PHÂN TÍCH CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG KINH DOANH CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CP XUẤT NHẬP KHẨU VIỆT NAM LUẬN VĂN THẠC SĨ

B GIÁO DCăVẨăẨOăTO
TRNGăI HC KINH T THÀNH PH H CHÍ MINH


NGUYNăNG VÂN ANH




PHÂN TÍCH CÁC NHÂN T NHăHNG
N HIU QU HOTăNG KINH DOANH
CA NGỂNăHẨNGăTHNGăMI C PHN
XUT NHP KHU VIT NAM




LUNăVNăTHC S KINH T





TP. H Chí Minh ậ Nmă2014

B GIÁO DCăVẨăẨOăTO
TRNGăI HC KINH T THÀNH PH H CHÍ MINH


NGUYNăNG VÂN ANH

PHÂN TÍCH CÁC NHÂN T NHăHNGăN
HIU QU HOTăNG KINH DOANH CA
NGỂNăHẨNGăTHNGăMI C PHN XUT
NHP KHU VIT NAM


Chuyên ngành: Tài chính ậ Ngân hàng
Mã s: 60340201


LUNăVNăTHC S KINH T


NGIăHNG DN KHOA HC: PGS.TS TRN HOÀNG NGÂN



TP. H Chí Minh ậ Nmă2014


CNG HÒA XÃ HI CH NGHA VIT NAM
c lp ậ T do ậ Hnh phúc

LIăCAMăOAN

Tác gi cam đoan ni dung ca Lun vn thc s kinh t ắPhơn tích các nhân t
nh hng đn hiu qu hot đng kinh doanh ca Ngơn hƠng Thng mi c phn
Xut Nhp Khu Vit NamẰ lƠ công trình nghiên cu ca tác gi, s liu và thông tin

trong đ tài là trung thc vƠ đc s dng t các ngun đáng tin cy.

TP. H Chí Minh, nm 2014


Nguyn ng Vân Anh












MC LC
TRANG PH BÌA
LI CAM OAN
MC LC
DANH MC BNG BIU
DANH MC BIU 
PHN M U 1
1. C s khoa hc và tính thc tin ca đ tài 1
1.1. Tính cp thit ca đ tài 1
1.2. Tng quan các công trình nghiên cu 2
2. Mc tiêu, câu hi và nhim v nghiên cu 3
2.1. Mc tiêu nghiên cu 3

2.2. Câu hi nghiên cu 4
2.3. Nhim v nghiên cu 4
3. i tng và phm vi nghiên cu 4
4. Phng pháp nghiên cu 5
5. Ni dung ca nghiên cu 5
CHNG 1: Lụ LUN TNG QUAN V CÁC NHÂN T NH HNG N
HIU QU HOT NG KINH DOANH CA NGỂN HẨNG THNG MI 6
1.1. Tng quan v ngơn hƠng thng mi 6
1.1.1. Khái nim 6
1.1.2. Các hot đng c bn ca ngơn hƠng thng mi 6
1.1.2.1. Hot đng huy đng vn 6
1.1.2.2. Hot đng s dng vn 8
1.1.2.3. Cung ng dch v ngân hàng và các hot đng kinh doanh khác 9
1.2. Hiu qu hot đng kinh doanh ca ngơn hƠng thng mi 10
1.2.1. Khái nim v hiu qu hot đng kinh doanh ca ngơn hƠng thng mi 10
1.2.2. Các nhân t nh hng đn hiu qu hot đng kinh doanh ca các ngân hàng
thng mi 11

1.2.2.1. Nhóm các nhân t khách quan 11
1.2.2.2. Nhóm các nhân t ch quan 13
1.2.2.3. S cn thit nâng cao hiu qu hot đng kinh doanh ca ngân hàng
thng mi 14
1.2.3. Các phng pháp đánh giá hiu qu hot đng kinh doanh ca ngân hàng
thng mi 15
1.2.3.1. Phng pháp đánh giá truyn thng 15
1.2.3.2. Phng pháp phơn tích hiu qu biên: tip cn phi tham s (DEA) 20
1.2.4. Mô hình phân tích các nhân t nh hng đn hiu qu hot đng ca ngân
hƠng thng mi 24
KT LUN CHNG 1 28
CHNG 2: THC TRNG HIU QU HOT NG KINH DOANH CA NGÂN

HẨNG THNG MI C PHN XUT NHP KHU VIT NAM 29
2.1. Khái quát v Ngân hàng TMCP Xut Nhp Khu Vit Nam 29
2.1.1. Quá trình hình thành và phát trin ca Ngân hàng TMCP Xut Nhp Khu
Vit Nam 29
2.1.2. Mô hình t chc và các hot đng chính ca Ngân hàng TMCP Xut Nhp
Khu Vit Nam 29
2.1.2.1. Mô hình t chc 29
2.1.2.2. Các hot đng chính ca Eximbank 31
2.1.3. Tng quan v kt qu hot đng kinh doanh ca Ngân hàng TMCP Xut
Nhp Khu Vit Nam 32
2.1.3.1. Huy đng và tín dng 32
2.1.3.2. Li nhun sau thu 34
2.1.3.3. Tng tài sn 35
2.2. Thc trng hiu qu hot đng kinh doanh ca Eximbank 35
2.2.1. ánh giá hiu qu hot đng kinh doanh theo phng pháp truyn thng 35
2.2.1.1. ánh giá da trên nhóm các ch tiêu đnh lng 35
2.2.1.2. ánh giá da trên nhóm các ch tiêu đnh tính 43

