B GIÁO DC VẨ ẨO TO
TRNG I HC KINH T TP. H CHệ MINH
TNG TH VÂN ANH
QUN TR RI RO TÍN DNG TI NGÂN HÀNG THNG MI C
PHN XUT NHP KHU VIT NAM
LUN VN THC S KINH T
TP.H Chí Minh- Nm 2014
B GIÁO DC VẨ ẨO TO
TRNG I HC KINH T TP. H CHệ MINH
TNG TH VÂN ANH
QUN TR RI RO TÍN DNG TI NGÂN HÀNG THNG MI C
PHN XUT NHP KHU VIT NAM
Chuyên ngành: Tài chính – Ngân hàng
Mƣ s: 60340201
LUN VN THC S KINH T
Ngi hng dn khoa hc: GS – TS. DNG TH BỊNH MINH
TP.H Chí Minh- Nm 2014
LI CAM OAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cu đc lp ca tôi. S liu đc nêu trong
lun vn là trung thc và có trích ngun. Kt qu nghiên cu trong lun vn là trung
thc và cha đc công b trong bt k công trình nghiên cu nào khác.
TÁC GI
Tng Th Vân Anh
MC LC
Trang ph bìa
Li cam đoan
Mc lc
Danh mc các ký hiu, ch vit tt
Danh mc bng biu
Danh mc biu đ
LI M U
1. Lý do nghiên cu
2. Mc tiêu nghiên cu
3. i tng và phm vi nghiên cu
4. Phng pháp nghiên cu
5. ụ ngha khoa hc và thc tin ca đ tài nghiên cu
6. Kt cu lun vn
CHNG 1: TNG QUAN V QUN TR RI RO TệN DNG TI CÁC
NGÂN HẨNG THNG MI 1
1.1 Ri ro tín dng ti ngân hàng thng mi 1
1.1.1 Khái nim ri ro tín dng ti ngân hàng thng mi 1
1.1.2. Các loi ri ro tín dng ti ngân hàng thng mi 1
1.1.3 Biu hin ca ri ro tín dng 2
1.1.4 Các nguyên nhân dn đn ri ro tín dng ti ngân hàng thng mi 3
1.1.4.1 Các nguyên nhân khách quan 3
1.1.4.2 Các nguyên nhân thuc v ngi đi vay 3
1.1.4.3 Các nguyên nhân thuc v ngân hàng cho vay 4
1.2 Qun tr ri ro tín dng ti ngân hàng thng mi 5
1.2.1. Khái nim qun tr ri ro tín dng ti ngân hàng thng mi 5
1.2.2 Ni dung qun tr ri ro tín dng ti ngân hàng thng mi 5
1.2.2.1 Nhn dng ri ro tín dng 5
1.2.2.2 o lng ri ro tín dng 6
1.2.2.3 Kim soát và đánh giá ri ro tín dng 10
1.2.2.4 Tài tr ri ro tín dng 10
1.2.3 Các nhân t nh hng đn qun tr ri ro tín dng 13
1.2.3.1 Nhân t ch quan 13
1.2.3.2 Nhân t khách quan 14
1.3 Các phng pháp qun tr ri ro tín dng 14
1.3.1 Phòng nga, hn ch các khon n không mong mun 14
1.3.2 Qun lý, x lý các khon n không mong mun 14
1.4 Qun tr ri ro tín dng theo hip c quc t 16
1.4.1 Hip c Basel I (1988) 16
1.4.2 Hip c Basel II (2006) 18
1.5 Kinh nghim qun tr ri ro các ngân hàng thng mi trên th gii và bài
hc kinh nghim cho các ngân hàng thng mi Vit Nam 20
1.5.1 Kinh nghim qun tr ri ro ca NH Goldman Sachs (Hoa K) 20
1.5.2 Kinh nghim qun tr ri ro ca Hàn Quc 21
1.5.3 Các bài hc kinh nghim cho Vit Nam trong quá trình qun tr ri ro tín
dng 23
Kt lun chng 1 25
CHNG 2: THC TRNG QUN TR RI RO TệN DNG TI
EXIMBANK 26
2.1 Khái quát v EXIMBANK 26
2.1.1 Quá trình hình thành và phát trin 26
2.1.2 C cu t chc 26
2.1.3 Nhân s 28
2.1.4 Kt qu hot đng ca Eximbank t 2006 – 2013 28
2.2 Thc trng hot đng tín dng ti EXIMBANK (2006-2013) 32
2.2.1 Thc trng hot đng tín dng 32
2.2.2 Thc trng ri ro tín dng ti EXIMBANK 38
2.2.3 Nguyên nhân ca nhng ri ro tín dng ti Eximbank 41
2.2.3.1 Nguyên nhân thuc ngân hàng 41
2.2.3.2 Nguyên nhân thuc v khách hàng vay 44
2.2.3.3 Nguyên nhân khách quan 46
2.3 Thc trng qun tr ri ro tín dng ti Eximbank 48
2.3.1 Phân tích các ni dung ca qun tr ri ro tín dng ti Eximbank 48
