cp đ kho sát: 22
1.6 QUÁ TRÌNH THAY I VN HÓA DOANH NGHIP 22
1.6.1 Xác đnh s mng, mc tiêu và chin lc ca công ty. 22


1.6.2 ánh giá vn hóa hin ti, đt s đng thun v vn hóa trong tng lai.
23
1.6.3 So sánh s tng đng và khác bit gia vn hóa hin ti và tng lai. . 23
1.6.4 Xây dng k hoch qun tr s thay đi ốn hóa. 23
TÓM TT CHNG 1 25
CHNG 2: THC TRNG VN HÓA DOANH NGHIP TI CÔNG TY
THUC LÁ BN TRE 27
2.1 GII THIU V CÔNG TY THUC LÁ BN TRE. 27
2.1.1 Quá trình hình thành, phát trin và ngành ngh sn xut kinh doanh: 27
2.1.2 C cu t chc, c cu lao đng 27
2.1.3 Kt qu sn xut kinh doanh 29
2.1.4 S mng, tm nhìn, mc tiêu và chin lc ca công ty. 29
2.1.4.1 S mng, tm nhìn và mc tiêu công ty 29
2.1.4.2 Chinălc: 30
2.1.4.3 Nhng gii pháp thc hin chinălc: 30
2.2 THC TRNG VN HÓA DOANH NGHIP TI CÔNG TY THUC LÁ
BN TRE 31
2.2.1 Phng pháp và đi tng kho sát. 31
2.2.2 Kt qu kho sát theo mô hình Edgar Schein. 32
2.2.2.1 Cp đ th nht, nhng giá tr vn hóa hu hình. 32
2.2.2.2 Kt qu kho sát nhng giá tr đc tuyên b ca VHDN ti công ty.
37

2.2.2.3 Kt qu kho sát nhng giá tr ngm đnh ca vn hóa doanh nghip.
38
2.2.2.4 Nhng đnh hng c bn rút ra qua kho sát ba tng vn hóa doanh
nghip ti Công ty Thuc lá Bn Tre. 39
2.2.3 Kt qu kho sát theo mô hình Kim Cameron và Robert Quinn vi công
c OCAI. 40
2.2.3.1 Kt qu kho sát cán b lãnh đo 40
2.2.3.2 Kt qu kho sát công nhân viên 42
2.2.3.3 Kt qu kho sát chung cho cán b lãnh đo và nhân viên 44
2.2.3.4 Nhng đnh hng c bn rút ra t kt qu kho sát theo công c
OCAI. 45
TÓM TT CHNG 2 45
CHNG 3: MT S GII PHÁP NHM HOÀN THIN VN HÓA
DOANH NGHIP TI CÔNG TY THUC LÁ BN TRE 47


3.1 QUAN IM V HOÀN THIN VN HÓA DOANH NGHIP TI CÔNG
TY THUC LÁ BN TRE 47
3.1.1 Tình hình chung 47
3.1.2 Quan đim 48
3.1.3 Mc tiêu 52
3.2 NHNG GII PHÁP HOÀN THIN VN HÓA DOANH NGHIP TI
CÔNG TY THUC LÁ BN TRE 53
3.2.1 Nâng cao đc tính ca vn hóa th trng 53
3.2.1.1 nh hng chung. 53
3.2.1.2 To lp phong cách ly khách hàng làm trng tâm. 53
3.2.1.3 Phát trin môi trng vn hóa đt khách hàng là trên ht. 57
3.2.1.4 Xây dng lòng trung thành ca khách hàng. 59
3.2.2 Gim đc tính ca vn hóa sáng to 60
3.2.3 Nhng gii pháp liên quan đn cp đ vn hóa v cu trúc hu hình. 60

3.2.4 Nhng gii pháp liên quan đn cp đ vn hóa v nhng giá tr đc
tuyên b. 65
3.2.5 Nhng gii pháp liên quan đn nhng giá tr ngm đnh. 68
3.3 KIN NGH 72
TÓM TT CHNG 3 73
PHN KT LUN 74




DANH MC CÁC BNG BIU
Bng 1. 1 Các khía cnh ca 4 kiu vn hóa theo mô hình Kim Cameron và Robert
Quinn. 18
Bng 1. 2 Ví d v mô hình ca Bn câu hi theo OCAI. 20

Bng 2. 1 Kt qu SXKD Công ty Thuc lá Bn Tre trong nhng nm qua. 29
Bng 2. 2 Tng hp kt qu đánh giá ca khách hàng và nhà cung cp v các giá
tr vn hóa hu hình Công ty Thuc lá Bn Tre. 39
Bng 2. 3 Tng hp kt qu đánh giá ca cán b lãnh đo và công nhân viên v các
giá tr vn hóa hu hình Công ty Thuc lá Bn Tre. 39
Bng 2. 4 Tng hp kt qu kho sát cán b lãnh đo v các giá tr vn hóa hin ti
và tng lai. 40
Bng 2. 5 Tng hp kt qu kho sát công nhân viên v các giá tr vn hóa hin ti
và tng lai. 42
Bng 2. 6 Tng hp kt qu kho sát toàn công ty v các giá tr vn hóa hin ti và
tng lai. 44

DANH MC CÁC HÌNH V,ă TH

Hình 1. 1 S đ mô hình vn hóa theo Kim Cameron và Robert Quinn 15
Hình 1. 2 Mu v biu đ nhn dng mô hình vn hóa theo Kim Cameron và Robert
Quinn. 21

Hình 2. 1 C cu t chc Công ty Thuc lá Bn Tre. 28
Hình 2. 2 Logo Công ty Thuc lá Bn Tre. 33
Hình 2. 3 Biu đ nhn dng VHDN Công ty Thuc lá Bn Tre (kho sát cán b
lãnh đo). 41
Hình 2. 4 Biu đ nhn dng VHDN Công ty Thuc lá Bn Tre (kho sát công nhân
viên). 43
Hình 2. 5 Biu đ nhn dng VHDN Công ty Thuc lá Bn Tre (kho sát toàn công
ty). 45
1


PHNăMăU
1.ăĹădoăchnăđătƠi
Trong bi cnh hi nhp ngày càng sâu rng vi nn kinh t th gii, trong
điu kin cnh tranh gay gtăđangădin ra hin nay, nhiu vnăđ đtăraăđi vi mi
qucăgiaătrongăđóăcóăvnăđ phát huy nhân t vnăhóaătrongăhotăđng kinh doanh.

