Các yếu tố ảnh hưởng đến quyết định đầu tư của các nhà đầu tư cá nhân trên sàn chứng khoán thành phố hồ chí minh

B
B




G
G
I
I
Á
Á
O
O


D
D


C
C


V
V
À
À



À
À
O
O


T
T


O
O


T
T
R
R




N
N
G
G





I
I


H
H


C
C


K
K
I
I
N
N
H
H


T
T





T
T
H
H
À
À
N
N
H
H


P
P
H
H




H
H




C

C
H
H
Í
Í


M
M
I
I
N
N
H
H








L
L
Ê
Ê


H

H
O
O
À
À
N
N
G
G


T
T
H
H
U
U


D
D
U
U
N
N
G
G

C
C
Á
Á
C
C


Y
Y


U
U


T
T






N
N
H
H

H
H




N
N
G
G






N
N


Q
Q
U
U
Y
Y


T

T






N
N
H
H






U
U


T
T




C
C



A
A


C
C
Á
Á
C
C


N
N
H
H
À
À






U
U


T

T




C
C
Á
Á


N
N
H
H
Â
Â
N
N


T
T
R
R
Ê
Ê
N
N

S
S
À
À
N
N


C
C
H
H


N
N
G
G


K
K
H
H
O
O
Á
Á
N

N


T
T
P
P
.
.
H
H




C
C
H
H
Í
Í


M
M
I
I
N
N
H

H




L
L
U
U


N
N


V
V


N
N


T
T
H
H


C

C


S
S




K
K
I
I
N
N
H
H


T
T






C
C
h

h
u
u
y
y
ê
ê
n
n


n
n
g
g
à
à
n
n
h
h


:
:


Q
Q
U

U


N
N


T
T
R
R




K
K
I
I
N
N
H
H


D
D
O
O
A

A
N
N
H
H


M
M
ã
ã


s
s




:
:




6
6
0
0
3

3
4
4
0
0
1
1
0
0
2
2




N
N
g
g




i
i


h
h





n
n
g
g


d
d


n
n


k
k
h
h
o
o
a
a


h
h



c
c


T
T
S
S
.
.


H
H
O
O
À
À
N
N
G
G


L
L
Â
Â
M

M


T
T


N
N
H
H




T
T
h
h
à
à
n
n
h
h


p
p
h

h




H
H




C
C
h
h
í
í


M
M
i
i
n
n
h
h


-

-


N
N


m
m


2
2
0
0
1
1
4
4




Liăcamăđoan
Tôi xin cam đoan lun vn “Các yu t nh hng đn quyt đnh đu
t ca các nhà đu t cá nhân trên sàn chng khoán TP.H Chí MinhẰ là
công trình nghiên cu ca riêng tôi. Các s liu trong đ tài này đc thu thp
và s dng mt cách trung thc. Kt qu nghiên cu đc trình bày trong
lun vn này không sao chép ca bt c lun vn nào và cng cha đc trình
bày hay công b  bt c công trình nghiên cu nào khác trc đây.

TP.HCM, tháng 03 nm 2014
Tác gi lun vn


Lê Hoàng Thu Dung



MC LC
Trangăphăbìa
Liăcamăđoan
Mcălc
Danhămcăcácăchăvitătt
Danh mcăcácăbng,ăbiu
Danh mcăcác hìnhăv,ăđăth
Danh mcăcác phălc
TịMăTTăLUN VNầầầầầầầầầầầầầầầầầầầầ 1
Chngă1ă- TNGăQUAN 3
1.1 Lý do chnăđ tài 3
1.2 Mc tiêu nghiên cu 6
1.3ăPhngăphápănghiênăcu 6
1.4 PhmăviăvƠăđiătng nghiên cu 7
1.5 Kt cu lunăvn 7
Chngă2ă- CăSăLụăTHUYT 8
2.1 Gii thiu 8
2.2ăCăs lý thuyt 9
2.2.1 Lý thuyt tài chính hành vi 10
2.2.2 Mô hình nghiên cu v quytăđnhăđuăt 13
2.3 Gi thuyt nghiên cu và mô hình 14
2.3.1 Hình nh doanh nghip (Firm image) 14

2.3.2 Thông tin k toán (Accounting information) 16
2.3.3 Thông tin trung lp (Neutral information) 16
2.3.4 Ý kin t nhƠătăvn (Advocale information) 17


