Luận văn thạc sĩ Chính sách nâng cao năng lực cạnh tranh tỉnh Khánh Hòa

B GIÁOăDCăVĨăĨOăTO
TRNGăI HC KINH T THĨNHăPH H CHệăMINH


CHNGăTRỊNHăGING DY KINH T FULBRIGHT


NGỌăCÁTăTNG


CHệNHăSÁCHăNỂNGăCAOăNNGăLC
CNH TRANH TNHăKHÁNHăHọA

NgƠnh:ăChínhăsáchăcông
Mưăs: 60340402


LUNăVNăTHCăSăCHệNHăSÁCHăCỌNG



NGI HNG DN KHOA HC
PGS.TS. TRN TIN KHAI


TP.H ChíăMinhă- Nmă2014
i
LIăCAMăOAN
TôiăxinăcamăđoanălunăvnănƠyăhoƠnătoƠnădoătôiăthc hin.ăCácăđonătríchădnăvƠăs
liu s dng trong lunăvnăđuăđc dn ngunăvƠăcóăđ chínhăxácăcaoănht trong phm vi

hiu bit caătôi.ăLunăvnănƠyăkhôngănht thit phnăánhăquanăđim caătrngăi hc
Kinh t ThƠnhăph H ChíăMinhăhayăChngătrìnhăGing dy Kinh t Fulbright.
Tp.H ChíăMinh,ăngƠyă thángă nmă2014
Tácăgi

NgôăCátăTng

ii
LI CMăN
TôiăxinăcmănăquỦăThy, Cô caăChngătrìnhăGing dy Kinh t Fulbright đưătruyn
đt tnătìnhă nhng tri thcă vƠă phngăphápăhc tp,ă nghiênă cuă cácă vn đ chínhă sáchă
công.ăTôiăcngăchơnăthƠnhăcmănăcácăanhăch tr gingăcùngăviăcácăanhăch cánăb nhơnă
viênăđưănhitătìnhăgiúpăđ vƠătoămôiătrng thun li nhtăchoătôiătrong quáătrìnhăhc tp
tiătrng.
Tôiăxinăgi li cmănăsơuăscăđn thy Trn TinăKhai,ăngiăđưătnătìnhăhng dn
tôiătrongăsutăquáătrìnhăthc hin lunăvnănƠy.
Tôiăcngăxinăcmănăcácăanhăch hcăviênălpăMPP5ăđưăđngăhƠnhăcùngătôiătrongăsut
thi gian hc tp  trng.
Cuiăcùng,ătôiămunăđc bit cmănăgiaăđình,ăbnăbèăvƠănhngăngiăthngăyêuăđưă
bênăcnhăđngăviênăvƠătoăđiu kin thun li nhtăcóăth đ tôiăhoƠnăthƠnhălunăvnănƠy.


iii
TịMăTT
Vi v tríăđaălỦăthun liăvƠăđiu kin t nhiênăuăđưi,ătnhăKhánhăHòaăđc nhnăđnh
lƠăcóănhiu timănngăphátătrinăđ tr thƠnhăđuătƠuăkéoătheoăs phátătrin ca c vùngă
Duyênăhi Nam Trung B bênăcnhăthƠnhăph ƠăNng.ăiuănƠyăđc c th hóaăbng
kt lun ca B Chínhătr đngăỦăxơyădngăKhánhăHòaăthƠnhăthƠnhăph trc thuc Trung
ngăvƠoănmă2025.ăMunăđtăđcăđiuăđó,ăKhánhăHòaăcn phiăduyătrìăđc tcăđ tngă
trng kinh t cao trong mt thiă giană dƠi.ă Tuyă nhiên,ă sauă 10ă nmă tngătrng kinh t