Khi mcăđ cnhătranhăngƠyăcƠngătngălên,ăyêuăcu v sn phm và chtălngătngă
lên,ăngi tiêu dùng k vng vào nhng sn phm - dch v hoàn ho,ăngi lao
đng mong mun phát trin bnăthơnăvƠăcóăđcămôiătrng làm vic tt,ăđng thi
nhng c đôngăyêuăcu mt kt qu tích cc t tin vnăđuăt.ăTt c nhng vnăđ
trênă đòiă hi doanh nghip phiă nngă đng, phi hotă đng hiu qu. Mt doanh
nghip hotăđngăđt hiu qu thng có mt nnăvnăhóaăphù hp.ăVnăhóaăcóănh
hng mnh m trong vic thc hin nhng mc tiêu lâu dài ca doanh nghip, tác
đngă đn tinh thn và hiu qu làm vic ca tt c các thành viên trong doanh
nghip.ăVnăhóaădoanhănghip (VHDN) bao gm nhng giá tr mà miăngi chia
s, nhng gi đnhăđc miăngi tha nhn và nhngăcáchăcăx chung ca mi
ngi.ă Vnă hóaă xácă đnh nhng cái gì phiă đc thc hin, nhng vic làm nào
khôngăđcăphép.ăNóăxácăđnh vic gì là thành công, vic gì là tht bi trong riêng
ni b doanh nghip nói chung hoc ni b nhómănóiăriêng.Vnă hóaăxácăđnh ai
đc tn ti trong doanh nghip và ai phi t đngăraăđiădoăkhôngăphùăhp.
VƠoăthángă09ănmă2014,ă Ngh quyt Hi ngh ln th chín Ban Chp hành
TrungăngăkhóaăXIăđ ra ch trngăv xây dng và phát trinăvnăhóa,ăconăngi
VităNamăđápăng yêu cu phát trin bn vngăđtănc. Ngh quyt nêu mc tiêu
xây dngămôiătrngăvnăhóaălƠnhămnh phù hp cho phát trin kinh t vi quan
đimăvnăhóaălƠănn tng tinh thn ca xã hi, là mcătiêu,ăđng lc phát trin.ăVnă
hóa phiăđcăđt ngang hàng vi kinh t, chính tr, xã hiă(Vnăkin Hi ngh ln
th chín Ban Chpă hƠnhă Trungă ngă khóaă XI,ă 2014). Theo Ngh quyt, nhng
nhim v quan trngăđcăđt ra là xây dngăconăngi Vit Nam phát trin toàn
din, xây dngămôiătrngăvnăhóaălƠnhămnh, xây dngăvnăhóaătrongăchínhătr và
kinh t.ăng ta ch trngăthng xuyên quan tâm xây dngăvnăhóaătrongăkinhăt,
2


xây dngăvnăhóaădoanhănghip,ăvnăhóaădoanhănhơnăvìăs phát trin bn vng ca
đtănc.
Hin nayăvnăhóaădoanhănghipăthngăđc nhcăđn nhiu t cácăphngă

tinăthôngătinăđi chúng và t các doanh nghip.ăTuyănhiên,ădùăđcănóiăđn,ăđc
tha nhnănhălƠămt sc mnh tim n,ăđc khngăđnh v tm quan trng trong
phát trinăkinhădoanh,ănhngăhu ht các doanh nghip ch dng  mcăđ tìm hiu,
hocăđaăraănhng gii pháp cmătínhăchungăchungămƠăchaăcóănhng gii pháp c
th phù hp cho tng doanh nghip. Công ty thuc lá BnăTreăcngănm trong s
đó.ăCôngătyăcóăquáătrìnhăhìnhăthƠnhăgnă25ănm,ăcôngătyăcngăs hu mt nnăvnă
hóa doanh nghip caămình,ănhngălƠăvnăhóaădoanhănghip t phát. Nguyên nhân
do công ty phát trin gn nh t phát qua nhiu thi k, không có mc tiêu rõ ràng,
không có chin lc c th, hu nh ch gii quyt theo yêu cu thc t sn xut
kinh doanh hin ti.Vnăhóaădoanhănghip ti công ty hinănayăcngăcóănhngăđim
mnh góp phn phát trin sn xut kinh doanh caăcôngăty,ănhngăcngăcóănhng
đim cn phi saăđi, nhngăđim cn xây dng mi phù hp viăđnhăhng kinh
doanh ca công ty trong tình hình hinănayăcngănhătrongătngălai.ăChínhăvìăvy,
tôiăđưăchnăđ tài lunăvnătt nghipă“HoƠnăthin ba cpăđ vnăhóaădoanhănghip
ti Công ty Thuc lá Bn Tre”ănhm góp mt phn công sc nh bé ca mình cho
s phát trin ca công ty.
2.ăMcătiêuănghiênăcu
oălng và nhn dng ba cpăđ vnăhóaăti Công ty Thuc lá Bn Tre hin
ti,ăxácă đnh nhng k vng v vnăhóaădoanhă nghip mà công ty cnă vnă ti.
Trênăcăs phân tích s khác bit gia thc trng vnăhóaăvà vnăhóaămong mun
đ đ xut nhng gii pháp hoàn thinăvnăhóaăcôngăty.
3.ăiătngăvƠăphmăviănghiênăcu
iătng nghiên cuălƠăvnăhóaădoanhănghip trong phm vi Công ty Thuc
lá Bn Tre.
4.ăPhngăphápănghiênăcu
3


ơyălƠăđ tài trin khai, s dng mô hình ba cpăđ vnăhóaăca Edgar Schein
vƠămôăhìnhăvnăhóaătheo Kim Cameron và Robert Quinn. ng thi áp dng công