2.3.5 Nhu cu tài chính cá nhân (Personal financial needs) 18
2.4 Tóm tt 20
Chngă3ă- PHNGăPHÁPăNGHIểNăCU 21
3.1 Gii thiu 21
3.2 Thit k nghiên cu 21
3.2.1ăPhngăpháp 21
3.2.2 Quy trình nghiên cu 34
3.3ăThangăđo 35
3.3.1 Hình nh doanh nghip 35
3.3.2ăThangăđoăthôngătin k toán 36
3.3.3ăThangăđoăthôngătinătrungălp 37
3.3.4ăThangăđoăỦăkin t nhƠătăvn 37
3.3.5ăThangăđoănhuăcu tài chính cá nhân 38
3.3.6ăThangăđoăquytăđnhăđuăt 38
3.4 Mu nghiên cuăđnhălng chính thc 39
3.5 Tóm tt 40
Chngă4ă- KTăQUăNGHIểNăCUă 41
4.1 Gii thiu 41
4.2 Mô t mu 41
4.3ăánhăgiáăthangăđo 45
4.3.1ăPhơnătíchăđ tin cy Cronbach Anpha 45
4.3.2 Phân tích nhân t khám phá EFA 47
4.4 Kimăđnh mô hình và gi thuyt nghiên cu 55
4.5 Tóm tt 65

Chngă5ă- KTăLUN 66
5.1 Các kt qu chínhăvƠăđóngăgópăca nghiên cu 67
5.1.1 Kt qu 67
5.1.2ăăóngăgópăca nghiên cu 69
5.2 Hàm ý cho nhà qun tr 69
5.3 Các hn ch vƠăhng nghiên cu tip theo 70
TÀIăLIUăTHAMăKHO
PH LC



DANH MC CÁC T VIT TT
TTCK
Th trng chng khoán
SGDCK
Sàn giao dch chng khoán
TTGDCK
Trung tâm giao dch chng khoán
UBCKNN
y ban chng khoán nhà nc
Tp. HCM
Thành ph H Chí Minh
CTCK
Công ty chng khoán
CP
C phiu
DN
Doanh nghip

DANH MCăCÁC BNGăBIU


Bng 3.1: Tinăđ nghiên cu 22
Bng 3.2: Các nghiên cu nhăhngăđn quytăđnhăđuătătƠiăchính 25
Bng 3.3: Kimăđnhăcácăthangăđoăsăb bngăCronbach’săAlpha 26
Bng 3.4: Kt qu phân tích EFA theo Total Variance Explanined 29
Bng 3.5: Kt qu phơnătíchăEFAăthangăđoăcácăyu t nhăhngăđn
quytăđnhăđuăt 30
Bng 3.6 : Kt qu phơnătíchăEFAăthangăđoăquytăđnhăđuăt 32
Bng 4.1 : Thng kê mu kho sát 44
Bng 4.2 : KimăđnhăcácăthangăđoăbngăCronbach’săAlpha 46
Bng 4.3 : Kt qu phân tích EFA theo bng Total variance explained . 49
Bng 4.4: Kt qu phơnătíchăEFAăthangăđoăcácăyu t nhăhngăđn
quyt đnhăđuăt 50
Bng 4.5 : Kt qu phơnătíchăEFAăthangăđoăquytăđnhăđuăt 53
Bng 4.6: Ma trnătngăquanăgia các bin 56
Bng 4.7: Thng kê mô t các bin phân tích hi quy 57
Bng 4.8: Bngăđánhăgiáăđ phù hp ca mô hình 58
Bngă4.9:ăPhơnătíchăphngăsaiă(hi quy) 58
Bng 4.9: H s hi quy s dngăphngăphápăEnter 59
Bng 4.10 : Kimăđnh T-testăđi vi bin gii tính 64


DANHăMCăCÁCăHÌNH V,ăăTH


Hìnhă2.1.ăMôăhìnhăcăbn lý thuyt tài chính hành vi 11
Hình 2.2: Mô hình nghiên cuăđ xut 19

Hình 3.1 : Quy trình nghiên cu 34
Hình 4.1: Mô t mu gii tính 41
Hình 4.2: Mô t muătrìnhăđ hc vn 42
Hình 4.3: Mô t muăđ tui 42
Hình 4.4: Mô t mu tình trngăgiaăđình 43
Hình 4.5: Mô t mu thu nhp hàng tháng 43
Hình 4.6: Mô hình nghiên cu sau khi phân tích EFA và kimăđnh thang
đoăCronbach alpha 54
Hình 4.7 : Kt qu phân tích hi quy 60


DANH MCăCÁC PHăLC
Ph lc 1: BNG CÂU HI THU THP Ý KIN
Ph lc 2: BNG CÂU HI PHNG VNăTAYăỌI
Ph lc 3: DÀN BÀI THO LUN NHÓM
Ph lc 4: BNG CÂU HI KHOăSÁTăSăB
Ph lcă5:ăÁNHăGIÁă TIN CY CAăTHANGăOăSăB BNG
CRONBACH ALPHA
Ph lc 6: PHÂN TÍCH NHÂN T EFAă(SăB)
Ph lc 7: TNG HPăTHANGăOăCÁCăKHÁIăNIM
Ph lc 8: BNG CÂU HI KHOăSÁTăNHăLNG CHÍNH THC
Ph lc A: KIMăNHăTHANGăOăBNG CRONBACH'S ALPHA
Ph lc B: PHÂN TÍCH NHÂN T KHÁM PHÁ - EFA
Ph lc C: KT QU PHÂN TÍCH HIăQUYăAăBIN
Ph lcăD:ă TH DÒ TÌM CÁC VI PHM GI NH HI QUY