2.3.2 Thc trng x lý ri ro tín dng ti Eximbank 60
2.3.3 Các nhân t nh hng đn qun tr ri ro tín dng ti Eximbank 61
2.3.3.1 Nhân t ch quan 61
2.3.3.2 Nhân t khách quan 63
2.4 ánh giá hot đng qun tr ri ro tín dng ti Eximbank trong thi gian va
qua 64
2.4.1 Nhng kt qu đt đc 64
2.4.2 Nhng mt yu cn khc phc 65
2.4.3 Nguyên nhân ca nhng hn ch 67
Kt lun chng 2 69
CHNG 3: GII PHÁP QUN TR RI RO TệN DNG TI EXIMBANK 70
3.1 nh hng qun tr ri ro tín dng ca Eximbank 70
3.2 Các gii pháp tng cng qun tr ri ro tín dng ti Eximbank 71
3.3 Mt s kin ngh đi vi chính ph và ngân hàng nhà nc 80
Kt lun chng 3 84
Kt lun 85
DANH MC TẨI LIU THAM KHO
PH LC: Kt qu kho sát
DANH MC KÝ HIU, CH VIT TT
CBTD
Cán b tín dng
CEO
Giám đc điu hành
CIC
Trung tâm thông tin tín dng ngân hàng
DN
doanh nghip
Eximbank
Ngân hàng TMCP Xut Nhp Khu Vit Nam
KAMCO
Công ty Qun lý Tài sn Hàn Quc
KH
Khách hàng
NH
Ngân hàng
NHNN
Ngân hàng nhà nc
NHTM
Ngân hàng thng mi
QTRRTD
Qun tr ri ro tín dng
RRTD
Ri ro tín dng
TCTD
T chc tín dng
VAMC
Công ty qun lý và khai thác tài sn
DANH MC CÁC BNG BIU
Bng 1.1: Mô hình xp hng ca Moody’s và Standard & Poor’s 7
Bng 1.2: Mô hình đim s tín dng tiêu dùng 9
Bng 2.1: Các ch tiêu hot đng chính ca Eximbank (2006-2013) 29
Bng 2.2: Th phn huy đng, cho vay ca Eximbank 31
Bng 2.3: C cu d n tín dng theo loi KH (2006-2013) 33
Bng 2.4: D n tín dng theo thi hn vay ti Eximbank giai đon 2006 – 2013 36
Bng 2.5: C cu d n cho vay theo ngành ngh kinh doanh (2006-2013) 37
Bng 2.6: C cu d n theo nhóm n (2006-2013) 38
Bng 2.7: D phòng ri ro tín dng Eximbank (2006-2013) 40
Bng 2.8: Xp hng tín dng và phân nhóm n 54
Bng 2.9: Quyt đnh cp tín dng 55
DANH MC BIU
Biu đ 2.1: Các ch tiêu hot đng chính ca Eximbank (2006-2013) 30
Biu đ 2.2: Th phn huy đng, cho vay ca Eximbank 32
Biu đ 2.3: C cu d n tín dng theo loi KH (2006-2013) 33
Biu đ 2.4: D n tín dng theo thi hn vay ti Eximbank (2006 – 2013) 37
Biu đ 2.5: Mc đ ph bin ca các nguyên nhân t phía EXIMBANK 44
Biu đ 2.6: Mc đ ph bin ca các nguyên nhân t KH 46
Biu đ 2.7: Mc đ ph bin ca các nguyên nhân khách quan 48
Biu đ 2.8: Mc đ quan trng ca các bc cp tín dng 60
Biu đ 2.9: Mc đ nh hng ca nhng tn ti trong hot đng QTRRTD ti
EXIMBANK 67
Biu đ 2.10: Mc đ quan trng ca nhng gii pháp đc đ xut nhm hoàn
thin hot đng QTRRTD ti EXIMBANK 74
Biu đ 2.11: Mc đ quan trng ca nhng kin ngh đc đ xut đi vi CP
và NHNN 83
LI M U
1. LÝ DO NGHIÊN CU
Ngân hàng thng mi là mt loi hình trung gian tài chính vi các chc nng
chính là huy đng vn, cp tín dng và cung ng các dch v ngân hàng trong
đó hot đng cp tín dng chim t trng ln nht trong c cu doanh thu và
đem li li nhun ln nht cho ngân hàng thng mi Vit Nam hin nay. Hot
đng ngân hàng luôn cha đng rt nhiu ri ro, trong đó ri ro tín dng là ri ro
quan trng nht. Khi ri ro tín dng xy ra s dn đn các ri ro khác, đc bit là
kéo theo ri ro thanh khon có th khin ngân hàng không có đ ngun vn kh
dng đ đáp ng kh nng chi tr, có th làm ngân hàng mt kh nng thanh
toán, uy tín, thm chí dn đn s đ v ca ngân hàng và ca toàn h thng.