c đoălng OCAI (The Organizational Culture Assessment Instrument) phát trin
biăhaiăôngăvƠăđưăthc hin có hiu qu tiăhnă10.000ădoanh nghip trên th gii.
Trongănc,ăđưăcóăhai đ tài nghiên cuătheoăphngăphápăny.  tài th nht
“Vnăhóaădoanhănghip ti Công ty c phn Xut Nhp khu Lâm Thy sn Bn
Tre”ăca tác gi LuăTh Tuyt Nga, lunăvnăthcăsăkinhăt,ăđi hc kinh t Thành
ph H Chíăminh,ănmă2011.ă tài còn hn ch v phngăphápăthuăthp s liu,
không thu thp s liu ca khách hàng.  tài th hai “HoƠnăthinăvnăhóaădoanhă
nghip tiăcăquanăTngăcôngătyăphátăđină1”ăca tác gi Trn Trng Lý, lunăvnă
thc s kinh t,ăđi hc kinh t Thành ph H Chíăminh,ănmă2014.ă tài còn hn
ch doăchaăth hin rõ mi liên h gia hai mô hình.
i vi Công ty Thuc lá BnăTre,ăđ tài s dngăphngăphápănghiênăcu
thc tinăthôngăquaăđiu tra bng bn câu hi. Bn câu hi th nht v ba cpăđ
vnăhóaădoanhănghip cho ba điătng:ălưnhăđo, công nhân viên và khách hàng.
Riêng khách hàng và nhà cung cp ch kho sát  cpăđ mt là cpăđ nhng giá tr
vnăhóaăhu hình. Bn câu hi th hai có 24 câu hi theo mô hình Kim Cameron và
Robert Quinn.Trênăcăs kt qu thu thpăđc, dùng công c thng kê mô t đ
xácăđnhăcácăđiălngăđcătrngăchoăcácăloiăhìnhăvnăhóa,ăt đóăxácăđnhăđc loi
vnăhóaăđangăthng tr hin ti. S khác nhau gia hai loiăhìnhăvnăhóaăhin ti và
tngălaiălƠăcăs đ đ raăđnhăhngăthayăđiăvnăhóa.ăng thi, kt hp vi kt
qu kho sát ba cpăđ vnăhóa, kt hp thu thp s liu th cp đ đ ra các gii
pháp hoàn thinăvnăhóaăti công ty.
5.ăKtăcuăca lunăvn
Ngoài phn m đu và phn kt lun, ni dung chính lunăvnăcóă3ăchng:
Chngă1.ăTng quan v vnăhóaădoanhănghip
Chngă2.ăThc trngăvnăhóaădoanhănghip ti Công ty Thuc lá Bn Tre
Chngă3.ăMt s gii pháp nhm hoàn thinăvnăhóaădoanhănghip ti Công
ty Thuc lá Bn Tre
4

Chngă1: TNGăQUANăVăVNăHịA DOANHăNGHIP
1.1ăKảÁẤăNẤMăVăVNăảÓAăDOANảăNẢảẤP
1.1.1ăKểáiănimăốăốnăểựa
Sut nhiuăngƠnănmănay,ăconăngi huănhăkhôngăcóăthayăđi v mtăcăth,
nhngăv phngăthc sng đưăbinăđi ngày càng phc tp, phong phú. Nhng
binăđiăđóătp hp liăđc gi là phát trinăvnăhóa.ăQuyălut lch s - vnăhóaătr
thành quy lut ch đo, chi phi s phát trin caăconăngi,ătrongăđóăcăch di sn
(truyn kinh nghim qua giáo dc) gi vaiătròăchính.ăCăch di snălƠăcăch th h
trc truyn cho th h sau thông qua giáo dc bng các sn phmăvnăhóa,ăvnăhóaă
vt th vƠăvnăhóaăphiăvt th.
Có rt nhiuăđnhănghaăv vnăhóa.Tùyătheoăcácătip cn s cóăđnhănghaăphùă
hp.Theo mtăđnhă nghaă c đină đc chp nhn rng rãi do E.B.Taylor (1832-
1917,ăAnh)ăđaăraăthìăvnăhóaălƠăt hp các tri thc, nim tin, ngh thut,ăđoăđc,
lut pháp, phong tc,ăcácănngălc,ăvƠăthóiăquenăkhácămƠăconăngi viătăcáchălƠă
thành viên ca xã hi tip thuă đc (Phm Minh Hc, 2012).  trangă cuiă bnă
tho Nhtă kỦătrongătù (1942)ă diă tiêuă đă Mcăđcă sách,ă Hă Chíă Minhă đưă nêuă Ủă
nghaăhtăscăbaoăquátăvăvnăhóa: Vìălăsinhătnăcngănhămcăđíchăcaăcucăsng,ă
loƠiăngiămiăsángătoăvƠăphátă minhăraăngônăng,ăchăvit,ăđoă đc,ăphápălut,ă
khoaăhc,ătônăgiáo,ăvnăhc,ănghăthut,ănhngăcôngăcăchoăsinhăhotăhƠngăngƠyăvă
mc,ăn,ăăvƠăcácăphngăthcăsădng.ăToƠnăbănhngăsángătácăvƠăphátăminhăđóă
tcălƠăvnăhóa.ăVnăhóaălƠăsătngăhpăcaămiăphngăthcăsinh hotăcùngăviă
biuăhinăcaănóămƠăloƠiăngiăđưăsnăsinhăraănhmăthíchăngănhngănhuăcuăđiă
sngăvƠăđòiăhiăcaăsăsinhătn. T nhn thc y, H ChíăMinhăđaăraăkháiănim v
vnăhóa:ăVnăhóaălƠăs tng hp ca miăphngăthc sinh hot cùng vi biu hin
caănóămƠăloƠiăngiăđưăsn sinh ra nhm thích ng vi nhng nhu cu caăđi sng
vƠăđòiăhi ca s sinh tn. VnăhóaătrongăquanănimăcaăHăChíăMinh,ăđnănay,ăvnă
phùăhpăviăquanănimăcaăUNESCOăvƠăthăgiiănóiăchung.VnăhóaălƠătngăthăcácă
hăthngăgiá trăbaoăgmătìnhăcm,ătriăthc,ăvtăcht,ătinhăthnăcaăxưăhi.ăVnăhóaă
baoăgmăcăphngăthcăsng,ăquynăconăngi,ăcácătruynăthngătínăngng.
5