mnh m t 2001-2010 vi tcăđ trungăbìnhăhƠng nmălênăđn 10,7%, tcăđ tngătrng
đưăsuyăgimătrongăgiaiăđon 2011-2013 gnăđơyăxung ch cònăxp x 8,2%.ăThêmăvƠoăđó,ă
nngăsutătngătrng chm chp, chuyn dchăcăcu kinh t đưădn chm liăvƠăch s
nngălc cnhătranhăPCIăkhôngăcóădu hiu ci thinăcƠngălƠmăyuăđiăđng lcădƠnhăchoă
tngătrng kinh t ca tnhăKhánhăHòa.ăTrc thc trngăđó,ălunăvnăđc thc hin
nhm to dngănênămtăcáiănhìnătoƠnăcnh v hin trng nn kinh t KhánhăHòa,ăquaăđóă
phơnătíchăcácănhơnăt quytăđnhănngălc cnh tranh ca tnhăđ tr liăhaiăcơuăhiăchínhă
sáchă(i)ăNngălc cnh tranh ca tnhăKhánhăHòaănm  mcăđ nƠo?ă(ii)ăCn phiălƠmăgìă
đ nơngăcaoănngălc cnh tranh cho tnhăKhánhăHòa?
S dngă khungă lỦă thuyt v nngă lc cnh tranh caă Michaelă E.ă Porteră đcă điu
chnh biăVăThƠnhăT Anh, lunăvnăch ra rng nhơnăt bt li ln nht đi viănngălc
cnh tranh caăKhánhăHòaălƠămôiătrng kinh doanh đangăcn tr s phátătrin ca tnh.
Trong tìnhăhungănƠy,ăKhánhăHòaăcóăth la chnăphátătrin cmăngƠnhănhămtăcôngăc
chínhăsáchăđ khc phcănhơnăt bt liătrên.ăHn ch v ngun lcăvƠămơuăthun trong s
phátătrin ca ba cmăngƠnhăni bt  KhánhăHòaălƠăduălch, ch bin thy snăvƠăđóngătƠuă
chínhălƠălỦădoăđ tnhăđaăraăs la chn.ăánhăgiáătimănngăphátătrinăvƠătácăđngăliênă
quan ca ba cmăngƠnhăchoăthy cmăngƠnhăduălchăcóătimănngăphátătrinăcaoăvƠăcóă
nhiuătácăđngătíchăcc, cmăngƠnhăch bin thy snăcóătimănngăphátătrinănhngăgơyăraă
mt s tácăđngătiêuăcc, trong khi cmăngƠnhăđóngătƠuăcóătimănngăphátătrin thpăvƠă
gơyăraătácăđngătiêuăcc lnăđn nhiuăngƠnhăkhác.ăDaăvƠoăđó,ătácăgi đưăđaănhng kin
ngh chínhăsáchănơngăcaoănngălc cnh tranh cho tnh KhánhăHòaălƠătpătrungăphátătrin
cmăngƠnhăduălch, quy hoch li cmăngƠnhăch bin thy snăvƠăhn ch ngun lcănhƠă
ncăđuătăvƠoăcmăngƠnhăđóngătƠu.
iv
MC LC
LIăCAMăOAN i
LI CMăN ii
TịMăTT iii
MC LC iv
DANH MCăKụăHIU, CH VIT TT vi

DANH MC BNG vii
DANH MCăHỊNH vii
DANH MC PH LC ix
CHNGă1.ăGII THIU 1
1.1 Bi cnhăchínhăsách 1
1.2 Mcătiêuănghiênăcu 2
1.3 Cơuăhiănghiênăcu 2
1.4 Phngăphápănghiênăcu 3
1.5 Cuătrúcăca lunăvn 4
CHNGă2.ăHIN TRNGăPHÁTăTRIN KINH T TNHăKHÁNHăHÒA 5
2.1 Cácăch tiêuăphnăánhămcăđ phátătrin kinh t 5
2.1.1 Tng sn phm quc ni (GDP), thu nhp bình quân đu ngi 5
2.1.2 C cu kinh t 6
2.2 Cácăch tiêuăphnăánhănngăsutălaoăđng 8
2.2.1 Nng sut lao đng theo khu vc kinh t 8
2.2.2 Ngun gc tng trng nng sut 9
2.3 Cácăkt qu kinh t trung gian 10
2.3.1 Xut nhp khu 10
2.3.2 u t trc tip nc ngoài (FDI) 12
2.3.3 Du lch 14
v
CHNGă3.ăCÁCăNHỂNăT NNGăLC CNH TRANH CAăKHÁNHăHÒA . 17
3.1 Cácănhơnăt t nhiên 17
3.1.1 V trí đa lí và điu kin t nhiên 17
3.1.2 Tài nguyên thiên nhiên 18
3.1.3 Quy mô đa phng 19
3.2 Cácănhơnăt  cpăđ đaăphng 20
3.2.1 C s h tng k thut 20
3.2.2 C s h tng xụ hi 23
3.2.3 Chính sách tài khóa, tín dng và c cu kinh t 26

3.3 Cácănhơnăt  cpăđ doanh nghip 30
3.3.1 Môi trng kinh doanh 30
3.3.2 Trình đ phát trin cm ngành 32
3.3.3 Mc đ tinh vi ca doanh nghip 33
CHNGă4.ăTIMăNNGăPHÁTăTRIN CAăCÁCăCMăNGẨNH 38
4.1 Cácăđiu kinăđánhăgiáătimănngăphátătrin ca cmăngƠnh 38
4.2 ánhăgiáăcácăcmăngƠnh 38
4.2.1 Cm ngành đóng tàu 38
4.2.2 Cm ngành ch bin thy sn 40
4.2.3 Cm ngành du lch 42
4.3 Xácăđnh cmăngƠnhăđ phátătrin 44
CHNGă5.ăKT LUNăVẨăKIN NGH CHệNHăSÁCH 46
5.1 Kt lun 46
5.2 Cácăkin ngh chínhăsáchăphátătrin cmăngƠnh 46
5.3 Tínhăkh thi caăcácăkin ngh chínhăsách 48
TẨIăLIU THAM KHO 49
PH LC 53

vi
DANH MCăKụăHIU, CH VIT TT
T vit tt Tênăting Anh Tênăting Vit
ANQP An ninh qucăphòng
CCN Cmăcôngănghip
CTK Cc Thngăkê
DHNTB Duyênăhi Nam Trung B
DNNN Doanh nghipănhƠănc
FDI Foreign Direct Investment uătătrc tipăncăngoƠi
GDP Gross Domestic Product Tng sn phm quc ni
ICOR Incremental Capital ậ Output Ratio H s s dng vn
KCN Khuăcôngănghip

