B GÍO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP. H CHÍ MINH
NGUYN TH PHNG THO
T́C NG CA U T CÔNG N TNG
TRNG KINH T BN TRE
LUN VN THC S KINH T
TP. H CHÍ MINH – NM 2015
B GÍO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP. H CHÍ MINH
T́C NG CA U T CÔNG N TNG
TRNG KINH T BN TRE
CHUYÊN NGÀNH: CHÍNH ŚCH CÔNG
M̃ S : 60340402
LUN VN THC S KINH T
NGI HNG DN KHOA HC:
PGS. TS. NGUYN VN S
TP. H CHÍ MINH – NM 2015
LI CAM OAN
Tôi cam đoan các kt qu nghiên cu trong lun vn là trung thc
và cha tng đc công b trong bt k lun vn nào khác.
Hc viên thc hin: Nguyn Th Phng Tho
MC LC
Trang ph bìa
Li cam đoan
Mc lc
Danh mc các t vit tt
Danh mc các hình, biu đ
Danh mc các bng
M U 1
1. Lý do chn đ tài 1
2. Mc tiêu nghiên cu và câu hi nghiên cu 2
3. i tng và phm vi nghiên cu 2
4. Phng pháp nghiên cu 2
5. ụ ngha thc tin ca đ tài 2
6. Kt cu lun vn 3
CHNG I: KHUNG Lụ THUYT VÀ TNG QUAN ĆC NGHIÊN
CU TRC 4
1.1 Khung lý thuyt 4
1.1.1 Khái nin: 4
1.1.2 Các lý thuyt v đu t công: 6
1.1.2.1. Quan đim ca trng phái tân c đin 6
1.1.2.2. Quan đim ng h s can thip ca nhà nc 7
1.1.2.3. Quan đim v s phát trin cân đi hay không cân đi 7
1.1.3. C s lý thuyt v mi quan h tác đng ca đu t công và tng
trng kinh t. 9
1.1.3.1 u t công thúc đy tng trng GDP 9
1.1.3.2. Tác đng đi mi công ngh 10
1.1.3.3. Tác đng đn chuyn dch c cu kinh t 11
1.1.3.4. Nâng cao cht lng ngun nhân lc, nâng cao nng sut lao đng
12
1.1.3.5. Tác đng thu hút các ngun lc đu t trong và ngoài nc, thúc
đy sn xut kinh doanh phát trin. 12
1.1.3.6. Tác đng nâng cao phúc li và mc sng ca ngi dân 13
1.2. Tng quan các nghiên cu trc 13
1.2.1. Các nghiên cu ca tác gi nc ngoài 13
1.2.2. Nghiên cu ca tác gi trong nc 15
1.2.3. Khái quát tác đng ca đu t công đn tng trng kinh t mt s
nc trên th gii và bài hc kinh nghim cho Vit Nam. 15
1.2.3.1. Khái quát tác đng ca đu t công đn tng trng kinh t mt
s nc trên th gii 16
1.2.3.2. Bài hc kinh nghim cho Vit Nam 19
KT LUN CHNG I 20
CHNG II: THC TRNG T́C NG CA U T CÔNG
N TNG TRNG KINH T TNH BN TRE GIAI ON
1986 - 2013 21
2.1. Tng quan v tnh Bn Tre 21
2.1.1. iu kin t nhiên và đc đim kinh t - xã hi. 21
2.1.2. Tim nng và c hi hp tác phát trin 22
2.2. Kt qu nghiên cu 25
2.2.1. Tác đng ca đu t công đn tng trng kinh t tnh Bn Tre 25
2.2.1.1 Tình hình tng trng kinh t: 25
2.2.1.2 u t toàn xã hi 31
2.2.1.3 T l đu t công trên GDP: 32
2.2.1.4 C cu đu t 35
2.2.1.5 Hiu qu s dng vn đu t (ICOR) ca tnh Bn Tre 38
2.2.2. Kt qu và hn ch ca đu t công trên đa bàn Tnh Bn Tre 40
2.2.2.1. Kt qu đt đc 40
2.2.2.2. Hn ch 41
2.2.2.3. Nguyên nhân hn ch 43
2.2.2.4. Bài hc kinh nghim rút ra t thc trng đu t công 28 nm qua
45
KT LUN CHNG II
47
CHNG III: ĆC GII PH́P NÂNG CAO HIU QU U T
CÔNG TNH BN TRE NHM MC TIÊU TNG TRNG
KINH T
48
3.1. nh hng phát trin kinh t ca Tnh Bn Tre giai đon 2011 - 2020
48
3.1.1.V phát trin kinh t: 48
3.1.2. Phát trin nhanh kt cu h tng k thut:
48
3.2. Các gii pháp:
50
3.2.1. Công tác lp quy hoch 51
3.2.2. La chn phng án đu t 51
3.2.3. La chn các lnh vc phát trin đt phá và đng lc 52
3.2.4. Huy đng các ngun vn đu t 52
3.2.5. Gii pháp v đào to, phát trin ngun nhân lc 53
3.2.6. Gii pháp v c ch, chính sách 54
3.3. Mt s khuyn ngh
54
3.3.1. i vi Tnh Bn Tre:
54
3.3.2.