2.2.2. ánh giá hiu qu hot đng kinh doanh theo phng pháp bao d liu
(DEA) 45
2.2.3 Kt lun v thc trng hiu qu hot đng kinh doanh ca Eximbank 51
2.2.3.1 ánh giá kt qu đt đc 51
2.2.3.2 Hn ch còn tn ti 52
KT LUN CHNG 2 54
CHNG 3: PHÂN TÍCH CÁC NHÂN T NH HNG N HIU QU HOT
NG KINH DOANH CA NGỂN HẨNG THNG MI C PHN XUT NHP
KHU VIT NAM 55
3.1 Phơn tích đnh tính các nhân t nh hng đn hiu qu hot đng kinh doanh ca
Eximbank 55
3.1.1. Các nhân t khách quan 55

3.1.1.1. Môi trng kinh t, vn hóa vƠ xƣ hi 55
3.1.1.2. Môi trng pháp lý 57
3.1.1.3. Yu t khoa hc công ngh 57
3.1.1.4. i th cnh tranh 58
3.1.1.5. Khách hàng 59
3.1.2. Các nhân t ch quan 59
3.1.2.1. Nng lc tài chính 59
3.1.2.2. Nng lc qun tr điu hành 59
3.1.2.3. ng dng tin b công ngh 61
3.1.2.4. Trình đ và cht lng nhân s 61
3.2 Phơn tích đnh lng các nhân t nh hng đn hiu qu hot đng kinh doanh
ca Eximbank 62
3.2.1. Kt qu c ng mô hình Tobit đánh giá các nhơn t nh hng đn hiu
qu hot đng kinh doanh ca Eximbank 62
3.2.2. Kt lun nghiên cu 65
KT LUN CHNG 3 67
CHNG 4: CÁC GII PHÁP NÂNG CAO HIU QU HOT NG KINH
DOANH CA NGÂN HÀNG TMCP XUT NHP KHU VIT NAM 68

4.1 Chin lc phát trin ca Eximbank đn nm 2015 vƠ tm nhìn đn nm 2020 . 68
4.2 Gii pháp nâng cao hiu qu hot đng kinh doanh ca Ngân hàng TMCP Xut
Nhp Khu Vit Nam 68
4.2.1 y mnh tái c cu mô hình t chc nhân s và qun tr điu hành 68
4.2.2 a dng hóa, nâng cao cht lng sn phm dch v và chính sách khách
hàng 70
4.2.3 Nâng cao cht lng, tng trng tín dng, gim t l n xu vƠ đy mnh
công tác x lý n 71
4.2.4 Tng cng hot đng qun lý ri ro 72
4.2.5 Nâng cao hiu qu s dng vn và tài sn 73
4.2.6 y mnh phát trin công ngh và mng li 74

4.3 Kin ngh đi vi Chính ph vƠ Ngơn hƠng NhƠ nc 74
4.3.1 Kin ngh đi vi Chính ph 74
4.3.2 Kin ngh đi vi Ngơn hƠng NhƠ nc 75
KT LUN CHNG 4 76
KT LUN 77
TÀI LIU THAM KHO
PH LC 1: MT S CH TIÊU HOT NG CA EXIMBANK
PH LC 2: D LIU BIN S DNG TRONG MÔ HÌNH DEA
PH LC 3: KT QU C LNG CÁC CH S MALQUIST BNG DEA
PH LC 4: D LIU BIN S DNG TRONG MÔ HÌNH TOBIT
PH LC 5: KT QU C LNG MÔ HÌNH TOBIT PHÂN TÍCH CÁC YU
T TÁC NG N HIU QU HOT NG CA NGÂN HÀNG TMCP XUT
NHP KHU VIT NAM





DANH MC T VIT TT
TMCP: Thng mi c phn
NHTM: Ngơn hƠng thng mi
TCTD: T chc tín dng
DEA: Data Envelopment Analysis ậ Phân tích bao d liu
SFA: Stochastic Frontier Appoach ậ Phân tích biên ngu nhiên
TFP: Total Factor Productivity ậ Nng sut các nhân t tng hp
ROA: Return on Assets ậ T l sinh li trên tng tài sn
ROE: Return on Equity ậ T l sinh li trên vn ch s hu
NIM: Net Interest Margin ậ T l thu nhp lãi biên
CAR: Capital Adequacy Ratio ậ T l an toàn vn ti thiu
ACB: Ngân hàng TMCP Á Châu

EIB: Ngân hàng TMCP Xut Nhp Khu Vit Nam
MB: Ngơn hƠng TMCP Quơn i
STB: Ngơn hƠng TMCP SƠi Gòn Thng Tín
TCB: Ngân hàng TMCP K Thng Vit Nam
NHNN: Ngơn hƠng NhƠ nc
WTO: World Trade Organization ậ T chc thng mi th gii
IMF: International Monetary Fund ậ Qu tin t quc t








DANH MC BNG BIU
Bng 1.1: Mô t các bin đu ra, đu vào trong mô hình DEA
Bng 1.2: Din gii các bin đc lp trong mô hình hi quy Tobit
Bng 2.1: Tc đ tng trng li nhun và tng tài sn ca Eximbank
Bng 2.2: NIM ca mt s ngơn hƠng nm 2013
Bng 2.3: Tc đ tng trng ch tiêu N phi tr và Vn ch s hu ca Eximbank giai
đon 2004 ậ 2013
Bng 2.4: Hiu qu k thut (TE) thi k 2009 - 2013 c lng theo mô hình phi tham
s (DEA) di điu kin CRS
Bng 2.5: Hiu qu toàn b (CRSTE), hiu qu k thut (VRSTE) và hiu qu quy mô
(SCALE) thi k 2004 ậ 2013
Bng 2.6: Hiu qu toàn b (TE), hiu qu phân b (AE) và hiu qu chi phí (CE) giai
đon 2004 ậ 2013
Bng 2.7: Ch s Malmquist bình quơn giai đon 2004 ậ 2013
Bng 2.8: Kt qu c lng effch, techch, pech, sech vƠ tfpch cho 5 ngơn hƠng thng

mi trung bình thi k 2004 ậ 2013
Bng 2.9: Kt qu c lng effch, techch, pech, sech và tfpch cho ngân hàng
Eximbank trong giai đon 2004 ậ 2013
Bng 3.1: Kt qu c lng mô hình Tobit phân tích các nhân t tác đng đn hiu qu
hot đng ca Ngân hàng TMCP Xut Nhp Khu Vit Nam
Bng 3.2: Kt qu kim đnh gi thit