- 1 -
TÓM TT LUNăVN

Mc đích chính ca nghiên cu này là khám phá các yu t nh hng
đn quyt đnh đu t cá nhân ca các nhà đu t trên sàn chng khoán
TP.H Chí Minh.
Da trên c s lỦ thuyt v hành vi đu t tài chính trên th gii kt hp
vi nghiên cu đnh tính, tác gi đư xác đnh đc 5 yu t có th tác đng
đn quyt đnh đu t ca các nhà đu t cá nhân trên sàn chng khoán
TP.H Chí Minh, bao gm : (1) hình nh doanh nghip, (2) thông tin k toán,
(3) thông tin trung lp, (4) Ủ kin ca nhà t vn và (5) nhu cu tài chính cá
nhân.
Phng pháp nghiên cu s dng đ kim đnh mô hình đo lng và mô
hình nghiên cu bao gm nghiên cu s b và nghiên cu chính thc. Nghiên
cu s b đnh tính đc thc hin thông qua k thut kho sát 20 Ủ kin,
phng vn tay đôi và tho lun nhóm vi hai nhóm (9 nam, 9 n) đ điu
chnh các thang đo lng các khái nim cho phù hp vi th trng ti Vit
Nam, nghiên cu đnh lng s b đc thc hin thông qua bng câu hi
kho sát trên 150 nhà đu t trên sàn chng khoán TP.H Chí Minh. Nghiên
cu chính thc đc thc hin thông qua bng câu hi kho sát đnh lng
trên 342 nhà đu t trên sàn chng khoán TP.H Chí Minh.
Kt qu kim đnh mô hình đo lng cho thy các thang đo lng các
khái nim nghiên cu đu đt yêu cu v đ tin cy và giá tr (thông qua kim
đnh cronbach alpha và phân tích nhân t EFA).
Kt qu phân tích hi quy cho thy 5 yu t: hình nh doanh nghip,
thông tin k toán, thông tin trung lp, Ủ kin ca nhà t vn và nhu cu tài
chính cá nhân đu tác đng dng đn quyt đnh đu t chng khoán ca các
nhà đu t cá nhân trên sàn chng khoán TP.H Chí Minh. Trong đó, yu t Ủ


- 2 -
kin t nhà t vn có tác đng mnh nht đn quyt đnh đu t ca các nhà
đu t cá nhân. Kt qu kim đnh t-test cho thy không có s khác bit v

quyt đnh đu t gia phái nam và phái n.
Cui cùng tác gi trình bày hàm Ủ nghiên cu cho nhà qun tr và các
hng nghiên cu tip theo.


- 3 -
Chngă1
TNG QUAN




1.1 Lý do chnăđ tài
Ngày nay, vi xu th phát trin chung ca th gii, Vit Nam đư tng
bc hi nhp vi tc đ tng trng mnh m ca nn kinh t. Th trng
chng khoán đc đánh giá là kênh huy đng và chu chuyn vn hiu qu
nht trong nn kinh t, đc bit  các nc có nn kinh t phát trin nh: M,
Nht, c, Anh, Pháp, Hà Lan, Hng Kôngầ Trong nhng nm cui ca th
k 20, khu vc ông Nam Á đư chng kin s ni lên ca mt s th trng
chng khoán nh: Thái Lan, Malaysiaầ và nhng nm gn đây, s phát trin
nhanh chóng ca th trng chng khoán Vit Nam đc coi nh mt s kin
đáng chú Ủ trong khu vc và c trên th gii [22, ngày 28/06/2013].
Th trng chng khoán Vit Nam đư phát trin khá nóng. Ch trong nm
2006-2009 s tin đu t vào chng khoán đư lên đn gn 14 t USD, tng
ng khong 23% GDP ca c nc, s tài khon trong nm 2006-2009 đư
tng lên gp 3 ln. Th trng chng khoán Vit Nam trong nm 2006-2009
có mc tng trng cao nht khu vc Châu Á ậ Thái Bình Dng vi 145%,
hn c th trng chng khoán Thng Hi vi mc tng 130%.
Tính đn ht nm 2005, tng giá tr th trng chng khoán vit Nam đt
gn 40.000 t đng, chim 0,69% tng thu nhp quc ni (GDP).

