B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.HCM
NGUYN THUN C
TÁC NG CA S THA MÃN CÔNG VIC N
S GN KT T CHC CA NHÂN VIÊN NGÀNH
XÂY DNG TI TP.HCM
Chuyên ngành : Qun tr kinh doanh
Mã s : 60.34.01.02
LUN VN THC S KINH T
NGI HNG DN KHOA HC:
TS. NGUYN TH BÍCH CHÂM
TP. H CHÍ MINH – NM 2014
LI CAM OAN
Kính tha quý Thy Cô, kính tha quý đc gi, tôi là Nguyn Thun c, hc
viên Cao hc – Khóa 21 – Khoa Qun tr Kinh doanh – Trng i hc Kinh
t Thành ph H Chí Minh. Tôi xin cam đoan toàn b ni dung lun vn trình
bày di đây do chính tôi thc hin.
C s lý thuyt liên quan và nhng trích dn trong lun vn đu có ghi ngun
tham kho t sách, tp chí, các nghiên cu, báo cáo hay bài báo. D liu phân
tích trong lun vn là thông tin s cp đc thu thp t nhân viên ngành Xây
dng đang làm vic ti các công ty Xây dng ti TP.H Chí Minh. Quá trình x
lý, phân tích d liu và ghi li kt qu nghiên cu trong lun vn này cng do
chính tôi thc hin.
Mt ln na, tôi xin cam đoan lun vn này không sao chép t các công trình
nghiên cu khoa hc khác.
Tp H Chí Minh, ngày 07 tháng 11 nm 2014
Hc viên
Nguyn Thun c
`
Mc lc
TRANG PH BỊA
LI CAM OAN
MC LC
DANH MC CÁC T VIT TT
DANH MC BNG BIU
DANH MC HỊNH NH
DANH MC PH LC
TịM TT LUN VN
1 CHNG 1: TNG QUAN 1
1.1 Lý do chn đ tài 1
1.2 Mc tiêu nghiên cu 2
1.3 Phm vi nghiên cu 2
1.4 Phng pháp nghiên cu 3
1.5 i tng kho sát 3
1.6 ụ ngha ca nghiên cu 3
1.7 Cu trúc ca nghiên cu 3
2 CHNG II: C S Lụ THUYT VẨ MÔ HỊNH NGHIểN CU 5
2.1 S gn kt đi vi t chc 5
2.1.1 nh ngha v s gn kt (cam kt) đi vi t chc 5
2.1.2 Các thành phn ca s gn kt 6
2.1.3 o lng các thành phn ca s gn kt 8
2.2 S tha mãn công vic 12
2.2.1 nh ngha 12
2.2.2 Các yu t ca s tha mãn công vic 13
2.2.3 o lng s tha mãn công vic 14
2.3 Mi quan h mc đ tha mãn công vic vi s gn kt t chc 16
2.4 c đim nhân lc ca ngành xây dng 17
2.5 Tham kho mt s nghiên cu trc 19
2.5.1 Các nghiên cu trong nc 19
2.5.2 Các nghiên cu ngoài nc 21
2.6 Mô hình và gi thuyt nghiên cu đ xut 22
2.6.1 Mô hình nghiên cu đ xut 22
2.6.2 Các gi thuyt nghiên cu đ xut 24
3 CHNG III: PHNG PHÁP NGHIểN CU 27
3.1 Thit k nghiên cu 27
3.2 Giai đon nghiên cu đnh tính 28
3.3 Giai đon nghiên cu đnh lng 32
`
3.3.1 Phng pháp chn mu 32
3.3.2 Kích thc mu 32
3.3.3 Phng pháp đo lng và thang đo 33
3.3.4 Phng pháp thu thp thông tin 34
3.3.5 Phng pháp phân tích d liu 34
4 CHNG IV: KT QU NGHIểN CU 37
4.1 Mô t mu 37
4.2 Kim đnh và đánh giá thang đo 39
4.2.1 Phân tích Cronbach Alpha 39
4.2.2 Phân tích nhân t khám phá (EFA) 44
4.2.3 Phân tích hi quy tuyn tính 51
5 CHNG 5: THO LUN KT QU VẨ HẨM ụ 61
5.1 Tho lun v kt qu nghiên cu 61
5.2 Mt s gi ý chung nhm thúc đy s gn kt đi vi doanh nghip xây dng 67
5.2.1 Gi ý v Bn cht công vic 67
5.2.2 Gi ý v C hi đào to và thng tin 68
5.2.3 Gi ý v Tin lng 68
5.2.4 Gi ý v Lãnh đo/Giám sát trc tip 69
5.2.5 Gi ý v ng nghip 70
5.2.6 Gi ý v Phúc li 70
5.2.7 Gi ý v iu kin làm vic 71
5.3 Mt s hn ch và hng nghiên cu tip theo 72
TÀI LIU THAM KHO
PH LC
`
DANH MC CÁC T VIT TT
T vit tt
ụ ngha
cs
Cng s
EFA
Exploring Factor Analysing – Phân tích nhân t khám phá.
JDI
Job Description Index – Bng mô t công vic
OC
Organization Commitment – S gn kt đi vi t chc
OCQ
Organization Commitment Questionaire – Thang đo gn kt đi vi t chc
SPSS
Statistical Package for the Social Sciences – chng trình phân tích thng kê
khoa hc.
TpHCM
Thành ph H Chí Minh.
