Luận văn thạc sĩ 2014 Tác động của quản trị công ty đến quyết định chi trả cổ tức của các công ty niêm yết















 CHI  










 14











CÔNG TY





Chuyên ngành:  - Ngân hàng
60340201





NGI HNG DN KHOA HC:
TS. LÊKHOA NGUYÊN

TP 4







Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cu ca riêng tôi di s hng
dn khoa hc ca TS. Lê Th Khoa Nguyên. Mi s liu và trích dn ca tác gi
khác đu đc ghi chú ngun gc cn thn.
Nu có bt k s gian ln nào tôi xin hoàn toàn chu trách nhim.

TP.HCM, ngày 30 tháng 04 nm 2014


Trang







  1
 1
 1
 2
 2

 3
 3
TNG QUAN CÁC NGHIÊN CC Y 4
2.1.  4
2.1.1. Lý thuyt chính sách c tc tin mt cao 4
2.1.2. Lý thuyt tín hiu 4
2.1.3. Lý thuyt đi din 4
2.1.4. Lý thuyt MM v chính sách c tc 5
2.2.  
 5
2.3. Tóc các kt qu nghiên cu thc nghic y 8




  D LIU NGHIÊN CU, MÔ HÌNH NGHIÊN CU,
 11
3.1. C s lô hình  11
 11
3.3. Mô t các bin và các k vng nghiên cu 12
3.3.1. Bin ph thuc đi din cho quyt đnh chi tr c tc 12
3.3.2. Các bin đc lp và các k vng nghiên cu 13
3.4. Mô hình  19
3.5. Phng pháp  20
3.5.1. Phân tích thng kê mô t 20
3.5.2. Phân tích tng quan 20
3.5.3. Phân tích hi quy 20
3.5.4. Kim đnh Hausman đ la chn mô hình 23
3.5.5. Hi qui Logistic 24
3.5.6. Hi qui Probit 28

  31
4.1 . P 31
4.2 . Phân  34
4.3 . Kt qu  mô hình 35
4.3.1. Kt qu hi quy Pool Model 35
4.3.2. Kt qu hi quy d liu bng 38
4.4 .  47
4.4.1. Kt qu hi quy Pool Model 48
4.4.2. Kt qu hi quy d liu bng 51
4.5 . Kim nh hi quy 56
4.6 .  57
: KT LUN 59




 59
5.2.   60

Các tài liu ting Vit
Các tài liu ting Anh
Danh mc các website

Ph lc 1 : Danh sách mu quan sát trong nghiên cu


Bng 2.1
:
Bng tóm tt kt qu ca các nghiên cu trc đây v các nhân t tác
đng đn quyt đnh chi tr c tc
Bng 3.1
:
Bng tóm tt d kin tng quan ca các nhân t tác đng đn quyt đnh
chi tr c tc
Bng 4.1
:
Thng kê mô t các bin
Bng 4.2
:
Ma trn tng quan
Bng 4.3

:
Kt qu c lng ca mô hình hi quy Logit
Bng 4.4
:
Kt qu c lng ca mô hình hi quy Logit (trình bày theo ch tiêu
Odds ratio)
Bng 4.5
:
Kt qu c lng ca mô hình hi quy Probit
Bng 4.6
:
Tóm tt kt qu phân tích mô hình Logit và Probit
Bng 4.7
:
Kt qu c lng ca mô hình hi quy FEM
Bng 4.8
:
Kt qu c lng ca mô hình hi quy REM
Bng 4.9
:
Kt qu phân tích ca mô hình Hausman Test
Bng 4.10
:
Kt qu phân tích vi mô hình REM (trình bày theo ch tiêu Odds ratio)
Bng 4.11
:
Kt qu c lng ca mô hình hi quy Probit
Bng 4.12
:
Tóm tt kt qu phân tích mô hình Logit và Probit

Bng 4.13
:
Kt qu c lng ca mô hình hi quy Logit
Bng 4.14
:
Kt qu c lng ca mô hình hi quy Logit (trình bày theo ch tiêu
Odds ratio)
Bng 4.15
:
Kt qu c lng ca mô hình hi quy Probit
Bng 4.16
:
Tóm tt kt qu phân tích mô hình Logit và Probit
Bng 4.17
:
Kt qu c lng ca mô hình hi quy FEM
Bng 4.18
:
Kt qu c lng ca mô hình hi quy REM
Bng 4.19
:
Kt qu phân tích ca mô hình Hausman Test
Bng 4.20
:
Kt qu phân tích vi mô hình REM
Bng 4.21
:
Kt qu c lng ca mô hình hi quy Probit
Bng 4.22
:

Tóm tt kt qu phân tích mô hình Logit và Probit
Bng 4.23
:
Kt qu kim đnh mô hình hi quy






CÁC 

Biu đ 3.1
:
Phân loi các Công ty theo tính cht s hu vn



HQT
:
Hi đng qun tr
CEO
:
Giám đc điu hành
TTCK
:
Th trng chng khoán

HSX
:
S giao dch chng khoán TP.HCM
HNX
:
S giao dch chng khoán Hà Ni

























Các đ tài v chính sách c tc đư đc nghiên cu khá nhiu trong lnh vc
tài chính tuy nhiên đ tr li câu hi qun tr doanh nghip có tác đng đn chính
sách c tc hay không thì đó vn là điu bí n. Nghiên cu này là mt n lc nhm
gii thích tác đng ca qun tr công ty đn quyt đnh chi tr c tc thông qua vic
phân tích hi quy cho thi gian 3 nm t nm 2010 đn nm 2012, áp dng phng
pháp thng kê mô t, ma trn tng quan, hi quy Logit và Probit đ phân tích mi
quan h gia các thuc tính HQT và quyt đnh chi tr c tc ti Vit Nam. Các
thuc tính HQT đc đo lng bi 3 bin: Quy mô HQT (BSIZE), tính đc lp
ca HQT (BIND), và CEO kiêm nhim (CEOD) trong khi đó quyt đnh chi tr c
tc đc đo lng bi mt bin gi DIVID. Mt mu nghiên cu gm 100 công ty
phi tài chính đc niêm yt trên sàn HNX và HSX đc chn trong giai đon t
nm 2010 đn nm 2012.
Kt qu nghiên cu thc nghim cho thy bin tính đc lp ca HQT và
tc đ tng trng doanh thu có mi tng quan dng và có tác đng cùng chiu
đn quyt đnh chi tr c tc vi mc đ tin cy 99%, bin đòn by tài chính có mi
tng quan âm và có tác đng ngc chiu đn quyt đnh chi tr c tc vi mc đ
tin cy 90%. Các bin còn li gm: CEO kiêm nhim, quy mô HQT, quy mô công
ty và tính không n đnh ca li nhun có tác đng đn quyt đnh chi tr c tc
nhng không có ý ngha thng kê.
Thông qua kt qu nghiên cu trên, tác gi đa ra hng nghiên cu tip
theo nhm hoàn thin hn vic đánh giá tác đng ca các nhân t đn quyt đnh chi
tr c tc ca các công ty niêm yt trên TTCK Vit Nam.





1



:
Chính sách c tc luôn là vn đ gây tranh cưi cho các nhà nghiên cu đc
bit trong lnh vc tài chính nhng câu hi liu rng quyt đnh chi tr c tc có b
tác đng bi các yu t qun tr công ty hay không vn còn là mt n s cha đc
gii quyt trong nhiu nm qua.
Các chính sách c tc là mt ch đ nghiên cu ph bin ca các nhà nghiên
cu tài chính trong hàng chc nm qua và nó đư gii quyt đc nhiu vn đ quan
trng ca công ty.
Trên th gii đư có nhiu nghiên cu thc nghim phân tích tác đng ca
qun tr công ty lên chính sách c tc nh Mitton Todd (2004); Jayesh Kumar
(2004); CHEN Litai & cng s (2011) gn đây nht có nghiên cu ca Nirosha
Wellalage & cng s (2012) và Elham Mansourinia & cng s (2013).
 Vit Nam hin nay hu nh các công ty cha nhn thc đúng tm quan
trng v mc đ nh hng ca qun tr công ty đn quyt đnh chi tr c tc.
Quyt đnh chi tr c tc ca công ty còn mang tính t phát, cha có tính chin lc
dài hn. Vì vy cn phi có nhng công trình nghiên cu đ làm rõ mi quan h
gia quyt đnh chi tr c tc và qun tr công ty. Xut phát t nhng đòi hi mang
tính thc tin đó, tác gi đư la chn đ tài: “Tác đng ca qun tr công ty đn
quyt đnh chi tr c tc ca các công ty niêm yt” vi mong mun đc b sung
thêm nhng hiu bit và ng dng trong vic đa ra các chính sách c tc đi vi
các công ty niêm yt trên TTCK Vit Nam.

- Kim tra s tác đng ca các yu t thuc tính HQT bao gm quy mô
HQT, tính đc lp ca HQT, và CEO kiêm nhim cng nh các yu t quy mô
tng tài sn, đòn by tài chính, tc đ tng trng doanh thu và tính không n đnh
ca li nhun có tác đng đn quyt đnh chi tr c tc ca các công ty niêm yt
trên TTCK Vit Nam trong giai đon nm 2010-2012.