VnăhóaăđcăphơnăthƠnhăvnăhóaăvtăchtăvƠăvnăhóaătinhăthnăhayăvnăhóaă
vtăthăvƠăvnăhóaăphiăvt th.ăTheoăcácăphơnăchiaănyăthìăvnăhóaăđcăhiuălƠătoƠnă
bănhngăgiáătrăvtăchtăvƠătinhăthnămƠăloƠiăngiătoăraătrongăquáătrìnhăphátătrină
caăxưăhi.
TheoăHăChíăMinhăthìăvnăhóaăkhôngăchăgnăviăkinhătămƠăcáiănyăcònălƠă
tină đ,ăđiuăkinăphátă trină caă cáiă kia,ă hnăthă na,ă că kinhă tă vƠă vnă hóaă đuă
hngătiăsăphátătrinătngăthăchungăhnălƠăphátătrinăxưăhi.ăGiaăkinhătăvƠăvnă
hóaăđôiăkhiăcóăsăphátătrinăcùngăchiu,ăđôiăkhiăliăngcăchiu.ăTngătrngăkinhătă
nuă khôngă cóă bină phápă đnhă hngă să nhă hngă khôngă ttă đnă tă nhiên,ă môiă
trng,ăđoăđc,ăquanăhăconăngi.ăHăChíăMinhăđưăchăraăvnăđăphátătrinăbnă
vngăkhiăvnăhóaătoăđngălcăchoătngătrngăkinhătăvƠăphátătrinăcácăgiáătrăcaă
conăngiă(HăTinăDng,ă2014).
1.1.2ăKểáiănimăốăốnăểựaăếỊanểănỂểiị
Tp hp mt s ngi cùng làm vic vi nhau s tt yuăhìnhăthƠnhănétăđc
trngăriêngăca nhóm hay t chc.Theo thi gian, nhng nét riêng này s toăraăvnă
hoá nhóm hay t chc.  d hình dung, chúng ta có th hiuăvnăhóaăca doanh
nghip gingănhăcáătínhăvƠăđcăđim ca ca doanh nghipăđó.ăCngănhăcáătínhă
vƠăđcăđim cá nhân giúp kimăsoátăvƠăđnhăhng hành vi caăcáănhơnăđó,ăvnăhóaă
cngăđnhăhng và kim soát hành vi ca các thành viên trong doanh nghip thông
qua các chun mcăđưăđcăduyătrì.ăNhăvy có th xem vn hóa doanh nghip là
h thng các chun mc hành vi và các giá tr đc chia s gia các thành viên
trong doanh nghip, có nh hng mnh đn thái đ, cách thc hành đng ca các
thành viên trong t chc đó.
Theo Edgar H.Schein (Vn hóa doanh nghip và s lãnh đo, 2010) thì vn
hóa là sn phm ca s hc hi mang tính xã hi. Vn hóa ca mt doanh nghip là
mô hình mu v các vn đ hc hi đc khi gii quyt vn đ điu chnh cho phù
hp vi bên ngoài hoc hi nhp bên trong đc hng dn, truyn đt li cho các
thành viên. iu ny tr thành hin nhiên trong doanh nghip, tr thành cách thc

đúng đn đ nhn thc và quyt đnh các hành vi và đc chuyn giao t th h ny
6


sang th h khác thông qua vic hng dn các thành viên mi.Tóm li, theo Edgar
H.Schein (2010) thì vn hóa doanh nghip là tng hp nhng quan nim chung mà
các thành viên trong doanh nghip hc đc trong quá trình gii quyt các vn đ
ni b và x lý các vn đ môi trng v mô ca doanh nghip.
Mô hình mu v các gi đnh cn bn
1
, nhng vn đ hc hi ca các cá nhân
trong doanh nghip bao gm: các chun mc hành vi ca các thành viên trong quan
h; các chun mc ca nhóm; các giá tr đc đng thun; trit lý chính thng; các
quy đnh ngm hiu; bu không khí tp th; các k nng cn thit; các thói quen t
duy hoc ngôn ng; các ý ngha đc chia s; các li n d đc thù; các nghi thc
và l k nim.
Trên c s tng hp, k tha nhng nghiên cu ca các hc gi, mt đnh
ngha vn hóa doanh nghip dc đa ra và rt thông dng  Vit nam:“Vn hóa
doanh nghip là mt h thng các ý ngha, giá tr, nim tin ch đo, cách nhn thc
và phng pháp t duy đc mi thành viên trong doanh nghip đu đng thun và
có nh hng  phm vi rng đn cách thc hành đng ca tng thành viên trong
hot đng kinh doanh, to nên bn sc kinh doanh ca doanh nghip đó” ( Th
Phi Hoài, 2009, trang 19).
1.2 CÁCăCPăăVNăảÓAăDOANảăNẢảẤP
Theo Edgar Schein,ăvnăhóaădoanhănghip có th chia thành ba mcăđ khác
nhau.ăơyălƠăcáchătip cnăđiăt hinătngăđn bn cht ca mt nnăvnăhóa.
1.2.1ăNểnỂăỂiáătrăốnăểựaăểỐăểìnể
Nhng giá tr vnăhóaăhuăhìnhăđc th hin ra bên ngoài, d nhn bit nht
caăvnăhóaădoanhănghip. Nó bao gm nhng hinătng, s vtămƠăconăngi có
th nhìn, nghe, cm nhnăđc, bao gm:

+ Kin trúc, cách bài trí, công ngh sn xut, sn phm:
Nhng kinătrúcăđcătrngăca mt t chc bao gm kin trúc ngoi tht và
thit k ni tht. Nhng công ty mun gây nătng vi miăngi v s khác bit,
thành công và sc mnh bng nhng công trình kinătrúcăđc bitănhălƠămt biu

1
Gi đnh cn bn là nhng điu đc coi là đng nhiên mà ngi nào không chp nhn s b coi là k
ngoài cuc và t đng b loi b.
7


tng và hình nh ca t chc. Nhng thit k ni thtăcngăđc các công ty quan
tơmănhăb trí vt dng, liăđi,ăphng tin làm vic, màu sc,
+ăCăcu t chc, ni quy, quy ch, l nghi, sinh hotăvnăhóa:
Mt trong s nhng biuătrngăca VHDN là nghi l.ăơyălƠănhng hotăđng
đc chun b chuăđáoădi các hotăđng, s kinăvnăhóaăđc t chcăđnh k
hayăđt xut. Doanh nghip s dng l nghiănhămtăcăhiăđ gii thiu nhng giá
tr ca t chc, to điu kin nâng cao nhn thc, chia s nim tin, thng nht hành
đng và tht cht mi quan h gia các thành viên.
+ Biuătng, logo, khu hiu, n phm:
Logo là mt biuătng th hinăhìnhătng v mt t chc, mt doanh nghip
bng ngôn ng ngh thut ph thông. Logo là mt biuătrngăđnăginănhngăcóăỦă
nghaărt lnănênăđc các doanh nghip chú trng. Nhng n phmăđin hình có
th là bn tuyên b v s mnh, tài liu gii thiu v công ty, s vàng truyn thng,
n phmăđnh k, tài liu qung cáo, tài liuăhng dn s dng, bo hành, Nhng
tài liu ny có th giúp làm rõ mc tiêu ca t chc, nim tin và giá tr ch đo, trit
lỦăkinhădoanh,ătháiăđ vi ngiălaoăđng,ăngi tiêu dùng, xã hi.
+ Bài hát truyn thng,ăđng phc:
Bài hát truyn thng,ăđng phc là nhng giá tr vnăhóaătoăraănétăđcătrngă
cho doanh nghip và to ra s đng cm, gn bó giaăcácăthƠnhăviên.ăơyăcngălƠă