VN
Vit Nam
DANH MC BNG BIU
Bng 2.1 Tng hp các thành phn ca s gn kt 7
Bng 2.2 Các gi thuyt nghiên cu: 25
Bng 3.1 Thang đo điu chnh ln 1 29
Bng 4.1 Kt qu tng hp các thuc tính mu kho sát 37
Bng 4.2 Kt qu đánh giá đ tin cy thang đo 39
Bng 4.3 Kt qu đánh giá đ tin cy thang đo sau khi loi bin 42
Bng 4.4 Kt qu phân tích nhân t EFA cho bin đc lp ln 1 44
Bng 4.5 Kt qu phân tích nhân t EFA cho bin đc lp ln 2 46
Bng 4.6 Kt qu phân tích nhân t EFA cho bin ph thuc ln 1 48
Bng 4.7 Thang đo các yu t trong mô hình nghiên cu đã điu chnh. 49
Bng 4.8 Bng tóm tt mô hình 1- Bin ph thuc EFF 52
Bng 4.9 Phân tích ANOVA - Bin ph thuc EFF 52
Bng 4.10 Bng tóm tt kt qu hi quy - EFF 52
Bng 4.11 Bng tóm tt mô hình 1- Bin ph thuc PRI 54
Bng 4.12 Phân tích ANOVA - Bin ph thuc PRI 54
Bng 4.13 Phân tích hi quy 55
Bng 4.14 Bng tóm tt mô hình 1- Bin ph thuc LOY 56
Bng 4.15 Phân tích ANOVA - Bin ph thuc LOY 57
Bng 4.16 Phân tích hi quy 57
Bng 5.1 Bng tng hp h s hiu chun 64
DANH MC HÌNH NH
Hình 2.1 Mô hình s gn bó ca nhân viên đi vi công ty du lch Khánh Hòa 19
Hình 2.2 Mô hình các nhân t nh hng đn s gn bó ca nhân viên tr vi doanh
nghip 20
Hình 2.3 Mô hình đo lng s gn kt t chc và tha mãn công vic Vit Nam 21
Hình 2.4 Mô hình kho sát s tha mãn công vic và s gn kt đi vi t chc ca
nhân viên ngành xây dng 22
Hình 2.5 Mô hình nghiên cu đ xut 24
Hình 4.1 Mô hình nghiên cu sau khi kim đnh 59
`
DANH MC PH LC
PH LC 1: DÀN BÀI THO LUN NHÓM
PH LC 2: KT QU THO LUN NHÓM
PH LC 3: BNG CÂU HI KHO SÁT
PH LC 4: PHỂN TÍCH TNG QUAN
PH LC 5: KIM TRA GI NH LIÊN H TUYN TÍNH
PH LC 6: KIM TRA GI NH V PHÂN PHI CHUN CA PHN D
PH LC 7: KT QU S LIU SPSS
`
TÓM TT LUN VN
Nghiên cu này nhm xác đnh và đánh giá mc đ nh hng ca các yu t
tha mãn công vic tác đng đn s gn kt đi vi t chc ca các doanh nghip
trong lnh vc xây dng TpHCM. T đó, đ xut ra các gii pháp nhm nâng cao
s gn kt ca nhân viên thông qua vic gia tng s tha mãn công vic.
Trên c s lý thuyt đã có v s gn kt và tha mãn công vic, tác gi xây
dng mô hình nghiên cu gm 8 nhân t ca s tha mãn công vic tác đng đn s
gn kt gm: Bn cht công vic, ng nghip, Lng, C hi đào to và thng
tin, Lãnh đo, Phúc li, iu kin làm vic và Khen thng. Các thành phn ca
s gn kt bao gm : S c gng, S yêu mn t hào, S trung thành.
Nghiên cu đc chia làm 2 phn: Nghiên cu đnh tính vi k thut tho
lun nhóm (vi 7 thành viên) đc thc hin đ khám phá và điu chnh các thang
đo đo lng khái nim nghiên cu trong mô hình sao cho phù hp vi bi cnh
nghiên cu. Nghiên cu đnh lng đc thc hin trên c mu 241 ngi đang
công tác trong lnh vc xây dng TpHCM. S liu kho sát đc dùng đ kim
đnh thang đo và kim đnh các gi thuyt nghiên cu.
Kt qu kim đnh cho thy mô hình lý thuyt phù hp vi thông tin nghiên
cu. Có 13 gi thuyt trong 24 gi thuyt ban đu đc chp nhn. Các nhân t ca
tha mãn công vic tác đng đn s gn kt đi vi t chc là: Bn cht công vic,
ng nghip, Lng, C hi đào to và thng tin, Lãnh đo, Phúc li, iu kin
làm vic. T kt qu, nghiên cu cng đ xut mt s gii pháp nhm thúc đy s
gn kt đi vi công ty thông qua vic gia tng s tha mãn công vic.
`
1
1 CHNG 1: TNG QUAN
1.1 Lý do chn đ tài
T nm 2008 đn nay, có th nói Vit Nam đang tri qua cuc khng hong
kinh t ln nht k t sau thi k đi mi. S doanh nghip phá sn trong nm 2012
là hn 58.000 doanh nghip trong 312.600 doanh nghip còn hot đng
1
, t l
khong 18,6%. N xu ngành Ngân hàng là 6%
2
theo Vn Phòng Chính Ph, còn
theo VEPR (Trung tâm nghiên cu kinh t và chính sách) thì n xu toàn ngành
Ngân Hàng vào khong 180.000 - 300.000 t đng
3
, so vi tng d n tín dng là
2.984.314 t đng
4
thì tình hung xu nht, n xu vào khong 10% tng d n.
y là con s không h nh và thc s là thách thc ln cho nn kinh t.
Cng theo s liu t tng cc Thng kê Vit Nam Q1/2013, t l tht nghip
ca lao đng trong đ tui quý I nm 2013 là 2,1%, trong đó khu vc thành th là
3,4%, khu vc nông thôn là 1,57%. T l thiu vic làm ca lao đng trong đ tui
quý I nm 2013 là 3,58%, trong đó khu vc thành th là 2,54%, khu vc nông thôn
là 4%. T l thiu vic làm và t l tht nghip ca quý I nm 2013 tng so vi nm
2012 (1,99%) c khu vc thành th và khu vc nông thôn. Ngoài yu t tht
nghip do tình trng gii th và thiu vic làm thì cng có mt b phn nhân viên
mong mun tìm đc mt ch làm mi đem li nhiu s tha mãn cho mình hn.