2



- So sánh vi nghiên cu tác đng ca qun tr công ty lên quyt đnh chi tr
c tc ca các nc trên th gii t đó đa ra chính sách chi tr c tc phù hp vi
các công ty niêm yt trên TTCK Vit Nam.
 đt đc mc tiêu nghiên cu, tác gi đt ra các câu hi nghiên cu sau:
1. Có hay không mi quan h gia quyt đnh chi tr c tc vi các yu t
thuc tính HQT t nhng nghiên cu thc nghim trên th gii?
2. Các yu t thuc tính HQT có tác đng lên quyt đnh chi tr c tc ca
các công ty niêm yt trên TTCK Vit Nam trong giai đon t nm 2010-
2012 hay không? Ngoài các yu t thuc tính HQT thì các yu t khác nh
quy mô công ty, đòn by tài chính, tc đ tng trng doanh thu và tính
không n đnh ca li nhun có tác đng đn quyt đnh chi tr c tc ca
các công ty niêm yt trên TTCK Vit Nam hay không?

ánh giá, phân tích 100 công ty phi tài chính đc niêm yt trên sàn chng
khoán HNX và HSX trong giai đon t nm 2010 – 2012.
:
Bài nghiên cu s dng phng pháp nghiên cu đnh lng. Áp dng k
thut hi quy đa bin vi d liu bng (Panel Data) đ xem xét mc đ nh hng
ca qun tr công ty lên chính sách c tc. Bin ph thuc đi din cho chính sách
c tc: Quyt đnh chi tr c tc, bin này có giá tr bng 1 nu công ty tr c tc
trong nm tài chính tng ng và bng 0 nu công ty không tr c tc. Bin đc lp
đi din cho các yu t thuc tính HQT gm các bin: tính đc lp ca HQT,
CEO kiêm nhim, quy mô HQT. Bin đc lp đc s dng nh bin kim soát
trong bài nghiên cu gm các bin: quy mô tng tài sn, đòn by tài chính, tc đ
tng trng doanh thu và tính không n đnh ca li nhun.
Trc tiên, đ c lng các h s ca mô hình hi quy, tác gi s dng hai

phng pháp là: Fixed Effect Model (FEM) và Random Effect Model (REM). Sau
đó, tác gi s dng kim đnh Hausman đ la chn mô hình thích hp nht trong
hai mô hình trên.
3



:
Trên th gii đư có rt nhiu các bài nghiên cu thc nghim phân tích tác
đng ca qun tr công ty lên chính sách c tc. Ti Vit Nam các đ tài liên quan
đn chính sách c tc đư đc nghiên cu khá nhiu, tuy nhiên đ tài nghiên cu v
tác đng ca qun tr công ty lên quyt đnh chi tr c tc li khá mi m.  có th
nghiên cu trên din rng, các mu có th đi din cho tng th mt cách chính xác
nht, tác gi đư tin hành thu thp s liu qua 3 nm gn đây nht vi s lng mu
gm 100 công ty niêm yt trên sàn HNX và HSX. S dng phng pháp nghiên
cu thc nghim – là phng pháp ch mi ph bin  Vit Nam trong mt vài nm
tr li đây.
:
B cc lun vn gm 5 chng nh sau :
Chng 1 : Gii thiu chung
Chng 2 : Tng quan các nghiên cu trc đây
Chng 3 : D liu nghiên cu, phng pháp nghiên cu và mô hình nghiên
cu
Chng 4 : Kt qu nghiên cu
Chng 5 : Kt lun

4






2.1. 
:
Gordon (1963) đư đa ra mt lý thuyt đc bit đn nh là lý thuyt chính
sách c tc tin mt cao (The bird in hand Theory). Lý thuyt này cho rng các nhà
đu t thích c tc tin mt hn lưi vn vì h mun gim thiu ri ro trong tng
lai. Bhattacharya (1979) và John và Williams (1985) đư đa ra lý thuyt tín hiu nói
rng s bt cân xng đc to ra gia các nhà qun lý và các c đông bi s hin
din ca thông tin ni b. Do đó c tc phi đc tr cho c đông theo giá c phiu.
2.1.2
Lý thuyt tín hiu gi đnh rng c tc là mt công c mà thông qua đó các
công ty cung cp thông tin cho th trng (Miller và Rock, 1985; Bali, 2003). Lý
thuyt này đư đa ra ý tng rng các nhà qun lý gi thông tin cho các c đông đ
to s tin tng. Bi vì các nhà qun lý có liên quan đn hot đng hàng ngày ca
công ty, do đó, h có nhiu thông tin hn so vi các c đông ca công ty. Tuy
nhiên, các nhà qun lý không tit l tt c các thông tin cho các c đông. Vì vy,
chính sách c tc có th đc s dng đ gim bt cân xng thông tin gia ngi
ch và ngi đi din bng cách cung cp thông tin ni b v trin vng tng lai