NGTK Niênăgiámăthngăkê
NLCT Nngălc cnh tranh
PCI Provincial Competitiveness Index Ch s nngălc cnh tranh cp tnh
QLNN QunălỦănhƠănc
TCTK Tng cc Thngăkê
UBND yăbanăNhơnădơn
VCCI Vietnam Chamber of Commerce PhòngăThngămiăvƠăCôngănghip
And Industry Vit Nam
VHLSS Vietnam Household Living iu tra mc sng h giaăđình
Standard Survey Vit Nam

vii
DANH MC BNG
Bng 3.1 S liuădơnăcăvƠălaoăđngănmă2012 24
Bngă3.2ăánhăgiáăcácăyu t quytăđnh NLCT tnhăKhánhăHòa 36
Bng 4.1 Mt s điu kin tinăđ cmăngƠnhăcnăcóăđ phátătrin 38
Bng 4.2 Kt qu đánhăgiáătimănngăphátătrin caăcácăcmăngƠnh 45


DANH MCăHỊNH
Hìnhă1.1ăCácănhơnăt quytăđnh NLCT caăđaăphng 3
Hìnhă2.1ăTcăđ tngăGDPăgiaiăđon 2001-2013 5
Hìnhă2.2ăThu nhpăbìnhăquơnăđuăngiăgiaiăđon 1999-2012 6
Hìnhă2.3ăCăcuăGDPăgiaiăđon 2001-2012 7
Hìnhă2.4ăLaoăđngăcóăđnă31/12ăhƠngănm 8
Hìnhă2.5ăNngăsutălaoăđngăphơnătheoăkhuăvc kinh t (giáă1994) 9
Hìnhă2.6ăPhơnătáchăngun gcătngătrngănngăsut 10
Hìnhă2.7ăKimăngch xut nhp khu 11
Hìnhă2.8ăCăcuăgiáătr hƠngăxut khu 11
Hìnhă2.9ăCăcuăgiáătr hƠngănhp khu 12

Hìnhă2.10ăT trng ca khu vc FDI trong GDP 13
Hìnhă2.11ăCăcu d ánăvƠăvnăđu tăFDI 13
Hìnhă2.12ăS ltăkháchăduălch 14
Hìnhă2.13ăS ngƠyăcătrúătrungăbìnhăcaăkháchăncăngoƠi 15
Hìnhă2.14ăCăcuădoanhăthuăngƠnhăduălch 16
viii
Hìnhă2.15ănătng caăkháchăduălchăđnăKhánhăHòa 16
Hìnhă3.1ăBnăđ tnhăKhánhăHòa 17
Hìnhă3.2ăBnăđ mtăđ dơnăs tnhăKhánhăHòa 20
Hìnhă3.3ăSăđ cácăKCN,ăCCN 23
Hìnhă3.4ăS sinhăviênătrungăcpăvƠăcaoăđng,ăđi hc 25
Hìnhă3.5ăCăcu ngunăthuăngơnăsách 26
Hìnhă3.6ăCácăkhonăchiăngơnăsách 27
Hìnhă3.7ăCăcuăchiăthngăxuyên 27
Hìnhă3.8ăCăcu khu vcăcôngănghip 28
Hìnhă3.9ăCăcu khu vc dch v 29
Hìnhă3.10ăCăcu kinh t theoăthƠnhăphn 30
Hìnhă3.11ăCh s PCI 31
Hìnhă3.12ăSoăsánhăcácăch s thƠnhăphn PCI caăKhánhăHòaă2ănmăgn nht 31
Hìnhă3.13ăHin trng phátătrinăcácăcmăngƠnh 33
Hìnhă3.14ăQuyămôăvnăvƠălaoăđngătrungăbìnhăca doanh nghip 34
Hìnhă3.15ăPhơnăb quyămôăvnăvƠălaoăđng theo loiăhìnhădoanhănghip 35
Hìnhă4.1ăSăđ cmăngƠnhăđóngătƠuătnhăKhánhăHòa 39
Hìnhă4.2ăSăđ cmăngƠnhăch bin thy sn tnhăKhánhăHòa 41
Hìnhă4.3ăSăđ cmăngƠnhăduălch tnhăKhánhăHòa 42


ix
DANH MC PH LC
Ph lc 1: Tc đ tngătrngăGDPăgiaiăđon 2002-2013 ca c ncăvƠăKhánhăHòa 53