Hin nay, Vit Nam ngi ta hay nhc đn cm t “tái c cu”, t các doanh
nghip Nhà nc đn khi doanh nghip t nhân. Ngoài vic ci t, tái cu trúc li
các tp đoàn Nhà nc thì vic mua bán sáp nhp đi vi khi doanh nghip t
nhân cng din ra rt nhiu trong thi gian gn đây. Do đó, khng hong cng là
mt c hi nu có tim lc và bit tn dng. Trong các t chc thì ngun nhân lc
chính là yu t quan trng nht. Do đó, trong thi đim hin nay, làm sao tn dng
đc ngun nhân lc bên ngoài đ cu trúc li ngun nhân lc doanh nghip, song
1
Báo cáo ca VCCI TàTi Tràà-
/>nghiep%C2%A0pha-san.html#ad-image-0
2
Công b càVààCàP n cui tháng 2/2013
3
S liu công b ca VEPR ngày 27/05/2013
4
S liu ca NHNN thààn 31/3/2013
`
2
song đó gi chân đc ngun nhân lc đang làm vic có hiu qu trong t chc là
mt chin lc quan trng đi vi các doanh nghip.
Trong đó theo các s liu thng kê, giá tr sn xut xây dng nm 2013 đt
770.400 t đng
1
, chim 21,5% GDP ca Vit Nam nm 2013, cho nên tác đng
ca cuc khng hong kinh t vào các doanh nghip hot đng trong lnh vc xây
dng là không h nh. iu đó cng cho thy xây dng chính là mt lnh vc kinh
t ch cht ca nn kinh t ca quc gia. Khi tìm hiu thêm v vn đ này, tác gi
nhn thy v lnh vc s gn kt ca nhân viên đi vi ngành xây dng thc s
cha có nhiu nghiên cu đc thc hin Vit Nam nói chung cng nh TpHCM
nói riêng, do đó tác gi mun trc tip nghiên cu v lnh vc này vì đây th nht
đây là lnh vc mang tính đc trng ch yu ca nn kinh t, th hai là đóng góp
nghiên cu v lnh vc này và cui cùng là có th tìm ra gii pháp đ gia tng s
gn kt ca nhân viên trong lnh vc nghiên cu.
Vi các ni dung trên, tác gi chn đ tài: “Tác đng ca s tha mãn công
vic đn s gn kt đi vi t chc ca nhân viên trong doanh nghip xây dng
Thành ph H Chí Minh”, vi mong mun xác đnh đc các yu t tác đng
đn s gn kt đi vi t chc trong thi đim nn kinh t suy thoái nh hin nay và
mc đ tác đng ca các yu t này.
1.2 Mc tiêu nghiên cu
Xác đnh mc đ nh hng ca s tha mãn công vic đn s gn kt đi vi
t chc ca nhân viên doanh nghip xây dng ti Thành ph H Chí Minh trong
giai đon hin nay.
Hình thành các hàm ý qun tr cho các doanh nghip xây dng trên đa bàn
Tp.HCM.
1.3 Phm vi nghiên cu
tài này đc thc hin ti các doanh nghip xây dng có tr s hoc chi
nhánh đang hot đng trên đa bàn thành ph H Chí Minh.
1
S liu tng cc thààà
`
3
1.4 Phng pháp nghiên cu
Nghiên cu này đc thc hin thông qua hai bc, (1) nghiên cu đnh tính
và (2) nghiên cu đnh lng. Nghiên cu đnh tính đc thc hin trên c s tho
lun nhóm vi các nhân viên ngành xây dng. Nghiên cu đnh lng đc thc
hin trên c s phng vn đi tng kho sát bng bng câu hi.
1.5 i tng kho sát
Nhân viên đang lao đng và có hp đng lao đng chính thc trong các doanh
nghip xây dng (nhân viên ngành xây dng) làm vic khi vn phòng và khi
công trng d án.
1.6 Ý ngha ca nghiên cu
Kt qu ca đ tài nghiên cu này s giúp cho các doanh nghip, t chc trong
ngành xây dng đang quan tâm đn vn đ này có th tìm ra đc gii pháp cho
vic duy trì ngun nhân lc thông qua vic gia tng s tha mãn công vic ca nhân
viên nhm gia tng s gn kt ca nhân viên. Kt qu sau cùng chính là nâng cao
tính hiu qu trong công tác phát trin nhân s và phát trin doanh nghip ca mình.
1.7 Cu trúc ca nghiên cu
Báo cáo nghiên cu này đc chia thành nm chng.
Chng 1 gii thiu tng quan v đ tài nghiên cu. Phn này trình bày khái
quát c s nghiên cu, mc tiêu, phng pháp, đi tng và phm vi, ý ngha thc
tin và cu trúc ca báo cáo nghiên cu.
Chng 2 trình bày c s lý thuyt v các khái nim nghiên cu và xây dng
các gi thuyt cho nghiên cu. Phn này trình bày và phân tích nhng lý thuyt liên
quan ti s tha mãn công vic, s gn kt ca nhân viên đi vi t chc. Trên c
s đó, xây dng mô hình và các gi thuyt cho nghiên cu.
Chng 3 trình bày phng pháp nghiên cu và x lý s liu. Phn này trình
bày cách thc, phng pháp thc hin nghiên cu, điu chnh và kim đnh thang
đo, và cách thc xây dng mu.
Chng 4 trình bày kt qu nghiên cu.
`
4
Chng 5 tho lun v kt qu, tóm tt nhng kt qu chính ca nghiên cu,
nhng đóng góp, hàm ý ca nghiên cu cho nhà qun tr cng nh các hn ch ca
nghiên cu đ đnh hng cho nhng nghiên cu tip theo.