ca công ty.
2.1.3
Theo lý thuyt đi din, Jensen và Meckling (1976) lp lun rng mi quan
h đi din đc to ra gia ngi đi din và ngi ch khi ngi ch thuê ngi
đi din đ thc hin nhim v trên danh ngha ca mình. D’Souza và Saxena
(1999) lp lun rng chi phí đi din có quan h ngc chiu vi chính sách c tc
ca công ty. Tng t nh vy, Rozeff (1982) lp lun rng c tc là mt công c
đ gim chi phí đi din. Jensen (1986) cho rng chi tr c tc làm gim xung đt
gia các nhà qun lý và các c đông ca công ty. Các nhà qun lý mun gi li các
5



ngun lc ca công ty thay vì tr c tc. H theo đui các c hi tng trng ca
công ty bi vì trong trng hp này nhiu ngun lc ca công ty s đt di s
kim soát ca h. Mt khác, các c đông mun đc chi tr c tc thay vì gi li li
nhun. Do đó, nu c tc không đc chi tr, các nhà qun lý có th s dng các
ngun lc này cho li ích cá nhân hoc h có th đu t nhng ngun lc này vào
các d án không mang li li nhun.
:
Miller và Modigliani (1961) đư đa ra lý thuyt v chính sách c tc không
tác đng đn giá tr doanh nghip hay còn đc gi là lý thuyt MM. Lý thuyt này
cho rng c tc không quan trng đi vi các c đông trong th trng vn hoàn
ho, bi vì trong th trng vn hoàn ho chính sách c tc không tác đng đn giá
tr doanh nghip. Nó không to s khác bit cho các c đông cho dù nhn c tc
bng tin mt, hoc bng c phiu, hoc di hình thc lãi vn.
2.2. N
:
Các nghiên cu trên th gii v tác đng ca qun tr công ty lên quyt đnh
chi tr c tc đư đa ra nhng bng chng v mi quan h gia các yu t thuc v

thuc tính HQT và quyt đnh chi tr c tc. Mc dù mi nghiên cu ca các tác
gi cho kt qu khác nhau nhng nhìn chung nh hng ca qun tr công ty lên
quyt đnh chi tr c tc  các nc là khá rõ ràng.
Todd Mitton (2004) đư nghiên cu nh hng ca qun tr công ty lên chính
sách c tc ca 365 công ty đn t 19 quc gia Châu Á. S dng mô hình đi din
tác gi cho thy các công ty vi t l qun tr cao hn s tr lưi cao hn. Kt qu
nghiên cu cng cho thy có mi quan h ngc chiu và có ý ngha gia các c
hi tng trng và chính sách c tc trong các công ty có qun tr doanh nghip
mnh hn.
Jayesh Kumar (2004) đư nghiên cu mi liên h gia qun tr công ty và
chính sách c tc đi vi các công ty ti n  trong giai đon t nm 1994 đn
nm 2000. D liu đc s dng đ phân tích bao gm tt c các công ty sn xut
6



niêm yt trên TTCK Bombay. S dng các mô hình điu chnh toàn b (FAM), mô
hình điu chnh tng phn (PAM), mô hình Waud (WM), mô hình xu hng thu
nhp (ETM) đ nghiên cu, các kt qu nghiên cu cho thy có mi quan h cùng
chiu gia c tc vi xu hng thu nhp và các c hi đu t. T l n trên vn ch
s hu có mi quan h ngc chiu trong khi các c hi đu t trong quá kh có tác
đng tích cc đn chính sách c tc. S hu bi công ty và giám đc quan h cùng
chiu vi mc chi tr c tc. Tác gi cng cha tìm thy bng chng ng h mi
quan h gia s hu nc ngoài và s tng trng chi tr c tc.
 đư nghiên cu các yu t quyt đnh
đn chính sách c tc  Ba Lan và kim tra liu qun tr công ty có tác đng đn
chính sách c tc hay không ? D liu nghiên cu gm 110 công ty phi tài chính
niêm yt trên TTCK Warsaw trong giai đon t nm 1998 đn nm 2004. S dng
mô hình hi quy Tobit đ phân tích, kt qu nghiên cu ca các tác gi cho thy các
công ty ln và có li nhun nhiu hn có t l chi tr c tc ln hn. Hn na, các