Nm 2006, s phát trin đt phá ca TTCK Vit Nam, th trng mang
tính đt phá vi s hot đng giao dch sôi đng ti c 3 “sàn”: S giao dch
Tp.H Chí Minh, Trung tâm Giao dch Hà Ni và th trng OTC. Lut
Chng khoán có hiu lc t ngày 01/01/2007 đư góp phn thúc đy th trng


- 4 -
phát trin, hi nhp vào th trng tài chính quc t. Trong nm 2008, do s
suy gim ca TTCK, tng s vn huy đng ch đt hn 14.300 t đng thông
qua hn 100 đt chào bán chng khoán ra công chúng. Nm 2009 đc đánh
giá là mt nm tng trng n tng ca TTCK Vit Nam. Nm 2010 cng là
mt nm giao dch đy bin đng ca TTCK Vit Nam. Vic th trng lao
dc mnh trong nm 2011 đư kéo giá tr tt c các c phiu xung mc giá
thp nht trong lch s. Lm phát và lưi sut ngân hàng tng cao là nguyên
nhân chính tác đng xu đn th trng chng khoán.
Theo Vneconomy, tính đn nm 2013, th trng chng khoán Vit Nam
đư có s điu chnh ln k t đó, nên hin ti là thi đim phù hp đ nhiu
nhà đu t tin vào th trng Vit Nam”. [29, ngày 11/10/2013].
Ông Edward Lee, ngi đng đu b phn nghiên cu th trng ông
Nam Á ca ngân hàng Standard Chartered Bank, nói: “Nu nhìn vào tình hình
xut khu ca Vit Nam nm nay, có th th mc tng trng 20% đang phn
ánh rng, nhiu vn đu t đang chy vào nc này bt chp s suy yu tng
trng toàn cu đang din ra”.
Bên cnh đó, dù tc đ tng trng GDP ca Vit Nam đang  mc thp,
gii chuyên gia nói rng, nn kinh t Vit Nam đang trên đng hi phc.
Riêng trong nm nay, 80% vn đu t trc tip nc ngoài (FDI) mi là
thuc lnh vc sn xut. Th trng chng khoán Vit Nam có th kt thúc
nm 2013 vi v trí là mt trong nhng th trng có mc tng đim tt nht 
khu vc châu Á. Tính t đu nm ti nay, ch s VN-Index đư tng khong
20%.[24, ngày 21/09/2013].

Mc giá c phiu tng đi thp đa th trng chng khoán Vit Nam
tr thành th trng r nht trong khu vc, trong khi mc li nhun mà th
trng Vit Nam mang đn cho các nhà đu t t đu nm đn nay là khá
ln. Nu so  khu vc châu Á không bao gm Nht Bn, thì mc tng đim


- 5 -
ca VN-Index t đu nm ti thi đim hin ti ch thua th trng Pakistan.
Bi vy, trao đi vi Chanel News Asia, các nhà phân tích cho rng, th
trng Vit Nam đang khôi phc li đc phn ln nim tin đư b đánh mt
trong mt gii đu t. Vit Nam hin đc xem là mt đi th cnh tranh v
thu hút vn ngoi vi th trng Myanmar. Tuy nhiên, các chuyên gia cho
rng, Vit Nam có u th hn trong cuc đua này, và Vit Nam có th sp sa
đón mt “cn gió” vn ngoi th hai. [29, ngày 18/9/2013].
Trong bi cnh hi nhp và cnh tranh nh hin nay, các công ty chng
khoán cn nhy bén và khôn khéo trong chin lc thu hút các nhà đu t.
Nu nm bt đc xu hng quyt đnh đu t ca các nhà đu t cá nhân,
các doanh nghip trong nc chc chn s nm trong tay mt li th cnh
tranh rõ rt, tng bc tip cn và phc hi li v th ca th trng chng
khoán. Do vy, vic nghiên cu và xem xét vai trò, mc đ tác đng ca các
yu t đn quyt đnh đu t ca các nhà đu t cá nhân là mt công vic rt
quan trng, cn thit.
Hin nay, có rt nhiu yu t tác đng và gây nh hng trc tip đn
vic quyt đnh đu t ca các nhà đu t cá nhân. Do đó, vic xác đnh đc
vai trò ca các yu t tác đng đn quyt đnh đu t s giúp cho nhà qun lý
đa ra đc các chin lc thu hút th trng, phc hi th trng chng
khoán ti Vit Nam. ng thi giúp nhà đu t có cái nhìn thu đáo, phân
tích th trng rõ ràng trc khi đa ra quyt đnh đu t chng khoán. T
nhng lý do trên, tác gi đư quyt đnh la chn nghiên cu đ tài: “Các yu
t nh hng đn quyt đnh đu t ca các nhà đu t cá nhân trên sàn

chng khoán Tp H Chí Minh”.



