B GIÁO DCăVÀăÀOăTO
TRNGăI HC KINH T TP.HCM
NGUYN TH THUăHNG
NHăHNG CAăNGăVIểNăN S GN KT CA
NHÂN VIÊN VI T CHC TI CÁC DOANH NGHIP
THUC TPăOÀNăỂNăNAM
LUNăVNăTHC S KINH T
Tp. H Chí Minh - Nm 2013
B GIÁO DCăVÀăÀOăTO
TRNGăI HC KINH T TP.HCM
NGUYN TH THUăHNG
NHăHNG CAăNGăVIểNăN S GN KT CA
NHÂN VIÊN VI T CHC TI CÁC DOANH NGHIP
THUC TPăOÀNăÂN NAM TI VIT NAM
Chuyên ngành : Qun tr kinh doanh
Mã s : 60340102
LUNăVNăTHC S KINH T
NGIăHNG DN KHOA HC: TS. NGUYN HUăDNG
TP. H Chí Minh - Nm 2013
LIăCAMăOAN
Tôi là Nguyn Th Thu Hng, tác gi lun vn tt nghip cao hc này. Tôi
xin cam đoan lun vn “nh hng ca đng viên đn s gn kt ca nhân viên vi
t chc ti các doanh nghip thuc tp đoàn Ân Nam” là công trình nghiên cu ca
riêng tôi.
C s lý lun tham kho t các tài liu đc nêu phn tài liu tham kho, s
liu và kt qu đc trình bày trong lun vn là trung thc, không sao chép ca bt
c công trình nghiên cu khoa hc nào trc đây.
Tp.HCM, ngày 18 tháng 12 nm 2013
Ngi thc hin lun vn
Nguyn Th Thu Hng
MCăLC
TRANG PH BÌA
LIăCAMăOAN
MC LC
DANH MC CÁC HÌNH
DANH MC CÁC BNG BIU
CHNGăI:ăPHN M U 1
1.1. t vn đ và lý do chn đ tài 1
1.2. Mc tiêu nghiên cu 2
1.3. Câu hi nghiên cu 2
1.4. Gi thuyt nghiên cu 2
1.5. i tng và phm vi nghiên cu 2
1.5.1. i tng nghiên cu 2
1.5.2. Phm vi nghiên cu 3
1.5.3. i tng kho sát 3
1.6. Phng pháp nghiên cu 3
1.7. Ý ngha ca đ tài 4
1.8. Kt cu nghiên cu 4
1.9. Tóm tt chng 1 5
CHNGăII:ăTNG QUAN LÝ THUYT VÀ THC NGHIM 6
2.1. ng viên 6
2.1.1. Khái nim v đng viên 6
2.1.2. Các thuyt đng viên và mô hình mi yu t đng viên Kovach (1987) 7
2.1.3. Mt s nghiên cu v đng viên 10
2.2. S gn kt t chc 13
2.3. Mi quan h gia đng viên nhân viên vi s gn kt ca nhân viên đi vi
t chc 14
2.4. Mô hình lý thuyt 14
2.5. Tóm tt chng 2 19
CHNGăIII:ăPHNGăPHỄPăVÀ MÔ HÌNH NGHIÊN CU 20
3.1. Phng pháp phân tích nhân t khám phá EFA 20
3.1.1. Nghiên cu s b 20
3.1.2. Nghiên cu chính thc 21
3.1.2.1. Thit k bng câu hi 21
3.1.2.2. Tin hành nghiên cu chính thc 22
3.1.3. Xây dng thang đo 23
3.1.3.1. Thang đo đng viên nhân viên 23
3.1.3.2. Thang đo s gn kt t chc 29
3.1.4. Cách thc kim đnh thang đo 34
3.1.4.1. Kim đnh Cronbach’s Alpha 34
3.1.4.2. Phân tích nhân t EFA 34
3.2. Cách kim đnh mô hình hi quy 35
3.3. Mô t bng câu hi 36
3.4. S mu và cách thc ly mu 36
3.4.1. Phng pháp ly mu: ly mu thun tin. 36
3.4.2. Cách xác đnh s mu 36
3.4.3. a bàn ly mu và cách thc thc hin kho sát 37
3.5. Phng pháp x lý s liu 38
3.6. Tóm tt chng 3 38
CHNGăIV:ăKT QU NGHIÊN CU 40
4.1. Mô t mu kho sát 40
4.2. ánh giá thang đo 42
4.2.1. ánh giá h s tin cy Cronbach’s Alpha 42
4.2.1.1. ánh giá thang đo đng viên nhân viên 42
4.2.1.2. ánh giá thang đo gn kt ca nhân viên vi t chc 44
4.2.2. Kim đnh thang đo đng viên nhân viên và thang đo gn kt ca nhân
viên vi t chc bng phân tích nhân t (EFA) 44
4.3. Hiu chnh mô hình và gi thuyt nghiên cu 46
4.3.1. Thang đo đng viên 46
4.3.2. Thang đo s gn kt ca nhân viên vi t chc 47
4.3.3. Hiu chnh mô hình và gi thuyt nghiên cu 47
4.4. Kim đnh gi thuyt nghiên cu 49
4.4.1. Phân tích tng quan 50
4.4.2. Phân tích hi quy tuyn tính bi 50
4.4.2.1. Phân tích hi quy tuyn tính bi gia đng viên và mong mun là
thành viên ca t chc 50
4.4.2.2. Phân tích hi quy tuyn tính bi gia đng viên và sn sàng n lc
làm vic 53
4.4.2.3. Phân tích hi quy tuyn tính bi gia đng viên và cm thy là s bt
buc 56
4.5. Phân tích s khác bit gia các yu t nhân chng hc 60
4.5.1. Phân tích s khác nhau gia các yu t nhân chng hc đi vi mong
mun là thành viên trong t chc 60
4.5.2. Phân tích s khác nhau gia các yu t nhân chng hc đi vi sn sàng