công ty nhiu ri ro hn và mc n nhiu hn thích tr c tc thp hn.
Sungmin Kim và Eunjung Lee (2008) đư nghiên cu nh hng ca qun
tr công ty lên chính sách c tc ca các công ty ti Hàn Quc khi h phi đi mt
vi c hai vn đ đi din và nhng hn ch tài chính bên ngoài do thông tin bt đi
xng gia ngi trong công ty và các c đông bên ngoài. D liu nghiên cu gm
4.434 công ty đc quan sát trong thi gian 6 nm gm các nm 1993, 1995, 1998,
2000, 2002 và 2004. Kt qu nghiên cu cho thy các công ty vi qun tr doanh
nghip mnh hn và hn ch tài chính bên ngoài cao hn thng chi tr c tc thp
hn. Trong khi đó các công ty có qun tr doanh nghip yu hn và hn ch tài
chính bên ngoài thp hn thng tr c tc nhiu hn.
      đư nghiên cu mi quan h gia các đc
đim tài chính, qun tr doanh nghip và xu hng chi tr c tc bng tin mt ca
các công ty niêm yt ti Trung Quc. D liu nghiên cu gm 1.056 công ty đc
quan sát trong giai đon t nm 2001 đn nm 2007. Kt qu cho thy có mi quan
h cùng chiu và có ý ngha gia quy mô HQT và thành phn qun lý cp cao vi
7



xu hng chi tr c tc bng tin mt ca các công ty. Tuy nhiên mt đc tính khác
ca qun tr doanh nghip đó là CEO kiêm nhim có mi quan h ngc chiu và
có ý ngha vi xu hng chi tr c tc bng tin mt ca các công ty.
Gordon Newlove Asamoah (2011) đư nghiên cu tác đng ca qun tr
công ty lên chính sách c tc đi vi các công ty niêm yt trên TTCK Ghana. D
liu nghiên cu gm 15 công ty niêm yt trên TTCK Ghana trong khong thi gian
5 nm t nm 2003 đn nm 2007. S dng phng pháp d liu bng, kt qu
nghiên cu cho thy s đc lp ca HQT và CEO kiêm nhim nh hng đn
chính sách c tc ca công ty trong khi đó quy mô HQT không liên quan đn
chính sách c tc. Ngoài ra, li nhun trên vn ch s hu càng cao thì mc chi c
tc càng cao.

Godfred A. Bokpin (2011) đư nghiên cu tác đng ca cu trúc s hu,
qun tr công ty và vic thc hin chi tr c tc trên TTCK Ghana. D liu nghiên
cu gm 23 công ty niêm yt trên TTCK Ghana trong khong thi gian 6 nm t
nm 2002 đn nm 2007. S dng phng pháp d liu bng, kt qu nghiên cu
cho thy quy mô HQT có mi quan h cùng chiu và có ý ngha vi vic thc hin
chi tr c tc trong khi đó không tìm thy mi quan h có ý ngha gia s hu ni
b, s đc lp ca HQT và CEO kiêm nhim vi vic thc hin chi tr c tc.
Ngoài ra, có mi quan h ngc chiu và có ý ngha gia đòn by tài chính vi vic
thc hin chi tr c tc.
Amarjit S. Gill và John D. Obradovich (2012) đư nghiên cu nh hng
ca qun tr công ty, quyn s hu th ch lên quyt đnh chi tr c tc. D liu
nghiên cu gm 296 công ty M niêm yt trên TTCK New York trong khong thi
gian t nm 2009 đn nm 2011. Kt qu nghiên cu cho thy có mi quan h cùng
chiu và có ý ngha gia quy mô HQT và CEO kiêm nhim vi chính sách c tc.
Ngoài ra có mi quan h ngc chiu và có ý ngha gia các nhà đu t th ch và
chính sách c tc.
 đư nghiên cu mi quan h gia c
ch qun tr công ty và chi tr c tc bng tin mt đi vi các công ty mi niêm yt
8



ti Trung Quc. D liu nghiên cu gm 142 t chc phát hành ln đu (IPO) đc
niêm yt trên TTCK Thâm Quyn trong khong thi gian t nm 2001 đn nm
2005. S dng hi quy bng Tobit, kt qu nghiên cu cho thy các công ty có li
nhun vi HQT ln và mt t l cao các n CEO đc lp sn sàng tr c tc cao
cho c đông.
 đư nghiên cu tác đng ca quy mô
HQT, tính đc lp ca HQT và CEO kiêm nhim lên chính sách c tc ca các
công ty niêm yt trên TTCK Tehran. D liu nghiên cu gm 140 công ty trong