- 6 -
1.2 Mc tiêu nghiên cu
Nm bt các yu t chính nh hng ti quyt đnh đu t chng khoán
ca các nhà đu t cá nhân có tm quan trng đc bit đi vi các doanh
nghip trong thi gian hin nay, bi vì chng khoán đc xem là th trng
có tính thanh khon cao nht. Bên cnh đó các yu t này s giúp cho nhà đu
t cá nhân cân nhc khi quyt đnh đu t. Do đó, mc tiêu c th ca nghiên
cu này là:
- Xác đnh các yu t nh hng đn quyt đnh đu t ca các nhà
đu t cá nhân trên th trng chng khoán TP.HCM.
- Kim đnh mc đ tác đng ca các yu t nh hng lên quyt đnh
đu t ca các nhà đu t cá nhân trên th trng chng khoán TP.HCM.
- Khám phá s khác bit trong xu hng quyt đnh đu t gia hai
nhóm nam và n.
-  xut mt s kin ngh đi vi nhà đu t, các công ty niêm yt,
chính phầ

1.3 Phngăphápănghiênăcu
Nghiên cu đc thc hin qua 2 bc : (1) nghiên cu s b đnh tính,
đnh lng và (2) nghiên cu chính thc bng phng pháp đnh lng.
Nghiên cu s b đnh tính đc thc hin bng phng pháp k thut kho
sát 20 Ủ kin, phng vn tay đôi và tho lun nhóm vi hai nhóm (9 nam, 9
n) đ điu chnh thang đo. Ngoài ra, tác gi thc hin nghiên cu đnh lng
s b thông qua bng câu hi kho sát vi phng pháp chn mu thun tin
150 nhà đu t trên sàn chng khoán TP.H Chí Minh và s dng công c đo
lng đ tin cy Cronbach alpha và phân tích nhân t khám phá EFA đc s

dng đ sàng lc các thang đo khái nim nghiên cu s b t đó đa ra thang
đo chính thc cho nghiên cu chính thc.


- 7 -
Nghiên cu chính thc đc thc hin bng k thut phng vn các nhà
đu t cá nhân thông qua bng câu hi chi tit. Phng pháp chn mu thun
tin vi 342 nhà đu t trên sàn chng khoán TP.H Chí Minh. Công c h s
tin cy Cronbach alpha và phân tích nhân t khám phá EFA đc s dng đ
sàng lc các thang đo khái nim nghiên cu. Phn mm x lý d liu thng
kê SPSS đc dùng trong toàn b quá trình nghiên cu.

1.4 PhmăviăvƠăđiătng nghiên cu
i tng nghiên cu ca đ tài này là s tác đng ca các yu t đn
quyt đnh đu t ca các nhà đu t trên sàn chng khoán TP.H Chí Minh.
 tài này tp trung nghiên cu vào các nhà đu t cá nhân có tham gia
trên sàn chng khoán TP.H Chí Minh.
i tng kho sát là các nhà đu t cá nhân có đ tui t 20 tr lên,
đang đu t trên sàn chng khoán.
1.5 Kt cu lunăvn
Lun vn đc t chc thành 5 chng, gm:
Chngă 1: Tng quan: lý do la chn đ tài, mc tiêu, phm vi và
phng pháp nghiên cu, Ủ ngha ca nghiên cu và kt cu ca đ tài.
Chngă2: C s lý thuyt: nêu ra các gi thuyt và mô hình nghiên
cu.
Chngă3: Phng pháp nghiên cu: trình bày quy trình nghiên cu,
các thang đo và mu nghiên cu đnh lng chính thc.
Chngă4: Kt qu nghiên cu.
Chngă5: Kt lun.

- 8 -
Chngă2
CăS LÝ THUYT

2.1 Gii thiu
Chng 1 gii thiu tng quan v đ tài nghiên cu. Chng 2 này nhm
mc đích nghiên cu li các nghiên cu. Trên c s này, mô hình nghiên cu
đc xây dng trên c s các gi thuyt v mi quan h gia các khái nim
trong mô hình.
Hin nay, các nhà đu t cá nhân đang nm gi khong 25 - 30% s
lng c phiu trên toàn th trng chng khoán, còn li là ca các nhà đu t
có t chc, nh qu đu t, công ty chng khoán, công ty bo him [4, ngày
23/05/2013] Trong khi đó  các th trng chng khoán phát trin trên th
gii t l các nhà đu t cá nhân ch chim khong 10%.
 Nhà đu t cá nhân chuyên nghip
Các nhà đu t chuyên nghip phn ln xut thân là nhng nhà đu t tài
chính, nhng doanh nhân thành đtầ khá am hiu v th trng chng khoán
và có vn ln. H đu t s tin ln vào mt s công ty nht đnh, ngi nhà
theo dõi th trng qua mng Internet và đt lnh, hoc đt lnh qua mng, và
thnh thong h mi lên sàn. Song mt khi h xut hin trong mt dáng v
lng l, không nói gì, ch âm thm quan sát và tính toán. im đc bit na là
h rt bit che du cm xúc. Dù thng đm hay thua nng, h vn đim tnh
không th hin s quá khích.
Mt đim khác bit na gia chuyên nghip và không chuyên là đ chia
s thông tin cho nhau, các nhà đu t chuyên nghip thng chn đi tng