DANH MC BIUă
Biu đ 1.1: Hiu qu k thut và hiu qu phân b
S đ 2.1: Mô hình t chc vƠ c cu b máy qun lý
Biu đ 2.2: Huy đng và tín dng ca Eximbank giai đon 2004 ậ 2013
Biu đ 2.3: Li nhun ca Eximbank giai đon 2004 ậ 2013
Biu đ 2.4: Tng tài sn ca Eximbank giai đon 2004 ậ 2013
Biu đ 2.5: Ch tiêu ROA ca Eximbank giai đon 2004 ậ 2013
Biu đ 2.6: NIM ca Eximbank giai đon 2004 ậ 2013
Biu đ 2.7: T l chi phí/thu nhp ca Eximbank giai đon 2004 ậ 2013
Biu đ 2.8: Nng sut lao đng ca Eximbank giai đon 2004 ậ 2013
Biu đ 2.9: T l cho vay/ Tng tài sn ca Eximbank giai đon 2004 ậ 2013
Biu đ 2.10: T l n xu ca Eximbank giai đon 2004 ậ 2013
Biu đ 2.11: T l đòn by tài chính ca Eximbank giai đon 2004 ậ 2013
Biu đ 2.12: T l an toàn vn ti thiu ậ CAR ca Eximbank giai đon 2004 ậ 2013

1

PHN M U
1. Căs khoa hc và tính thc tin caăđ tài
1.1. Tính cp thit ca đ tài
Vi s gia tng nhanh chóng v mt s lng trong nhng nm gn đơy cng
vi nh hng ca suy thoái và quá trình hi nhp kinh t quc t, các ngơn hƠng đang
phi hot đng trong môi trng kinh t khó khn, đi mt vi áp lc cnh tranh gay
gt không ch vi nhau mà còn cnh tranh vi các đi th có tim lc tài chính mnh
đn t nc ngoƠi. Do đó, vic gi n đnh và nâng cao hiu qu hot đng là vn đ
rt quan trng, đ lƠm đc điu đó, các ngơn hƠng cn đánh giá li t chc hot đng
kinh doanh, đa ra nhng gii pháp khc phc các đim yu kém và tng bc thay đi
đ gia tng hiu qu hot đng kinh doanh, gia tng nng lc cnh tranh vi mc tiêu
phát trin bn vng.
Có th thy rng vic phân tích các nhân t nh hng đn hiu qu hot đng
kinh doanh ca các ngân hàng là ht sc quan trng và có giá tr thc tin cao, kt qu
phân tích có th h tr cho các nhà qun tr trong vic đánh giá tình hình hot đng ca
ngơn hƠng, giúp ích cho quá trình đa ra quyt đnh và hoch đnh các chính sách trong
ngn hn và dài hn.
Ngân hàng TMCP Xut Nhp Khu Vit Nam là mt trong nhng ngân hàng
TMCP ln nht Vit Nam, vi mng li hot đng tri khp c nc, cung cp các
sn phm dch v tin ích, có uy tín trên th trng tƠi chính trong nc và quc t, đt
đc nhiu gii thng do các t chc uy tín trao tng. Bên cnh nhng thành tu đt

đc, Eximbank vn còn tn ti nhng mt hn ch và yu kém nh: t l n xu gia
tng, công tác qun tr ri ro còn nhiu bt cp, hiu qu hot đng kinh doanh gim
sútầdo đó đòi hi các nhà qun tr ngân hàng phi đa ra các phng án qun tr kp
thi và phù hp đ nâng cao hiu qu hot đng kinh doanh cng nh nơng cao nng
lc cnh tranh ca Eximbank. Vic phân tích các nhân t nh hng đn hiu qu hot
đng có th giúp các nhà qun tr đánh giá đc tình hình hot đng đng thi nhn
2

din vƠ lƠm rõ tác đng ca các nhân t đó đn hot đng kinh doanh ca ngân hàng,
t đó đa ra các chính sách phù hp nhm nâng cao hiu qu hot đng. Vi các lý do
trên, tôi xin chn đ tƠi: ắPHỂN TệCH CÁC NHỂN T NH HNG N HIU
QU HOT NG KINH DOANH CA NGỂN HẨNG THNG MI C PHN
XUT NHP KHU VIT NAMẰ.
1.2. Tng quan các công trình nghiên cu
1.2.1. Tình hình nghiên cu caănc ngoài
Efficiency in Islamic Banking: an Empirical Analysis of 18 Banks, ca
Donsyah Yudistira (2004). Trong nghiên cu này, tác gi đƣ áp dng phng pháp
DEA v s dng mô hình hi quy OSL đ xem xét các bin đi môi trng nh hng
đn hiu qu k thut ca 18 ngơn hƠng thng mi ca Islamich thi k 1997 ậ 2000.
Các bin đu vƠo đc s dng trong mô hình DEA lƠ chi phí lng, tƠi sn c đnh,
tng huy đng và các bin đu ra là cho vay, thu nhp khác, tài sn có tính thanh khon
cao. Các bin đc lp cho mô hình OLS gm các bin phn ánh quy mô, kh nng sinh
li, hiu qu - ri ro, công sut th trng và các bin gi phn ánh v trí đa lý, loi
hình ngân hàng. Tuy nhiên, hn ch chính ca nghiên cu đó lƠ s dng mô hình OLS
đ c lng các nhân t nh hng đn hiu qu k thut khi mà ch s hiu qu k
thut c lng đc b chn gia 0 và 1.
Ownership reform and efficiency of nationwide banks in China, ca Jin-Li
Hua, Chiang-Ping Chen và Yi-Yuan Su (2006) s dng phng pháp bao d liu DEA
vi các bin đu ra gm đu t vƠ cho vay, các bin đu vào gm tin gi, s nhân viên
và tài sn c đnh ròng. T kt qu c lng các đ đo hiu qu, tác gi s dng mô

