Luận văn thạc sĩ 2014 Ảnh hưởng của công bố mua lại và sáp nhập lợi ích cổ đông trong các công ty niêm yết tại Việt Nam

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T THÀNH PH H CHÍ MINH
o0o



BÙI TH THANH HNG





NH HNG CA CÔNG B MUA LI VÀ SÁP NHP N LI
ÍCH C ÔNG TRONG CÁC CÔNG TY NIÊM YT TI VIT NAM





LUN VN THC S KINH T






Thành ph H Chí Minh – Nm 2014
B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T THÀNH PH H CHÍ MINH
o0o

BÙI TH THANH HNG


NH HNG CA CÔNG B MUA LI VÀ SÁP NHP N LI
ÍCH C ÔNG TRONG CÁC CÔNG TY NIÊM YT TI VIT NAM


Chuyên ngành: Tài chính – ngân hàng
Mã s: 60340201


LUN VN THC S KINH T


NGI HNG DN KHOA HC:
TS. oàn nh Lam




Thành ph H Chí Minh – Nm 2014
LI CAM OAN

Tác gi thc hin đ tài “nh hng ca công b mua li và sáp nhp đn c
đông các công ty niêm yt ti Vit Nam” xin có li cam đoan rng đây là công trình
nghiên cu ca tôi vi s giúp đ ca Thy hng dn. S liu thng kê là trung
thc và ni dung, kt qu nghiên cu ca lun vn này cha tng đc công b

trong bt c công trình nào cho ti thi đim hin nay.
TP. HCM, ngày 16 tháng 06 nm 2014
Tác gi lun vn




Bùi Th Thanh Hng




MC LC
Trang ph bìa
Li cam đoan
Doanh mc ch vit tt
Dang mc bng, biu
Tóm tt 1
CHNG 1. GII THIU 3
1.1 Lý do chn đ tài 3
1.2. Mc tiêu nghiên cu 5
1.3. i tng nghiên cu 6
1.4. Phng pháp nghiên cu 6
1.5. Ý ngha khoa hc và thc tin ca đ tài nghiên cu 7
1.6. Kt cu ca nghiên cu 7
CHNG 2. TNG QUAN CÁC KT QU NGHIÊN CU TRC
ÂY 9
2.1 Các khái nim v mua bán và sáp nhp 9
2.2 ng lc thúc đy hot đng M&A 12
2.3 Tng quan các nghiên cu đo lng hot đng M&A 16

2.4 Các nghiên cu v li nhun tích cc cho các công ty mc tiêu, li
nhun không đáng k đi vi công ty thu mua t vic công b M&A 17
2.5 Li nhun kt hp trong ngn và dài hn ca công ty thu mua và
công ty mc tiêu sau s kin M&A 21
2.6 Các nghiên cu v không có s ci thin trong hot đng ca công
ty trong sut thi gian công b M&A 23
2.7 Các nghiên cu v M&A xuyên quc gia và M&A ni đa 26
2.8 M&A thân thin và M&A thù đch 27
2.9 Các nhân t khác tác đng đn giá tr li nhun bt thng 28
2.9.1 Phng pháp thanh toán 28
2.9.2 T s giá s sách trên th trng 30
2.10 Câu hi nghiên cu 31
CHNG 3. PHNG PHÁP NGHIÊN CU 33
3.1 Gii thiu phng pháp nghiên cu 33
3.1.1 Khong thi gian nghiên cu 33
3.1.2 Mô hình nghiên cu 35
3.2 Kim đnh thng kê các gi thuyt 38
3.2.1 T-test 38
3.2.2 Kim đnh Wilcoxon 39
3.3 Chn mu 39
3.3.1 Các công ty đi chúng 39
3.3.2 Loi mua li và sáp nhp 41
3.4 Th nghim thng kê các gi thuyt 42
3.4.1 Gi thuyt 1: li nhun bt thng tích ly ca các công ty
M&A mc tiêu bng 0 42
3.4.2 Gi thuyt 2: Li nhun bt thng tích ly ca các công ty
nhà thu trong thng v sáp nhp có bng 0. 43
3.4.3 Gi thuyt 3: Li nhun bt thng tích ly ca tng th
công ty mc tiêu và nhà thu bng không 43
3.4.4 Gi thuyt 4: li nhun ca các công ty mua li và sáp