i
vi Nhà nc 57
KT LUN CHNG III 61
KT LUN
63
DANH MC ĆC PH LC
T̀I LIU THAM KHO
DANH MC ĆC T VIT TT
BOT: Built-Operation-Transfer - Xây dng-vn hành chuyn giao
BT: : Built -Transfer : Xây dng- chuyn giao
DNNN: Doanh nghip nhà nc
EU: European Union - Liên minh Châu Âu
FDI: Foreign Direct Investment - u t trc tip nc ngoài
GDP: Gross Domestic Product - Tng sn phm quc ni
HDI: Human Development Index - Ch s phát trin con ngi
ICOR: Incremental Capital Output Ratio - T l gia tng vn và
xut lng
KCN: Khu công nghip
NSNN: Ngân sách Nhà nc
ODA: Official Development Assistance - Vin tr phát trin chính
thc
OECD: Organnization for Economic Co-operation and
Development - T chc hp tác phát trin kinh t
PPP: Public Private Partnerships – Hp tác công - t
XSKT: X s kin thit
BSCL: ng bng Sông Cu Long
DANH MC ĆC HÌNH, BIU
Biu đ 2.1: Tng trng GDP ca Tnh t nm 1986-2013 27
Biu đ 2.2: Tng trng GDP các khu vc t nm 2001-2013 28
Biu đ 2.3: C cu kinh t toàn Tnh qua các thi k 30
Biu đ 2.4: T l đu t trên GDP 34
Biu đ 2.5: C cu đu t giai đon 2001- 2005 37
Biu đ 2.6: C cu đu t giai đon 2006- 2010 37
Biu đ 2.7: C cu đu t giai đon 2011- 2013 38
DANH MC ĆC BNG
Bng 2.1: T l vn đu t so vi GDP ca Bn Tre và Vit Nam 32
Bng 2.2. Tng trng đu t và quy mô đu t
34
Bng 2.3. C cu vn đu t
35
Bng 2.4. H s ICOR tnh Bn Tre so vi c nc
39
1
M U
1. Lý do chn đ tài
Theo mc tiêu phát trin kinh t ca Tnh Bn Tre giai đon 2011 – 2020: Xây
dng Bn Tre đn nm 2020 có tc đ phát trin kinh t - xã hi tng xng
vi các đa phng trong Vùng; thu nhp bình quân đu ngi mc trung
bình. Tip tc phát huy li th v trí tip giáp vùng kinh t trng đim phía
Nam và th mnh v phát trin kinh t vn, kinh t bin đ tng bc nâng
cao đi sng vt cht tinh thn ca nhân dân, phát trin đng b kt cu h
tng, vn hóa - xã hi và ngun nhân lc; đy mnh hi nhp quc t, tng
cng liên kt phát trin nht là vi các đa phng trong vùng đng bng sông
Cu Long và vùng kinh t trng đim phía Nam. C th:
Tc đ tng trng kinh t bình quân tng 13,8%/nm trong 10 nm, trong đó
giai đon 2011 - 2015 đt 13%/nm và giai đon 2016 - 2020 đt 14,5%/nm.
GDP bình quân đu ngi đt khong 1.600 USD vào nm 2015 và khong
3.300 USD vào nm 2020; ch s HDI đt khong 0,9.
C cu kinh t chuyn dch theo hng tng dn t trng công nghip, xây
dng và dch v, gim dn t trng nông nghip. D kin đn nm 2015, t l
c cu các ngành nông nghip - công nghip, xây dng - dch v là 30,3% -
27,4% - 42,3%; đn nm 2020 là 19,2% - 32,6% - 48,2%.