hình Tobit xem xét nh hng các bin: quy mô, loi hình s hu, các bin gi phn
ánh nh hng ca quá trình gia nhp WTO, khng hong tƠi chính chơu Á đn hot
đng ca 12 ngơn hƠng giai đon 1996 ậ 2003.
An Empirical Study of Credit Risk Efficiency of Banking Industry in Taiwan,
tác gi Kuan-Chung Chen và Chung-Yu Pan (2012) áp dng mô hình DEA kt hp vi
3

ch s EPS nhm phân loi các ngơn hƠng thng mi thành 4 nhóm vi s liu nghiên
cu t 34 ngơn hƠng thng mi Ơi Loan giai đon 2005 ậ 2008. Mô hình DEA vi
các bin đu vào bao gm ROA, ROE, li nhun trên vn cp 1, thu nhp trung bình,
EPS và các bin đu ra gm tng cho vay/ tng tài sn, tin gi d tr/ tng huy đng,
t l n quá hn.
1.2.2. Tình hình nghiên cu ca Vit Nam
Phân tích các nhân t nh hng đn hiu qu hot đng ca ngân hàng
thng mi  Vit Nam¸ ca tác gi Nguyn Vit Hùng (2008). Tác gi kt hp
phng pháp đnh tính vƠ phng pháp đnh lng gm tip cn phân tích hiu qu
biên (phân tích biên ngu nhiên SFA và phân tích bao d liu DEA) và mô hình kinh t
lng (Tobit) đ đánh giá hiu qu hot đng và các nhân t nh hng đn hiu qu
hot đng ca 32 ngơn hƠng thng mi  Vit Nam giai đon 2001 ậ 2005.
ánh giá hiu qu s dng ngun lc ca mt s ngân hàng thng mi c
phn  Vit Nam ng dng phng pháp bao d liu (DEA) ca tác gi Ngô ng
Thành (2010) áp dng cho 22 ngơn hƠng thng mi c phn Vit Nam trong nm
2008, s la chn 22 ngân hàng ca tác gi da trên danh sách 500 doanh nghip hàng
đu Vit Nam nm 2009 (VNR500) khi ngành ngân hàng, tài chính, chng khoán.
Các yu t đu vƠo đc s dng trong mô hình DEA là tin lng, chi phí lƣi, chi phí
khác và các bin s đu ra gm tng tài sn, thu nhp lãi và thu nhp khác.
Phân tích các nhân t nh hng đn hiu qu hot đng kinh doanh ca h
thng ngân hàng thng mi c phn Vit Nam giai đon 2006 – 2009, ca Liu
Thu Trúc và Võ Thành Danh (2012). Nghiên cu s dng phng pháp c lng tng
nng sut nhân t TFP theo ch s Tornqvist và ch s Malmquist đ đánh giá hiu qu

hot đng kinh doanh vƠ tác đng ca các nhân t đn hiu qu hot đng kinh doanh
ca 22 ngơn hƠng thng mi c phn Vit Nam trong giai đon 2006 ậ 2009.
2. Mc tiêu, câu hi và nhim v nghiên cu
2.1. Mc tiêu nghiên cu
4

Phân tích hiu qu hot đng kinh doanh ca ngân hàng TMCP Xut Nhp
Khu Vit Nam và các nhân t nh hng.
 xut gii pháp nhm nâng cao hiu qu hot đng kinh doanh ca Eximbank.
2.2. Câu hi nghiên cu
(1) Lý thuyt v các nhân t nh hng đn hiu qu hot đng kinh doanh ca
ngơn hƠng thng mi c phn là gì?
(2) Thc trng v hiu qu hot đng kinh doanh ca Eximbank t nm 2004 ậ
2013 nh th nào?
(3) Các nhân t tác đng đn hiu qu hot đng kinh doanh ca Eximbank là gì và
có tác đng nh th nào?
(4) LƠm cách nƠo đ nâng cao hiu qu hot đng kinh doanh ca Eximbank?
2.3. Nhim v nghiên cu
(1) Nghiên cu c s lý lun v hiu qu hot đng kinh doanh ca NHTM, mô
hình đánh giá hiu qu và mô hình phân tích các nhân t nh hng đn hiu qu hot
đng kinh doanh ca NHTM.
(2) Tính toán và phân tích các ch tiêu đo lng hiu qu hot đng kinh doanh ca
Eximbank.
(3) ánh giá thc trng hiu qu hot đng kinh doanh ca Eximbank giai đon
2004 ậ 2013.
(4) LƠm rõ các tác đng tích cc và tiêu cc ca các nhân t vƠ xác đnh mc đ tác
đng ca tng nhân t ti hiu qu hot đng kinh doanh ca Eximbank da trên mô
hình đnh lng.
(5)  xut các gii pháp nhm nâng cao hiu qu hot đng kinh doanh vƠ tng
kh nng cnh tranh ca Eximbank so vi các ngân hàng khác.