nhp ít hn các công ty không sáp nhp 43
3.4.5 Gi thuyt 5: các giao dch M&A xuyên biên gii mang li
ít li nhun cho c đông các công ty mc tiêu hn M&A ni đa. . 43
3.4.6 Gi thuyt 6: Li nhun bt thng ca các công ty trong
giao dch thù đch cao hn trong giao dch thân thin 44
CHNG 4. NI DUNG VÀ CÁC KT QU NGHIÊN CU 45
4.1 Li nhun bt thng ca các công ty mc tiêu 45
4.2 Li nhun bt thng ca các công ty nhà thu 47
4.3 Li nhun tng th các thng v M&A (tng li nhun ca công
ty mc tiêu và công ty thu mua) 49
4.4 Li nhun ca các công ty sáp nhp và không sáp nhp 50
4.5 Giao dch M&A ni đa và M&A xuyên biên gii 51
4.6 M&A thù đch và M&A thân thin 53
4.7 im yu ca nghiên cu 54
4.7.1 Hn ch ca nghiên cu 55
4.7.2 Hn ch ca d liu 55
CHNG 5. KT LUN 57
5.1 Tóm tt v nghiên cu thc nghim 57
5.2 Nghiên cu tng lai 59
Tài liu tham kho
Ph lc

DANH MC CH VIT TT

Ký hiu
Din gii
M
A
M&A
CAR

GDP
N
Min
Max
Mean
Median
Std. Deviation
Sig
Asymp.sig
Sáp nhp
Mua li
Sáp nhp và mua li
Li nhun bt thng tích ly
Tng sn phm ni đa
S lng mu
Giá tr nh nht
Giá tr ln nht
Giá tr trung bình
Giá tr trung v
 lch chun
Mc Ủ ngha ca kim đnh T-test
Mc Ủ ngha kim đnh Wilcoxon


DANH MC BNG, BIU
S hiu
Tên bng biu
Trang
Biu đ 4.1
Trung bình CAR ca 17 công ty trong thi gian 21 ngày

47
Bng 4.1
Kt qu kim đnh One-sample T-test và Wilcoxon
CAR ca các công ty mc tiêu và công ty thu mua
48
Bng 4.2
Kt qu kim đnh Independent Samples T-test và
Wilcoxon CAR công ty mc tiêu và công ty thu mua
50
Bng 4.3
Kt qu kim đnh Paired-Samples T-test CAR ca
công ty M&A và công ty không liên quan
51
Bng 4.4
Kt qu kim đnh Independent Samples T-test CAR
ca giao dch xuyên biên gii và giao dch ni đa
52
Bng 4.5
Kt qu kim đnh Independent Samples T-test CAR
ca giao dch M&A thân thin và M&A thù đch
53




1
Tóm tt
Mc đích ca nghiên cu này là xem xét li ích ca c đông trong các
thng v mua li và sáp nhp (M&A) bng cách đánh giá nh hng ca
thông báo M&A đn li nhun c phiu ca các công ty trong các thng v

trên. Nghiên cu không ch đánh giá tác đng riêng l ca thông báo M&A
đn li nhun bt thng ca công ty thu mua và công ty mc tiêu, mà còn
đánh giá tng hp li ích ca 2 công ty và so sánh gia li nhun bt thng
ca các công ty trong thng v M&A và các công ty không có liên quan.
Ngoài ra, nghiên cu cng xem xét tác đng ca hình thái M&A bao gm
M&A ni đa và M&A xuyên quc gia, M&A thù đch và M&A thân thin
đn li nhun bt thng. Phng pháp nghiên cu là nghiên cu s kin
ngn hn. D liu s dng trong nghiên cu là giá chng khoán ca các công
ty trong các thng v mua bán và sáp nhp, các công ty này đc niêm yt
trên các sàn giao dch chng khoán ti Vit Nam.
Mc dù kt qu kim đnh không có Ủ ngha thng kê đi vi các công
ty thu mua. Tuy nhiên, kt qu t nghiên cu này nht quán vi nhiu nghiên
cu tin đ khi khng đnh li nhun bt thng dng ca các công ty mc
tiêu và li nhun tiêu cc cho công ty thu mua, tng hp li nhun cho c 2
công ty gn nh bng 0.
Kt qu kim đnh v nh hng ca hình thái mua li và sáp nhp
đn li nhun bt thng tích ly ca các công ty phù hp vi các nghiên
cu trc đây trên th gii. Các thng v mua li và sáp nhp thù đch đem
li li nhun bt thng vt tri so vi M&A thân thin và giao dch M&A
xuyên quc gia đem li li nhun cho c đông cao hn so vi M&A ni đa.



2
Nghiên cu có 1 s hn ch v quy mô mu nh, hoc các nhân t
khác có th nh hng đn d liu nghiên cu. Tuy nhiên nghiên cu hi
vng góp phn gim bt khong trng trong các nghiên cu v hot đng
M&A ti Vit Nam.