Tuy nhiên, nn tng đ đt đc ch tiêu trên cha hình thành đy đ. Kt cu
h tng kém phát trin đc xem là mt trong nhng nút tht ca tng trng
kinh t. Thc trng kinh t Bn Tre đt ra vn đ là nhu cu
vn đu t là rt
ln. Trong đó, vic huy đng và s dng vn đu t phát trin ca Nhà nc
(đu t công) có mt ý ngha
quan trng. u t công đóng vai trò to nhng
nn tng vt cht k thut quan trng cho đt nc, là “cú huých” đi vi mt
s ngành và vùng trng đim, đng thi thúc đy thc hin các chính sách
2
phúc li xã hi, đm bo an ninh, quc phòng. Mc dù có đóng góp quan trng
vào s phát trin kinh t - xã hi, song đu t công Vit Nam nói chung và
Tnh Bn Tre nói riêng trong thi gian qua đc xem là kém hiu qu. iu
này đã đc nói rt nhiu trên các phng tin thông tin đi chúng, trong các
phiên cht vn ti các k hp quc hi, hi đng nhân dân Tnh và trong các
hi tho, din đàn
T thc trng nêu trên, và vi mong mun tìm hiu xem đu t công trong thi
gian qua tác đng nh th nào đn tng trng kinh t ca Tnh Bn Tre t đó
đa ra nhng khuyn ngh nâng cao hiu qu đu t công nhm mc tiêu tng
trng kinh t, tác gi quyt đnh chn đ tài “Tác đng ca đu t công đn
tng trng kinh t Bn Tre” làm lun vn thc s kinh t.
2. Mc tiêu nghiên cu và cơu hi nghiên cu
Mc tiêu chính ca lun vn là đánh giá tác đng ca đu t công đn tng
trng kinh t. Mc đích ca lun vn là tr li hai câu hi nghiên cu:
u t công có tác đng nh th nào đn tng trng kinh t Bn Tre?
Hàm ý chính sách đu t công đc rút ra trong nghiên cu là gì?
3. i tng và phm vi nghiên cu
i tng nghiên cu: Tác đng đu t ca khu vc công đn tng trng
kinh t Tnh Bn Tre.
Phm vi nghiên cu: c thc hin trên đa bàn Tnh Bn Tre 1986 -2013.
4. Phng pháp nghiên cu
Phng pháp nghiên cu ca đ tài ch yu là thng kê mô t đ đánh giá tác
đng ca đu t công đn tng trng kinh t
5. ụ ngha thc tin ca đ tài
Lun vn góp phn khng đnh thêm minh chng thc nghim v mi quan h
gia đu t công và tng trng kinh t Tnh Bn Tre.
3
Các kt lun rút ra t kt qu nghiên cu góp phn b sung thêm lun c
khoa hc, qua đó đ xut các gii pháp kin ngh đn
chính quyn Tnh Bn
Tre tham kho trong quá trình hoch đnh chính sách đu t và phân b vn
đu t công trong giai đon ti.
Lun vn cng có th đc xem nh là tài liu tham kho cho các hc viên
nghiên cu v lnh vc liên quan.
6. Kt cu lun vn
Ngoài phn m đu và kt lun. Lun vn đc chia
thành 3 chng, bao
gm:
Chng I: Khung lý thuyt và tng quan các nghiên cu trc.
Chng II: Thc trng tác đng ca đu t công đn tng trng kinh t
Bn Tre giai đoi 1986 – 2013.
Chng III: Các gii pháp và khuyn ngh nâng cao hiu qu đu t công
tnh Bn Tre nhm mc tiêu tng trng kinh t.
4
CHNG I: KHUNG Lụ THUYT VÀ TNG QUAN ĆC
NGHIÊN CU TRC
1.1. Khung lý thuyt
1.1.1 Khái nim
u t công: Theo lý thuyt kinh t hc, đu t công là vic đu t đ to
ra nng lc sn xut và cung ng hàng hóa công cng. Trên thc t theo B
Tài chính an Mch (2011), đu t công ch đc quan nim bao gm các
hot đng đu t bng ngun vn ca Nhà Nc vào vn vt cht (đng
xá, vn phòng, các công trình thy li ). Vin chính sách Hoa K (2011)
li cho rng đu t là tt c các khon chi tiêu ngân sách cho các khon đi
tng là khác nhau trong nn kinh t mà nhng khon chi tiêu này có tác
dng kích hot hoc thúc đy chi tiêu ca mi thành phn kinh t. Giáo s
Robert - Ducan (i hc Missouri, Hoa K, 2011) đã tóm tt quan đim
ca mình rng “đu t công có ngha là s hu công”, nói cách khác, bt k
chi tiêu nào s dng các ngun lc do Nhà nc s hu đu bao hàm trong
khái nim đu t công. Vit Nam đu t công (trong d tho lut đu t
công) là đu t t ngun vn ca Nhà nc vào các ngành, lnh vc phc
v li ích chung, không nhm mc đích kinh doanh. Theo quan đim này,
đu t nhm mc đích kinh doanh ca các DNNN không nm trong đu t
công. Vic tách đu t bng ngun vn Nhà nc nhm mc đích kinh
doanh không nm trong đu t công s làm cho quá trình phân loi hay
thng kê tr nên phc tp hn nhiu (Ngô Thng Li, 2012).