3. iătng và phm vi nghiên cu
i tng nghiên cu ca lun vn lƠ hiu qu hot đng kinh doanh ca ngân
hàng TMCP Xut Nhp Khu Vit Nam. Vì hiu qu hot đng là mt phm trù rng
5

và phc tp, do đó lun vn tp trung nghiên cu hiu qu theo quan đim: kh nng
bin các đu vƠo thƠnh các đu ra. Do đó lun vn tp trung phơn tích đnh tính vƠ đnh
lng lng các nhân t nh hng đn hiu qu này.
Nghiên cu đc thc hin ti Ngân hàng TMCP Xut Nhp Khu Vit Nam
trong khong thi gian t nm 2004 đn nm 2013.
4. Phngăphápănghiênăcu
Lun vn s dng phng pháp phơn tích đnh tính kt hp vi phng pháp
phơn tích đnh lng gm tip cn phân tích bao d liu (DEA) và mô hình kinh t
lng (Tobit) đ đánh giá hiu qu hot đng và phân tích các nhân t nh hng đn
hiu qu hot đng kinh doanh ca Ngân hàng TMCP Xut Nhp Khu Vit Nam.
Các phân tích s dng ngun s liu da trên c s d liu thu thp đc t các
bng cơn đi k toán, báo cáo kt qu hot đng kinh doanh trong các báo cáo thng
niên ca ngân hàng TMCP Xut Nhp Khu Vit Nam. i vi mô hình DEA, tác gi
s dng ngun s liu ca 4 ngân hàng khác là: ngân hàng Á Châu, ngân hàng Quân
i, ngơn hƠng Sacombank vƠ ngơn hƠng Techcombank đ đa vƠo mô hình nhm có
đc s đánh giá khách quan vƠ hp lý.
5. Ni dung ca nghiên cu
Ni dung ca lun vn bao gm 4 chng:
Chng 1: C s lý lun v ngơn hƠng thng mi và hiu qu hot đng kinh
doanh ca ngơn hƠng thng mi.
Chng 2: Thc trng hiu qu hot đng kinh doanh ca Ngơn hƠng Thng
mi C phn Xut Nhp Khu Vit Nam.
Chng 3: Phơn tích các nhơn t nh hng đn hiu qu hot đng kinh doanh
ca Ngơn hƠng Thng mi C phn Xut Nhp Khu Vit Nam.
Chng 4: Các gii pháp nâng cao hiu qu hot đng kinh doanh ca Ngân

hƠng Thng mi C phn Xut Nhp Khu Vit Nam.

6

CHNGă1:ăLÝ LUN TNG QUAN V CÁC NHÂN T NHăHNGăN
HIU QU HOTăNG KINH DOANH CA NGỂNăHẨNGăTHNGăMI
1.1. Tng quan v ngơnăhƠngăthngămi
1.1.1. Khái nim
Các nhà nghiên cu ghi nhn rng, ngơn hƠng thng mi đc hình thành trên
c s ca s phát trin sn xut vƠ trao đi hàng hóa. T lch s hình thành h thng
ngơn hƠng thng mi cho thy, các ngơn hƠng thng mi ch xut hin trong điu
kin nn kinh t đƣ phát trin đn mt trình đ nht đnh, dn đn tính tt yu khách
quan ca vic hình thành h thng ngân hàng gn bó cht ch vi s phát trin kinh t.
Có nhiu khái nim v ngân hàng thng mi, đo lut ngân hàng ca Pháp
(1941) đnh ngha: ắNgơn hƠng thng mi là nhng xí nghip hay c s mà ngh
nghip thng xuyên là nhn tin bc ca công chúng di hình thc ký thác và s
dng tƠi nguyên đó cho chính h trong các nghip v v chit khu, tín dng và tài
chínhẰ.  M, ngơn hƠng thng mi là công ty kinh doanh tin t, chuyên cung cp
dch v tài chính và hot đng trong ngành công nghip dch v tài chính.
Theo Lut các t chc tín dng 2010, ắNgơn hƠng thng mi là loi hình ngân
hƠng đc thc hin tt c các hot đng ngân hàng và các hot đng kinh doanh khác
theo quy đnh ca Lut này nhm mc tiêu li nhunẰ. C th hn, ngơn hƠng thng
mi là mt t chc trung gian tài chính làm cu ni gia khu vc tit kim vi khu vc
đu t ca nn kinh t, là mt t chc kinh doanh tin t, nhn tin gi t các tác nhân
trong nn kinh t, sau đó thc hin các nghip v cho vay vƠ đu t vƠo các tƠi sn có
kh nng sinh li khác, đng thi thc hin cung cp đa dng các danh mc dch v tài
chính, tín dng, thanh toán cho các tác nhân trong nn kinh t. Do đó, ngơn hƠng
thng mi là mt t chc trung gian tài chính có v trí và vai trò quan trng trong nn
kinh t quc dân.
1.1.2. Các hot đng c bn ca ngân hàng thng mi

1.1.2.1. Hot đng huy đng vn
7

Nghip v huy đng vn là hot đng thu hút ngun vn nhàn ri ca các cá
nhân, t chc kinh t, xã hi di dng tin gi tit kim, tin gi thanh toán, phát
hành các chng ch tin gi, trái phiu và các giy t có giá khác, to nên mt ngun
tƠi chính đc ngân hàng s dng đ kinh doanh sinh li và tr li mt phn li nhun
nƠy cho ngi gi thông qua công c lãi sut.
Các hình thc huy đng vn bao gm:
 Tin gi ca khách hàng:
Tin gi ca khách hàng là ngun vn ch yu s dng trong hot đng kinh
doanh ca ngân hàng, chim t trng rt ln trong tng ngun vn kinh doanh ca
NHTM, gm có:
- Tin gi không k hn (tin gi giao dch, tin gi thanh toán);
- Tin gi có k hn ca các t chc, doanh nghip;
- Tin gi tit kim ca cá nhân;
- Tin gi ca các ngân hàng khác.
 Ngun vn đi vay:
Trong trng hp vn t có và vn huy đng không đáp ng đ nhu cu kinh
doanh, nhm đm bo kh nng thanh toán ca mình, các NHTM có th vay vn ca
các ch th sau:
- Vay t Ngơn hƠng NhƠ nc di hình thc tái cp vn hoc tái chit khu
thng phiu.
- Vay t các t chc tín dng và NHTM khác thông qua th trng liên ngân
hàng hoc th trng vn.
- Vay trên th trng vn bng cách phát hành các loi giy t có giá nh k
phiu, trái phiu, chng ch tin gi.
 Tng vn ch s hu
8