`
5
2 CHNG II: C S LÝ THUYT VÀ MÔ HÌNH NGHIểN CU
2.1 S gn kt đi vi t chc
2.1.1 nh ngha v s gn kt (cam kt) đi vi t chc
Mc dù có nhiu nghiên cu khác nhau v s gn kt đi vi t chc cng nh
các yu t nh hng và vic đo lng các yu t này đi vi s gn kt t chc,
tuy nhiên cách đnh ngha và đo lng ý thc gn kt đi vi t chc vn còn nhiu
khác bit (Meyer và Herscovitch 2001).
Theo Mowday và cs (1979): s gn kt vi t chc là sc mnh ca s kiên
đnh cá nhân đi vi s tham gia trong mt t chc c th.
Theo O’Reilly và Chatman (1986): s gn kt đi vi t chc là trng thái tâm
lý ca thành viên trong t chc, liên kt thành viên vi t chc; trng thái đó phn
nh mc đ cá nhân hp thu hay chp nhn nhng đc đim ca t chc.
Theo Allen và Meyer (1991): s gn kt đi vi t chc là mt trng thái tâm
lý buc cht cá nhân vi t chc, liên h mt thit đn quyt đnh có tip tc là
thành viên ca t chc na hay không.
Theo Kalleberg và cs (1996, p302): s gn kt đi vi t chc là s sn lòng
dành ht n lc cho t chc, s gn bó cht ch đi vi t chc và s tìm kim đ
duy trì mi quan h vi t chc.
Theo Remus Ilies và Timothy A. Judge (2003): s gn kt đi vi t chc là
s sn sàng n lc ht mình vì s phát trin ca t chc, thng nht mc tiêu ca
mình và t chc.
nghiên cu này tác gi s dng đnh ngha ca Mowday và cs (1979) đ
đnh ngha cho s gn kt đi vi t chc, vì đây là mt đnh ngha đc s dng
ph bin trong các nghiên cu trc và phù hp vi môi trng nghiên cu. Qua
đó, s gn kt là sc mnh ca s kiên đnh cá nhân đi vi s tham gia trong mt
t chc c th ( đây là các doanh nghip xây dng).
`
6
2.1.2 Các thành phn ca s gn kt
Theo Mowday và cs (1979), s gn kt t chc gm 3 thành phn: s đng
nht, s dn thân, lòng trung thành.
Theo O’Reilly và Chatman (1986): s gn kt t chc gm các thành phn
sau:
- S phc tùng (compliance): s dn thân vì nhng phn thng đc bit
- S xác đnh (identification): s gn bó vì mong mun hi nhp vi t
chc
- S ch quan (internalization): s dn thân do có s phù hp, tng đng,
s tng đng gia giá tr cá nhân và t chc.
Theo Meyer và Allen (1991), s gn kt t chc gm 3 thành phn: gn kt
ch đng, gn kt bng liên tc, gn kt bng đo đc
- S gn kt ch đng: phn ánh khao khát đc duy trì nh là mt thành
viên ca t chc mà khi t chc phát trin rng ln và nó là kt qu ca
kinh nghim làm vic to ra cm giác thoi mái cng nh s cnh tranh
cá nhân.
- S gn kt liên tc: phn ánh mt nhu cu đ duy trì, và là kt qu ca s
nhn bit các mc chi phí.
- S gn kt đo đc: phn ánh mt ngha v phi duy trì đi vi t chc
t kt qu ca s quc t hóa ca hình thc lòng trung thành và/hoc s
tip nhn nhng đc ân mà đòi hi có s hoàn tr.
Theo Trn Kim Dung (2006) khi nghiên cu thang đo ý thc gn kt vi vi
t chc cho rng ý thc gn kt đi vi t chc gm 3 thành phn:
- Yêu mn t hào v t chc : có nim tin mnh m và chp nhn mc tiêu
cùng các giá tr ca t chc
- C gng : t nguyn c gng vì t chc
- Trung thành: ý đnh hoc mong c mnh m li cùng t chc
Theo David L. Stum (2001) thì ý thc gn kt t chc (còn đc gi là
workforce commitment) gm 3 thành phn:
`
7
- Nng sut: nhân viên n lc đ phát trin k nng vì vy h có th đóng
góp cho công vic nhiu hn.
- Nim t hào: nhân viên gii thiu sn phm và dch v ca công ty h là
tt nht trên th trng cho khách hàng; s gii thiu rng t chc là ni
làm vic tt nht trong cng đng ca h.
- Duy trì: Nhân viên s li t chc trong nhiu nm; và s li t chc
nu nhn đc mt công vic tng t vi mc lng cao hn.
Các thành phn ca s gn kt theo các đnh ngha khác nhau đc tng hp
nh sau:
Bng 2.1 Tng hp các thành phn ca s gn kt
Tác gi
Thành phn
Ý ngha
Mowday và cs
(1979)
S đng nht
Có nim tin mnh m và chp nhn mc
tiêu giá tr ca t chc.
S dn thân
Dn thân vào các hot đng ca t chc.
Lòng trung thành
Mong mun mnh m đc duy trì là
thành viên ca t chc.
O’Reilly và
Chatman
(1986)
S phc tùng
S dn thân vì nhng phn thng đc
bit.
S xác đnh
S gn bó vì mong mun hi nhp vi t
chc.
S ch quan
S dn thân do có s phù hp, tng
đng, s tng đng gia giá tr cá nhân
và t chc.
Meyer và
Allen (1991)
S gn kt ch đng
Khát khao đc duy trì là mt thành viên
t chc.
S gn kt liên tc
Phn ánh nhu cu đc duy trì.
S gn kt đo đc
Phn ánh ngha v phi duy trì.
`
8
Trn Kim
Dung (2006)
Yêu mn t hào v
t chc
Có nim tin mnh m và chp nhn mc
tiêu cùng các giá tr ca t chc.
C gng
T nguyn c gng vì t chc.
Trung thành
Ý đnh hoc mong c mnh m li
cùng t chc.
David L. Stum
(2001)
Nng sut
Nhân viên n lc đ phát trin k nng.