Trong niên giám thng kê Vit Nam, đu t công là “toàn b nhng chi
tiêu đ làm tng, duy trì tài sn vt cht trong mt thi k nht đnh”. Vn
đu t thng đc thc hin qua các d án đu t và mt s chng trình
đu t quc gia vi mc đích ch yu là b sung tài sn c đnh. u t
5
đc ghi chép và thng kê theo các ngành, các cp qun lý (trung ng, đa
phng) và theo ngun các thành phn kinh t (đu t Nhà nc, đu t
ngoài Nhà nc và đu t ca khu vc có vn đu t nc ngoài). u t
cng đc thng kê theo giá thc t và giá so sánh. Nh vy, đu t công
bao gm: đu t ngân sách phân cho các b ngành trung ng và phân cho
các ngành đa phng; đu t theo các chng trình h tr mc tiêu có mc
tiêu; đu t ca DNNN (Ngô Thng Li, 2012).
Hiu qu đu t công:
Khi đánh giá kt qu ca đu t công, hin nay
nc ta thng dn ra nhng bng chng v s lng các công trình đã
xây dng, nng lc sn xut và dch v đã đc tng lên. iu d thy là
đu t công trong nhng nm qua đã làm thay đi đáng k kt cu h tng
k thut ca đt nc, nh đó đã thúc đy tng trng kinh t ca c
nc, trong đó có vic to điu kin đ các thành phn kinh t ngoài nhà
nc phát trin, và góp phn nâng cao đi sng nhân dân. Song, đánh giá
hiu qu ca đu t công đòi hi không ch đo đm s lng nhng kt
qu đt đc, mà còn phi xem xét mi tng quan v lng gia s vn
đã b ra và kt qu đt đc. Tình hình phát trin ca nhiu nc trên th
gii cho thy rng đu t công không có mi tng quan t l thun vi
tng trng ca nn kinh t. Trong phn ln trng hp, đu t công đóng
vai trò quan trng trong vic thúc đy kinh t, nhng trong mt s trng
hp khác đu t công kéo lùi tng trng do s lãng phí, không hiu qu
và ln át đu t t nhân. Hn th na, đu t công không ch có nhim v
duy nht là thúc đy tng trng kinh t, mà còn có nhng nhim v khác
nh làm n đnh nn kinh t, tng phúc li xã hi, to điu kin nâng
cao công bng trong xã hi, v.v. Vì vy, vic phân tích tác đng ca đu
t công đi vi tng trng kinh t ch là mt mt trong đánh giá hiu qu
6
đu t công nói chung.
Thc đo hiu qu vn đu t thng đc dùng ph bin hin nay là h
s sut đu t (Incremental Capital Output Ratio - ICOR), hay còn gi là
h s s dng vn, h s đu t tng trng, hay t l vn trên sn
lng tng thêm. H s này phn nh cn bao nhiêu đng vn tng thêm đ
to ra mt đn v tng lên ca GDP.
Trên thc t, vic gia tng GDP có th nh nhiu nhân t ch không phi
ch nh gia tng vn đu t. Chính vì th, vic tính ICOR thng gi đnh
rng mi nhân t khác không thay đi và ch có gia tng vn dn ti gia
tng GDP. H s ICOR thng đc tính cho mt giai đon vì đng vn
thng có đ tr, sau mt giai đon mi phát huy tác dng.
ICOR đc tính theo công thc: ICOR = (Kt-Kt-1) / (Yt-Yt-1)
trong đó K là vn, Y là GDP, t là k báo cáo, t-1 là k trc.
1.1.2 Các lý thuyt v đu t công
1.1.2.1. Quan đim ca trng phái tân c đin
Quan đim ca trng phái này cho rng nhà nc không nên can thip
vào nn kinh t trong quá trình phân b ngun lc nh vn và lao
đng…mà s vn đng ca th trng s thc hin tt hn vai trò này.
Trng phái này khng đnh là mt trong các u đim kinh t th trng đó
là s phân b ngun lc mt cách t đng hay qua bàn tay vô hình ca
th trng. u t là mt hình thc phân b ngun lc trong các hình
thc đó - phân b vn trong nn kinh t.