Vn ch s hu đc coi lƠ thc đo sc mnh tài chính ca NHTM, bao gm
vn điu l (vn góp ban đu) và li nhun cha phơn phi. Tng ng vi mi loi
hình vn ch s hu, ta có các hình thc huy đng riêng:
-  tng vn điu l, ngân hàng yêu cu b sung vn t ngơn sách nhƠ nc
đi vi NHTM quc doanh, kêu gi c đông đóng góp nu lƠ NHTM liên doanh, đi
vi các NHTMCP thì phát hành c phiu ra th trng đ huy đng ngun vn ca th
trng.
-  tng li nhun cha phơn phi, ngân hàng lp thêm các qu d tr hoc
tng lng vn trích lp vào các qu d tr hin có nh qu d tr đc bit, qu đu t
phát trin.
 Ngun vn khác
Ngoài các hot đng huy đng vn nêu trên, ngân hàng có th nhn đc ngun
vn t ngơn sách NhƠ nc đ thc hin các chng trình, d án theo k hoch tp
trung ca NhƠ nc; vn tip nhn đ cho vay y thác, vn chim dng ca khách hàng
trong quá trình thc hin thanh toán không dùng tin mt.
1.1.2.2. Hot đng s dng vn
Ngân hàng s dng các ngun vn có đc cho các hot đng sau:
 Thit lp d tr: Các NHTM không s dng toàn b ngun vn cho hot
đng kinh doanh, mà phi dành mt phn d tr thích hp nhm đáp ng nhng yêu
cu sau:
- Duy trì d tr bt buc theo quy đnh ca Ngân hàng NhƠ nc.
- Chi tr các khon tin gi đn hn, chi tr lãi.
- áp ng nhu cu vay vn hp lý trong ngày ca khách hàng.
- Thc hin các lnh rút tin và thanh toán chuyn khon ca khách hàng.
- Thc hin các khon chi tiêu hàng ngày ca khách hƠngầ
D tr ca ngân hàng có th tn ti di hình thc tin mt, tin gi ti các
ngân hàng khác và các chng khoán có tính thanh khon cao.
9

 Cp tín dng:

Bao gm các khon nghip v cho vay nh:
- Cho vay ngn hn b sung vn kinh doanh, cho vay trung dài hn đu t vƠ
tiêu dùng.
- Chit khu thng phiu và các giy t có giá.
- Phát hành các loi th bo lãnh.
- Nghip v bao thanh toánầ
 u t tài chính:
NHTM s dng các ngun vn n đnh đ thc hin các hình thc đu t nhm
kim li và chia s ri ro vi nghip v tín dng. Các hình thc đu t tƠi chính bao
gm:
- Góp vn, liên doanh, mua c phn các công ty, xí nghip và các t chc tín
dng khác.
- Mua chng khoán và các giy t có giá tr đ hng li tc và chênh lch
giá.
 S dng vn cho các mc đích khác nh:
- Mua sm thit b, dng c phc v cho hot đng kinh doanh.
- u t xơy dng tr s ngân hàng, h thng kho bƣi vƠ các chi phí khácầ
1.1.2.3. Cung ng dch v ngân hàng và các hot đng kinh doanh khác
ơy lƠ các dch v mà khi ngân hàng cung cp cho khách hàng s nhn đc
các khon hoa hng vƠ phí nh:
- Dch v ngân qu, dch v y thác.
- T chc thanh toán không dùng tin mt cho khách hàng.
- Nhn qun lý tài sn quý giá theo yêu cu ca khách hàng.
- Kinh doanh vàng, bc, đá quỦ, ngoi t.
- Mua bán h chng khoán, phát hành h c phiu, trái phiu cho các công ty,
doanh nghip.
10

- T vn v tƠi chính, đu t.
Các nghip v trên ca NHTM không th tách ri, đc lp nhau mà chúng có

mi quan h h tng vi nhau trong quá trình kinh doanh ca ngân hàng.
1.2. Hiu qu hotăđng kinh doanh ca ngơnăhƠngăthngămi
1.2.1. Khái nim v hiu qu hot đng kinh doanh ca ngân hàng thng mi
Có nhiu quan đim khác nhau v khái nim hiu qu hot đng kinh doanh,
tiêu biu nh:
Theo lý thuyt h thng hiu qu trong hot đng ca NHTM có th đc hiu
 hai khía cnh nh sau:
(i) Kh nng bin đi các đu vƠo thƠnh đu ra hay kh nng sinh li hoc gim
thiu chi phí đ tng kh nng cnh tranh vi các đnh ch tài chính khác.
(ii) Xác sut hot đng an toàn ca ngân hàng.
Giáo s kinh t hc vƠ tƠi chính trng đi hc Yale - Peter S.Rose cho rng v
bn cht NHTM cng có th coi nh mt tp đoƠn kinh doanh vƠ hot đng vi mc
tiêu ti đa hóa li nhun vi mc đ ri ro cho phép. Tuy nhiên, kh nng sinh li là
mc tiêu đc các ngơn hƠng quan tơm hn c vì thu nhp cao s giúp các ngân hàng
có th bo toàn vn, tng kh nng m rng th phn, thu hút vn đu t.
Hiu qu trong kinh t đc xem xét là mc đ thƠnh công mƠ các đn v sn
xut hay ngơn hƠng đt đc trong vic phân b các ngun lc đu vào đ có th ti u
hóa sn lng đu ra (Nguyn Khc Minh, 2004).
Coelli (2005) phân rã hiu qu s dng ngun lc thành các hiu qu khác nhau
nh: Hiu qu k thut (technical efficiency) là kh nng cc tiu hóa s dng đu vào
đ sn xut mt đu ra cho trc; Hiu qu phân b (allocative efficiency) liên quan
đn vic la chn đu vƠo (lao đng, vn, công nghầ) to ra đu ra  mc chi phí
thp nht. Hiu qu k thut và hiu qu phân b kt hp to ra hiu qu kinh t toàn
b hay hiu qu tit kim chi phí (overall economic efficiency/ cost efficiency).
11