Ph lc 2: H s ICOR caăKhánhăHòa 54
Ph lcă3:ăNngăsut laoăđngăvƠătinălngădanhănghaă KhánhăHòa 54
Ph lcă4:ăCáchătínhăngun gcătngătrngănngăsut 55
Ph lc 5: S d ánăFDIăđc cpăphépă(lyăk đn 31/12/2012) 56
Ph lcă6:ăSoăsánhăcácănhơnăt thuăhútăFDI 57
Ph lcă7:ăCácătuynăđngăhƠngăhi quc t ChơuăÁăậ ChơuăỂu 57
Ph lc 8: S liu h thng vinăthôngăKhánhăHòa 58
Ph lc 9: S liu khoăsátăPCIăv h tng vinăthôngănmă2011 58
Ph lc 10: Tălălaoăđngătă15ătuiătrălênăđangălƠmăvicăđưăquaăđƠoăto 58
Ph lc 11: T sutădiăcăthun 59
Ph lc 12: S lp hcăvƠăgiáoăviênătrênă100ăhc sinh 59
Ph lcă13:ăcătínhăt l b hc 60
Ph lc 14: S hc sinh ph thôngătrungăbìnhăti thiăđimă31/12ă(nghìnăhc sinh) 60
Ph lcă15:ăCácăch tiêuăyăt căbn 61
Ph lcă16:ăPhơnăb ging bnh vinăvƠăbácăsă KhánhăHòa 61
Ph lcă17:ăCăcu khu vcănôngănghip 62
Ph lc 18: Cm ngƠnhănhămtăcôngăc chínhăsách 63
Ph lcă19:ăMôăhìnhăkimăcngăcmăngƠnh 64

1
CHNGă1. GII THIU
1.1 Bi cnh chính sách
KhánhăHòaălƠămt tnh ven bin nm trong vùng Duyênăhi Nam Trung B
1
(DHNTB)
ca VităNam,ăphíaăBcăgiápăvi tnhăPhúăYên,ăphíaăTơyăgiápăvi tnhăk LkăvƠăLơmă
ng,ăphíaăNamăgiápăvi tnh Ninh Thun. Vi v tríăđaălíăthun liăvƠăđiu kin t nhiênă
uăđưi,ătnhăKhánhăHòaăđc nhnăđnhălƠăcóănhiu timănngăkinh t đ tr thƠnhăđuătƠuă
kéoătheoăs phátătrin ca c vùng bênăcnhăthƠnhăph ƠăNngăthôngăquaăvicăđc B
Chínhătr đnhăhng xơyădngăthƠnhăThƠnhăph trc thucăTrungăngăvƠoănmă2025:

ắB Chính tr đng ý ch trng phn đu xây dng tnh Khánh Hòa tr thành đô
th trc thuc Trung ng, trong đó thành ph Nha Trang là ht nhân, là trung
tâm kinh t - du lch, khoa hc và công ngh, trung tâm đào to ngun nhân lc
phc v phát trin kinh t bin, kinh t du lch và chm sóc sc khe nhân dân ca
vùng duyên hi Nam Trung B, Tây Nguyên và ca c nc;…”
(Ngun: Báo Khánh Hòa, 2012)
 đtăđc mcătiêuătrênăthì tnhăKhánhăHòaăcn phiăduyătrìătcăđ tngătrng kinh
t caoăvƠănăđnh trong thiăgianădƠi,ăquaăđóămiăcóăth thuăhútăcácăngun lc tp trung
phátătrinăđ tr thƠnhătrungătơmăkinhăt ậ vnăhóaăậ giáoădc ca khu vc.ăTuyănhiên,ăgiaiă
đon gnăđơyăthìănn kinh t ca tnhăđưăcóănhiu du hiu bt n. Th nht, tcăđ tngă
trng kinh t đưăchm li. Trongăgiaiăđon 2001-2010 nn kinh t ca tnhăcóătcăđ phátă
trin khá nhanh vi mcătngăbìnhăquơnăGDPătrongăgiaiăđonănƠy lƠă10,7%, caoăhnă1,5
ln so vi mc tngătrungăbìnhăc ncălƠă7,3%.ăTuyănhiên,ăgiaiăđon 2011-2013 gnăđơyă
thìătcăđ tngătrngăđưăst gimănhanhăchóng,ăch cònăxp x 8,2%
2
. Th hai,ănngăsut
tngătrng m nht biu hin qua ch s ICORătng
3
vƠătinălngădanhănghaătngănhanh
hnătcăđ tngănngăsutălaoăđng
4
. H s ICORătngăchng t hiu qu s dng vn đ

1
Bao gmăcácătnhăƠăNng, Qung Nam, QungăNgưi,ăBìnhănh,ăPhúăYên,ăKhánhăHòa,ăNinhăThunăvƠă
BìnhăThun.
2
Chi tit  ph lc 1.
3
Chi tit  ph lc 2.