Theo lý thuyt này, các đn v sn xut trong nn kinh t trong quá trình
tìm đn đim ti đa hoá li nhun s tìm kim c hi đu t tt nht cho
chính mình, và nh vy nhà nc không cn can thip đ to ra mt c
cu đu t hp lý cho doanh nghip vì bn thân doanh nghip bit rõ
7
hn ai ht là cn phi làm gì đ đt li ích tt nht cho chính doanh
nghip. Cng tt c các đn v sn xut này trong nn kinh t s hình thành
mt c cu đu t ca mt nn kinh t và theo lp lun trên, và c cu đó
là hp lý. Vai trò ca nhà nc trong trng hp này ch dng li mc
là cung cp các hàng hoá công cng cn thit cho nn kinh t nh kt cu
h tng k thut và kt cu h tng xã hi mà nu đ th trng t vn đng
thì không th đáp ng đc. Gi đnh ca trng phái tân c đin là th
trng cnh tranh hoàn ho. ây là th trng mà ngi bán và ngi
mua có kh nng kim soát giá và h có đy đ thông tin v th trng
không nhng trong hin ti mà c tng lai.
1.1.2.2. Quan đim ng h s can thip ca nhà nc
Quan đim này cho rng do s không hoàn ho ca th trng, nht là các
nc đang phát trin, nên s t thân vn đng ca th trng s không
mang li kt qu ti u. Thông tin không hoàn ho có th s dn đn sn
xut và đu t quá mc. Trong trng hp này, nhà nc phi là ngi t
chc cung cp thông tin tt đ th trng hot đng tt hn. Mt khác,
hu ht các nc đang phát trin, nn kinh t còn lc hu, ph thuc nhiu
vào nông nghip, nu đ th trng t thân vn đng thì s không th to
ra s phát trin công nghip mnh m đc mà chuyn dch c cu là ni
dung ca tin trình công nghip hoá , Nhà nc cn phi to ra s khi
đng ban đu đ các thành phn kinh t phát trin, tránh nhng ri ro, mt
cân đi trong nn kinh t, và s can thip ca nhà nc, nht là trong vic
phân b các ngun lc trong nn kinh t là rt cn thit.
1.1.2.3. Quan đim v s phát trin cân đi hay không cân đi
Thuyt tng trng cân đi
Theo Rosenstain - Rodan, khái nim tng trng cân đi đc đa ra
8
nhm mô t s tng trng cân đi gia các ngành trong nn kinh t.
Ông đ xut đu t nên hng cùng lúc vào nhiu ngành đ tng cung
cng nh cu cho nhiu sn phm bng cách tng thu nhp ca lao đng
trong nhng ngành này. S phát trin ca các ngành công nghip ch bin
đòi hi lng đu t ln trong mt thi gian dài. T đó phát sinh nhu cu
phát trin song song c hàng hoá phc v sn xut ln phc v tiêu dùng.
ụ tng v “cú huých” lp lun rng, mt s gia tng đt ngt v đu t có
th làm cho mc tit kim tng lên bi vì s gia tng đt ngt ca thu nhp.
“Cú huých” này biu hin thông qua các hot đng ca chính ph và mc
tiêu ca vin tr nc ngoài. Cng theo Rosenstain-Rodan, mc đích ca
vin tr nc ngoài cho các nc kém phát trin là đy nhanh quá trình
phát trin kinh t đn mt đim mà đó tc đ tng trng kinh t
mong mun có th đt đc trên nn tng t duy trì, không ph thuc vào
các ngun tài tr bên ngoài.
Thuyt tng trng không cân đi
Hirchman (1958) đa ra mt mô hình trái ngc vi thuyt tng trng cân
đi, ông cho rng s mt cân đi gia cung và cu to ra đng lc cho
nhiu d án mi. Theo đó, cách tip cn này yêu cu phn ln vn đu t
đc phân phi bi nhà nc cho nhng ngành công nghip trng đim,
nhm to ra nhng c hi nhng ngành khác trong nn kinh t, t đó
khuyn khích làn sóng đu t th hai. Nhng ngành đc chn ra đ đu t
nên đc đánh giá theo mi liên h gia ngành đó vi các ngành liên quan
theo “chui giá tr”, điu này nói đn kh nng to ra nhng ngành mi
làm đu ra hay cung cp đu vào cho nhng ngành đc chn đ đu t.
Hirchman chp nhn có s can thip ca nhà nc nhng ông cho rng
ý tng “cú huých” là không kh thi mà thay vào đó, s phát trin tt nht
9
là đc to ra t nhng mt cân đi nh th. Do ngun vn có hn,
chính ph không th bo đm đu t mt cách ri đu cho tt c các ngành
khác đ đm bo phát trin ngành này cng là to điu kin đ ngành khác
phát trin.