Trong bi cnh kinh t tài chính th gii cha có du hiu khi sc t sau cuc
khng hong tài chính th gii nm 2008, nn kinh t trong nc đang gp rt
nhiu khó khn, hot đng kinh t trì tr, bt đng sn đóng bng, hàng lot các
doanh nghip phá sn, n xu đang mc báo đng, công chúng đang mt lòng
tin vào h thng tài chính, cnh tranh gay gt gia các ngân hàng, … tt c
nhng điu đó đy ngành ngân hàng vào tình cnh vô cùng khó khn, đt ra
nhng thách thc to ln cho các ngân hàng thng mi. Là mt trong nhng
ngân hàng thng mi c phn có vn ch s hu ln nht hin nay, ngân hàng
thng mi c phn Xut Nhp Khu Vit Nam (Eximbank) đư tng bc khng
đnh tên tui và v th ca mình trên th trng trong và ngoài nc. Vi đnh
hng xây dng Eximbank tr thành tp đoàn đu t tài chính đa nng nm
trong top nm tp đoàn tài chính ngân hàng hàng đu Vit Nam, Eximbank thc
hin chin lc tp trung và khác bit hoá trên tng lnh vc ct yu ca hot
đng ngân hàng, phát trin các dch v tài chính, m rng quy mô hot đng,
tng tài sn và vn điu l, tng kh nng cnh tranh so vi các NHTM khác.
Trong tình hình kinh t vn còn rt khó khn nh hin nay, đc bit nm 2013,
2014 là nm sóng gió cho h thng ngân hàng nói chung và Eximbank nói riêng,
đ có th đng vng và đt đc nhng mc tiêu phát trin đư đt ra đòi hi
Eximbank phi hoàn thin h thng qun tr, đc bit phi tp trung sâu hn na
vào công tác qun tr ri ro tín dng. Do đó tôi đư chn đ tài “QUN TR RI
RO TÍN DNG TI NGÂN HÀNG THNG MI C PHN XUT
NHP KHU VIT NAM (EXIMBANK)” làm đ tài lun vn tt nghip.
2. MC TIÊU NGHIÊN CU
- ánh giá thc trng qun tr ri ro tín dng ti Eximbank trong giai đon
2006 đn 2013, làm rõ các nguyên nhân gây ra ri ro tín dng, các nhân t
nh hng đn qun tr ri ro tín dng ti Eximbank.
- xut mt s gii pháp nâng cao nng lc qun tr ri ro tín dng có hiu
qu, hn ch đn mc thp nht có th nhng tác hi xu do nó gây ra, góp
phn phc v cho các mc tiêu phát trin ca ngân hàng trc quá trình hi
nhp kinh t quc t và trong khu vc.
3. I TNG VÀ PHM VI NGHIÊN CU
i tng nghiên cu: hot đng tín dng và qun tr ri ro tín dng ti
EXIMBANK
Phm vi nghiên cu:
- Da vào các báo cáo thng niên và báo cáo tài chính ca Eximbank t nm
2006-2013 (08 nm) đ đánh giá tình hình qun tr ri ro tín dng ca NH.
- Da vào các s liu báo cáo v tình hình n quá hn, c cu n quá hn ca
Eximbank đ phân tích nguyên nhân dn đn n xu ti Eximbank.
- Tính toán các h s, các t l an toàn vn, n quá hn, n xu… đ phân tích
tình hình hot đng tín dng và mc đ ri ro tín dng ca Eximbank qua các
nm t 2006-2013.
- Kin ngh các gii pháp nâng cao nng lc qun tr ri ro tín dng
4. PHNG PHÁP NGHIÊN CU
- S dng các phng pháp mô t, so sánh - đi chiu, phân tích, tng hp…
- Phng pháp đnh lng, s dng mô hình đo lng ri ro tín dng
5. Ý NGHA KHOA HC VÀ THC TIN CA TÀI NGHIÊN CU
Lun vn phn ánh thc trng hot đng tín dng, thc trng RRTD, thc trng
QTRRTD ti Eximbank t nm 2006-2013, ch ra nguyên nhân nhng tn ti, hn
ch ca công tác QTRRTD ti Eximbank, t đó đ xut các gii pháp nhm mc
tiêu tng cng công tác QTRRTD, qun tr tt RRTD, gim thiu RRTD ti
Eximbank, xây dng h thng phòng th vng mnh trc nhng thách thc rt
ln t s bt n kinh t v mô, đng thi xây dng môi trng kinh doanh n
đnh, an toàn, bn vng, phát trin vi mc đích cui cùng đm bo phát trin
bn vng, hiu qu, an toàn, gia tng li nhun cho Eximbank.