khong thi gian 5 nm t nm 2006 đn nm 2010. S dng kim đnh F-Limer và
Hausman, kt qu nghiên cu cho thy có mi quan h cùng chiu gia quy mô
HQT và chính sách c tc. Tuy nhiên không thy mi liên h nào gia các bin
ca tính đc lp HQT và CEO kiêm nhim vi chính sách c tc ca công ty.
Shahid Iqbal (2013) đư nghiên cu tác đng ca quy mô HQT, tính đc
lp ca HQT và CEO kiêm nhim lên quyt đnh chi tr c tc ca các công ty
niêm yt trên TTCK Karachi. D liu nghiên cu gm 77 công ty phi tài chính
trong khong thi gian 5 nm t nm 2007 đn nm 2011. S dng hi quy Logit và
hi quy Probit, kt qu nghiên cu cho thy có mi quan h cùng chiu gia quy
mô HQT và quyt đnh chi tr c tc, mi quan h ngc chiu gia tính đc lp
ca HQT và quyt đnh chi tr c tc. Tác gi cng tìm thy mi quan h cùng
chiu gia CEO kiêm nhim vi quyt đnh chi tr c tc tuy nhiên kt qu này
không có ý ngha thng kê.
2.3. Tóc các kt qu nghiên cu thc nghic y:
Theo kt qu ca các nghiên cu thc nghim trc đây, tác gi thy rng
quyt đnh chi tr c tc thng b tác đng bi các yu t thuc tính HQT là tính
đc lp ca HQT, quy mô HQT và CEO kiêm nhim. Mc dù các tác gi nghiên
cu  các quc gia khác nhau nhng v c bn phng pháp nghiên cu là ging
nhau trong đó ch yu s dng hi quy d liu bng. Kt qu nghiên cu ca các
tác gi đc đúc kt li theo bng sau.
9



Bng 2.1. Bng tóm tt kt qu ca các nghiên cc y v các nhân t
tán quynh chi tr c tc






Tác

T 





Quyt
đnh chi
tr c tc
Oskar Kowalewski & cng s (2007);
CHEN Litai & cng s (2011); Gordon
Newlove Asamoah (2011); Godfred A.
Bokpin (2011); Amarjit S. Gill và John
D. Obradovich (2012); Nirosha
Wellalage & cng s (2012); Elham
Mansourinia & cng s (2013); Shahid
Iqbal (2013)





Quy mô
công ty
Oskar Kowalewski & cng s (2007);
CHEN Litai & cng s (2011); Elham
Mansourinia & cng s (2013)

+
Shahid Iqbal
(2013)
òn by
tài chính
Oskar Kowalewski & cng s (2007);
CHEN Litai & cng s (2011); Godfred
A. Bokpin (2011); Elham Mansourinia
& cng s (2013); Shahid Iqbal (2013)
-

Tính
không n
đnh ca
li nhun
Shahid Iqbal (2013)
-

Tc đ
tng
trng
doanh thu
Elham Mansourinia & cng s (2013)
+

10









Tác

T 


Quy mô
HQT
CHEN Litai & cng s (2011); Godfred
A. Bokpin (2011); Amarjit S. Gill và
John D. Obradovich (2012); Nirosha
Wellalage & cng s (2012); Elham
Mansourinia & cng s (2013); Shahid
Iqbal (2013)
+
Gordon Newlove
Asamoah (2011)
CEO
kiêm
nhim
CHEN Litai & cng s (2011); Gordon
Newlove Asamoah (2011)
-
Godfred A.
Bokpin (2011);
Elham
Mansourinia &

cng s (2013);
Shahid Iqbal
(2013)
Amarjit S. Gill và John D. Obradovich
(2012); Nirosha Wellalage & cng s
(2012); Shahid Iqbal (2013)
+
S đc
lp ca
HQT
Gordon Newlove Asamoah (2011);
Shahid Iqbal (2013)
-
Godfred A.
Bokpin (2011);
Elham
Mansourinia &
cng s (2013)

Da vào kt qu ca nhng nghiên cu trc đây và xem xét TTCK Vit
Nam, tác gi đư chn bài nghiên cu ca tác gi Shahid Iqbal (2013) đ làm c s
cho nhng nghiên cu ca mình.