4
Chi tit  ph lc 3.
2
toăraătngătrng thp.ăNngăsutălaoăđng tngăchm hn tinălngădanhănghaăs lƠmă
choăchiăphíăsn xutăđtăđ vƠăkh nngăcnh tranh ca nn kinh t bngăgiáăs ngƠyăcƠngă
gim. Th ba, laoăđngăcóăxuăhng chuyn dch sang khu vcăcóănngăsut thp.ăNmă
2012, s lngălaoăđng trong khu vc cóănngăsut cao nht  KhánhăHòaălƠ côngănghip
gimăđiă8%ăsoăviănmă2008,ătrong khi laoăđng trong khu vcănôngănghipăcóănngăsut
thp nht liătngăhnă23% (hìnhă2.4). Th t,ănngălc cnh tranh (NLCT) trênăbng xp
hngăPCIăluônănm  mcăkháăvƠăkhông cóădu hiuătng. Nmă2008,ăth hng tnhăđt
đcălƠă36ăthìăđnănmă2013ăch thngăđc 2 bc,ălênăth hng 34/63 tnhăthƠnh.ă
Nhng du hiu bt nătrênăchoăthy nn kinh t ca tnhăKhánhăHòaăđangămt dn
đng lcăphátătrin vƠăcnăcóămt s thayăđi mangătínhăchtăđtăpháătrongăphngăthc
sn xutăđ toăraăđng lc mi.ăDoăđó, cn thit phi cóăs thayăđiămôăhìnhăphátătrin
kinh t,ăkhôngănênăda dmăvƠoăcácăli th t nhiênăsnăcó, laoăđngăgiáăr hay đuătămƠă
cn phiăcóănhngăchínhăsáchătp trungănơngăcaoănngăsutălaoăđng. Theo Porter (2008),
nng sut là nhân t quyt đnh quan trng nht ca mc sng dài hn và là nguyên nhân
sâu xa ca thu nhp bình quân đu ngi.  tng trng nng sut bn vng đòi hi nn
kinh t phi liên tc t nâng cp mình
5
. Vìă vy, tnhă Khánhă Hòaă cn phiă đánhă giáăli
NLCT caămìnhănhmăđaăraănhngăchínhăsáchăđuătătpătrungăhnăvƠoăcácălnhăvcăcóă
NLCT caoăđ nơngăcaoănngăsut, toăraăđng lcăphátătrinălơuădƠiăchoănn kinh t ca
tnh,ăquaăđó nơngăcaoăthuănhp vƠămang li s thnhăvngăchoăngiădơn.
1.2 Mcătiêuănghiênăcu
 tƠiăs tinăhƠnhăphơnătíchăcácăyu t quytăđnh NLCT ca tnhăKhánhăHòaăđ xácă
đnh nhng th mnh toănênăđng lcăhayăđim yu cn tr s tngătrng ca tnh. Da
vƠoăkt qu trên,ăđ tƠi s nghiênăcu đ xutăcácăgiăỦăchínhăsáchănhm khc phc nhng
đim yuăvƠăphátăhuyănhng th mnhănơngăcaoăNLCTăchoătnhăKhánhăHòa.
1.3 Cơuăhiănghiênăcu

1. NLCT ca TnhăKhánhăHòaăđang  mcăđ nƠo?
2. NhngăchínhăsáchănƠoăcn thc hinăđ nơngăcaoăNLCTăcho tnhăKhánhăHòa?

5
TríchătrongăVăThƠnhăT AnhăvƠăđ.t.gă(2011).
3
1.4 Phngăphápănghiênăcu
 tƠiăs dngăphngăphápănghiênăcuăđnhătínhădaătrênălỦăthuyt v NLCT ca
Michael E. Porter (2008) đc chnh sa biăVăThƠnhăT Anh (2013) choăphùăhp vi
điu kinăđaăphngă Vit Nam. KháiănimăcóăỦănghaănhtătrongăkhungălỦăthuytănƠyăv
NLCTăđóălƠăkh nngăs dngăcácăngun lc snăcóăcaăđaăphngămtăcáchăhiu qu
nht,ăhayănóiăcáchăkhácălƠănngăsut s dngăcácăngun lcănhăvn,ăđtăđai,ăconăngi,ăầă
s lƠăyu t toănênăs giƠuăcóăchoăđaăphngăv mt lơuădƠi.ăDoăđó,ăNLCTăca mtăđa
phngă s đc quytă đnh biă baă nhómă nhơnă t: (i) Li th t nhiênă snă cóă caă đa
phng,ă(ii)ăNLCTă cpăđ đaăphngăvƠ,ă(iii)ăNLCTă cpăđ doanh nghip. Tácăgi s
dng ngun d liu th cp thu thp t Tng cc thngăkê (TCTK), Cc thngăkêă(CTK)
đaăphng,ăthôngătinăt cácă báoă cáoă hƠngă nm,ă báoăcáoăchuyênăngƠnhăcaă cácă s ban
ngƠnhăvƠăcácănghiênăcuăcóăliênăquanăđ đánhăgiáăli th ca nhngănhómănhơnăt nƠy.
Hìnhă1.1 Cácănhơnăt quytăđnh NLCT caăđaăphng