n lc làm vic 62
4.5.3. Phân tích s khác nhau gia các yu t nhân chng hc đi vi cm thy
là s bt buc 63
4.6. Tho lun kt qu 64
4.6.1. Tác đng ca đng viên đn mong mun là thành viên ca t chc 64
4.6.2. Tác đng ca đng viên đn sn sàng n lc làm vic 65
4.6.3. Tác đng ca đng viên đn cm thy là s bt buc 66
4.7. Tóm tt chng 4 66
CHNGăV:ăKT LUN VÀ KIN NGH 67
5.1. ánh giá chung 67
5.2. Kt qu chính và đóng góp ca nghiên cu 67
5.3. Mt s kin ngh đ tng mc đ gn kt ca nhân viên vi Ân Nam thông
qua các yu t đng viên 68
5.3.1. Nâng cao mc đ gn kt ca nhân viên da vào yu t “đc công nhn
đy đ công vic đư làm” 68
5.3.2 Nâng cao mc đ gn kt ca nhân viên da vào yu t “công vic n
đnh” 69
5.3.3 Nâng cao mc đ gn kt ca nhân viên da vào yu t “s thng tin và
phát trin ngh nghip” 69
5.3.4 Nâng cao mc đ gn kt ca nhân viên da vào yu t “lưnh đo” 70
5.3.5. Nâng cao mc đ gn kt ca nhân viên da vào yu t “thng hiu và
vn hóa công ty” 72
5.3.6. Nâng cao mc đ gn kt ca nhân viên da vào yu t “lng thng và
phúc li xã hi” 73
5.4. Hn ch và hng nghiên cu tip theo 75
5.4.1. Hn ch ca nghiên cu 75
5.4.2. Hng nghiên cu tip theo 76
TÀI LIU THAM KHO
PH LC
DANHăMCăCỄCăHỊNH
Hình 2.1. Mô hình và các gi thuyt nghiên cu đ ngh 15
Hình 3.1. Quy trình thc hin nghiên cu 22
DANH MC CÁC BNG BIU
Bng 4.1: Mô t mu kho sát 411
Bng 4.2: S lng bin quan sát và h s Cronbach’s Alpha ca thang đo đng
viên 433
Bng 4.3: S lng bin quan sát và h s Cronbach’s Alpha ca thang đo S gn
kt t chc 444
Bng 4.4.: Tóm tt kt qu kim đnh thang đo 477
Bng 4.5: Kt qu các giá tr thng kê v tác đng ca đng viên đn mong mun là
thành viên trong t chc 522
Bng 4.6: Kt qu phân tích hi quy tuyn tính v tác đng ca đng viên đn mong
mun là thành viên trong t chc 522
Bng 4.7: Kt qu các giá tr thng kê v tác đng ca đng viên đn sn sàng n
lc làm vic 555
Bng 4.8: Kt qu phân tích hi quy tuyn tính v tác đng ca đng viên đn sn
sàng n lc làm vic 555
Bng 4.9: Kt qu các giá tr thng kê v tác đng ca đng viên đn cm thy là s
bt buc 588
Bng 4.10: Kt qu phân tích hi quy tuyn tính v tác đng ca đng viên đn cm
thy là s bt buc 588
Bng 4.11: Bng tng kt nh hng ca các yu t thành phn đng viên đn s
gn kt ca nhân viên vi t chc (H s Beta đư chun hóa) 60
1
CHNGăI: PHNăMăU
Ni dung ca chng này s trình bày mt cách tng quát v tng quan đ tài
nh lý do chn đ tài, mc tiêu nghiên cu, đi tng, phm vi và phng pháp
nghiên cu, ý ngha thc tin ca đ tài và phn cui chng này s trình bày kt
cu ca nghiên cu.
1.1. tăvnăđăvƠălỦădoăchnăđătƠi
Ngày nay, cm t “Qun tr ngun nhân lc” đc nhc nhiu trên các phng
tin truyn thông đi chúng. Qun tr ngun nhân lc là thc hin chc nng t chc
ca qun tr cn bn, nó có vai trò quan trng ti hot đng sn xut kinh doanh.
Mt doanh nghip nu mnh v tài chính, có ngun tài nguyên vt liu phong phú,
máy móc thit b hin đi cng s tr nên vô ích nu không bit cách qun tr ngun
nhân lc. iu này đư khng đnh vai trò quan trng ca con ngi, h đóng vai trò
quan trng trong hot đng ca doanh nghip. ây là mt ngun lc vô cùng quý
báu. Khó khn ln nht ca các doanh nghip là làm cho ngun lc này gn kt lâu
dài vi t chc.
Trong “Qun tr ngun nhân lc” vic đng viên tinh thn cho các nhân viên là
ht sc quan trng. “ng viên thc cht là nhng hành đng tích cc trong vic
đnh hng mc tiêu t chc trên c s tha mãn các nhu cu cá nhân” (Nguyn
Hu Lam, 2011, trang 118).
Vn đ đt ra, gia đng viên và s gn kt ca nhân viên có mi quan h gì
không? Các nghiên cu gn đây đư tìm thy mi quan h gia đng viên và gn kt
ca nhân viên đi vi t chc. Tuy nhiên, các nghiên cu này còn mang tính cht
chung chung thc hin trên nhiu lnh vc và cha có ti Vit Nam.