Trong điu kin nn kinh t Vit Nam là mt nn kinh t chuyn đi, nhiu
đnh ch ca c ch th trng cha hình thành hoàn chnh nên các điu
kin ca th trng cnh tranh hoàn ho cha th đáp ng đc. Mt khác,
nn kinh t nc ta đang trình đ rt thp, ch yu là nn kinh t nông
nghip, trình đ c dân thp…đòi hi phi có vai trò ch đng ca nhà
nc trong vic đnh hng phát trin các ngành kinh t, nhà nc phi
to nhng tin đ nht đnh nh h tng k thut, ngun nhân lc…đ
thúc đy phát trin kinh t.
1.1.3. C s lý thuyt v mi quan h tác đng ca đu t công và tng
trng kinh t.
1.1.3.1. u t công thúc đy tng trng GDP
Vn đu t công là mt thành phn quan trng trong tng vn đu t toàn
xã hi, mt nhân t có tác đng thúc đy tng trng kinh t.
u t tác đng đn tng trng kinh t hai mt: tng cung và tng cu.
Theo Adam Smith (đu th k 18) thì vic tng vn đu t s đn tng sc
lao đng và tng công c sn xut c v s lng ln cht lng, t đó m
rng sn xut. Ti th k 19, K.Max đã đ cp đn vn nh là mt trong
bn yu t tác đng đn quá trình tái sn xut gm đt đai, lao đng, vn và
tin b khoa hc k thut. K tha nhng t tng trên các nhà kinh t tân
c đin tiêu biu là Cobb và Douglas đã phân tích rõ vai trò ca vn thông
qua hàm sn xut. Nh vy, tng quy mô vn đu t là nguyên nhân trc
tip làm gia tng tng cung ca nn kinh t nu các yu t khác không thay
10
đi. Mt khác, tác đng ca vn đu t còn đc thc hin thông qua hot
đng đu t nâng cao cht lng ngun nhân lc, đi mi công ngh Do
đó, đu t li gián tip làm tng tng cung nn kinh t.
Trong hàm tng cu thì đu t là mt thành phn ca tng cu có dng:
Y = C + I + G + X - M (1)
Trong đó: Y là sn lng hay thu nhp quc dân;
C là tiêu dùng dân c;
I là đu t;
G là chi tiêu ca nhà nc;
X là xut khu và M là nhp khu.
T đng thc (1) ta thy rng khi đu t I tng lên thì trc tip làm cho thu
nhp quc dân Y tng lên.
Theo lý thuyt Keynes thì khi đu t tng lên mt đn v thì làm cho Y
tng hn mt đn v.
Nh vy, gia tng đu t s làm cho tng cu tng trong điu kin các yu
t khác không đi. S thay đi tng cung, tng cu đc phn ánh qua tc
đ tng trng kinh t. Thay đi quy mô vn đu t cng là nguyên nhân
làm thay đi tc đ tng trng kinh t.
Mi quan h gia đu t vi tng cung và tng cu ca nn kinh t là mi
quan h bin chng nhân qu, có ý ngha quan trng c v lý thuyt và thc
tin. ây là c s lý lun đ gii thích chính sách kích cu đu t và chi
tiêu dùng nhiu nc trong thi k kinh t tng trng chm.
1.1.3.2. Tác đng đi mi công ngh
u t công là nhân t tác đng đn quyt đnh đi mi và phát trin công
ngh ca mt quc gia. Trong mi thi k, các nc có bc đi khác nhau
đ đu t phát trin công ngh. Trong giai đon đu, các nc đang phát
11
trin do có nhiu lao đng và nguyên liu nên thng đu t các loi công
ngh s dng nhiu lao đng. Sau đó, gim dn hàm lng lao đng và
nguyên liu trong vic sn xut sn phm và tng dn hàm lng vn thit
b và tri thc thông qua vic đu t thit b công ngh hin đi hn. n
giai đon phát trin, xu hng đu t mnh vn thit b và gia tng hàm
lng tri thc tuyt đi chim u th. Quá trình này là quá trình chuyn
đi t đu t nh sang đu t ln, thay đi c cu đu t. Không có vn
đu t đ ln s không đm bo cho s thành công ca quá trình chuyn
đi và phát trin ca khoa hc và công ngh. u t công chính là ngun
vn quan trng làm thay đi công ngh, tác đng không nh đn s phát
trin ca khoa hc k thut, đi mi phng thc sn xut, làm tng quy
mô sn lng, tng sc cnh tranh ca nn kinh t
1.1.3.3. Tác đng đn chuyn dch c cu kinh t
Chuyn dch c cu kinh t đc hiu là s thay đi t trng các b phn
cu thành nn kinh t. S chuyn dch c cu kinh t xy ra khi có s phát
trin không đng đu v quy mô, tc đ gia các ngành, vùng.
u t công góp phn làm chuyn dch c cu kinh t phù hp vi quy
lut và chin lc phát trin kinh t xã hi ca quc gia trong tng thi k
to ra s cân đi trên phm vi nn kinh t quc dân và gia các ngành,
vùng nhm phát huy ni lc ca nn kinh t. i vi c cu ngành, quy
mô vn đu t tng ngành nhiu hay ít, vic s dng vn hiu qu cao hay
thp…đu nh hng đn tc đ phát trin, đn kh nng tng cng c s
vt cht ca tng ngành, to tin đ vt cht đ phát trin các ngành mi.