- 9 -
ngang tm và tng xng, lp câu lc b chng khoán đ chia s thông tin v

công ty ch không góp vn “đánh hi đng”.
 Nhà đu t cá nhân nghip d
ây là tng lp khá đông đo ca th trng chng khoán. H đn sàn
trong tâm trng háo hc kim tin bi li r rê “c hi làm giàu nhanh lm”.
a phn h coi th trng chng khoán nh mt canh bc đy tính may
ri. H ngh v nhng cái li trc mt hn là lâu dài. Do đó điu nhà đu t
nghip d quan tâm nht chính là din bin giá c. Vì vy, h theo dõi rt sát
sao, nghe ngóng, ghi chép thông tin ct sao nm đc thi đim nào nên bán
thi đim nào nên mua. H thng t tp đám đông bàn tán, tìm cách tip cn
hi han, thm dò.H d b dao đng, thay đi trc nhng li ra tán vào ca
thiên h và tin tng, tôn sùng nhng ngi có kinh nghim t vn và t ra
chê bai, trách gin khi li t vn y không hiu nghim. Mt đc đim là h
không thích che đy cm xúc ca mình. Nhng lúc c phiu lên, h thích thú
v tay, ci rng r, sng sàng đu t ln hn  k sau. Gp lúc giá xung,
thua l, nét bun hin rõ trên khuôn mt.
Qua nhng phân tích trên đây, làm th nào đ tìm ra công thc chung
cho vic d đoán quyt đnh ca các nhà đu t cá nhân là điu ht sc phc
tp. Nghiên cu này nhm tìm ra nhng yu t nh hng đn quyt đnh đu
t ca các nhà đu t cá nhân, giúp cho nhà qun lỦ đa ra đc các chin
lc thu hút th trng, phc hi và phát trin th trng chng khoán ti Vit
Nam.
2.2 Căs lý thuyt
LỦ thuyt tài chính hành vi đc gn lin vi khái nim quyt đnh đu
t.


- 10 -
2.2.1ăLỦăthuytătƠiăchínhăhƠnhăvi
Lý thuyt tài chính hành vi da trên vic điu tra v tâm, sinh lý hc, xã
hi hc và các yu t tài chính đư tác đng đn quá trình ra quyt đnh ca cá

nhân, mt nhóm ngi hoc t chc. Lý thuyt tài chính hành vi bao gm:
khái nim v s quá t tin, khái nim v s đi lp vi các kinh nghim trong
quá kh, lý thuyt v s hi hn, khái nim v nhng vin cnh trong tng
lai, khái nim v hành vi by đàn, khái nim v s o tng ca k đánh
bcầ
Trong sut thp niên nhng nm 90, khái nim v Lý thuyt tài chính
hành vi mi xut hin trên các tp chí khoa hc, các n phm v kinh doanh
và mt s t báo đa phng. Tuy nhiên lỦ thuyt tài chính hành vi đư xut
hin cách đây hn 150 nm và đc xut bn thành sách ln đu tiên nm
1841 vi tác phm “Mackay’s Extraordianry Popular Delusions And The
Madness of Crowds”. Tác phm này đư ch ra đc làm th nào hành vi con
ngi nh hng đn th trng tài chính. Ngày nay có rt nhiu tài liu có đ
cp đn cm t “tâm lỦ đu t” và “tâm lỦ tài chính” [31, ngày 24/3/2007].
Nn tng lý thuyt hành vi tài chính đc to nn tng phát trin t
nhiu hc s, nhng ngi mà có kin thc trong nhiu lnh vc khác nhau v
tâm lý hc, tài chính hc, xã hi hc và kinh t hc. V lnh vc kinh t hc
bao gm c kin thc v qun lý, marketing, tài chính, công ngh và k toán.
Lý thuyt tài chính hành vi s cung cp cho chúng ta bit làm th nào đ
các nhà đu t hiu rõ bn thân mình hn t đó h có th đa ra nhng quyt
đnh tt hn.
Có nhiu đnh ngha v lý thuyt tài chính hành vi, theo Victor Ricciardi
& Helen K.Simon lý thuyt tài chính hành vi đc xây dng da trên ba nn
tng chính là tâm lý hc, xã hi hc và tài chính. Nhng nhân t này nh
hng đn quá trình ra quyt đnh ca nhà đu t: cá nhân (nhà đu t chuyên