Cng nh các doanh nghip khác ti Vit Nam và trên th gii, luôn quan tâm
ti vic n đnh, duy trì và xây dng đi ng nhân lc vng mnh cho hin ti và
tng lai, Ân Nam luôn quan tâm ti đng viên và s gn kt ca nhân viên vi t
chc.
2
Ân Nam hin là mt tp đoàn ln ti Vit Nam và hot đng trên nhiu lnh
vc. Trong tình hình cnh tranh khc lit ngày nay, Ân Nam luôn c gng qun tr
ngun nhân lc tt đ đm bo ngun lc con ngi đc n đnh và phát huy sc
mnh mc cao nht. Trc nhng áp lc v con ngi đt ra cho Ân Nam, tác gi
tin hành nghiên cu đ tài: ắnhăhng caăđngăviênăđn s gn kt ca nhân
viên vi t chc ti các doanh nghip thuc tpăđoƠnăỂnăNam”.
1.2.ăMcătiêuănghiênăcu
Mc tiêu nghiên cu ca đ tài nh sau:
1. Xác đnh và kim đnh thang đo đng viên và thang đo gn kt ca
nhân viên vi t chc.
2. ánh giá s tác đng ca đng viên lên s gn kt ca nhân viên trong
t chc ti các doanh nghip thuc tp đoàn Ân Nam.
1.3.ăCơuăhiănghiênăcu
đt đc các mc tiêu này, nghiên cu cn tr li các câu hi sau đây:
1. Các yu t nào thc s đng viên kích thích nhân viên làm vic ti tp
đoàn Ân Nam?
2. Các yu t thành phn ca đng viên nh hng đn s gn kt ca
nhân viên đi vi t chc nh th nào?
1.4.ăGiăthuytănghiênăcu
Gi thuyt ca nghiên cu này nh sau:
H0: Các thành phn đng viên có liên quan trc tip đn s gn kt ca nhân
viên vi t chc.
1.5. iătngăvƠăphmăviănghiênăcu
1.5.1.ăiătngănghiênăcu
i tng nghiên cu là mi quan h gia đng viên và s gn kt ca nhân
viên vi t chc.
3
1.5.2.ăPhmăviănghiênăcu
Nghiên cu này tìm kim c s khoa hc giúp cho nhng nhà lưnh đo, qun
lý ti tp đoàn Ân Nam s dng hiu qu công c “đng viên” cho vic nâng cao
mc đ đng viên nhân viên đi vi công vic và mc đ gn kt ca nhân viên đi
vi t chc. Do đó:
- Nghiên cu này ch gii hn trong vic xác đnh các yu t đng viên, các
yu t gn kt t chc và xác đnh mi quan h gia đng viên và gn kt t
chc.
- Nghiên cu ch gii hn trong phm vi các vn đ liên quan đn đng viên
trong công vic và gn kt t chc.
- Nghiên cu trong phm vi các doanh nghip thuc tp đoàn Ân Nam
1.5.3.ăiătngăkhoăsát
Nhân viên làm vic toàn thi gian và đư làm t 1 nm tr lên ti các công ty
thuc tp đoàn Ân Nam (Công ty TNHH Thc Phm Ân Nam, Ca hàng Thc
Phm Cao Cp, Ca hàng Ru Cao Cp).
1.6.ăPhngăpháp nghiênăcu
Nghiên cu đc thc hin thông qua 2 giai đon chính:
(1) Nghiên cu s b: đc thc hin thông qua phng pháp đnh tính vi k
thut tho lun nhóm qua đó hiu chnh và b sung các bin quan sát nhm hoàn
thin bng câu hi phng vn chính thc.
(2) Nghiên cu chính thc: đc thc hin bng phng pháp nghiên cu đnh
lng tin hành ngay khi bng câu hi đc chnh sa t kt qu nghiên cu s b.
Mu điu tra trong nghiên cu chính thc đc thc hin bng phng pháp ly
mu thun tin ti các công ty thuc tp đoàn Ân Nam. Sau đó tác gi tin hành thu
thp và phân tích các d liu kho sát, kim đnh thang đo các yu t đng viên
nhân viên trong công vic, thang đo gn kt nhân viên vi t chc ti các doanh
nghip thuc tp đoàn Ân Nam thông qua đánh giá thang đo bng h s tin cy
4
Cronbach’s Alpha, phân tích nhân t khám phá EFA. Sau đó, kim đnh các gi
thuyt đ ra bng phân tích tng quan, hi quy… thông qua phn mm SPSS 20.
1.7.ăụăngha caăđătƠi
Thông qua kt qu nghiên cu giúp cho nhng nhà lưnh đo, qun lý ti tp
đoàn Ân Nam có đc nhng thông tin v mc đ đng viên nhân viên nh hng
đn s gn kt ca nhân viên đi vi t chc. Kt qu nghiên cu s là c s khoa
hc đ hiu rõ hn v ngi lao đng ti Ân Nam và đa ra kin ngh cn thit đ
có th nng cao mc đ đng viên và gn kt ca nhân viên đi vi t chc.
1.8.ăKtăcuănghiênăcu
Lun vn đc kt cu gm 5 chng nh sau:
- Chngă1:ăPhn m đu
Chng này gii thiu tng quan v đ tài nghiên cu: lý do chn đ tài, mc
tiêu nghiên cu, câu hi nghiên cu, đi tng và phm vi nghiên cu,
phng pháp nghiên cu, ý ngha thc tin ca nghiên cu.
- Chngă2:ăTng quan lý thuyt và thc nghim
Chng này trình bày c s lý thuyt v đng viên, s gn kt ca nhân viên
đi vi t chc. Trình bày và phân tích các nghiên cu liên quan trc đó.
T đó, xây dng mô hình nghiên cu và phát trin gi thuyt nghiên cu.