6. KT CU LUN VN
CHNG 1: TNG QUAN V QUN TR RI RO TệN DNG TI CÁC
NGÂN HẨNG THNG MI
CHNG 2: THC TRNG QUN TR RI RO TệN DNG TI NGÂN
HÀNG THNG MI C PHN XUT NHP KHU VIT NAM
CHNG 3: GII PHÁP QUN TR RI RO TệN DNG TI NGÂN HẨNG
THNG MI C PHN XUT NHP KHU VIT NAM
1
CHNG 1: TNG QUAN V QUN TR RI RO TÍN DNG TI CÁC
NGÂN HÀNG THNG MI
1.1 Ri ro tín dng ti ngân hàng thng mi
1.1.1 Khái nim ri ro tín dng ti ngân hàng thng mi
Theo Thomas P. Fitch thì RRTD là loi ri ro xy ra khi ngi vay không
thanh toán đc n theo tha thun hp đng dn đn sai hn trong ngha v tr n.
Cùng vi ri ro lãi sut, RRTD là mt trong nhng ri ro ch yu trong hot đng
cho vay ca NH (Dictionary of bank terms, Barron’s Edutional Series, 1997)
Còn theo Hennie van Greuning – Sonja Brajovic Bratanovic thì RRTD là
nguy c mà ngi đi vay không th chi tr tin lãi hoc hoàn tr vn gc so vi thi
hn đư n đnh trong hp đng tín dng. ây là thuc tính vn có ca hot đng
NH. RRTD là vic chi tr b trì hoãn hoc ti t hn là không hoàn tr đc toàn b.
iu này gây ra s c đi vi dòng chu chuyn tin t và gây nh hng đn kh
nng thanh khon ca NH (The World Bank)
Cn c theo Khon 01 iu 02 ca Quy đnh v phân loi n, trích lp và s
dng d phòng đ x lý ri ro, theo Quyt đnh s 493/2005/Q-NHNN ngày
22/04/2005 ca Thng đc NHNN thì: “RRTD trong hot đng NH ca TCTD là
kh nng xy ra tn tht trong hot đng NH ca TCTD, do KH không thc hin
hoc không có kh nng thc hin ngha v ca mình theo cam kt”.
Nh vy, RRTD là ri ro phát sinh trong sut quá trình cp tín dng ca NH
vi KH, biu hin trên thc t qua vic KH không tr đc n hoc tr n không
đúng hn cho NH. RRTD gây ra tn tht tài chính, làm gim thu nhp, nh hng
kh nng thanh khon ca NH. ây là loi ri ro ln nht, quan trng nht trong
hot đng NH, là ri ro ch yu ca ri ro NH.
1.1.2. Các loi ri ro tín dng ti ngân hàng thng mi
Cn c vào nguyên nhân phát sinh ri ro, RRTD chia thành 2 loi:
2
1.1.2.1 Ri ro giao dch:
Ri ro giao dch là mt hình thc ca RRTD mà nguyên nhân phát sinh là do
nhng hn ch trong quá trình giao dch và xét duyt cho vay, đánh giá KH. ây là
loi ri ro mang tính ch quan ca bên cho vay trong quá trình tác nghip. Ri ro
giao dch có ba b phn chính, th nht là ri ro la chn, ri ro này liên quan đn
quá trình đánh giá, phân tích, la chn khi tác nghip; th hai là ri ro đm bo, đây
là ri ro liên quan đn đm bo tài sn; th ba là ri ro nghip v, là ri ro liên quan
công tác qun lý khon vay và hot đng cho vay.
1.1.2.2 Ri ro danh mc:
Ri ro danh mc là loi RRTD phát sinh trong qun lý danh mc cho vay ca
NH. Loi ri ro này va mang tính ch quan li va có nhân t khách quan. Ri ro
danh mc gm 2 loi, mt là ri ro ni ti, là ri ro xut phát t các yu t, các đc
đim riêng có, mang tính riêng bit bên trong ca mi ch th đi vay hoc ngành
ngh kinh doanh, lnh vc kinh t; hai là ri ro tp trung, đây là ri ro phát sinh
trong trng hp NH tp trung vn cho vay quá nhiu đi vi mt s KH, cho vay
quá nhiu DN hot đng trong cùng mt ngành, lnh vc kinh t, hoc trong cùng
mt vùng đa lý nht đnh, hoc cùng mt loi hình cho vay ri ro cao.