11







3.1. C s la chn mô hình nghiên cu:
Da vào các kt qu nghiên cu thc nghim trc đây v tác đng ca qun
tr công ty lên quyt đnh chi tr c tc, tác gi đư la chn bài nghiên cu ca
Shahid Iqbal (2013) đ làm c s cho nhng nghiên cu ca mình. Vic la chn
bài nghiên cu này đ phân tích và áp dng s liu ti th trng Vit Nam vì nhng
lý do sau:
- Pakistan và Vit Nam đu là nhng quc gia đang phát trin có nn kinh
t mi ni. Do đó vic phân tích th trng tài chính ti quc gia này có
nhng nét tng đng vi th trng tài chính ca Vit Nam.
- Da vào các bin nghiên cu trong bài, tác gi có th thu thp ngun d
liu ca các loi bin này ti th trng Vit Nam.
- Vic s dng kt qu ca bài nghiên cu này đ áp dng nghiên cu vi
s liu ti th trng Vit Nam s giúp cho tác gi d dàng so sánh kt
qu nghiên cu ca lun vn này vi kt qu nghiên cu trc đó.
3.2. 
D liu nghiên cu đc ly t d liu ca 100 công ty phi tài chính đc
niêm yt trên sàn chng khoán HNX và HSX trong giai đon t nm 2010 – 2012.
ây là thi k nn kinh t có nhiu bt n và bin đng mnh. Giai đon này nn
kinh t Vit Nam đư hi nhp sâu và rng hn vi kinh t quc t t đó tác đng
mnh và nhanh hn đn nn kinh t, to sc ép lm phát cao, kinh t tng trng
chm li (nm 2010 – 2012 bình quân GDP ch đt 5,9%/nm). Các bin d liu ca
các công ty đc ly t các báo cáo thu nhp và bng cân đi k toán ca các công
ty niêm yt vào thi đim ngày 31 tháng 12 hàng nm, đc đng ti trên các
website tài chính hoc ti chính các website ca các công ty.
12

Tác gi đư tin hành loi b các mu quan sát không đ s liu hoc không
phù hp vi nghiên cu. Kt qu cui cùng ca tp d liu gm 100 công ty niêm
yt, trong giai đon t nm 2010 – 2012.
Da trên tính cht s hu vn, các mu công ty trong bài nghiên cu đc
chia thành 2 nhóm nh sau:
công ty 


- Công ty có vn ch s hu ca nhà nc: 63 công ty chim t l 63%
trong tng s mu.
- Công ty thuc s hu t nhân: 37 công ty chim t l 37% trong tng s
mu.
3.3. và các k vng nghiên c:
Trong bài nghiên cu này, quyt đnh chi tr c tc đc dùng là bin ph
thuc. Tính đc lp HQT, CEO kiêm nhim và Quy mô HQT là các bin đc
lp. Quy mô công ty, đòn by tài chính, tc đ tng trng doanh thu và tính không
n đnh ca li nhun là các bin kim soát.
3.3.1. Bin ph thuc i din cho :
63%
37%
Công ty có vn s hu
ca nhà nc
Công ty thuc s hu
t nhân
13



Trong bài nghiên cu này, quyt đnh chi tr c tc đc đo lng bi mt
bin gi DIVID. Bin gi này có giá tr bng 1 nu là mt quyt đnh tr c tc

trong nm tài chính hin ti và bng 0 nu không phi là mt quyt đnh tr c tc.
B máy qun tr công ty bao gm mt s b phn qun lý nh HQT, ban
giám đc, c đông và các kim toán viên ca công ty là nhng ngi bo v quyn
li c đông và có tác đng đáng k đn vic chi tr c tc ca công ty (Kowalewski
& cng s, 2007). Các nhà đu t đu t vào các công ty vi mc đích kim li
nhun t vic đu t. Quyt đnh chi tr c tc là mt phn c bn ca chính sách
công ty đc thc hin bi HQT.
Theo Berkley và Myers (2005) quyt đnh chi tr c tc là mt trong mi
vn đ hàng đu cha đc gii quyt trong tài chính doanh nghip. Tuy nhiên, điu
này tr nên quan trng hn trong trng hp qun tr doanh nghip bi vì Dittmar
& cng s (2003) lp lun rng vn đ đi din là nghiêm trng hn trong h thng
qun tr doanh nghip yu kém. Trong h thng qun tr doanh nghip yu kém, vn
đ đi din phát sinh khi các c đông ni b có li ích cá nhân trên phn ca c
đông bên ngoài. Vì lý do này, các c đông bên ngoài thích chi tr c tc hn
(Jensen, 1986).
3.3.2. Các bic lp và các k vng nghiên cu:
Trc ht, quyt đnh chi tr c tc đc hi quy bi 3 bin đc lp chính
ca qun tr công ty đó là tính đc lp HQT, CEO kiêm nhim và quy mô HQT.
 (BIND)
Tính đc lp HQT là mt trong nhng bin đc lp chính ca bài nghiên
cu này. Bin này đc đo lng bi t l s thành viên HQT không tham gia
điu hành trong tng s thành viên ca HQT.
Công thc tính:



D'Souza và Saxena (1999) lp lun rng chi phí đi din có mi quan h
BIND =
S thành viên HQT không tham gia điu hành
Tng s thành viên HQT