- Chngă3:ăPhngăphápăvƠămôăhìnhănghiênăcu
Trên c s lý thuyt, tng quan các nghiên cu liên quan trc đó, chng
này trình bày mô hình nghiên cu, phng pháp nghiên cu đ kim đnh
các gi thuyt nghiên cu đư đ ra.
- Chngă4:ăKt qu nghiên cu
Chng này phân tích kt qu nghiên cu ca mô hình nghiên cu, xác đnh
các yu t thành phn ca thang đo đng viên và s gn kt ca nhân viên t
chc, xác đnh mi quan h gia đng viên và s gn kt ca nhân viên vi
t chc.
- Chngă5:ăKt lun và kin ngh
5
Chng này tng kt kt qu nghiên cu, nhng đóng góp cng nh nhng
hn ch ca nghiên cu và đ xut các nghiên cu tip theo trong tng lai.
1.9.ăTómătt chngă1
Chng 1 trình bày tng quan ca nghiên cu bao gm lý do chn đ tài, câu
hi nghiên cu, gi thuyt nghiên cu, đi tng, phm vi cng nh phng pháp
nghiên cu. Chng này cng trình bài ý ngha thc tin ca nghiên cu.
6
CHNGăII: TNGăQUANăLụăTHUYTăVÀăTHCă
NGHIM
Chng 1 đư gii thiu tng quan v đ tài nghiên cu. Tip theo, chng 2 s
trình bày c s lý lun, các vn đ v đng viên, s gn kt ca nhân viên vi t
chc, mi liên h gia đng viên và s gn kt ca nhân viên vi t chc. Qua đó
xác đnh các thành phn nghiên cu, các bin nghiên cu, xây dng mô hình nghiên
cu và xác đnh các gi thuyt nghiên cu.
2.1. ngăviên
2.1.1.ăKháiănimăvăđngăviên
ng viên nh “s sn lòng ca mt nhân viên đ phát huy mt s n lc hoc
hành đng đ đt đc các mc tiêu t chc, quy đnh bi kh nng ca hành đng
đ đáp ng nhu cu cá nhân ca ngi lao đng” (Robbins, 1996).
ng viên là “tp hp các sc mnh bên trong và bên ngoài, nó bt đu cho
hành vi công vic liên quan và xác đnh hình thc, s ch đo, cng đ, và thi
gian ca nó” (Pinder, 1998).
Mi nhà nghiên cu đu có cách nhìn và cách lý gii khác nhau v đng viên.
Nhng đnh ngha bên di là phù hp nht vi thc t ti Vit Nam:
“ng viên thc cht là nhng hành đng tích cc trong vic đnh hng mc
tiêu t chc trên c s tha mãn các nhu cu cá nhân” (Nguyn Hu Lam, 2011).
nh ngha này đ cp đn ba vn đ c bn là: n lc, nhng mc tiêu t chc, và
các nhu cu.
N lc là s đo lng v cng đ. Khi mt ngi đc đng viên cao,
ngi đó có mc n lc rt cao và rt chm ch. Tuy nhiên, nu n lc
này không phù hp vi các mc tiêu, và li ích ca t chc thì n lc
cao này s không dn ti vic đt đn các mc tiêu t chc.
7
Nhu cu là mt s tình trng bên trong mà nhng tình trng này làm cho
nhng kt cc nào đó th hin là hp dn. Nhu cu cha đc tha mãn
to nên s cng thng, s cng thng to ra các áp lc hoc các đng
lc thúc đy trong các cá nhân.
2.1.2. CácăthuytăđngăviênăvƠămôăhìnhămiăyuătăđngăviênăKovach (1987)
Trong lưnh đo, nhà qun tr phi bit cách đng viên nhân viên đ h n lc
cao nht thc hin mc tiêu ca t chc bng vic tha mãn các nhu cu cá nhân
ca mi ngi. Cách tip cn truyn thng trong vic đng viên kích thích nhân
viên thng chú trng vào vic tha mãn các nhu cu. Các lý thuyt nhu cu c
gng nhn din nhng yu t to đng c thúc đy con ngi trên c s làm tha
mưn các nhu cu. im tng đng ca các lý thuyt c đin v nhu cu đó là vic
cho rng đng lc là ngun lc to ra t s khao khát ca các cá nhân đ tha mãn
các nhu cu v tâm sinh lý ca h. i din cho lý thuyt nhu cu gm có: thuyt
nhu cu theo th bc ca Maslow (1943), thuyt Hai yu t ca Herzberg và cng
s (1959), thuyt ERG ca Alderfer (1972) và thuyt nhu cu thành đt ca
McClelland (1985).
Thuyt nhu cuă theoă thă bcă (Maslow, 1943) cho rng hành vi ca con
ngi bt ngun t nhng nhu cu; đ đng viên nhân viên, nhà qun tr cn tìm
hiu nhu cu ca nhân viên và tìm cách tha mãn các nhu cu đó. Nhng nhu cu
ca con ngi trong thuyt này đc sp xp theo mt th t u tiên t thp ti cao
v tm quan trng. Maslow đư chia 05 cp đ: nhu cu sinh lý, nhu cu an toàn, nhu
cu xã hi, nhu cu đc tôn trng và nhu cu t th hin. Khi nhu cu cp thp
đc tha mãn thì nhu cu cp cao mi ny sinh. Mt ngi đc thúc đy đu tiên
và quan trng nht là nhu cu sinh lý, khi nhu cu sinh lý đc thõa mãn thì nhu cu
an toàn s phát sinh và c tip tc nh vy cho ti khi nhu cu t th hin đc tha
mãn. Thuyt cp bc nhu cu ca Maslow có mt n ý quan trng đi vi các nhà
qun tr đó là mun đng viên ngi lao đng thì điu quan trng là phi hiu ngi
lao đng đang cp đ nhu cu nào. T đó, đa ra các gii pháp phù hp cho vic
8
tha mãn các nhu cu ca ngi lao đng đng thi bo đm đt đn các mc tiêu
t chc.
