tiết 37 hoocmon thực vật sinh học 11

Kiểm tra bài cũ:
Phân biệt sinh trưởng sơ cấp với sinh trưởng thứ cấp?
Nêu cách tính tuổi của cây gỗ?
Kiểm tra bài cũ:
Phân biệt sinh trưởng sơ cấp với sinh trưởng thứ cấp?
Nêu cách tính tuổi của cây gỗ?
Người ta tạo các loại quả không hạt như nho, dâu tây,
cam, dưa hấu, hồng, bằng cách nào?
Người ta tạo các loại quả không hạt như nho, dâu tây,
cam, dưa hấu, hồng, bằng cách nào?
Bài 35: HOOCMÔN THỰC VẬT
I. Khái niệm
I. Khái niệm
Hoocmôn thực vật là gì? Đặc điểm chung của thực vật?
Hoocmôn thực vật là gì? Đặc điểm chung của thực vật?
- Khái niệm:
Hoocmôn thực vật là các chất hữu cơ do cơ thể thực vật tiết ra có tác dụng
điều tiết hoạt động sống của cây.
- Đặc điểm chung:
+ Được tạo ra ở một nơi nhưng gây ra phản ứng ở một nơi khác trong cây.
+ Với nồng độ rất thấp nhưng gây ra những biến đổi mạnh trong cơ thể.
+ Tính chuyên hoá thấp hơn nhiều so với hoocmôn ở động vật bậc cao.
- Khái niệm:
Hoocmôn thực vật là các chất hữu cơ do cơ thể thực vật tiết ra có tác dụng
điều tiết hoạt động sống của cây.
- Đặc điểm chung:
+ Được tạo ra ở một nơi nhưng gây ra phản ứng ở một nơi khác trong cây.
+ Với nồng độ rất thấp nhưng gây ra những biến đổi mạnh trong cơ thể.
+ Tính chuyên hoá thấp hơn nhiều so với hoocmôn ở động vật bậc cao.
GV: Trong cây, hoocmôn được vận chuyển theo mạch gỗ và mạch rây
cùng dòng nước.

GV yêu cầu học sinh đọc mục I SGK trả lời câu hỏi:
HS đọc nội dung SGK và nêu ra khái niệm và các đặc điểm của hoocmôn thực vật.
GV chính xác hoá kiến thức.
II. Các loại hoocmôn
II. Các loại hoocmôn
GV: Tuỳ mức độ biểu hiện tính kích thích hay tính ức chế sinh trưởng mà
chia thành 2 nhóm là hoocmôn kích thích và hoocmôn ức chế.
GV chia lớp theo nhóm, phát phiếu học tập. Cho học sinh quan sát tranh hình,
giới thiệu tranh, ý nghĩa của hình vẽ (giải thích mô callus là gì, )
HS nghiên cứu SGK, tranh hình 35.1, 35.2, 35.3, 35.4 SGK thảo luận, trả lời
câu hỏi lệnh ở phần II hoàn thành phiếu học tập trong 15 phút.
auxin
auxin
AAB
GA
xytokinin
GA
H×nh 10: VÞ trÝ h×nh thµnh vµ
ph ¬ng h íng vËn chuyÓn cña
c¸c phytohoocmon trong c©y
Auxin Không có auxin
•
Từ lâu, nông dân châu Á đã biết đến bệnh
lúa von (foolish seedling hay bakanae):
thân sinh trưởng dài nhưng sản lượng thấp.
•
Các nhà khoa học Nhật Bản sau đó đã phát
hiện bệnh này thực chất do một loại chất
hoá học có trong nấm bệnh kí sinh trên lúa

gibberella fujikuroi gây ra.
•
Chất này được đặt tên gibberellin (GA)
theo tên loài nấm đó.
Gibberellin - chất điều hoà phân chia tế bào
thực vật
Kích thích sự sinh trưởng kéo
dài của thân (được xác định do
vai trò của GA1)
Sinh trưởng các đột biến lùn
(thiếu gene chịu trách nhiệm
tổng hợp enzyme trong con
đường tổng hợp GA)
Kích thích sự nảy mầm của hạt, củ
Kích thích sự vươn dài của các
gióng cây họ lúa
Kìm hãm sự già hoá của cây
Bên trái: cây được xử lí với cytokinin
Bên phải: cây đối chứng
•
Trong sự chín quả
Trong sự rụng lá, hoa, quả: hình thành tầng rời ở
cuống lá
Bên trái: cây được phun 50ppm
ethylene trong 3 ngày
Bên phải: cây đối chứng
Tăng kích thước quả và tạo quả không
hạt: GA kích thích cuống nho sinh
trưởng, tạo không gian cho quả phát triển
Kích thích sự sinh trưởng của cây: phun GA