nhng biuătng to nên nim t hào ca nhân viên v công ty.
1.2.2 NểnỂ giá tr đẾ tuyên ẽ
ơyălƠăkimăch nam cho mi hotăđng ca nhân viên, bao gm:
+ Tm nhìn:
Tm nhìn là trngătháiătrongătngălaiămƠădoanh nghip mong munăđt ti.
ơyălƠăbc tranh toàn cnh trong tngălaiăcóătácădngăhng mi thành viên n lc
đtăđn.
+ S mng:
S mng nêu lên lý do tn ti ca mt doanh nghip, mcă đíchă ca doanh
nghip. S mng nêu lên vai trò, trách nhim mà t thân doanh nghipăđt ra. S
8


mng và các giá tr căbnăđnhăhng cách thcăvƠăcácăgiaiăđonăđiăđn tm nhìn
mà doanh nghipăđưăxácăđnh.
1.2.3 NểnỂ giá tr nỂm đnể
Xã hi nói chung và các t chc hoc mt nhóm nói riêng cn thng nhtăđơuă
là s tht,ăđơuălƠăchơnălỦ,ălƠmăth nƠoăđ đoălng thi gian, phân b không gian,
bn chtă conăngi là gì, làm th nƠoăđ miă ngi sng hài hòa viă nhau.ăơyă
chính là các giá tr ngmăđnh. Các giá tr ngmăđnhălƠăcăs choăcácăhƠnhăđng,
đnhăhng s hình thành các giá tr trong nhn thc ca mi cá nhân, bao gm:
1.2.3.1 LỦătng:
Bao gmăcácălnhăvc:
+ Bn cht ca s tht và chân lý: S thtăđc phân ra các loiănhăsau.
- S tht t nhiên: Nhng s vic có th xácăđnh bng thc nghim, bng nhng
kim chng khách quan
2
.
- S tht mang tính xã hi:ăLiênăquanăđn nhng s vt mà các thành viên trong
nhómăđuăđánhăgiáănhănhau,ăkhôngăth hin ra bên ngoài, không th kim tra bng

thc t. Ví d: ý thc h, nim tin tôn giáo, nhân sinh quan.
- S tht ca cá nhân: Nhng gì cá nhân t tri nghimăđcăvƠălƠăchơnălỦăđi vi
h. Trong mt xã hi kiu truyn thng, da trên th bc, mt phát biu caăngi
cao tuiăđc coi là có giá tr vƠăchơnălỦ.ăNhngătrongă mt xã hi mang tính cá
nhân ch nghaăthìăphi yêu cu chng minh bng nhng bng chng.
Vi mt s t chc, s tht và l phi là kt qu ca mt quá trình phân tích,
đánhăgiáătheoănhng quy lut, nhng chân lý. Mt s t chc khác cho rng s tht
và l phiălƠăquanăđim, là ý kin caăngiălưnhăđo do s tinătng tuytăđi vào
ngiăđngăđu t chc. Có t chc cho rng, nhng gì còn li sau cùng là l phi,
là s tht.
Ngoài ra, trong doanh nghip nhng giá tr đc các thành viên chp nhn
đc tip tc duy trì theo thi gian và dn dnăđcăcoiălƠăđngănhiên,ătheoăthi

2
Kimătraămangătínhăkhoaăhc.
9


gian nó tr thành giá tr ngmăđnh. Các giá tr ngmăđnh rtăkhóăthayăđi và nh
hng rt lnăđn phong cách làm vic, giao tipăvƠăđi x.
+ Bn cht ca thi gian:
Khiăconăngi khác nhau v nhng nhnăđnh v thi gian s phát sinh nhng
vnăđ ln v quan h, giao tip. Chúng ta hãy tri nghim tình hung mtăngi
ch trì mt cuc hpă đangă đ mt tía tai vì mt s ngi d hpă điă tr.ă Nhngă
nhngăngiăđiătr thìăciăđùa,ăvuiăv nhăkhôngăcóăchuyn gì xy ra. S lch pha
ny là do nhn thc khác nhau v thi gian.
Ti cpăđ t chc, chúng ta có th phân bităcácăcôngătyăcóăđnhăhng (1)
quá kh,ătăduyănhiu v các s kinăđưădin ra; (2) hin ti, ch lo lng sao cho
hoàn tt nhim v hinănay;ă(3)ătngălaiăgn,ăquanătơmăđn kt qu ca tng quý;
vƠă(4)ătngălaiăxa,ăđuătănhiu cho nghiên cu phát trin hoc xây dng th phn

vi phí tn là s t b nhng khon liătrc mt. Hoc ví d v mt t chc sng
vi quá kh, t mãn vi nhng thành tu rc r đưătngăđtăđcătrcăđng thi
khôngăđ tơmăđn nhng thách thc  hin ti vƠătngălai.
V tính chtăđnătuyn,ăđaătuyn. Trong nhiu tác phm chuyên sâu v vnă
hóa quc gia dân tc, nhiu nhà nghiên cuăđưăch ra rng ti Hoa K hu ht các
nhà qunălỦăđu coi thiăgianălƠăđnătuyn
3
, hoàn toàn là mtăđng tuyn tính có
th phơnăchiaăđc thành các cuc hn và nhng khong trngăkhác,ănhngătrongă
mi khong thiăgianăthìăngi ta ch có th lƠmăđc mt vic duy nht. Thi gian
đc coi là th hàng hóa có giá tr, có th đc s dng, b lãng phí hocăđc
tranh th mt cách hiu qu.ăKhiăđưăs dng ht mtăđnăv thi gian thì không bao
gi ly liăđc na.ăNgc li mt s vnă hóaăti Nam Âu, châu Phi và Trung
ôngăli coi thiăgianălƠăđaătuyn
4
, mt loiăphngătinăđcăđnhănghaăbng khi
lng công vicăđc hoàn tt ch không ch là qua chicăđng h,ătrongăđóăngi
ta có th tin hành cùng mt lúc nhiu công vic khác nhau. Các nhà qun lý nào có
khái nim ny s cùng lúc x lý nhiu vic vi nhiu thuc cp, nhiuăđng nghip
ngang cp và thm chí nhiuălưnhăđo, trong mi thiăđim còn nhiu vic d dang.