Thuytă Haiăyuătă(Herzberg vƠăcngă s, 1959) phân bit 2 loi nhân t:
nhân t duy trì và nhân t đng viên.
• Nhng nhân t duy trì có kh nng làm gim đng c làm vic nu nh
không đc tha mưn. Nhng ngc li, trong trng hp đc tha mãn thì
đng c làm vic cng không tng lên my.
• Nhng nhân t đng viên có kh nng đng viên khi chúng đc tha mãn.
Nhng khi không đc tha mưn thì đng c làm vic cng không gim.
Vic đng viên đòi hi phi gii quyt tha đáng đng thi c 2 nhóm nhân t
trên.
ThuytăE.R.G (Alderfer, 1972) đc Alderfer tin hành sp xp li nghiên
cu ca Maslow, tóm lc các nhu cu ca Maslow thành ba nhóm nhu cu c bn:
nhu cu tn ti, nhu cu quan h, và nhu cu phát trin; đng thi đa ra kt lun
cho rng hành đng ca con ngi bt ngun t nhu cu. Ông cho rng con ngi
cùng mt lúc theo đui vic tha mãn ba nhu cu c bn: nhu cu tn ti, nhu cu
quan h và nhu cu phát trin.
Thuyt nhu cuăthƠnhăđt (McClelland, 1985) cho rng con ngi có ba
nhu cu c bn: nhu cu thành tu, nhu cu liên minh và nhu cu quyn lc.
Nhìn chung, các thuyt trên có đim ging nhau là khi con ngi tha mãn
nhu cu này thì s ny sinh nhu cu khác cao hn. tha mãn nhu cu cao
đó thì nhu cu trc đó vn phi đc duy trì. Lúc này, mc tiêu đt ra là
tha mãn nhu cu cao hn. Nhu cu và đng c kt hp vi mc tiêu mà h
đt ra s to thành hành vi ca h.
Thuyt v nhu cu cung cp c s nn tng cho vic tho lun kt qu và
gii thích, ng dng trong thc tin v đng viên nhân viên.
Nm 1987, Kovach phát trin mô hình mi yu t đng viên nhân viên và
đc công b rng rưi đc nhiu nhà nghiên cu kim đnh nhm khám phá ra các
9
yu t đng viên nhân viên làm vic trong nhiu lnh vc khác nhau vì nó phù hp
vi các lý thuyt đng viên nhân viên, mô hình bao gm các yu t nh sau:
(1) Công vic thú v (interesting work): th hin s đa dng, sáng to, thách
thc ca công vic và c hi đ s dng nng lc cá nhân.
(2) c công nhn đy đ công vic đư làm (appreciation and praise for work
done): th hin s ghi nhn hoàn thành tt công vic, ghi nhn góp phn vào s
thành công ca công ty.
(3) S t ch trong công vic (feeling of being in on things): th hin nhân
viên đc quyn kim soát và chu trách nhim vi công vic, đc khuyn khích
tham gia vào các quyt đnh liên quan đn công vic và đc khuyn khích đa ra
nhng sáng kin.
(4) Công vic n đnh (job security): th hin công vic n đnh, không phi lo
lng đn vic gi vic làm.
(5) Lng cao (good wages): th hin nhân viên đc nhn tin lng tng
xng vi kt qu làm vic, lng đm bo cuc sng cá nhân và đc thng hoc
tng lng khi hoàn thành tt công vic.
(6) S thng tin và phát trin ngh nghip (oppportunities for advancement
and development): th hin nhng c hi thng tin và phát trin trong doanh
nghip.
(7) iu kin làm vic tt (good working conditions): th hin vn đ an toàn,
v sinh và thi gian làm vic.
(8) S gn bó ca cp trên vi nhân viên (personal loyalty to employees): nhân
viên luôn đc tôn trng và tin cy, là mt thành viên quan trng ca công ty.
(9) X lý k lut khéo léo, t nh (tactful discipline): th hin s t nh khéo
léo ca cp trên trong vic góp ý, phê bình nhân viên.
(10) S giúp đ ca cp trên đ gii quyt nhng vn đ cá nhân (sympathetic
help with personal problems): th hin s quan tâm, h tr ca cp trên trong gii
quyt các vn đ cá nhân, các khó khn ca nhân viên.
10
Trong nghiên cu “nh hng ca đng viên đn s gn kt ca nhân viên
vi t chc ti các doanh nghip thuc tp đoàn Ân Nam ti Vit Nam”, tác gi ch
ý da vào mô hình 10 yu t đng viên ca Kovach đ nghiên cu.
2.1.3. Mtăsănghiênăcuăvăđngăviên
Nghiên cu Manzoor (2011), “Tác đng ca đng viên lên hiu qu t
chc”, mc tiêu ca đ tài là xác đnh các yu t tác đng đn đng viên và kim tra
mi quan h gia hiu qu t chc và đng viên ngi lao đng. Kt qu nghiên
cu ch ra trao quyn và công nhn có tác đng tích cc đn đng viên. Tn ti mt
mi quan h tích cc gia đng viên và hiu qu t chc. Công nhn và trao quyn
đóng mt vai trò quan trng trong vic tng cng đng lc nhân viên đi vi các
nhim v ca t chc. ánh giá cao bi các ngi lao đng cho rng công vic ca
h đc thc hin và cho h tham gia vào quá trình ra quyt đnh, đó là s thõa mãn
bên trong ngi lao đng đi vi công vic, t chc và môi trng t chc. Vì vy,
s nhit tình và đng lc ca h đi vi vic hoàn thành nhim v tng lên.