Ngun: Porter (2008), đc điu chnh bi V Thành T Anh (2013).
Nhómănhơnăt (i) Li th t nhiênăcaăđaăphngăbaoăgmăcácăyu t nhăv tríăđaălỦ,ă
tƠiănguyênăthiênănhiên,ădinătích,ăquyămôădơnăs caăđa phng,ăầăNhómănhơnăt nƠyălƠă
4
nhngăđuăvƠoăt nhiênănhăhngăđn vic cnh tranh caăđaăphngăcngănhăchoăhot
đng caăcácădoanhănghipătrongăđaăphngăđóă(VăThƠnhăT AnhăvƠăđ.t.g,ă2011).ă
Nhómănhơnăt (ii) NLCT  cpăđ đaăphng,ăhayăcònăgiălƠăNLCT  cpăđ vămôălƠă
nhng yu t toănênămôiătrng hotăđng cho doanh nghip, bao gmăcácăyu t v h
tng k thut, h tngăvnăhóa,ăgiáoădc, y t vƠăcácăchínhăsáchăkinhăt caăđaăphngănhă
chínhăsáchătƠiăkhóa,ătínădng,ăcăcu kinh t.  phnănƠy,ătácăgi s s dng ngun d liu

th cp t Niênăgiámăthngăkêă(NGTK) VităNamăvƠăKhánhăHòa,ăcùngăviăcácăbáoăcáoă
hƠngănmăcaăcácăcăquanăbanăngƠnhătrongătnh nhmăphơnătíchăhin trngămôiătrng hot
đngăchoăcácădoanhănghip trong tnh.
Nhómănhơnăt (iii) NLCT  cpăđ doanh nghip,ăhayăcònăgiălƠăNLCTă cpăđ vi
môăbaoăgmă cácăyu t trìnhăđ phátătrin ca cmăngƠnh,ăchtălngămôiătrng kinh
doanhăvƠăđ tinh vi ca doanh nghip.ăNhơnăt môiătrng kinh doanh s đcătácăgi đánhă
giáăthôngăquaăch s NLCT cp tnhă(PCI)ădoăPhòngăThngămiăvƠăCôngănghip Vit
Nam (VCCI) vƠăCăquanăPhátătrin Quc t Hoa K hpătácănghiênăcu.ăNhơnăt trìnhăđ
phátătrin cmăngƠnhăs đcătácăgi đánhăgiáădaătrênătcăđ tngătrng, t trng so vi
c nc, s tp trung v mtăđaălỦăvƠătínhăliênăkt giaăcácădoanhănghip trong cmăngƠnhă
thôngăquaăd liu thngăkêăth cp v snălng, tcăđ tngătrngăvƠăcácănghiênăcu
khácăcóăliênăquanăti cmăngƠnhătrongătnhăKhánhăHòa.ăNhơnăt hotăđngăvƠăchinălc
ca doanh nghip s đcătácăgi phơnătíchădaătrênăquyămôădoanhănghipăvƠănhng hot
đng kinh t caăcácădoanhănghip nhmăđánhăgiáăcácăđiu kin ni ti ca doanh nghip
nhă trìnhă đ qună lỦ,ă chină lc cnhă tranh,ă laoă đngă cóă k nng,ă ầă giúpă choă doanhă
nghipăcóăkh nngăci tinănngălcăđ đtăđc mcănngăsut cao nht.
1.5 Cuătrúcăca lunăvn
Lunăvnăs bao gm 5 chng.ăChngăđuătiênăgii thiu bi cnhăchínhăsách,ămc
tiêu,ăcơuăhiăvƠăphngăphápănghiênăcu.ăChngă2 trìnhăbƠyăthc trngăphátătrin kinh t
caăKhánhăHòaătrongănhngănmăvaăquaăthôngăquaăcácăch tiêuăphnăánhătìnhăhìnhăkinhăt
- xưăhi, mcănngăsutăvƠăcácăch tiêuătrungăgianăkhác.ăChngă3 phơnătíchăcácăyu t
quytăđnh NLCT tnhăKhánhăHòa,ăquaăđó đánhăgiáămcăđ NLCT ca tnhăKhánhăHòa.
Chngă4 đánhăgiáătimănngăphátătrinăvƠătácăđngăliênăquanăca cácăcmăngƠnh.ăChngă
5 s kt lun vƠăđaăraăcácăkin ngh chínhăsách.
5
CHNGă2.
HIN TRNGăPHÁTăTRIN KINH T TNHăKHÁNHăHọA
2.1 Cácăch tiêuăphnăánhămcăđ phátătrin kinh t
2.1.1 Tng sn phm quc ni (GDP), thu nhp bình quân đu ngi
Giaiăđon 2001-2013, nn kinh t ca tnhătngătrng nhanh vi tcăđ trungăbìnhă

hƠngănmălƠă10,1%, gpări so vi mcătngătrungăbìnhăca c ncălƠă6,8%. Trong đó,
giaiă đon 2001-2010 GDPă có tcă đ phátă trin rt nhanh vi mcă tngă bìnhă quơnă
10,7%/nm,ăsauăđóăsuyăgim nhanhăchóngătrongăgiaiăđon t 2011-2013, ch cònă mc
khong 8,2%.
Hìnhă2.1 Tcăđ tngăGDPăgiaiăđon 2001-2013
6


Ngun: TCKT, NGTK Vit Nam các nm 2005, 2011, 2012, 2013 và CTK Khánh Hòa,
NGTK các nm 2005, 2011, 2012 và Tình hình kinh t xụ hi tnh Khánh Hòa nm 2013.
Mcădùătcăđ tngătrng kinh t kháănhanhăvƠ có GDPăbìnhăquơnăđuăngiăcaoăhnă
mcătrungăbìnhăc nc
7
,ănhngăthu nhpăbìnhăquơnăđu ngi caăKhánhăHòaăvn thp
hnămcăbìnhăquơnăca c nc. Nmă1999,ăthu nhpăbìnhăquơnăđuăngi caăKhánhăHòaă