1.1.3 Biu hin ca ri ro tín dng:
Các biu hin thng gp ca RRTD là khách hàng trì hoãn hoc không cung
cp báo cáo tài chính và các thông tin theo yêu cu ca NH, trì hoãn các bui tip
xúc gp mt vi đi din NH. Ngoài ra, doanh s tin gi ca KH sa sút, ít và không
thng xuyên là biu hin cho thy hot đng kinh doanh ca KH đang có vn đ.
Bên cnh đó là vic khách hàng thng xuyên chm tr n lãi hàng tháng, hoàn tr
n vay không đúng hn đư cam kt. KH có ý xin hoãn n, gia hn n hoc đ ngh
gii ngân ngay khi va tr n vi mc đích vay, chng t không rõ ràng cng là
biu hin KH đang gp khó khn, kh nng RRTD là cao.
3
Công ty qun lý theo kiu gia đình cng n cha RRTD, lý do là ban lãnh
đo ca công ty đu là ngi trong gia đình, có th nng lc qun lý yu kém, ngoài
ra có th s nhp nhng gia vic công và vic t, các mâu thun trong ni b gia
đình có th kéo theo mâu thun, bt đng trong vic qun tr công ty.
1.1.4 Các nguyên nhân dn đn ri ro tín dng ti ngân hàng thng mi
1.1.4.1 Các nguyên nhân khách quan:
Là nhng nguyên nhân nm ngoài tm kim soát ca c KH và NH. ó có
th là thiên tai dch ha, chin tranh, nhng thay đi trong chính sách kinh t, chính
tr, xã hi.
Do s bin đng quá nhanh và không th d đoán ca môi trng kinh t
trong nc và th gii t nm 2008 đn nay có nh hng đáng k đn hot đng
tín dng và RRTD ca NHTM. Tình hình kinh t khó khn cùng vi nhng thay đi
v lãi sut, t giá hi đoái, lm phát, giá c nguyên vt liu đu vào tng làm nh
hng đn kt qu kinh doanh ca KH, hot đng sn xut kinh doanh trì tr, hàng
tn kho và các khon phi thu tng gây khó khn cho KH, dn đn KH không có
kh nng tr n, RRTD ca NH tng. Ngoài ra, hot đng ca NH chu s qun lý
ca NHNN, tuân theo các quy đnh, quy ch, ngh đnh, thông t ca nhà nc, tuy
nhiên hành lang pháp lý cho hot đng NH cha hoàn thin, còn thiu và yu, cha
đáp ng đc yêu cu qun lý hin nay và cha h tr cho hot đng ca NH mt
cách hiu qu dn đn gây khó khn cho NH trong vic gii quyt n xu. Bên cnh
đó, hot đng thanh tra, giám sát ca NHNN cha phát huy hiu qu cao trong vic
phát hin, ngn chn và x lý kp thi các vi phm, ri ro trong hot đng cp tín
dng ca các TCTD, nht là các vi phm quy đnh hn ch cp tín dng và đu t
quá mc vào mt s lnh vc tim n ri ro cao.
1.1.4.2 Các nguyên nhân thuc v ngi đi vay:
4
Khách hàng vi tình hình sn xut kinh doanh n đnh, vng chc, tình hình
tài chính chc chn, h thng s sách k toán minh bch, kh nng qun lý tt s
giúp công ty kim soát tt hot đng kinh doanh, gim thiu ri ro cho công ty, t
đó gim thiu RRTD cho NH. Ngc li tình hình sn xut kinh doanh thiu n
đnh, vng chc cùng vi tình hình tài chính không tt, thiu minh bch s sách,
chng t và kh nng qun lý còn hn ch là nhng nguyên nhân c bn thuc v
ngi đi vay có th gây ra RRTD. Bên cnh đó là thái đ thiu thin chí, bt hp
tác ca ngi đi vay cng khin cho RRTD tr nên trm trng. Mt nguyên nhân
quan trng na dn đn RRTD là vic s dng vn sai mc đích, đó là vic KH
dùng tin vay vào vic khác ngoài mc đích kinh doanh ban đu ca đn v, thông
thng là đu t vào chng khoán, bt đng sn… Ngoài ra còn có nguyên nhân
do KH c ý, c tình la đo NH nhm chim đot tài sn.