3
CHNG 1: GII THIU
1.1 Lý do chn đ tài
Nghiên cu v lnh vc M&A là cn thit vì s gia tng liên tc ca
các hot đng M&A  Vit Nam trc s hi nhp ca nn kinh t. Khi Vit
Nam gia nhp vào T chc thng mi Th Gii vào nm 2000, các công ty
Vit Nam phi đi mt vi không ch nhiu c hi cng nh thách thc, vì
nhng chính sách phc tp ca thng mi quc t, các công ty ni đa cn
phi t cng c đ cnh tranh vi s gia tng ca các công ty quc t. Nhiu
công ty nc ngoài cng tìm kim th trng mi và Vit Nam đc xem
nh là mt th trng mi ni đy thu hút đ to dng kinh doanh hay xây
dng nhà máy. Các khon đu t trc tip nc ngoài  Vit Nam tng
nhanh mt cách đáng k t 2.83 t đô la M vào nm 2000 lên 22.35 t đô la
M vào nm 2013. Tc đ tng trng cao ca Vit Nam cng là yu t đy
ha hn. Mc dù có s gim nh trong GDP t 6.8% xung 5.89% vào nm
2010 đn nm 2011 do khng hong kinh t th gii; tuy nhiên GDP nm
2013 đt 5.42% tng nh so vi mc 5.25% nm 2012. Nn kinh t có du
hiu phc hi khi y Ban Giám sát tài chính quc gia đa ra d báo, tc đ
tng trng GDP trong 2 nm 2014 và 2015 ln lt là 5.6% - 5.8% và 6.0%
- 6.2%.
Kt qu s lng các giao dch M&A ngày càng tng mnh m t nm
2009 bt chp khng hong kinh t. Làn sóng M&A dng nh t l thun
vi khng hong kinh t vì hai nguyên nhân.
 Th nht, các công ty nc ngoài thu đc li t vic gim giá ca
các công ty mc tiêu trên th trng chng khoán và do đó các khon
đu t tài chính ca h có th gim đi.

4
 Th hai, các công ty ni đa phi sáp nhp đ m rng kh nng tài
chính cng nh tìm kim s đi mi đ cnh tranh vi các đi th
nc ngoài.
Nh cuc kho sát PwC (2010), tng cng s lng và giá tr ca các
giao dch M&A  Vit Nam nm 2009 ln lt là 295 giao dch vi tng giá
tr 1.1 t đô la M và có s tng lên đn 345 giao dch vi tng giá tr 1.75 t
đô la M vào nm 2010. So sánh t l trin vng gia tng đáng k ca M&A,
ch s này  Vit Nam là 38%, vt xa ch s ca Châu Á (PwC Emerging
Opportunities, 2011). Các nhà qun lỦ đang xem sáp nhp nh là mt
phng pháp đ tái cu trúc công ty vì vy h c gng hc hi nhiu kin
thc v M&A và làm th nào đ có th vn hành và đt đc li nhun t
mua li và sáp nhp. Ngày nay, mua li và sáp nhp ngày càng nhn đc
nhiu s quan tâm t không ch ngi s hu công ty mà còn t chính ph
Vit Nam.
Hn na, trong khi làn sóng sáp nhp ngày càng tng lên mnh m, li
không có nhiu tài liu đánh giá và hiu chnh hot đng M&A  Vit Nam
và tác đng ca nó đn các công ty. Bài nghiên cu này hng đn vic đánh
giá hiu qu ca mua li và sáp nhp  Vit Nam bng cách xem xét li
nhun bt thng và so sánh vi các công ty không liên quan đn bt k giao
dch M&A nào. Sau đó các yu t then cht nh hng tích cc hay tiêu cc
trong vic M&A ca các công ty s đc xác đnh nh s khác nhau trong
li nhun bt thng ca c đông trong thng v sáp nhp hay mua li
xuyên quc gia vi các giao dch ni đa; giao dch M&A thù đch hay thân
thin.