Tóm li, quan đim v hiu qu lƠ đa dng, tùy theo mc đích nghiên cu có th
xét hiu qu theo nhng khía cnh khác nhau. Quan đim v hiu qu mà lun án s
dng đ đánh giá hiu qu hot đng ca Ngân hàng TMCP Xut Nhp Khu Vit
Nam là da trên kh nng bin các đu vào thành các đu ra trong hot đng kinh

doanh ca Eximbank.
1.2.2. Các nhân t nh hng đn hiu qu hot đng kinh doanh ca các ngân
hàng thng mi
i vi mt ngơn hƠng thng mi thì hiu qu hot đng kinh doanh là mc
tiêu quan trng vƠ lƠ thc đo nng lc tƠi chính, nng lc điu hành.  NHTM hot
đng có hiu qu hn thì phi xác đnh đc các nhân t nh hng đn hiu qu hot
đng, t đó nhƠ qun tr có th đ ra các chính sách phù hp nhm hn ch các hot
đng mang tính cht ri ro, bo toàn vn, nâng cao thu nhp và li nhun t các hot
đng kinh doanh ca NHTM. Các nhân t nƠy đc chia thành hai nhóm: nhóm các
nhân t khách quan và nhóm các nhân t ch quan.
1.2.2.1. Nhóm các nhân t khách quan
 Các yu t kinh t, chính tr, xã hi, vn hóa
- Ngơn hƠng thng mi có nhim v làm cu ni gia khu vc tit kim và
khu vc đu t, lƠ trung gian tƠi chính có vai trò quan trng trong nn kinh t, do đó,
NHTM rt nhy cm vi nhng bin đng ca môi trng kinh t, chính tr và xã hi.
Vi điu kin môi trng n đnh to thun li cho NHTM hot đng và phát trin,
ngc li, môi trng kinh t, chính tr, xã hi tr nên bt n li tr thành nhân t gây
bt li cho hot đng ca các NHTM.
- Trong quá trình hi nhp kinh t quc t hin nay, các nn kinh t ca các
nc trên th gii ngày càng ph thuc nhau, lung vn quc t di chuyn d dàng,
điu nƠy đƣ to c hi cho Vit Nam nói chung và h thng ngân hàng nói riêng, có th
tip cn các ngun vn, công ngh tiên tin, kinh nghim qun lý t các nn kinh t
phát trinầ tuy nhiên, ngƠnh ngơn hƠng phi đi mt vi các thách thc nh s cnh
12

tranh t bên ngoài, mt khác, s bin đng ca tình hình kinh t, chính tr xã hi ca
các nc trên th gii mà nht lƠ các đi tác ca Vit Nam cng có nhng nh hng
không nh đn hiu qu hot đng ca các NHTM. ó cng chính lƠ nhng bt li t
quá trình hi nhp kinh t quc t.
 Các yu t chính sách và pháp lut:

Môi trng pháp lut có vai trò quan trng đi vi các hot đng kinh t nói
chung và hot đng ca các NHTM nói riêng. H thng pháp lut đc xây dng đy
đ, đng b, minh bch, rõ ràng và kp thi lƠ c s đ NHTM hot đng hiu qu và
phát trin. Tuy nhiên, Vit Nam mi chuyn đi t nn kinh t k hoch hóa sang nn
kinh t th trng gn 30 nm, do đó h thng lut còn cha đy đ, đơy cng lƠ mt
tr ngi đi vi hot đng ca các NHTM. Mt khác, cùng vi s phát trin ca nn
kinh t th trng, hot đng ca h thng NHTM cng thay đi và phát trin không
ngng, vì vy h thng pháp lut cn phi đc điu chnh, b sung cho phù hp vi
tình hình thc tin.
 Yu t khoa hc công ngh
S phát trin ca ngành công ngh thông tin, khoa hc ng dng và vin thông
to điu kin cho các NHTM nâng cao cht lng sn phm dch v, rút ngn thi gian
giao dch song song vi vic nơng cao nng sut lao đng, gim chi phí đu vào và
tng cng hot đng qun lý. Hn na, yu t khoa hc công ngh còn góp phn vào
vic hi nhp và quc t hóa các hot đng giao dch ca NHTM, làm cho hot đng
kinh doanh ca NHTM ngày càng hiu qu, phát trin vƠ nơng cao hn.
 i th cnh tranh
Các NHTM hin nay đang phi hot đng trong mt môi trng cnh tranh gay
gt đ chim lnh th phn, duy trì và tìm ngun khách hàng mi thông qua vic m
rng quy mô, đa dng hóa vƠ tng cht lng sn phm dch v cùng vi ch đ chm
sóc khách hƠng chu đáo. S cnh tranh gia các NHTM s khuyn khích các ngân
hàng s dng và phân b các ngun lc tài chính hiu qu hn. Ngành ngân hàng Vit
13

Nam đƣ tri qua giai đon bùng n v s lng ngơn hƠng thng mi dn đn s phát
trin nhanh chóng nhng không bn vng ca h thng NHTM, có th d dàng nhn
thy s cnh tranh không ch đn t các đi th trong ngƠnh mƠ còn đn t các đi th
tim n ngoài ngành hoc mi gia nhp.
 Khách hàng
Khách hàng là mt yu t quan trng đi vi s tn ti và phát trin ca NHTM,