Nim t hào
Nhân viên gii thiu sn phm và dch
v ca công ty h là tt nht trên th
trng cho khách hàng.
Duy trì
S li t chc nu nhn đc mt công
vic tng t vi mc lng cao hn.
Qua phân tích, đi chiu và tng hp, tác gi nhn thy các thành phn ca s gn
kt do Trn Kim Dung (2006) thc hin Vit Nam là phù hp nht so vi các khái
nim khác, nên các thành phn ca s gn kt trong nghiên cu này đc s dng
theo Trn Kim Dung (2006) nh sau:
- C gng: T nguyn c gng, đóng góp công sc và n lc vì t chc.
- Yêu mn t hào v t chc: có nim tin mnh m và chp nhn mc tiêu
cùng các giá tr ca t chc.
- Trung thành: ý đnh, mong c mnh m li cùng t chc.
2.1.3 o lng các thành phn ca s gn kt
Tùy theo đnh ngha v s gn kt thì s có các thang đo tng ng vi đnh
ngha. ã có nhiu nghiên cu v vn đ này và cng có nhiu thang đo ý thc gn
kt đi vi t chc.
Cng theo Trn Kim Dung (2006) thì thang đo ý thc gn kt đi vi t chc
có vai trò đc bit quan trng vi kt qu hot đng ca t chc cho nên vn đ này
đc nghiên cu nhiu nht trong thp k qua và đc quan tâm rng rãi.
`
9
Theo Mowday và cs (1979) thì ý thc gn kt đi vi t chc gm 3 thành
phn: s đng nht, s c gng và lòng trung thành và đc đo lng gm 15 bin
quan sát. ó là:
1. Nhân viên sn lòng n lc cao hn mong đi đ giúp đ t chc thành công.
2. Nhân viên nói vi bn bè đng ngip rng t chc (ca h) là ni tt nht đ
làm vic.
3. Nhân viên cm thy có ít lòng trung thành vi t chc
4. Nhân viên s chp nhn hu ht các loi phân công công vic đ có th làm
vic trong t chc
5. Nhân viên cm nhn giá tr ca mình và ca t chc rt ging nhau
6. Nhân viên cm thy t hào khi nói vi ngi khác mình là mt thành viên ca
t chc
7. Nhân viên ch có th làm tt công vic đc giao mt t chc khác khi mà
công vic đó tng t công vic hin ti
8. T chc này tht s truyn cm hng cho nhng điu tt nht trong nng lc
công vic ca nhân viên.
9. Có rt ít nguyên nhân hin ti tác đng đn tình trng ca tôi đ khin tôi có
th ri b t chc
10. Nhân viên vô cùng hãnh din vì chn t chc là ni làm vic hn nhng ni
khác mà nhân viên đã tham gia.
11. Không có nhiu điu đt đc khi gn bó vi t chc
12. Thông thng, nhân viên cm thy khó khn đ đng ý vi chính sách ca t
chc v nhng vn đ quan trng liên quan đn ngi lao đng
13. Nhân viên tht s quan tâm v s phn ca t chc
14. i vi nhân viên, đây là t chc tt nht có th đ h làm vic
15. Quyt đnh làm vic t chc này là mt trong nhng sai lm ca cuc đi h
Theo Allen và Meyer (1991) thì ý thc gn kt t chc gm 3 thành phn: gn
kt ch đng, gn kt liên tc và gn kt đo đc đc đo lng gm 9 bin quan
sát nh sau:
`
10
1. Anh/ch ngh rng anh ch anh/ch có th d dàng gn bó vi mt t chc khác
nh t chc anh ch đang công tác
2. Anh/ch không cm thy nh là trong gia đình khi công tác t chc
3. Anh/ch không cm thy có gn kt cm xúc vi t chc
4. Anh/ch không cm thy có ý thc mnh m thuc v t chc
5. Anh/ch không s có điu gì xy ra nu anh/ch b công vic mà cha có công
vic khác
6. S không quá mt quá nhiu chi phí nu anh/ch ri b t chc
7. Anh/ch không tin rng mi ngi phi trung thành vi t chc
8. Nhy vic không phi là vn đ trái vi đo lý đi vi anh/ch
9. Anh/ch không ngh rng ý mun tr thành “ ngi ca công ty” là nhy cm
na
Theo Trn Kim Dung (2006) thì thang đo ý thc gn kt đi vi t chc
(OCQ) đc điu chnh gm có 3 thành phn: ý thc n lc c gng, lòng trung
thành và lòng t hào, yêu mn v t chc vi 9 bin quan sát phù hp vi điu kin
Vit Nam nh sau:
1. Lòng trung thành vi t chc:
a. Anh/ch mun li công ty làm vic đn cui đi
b. Anh ch s li làm vic lâu dài vi công ty mc dù có ni khác đ ngh
lng bng hp dn hn
c. Anh/ch cm thy trung thành vi t chc
2. C gng n lc:
a. Anh/ch vui mng vì các n lc ca anh ch đã đóng góp tt cho t chc
b. Anh/ch t nguyn n lc ht mình nâng cao k nng đ có th cng hin
nhiu hn cho công vic
c. Anh/ch t nguyn c gng cao nht đ hoàn thành nhim v
3. Lòng t hào, yêu mn vi t chc
a. Anh/ch t hào v t chc này
b. Anh/ch cm nhn rõ ràng là anh/ch thuc v t chc này
`
11
c. Anh /ch cm thy các vn đ ca công ty cng nh các vn đ ca bn
thân
Theo Trn Kim Dung (2006) thì các nghiên cu nh th này đã đc thc hin
hàng nm các quc gia, tuy nhiên phn ln đc tin hành nghiên cu các quc
gia phng Tây, trong môi trng kinh t, xã hi, vn hóa khác bit khá nhiu so
vi mt nc có nn kinh t đang phát trin châu Á. Do đó đ phù hp và mang
tính k tha, tác gi chn thang đo ca Trn Kim Dung (2006) là c s cho mô hình