5
Trên th gii đã có rt nhiu nghiên cu v tác đng ca M&A lên

hot đng ca doanh nghip. Gugler và các cng s (2003) đã thc hin mt
so sánh quc t v li nhun c phn đc to ra bi s kin M&A, bao gm
M, Anh, Châu Âu, Nht Bn, Úc và 100 quc gia khác trên th gii. Kt
qu thu đc là so vi các nc phát trin li nhun bt thng  các nc
còn li  mc thp nht. Theo hiu bit ca tác gi, ti Vit Nam không có
nhiu bài nghiên cu xem xét giá tr ca c đông sau M&A bng cách s
dng phn ng ca c phiu liên quan th trng Vit Nam do hot đng yu
kém ca M&A cng nh hn ch v d liu M&A. Vì nhng lỦ do đó,
nghiên cu này c gng làm gim khong cách gia th trng Vit Nam và
các th trng ca các nc khác cng nh tip tc xem xét cht lng hot
đng ca các công ty sau M&A  Vit Nam đ so sánh vi kt qu ca các
tác gi đã nghiên cu vn đ này  các quc gia khác. Bc tip theo là
nhm mc đích xem xét chi tit hn v tác đng ca công b M&A ti các
công ty, s khác nhau nh th nào ca vic này vi tác đng lên các công ty
không sáp nhp. Sau đó các yu t then cht tác đng lên li nhun vt tri
ca M&A cng s đc xem xét.
1.2. Mc tiêu nghiên cu
Mc đích ca nghiên cu này là đánh giá li ích c đông do nh
hng bi thông báo mua li và sáp nhp (M&A)  Vit Nam. Trên c s
các nghiên cu thc nghim trên th gii, c đông các công ty mc tiêu nhn
đc li ích tích cc t thông báo M&A trong khi c đông công ty thu mua
nhn đc li ích không đáng k. Các công ty liên quan đn M&A đc đ
xut nhn đc li nhun vt tri so vi các công ty không thc hin
M&A. Các thng v M&A xuyên quc gia và M&A thù đch đem li nhiu



6
li ích cho c đông công ty mc tiêu hn so vi M&A ni đa và M&A thân
thin.

1.3. i tng nghiên cu
i tng nghiên cu là bin đng giá chng khoán ca các công ty
tham gia trong các thng v mua bán và sáp nhp đang đc niêm yt trên
2 sàn giao dch chng khoán ti Vit Nam ti thi đim din ra giao dch
mua bán và sáp nhp.
1.4. Phng pháp nghiên cu
Phng pháp nghiên cu đc s dng trong nghiên cu này da trên
gi ý ca Brown và Warner (1985). Phng pháp nghiên cu s kin ngn
hn. Nghiên cu tính toán giá tr li nhun bt thng tích ly (CAR) ca c
đông trong thi gian công b thông tin bng cách s dng phn ng giá c
phn trong ngn hn.
Li nhun ca c đông đc tính toán thông qua li nhun thu đc t
c phiu do chúng thng đc s dng bi các nhà đu t vì tính đn gin
ca nó. Do đó d liu nghiên cu đc thu thp t các doanh nghip niêm
yt trên sàn giao dch chng khoán ti Vit Nam. Bi vì th trng chng
khoán Vit Nam ch mi hot đng trong khong hn 10 nm và các rào cn
đ bo v các công ty ni đa đc bit là các công ty trong lnh vc tài chính
cho nên trong vài trng hp, các công ty thu mua ch chim 20% phiu bu
nhng h có nhiu kh nng kim soát. Vì vy bài nghiên cu chp nhn mt
s thng v mua bán và sáp nhp xuyên quc gia có các công ty thu mua
chim hn 20% c phn ca công ty. Các trng hp này đc đa vào mu
nghiên cu là do kh nng kim soát tht s trong công ty sau thng v
mua bán và sáp nhp.



7
Tuy nhiên, phng pháp nghiên cu s kin ngn hn cng có nhng
nhc đim. Chng hn, nhng yu t khác có th tác đng lên giá c phiu,
hoc các nhà qun lỦ và các nhà đu t thng không tip nhn thông tin

mt cách ging nhau khi các nhà qun lý bên trong có v bit nhiu hn v
công ty so vi các nhà đu t, đc bit là các nhà đu t nh. C cu s hu
ca công ty cng tác đng lên giá c phiu vì các c đông ln thng có
nhiu quyn lc tác đng lên giá c phiu hn nhng c đông nh vì vy giá
tr mang li t s thay đi ca c phiu không tht s làm tng thêm giá tr
ca công ty.
1.5. Ý ngha khoa hc và thc tin ca đ tài nghiên cu
ánh giá v li ích ca c đông do nh hng bi các hot đng mua
li và sáp nhp là nghiên cu cn thit. Trong điu kin hot đng mua li,
sáp nhp  Vit Nam cha nhiu và các nghiên cu v lnh vc này còn hn
ch nghiên cu này góp phn gim bt các khong trng nghiên cu trong
lnh vc này.
1.6. Kt cu ca nghiên cu
Chng 2 xem li nhng nghiên cu trc đây mt cách ngn ngn v
phng pháp thc nghim, các kt qu t đó đa ra các gi thuyt nghiên
cu.
Chng 3 gii thiu phng pháp nghiên cu, mu d liu cng nh
phng pháp thu thp, sau đó miêu t th nghim thng kê đc áp dng
cho toàn bài nghiên cu.
Chng 4 s cung cp các kt qu nghiên cu và hn ch ca nghiên
cu.