ngân hàng va phi duy trì lng khách hƠng c đng thi tìm kim thêm khách hàng
tim nng bng cách không ngng nâng cao cht lng dch v, có chính sách u đƣi
vƠ chm sóc khách hàng kp thi, đáp ng nhu cu ca khách hàng mt cách tt nht,
cùng vi vic nơng cao uy tín thng hiu trên th trng.
1.2.2.2. Nhóm các nhân t ch quan
 Nng lc tài chính
i vi NHTM, nng lc tƠi chính đc th hin đu tiên qua kh nng m rng
ngun vn ch s hu, vì vn ch s hu th hin sc mnh tài chính ca mt ngân
hàng. Mt nhân t khác phn ánh nng lc tài chính là kh nng sinh li, nó th hin
tính hiu qu ca mt đng vn kinh doanh. Ngoài ra, kh nng phòng nga và chng
đ ri ro cng lƠ nhơn t phn ánh nng lc tài chính ca mt ngân hàng. Nu n xu
tng thì d phòng ri ro cng phi tng đ bù đp, th hin kh nng tƠi chính dùng đ
bù đp tn tht có th xy ra, ngc li nu n xu tng nhng d phòng ri ro không
đ đ bù đp, có ngha lƠ tình trng tƠi chính đang xu vƠ nng lc tƠi chính bù đp cho
các khon chi phí này b thu hp.
 Nng lc qun tr điu hành
Nng lc qun tr điu hành là mt nhân t có nh hng đn hiu qu hot
đng kinh doanh ca NHTM. Nó không ch ph thuc vƠo c cu t chc b máy qun
lỦ, trình đ lao đng và tính hu hiu ca c ch điu hƠnh đ có th ng phó tt trc
nhng din bin ca th trng mƠ còn đc phn ánh bng kh nng gim thiu chi
14

phí hot đng, nơng cao nng sut s dng các đu vƠo đ có th to ra mt tp hp
đu ra cc đi.
 ng dng tin b công ngh
ng dng tin b công ngh phn ánh nng lc công ngh thông tin ca mt
ngân hàng. Các ngân hàng không th duy trì kh nng cnh tranh nu vn tip tc cung
ng các dch v truyn thng trong bi cnh nn khoa hc công ngh đang phát trin
mnh m hin nay. Nng lc công ngh ca ngân hàng th hin kh nng trang b công
ngh mi gm thit b vƠ con ngi, tính liên kt công ngh gia các ngân hàng và tính

đc đáo v công ngh ca mi ngân hàng.
 Trình đ và cht lng nhân s
Nhân t con ngi là yu t quyt đnh quan trng đn s thành bi trong bt k
hot đng nào ca các NHTM. Xã hi càng phát trin thì cƠng đòi hi các ngân hàng
càng phi cung cp nhiu dch v đa dng và có cht lng, điu nƠy đòi hi cht
lng ca ngun nhân lc phi đc nơng cao đ đáp ng kp thi đi vi nhng thay
đi ca th trng, xã hi. Vic s dng nhân lc có đo đc ngh nghip, gii v
chuyên môn s giúp cho ngân hàng to lp đc ngun khách hƠng trung thƠnh, ngn
nga nhng ri ro có th xy ra trong hot đng kinh doanh, đu t vƠ đơy cng lƠ
nhân t giúp các ngân hàng gim thiu chi phí hot đng.
1.2.2.3. S cn thit nâng cao hiu qu hot đng kinh doanh ca ngân hàng thng
mi
Trc s gia tng v s lng ngân hàng ti Vit Nam vi tng cng khong
100 ngân hàng bao gm ngơn hƠng thng mi trong nc và chi nhánh ngân hàng
nc ngoƠi, điu nƠy đƣ dn đn s cnh tranh ngày càng gay gt trong lnh vc ngân
hàng ti Vit Nam v th phn, v cht lng dch v, v giáầ
Bên cnh đó tình hình nn kinh t th gii nhng nm gn đơy có nhng chuyn
bin bt li khi các cuc khng hong kinh t, suy thoái kinh t mi xy ra liên tc
khin các ngơn hƠng lơu đi, có tên tui và quy mô ln trên th gii b sp đ. H
15

thng ngân hàng Vit Nam vi quy mô vn và tng tài sn còn thp, h s an toàn vn
cha cao, kinh nghim qun tr ngân hàng còn yu s d b tn thng hn trc các áp
lc ca khng hong kinh t.
ơy chính lƠ nhng thách thc cho các ngơn hƠng thng mi trong nc phi
có mt s đi mi mt cách toàn din nu không mun b tt li phía sau thm chí b
sáp nhp hoc mua li bi các ngân hàng khác. Vì vy, vn đ nâng cao hiu qu hot
đng kinh doanh là mt vn đ quan trng luôn đt lên hƠng đu ca ban qun tr, ban
điu hành ca ngân hàng.
1.2.3. Các phng pháp đánh giá hiu qu hot đng kinh doanh ca ngân hàng

thng mi
1.2.3.1. Phng pháp đánh giá truyn thng
 Nhóm các ch tiêuăđnhălng
 Nhóm ch tiêu phn ánh kh nng sinh li
Kh nng sinh li phn ánh kt qu hot đng, đánh giá hiu qu kinh doanh và
mc đ phát trin ca mt NHTM. ng trên góc đ t NHTM, thì mt NHTM có kh
nng sinh li cao s có kh nng tích ly cao, có điu kin trang b, đu t công ngh,
t đó nơng cao cht lng dch v thu hút khách hàng.
 ROA ậ Return on Assets
ROA (%) =
Li nhun ròng
Tng tƠi sn
(1)
T l sinh li trên tng tài sn (ROA) th hin kh nng ca ngân hàng trong
vic s dng các tài sn ca mình đ to ra li nhun. ROA càng cao th hin kh nng
qun lý ca Ban qun tr ngân hàng trong vic chuyn tài sn ca ngân hàng thành li
nhun ròng, th hin hiu qu kinh doanh cao ca ngân hàng vi c cu tài sn sinh li
và không sinh li khá hp lý. Tuy nhiên, ROA quá cao không phi là tín hiu tt đi
vi các ngân hàng vì trong tình hung đó, ngơn hƠng đang ri vƠo tình trng ri ro cao
do li nhun k vng và ri ro có mi quan h thun chiu.