nghiên cu ca mình. Tác gi cng b sung thêm mt s bin quan sát da trên
nghiên cu ca ca Phm Th Anh và Nguyn Th Hng ào (2013) v “Qun tr
ngun nhân lc và s gn kt ca ngi lao đng”, H Huy Tu và Phm Hng
Liêm (2012) v “ Phân tích các nhân t nh hng đn s gn bó lâu dài ca nhân
viên tr vi doanh nghip”, Trn Kim Dung (2006) – “Thang đo ý thc gn kt vi
t chc”, Mowday và cs (1979) - “ Thang đo s gn kt vi t chc”. Tng kt
thang đo cho s gn kt đc b sung thêm các bin quan sát cho phù hp và đc
vit li nh sau:
1. Lòng trung thành vi t chc:
a. Anh/ch mun li t chc làm vic đn cui đi
b. Anh ch s li làm vic lâu dài vi t chc mc dù có ni khác đ ngh
lng bng hp dn hn
c. Anh/ch cm thy trung thành vi t chc
d. Anh ch s li làm vic trong t chc dù cho có tha mãn vi ý kin
lãnh đo hay không
e. Anh/ch trung thành vi t chc vì mt/nhiu quyn li đã đc hng
trong quá kh/tng lai
f. Anh /ch trung thành vi t chc đc vì đc trao cho c hi phát trin
ngh nghip t chc
2. C gng n lc:
a. Anh/ch vui mng vì các n lc ca anh ch đã đóng góp tt cho t chc
`
12
b. Anh/ch t nguyn n lc ht mình nâng cao k nng đ có th cng hin
nhiu hn cho công vic
c. Anh/ch t nguyn c gng cao nht đ hoàn thành nhim v
d. Anh/ch n lc vì mình có cùng mc tiêu vi t chc/công ty
3. Lòng t hào, yêu mn vi t chc
a. Anh/ch t hào v t chc này
b. Anh/ch cm nhn rõ ràng là anh/ch thuc v t chc này
c. Anh/ch cm thy t hào v thng hiu ca t chc/công ty ca mình so
vi các t chc/công ty khác trong ngành
2.2 S tha mãn công vic
2.2.1 nh ngha
Có khá nhiu đnh ngha v s tha mãn công vic:
Vroom (1964) cho rng tha mãn trong công vic là trng thái mà ngi lao
đng có đnh hng hiu qu rõ ràng đi công vic trong t chc, thc s cm thy
thích thú đi vi công vic.
Theo Spector (1997) tha mãn là thái đ yêu thích công vic nói chung và các
khía cnh công vic nói riêng.
Theo Price (1997) thì s tha mãn công vic th hin mc đ mà nhân viên có
cm nhn, đnh hng tích cc đi vi công vic trong t chc.
Herzberg và cs (1959)
1
cho rng có 2 nhóm nhân t liên quan đn s tha mãn
trong công vic là nhóm nhân t đng viên và nhóm nhân t duy trì. Các nhân t
đng viên gm thành tích, s công nhn, công vic có tính th thách, s tin b,
trng thành trong công vic. Các nhân t duy trì gm chính sách công ty và cách
qun tr ca công ty, s giám sát ca cp trên, lng bng, các mi quan h gia các
cá nhân, điu kin làm vic, đi sng cá nhân, s đm bo cho công vic. Ch có
nhng nhân t đng viên mi có th mang li s tha mãn cho nhân viên và nu
không làm tt các nhân t duy trì s gây bt mãn trong nhân viên.
1
Trích t Christina M. Stello (2011).
`
13
S tha mãn đi vi công vic ca nhân viên đc đnh ngha và đo lng
theo c hai khía cnh: tha mãn nói chung đi vi công vic và tha mãn theo các
yu t thành phn ca công vic.
Tha mãn chung th hin cm xúc bao hàm chung lên tt c các khía cnh ca
công vic. Mt quan đim khác coi s hài lòng vi công vic là thái đ nh hng
và ghi nhn ca nhân viên v các khía cnh khác nhau trong công vic ca h
(Smith và cs, 1969). C hai cách tip cn đu phù hp cho vic đo lng mc đ
tha mãn ca nhân viên trong công vic (Price, 1997). Tuy nhiên s dng cách tip
cn theo thành phn công vic s giúp các nhà qun tr bit rõ hn v nhng đim
mnh, yu trong vic điu hành t chc và hot đng nào đc nhân viên đánh giá
cao nht hoc kém nht (De Coninck và Stilwell C.D, 2004). Cách tip cn này phù
hp vi đ tài nghiên cu vì mc đích ca nghiên cu là tìm ra gii pháp đ nâng
cao s gn kt ca nhân viên đi vi doanh nghip xây dng.
2.2.2 Các yu t ca s tha mãn công vic
Mô hình đc đim công vic ca Hackman & Oldham (1980) có 5 đc đim
ct lõi: s đa dng k nng, hiu công vic, công vic có ý ngha, tính t ch trong
công vic và thông tin phn hi, nhng đc đim ct lõi này tác đng lên 3 trng
thái tâm lý: hiu đc ý ngha công vic, trách nhim đi vi kt qu công vic và
nhn thc v kt qu công vic, t trng thái tâm lý này s sinh ra các kt qu thc
hin công vic.
Smith và cs (1969) cho rng có 5 yu t tác đng đn s tha mãn trong công
vic bao gm: tha mãn vi công vic, tha mãn vi s giám sát, tha mãn vi tin
lng, tha mãn vi c hi thng tin và tha mãn vi đng nghip.
Ch s mô t công vic Job Descriptive Index (JDI) ca Smith và cs (1969), s
dng 5 nhân t: bn cht công vic, lãnh đo, tin lng, c hi đào to - thng tin
và đng nghip. Giá tr và đ tin cy ca JDI đc đánh giá rt cao trong c thc
tin ln lý thuyt (Price, 1997).