14



ngc chiu vi chính sách c tc ca công ty. Tng t, De Angelo và các cng
s (2004) đư tin hành nghiên cu mi quan h gia chi phí đi din và chính sách
c tc. Ọng ta thy rng các vn đ v đi din có th đc ngn nga bng cách
chi tr c tc. S dng tin mt đ chia c tc buc các nhà qun lý công ty phi
tìm kim ngun tài tr t bên ngoài, dn đn vic h ct gim bt chi phí đi din
đ đáp ng nhng yêu cu ca các nhà tài tr trên th trng vn. Ngoài ra, các c
đông rt cn nhng thành viên HQT đc lp đ giám sát hành đng ca CEO do
tn ti vn đ thông tin bt cân xng. Do đó, tính đc lp HQT và quyt đnh chi
tr c tc đc d kin là mi quan h cùng chiu.
Gi thit 1:
H0 : Tính đc lp HQT không tác đng đn quyt đnh chi tr c tc
H1 : Tính đc lp HQT có tác đng đn quyt đnh chi tr c tc. Mi
tng quan gia tính đc lp HQT và quyt đnh chi tr c tc là cùng chiu.
CEO  (CEOD)
CEO kiêm nhim đc đo lng bng mt bin gi. CEOD bng 1 nu ch
tch HQT và giám đc điu hành cùng là mt ngi.
Baliga và các cng s (1996) tìm ra bng chng rng các công ty mà CEO
không phi là ch tch HQT có c ch qun tr doanh nghip hiu qu hn. Vic
ch tch HQT đng thi là CEO s giúp nhanh chóng to nên s đng thun và
đy nhanh quá trình ra quyt đnh. Tuy nhiên, nó li có mt nhc đim ln đó là
d dn đn s nhp nhng gia vai trò qun tr và điu hành doanh nghip. Ch tch
HQT đc lp vi vai trò điu hành có th bo v li ích c đông tt hn bng cách
lưnh đo HQT, trong khi CEO ch điu hành kinh doanh s giúp loi tr nhiu
mâu thun li ích. Vì vy, CEO kiêm nhim (trong đó Giám đc điu hành cng là
Ch tch HQT) có quan h ngc chiu vi h thng qun tr doanh nghip có
hiu qu. Chi phí đi din s cao hn khi c ch qun tr doanh nghip yu kém

(Dittmar và các cng s, 2003). iu đó có ngha là chi phí đi din s cao hn đi
vi các công ty có CEO kiêm nhim. D'Souza và Saxena (1999) lp lun rng chi
phí đi din có mi quan h ngc chiu vi chính sách c tc ca công ty. Vì vy,
15



CEO kiêm nhim và quyt đnh chi tr c tc đc d kin là mi quan h ngc
chiu.
Gi thit 2:
H0 : CEO kiêm nhim không tác đng đn quyt đnh chi tr c tc.
H1 : CEO kiêm nhim có tác đng đn quyt đnh chi tr c tc. Mi tng
quan gia CEO kiêm nhim và quyt đnh chi tr c tc là ngc chiu.
Quy mô  (BSIZE)
Quy mô HQT là tng s thành viên ca HQT.
Yermack (1996) lp lun rng HQT ln có c ch kim soát kém hiu qu.
Khi s lng thành viên HQT quá ln, các thành viên gp vn đ “ngi đi xe
min phí” (free rider). Mt s thành viên không tích cc tham gia vào hot đng ca
Hi đng, mà trông ch vào ng x ca các thành viên khác. iu này làm cho hot
đng giám sát và kim soát ban giám đc t phía HQT tr nên kém hiu qu và
vn đ đi din s gia tng. Jensen (1993) lp lun rng mt HQT có s lng ln
thành viên thì vic ra quyt đnh tr nên chm hn vì phi ly ý kin ca nhiu
ngi. C ch kim soát kém hiu qu s làm tng chi phí đi din. Vì vy, quy mô
HQT và quyt đnh chi tr c tc đc d kin là mi quan h ngc chiu.
Gi thit 3:
H0 : Quy mô HQT không tác đng đn quyt đnh chi tr c tc.
H1 : Quy mô HQT có tác đng đn quyt đnh chi tr c tc. Mi tng
quan gia quy mô HQT và quyt đnh chi tr c tc là ngc chiu.
Tip theo, tác gi thêm các bin kim soát bao gm quy mô công ty, đòn by
tài chính, tc đ tng trng doanh thu và tính không n đnh ca li nhun vào

phng trình hi quy.
Quy mô công ty (SIZE)
Quy mô công ty là mt trong nhng bin kim soát ca nghiên cu này. 
tính toán bin này ta ly logarit tng tài sn ca công ty.
Công thc tính:
SIZE = Log (tng tài sn)