3
Monochronic.
4
Polychronic.
10


+ Bn cht ca không gian:
Mt trong nhng cách d nhn bit v vnăhóaăcp bc và chc v trong t

chc là v tríă vƠă kíchă thc caă vnă phòngă lƠmă vic.Trong hu ht các t chc,
không gian có quang cnhăđp nht và v trí tt nhtăđc dành cho nhng nhân vt
có v trí cao nht.
+ Bn cht, hành đng và các mi quan h con ngi:
- Bn cht con ngi:
Mt s t chc cho rng bn chtăconăngiălƠăli bing, tinh thn t ch,
kh nngăsángăto kém. Mt s t chc khác li cho rngăconăngi có tinh thn t
ch cao, có trách nhim và có kh nngăsángăto tim n,ăđánhăgiáăcaoăkh nngăca
ngiălaoăđng,ăđ caoăngiălaoăđngăvƠăcoiăđóălƠăchìaăkhóaăca s thành công.
Cácăquanăđim khác nhau dnăđn nhngăphngăphápăqun lý khác nhau và có tác
đngăđn nhân viên theo nhng cách khác nhau.
- Hành đng con ngi:
V hƠnhăviăconăngi,ăc s ca hành vi cá nhân trong t chcăcnăc vào thái
đ, tính cách, nhn thc và s hc hi ca miăngi.ăQuanăđim và hành vi cá
nhân có s khác nhau gia phngăôngăvƠăphngăTơy.ăNgiăphngăTơyăquană
tâm nhiuăđnănngălc, s c gng và th hin bn thân bng nhng vic làm c
th.ăTrongăkhiăngiăphngăôngăcoiătrng v th nên có li sngăđ c chng t
mình và th hinăquaăđa v xã hi.
- Quan h gia con ngi vi môi trng:
Miăngi, mi t chc có nhn thc khác nhau v mi quan h ny. Mt
quanăđim cho rng h có th làm ch trong mi tình hung, trong miămôiătrng
khácănhau.ăQuanăđim th hai thì cho rng cn phi hòa nhp viămôiătrng và hn
ch đn mc thp nht nhngătácăđng bt li caămôiătrng.ăQuanăđim th ba thì
cho rng không th thayăđiăđc nhng gì mà s phnăđưăanăbƠiăvƠăphi chp nhn
s phn.
- Quan h gia con ngi vi con ngi:
11


V mi quan h ny, mt s t chc ng h thành tích và s n lc ca mi cá

nhân, mt s khác li khuyn khích s hp tác và tinh thn tp th.
1.2.3.2ăGiáătr,ănimătinăvƠătháiăđ.
Giá tr liênăquanăđn chun mcă đoăđc. Chng hn, nhng cá nhân và t
chcăđánhăgiá cao tính trung thcăthìăhƠnhăđng ca h tht thà.
Nim tin là khái nimăđ cpăđn vic miăngi cho rng th nƠoălƠăđúng,ăth
nào là sai. Trong thc t thì khó tách ri hai khái nim ny vì trong nim tin luôn
chaăđng nhng giá tr. Ví d, nhng ngi coi trng tính trung thc luôn tin rng
ch cóăhƠnhăđng tht thà thì cui cùng hotăđng s có kt qu. Nim tin ca lãnh
đo dn dnăđc chuyn hóa thành nim tin ca tp th thông qua nhng giá tr,
dn dn chúng tr thƠnhălỦătng ca nhngăngi trong t chc.
Tháiăđ là cht gn kt nim tin vi giá tr thông qua tình cm.ăTháiăđ đc
đnhănghaălƠămtăthóiăquenătăduyătheoăkinhănghimăđ phn ng theo mt cách
nht quán mong mun hoc không mong munăđi vi s vt, hinătng.ăTháiăđ
là nhng phán xét, da trên cm giác, tình cm.
1.2.3.3ăLchăsăphátătrinăvƠătruynăthngăvnăhóa.
Lch s phát trin và truyn thngăvnăhóaăcóătrc và tn ti bt chp mong
munăvƠăquanăđimăđnhăhng caălưnhăđo hin nay.Tuy nhiên, không th ph
nhn vai trò quan trng và nhăhng caăchúngăđn vic xây dng,ăđiu chnh và
phát trin nhngăđcătrngăvnăhóaămi. Nhng truyn thng, tp quán, nhng yu
t vnăhóaăđưăđnh hình trong quá kh va là ch daănhngăcngăcóăth là rào cn
trong quá trình xây dng và phát trin nhngăđcăđimăvnăhóaămiă( Th Phi
Hoài, 2009).
1.3 VAI TRÒ CA VN HÓA DOANH NẢảẤP
Vn hóa doanh nghip có vai trò rt to ln đi vi vic nâng cao hiu qu hot
đng ca doanh nghip. Doanh nghip mun đng vng trong thi k cnh tranh
gay gt hin nay, nht thit phi xây dng VHDN.
+ VHDN là phng thc phát trin sn xut kinh doanh bn vng:
Phát trin vn hóa trong hot đng kinh doanh giúp doanh nghip không
nhng tha mãn đc nhu cu tìm kim li nhun mà còn giúp các ch th kinh
12

doanh t th hin mình, đc xã hi tôn trng. Mi quan h ny là nn tng c s
cho doanh nghip phát trin bn vng (H Tin Dng, 2014).
+ VHDN là ngun lc phát trin sn xut kinh doanh:
Trong t chc sn xut kinh doanh, vai trò ca vn hóa th hin qua vic chn
la chn phng thc kinh doanh, sn phm, dch v phù hp vi ngi tiêu dùng
trên tt c các mt trong đó có lut pháp, tp quán, phong tc, Khi xét các yu t
vn hóa ny  góc đ kt tinh vào hot đng kinh doanh thì nó chính là ngun lc
ni sinh cho phát trin kinh doanh.
Ngoài ra, trong quan h, đi x ni b; trong giao lu, giao tip vi khách
hàng, đi tác trong và ngoài nc; trong thc hin trách nhim xã hi vi chính
quyn, vi cng đng thì nhân t vn hóa có vai trò rt quan trng cho vic tht
cht, nâng cao quan h, cng c lòng tin to điu kin thun li cho hot đng sn
xut kinh doanh.
+ VHDN điu chnh hành vi ca nhân viên:
Các chun mc,ăgiáătrăđcăphnăánhătrongăVHDNăbaoăhƠmăcănhngănguyênă
tcăđoăđcăchung,ăxácăđnhărõănhngăhƠnhăviăđoăđcăcaăthƠnhăviênătrongădoanhă
nghip;ăbiuădngănhngăhƠnhăviătt,ălênăánănhngăhƠnhăviăxu,ătăđóămiăngiă
bitănênălƠmăgìăvƠăkhôngănênălƠmăgì.ăNhngănguyênătcănyăhngădnăcáchăcăxă
caăcácăthƠnhăviên;ăbaoăhƠmăcăvănghaăvăvƠăbnăphnăcaămiăthƠnhăviênăđiăviă
doanhănghipănóiăriêng,ăđiăviăxưăhiănóiăchung.ăTrongăhăthngăgiáătrăcaăcácă
côngătyămuămcăbaoăgiăcngăcóănhngăđcătínhănhătrungăthc,ăliêmăchính,ăkhoană
dung,ătônătrngăkháchăhƠng,ătônătrngăkălut,ătínhăđngăđiăvƠăsnăsƠngăhpătác.ă
+ VHDN đnh hng cho hot đng ca doanh nghip:
VHDNăcóătínhănăđnhăvƠăbnăvng.ăNóăquanăhăsơuăscătiăsămnhăvƠătrită
lỦă kinhă doanhă caă doanhă nghip,ă toă thƠnhă đnhă hngă cóă tínhă chtă lơuă dƠiă choă
doanh nghip.ăVHDNăluônăđóngăvaiătròănhămtălcălngătpătrung,ălƠăỦăchíăthngă
nhtăcaătoƠnăthănhơnăviênădoanhănghip.ăSăphátătrinăbnăvngăcaămtădoanhă
nghipămtămtăđòiăhiăphiăcóăchinălcăkinhădoanhăviănhngămcătiêuălơuădƠi,ă