`
14
Bng kho sát mô t công vic (Job Satisfaction Survey - JSS) ca Spector
(1997) và bng câu hi tha mãn Minnesota (Minnesota Satisfaction Questionair -
MSQ) ca Weiss và cs (1967) là 2 công c đc trng trong đo lng tha mãn công
vic, đc s dng rng rãi c trong thc tin và lý thuyt (Green, 2000).
Theo Smith và cs (1969), mc đ tha mãn công vic ca mt ngi thông
qua 5 nhân t: bn cht công vic, lãnh đo, tin lng, c hi đào to - thng tin
và đng nghip.
2.2.3 o lng s tha mãn công vic
Nghiên cu này tác gi s dng thang đo ch s mô t công vic (Job
Descriptive Index- JDI) đc Trn Kim Dung (2006) điu chnh th trng Vit
Nam. Thang đo JDI do Smith và cs (1969) thit lp và đc đánh giá cao trong c
nghiên cu ln thc tin (Price,1997). Cng theo Price (1997), cho rng JDI là công
c nên la chn cho các nghiên cu đo lng v mc đ hài lòng/tha mãn ca
nhân viên trong công vic.
Mô hình ch s mô t công vic đc đánh giá tt qua nhiu nghiên cu, theo
thng kê ca ca Worrell (2004) ng dng ca JDI trong vic đo lng s tha mãn
đi vi công vic ca nhân viên đã có đn 12.000 nghiên cu v JDI (Worrell,
2004). V c bn mô hình ca Smith và cs (1969) gm 5 nhân t nh sau:
Bn cht công vic phù hp: đc hiu là mt công vic s mang li s tha
mãn chung cho ngi lao đng và to hiu qu công vic tt nu nó tha mãn
các đc đim: s dng các k nng khác nhau, nhân viên nm rõ quy trình
thc hin công vic và công vic có tm quan trng nht đnh đi vi đi vi
hot đng sn xut kinh doanh ca doanh nghip. Ngoài ra công vic phù hp
vi nng lc nht đnh ca ngi lao đng.
C hi đào to và thng tin: đào to là quá trình hc hi nhng k nng cn
thit đ phc v mt công vic c th. Thng tin là vic di chuyn lên nhng
v trí cao hn trong h thng làm vic ca ngi lao đng. Trong đ tài này
đào to và thng tin đc nhóm chung vi nhau trong cùng mt nhân t là do
`
15
mi quan h nhân – qu thng thy ca chúng. Mc đích đào to ca nhân
viên ngoài vic nâng cao trình đ ca mình còn mc đích thng tin trong h
thng công vic, chúng có mi liên h mt thit vi nhau.
Lng: là khon thù lao ngi lao đng thu đc t công vic ca mình
công ty. Trong nghiên cu này lng đc hiu là thu nhp mà ngi lao
đng thu đc t công vic h đang làm ti công ty không tính các khon thu
ngoài công vic chính ti công ty. Yu t lng là mt yu t quan trng nh
hng đn s hài lòng ca nhân viên đi vi công vic, nhân viên thng có
s so sánh v mc lng vi các đn v khác, và liu lng có đc phân phi
mt cách công bng gia các thành viên hay không.
Lãnh đo: đc hiu là ngi cp trên trc tip ca nhân viên. Lãnh đo đem
đn s tha mãn cho nhân viên thông qua vic giao tip vi nhau, s quan
tâm, chú ý đn ngi lao đng cp di ca mình, bo v nhân viên khi cn
thit, th hin nng lc v lãnh đo và chuyên môn đi vi cp di. Ngoài ra
s tha mãn v lãnh đo ca nhân viên còn thông qua vic đi x công bng,
ghi nhn chân thành các đóng góp ca nhân viên.
ng nghip: đc hiu là nhng ngi làm vic cùng mt v trí vi nhau, có
ni dung công vic tng t nhau hoc trên mt chui nghip v có liên quan
đn nhau trong t chc. Trong ni dung nghiên cu này đng nghip đc
hiu là ngi làm vic cùng đn v trc tip, cùng công ty có mi quan h
thng xuyên v mt công vic vi nhau, quan tâm trao đi vi nhau v công
vic. Phn ln thi gian ngi lao đng tip xúc vi nhau; vì vy mi quan h
gia các đng nghip vi nhau cng nh hng ti s tha mãn chung trong
công vic. Các yu t chính v s tha mãn ca đng nghip là s tin cy, s
thân thin, tn tâm trong công vic, giúp đ nhau trong vic.
Vit Nam, Trn Kim Dung (2005) đã thc hin nghiên cu đo lng s tha
mãn trong công vic bng cách s dng thang đo JDI vi 2 nhân t b sung là phúc
li và điu kin làm vic. Lý do b sung là do các nghiên cu trc đc nghiên
cu môi trng châu Ểu và cha phù hp vi môi trng và vn hóa ca các
`
16
nc châu Á, trong đó có Vit Nam, vì vy thang đo cn phi đc điu chnh cho
phù hp vi điu kin Vit Nam nói chung và ca TP. H Chí Minh nói riêng. Nhn
thy điu này là phù hp vi nghiên cu, nên tác gi b sung 2 nhân t Phúc li và
iu kin làm vic vào thành phn ca s tha mãn công vic. nh ngha phúc li
và điu kin làm vic nh sau:
Phúc li: t chc thc hin các chng trình phúc li, mua bo him y t, xã
hi cho nhân viên.
iu kin làm vic: điu kin an toàn v sinh lao đng và áp lc công vic.
Ngoài ra theo Danish và Usman (2010): khen thng và s công nhn có mi
tng quan vi s hài lòng công vic và có tác đng đáng k đn đng lc làm vic
ca nhân viên, và là c s cho s gn bó ca h vi t chc. Phú Trn Tình và
cs (2012) khi phân tích các nhân t nh hng đn s gn bó lâu dài ca nhân viên
tr vi doanh nghip cng cho rng khen thng và phúc li có tác đng đn quyt
đnh tip tc làm vic ca nhân viên tr ti công ty. H Huy Tu và Phm Hng
Liêm (2012) khi nghiên cu s gn bó ca nhân viên đi vi công ty du lch Khánh
Hòa cng cho rng khen thng gián tip tác đng tích cc đn s n lc và s t
hào, do đó nhân t khen thng đc thêm vào thang đo cho phù hp vi tình hình
và điu kin nghiên cu.