Do đó làm chuyn dch c cu kinh t ngành.
i vi c cu lãnh th, đu t công có tác dng gii quyt mt cân đi v
phát trin gia các vùng lãnh th, đa nhng vùng kém phát trin thoát
12
khi tình trng đói nghèo, phát huy ti đa nhng li th so sánh v tài
nguyên, đa th kinh t, chính tr…ca nhng vùng có kh nng phát trin
nhanh hn làm bàn đp thúc đy nhng vùng khác cùng phát trin.
1.1.3.4. Nâng cao cht lng ngun nhân lc, nâng cao nng sut lao
đng
Nhiu nhà kinh t hc cho rng ngun nhân lc hay vn con ngi là yu
t quan trng nht trong tng trng kinh t. Hu ht các yu t khác ca
sn xut nh vn, công ngh, nguyên vt liu đu có th mua hoc vay
mn nhng ngun nhân lc thì rt khó có th làm điu tng t. u t
công vào lnh vc vn con ngi, lnh vc giáo dc đào to, lnh vc
nghiên cu phát trin s giúp nâng cao cht lng ngun nhân lc, nâng
cao cht lng lao đng. Có th nói “ngun lc con ngi là ngun lc
ca mi ngun lc”, là “tài nguyên ca mi tài nguyên”. Vì vy con ngi
có sc khe, trí tu, tay ngh cao, có đng lc và nhit tình, đc t chc
cht ch là nhân t c bn thúc đy tng tng kinh t.
1.1.3.5. Tác đng thu hút các ngun lc đu t trong và ngoài nc,
thúc đy sn xut kinh doanh phát trin.
u t công vào lnh vc kt cu h tng là mt ni dung quan trng
trong chi đu t công. Kt cu h tng đng b và hin đi là điu kin đ
nn kinh t phát trin nhanh và n đnh. Kt cu h tng phát trin m ra
kh nng thu hút các ngun vn đu t đa dng trong và ngoài nc, đc
bit là ngun vn FDI. Kt cu h tng liên quan đn các yu t đu vào
ln đu ra ca hot đng kinh doanh, nên nó là điu kin nn tng đ các
nhà đu t khai thác li nhun. Nu h tng c s yu kém và thiu đng
b thì nhà đu t rt khó khn đ trin khai d án, chi phí đu t tng cao,
quyn li ca nhà đu t không đc đm bo và do vy nhà đu t s
13
không mun đu t vn ca mình. Nh vy, đu t công vào lnh vc kt
cu h tng s có tác đng thu hút các ngun lc đu t trong và ngoài
nc, t đó thúc đy sn xut kinh doanh phát trin.
1.1.3.6. Tác đng nâng cao phúc li và mc sng ca ngi dân
Ngoài tác đng thu hút ngun lc đu t trong và ngoài nc, đu t công
vào kt cu h tng còn có tác đng nâng cao phúc li và mc sng ngi
dân. Kt cu h tng phát trin thc s có ích cho ngi nghèo, có th k
đn nhng c s h tng thit yu các vùng nghèo nh trng hc, trm
y t, thy li, đng giao thông nông thôn, nc sch và v sinh môi
trng …. Phúc li xã hi cng đc nâng cao thông qua nhiu chng
trình nh tín dng đi vi hc sinh nghèo, vay vn phát trin sn xut đi
vi các h gia đình đc bit khó khn …. Nh vy mc sng ca ngi
dân ngày càng đc ci thin.
1.2. Tng quan các nghiên cu trc
1.2.1. Các nghiên cu ca tác gi nc ngoài
Hin nay, trên th gii có rt nhiu tác gi nghiên cu v mi quan h tác
đng ca đu t công đn tng trng kinh t:
Tác gi Nazima Elahi và Adiqa Kiani (2011) nghiên cu nhm phân tích
mi quan h gia chi đu t công vi tng trng kinh t Parkistan.
Nghiên cu s dng b d liu hàng nm t nm 1975 đn nm 2009 và
áp dng phng pháp ARDL (Autoregressive distributed Lag Approach)
đ c lng đ co giãn trong ngn hn và trong dài hn ca mô hình.