1.1.4.3 Các nguyên nhân thuc v ngân hàng cho vay:
Bên cnh các nguyên nhân khách quan, nguyên nhân thuc v ngi vay, thì
các nguyên nhân thuc v NH cho vay là nhng nguyên nhân rt quan trng gây ra
RRTD cho NH. ó là chính sách tín dng không hp lý, chy theo quy mô và ch
tiêu dn đn vic đu t vn mt cách liu lnh, thiu kim soát, tp trung cho vay
quá nhiu vào mt DN hoc mt ngành kinh t nào đó. Cùng vi đó là vic NH tp
trung tng trng tín dng mà không có s kim soát cht lng tín dng, NH cnh
tranh thiu lành mnh, h thp hoc gim bt các điu kin cp tín dng, thiu kim
soát trc, trong và sau cho vay. Tình trng NH cp các khon vay di chun, gii
ngân do các mi quan h quen bit, do áp lc t c đông và Hi đng qun tr cng
là mt thc t đang din ra ti các NH. Ngoài ra, vic xác đnh không đúng nhu cu
KH nh NH cp các khon vay d tha so vi nhu cu ca KH, thi hn cho vay
quá dài so vi vòng quay vn ca KH to điu kin cho KH s dng vn vay sai
mc đích. Mt nguyên nhân ph bin hu ht các NH là NH ph thuc quá nhiu
vào tài sn đm bo mà l là trong công tác thm đnh h s tín dng. Trình đ
5
chuyên môn nghip v ca CBTD còn hn ch và đo đc ngh nghip cha tt
cng là nhng nguyên nhân đang tn ti ti các NH gây ra RRTD hin nay.
1.2 Qun tr ri ro tín dng trong ngân hàng thng mi
1.2.1 Khái nim qun tr ri ro tín dng trong ngân hàng thng mi
Theo Tony Van Gestel và Bart Baesens, QTRRTD là mt quá trình trong đó
bao gm vic xác đnh ri ro tim n, đo lng các ri ro đó, đa ra các bin pháp
x lý phù hp và áp dng các mô hình ri ro vào trong thc tin. (Credit risk
management, Oxford)
QTRRTD là hot đng trong đó nhng ngha v, bin pháp, phng pháp
qun tr có quan h ln nhau đc thc hin nhm đm bo RRTD trong NH có th
chp nhn đc (S tay tín dng Eximbank)
Nh vy, QTRRTD là quá trình xây dng và thc thi các chính sách và bin
pháp qun lý tín dng nhm đt mc tiêu an toàn, hiu qu, phát trin bn vng.
1.2.2 Ni dung và quy trình qun tr ri ro tín dng ti ngân hàng thng mi
Theo Dr. Josef Christl và Dr. Kurt Pribil, QTRRTD bao gm nhn din ri
ro, đo lng ri ro, đa ra k hoch, chính sách, công c x lý ri ro phù hp, giám
sát ri ro điu chnh phng pháp phòng chng khi ri ro có biu hin tng lên
(Credit approval process and Credit risk management)
QTRRTD là quá trình nhn dng, phân tích nhân t ri ro, đo lng mc đ
ri ro, trên c s đó la chn trin khai các bin pháp phòng nga và qun lý các
hot đng tín dng nhm hn ch và loi tr ri ro trong quá trình cp tín dng (S
tay tín dng Eximbank)
1.2.2.1 Nhn dng RRTD
Nhn dng ri ro là quá trình xác đnh liên tc, có h thng nhm theo dõi,
xem xét, nghiên cu môi trng hot đng và quy trình cho vay đ thng kê các
6
dng RRTD, xác đnh nguyên nhân gây ra ri ro trong tng thi k và d báo đc
nhng nguyên nhân tim n có th gây ra RRTD.
nhn dng ri ro, nhà qun tr phi lp đc bng lit kê tt c các dng
ri ro đư, đang và s có th xut hin bng các phng pháp: lp bng câu hi
nghiên cu, tin hành điu tra, phân tích các h s tín dng, đc bit quan tâm điu
tra các h s đư có vn đ, phng pháp nhn bit các du hiu cnh báo khon cp
tín dng có vn đ.
1.2.2.2 o lng ri ro tín dng
o lng RRTD là xác đnh mc ri ro trên c s các ch tiêu đnh tính và
đnh lng, làm cn c đ xác đnh gii hn tín dng ti đa cho mt KH.
Nói cách khác, đo lng RRTD là vic xây dng mô hình thích hp đ lng hóa
mc đ ri ro mang li t KH, t đó xác đnh phn bù ri ro và gii hn tín dng an
toàn ti đa đi vi mt KH, cng nh đ trích lp d phòng ri ro.