Điều hoà phân chia tế bào
Bên trái: cây thuốc lá biình thường
Bên phải: 2 cây thuốc lá đột biến,
biểu hiện quá mức enzyme
cytokinin oxidase  tế bào không
phân chia



phá bỏ ưu thế ngọn
phá bỏ ưu thế ngọn


kích thích cành giâm ra rễ
kích thích cành giâm ra rễ
phụ; cây đâm cành
phụ; cây đâm cành



sử dụng auxin kích thích sự hình thành etilen
sử dụng auxin kích thích sự hình thành etilen




kích thích cây ra hoa
kích thích cây ra hoa


auxin ức chế sự rụng lá và hoa
auxin ức chế sự rụng lá và hoa
Sau 15 phút đại diện nhóm trình bày, các nhóm khác nhận xét, bổ sung.
GV chính xác hoá kiến thức.
Loại
Hoocmôn
Nơi sản sinh
Tác động
Ứng dụng
Ở mức tế bào Ở mức cơ thể
Auxin
Gibêrelin
Xitôkinin
Etilen
Axit
abxixic
Đỉnh của
thân và
cành
Đỉnh của
thân và
cành
Kích thích quá
trình phân bào
nguyên nhiễm
và sinh trưởng
kéo dài của
TB
Kích thích quá

trình phân bào
nguyên nhiễm
và sinh trưởng
kéo dài của
TB
Ở lá và
rễ
Ở lá và
rễ
Tham gia vào quá trình sống của
cây như hướng động, ứng động,
kích thích nảy mầm của hạt,
chồi; kích thích ra rễ phụ, .v.v.
Tham gia vào quá trình sống của
cây như hướng động, ứng động,
kích thích nảy mầm của hạt,
chồi; kích thích ra rễ phụ, .v.v.
Tăng số lần
nguyên phân
và tăng sinh
trưởng kéo
dài của mọi
tế bào
Tăng số lần
nguyên phân
và tăng sinh
trưởng kéo
dài của mọi
tế bào
Kích thích nảy mầm cho hạt, chồi,

củ; kích thích sinh trưởng chiều cao
cây; tạo quả không hạt; tăng tốc độ
phân giải tinh bột.
Kích thích nảy mầm cho hạt, chồi,
củ; kích thích sinh trưởng chiều cao
cây; tạo quả không hạt; tăng tốc độ
phân giải tinh bột.
Kích thích ra rễ ở cành giâm, cành
chiết, tăng tỉ lệ thụ quả (cà chua), tạo
quả không hạt, nuôi cấy mô ở tế bào
thực vật, diệt cỏ
Kích thích ra rễ ở cành giâm, cành
chiết, tăng tỉ lệ thụ quả (cà chua), tạo
quả không hạt, nuôi cấy mô ở tế bào
thực vật, diệt cỏ
Kích thích nảy mầm cho khoai tây;
kích thích chiều cao sinh trưởng của
cây lấy sợi; tạo quả nho không hạt;
tăng tốc độ phân giải tinh bột để sản
xuất mạch nha và sử dụng trong công
nghiệp sản xuất đồ uống
Kích thích nảy mầm cho khoai tây;
kích thích chiều cao sinh trưởng của
cây lấy sợi; tạo quả nho không hạt;
tăng tốc độ phân giải tinh bột để sản
xuất mạch nha và sử dụng trong công
nghiệp sản xuất đồ uống
Ở rễ
Ở rễ
Kích thích sự

phân chia TB
làm chậm
quá trình già
của TB
Kích thích sự
phân chia TB
làm chậm
quá trình già
của TB
Hoạt hoá sự phân hoá, phát sinh
chồi thân trong nuôi cấy mô callus
Sử dụng phổ biến trong công tác giống
đểtrong công nghệ nuôi cấy mô và tế
bào thực vật (giúp tạo rễ hoặc kích
thích các chồi khi có mặt của Auxin);
sử dụng bảo tồn giống cây quý
Sử dụng phổ biến trong công tác giống
đểtrong công nghệ nuôi cấy mô và tế
bào thực vật (giúp tạo rễ hoặc kích
thích các chồi khi có mặt của Auxin);
sử dụng bảo tồn giống cây quý
Lá già,
hoa già,
quả chín
Ức chế phân
chia tế bào,
làm tăng quá
trình già của tế
bào.
Ức chế sinh trưởng chiều dài nhưng