8
Chng 5 kt lun nhng phát hin và gi ý mt s Ủ tng cho các
nghiên cu sâu hn v M&A  Vit Nam.

9
CHNG 2: TNG QUAN CÁC KT QU NGHIÊN CU
TRC ÂY
2.1 Các khái nim v mua bán và sáp nhp
Mua bán và sáp nhp là ngha ca cm t thông dng M&A tc
Merger và Acquisitions. Ti Vit Nam khái nim mua bán và sáp nhp
doanh nghip đc quy đnh ti Lut Doanh Nghip 2005 nh sau:
Sáp nhp doanh nghip: “Mt hoc mt s công ty cùng loi (gi là
công ty b sáp nhp) có th sáp nhp vào mt công ty khác (gi là công ty
nhn sáp nhp) bng cách chuyn toàn b tài sn, quyn, ngha v, quyn li
và li ích hp pháp sang công ty nhn sáp nhp, đng thi chm dt s tn
ti ca công ty b sáp nhp”.
Hp nht doanh nghip: “Hai hoc mt s công ty cùng loi (gi là
công ty b hp nht) có th hp nht thành mt công ty mi (gi là công ty
hp nht) bng cách chuyn toàn b tài sn, quyn và li ích hp pháp sang
công ty hp nht, đng thi chm dt s tn ti ca các công ty b hp nht”.
Khái nim hai công ty cùng loi trong hai điu lut trên đc hiu theo
ngha là các công ty cùng loi hình doanh nghip theo qui đnh ca pháp
lut. Nh vy điu kin tiên quyt đ có mt v sáp nhp hay hp nht là hai
doanh nghip phi cùng loi hình và có s chm dt hot đng ca mt hoc
c hai bên tham gia.
Trong khi, Lut Doanh Nghip 2005 không đ cp đn vic mua li
doanh nghip, thì Lut Cnh Tranh 2004 có nhc ti vic mua li doanh
nghip : “Mua li doanh nghip là vic doanh nghip mua toàn b hoc mt
phn tài sn ca doanh nghip khác đ đ kim soát, chi phi toàn b hoc
mt ngành ngh ca doanh nghip b mua li”.



10

Trong khi đó cm t Merger và Acquisition ( M&A) trên th gii
đc đnh ngha nh sau:
Acquisition đc hiu nh mt hành đng tip qun bng cách mua li
mt công ty ( gi là công ty mc tiêu) bi mt công ty khác (công ty thu
mua). Trc đây, đ thc hin mt thng v mua li các công ty thng
hp tác thng lng vi nhau, nhng v sau này hình thc này đã khác, và
thng v mua li có th din ra khi bên b mua không sn lòng bán li hoc
là bên b mua không bit gì v bên mua. Mt thng v mua li thng đ
cp đn mt công ty nh b mua li bi mt công ty ln hn, tuy nhiên đôi
khi mt công nh hn s giành đc quyn qun lý mt công ty ln hn
hoc là lâu đi hn sau đó đi tên công ty mi thành công ty đi mua. Mt
trng hp đc bit ca mua li đó là hình thc thâu tóm ngc – reverse
takeover, đây là là hình thc mt công ty t nhân tìm cách mua li mt công
ty c phn đi chúng qua đó cng s tr thành mt công ty c phn đi
chúng mà không cn thc hin quá trình phát hành c phiu ln đu ra công
chúng.
Quá trình mua li có th đc thc hin bng hai phng thc sau:
Mua li c phiu, ngi mua trong trng hp này có quyn qun lý
công ty mc tiêu. Vic có đc quyn s hu s giúp ngi mua có quyn
qun lý tài sn ca công ty, tuy nhiên hình thc này không làm nh hng
đn hot đng kinh doanh ca công ty nên ngi mua-tc ngi s hu công
ty s phi gánh chu nhng khon n tích ly trong quá kh và tt c nhng
ri ro mà công ty phi đi mt trong quá trình kinh doanh.
Mua li tài sn ca công ty, s tin công ty b mua nhn t vic bán li
s đc tr li cho c đông bng c tc trong trng hp bán mt phn tài