Các mô hình lý thuyt v đo lng RRTD
MÔ HÌNH 1: Mô hình đnh tính: mô hình cht lng 6C
- T cách ngi vay (Character): Th hin tinh thn trách nhim, tính trung
thc, danh ting, thng hiu, lch s quan h tín dng, mc đích vay rõ ràng
- Nng lc ca ngi vay (Capacity): Tùy thuc vào quy đnh lut pháp ca
quc gia, đòi hi ngi đi vay phi có nng lc lc pháp lut dân s và nng
lc hành vi dân s
- Thu nhp ca ngi vay (Cash): Th hin ngun thu nhp thng xuyên và
hp pháp ca KH nh lng, li nhun, doanh thu t hot đng kinh
doanh…
- Bo đm tin vay (Collateral): Ngun tài sn th hai có th dùng đ tr n
vay cho NH thuc s hu hp pháp KH hoc ngi bo lưnh nh đng sn,
7
bt đng sn, giy t có giá,… c bit chú ý đn nhng yu t nhy cm
nh: tui th, tính kh mi, khía cnh công ngh, mc đ chuyên dng ca
tài sn và tui ca ch s hu bt đng sn.
- Các điu kin (Condition): NH quy đnh các điu kin tùy theo chính sách tín
dng theo tng thi k nh xu hng ngành, điu kin kinh t, chu k kinh
doanh,…
- Kim soát (Control): Tp trung vào nhng vn đ nh s thay đi ca lut
pháp có liên quan và quy ch hot đng mi có nh hng xu đn ngi
vay hay không? Yêu cu tín dng ca ngi vay có đáp ng đc tiêu chun
ca NH hay không?
u đim: Mô hình tng đi đn gin
Nhc đim: Mô hình ph thuc quá nhiu vào mc đ chính xác ca ngun thông
tin thu thp đc, kh nng d báo cng nh trình đ phân tích, đánh giá ch quan
ca CBTD.
(Ngun: Qun tr ngân hàng thng mi hin đi, Nguyn ng Dn, 171)
MÔ HÌNH 2: Mô hình xp hng ca Moody’s và Standard & Poor’s
RRTD thng đc th hin bng vic xp hng trái phiu và các khon cho
vay. Moody’s và Standard & Poor’s là nhng dch v xp hng tt nht.
Bng 1.1: Mô hình xp hng ca Moody’s và Standard & Poor’s:
Moody’s
Standard & Poor’s
Tình trng
AAA
Aaa
Cht lng cao nht, ri ro thp nht
AA
Aa
Cht lng cao
A
A
Cht lng trên trung bình
BBB
Baa
Cht lng trung bình
BB
Ba
Cht lng trung bình mang yu t đu c
8
B
B
Cht lng di trung bình
CCC
Caa
Cht lng kém
CC
Ca
Mang tính đu c, có th v n
C
C
Cht lng kém nht, trin vng xu
MÔ HÌNH 3: Mô hình im tín dng Z
ây là mô hình do E.I. Altman dùng đ cho đim tín dng đi vi các DN vay vn.
i lng Z dùng làm thc đo tng hp đ phân loiRRTD đi vi ngi đi vay.
Công thc tính đi lng Z:
Z = R1 + R2 + R3 + R4 + R5
Trong đó:
(Vn luân chuyn = tài sn ngn hn – n phi tr)
im s Z càng cao, xác sut v n ca ngi đi vay càng thp, ngc li, đim s
Z càng thp s có nguy c v n cao, c th:
• Nu Z > 2,675 đim: DN đc xp loi I, ri ro mc thp nht.
9
• Nu 1,8 đim < Z ≤ 2,675 đim: DN đc xp loi II, ri ro mc trung
bình, NH có th cho vay nhng phi có tài sn đm bo và sau khi phân tích k tính
kh thi ca phng án kinh doanh và phng án s dng vn ca KH.
• Nu Z < 1,8 đim: DN đc xp loi III, ri ro mc cao nht, nguy c v
n cao nht, NH phi t chi cho vay.
MÔ HÌNH 4: Mô hình đim s tín dng tiêu dùng
Các yu t quan trng liên quan đn KH s dng mô hình cho đim tín dng bao
gm: H s tín dng, tui đi, trng thái tài sn, s ngi ph thuc, s hu nhà,
đin thoi c đnh, s tài khon cá nhân, thi gian công tác. Tng s đim tín dng
tiêu dùng theo 8 tiêu chí trên là 43 đim (Max), thp nht là 9 đim (Min). Gi s
NH xác đnh mc 28 đim là mc ri ro khá cao, cn t chi cho vay, còn li trên
28 đim, đc chia ra 6 bc theo khung chính sách tín dng vi hn mc cho vay
ti đa nh sau:
Bng 1.2: Mô hình đim s tín dng tiêu dùng
Tng s đim ca KH
Hn mc tín dng
T 28 đim tr xung
T chi tín dng
29-30 đim
500 USD (10 triu VND)
31-33 đim
1.000 USD (20 triu VND)
34-36 đim
2.500 USD (50 triu VND)
37-38 đim
3.500 USD (70 triu VND)
39-40 đim
5.000 USD (100 triu VND)
41-43 đim
10.000 USD (200 triu VND)
(Ngun: sách Qun tr ngân hng thng mi hin đi, Nguyn ng Dn, 175,
176)
MÔ HÌNH 5: Phng pháp IRB (Interest ratings Based)
10
Phng pháp IRB hay còn gi li phng pháp c tính tn tht tín dng
da trên h thng c s d liu đánh giá ni b. ây là phng pháp đc áp dng
theo Hip đnh mi v tiêu chun vn quc t ca Basel II. Vic s dng IRB đ
c lng tn tht tín dng đư đc y ban Basel khuyn khích các nc tham gia
s dng. Vic c lng tn tht ph thuc vào ba yu t chính là: xác sut không
tr đc n ca KH (PD), th hai là t trng tn tht c tính (LGD) và cui cùng
là tng d n ca KH ti thi đim KH không tr đc n (EAD). T đó NH s c
tính đc tn tht (EL) nh sau: EL = PD x EAD x LGD.