lại tăng sinh trưởng bề ngang của
thân cây.
Khởi động tạo rễ lông hút ở cây mầm
rau diếp xoắn, cảm ứng ra hoa ở cây
họ Dứa và gây sự ứng động ở lá cà
chua, thúc quả chín, tạo quả trái vụ
Khởi động tạo rễ lông hút ở cây mầm
rau diếp xoắn, cảm ứng ra hoa ở cây
họ Dứa và gây sự ứng động ở lá cà
chua, thúc quả chín, tạo quả trái vụ
Trong lá,
chóp rễ
hoặc các
cơ quan
đang hoá
già
Trong lá,
chóp rễ
hoặc các
cơ quan
đang hoá
già
Kích thích sự rụng lá, sự ngủ của hạt
(rụng quả), chồi cây, (rụng cành).
Tương quan AAB/ GA điều tiết trạng
thái ngủ và hoạt động của hạt, chồi.
Kích thích sự rụng lá, sự ngủ của hạt
(rụng quả), chồi cây, (rụng cành).
Tương quan AAB/ GA điều tiết trạng
thái ngủ và hoạt động của hạt, chồi.

IV. Tương quan Hoocmôn thực vật
IV. Tương quan Hoocmôn thực vật
GV yêu cầu học sinh đọc SGK mục IV, quan sát hình 35.3 và
hình vẽ sau:
Auxin/cytokinin cao  kích thích ra rễ
Auxin/cytokinin thấp  kích thích nảy chồi
Hiện tượng gì xảy ra ở mô Callus khi nồng độ Auxin chiếm ưu thế hoặc nồng
độ Xitôkinin chiếm ưu thế?
Hiện tượng gì xảy ra ở mô Callus khi nồng độ Auxin chiếm ưu thế hoặc nồng
độ Xitôkinin chiếm ưu thế?
Tương quan giữa cặp hm đối kháng trực tiếp với sinh trưởng là gì?
Tương quan giữa cặp hm đối kháng trực tiếp với sinh trưởng là gì?
- Tương quan của hm kích thích so với hm ức chế sinh trưởng là
ABB và Gibêrin.
Tương quan này điều tiết trạng thái ngủ và nảy mầm của hạt và
chồi.
- Tương quan giữa các hoocmôn kích thích với nhau:
Auxin/Xitôkynin
- Tương quan của hm kích thích so với hm ức chế sinh trưởng là
ABB và Gibêrin.
Tương quan này điều tiết trạng thái ngủ và nảy mầm của hạt và
chồi.
- Tương quan giữa các hoocmôn kích thích với nhau:
Auxin/Xitôkynin
Hoocmôn Ứng dụng
1. Auxin a. Ức chế hạt nảy mầm và kích thích sự rụng lá
2. Gibêrin b. Thúc quả xanh chóng chín và cảm ứng ra hoa ở
cây dứa
3. Xitôkinin c. Kích thích ra rễ của cành giâm (chiết) và kích
thích thu tinh tạo hạt

4. Êtilen d. Nuôi cấy tế bào và mô thực vật (nhân giống vô
tính) và kích thích sinh trưởng của chồi non
5. Axit
abxixic
đ. Pha ngủ cho mầm hạt, củ khoai tây và tạo quả
không hạt
Củng cố: Ghép tên Hoocmôn với ứng dụng của nó.
Bài tập về nhà:
- Học bài và trả lời câu hỏi SGK.
- Trong sản xuất nông nghiệp, người nông dân cần phải sử dụng hoocmôn
thực vật như thế nào để đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm?
- Tại sao cây lúa nước sâu (lúa ngoi) có thể luôn ngoi lên trên mặt nước
khi nước lũ tràn về (25cm/ngày)?
Bài tập về nhà:
- Học bài và trả lời câu hỏi SGK.
- Trong sản xuất nông nghiệp, người nông dân cần phải sử dụng hoocmôn
thực vật như thế nào để đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm?
- Tại sao cây lúa nước sâu (lúa ngoi) có thể luôn ngoi lên trên mặt nước
khi nước lũ tràn về (25cm/ngày)?