11
sn hoc là mt khon hoàn tr trong trng hp bán toàn b công ty. Trong

trng hp này ngi mua thng sp đt ch nhm mua li mt s tài sn
mà h cn và loi b đi nhng tài sn hay nhng khon n không cn thit.
iu này có Ủ ngha đc bit quan trng đi vi ngi mua khi h có th d
báo đc nhng phn tài sn nào mà khon n ca nó s phát sinh trong
tng lai, hay là nhng khon thit hi không xác đnh đc có th xut hin
nh là vic kin tng tranh chp t khuyt đim ca mt dòng sn phm nào
đó, nhng khon hoa hng hay nhng hp đng lao đng, hoc là ô nhim
môi trng. Mt nhc đim ca hình thc mua bán này đó là vic ny sinh
nhiu trách nhim thu đc bit khi vic mua bán đc tin hành ngoài lãnh
th quc gia, trong khi hình thc mua li c phiu thng không chu hoc
chu mc thu thp hn.
Merger- hp nht, sáp nhp là s kt hp ca hai công ty đ tr thành
mt công ty ln hn. Nhng giao dch loi này thng là t nguyn và hình
thc thanh toán hoc là thông qua hoán đi c phiu stock – swap (hoán đi
s lng c phn ca công ty c sang s lng c phn ca công ty mi
tng ng vi t l phn trm góp vn ca các công ty vào công ty mi –t
l này xác đnh da trên s tha thun lúc ký kt) hoc là chi tr bng tin
mt. Mt tha thun hp nht có th ging vi mt thng v mua li toàn
b (thng gi là thâu tóm) tuy nhiên kt qu ca nó là to ra tên công ty
mi (thng là tên kt hp gia tên ban đu ca hai công ty) và mt thng
hiu mi. Tuy nhiên, trong mt vài trng hp vic mt hot đng M&A gi
là mt tha thun hp nht, sáp nhp - Merger hn là mt thng v mua li
– Acquisition ch đn thun nhm mc đích chính tr hoc chin lc
marketing, nhng hình thc sáp nhp, hp nht kiu này thng liên quan



12
đn hình thc thanh toán bng tin mt, ngc li nhng hình thc sáp nhp,
hp nht thun túy li áp dng phng pháp hoán đi c phiu khi đó các c

đông ca c hai công ty đu có th chia s ri ro, quyn li trong công ty
mi.
Mt loi hình đc trng ca hp nht, sáp nhp đó là hp nht, sáp
nhp ngc- reverse merger. Hình thc này cng ging nh hình thc thâu
tóm ngc – reverse takeover, là hình thc mà mt công ty t nhân tìm cách
mua li mt công ty c phn đi chúng qua đó cng s tr thành mt công ty
c phn đi chúng mà không cn thc hin quá trình phát hành c phiu ra
công chúng ln đu.
2.2 ng lc thúc đy hot đng M&A.
Trên th gii, hot đng ca công ty trong thi gian M&A là mt vn
đ đang đc quan tâm ca nhiu nghiên cu. i vi các công ty quc t,
mua li và sáp nhp là mt trong nhng la chn đc bit đ thâm nhp vào
th trng mi mt cách nhanh chóng và đc xem nh là mt chin lc
tit kim thi gian (Andrade et al., 2001). i vi trng hp ca các công
ty ni đa, hi đng qun tr công ty thng s dng M&A đ loi b s
cnh tranh, chim lnh th phn, đa dng hóa đu t và hot đng hay tip
cn nn kinh t ln và quy mô. Theo Andrade và các cng s (2001), cú sc
gây ra bi thay đi trong nn công nghip thúc đy các công ty tái cu trúc
và mt trong nhng phng pháp hiu qu là mua li và sáp nhp. Tuy
nhiên, mi ngành công nghip thng b nh hng bi các yu t riêng bit
nh s ci tin trong ngành công ngh…, do đó các hot đng mua bán và
sáp nhp đc thc hin trong giai đon thi gian đc bit. Không ch công
ty thu mua có đng c thc hin thng v M&A, c các công ty mc tiêu



13
cng có đng lc đ tham gia các thng v M&A. Có th tng hp đng c
ca tng bên trong các thng v mua bán và sáp nhp nh sau:
i vi công ty thu mua:

 Vn đ xâm nhp th trng: Khi công ty mun gia nhp mt th
trng hay mt lnh vc nào đó đòi hi phi tiêu tn rt nhiu thi
gian và chi phí, k c vic xây dng th phn, thng hiu… do đó
bng cách mua li mt công ty khác đã có sn th phn và thng hiu
trong th trng, lnh vc đó chính là con đng nhanh nht mà hiu
qu nht.
 M rng kinh doanh theo chiu dc: Mua li và sáp nhp còn có th
giúp công ty m rng kinh doanh theo chiu dc. ó là vic công ty
có th nm đc toàn b hoc mt phn chui cung ng t đó nm
đc nhng li ích cho đu ra hoc đu vào ca sn phm.
 Ngun lc tng h: Nu mi công ty nm gi nhng ngun lc khác
nhau. Vic mua li hoc sáp nhp s giúp tn dng và chia s nhng
ngun lc sn có. Ví d nh vic chia s kinh nghim, kin thc
chuyên môn, tn dng nhng kt qu nghiên cu, thm chí có th tn
dng h thng phân phi bán hàng. Ngoài ra tn dng ngun vn ln,
nâng cao nng lc tài chính hay khai thác kh nng qun lỦ.v.v…
 a dng hóa khu vc đa lí và lnh vc kinh doanh: ng c này
nhm mc đích đem li cho công ty mt kt qu thu nhp n đnh t
đa dng hóa, t đó to s t tin cho nhà đu t khi đu t vào công ty.
Ngoài ra, vic đa dng hóa s m ra nhng c hi kinh doanh mi,
giúp công ty có th chuyn hng đu t d dàng.



14
 Gim cnh tranh và to v th trên th trng: iu này xy ra khi
công ty M&A vi mt đi th trên th trng, khi đó chng nhng loi
b mt đi th, mà còn to ra mt v th cnh tranh ln hn, có th ép
giá đi vi nhà cung cp hoc đc quyn đt giá cho nhng sn phm
ca mình.

 Bán chéo: Các công ty có th tn dng khai thác các dch v ca nhau
đ tng thêm tin ích cho khách hàng t đó tng thu nhp, hoc bo v
mi quan h vi khách hàng. Ví d nh mt ngân hàng M&A vi mt
công ty chng khoán, sau đó có th cung cp các dch v ngân hàng
nh cho vay, cm c, chuyn tin…cho khách hàng ca công ty chng
khoán, đng thi công ty chng khoán có th đng kỦ cho khách hàng
ca ngân hàng nhng tài khon ti công ty mình.
 ng c v thu: Mt công ty đang kinh doanh có li có th mua li
mt công ty thua l, t đó s hng đc khon thu khu tr.
i vi công ty mc tiêu: Nói chung đng c ca công ty mc tiêu
cng ging nh đng c ca công ty thu mua nhm đt đc nhng li ích
mà M&A mang li. Ngoài ra đi vi công ty thu mua còn có thêm nhng
đng c nh: sc ép cnh tranh trên th trng, đ ngh hp dn t phía
ngi mua, tìm đi tác chin lc và mt s đng c cá nhân khác. Trong
nhng đng c trên thì đng c tìm đi tác chin lc th hin s ch đng
t bên bán (trong trng hp này công ty thu mua cng là công ty mc tiêu
mà bên bán nhm ti), đây cng là đng c chính ca các doanh nghip ti
Vit Nam trong giai đon hin nay nhm bo v mình trc làn sóng hi
nhp và t do hóa thng mi. Bên cnh đó đng c này còn din ra  nhng
doanh nghip cha niêm yt, bi vì thông qua M&A các doanh nghip này



15
tìm cho mình nhng đi tác chin lc quan trng đ cùng nhau tham gia
qun lỦ, điu hành, chia s công ngh, kinh nghim thay vì phát hành rng
rãi ra công chúng khi đó c đông s b phân tán và không đóng góp đc
nhiu cho s phát trin chin lc ca công ty.
Các thông tin v hot đng M&A thng đc th trng đánh giá
ngay lp tc và đc phn ánh trc tip vào giá c phiu.  các quc gia, ni

mà th trng chng khoán có lch s lâu dài và các công c M&A đã đc
phát trin trong thi gian dài, có nhiu nhà nghiên cu đã đánh giá hot đng
kinh doanh ca công ty trc và sau sáp nhp đ khám phá xem liu có bt
c li nhun nào cho các c đông trong các công ty hp nht (Brown and
Warner, 1985; Franks, 1977, 1988, 1991 và v.v). Các nghiên cu trc cng
đã c gng khám phá nguyên nhân ca thành công hay tht bi ca các giao
dch mua li và sáp nhp  các quc gia phát trin da trên ngun d liu t
th trng chng khoán (Healy, Palepu, Ruback 1992; Travlos, N.G., 1987).
Nhng nghiên cu này cng đã s dng nhiu phng pháp nghiên cu cng
nh cung cp nhng kt lun khác nhau. Mt cách c th, trong khi mt s
nghiên cu phân tích li nhun bt thng hoc li nhun t vic bán hay
nm gi các khon đu t chng khoán đ đo lng giá tr tng thêm ngn
hn và dài hn đi vi c đông (Agrawal và các cng s, 1992), nhng nhà
nghiên cu khác s dng t s k toán nh phng pháp đo lng giá tr
mang li cho các công ty mc tiêu hay công ty thu mua, và mt s nhà
nghiên cu khác xác đnh rng mt nhóm các c đông đt đc giá tr tích
cc và nhóm khác nhn đc giá tr tiêu cc, hoc tt c các nhóm c đông
ca các giao dch M&A gp phi mt s st gim trong tài sn. Mc dù có s
khác nhau, hu ht h cho rng li nhun thc t sau mua li và sáp nhp thì