13


mtăkhácăphiăcóăsămmădo,ădăthíchăngătrongămôiătrngăkinhădoanhădăthayă
điăvƠăsăhătrăđcălcăcaănnăvnăhóaădoanhănghipăphùăhp.
+ăVHDNătoănênăphongăcáchăriêngăchoădoanhănghip:
CácăyuătătoănênăVHDNărtăđaădngănhngăcngărtăđcăthùăchoămiădoanhă
nghip.ăChínhăvìăvy,ăVHDNătoănênăphongăcácăriêngăchoădoanhănghipăgiúpăphơnă
bitărõărtăvnăhóaăcaădoanhănghipănyăvƠădoanhă nghipăkhác.ăPhongăcáchă caă
mtădoanhănghipăthƠnhăcôngăthngăgơyănătngămnhăchoăngiăbênăngoƠiăvƠălƠă
nimătăhƠoăcaăcácăthƠnhăviênătrongădoanhănghip.
+ăVHDNătoănênăsăgnăbóăcaănhơnăviên:
Nhơnăviênă trungăthƠnhăvƠăgnăbóălơuădƠiăviăkhiăhăthyăhngăthúălƠmăvică
trongămôiătrngădoanhănghip,ăcmănhnăđcăbuăkhôngăkhíălƠmăvicăthơnăthin,ă
nngăm,ăphátătrinăcáănhơn,ăkhngăđnhăbnăthơn, Mtădoanhănghipăchăphátătrină
khiă nhơnă viênă nhnă thcă đúngă vă vaiă tròă caă mình,ă nhnă thcă đúngă vă mcă tiêuă
chungă vƠă miă ngiă snă sƠngă lƠmă vică ttă că vìă mcă tiêuă chungă đó.ă Mtă doanhă
nghipăchăphátătrinăkhiănhơnăviênăcăthìătrungăthƠnh,ăđngăthiădoanhănghipăcóă
scăthuăhútămnhăđiăviălcălngălaoăđngăbênăngoƠiănóiăchungăvƠăngiătƠiăgiiă
nóiăriêng.ăTtăcăđiuănyăcóăđcăkhiădoanhănghipăcóămtănnăvnăhóaăphùăhp.
1.4 CÁC YU T Nả ảNẢ N S HÌNH THÀNH VHDN
Quá trình hình thành VHDN là mt quá trình lâu dài và chu s tácăđng ca
nhiu yu t,ătrongăđóăcóăba yu t căbnălƠăvnăhóaădơnătc,ăngiălưnhăđo và s
hc hi t môiătrng bên ngoài.
1.4.1 Vn hóa dân tẾ
VHDN là mt tiuăvnăhóaănmătrongăvnăhóaădơnătc. Mi cá nhân trong nn
VHDNăcngănm trong mt nnăvnăhóaădơnătc c th, vi mt phn nhân cách
tuân theo các giá tr vnăhóaădơnătc. Và khi tp hp thành mt nhóm hotăđng
trong doanh nghip nhng cá nhân ny s mang theo nhngănétănhơnăcáchăđó.
1.4.2 NỂi lãnh đỊ

Ngiălưnhăđo doanh nghip không nhngălƠăngi quytăđnhăcăcu t chc
ca doanh nghipămƠăcònălƠăngi quytăđnh các biuătng, ý thc h, nim tin,
14


nghi l ca doanh nghip. Qua quá trình xây dng và phát trin doanh nghip, h tă
tng và tính cách caălưnhăđo s đc phn chiu lên VHDN.
1.4.3 NểnỂ giá tr tích ệỔ
Có nhng giá tr VHDN không thuc v vnăhóaădơnătc,ăcngăkhôngăphi do
nhƠălưnhăđo doanh nghip sáng to ra mà do tp th trong doanh nghip to dng
nên.ăChúngăđc hình thành mt các vô thc hoc có ý thc và nhăhngăđn hot
đng ca doanh nghipăcngăcóăth tiêu cc hoc tích cc. Hình thc nhng giá tr
ny rtăphongăphúănhăsau:
+ Nhng kinh nghim tp th ca doanh nghip:ăơyălƠănhng kinh nghim rút ra
đc khi x lý các vnăđ chung.ăSauăđóăđc tuyên truyn và ph bin chung cho
toƠnăđnăv và tip tc truyn li cho các th h nhân viên .
+ Nhng giá tr hc hi t các doanh nghipăkhác:ăRútăraăđc t nhngăchngă
trìnhăgiaoălu,ănhngăkhóaăđƠoăto m.
+ Nhng giá tr do các thành viên mi mang li: Vic tip nhn nhng giá tr ny
thng tri qua mt thi gian dài mt cách có ý thc hoc vô thc.
+ Nhngăxuăhng hocătrƠoăluăxưăhi: v nămc, s dng dng c,ăphngătin
cá nhân, phong cách làm vic.
Nhìn chung các hình thc ca nhng giá tr hc hi trong doanh nghip rt
phong phú. NhngănhƠălưnhăđo khôn ngoan là nhngăngi bit cách ng x vi
nhng giá tr nyăđ đt hiu qu qun tr cao nht, toănênămôiătrngăvnăhóaăh
tr đc lc cho hotăđng ca doanh nghip.
1.5 MÔ HÌNH VN HÓA THEO KIM CAMERON VÀ ROBERT QUINN,
CÔNG C ÁNả GIÁ VN HÓA DOANH NẢảẤP.
1.5.1 Mô hình ốn hóa theo Kim Cameron và Robert Quinn
Có nhiu cách phân loi vn hóa t chc. Trong đ tài ny, dùng mô hình phân

loi ca 2 tác gi Kim Cameron và Robert Quinn.
Kim Cameron và Robert Quinn đư xây dng mô hình vn hóa t chc da trên
tính hng ni ậ hng ngoi và tính n đnh ậ linh hot nh sau:

15


S linh hot và tùy tin
(Flexibility and freedom to act)





Hng ni Hng ngoi
và hòa nhp và to khác bit
(Internal focus and
(External focus and
intergration) differentiation)

S n đnh và kim soát
(Stability and control)

Hình 1. 1 S đ mô hình vn hóa theo Kim Cameron và Robert Quinn
(Ngun: OCAI.)
Theo mô hình, trên trc hoành t gc ta đ v bên trái thì t chc có tính
hng ni, ngc li v bên phi thì t chc có tính hng ngoi. Trên trc tung t
gc ta đ hng lên trên thì t chc mang tính linh hot, t gc ta đ hng
xung di thì t chc mang tính n đnh. Các tính cht ny càng mnh khi càng xa
ta đ

5
.
Mt t chc hng ni nhiu hn nhiu hn là t chc coi trng vic n đnh
ni b hn so vi vic xây dng v th ca t chc, coi trng vic tha mãn nhu cu
ca nhân viên hn là tha mãn yêu cu ca khách hàng. Ngc li mt t chc
hng ngoi không ngn ngi thay đi t chc, thay đi nhân viên nhm tng v th
cnh tranh. Mt t chc coi trng tính linh hot thng không tuân theo quy đnh,
gii quyt vn đ tùy tình hung, tùy mi quan h. Ngc li mt t chc có tính n

5
Khi chúng ta thit lp mt thang đo thng nht.
VHăGIAăỊNH VH SÁNG TO
(CLAN) (ADHOCRACY)
(Linh hot, hng ni) (Linh hot, hng ngoi)

A B

D C
VH TH BC VH TH TRNG
(HIERACHY) (MARKET)
(Kim soát, hng ni) (Kim soát, hng ngoi)
16


đnh
6
li coi trng vic xây dng h thng quy đnh, quy ch, hng dn, chính
sách.
Kt hp hai khuynh hng trên ta có 4 loi hình vn hóa khác nhau. Trên bn
cung phn t ca h ta đ hình 1.1 (trang 15) ta có: cung phn t có ký hiu A

tng ng vi vn hóa gia đình, cung phn t mang ký hiu B tng ng vi vn
hóa sáng to, cung phn t mang ký hiu C tng ng vi vn hóa th trng, cung
phn t mang ký hiu D tng ng vi vn hóa th bc.
Theo mô hình, sáu khía cnh c bn đ lng hóa bn loi vn hóa trên bao
gm: c đim ni bt, lãnh đo, phong cách qun lý, s liên kt trong t chc,
trng tâm chin lc, tiêu chun ca s thành công.
Chúng ta hãy đi sâu vào tìm hiu các kiu vn hóa theo mô hình ny:
1.5.1.1 Vn hóa gia đình:
Trong t chc có vn hóa dng ny thì quyn lc có th đc trao cho bt k
thành viên nào trong t chc nhng quyn lc thc t có th da vào v th phi
chính thc. Các thành viên th hin s tôn trng và ng h lãnh đo. Các thành viên
đc đánh giá trên c s mi quan h ca h vi ngi khác và s trung thành vi
t chc.
+ c đim ni bt: Ging nh trong gia đình, mi ngi thng yêu, chia s, đùm
bc ln nhau. Bu không khí m cúng, gn gi.
+ Lãnh đo: Ngi t vn phát trin các cá nhân, ngi to ra môi trng nuôi
dng, đƠo to và h tr cho các thành viên.
+ Phong cách qun lý: Tinh thn làm vic tp th, nht trí và hp tác.
+ Mi liên kt trong t chc: S trung thành, tinh thn đng đi đc đ cao và tin
tng ln nhau. Mi liên kt và gn bó rt cao.
+ Trng tâm chin lc: Chú trng phát trin ngun nhân lc.
+ Tiêu chun ca s thành công: ánh giá s thành công da trên s phát trin
ngun nhân lc, tinh thn làm vic tp th, s gn bó.

6
Chun tc cao.
17


1.5.1.2 Vn hóa sáng to:

ơy thng là vn hóa ca các doanh nghip t nhân, doanh nghip va và
nh, nhng t chc mi thành lp, các dng doanh nghip mnh v nghiên cu -
phát trin.
+ c đim ni bt: Tính thích ng, nng đng, sáng to, đi mi, dám ngh dám
làm, chp nhn ri ro.
+ Lãnh đo: Lãnh đo đi đu trong đi mi, to nên c hi, mo him.
+ Phong cách qun lý: Chp nhn th thách cá nhân, t do.
+ S liên kt trong t chc: Tính linh đng, hng v tm nhìn. S vt tri và
khác bit đc đ cao hng ti s phát trin và đi mi.
+ Trng tâm chin lc: Hng v đi mi, to nên giá tr bn vng.
+ Tiêu chun ca s thành công: S thành công cn c vào vic đa ra sn phm và
dch v mi và đc đáo.
1.5.1.3 Vn hóa th trng:
Dng ny thng ca các công ty đa quc gia, có b dày hot đng nhng
luôn chú tâm đn cng c v th ca mình. Các công ty ny có h thng quy đnh,
chính sách đ kim soát các hot đng.
+ c đim ni bt: Hng đn kt qu đt đc, hng đn cnh tranh.
+ Lãnh đo: Tp trung vào cnh tranh và phn ng nhanh trên thng trng.
+ Phong cách qun lý: Chú trng thành qu, da trên nng lc và thành tích.
+ S liên kt trong t chc: Tp trung vào khách hàng vào mc tiêu và kt qu đt
đc.
+ Trng tâm chin lc: Hng đn li th cnh tranh và u th th trng.
+ Tiêu chun ca s thành công: Chin thng trên thng trng và đt mc tiêu
đt ra.
1.5.1.4 Vn hóa th bc:
ơy thng là dng vn hóa ca các c quan chính ph, các doanh nghip nhà
nc, các đn v s nghip. Các t chc ny thng coi trng n đnh ni b, tuân