1.2.2.3 Kim soát và đánh giá ri ro tín dng
Kim soát ri ro là vic s dng các bin pháp, k thut, công c, chin lc
và nhng quá trình nhm bin đi ri ro ca mt t chc thông qua vic né tránh,
ngn nga, gim thiu bng cách kim soát tn sut và mc đ ca ri ro, tn tht
hoc li ích.
Cn c vào mc đ ri ro đư đc tính toán, các h s an toàn tài chính, và
kh nng chp nhn ri ro mà có nhng bin pháp phòng chng khác nhau nhm
làm gim mc đ thit hi. Các bin pháp bao gm: ngn nga ri ro, bán n, phân
tán ri ro, và qun tr ri ro thông qua công c phái sinh.
ánh giá ri ro: Cht lng tín dng là tiêu chí c bn đ đánh giá RRTD
trong hot đng NH. Mt khon vay tt là khon vay mà NH có th thu hi đy đ
c n gc và lãi. Mt s ch tiêu thng đc s dng đ đánh giá RRTD:
- T l n xu: T l n xu = D n xu/Tng d n cho vay * 100%
- T l trích lp d phòng RRTD trên tng d n:
- T l trích lp d phòng RRTD = D phòng RRTD/Tng d n * 100%
- T l phân b d phòng = Giá tr phân b d phòng/Tng d n * 100%
1.2.2.4 Tài tr ri ro tín dng:
11
Tài tr ri ro là nhng k thut, công c đc s dng đ tài tr cho chi phí
ca ri ro và tn tht t hot đng tín dng. Các NHTM phi thng xuyên d tr
các ngun qu d phòng cn thit, sn sàng bù đp đc mi tn tht có th xy ra
đ đm bo an toàn cho hot đng kinh doanh. Tùy theo tính cht ca tng loi tn
tht, NH đc s dng nhng ngun vn thích hp đ bù đp:
- i vi các tn tht đư đc lng trc, NH có th s dng ngun vn t
qu d phòng RRTD đư đc xp loi theo tiêu chun đ bù đp.
- i vi các tn tht không lng trc đc ri ro, NH phi dùng vn t có
làm ngun d phòng đ bù đp.
- Ngoài ra cn áp dng các bin pháp khác đ tài tr ri ro, gm: x lý tài sn
đm bo đ thu hi n, bán n…
X lý RRTD: Khi nhn thy du hiu ca RRTD, thông thng các NHTM
s thc hin đánh giá mc đ ri ro, tìm ra cách thc kim soát ri ro tt nht đ
gim thiu tn tht cho NH. ng thi, thc hin phân loi n, trích lp và s dng
d phòng đ x lýRRTD theo đúng quy đnh ca pháp lut hin hành. Trích lp d
phòng là cách thc hu hiu đ QTRR tn tht tín dng. Vic trích lp d phòng
phi cn c vào thc t tr n vay thay vì cn c vào kh nng tr n trong quá kh
ca KH. Trong đó: Phân loi n vào tng nhóm n theo đúng tính cht ni dung,
thi gian quá hn ca tng khon n vay, trích lp d phòng c th, d phòng chung
theo đúng t l quy đnh ca NHNN v vic Ban hành quy đnh v phân loi n,
trích lp và s dng d phòng đ x lý RRTD trong hot đng TD ca TCTD, c
th:
- D phòng chung (General provision) đc trích lp đ d phòng cho nhng
tn tht có th xy ra, nhng cha xác đnh đc khi trích lp d phòng c
th. Theo quy đnh ti Thông t 02/2013/TT-NHNN ngày 21/01/2013 ca
Ngân hàng Nhà nc, d phòng chung đc xác đnh bng 0,75% tng s d
các khon n t nhóm 1 đn nhóm 4, tr Tin gi và cho vay liên ngân hàng.