Nghiên cu đã ch ra rng có mt tác đng dng ca chi tiêu khu vc
công đn tng trng kinh t Parkistan trong ngn hn và dài hn, tuy
nhiên, vai trò ca đu t công thì không đáng k so vi đu t t nhân vì
không hiu qu ca khu vc công.
14
Tng t tác gi Ejaz Ghani và Musled-ud Din (2006) cng phân tích tác
đng ca đu t công đn tng trng kinh t ca Parkistan. Trong nghiên
cu này, tác gi s dng phng pháp VAR, s dng b d liu hàng nm
t nm 1973 đn nm 2004. Da trên nhng cân nhc v lý thuyt, ngoài
bin đu t công, mô hình còn có thêm bin đu t t nhân và chi tiêu
công. Kt qu ch ra rng tng trng chu nh hng ln bi đu t t
nhân, còn tác đng ca đu t công và chi tiêu công thì không đáng k.
Các tác gi Ogundipe, Mushay Adeniyi, Aworinde và Olalean Bashir
(2011) phân tích tác đng ca đu t công đn tng trng kinh t ca
Nigeria. Phân tích hi quy và kim đnh Unit root test đc s dng đ
kim tra tính n đnh ca các bin đc xem xét, nghiên cu s dng b
d liu hàng nm t 1970 đn nm 2008. Qua phân tích tác đng các bin,
nghiên cu khuyn ngh rng chính ph nên tng chi tiêu cho lnh vc sn
xut nh nông nghip, giáo dc, giao thông và thông tin liên lc, gim chi
tiêu cho quc phòng.
Marinas Marius-Corneliu, Socol Cristian và Socol Aura-Gabriela (2011)
s dng mô hình VAR đ c lng cng đ ca nhng bin đu t công
lên tng trng kinh t Romania, d liu s dng theo quý t nm 2000
đn nm 2010. Theo kt qu nghiên cu, 1% tng lên trong đu t công
dn đn GDP tng 0,03%. Nh vy, tng chi đu t công không dn đn
thi bùng tng trng kinh t Romania nên không phi là gii pháp đ
phc hi nn kinh t sau thi k khng hong.
Tác gi Rohan Swaby (2007) tìm ra mi quan h gia đu t công và tng
trng kinh t Jamaica. Mi quan h đc thit lp bng vic s dng
mô hình VECM, s dng b d liu quý t nm 1994 đn nm 2006. Kt
qu ch ra rng mc dù đu t công có tác đng dng đn tng trng
15
GDP nhng tác đng này là không đáng k.
Tác gi Mohsin S.khan (1996) tìm ra mi quan h tác đng ca đu t
công và đu t t nhân đn tng trng kinh t trong dài hn các nc
đang phát trin. Nghiên cu s dng b d liu ca 95 nc đang phát
trin thi k 1970-1990. Kt qu cho thy có s khác bit đáng k trong
tác đng ca đu t công và đu t t nhân đi vi tng trng kinh t.
Trong đó, đu t t nhân có tác đng nhiu hn so vi đu t công.
Các tác gi Bukhari, Ali và Saddaqat
(2007) nghiên cu mi quan h tác
đng gia các bin v mô đc chn. Nghiên cu s dng b d liu ca 3
nn kinh t nng đng Korea, Singapore và Taiwan thi k 1971 - 2000.
Nghiên cu ch ra rng đu t công, đu t t nhân và chi tiêu khu vc
công có tác đng đn tng trng kinh t tt c các nc trong dài hn.
1.2.2. Nghiên cu ca tác gi trong nc
Nghiên cu ca Tô Trung Thành (2011) vi đ tài “u t công ln át đu
t t nhân? Góc nhìn t mô hình thc nghim VECM”. Mô hình c th
trong nghiên cu này, tác gi s dng mô hình VECM vi ba bin s là:
đu t khu vc nhà nc (GI), đu t khu vc t nhân (PI) và GDP (Y), s
liu s dng t nm 1986 đn nm 2010 đ c lng các hàm phn ng
và các h s co giãn. Theo đó, hin tng đu t công “ln át” đu t t
nhân đc th hin rõ nét. Trung bình c mt thp niên, nu tng 1% vn
đu t công s khin đu t t nhân b thu hp 0,48%. ng thi, tác đng
đn GDP ca đu t công là thp so vi tác đng ca đu t t nhân. Bài
vit hàm ý trong quá trình chuyn đi kinh t, cn gim dn t trng đu t
công, đng thi tng cng mnh m hiu qu và cht lng ca đu t
khu vc Nhà nc.
1.2.3. Khái quát tác đng ca đu t công đn tng trng kinh t