Nghiên cu ca Hossain và Hossain (2012), “Các yu t nh hng ti đng
viên trong ngành công nghip thc n nhanh – Trng hp Công ty TNHH KFC
Vng quc Liên hip Anh”, Mc đích ca nghiên cu này là xác đnh các yu t
nh hng đn đng lc ca nhân viên làm vic ti Công ty TNHH KFC ti Vng
quc Liên hip Anh và đánh giá mc đ đng lc ca h.
Kt qu nghiên cu thy rng các yu t phi tài chính có tác đng cao hn,
đáng k vào đng lc ca nhân viên hn các yu t tài chính. Nghiên cu xác đnh
sáu yu t chính to đng lc: (1) t làm vic và môi trng, (2) mi quan h vi
ngi giám sát, (3) các vn đ ca chính công ty, (4) s công nhn, (5) phát trin và
tng trng, (6) vic tr lng và li ích.
Nghiên cu ca Chaudhary và Sharma (2012), “Tác đng ca đng viên lên
hiu qu (nng sut) ca t chc t nhân”, Mc tiêu ca nghiên cu là xác đnh các
yu t tác đng tích cc đn đng viên. Các yu t này ln lt phát trin dch v
khách hàng, qun lý thi gian hiu qu trong mi t chc. Nghiên cu cho thy
11
đng viên có nh hng trc tip đn nng sut và tng trng. Mt s đng viên
cao s làm cho ngi lao đng làm vic chm ch ht sc trong mi vic và trong
mi nhim v, trách nhim ca mình. Ci tin hiu qu công vic ca ngi lao
đng s tng thêm giá tr cho chính t chc và nng sut ca ngi lao đng. Kt
qu nghiên cu cho thy, đng lc cho nhân viên là phn thng đi vi ngi lao
đng và t chc và t chc s gi đc lòng trung thành ca nhân viên mc cao.
Ngi lao đng s tin tng vào t chc, ngi giám sát và nhng nhà qun lý cp
cao.
Nghiên cu ca Devadass (2011), “ng viên trong t chc”, Lý thuyt và
nghiên cu khng đnh nhng khái nim đng lc làm vic là trung tâm đi vi
ngi lao đng. c đim công vic, hot đng qun lý, đc đim ngi lao đng
và các yu t môi trng rng ln hn là nhng bin s quan trng nh hng đn
đng lc ca nhân viên trong t chc.
Ti Vit Nam có mt nghiên cuănhăsau:
Nghiên cu ca Nguyn Ngc Lan Vy (2010), “Nghiên cu các yu t nh
hng đn mc đ đng viên trong công vic ti các doanh nghip Thành ph H
Chí Minh”. Mc tiêu nghiên cu: (1) Xác đnh và kim đnh thang đo các yu tnh
hng đn mc đ đng viên nhân viên; (2) ánh giá mc đ quan trng ca các
yu t đng viên nhân viên, qua đó đ ngh nhng chính sách nhm nâng cao mc
đ đng viên nhân viên ti các doanh nghip trên đa bàn Tp. H Chí Minh. Nghiên
cu này đư da vào mô hình mi yu t đng viên đc phát trin Kovach (1987)
và hiu chnh đ phù hp vi điu kin ti Vit Nam. Kt qu nghiên cu ch ra
rng có 5 yu t nh hng đn mc đ đng viên nhân viên trong công vic đó là:
(1) Chính sách đưi ng, (2) Lưnh đo, (3) Công vic, (4) Thng hiu và vn hóa
Công ty, (5) ng nghip.
Nghiên cu ca Lê Th Bích Phng (2011), “Các yu t nh hng đn đng
lc làm vic ca nhân viên các doanh nghip ti Tp.HCM”. Mc tiêu nghiên cu là
đo lng s nh hng ca các yu t đn đng lc làm vic ca nhân viên các
doanh nghip ti TP.HCM. Kt qu nghiên cu đư th hin có 6 nhóm yu t nh
12
hng đn đng lc làm vic ca nhân viên vi mc đ ln lt t cao đn thp: (1)
Công vic, (2) thng hiu và vn hóa công ty, (3) cp trên trc tip, (4) đng
nghip, (5) chính sách đưi ng và cui cùng là (6) thu nhp và phúc li. Theo kt
qu nghiên cu thì yu t “Công vic” đc đánh giá là yu t quan trng nht nh
hng đn đng lc làm vic ca nhân viên. Yu t “Thng hiu và vn hóa” quan
trng th hai nh hng đn đng lc làm vic ca nhân viên. Yu t quan trng
th ba nh hng đn đng lc làm vic ca nhân viên là “Cp trên trc tip”. Yu
t th t là “ ng nghip”. “Chính sách đưi ng” và “Thu nhp và phúc li” đc
xp mc quan trng th nm và th sáu.
Nghiên cu ca Nguyn Th PhngăDungă(2012), “Xây dng thang đo đng
viên nhân viên khi vn phòng Thành ph Cn Th”. Mc tiêu nghiên cu gm:
(1) Xây dng và kim đnh thang đo đng viên nhân viên, (2) Xem xét mc đ quan
trng ca thang đo tác đng đn vic đng viên nhân viên, (3) xut kin ngh
nhm phát huy hiu qu ng dng đng viên nhân viên trong đn v. Kt qu
nghiên cu cho thy, nhân viên khi vn phòng thành ph Cn Th đc đng
viên thông qua 4 bin: Các quy đnh, chính sách t chc; quan h làm vic; công
vic thú v và phúc li xã hi.