16
không cao nh d đoán khi khon 50% nhn đc giá tr cao hn và phn
còn li nhn giá tr thp hn, và li ích ca c đông trc và sau giao dch
M&A thì không ln và các kt qu ph thuc vào tính hiu qu ca th
trng và các đc thù quc gia ca công ty sáp nhp (Brown and Warner,
1985; Franks, 1977; Healy, Palepu, Ruback, 1992).
2.3 Tng quan các nghiên cu đo lng hot đng M&A
Có rt nhiu nghiên cu đo lng nh hng ca vic mua li và sáp

nhp đn hiu qu hot đng ca doanh nghip. Các lý thuyt nghiên cu
trên nhiu khía cnh khác nhau đ tr li câu hi liu M&A có to ra giá tr.
Các gi thuyt tp trung vào đo lng hot đng doanh nghip trong ngn
hn và dài hn sau các thng v mua li và sáp nhp, tác đng ca phng
pháp thanh toán trong các thng v M&A, phân tích công ty đc lp hoc
kt hp. H s dng tiêu chí tài chính t các công ty (ví d Peter, T. và
Waterman, JR., 1982) hoc t sut sinh li t th trng (ví d J.R. Franks và
các cng s, 1977) và mt vài ngi s dng thng kê và phân tích meta
(Datta, D.K và các cng s, 1992) đ đnh lng hot đng M&A. Tuy nhiên
kt lun cui cùng v nh hng tích cc hay tiêu cc ca M&A lên c đông
ca c công ty mua li và công ty thâu tóm là cha rõ ràng (Bouwman,
Fuller và Nain, 2003).
Theo nghiên cu ca Meglio và Risberg (2011) đã tng hp 101
nghiên cu liên quan đn đ tài này trong giai đon 1970 đn 2008. Hu ht
các nghiên cu đu dùng phng pháp đnh lng (88 trên 101 nghiên cu)
trong khi rt ít bài s dng phng pháp đnh tính hay phng pháp kt hp.
Do s gia tng chú Ủ ca các nhà qun lý v hot đng M&A mà hu ht các
bài báo t nm 1990 đu tp trung vào vic nghiên cu nh hng ca vic



17
điu hành công ty. Meglio và Risberg (2011) đã chia phng pháp đo lng
thành 02 loi chính: loi thng đc s dng trong lnh vc tài chính và
loi s dng trong lnh vc phi tài chính. Trong trng phái tài chính, mt s
tác gi đã da trên nhân t th trng: đánh giá ri ro, đo lng giá tr th
trng,… trong khi vài ngi khác da trên t s k toán (t s li nhun,
tc đ tng trng, t s thanh toán…).
Bên cnh đó, trng phái phi tài chính đã phân tích hot đng ca
doanh nghip thông qua các yu t: tip th, ci tin, sn lng, hoc đánh

giá toàn b hot đng và nhng thành công ca doanh nghip.
Các ch s tài chính đang đc s dng rng rãi đ đánh giá hot đng
doanh nghip; vi nhiu cách nhìn khác nhau, nhng nghiên cu y b sung
ln nhau. Phn tip theo ca bài nghiên cu ngày s tng hp các câu hi
nghiên cu, phng pháp đo lng ni bt ca các nghiên cu trc đây và
kt lun.
2.4 Các nghiên cu v li nhun tích cc cho các công ty mc tiêu, li
nhun không đáng k đi vi công ty thu mua t vic công b M&A.
Franks (1977) đã kt lun li nhun tích cc cho công ty mc tiêu
nhng li nhun tiêu cc cho công ty mua li, nhng tng th kt hp vn
nhn đc li nhun tích cc trong mua li và sáp nhp. Tác gi đã dùng giá
c phiu ca 70 công ty trong ngành chng ct và bia t 1955-1972, tính
toán li nhun ca nhà đu t đã đc điu chnh các yu t có liên quan đn
thông tin trong sut thi gian nghiên cu. D liu đc s dng là giá c
phiu hàng tháng, khong thi gian bao gm 29 tháng trc s kin công b
và 8 tháng sau ngày công b. Bng cách so sánh hot đng doanh nghip
trc và sau M&A, tác gi kt lun rng li nhun đt đc cho c đông c