Khen thng: Là vic ghi nhn, biu dng, tôn vinh thành tích, công trng và
đc khuyn khích bng li ích vt cht đi vi tp th, cá nhân khi h hoàn
thành đc mc tiêu/nhim v đc giao.
Vy thành phn và thang đo điu chnh cho phn mô t công vic s gm 8
thành phn nh sau: Bn cht công vic, C hi đào to và thng tin, Lãnh đo,
ng nghip, Lng, Phúc li, iu kin làm vic và Khen thng.
2.3 Mi quan h mc đ tha mãn công vic vi s gn kt t chc
Các nghiên cu ca Kacmar và cs (1999), Mowday và cs (1979) thì s gn kt
t chc có tng quan ch đng hoc b tác đng bi s tha mãn công vic.
`
17
Trn Kim Dung và Morris (2005) khi nghiên cu v s tha mãn công vic và
s gn kt vi t chc cng cho rng có mi quan h cùng chiu gia s tha mãn
trong công vic và s gn kt đi vi t chc. Kt qu nghiên cu ch ra rng: Bn
cht công vic, Tin lng, ng nghip, Lãnh đo (giám sát), C hi đào to và
thng tin tác đng dng đn s gn kt gm các thành phn T hào, N lc,
Trung thành.
Giritli và cs (2013) có nghiên cu “iu tra v tha mãn công vic và s gn
kt t chc ca nhân lc xây dng” Th Nh K, vi mc đích xác đnh liu cm
giác tha mãn công vic có dn đn s gn kt đi vi t chc ca nhân lc ngành
xây dng hay không. Kt qu nghiên cu đã cho thy có mi quan h tích cc gia
tha mãn công và vic gn kt t chc.
Chiu W Y B và Ng F F (2013) cng có nghiên cu v các nhân viên kho sát
d toán và khi lng (thuc lnh vc xây dng) Hongkong vi đ tài “Ci thin
s tha mãn công vic và s gn kt t chc thông qua nhn din nhóm làm vic”.
Kt qu ca nghiên cu là xác đnh nhóm làm vic (work group identification) cho
thy có ý ngha đn s nh hng tích cc đn tha mãn công vic, s gn kt ch
đng và gn kt đo đc. Nghiên cu cng cho thy có mi tng quan gia tha
mãn công vic và s gn kt công vic.
T các nghiên cu trên, có th nhn đnh rng tha mãn công vic s có tng
quan tích cc đn s gn kt t chc trong ngành xây dng. Tác gi s kim đnh
thêm mi quan h này thông qua nghiên cu v s gn kt trong lnh vc xây dng
th trng TpHCM nói riêng và Vit Nam nói chung.
2.4 c đim nhân lc ca ngành xây dng
Ngành xây dng to ra nhiu vic làm, nhng cng nh các ngành kinh t
khác trong c ch th trng, s lng vic làm dao đng khá ln theo các giai đon
trong chu k phát trin ca kinh t quc dân. Công nhân xây dng có tin lng gi
tng đi cao và thng làm vic trên 40 gi mi tun, mt b phn thm chí còn
làm hn 45 gi mi tun. Tin lng ph thuc vào trình đ và kinh nghim, loi
hình công vic, mc đ phc tp ca d án và điu kin đa lý. Tin lng còn bin
`
18
đng theo tình hình thi tit và tin đ thi công ca công vic do b phn khác làm
trc trong dây chuyn thi công.
Nhìn tng quan, có 4 đc đim chính trong đc đim ngun nhân lc ca
ngành xây dng mang tính biu trng và khác bit so vi các ngành sn xut khác.
- Tin lng bin đng ln, tùy thuc vào mc đ công vic và tin đ thi công,
đây là mt yu t khác so vi các ngành có mc lng không dao đng ln
theo công vic.
- iu kin làm vic: môi trng làm vic nhiu ri ro và nguy c hn các
ngành khác, công vic ph thuc nhiu vào yu t thi thit nên đây chính là
yu t khác so vi điu kin làm vic chung ca ngành sn xut. M chng
hn, nm 2003 s gi ngh vic do tai nn và bnh tt chim đn 6,8% s gi
làm vic, trong khi các ngành khác ch là 5%.
1
Tuy an toàn lao đng đc t
chc tt nhng s tai nn trong ngành xây dng vn tng đi cao hn nhiu
ngành khác.
- Thi gian làm vic: công vic áp lc, đòi hi thi gian làm thêm nhiu trong
khi thi gian làm vic thông thng ca các ngành sn xut là c đnh, ít phi
tng ca nu không có nhiu đn hàng t phía khách hàng. n hàng ca ngành
xây dng thông thng là sn phm c đnh, mang tính đc thù cao và thng
đc lên k hoch trc.
- ng nghip: do tính cht công vic, công vic ca b phn sau ph thuc
nhiu vào tin đ và cht lng ca b phn trc nên mi quan h đng
nghip là mt yu t đc chú trng cao.
Các đc đim này mang tính đc trng ca ngành Xây dng do đó s tha mãn
v công vic dn đn s gn kt cng s mang tính đc trng riêng. Vic xác đnh
các đc trng riêng này tác gi s tìm hiu rõ thêm thông qua bc nghiên cu đnh
tính đ khám phá thêm các bin quan sát cho thang đo ca mình.
Kt qu nghiên cu sau này cng s đc xem xét xem có phù hp vi các đc
trng riêng v s tha mãn công vic này hay không. Yu t nh hng tác đng
1
Theo Phm S Liêm PCT Tng hi Xây dng VN (2007)