6
Nmă2002-2011ăđcătínhăda trênăgiáăsoăsánhă1994,ănmă2012-2013 daătrênăgiáăsoăsánhă2010.ă
7
Theo NGTK VităNamăvƠăKhánhăHòaănmă2012,ăGDPăbìnhăquơnăđuăngi caăKhánhăHòaălƠă39,3ătriu
đng/ngiăvƠăca c ncălƠă36,6ătriuăđng/ngiă(giáăthc t).
2,00%
4,00%
6,00%
8,00%
10,00%
12,00%
14,00%
KhánhăHòa
Cănc

6
cao hnămcătrungăbìnhăc ncăthìăđnănmă2012ăs tinănƠyăch cònăbng 95% so vi c
nc. Mcădùămc thu nhpănƠyăcaoăhnăbìnhăquơnăvùng DHNTB nhngăliăcáchăbităkháă
ln so viăƠăNngăvƠăkhongăcáchăcƠngălúcăcƠngăln. Nmă1999ămc thu nhpăbìnhăquơnă
đuăngi ca haiăđaăphngănƠy lƠătngăđngănhauăthìăđnănmă2012,ăthu nhpăbìnhă
quơnăđuăngi caăKhánhăHòaăch cònăbng 66% so viăƠăNng.
Hìnhă2.2 Thu nhpăbìnhăquơnăđuăngiăgiaiăđon 1999-2012

Ngun: TCTK, VHLSS các nm 1999, 2012.
Thu nhpătngăchmăcóăkh nngălƠmăhn ch sc mua, suy gim tng cu trong tnh,
đng thiălƠănguyênănhơnăquan trngăthúcăđy s ắchyămáuăchtăxám”,ăkhôngăthuăhútă
đc ngunănhơnălcătrìnhăđ caoăvƠăquaăđóălƠmăgim tcăđ tngătrng kinh t, khin
choăchênhălch mc sng so viăcácăđaăphngăkhácăcƠngăb dưnărng.
2.1.2 C cu kinh t
Căcu kinh t ca tnhăKhánh Hòaăchuyn dchătheoăhngătngăt trngăcôngănghip
ậ dch v mtăcáchărõărt.ăNmă2001,ănôngănghip vnăcònăchim 24,4%ăGDPănhngăđn
nmă2012 đưăgim gn mt na, ch cònă12,8% GDP. Tuyănhiên,ăs chuyn dchăcăcu
kinh t ca tnhăcóăs khácăbităkháărõăqua tngăgiaiăđon.ăTrongăgiaiăđon 2001-2007,ăcă
cu kinh t chuyn dch sang c côngănghip vƠădch v,ătrongăđóăt trngăcôngănghip
0
500
1.000
1.500
2.000
2.500
3.000
3.500
1999 2002 2004 2006 2008 2010 2012
Nghìn đng
/ngi/tháng

KhánhăHòa VùngăDHNTB
Cănc ƠăNng
7
tngănhanhăhnăt 37,4%ănmă2001ălênă41,6%ănmă2007, tcălƠăhnă4,2% trong khi t
trng dch v tngăchmăhn  mc 2,7%.ăGiaiăđon 2007-2012ăthìăs chuyn dchăcăcu
kinh t đưăgnănhăđng li  khu vcăcôngănghipăvƠăchuynăsangăhng dch v nhiu
hnăkhiăt trng khu vc dch v tngăt 40,9%ănmă2007 lênăđn 45,2%ănmă2012,ătrongă
khi t trng côngănghip ch tngăcóă0,4%ătrongăgiaiăđonănƠy.
Hìnhă2.3 Căcu GDP giaiăđon 2001-2012

Ngun: CTK Khánh Hòa, NGTK các nm 2011, 2012.
Cóăth nhn thyăđc mt s đcăđim quan trng ca nn kinh t KhánhăHòaăquaăs
chuyn dchăcăcu kinh t nhătrên.ăTh nht, s chuyn dch gnănhădng liăđi vi
khu vcăcôngănghipătrongăgiaiăđon gnăđơyăchng t tcăđ tngătrng ca khu vcănƠyă
đưăđt mc gnăbưoăhòa.ăNhng li th trongăgiaiăđonăphátătrinătrcăđóăgnănhăhtăphát
huyătácădng trong vicăthúcăđyătngătrng.ăDoăđó, cn phiăcó nhng thayăđi trong
phngăthc sn xut thì khu vcănƠyămi tngătrng nhanh tr li. Th hai, khu vc
côngănghipătngătrng chmăđưătoăraăápălc chuyn dchălaoăđng v phíaănôngănghip
vƠădch v.ăTrongăkhiăcôngănghipălƠăkhuăvcăcóănngăsutălaoăđng cao nht tnhăKhánhă
Hòaăthìăs chuyn dchălaoăđngăắngc”ănhăvyăcƠngălƠmăsuyăgimătngătrngănngă
sutălaoăđng,ăquaăđóăkéoătheoăs st gim caătngătrng kinh t trongăgiaiăđon nƠy.
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%