Hu ht các nghiên cu dù nc này hoc nc khác, dù lnh vc này hay lnh
vc khác, kt qu nghiên cu đu kim đnh đc rng các yu t tác đng đn
đng viên nm trong mi yu t đng viên ca Kovach. iu này cng nói lên
rng,các yu t đng viên ph thuc vào mi yu t chính là (1) công vic thú v;
(2) đc công nhn đy đ công vic đã làm; (3) s t ch trong công vic; (4)
công vic n đnh; (5) lng cao; (6) s thng tin và phát trin ngh nghip; (7)
điu kin làm vic tt; (8) s gn bó ca cp trên vi nhân viên; (9) x lý k lut
khéo léo, t nh; (10) s giúp đ ca cp trên đ gii quyt nhng vn đ cá nhân.
Ngoài ra, Các nghiên cu còn khám phá thêm 4 yu t cng tác đng đn đng viên
đó là thng hiu và vn hóa công ty, đng nghip, phúc li xã hi. ây cng là
nn tng trong vic xây dng mô hình nghiên cu ca đ tài này.
13
2.2.ăSăgnăktătăchc
Có nhiu đnh ngha và cách đo lng s gn kt t chc:
Mowday, Porter và Steer (1982), xem s gn kt t chc là nh là s gn bó và
s trung thành. H mô t nó bng ba yu t tâm lý: s đng nht gia mc tiêu và
giá tr ca t chc, mong mun thuc v t chc, và s n lc c gng vì t chc.
Salancik (1977) đnh ngha gn kt t chc là mt trng thái trong đó mt cá
nhân tr thành b ràng buc bi các hành vi đn nim tin đ duy trì hot đng và s
tham gia ca mình.
Theo Opkara (2004), “s gn kt t chc đc mô t nh là s sn sàng ca
ngi lao đng đ đóng góp vào mc tiêu t chc”.
Theo Meyer và Allen (1991), khái nim v gn kt vi t chc là mt tình
trng tâm lý ca con ngi, gm ít nht 3 thành phn: mong mun là thành viên
trong t chc (affective commitment), sn sàng n lc làm vic (continuance
commitment); và cm thy là s bt buc (normative commitment) đ làm vic
trong mt t chc. Trong đó:
Mong mun là thành viên trong t chc (affective commitment): đc
đnh ngha là s gn bó tích cc mnh m ca nhân viên vi các mc
tiêu ca t chc, mong mun là mt phn ca t chc.
Sn sàng n lc làm vic (continuance commitment): là s sn sàng n
lc làm vic ca nhân viên, h cm nhn đc chi phí cao khi ri khi
t chc.
Cm thy là s bt buc (normative commitment): Cá nhân gn kt vi
t chc vì cm xúc ca ngha v, cm xúc này xut phát t nhiu
ngun.
Trong nghiên cu “nh hng ca đng viên đn s gn kt ca nhân viên đi
vi t chc ti các doanh nghip thuc tp đoàn Ân Nam”, tác gi s dng mô hình
gn kt t chc ca Meyer và Allen (1991) vì mô hình này đc s dng rng rãi
trong các nghiên cu v gn kt t chc.
14
2.3. Miăquanăhăgiaăđngăviênănhơnăviênăviăsăgnăktăcaănhơnăviênăđiăviă
tăchc
Nghiên cu v gn kt t chc đư cung cp nhiu bng chng có giá tr mnh
m, chng minh rng mong mun là thành viên trong t chc và cm thy là s bt
buc có liên quan tích cc, và sn sàng n lc làm vic có mi tng quan âm vi
đu ra ca t chc nh hiu qu và hành vi ca ngi lao đng trong t chc
(Hackett, Bycio & Handsdoff, 1994; Shore & Wayne, 1993).
Nghiên cu ca Tella, Ayeni và Popoola (2007) v đng viên, s tha mãn và
s gn kt t chc ca cán b th vin trong th vin hc thut và nghiên cu ti
bang Oyo, Nigieria đư ch ra s tn ti mi tng quan gia đng viên và s gn kt
t chc. Hn ch ca nghiên cu này là không mang tính khái quát, mu nghiên cu
là cán b th vin trong th vin hc thut, nghiên cu ti bang Oyo, Nigieria. Vì
vy, các hng nghiên cu tip theo có th m rng sang các lnh vc khác và quc
gia khác.
2.4. Mô hình lỦăthuyt
Mô hình mi yu t đng viên đc phát trin bi Kovach (1987) là mô hình
đc ph bin rng rưi và đc rt nhiu t chc, nhà nghiên cu thc hin li
nhm khám phá ra các yu t đng viên nhân viên làm vic trong các ngành công
nghip khác nhau.
tài này da trên thang đo ca Kovach gm 10 thành phn (Công vic thú
v; đc công nhn đy đ công vic đư làm; s t ch trong công vic; công vic
n đnh; lng cao; s thng tin và phát trin ngh nghip; điu kin làm vic tt;
s gn bó ca cp trên vi nhân viên; x lý k lut khéo léo, t nh; s giúp đ ca
cp trên đ gii quyt nhng vn đ cá nhân) và b sung thêm ba thành phn
(thng hiu, vn hóa công ty, đng nghip, phúc li xã hi). Nh vy, thang đo
đng viên nhân viên tng cng gm có 14 thành phn.