- 11 -
nghip và nghip d, y viên hi đng qun tr), nhóm (các c đông), t chc
(t chc tài chính, phi kinh t) .
i tng ra quyt đnh đc nghiên cu trong đ tài này là nhà đu t

chng khoán cá nhân, vì vy s dng lý thuyt tài chính hành vi là phù hp.
Mô hình c bn ca lý thuyt tài chính hành vi:






Hình 2.1. Mô hình c bn lý thuyt tài chính hành vi
 Tâm lý hc
Tâm lý hc là mt ngành khoa hc nghiên cu các hành vi và quá trình
suy ngh ca con ngi. Mt s hành vi ca con ngi rt đn gin nhng hu
ht là rt phc tp. Ngành tâm lý hc thng gii thích các dng khác nhau
ca hành vi liên quan đn:
- S tin hóa ca sinh vt hc.
- Nhng vn đ liên quan đn b nưo con ngi.
- Xã hi, vn hóa và nhng kinh nghim bn thân hình thành nên nhn
thc, thái đ và hành vi con ngi.
- Khi nghiên cu hành vi ca các nhà đu t, khái nim tâm lý hc s tr
li đc mt s câu hi nh :
Tài chính
hành vi
Xã hi hc
Tài chính
Tâm lý hc


- 12 -
- Ti sao nhà đu t b thu hút bi loi c phiu này, mà không phi loi
c phiu khác?

- Ti sao nhà đu t li t ra do d khi mua c phiu, mc dù trc đó h
đư mc c đ mua đc c phiu đó?
- Ti sao các nhà đu t cm thy vn phi gi li c phiu mà h bit đư
tng kch trn, và thng là vic gi li c phiu này làm gim li
nhun ca h?
- Ti sao các nhà đu t vn không bán các c phiu mình thua l, khi
vn bit c phiu này đư đn giai đon suy tàn?
- Ti sao các nhà đu t li cm thy chán. Mc dù h đư s hu mt
danh mc đu t tt và cm thy mong mun đu t thêm đ to ra
nhiu hot đng cho mình?
- Ti sao các nhà đu t thng đu t theo li bn bè ngi thân báo
chíầ hn là các thông tin đư đc công b?
 Xã hi hc
Là ngành khoa hc nghiên cu các hành vi trong xã hi ca con ngi.
Tp trung nghiên cu ch yu vic nh hng ca các mi quan h xã hi vi
thái đ và hành vi ca con ngi. Các yu t nh hng đn thái đ và hành
vi ca con ngi bao gm :
- Cu trúc xã hi : gia đình, t chc mà con ngi đang sinh hotầ
- Phm trù xã hi : tui tác, gii tính, chng tcầ
- Nhng vn đ thành lp xã hi : quan h h hàng, kinh t, chính tr, tôn
giáoầ
 Tài chính
- Ch yu đ cp đn vic xác đnh giá tr và vic ra quyt đnh. Cu trúc
ca tài chính liên quan đn vn đ vn, giá c, đu t và ngun lc
qun lý.


- 13 -
- Th trng tài chính là các th ch, quá trình và c cu giúp cho các
công ty và cá nhân kinh doanh có th huy đng vn đ trin khai và

thc hin mc tiêu hot đng.
- Tm quan trng ca th trng tài chính nm  khía cnh liên kt gia
các quyt đnh chi tiêu ca con ngi, trong c đi sng cá nhân, gia
đình ln xã hi. Cá nhân và nhà kinh doanh luôn có th đóng vai trò
hoc th đng hoc ch đng trên th trng tài chính. Ði vi cá nhân,
th trng tài chính giúp ci thin ngun thu nhp và ti u hóa tài sn
trong tng lai. Ði vi công ty, nó tng cng ngun lc và ci thin
hiu qu qun tr tài chính.
-  mt góc đ khác, th trng tài chính là ni hoc c ch ti đó các tài
sn tài chính đc trao đi và giá ca chúng đc hình thành bi các
lc lng tham gia.
2.2.2ăMôăhìnhănghiênăcuăvăquytăđnhăđuăt
Hussen A. Hassan Al-Tamimi (2006) đư nghiên cu  th trng Các
Tiu Vng Quc A Rp Thng Nht (UEA) vi 5 yu t nh hng đn
quyt đnh ca nhà đu t cá nhân:
- Hình nh ca doanh nghip
- Thông tin k toán ca doanh nghip
- Thông tin trung lp
- Ý kin t các nhà t vn
- Nhu cu tài chính cá nhân
Kt qu ca Hussen A. Hassan Al-Tamimi: [13, trang 233]
Nhóm Thông tin tài chính hoc các tiêu chun ti đa hoá giá tr truyn
thng có nh hng ln nht đn quyt đnh ca nhà đu t UAE, gm các
yu t: thu nhp mong đi, tính thanh khon ca chng khoán, din bin