đn gin trong cách trình bày, mô hình nghiên cu đc th hin nh hình
2.1, trong đó bao gm:
15
+ Các bin đc lp trong mô hình gm 14 thành phn liên quan đn công vic,
bao gm: 10 thành phn theo theo Kovach là (1) công vic thú v; (2) đc công
nhn đy đ công vic đư làm; (3) s t ch trong công vic; (4) công vic n đnh;
(5) lng cao; (6) s thng tin và phát trin ngh nghip; (7) điu kin làm vic tt;
(8) s gn bó ca cp trên vi nhân viên; (9) x lý k lut khéo léo, t nh; (10) s
giúp đ ca cp trên đ gii quyt nhng vn đ cá nhân và 4 thành phn đc b
sung bao gm (11) thng hiu, (12) vn hóa công ty, (13) đng nghip, (14) phúc
li xã hi.
+ Các bin ph thuc trong mô hình là s gn kt ca nhân viên đi vi t
chc gm 3 thành phn: mong mun là thành viên trong t chc, sn sàng n lc
làm vic, cm thy là s bt buc.
Hình 2.1. Mô hình và các gi thuyt nghiên cuăđ ngh
Sn sàng n lc làm vic
Cm thy là s bt buc
Công vic thú v
c công nhn đy đ công vic đư làm
S t ch trong công vic
Công vic n đnh
Lng cao
S thng tin và phát trin ngh nghip
iu kin làm vic tt
S gn bó ca cp trên vi nhân viên
X lý k lut khéo léo, t nh
S giúp đ ca cp trên đ gii quyt
nhng vn đ cá nhân
Thng hiu
Vn hóa công ty
ng nghip
Phúc li xã hi
Mong mun là thành viên trong t chc
chc
16
Nhóm gi thuyt H1: ng viên nhăhng cùng chiuăđn mong mun là
thành viên trong t chc.
H1A: Thành phn “công vic thú v” tng hay gim thì mc đ “mong mun
là thành viên trong t chc” cng tng hay gim theo.
H1B: Thành phn “đc công nhn đy đ công vic đư làm” tng hay gim
thì mc đ “mong mun là thành viên trong t chc” cng tng hay gim theo.
H1C: Thành phn “t ch” trong công vic tng hay gim thì mc đ “mong
mun là thành viên trong t chc” cng tng hay gim theo.
H1D: Thành phn “công vic n đnh” tng hay gim thì mc đ “mong mun
là thành viên trong t chc” cng tng hay gim theo.
H1E: Thành phn “lng cao” tng hay gim thì mc đ “mong mun là thành
viên trong t chc” cng tng hay gim.
H1F: Thành phn “thng tin và phát trin ngh nghip” tng hay gim thì
mc đ gn kt tình cm “mong mun là thành viên trong t chc” cng tng hay
gim.
H1G: Thành phn “điu kin làm vic tt” tng hay gim thì mc đ “mong
mun là thành viên trong t chc” cng tng hay gim.
H1H: Thành phn “gn bó ca cp trên vi nhân viên” tng hay gim thì mc
đ “mong mun là thành viên trong t chc” cng tng hay gim.
H1I: Thành phn “x lý k lut khéo léo, t nh” tng hay gim thì mc đ
“mong mun là thành viên trong t chc” cng tng hay gim.
H1J: Thành phn “tham gia giúp đ ca ca cp trên đ gii quyt các vn đ
cá nhân” tng hay gim mc đ “mong mun là thành viên trong t chc” cng tng
hay gim.
H1K: Thành phn “thng hiu” tng hay gim thì mc đ “mong mun là
thành viên trong t chc” cng tng hay gim.
H1L: Thành phn “vn hóa công ty” tng hay gim thì mc đ “mong mun là
thành viên trong t chc” cng tng hay gim.
17
H1M: Thành phn “đng nghip” tác đng dng có ý ngha đi vi mc đ
gn kt tình cm“mong mun là thành viên trong t chc”.
H1N: Thành phn “phúc li xã hi” tác đng dng có ý ngha đi vi mc đ
“mong mun là thành viên trong t chc”.
Nhóm gi thuyt H2: ng viên nhăhng cùng chiuăđn sn sàng n
lc làm vic ca nhân viên vi t chc.
H2A: Thành phn “công vic thú v” tng hay gim thì mc đ “sn sàng n
lc làm vic” cng tng hay gim theo.
H2B: Thành phn “đc công nhn đy đ công vic đư làm” tng hay gim
thì mc đ “sn sàng n lc làm vic” cng tng hay gim theo.
H2C: Thành phn “t ch” trong công vic tng hay gim thì mc đ “sn
sàng n lc làm vic” cng tng hay gim theo.
H2D: Thành phn “công vic n đnh” tng hay gim thì mc đ “sn sàng n
lc làm vic” cng tng hay gim theo.
H2E: Thành phn “lng cao” tng hay gim thì mc đ “sn sàng n lc làm
vic” cng tng hay gim.
H2F: Thành phn “thng tin và phát trin ngh nghip” tng hay gim thì
mc đ “sn sàng n lc làm vic” cng tng hay gim.
H2G: Thành phn “điu kin làm vic tt” tng hay gim thì mc đ “sn sàng
n lc làm vic” cng tng hay gim.
H2H: Thành phn “gn bó ca cp trên vi nhân viên” tng hay gim thì mc
đ “sn sàng n lc làm vic” cng tng hay gim.
H2I: Thành phn “x lý k lut khéo léo, t nh” tng hay gim thì mc đ
“sn sàng n lc làm vic” cng tng hay gim.
H2J: Thành phn “tham gia giúp đ ca ca cp trên đ gii quyt các vn đ
cá nhân” tng hay gim mc đ “sn sàng n lc làm vic” cng tng hay gim.
H2K: Thành phn “thng hiu” tng hay gim thì mc đ “sn sàng n lc
làm vic” cng tng hay gim.