- 14 -
trong quá kh ca chng khoán, tình trng ca báo cáo tài chính, vic chi tr
c tc, c tc mong đi.
Nhóm Nhu cu tài chính cá nhân là nhóm ít nh hng nht đn quyt

đnh ca các nhà đu t UAE, gm các yu t: s gim giá mong đi trong
đu t  các lnh vc khác, ti thiu hoá ri ro, s gim giá mong đi  các
th trng tài chính quc t, nhu cu đa dng hoá, s hp hn ca các kênh
đu t không phi là chng khoán.
Hai yu t không mong đi mà có nh hng ít đn quyt đnh ca các
nhà đu t UAE là yu t các lý do v tôn giáo và yu t ý kin ca các thành
viên trong gia đình.

2.3 Gi thuyt nghiên cu và mô hình
Sau bc nghiên cu đnh tính ậ đnh lng s b, tác gi nhn thy
quyt đnh đu t ca các nhà đu t cá nhân có th b tác đng bi 5 yu t
sau :
2.3.1 Hìnhănhădoanhănghip (Firm image)
Da trên nn tng nghiên cu ca Hussen A. Hassan Al-Tamimi, Al
Anood Bin Kalli đư đa ra 9 thành phn v hình nh doanh nghip trc khi
các nhà đu t ra quyt đnh đu t [6, trang 513]:
- Tôn giáo;
- Cm nhn v hàng hoá và dch v ca doanh nghip
- Danh ting ca các c đông ca doanh nghip
- V th công ty trong ngành
- S sáng to ca th trng tài chính có t chc
- o đc kinh doanh
- Cm nhn v nn kinh t


- 15 -
- Danh ting công ty
- Các hot đng cng đng ca doanh nghip
- Doanh nghip có tc đ phát trin nhanh
Nói cách khác, hình nh doanh nghip đc các nhà đu t đánh giá

tng th da trên nhn thc ca h v nhng tiêu chí to nên danh ting, mc
đ uy tín và nim tin ca doanh nghip đc đánh giá da trên nhng tiêu chí
đó.
Hình nh ca doanh nghip s nh hng trc tip đn quyt đnh đu t
ca các nhà đu t cá nhân. Các nghiên cu trc đây hu nh đu ch ra
rng, hình nh doanh nghip có tác đng dng trc tip đn quyt đnh đu
t chng khoán. Nghiên cu ca Robert A. Nagy and Robert W. Obenberger
[21, trang 67], v “Các yu t nh hng đn quyt đnh ca nhà đu t cá
nhân” (1994), đư đc nhiu nc ng dng đ thc hin, đin hình là  UAE
- Hussen A. Hassan Al-Tamimi (2006).
Vì vy, tác gi đt gi thuyt đi vi khái nim cht lng cm nhn
trong nghiên này nh sau :
Gi thuyt H1: Hình nh doanh nghip có quan h dng đi vi
quyt đnh đu t chng khoán.


- 16 -
2.3.2 Thông tin kătoánă(Accounting information)
Theo Hussein A. Hassan, Al-Tamimi (2006), trc khi quyt đnh đu
t vào th trng chng khoán, h thng quan tâm đn các thông tin k toán
nh:
Kh nng bán đc ca c phiu.
Li nhun k vng kim đc.
Báo cáo tài chính
Tình hình tài chính.
C tc đc tr.
Kh nng giá c phiu.
C tc k vng.
Thông tin quá kh ca c phiu.
Doanh nghip nên cung cp đy đ, chính xác v các thông tin k toán

đ các nhà đu t làm c s trong vic xem xét, cân nhc la chn đu t.
Theo Robert A. Nagy and Robert W. Obenberger (1994), khi thông tin
k toán ca các doanh nghip đc công b đy đ, tc là các nhà đu t cá
nhân s có nim tin hn v doanh nghip, khi đó xu hng đu t s càng cao
[21, trang 67]. Vì vy, tác gi đt gi thuyt cho khái nim thông tin k toán
trong nghiên này nh sau :
Gi thuyt H2: Thông tin k toán có quan h dng đi vi vi quyt
đnh đu t chng khoán.

2.3.3 Thôngătinătrungălp (Neutral information)
Thông tin trung lp là ngun thông tin tn ti trên th trng mà nhà
đu t có th tham kho trc khi đu t: thông tin trên các din đàn chng
khoán, thông tin t báo chí, các tuyên b ca các công ty chng khoán.