90%
100%
Nôngănghip Côngănghip Dchăv
8
Hìnhă2.4 Laoăđngăcóăđnă31/12ăhƠngănm

Ngun: CTK Khánh Hòa, NGTK các nm 2011, 2012.
2.2 Cácăch tiêuăphnăánhănngăsutălaoăđng
2.2.1 Nng sut lao đng theo khu vc kinh t
Khu vcăcóănngăsutălaoăđng cao nhtălƠăcôngănghip, k đnălƠădch v vƠăthp nht
lƠănôngănghip.ăTheoăxuăhngăcôngănghipăhóaăchungăca c nc, nngăsutălaoăđng
ca khu vcănôngănghip  KhánhăHòaăgim dnăquaăcácănmăthì nngăsutălaoăđng ca
côngănghip vƠădch v tngănhanhăchóngăcƠngălƠmăgiaătngăkhongăcáchăgia nngăsut
laoăđng cácăkhuăvc. Trongăđó,ăkhu vc dch v cóătcăđ tngătrng nhanh nht trong
giaiăđon 2008-2012 vi mcătngătrngătrungăbìnhăhƠngănmălƠă10%,ătrongăkhiătcăđ
tngătrng nngăsutălaoăđng ca khu vcăcôngănghip lƠă8,4% cònăkhuăvcănôngănghip
gimătrungăbìnhă4,1%ăhƠngănm.ăNuănhănmă2008,ăkhu vcăcôngănghip cóănngăsut
laoăđng cao gp hnă2 ln khu vc dch v vƠăgp 4 ln nôngănghip thìăđnănmă2012,ă
nngăsutălaoăđng ca khu vcăcôngănghip tuy vn cao gp gn 2 ln dch v nhngăđưă
gp hnă7ăln so vi khu vcănôngănghip.
50.000
100.000
150.000
200.000
250.000
300.000
2008 2009 2010 2011 2012
Ngi
Nôngănghip Côngănghip Dchăv
9

Hìnhă2.5 Nngăsutălaoăđng
8
phơnătheoăkhuăvc kinh t (giáă1994)

Ngun: CTK Khánh Hòa, NGTK các nm 2011, 2012.
2.2.2 Ngun gc tng trng nng sut
S dngăphngăphápăphơnătíchădch chuyn cu phn
9
đ xemăxétăđóngăgópăcaăcácă
hiu ngătnh,ăhiu ngăđngăvƠăhiu ng niăngƠnhăvƠoătngătrngănngăsut ca nn
kinh t. Kt qu tínhătoánăchoăthy ngun gcătngătrngănng sutăgiaiăđon 2008-2012
đn ch yu t hiu ng niăngƠnh.ăTrongăkhiăđó,ăhiu ngătnhăvƠăhiu ngăđng liăkéoă
nngăsutăđiăxung. iuănƠyăchng t đng lcătngătrngănngăsutăđn t s ci thin
nngăsutălaoăđngătrongăcácăngƠnhăvƠăs chuyn dchăcăcuălaoăđng trong tnhăKhánhă
Hòaăli lƠmăhn ch s tngătrngănƠy.

8
cătínhăbng GDP theo giáăsoăsánhă1994ăbìnhăquơnătrênămtălaoăđng 15 tui tr lênăđangălƠmăvic.
9
Chi tit  ph lc 4.
0,00
5,00
10,00
15,00
20,00
25,00
30,00
35,00
40,00
45,00

50,00
2008 2009 2010 2011 2012
triu đng/lao đng
Nôngănghip
Côngănghip
Dchăv
10
Hìnhă2.6 Phơnătáchăngun gcătngătrngănngăsut

Ngun: Tính toán t NGTK tnh Khánh Hòa các nm 2011, 2012.
2.3 Cácăkt qu kinh t trung gian
2.3.1 Xut nhp khu
Cánăcơnăthngămi ca tnhăluônăluônăthngădătrongăgiaiăđon 2001-2012. Tng kim
ngch xut nhp khu ca tnh vnătngătrngăquaăcácănm,ătrongăđóăgiaiăđon 2001-2008
tngătrngăđuăđn vi tcăđ trungăbìnhă13,93%/nmăthìăgiai đon 2009-2012 liătngă
trngănhanhăchóngăvi tcăđ gpăđôiălƠă26,66%/nm.ăTng kim ngch xut nhp khu
nmă2012ăđưăgpăđôiăsoăviănmă2009ăvƠăhnăgp 5 ln so viănmă2001ă(hìnhă2.7). S
tngătrngăđt bin ca kim ngch xut nhp khuătrongăgiaiăđon 2009-2012 phn lnălƠă
nh s đóngă gópă caă ngƠnhă đóngă tƠu.ă K t nmă 2009,ă nhƠă máyă đóngă tƠuă Hyundaiă
VinashinăđưăhoƠnăthƠnhăđóngămiăvƠăxut khuăcácăloiătƠuăbin. Tng cngăđưăcóă31ăconă
tƠuăti trng t 37.000 tn ti 82.000 tnăđc xut khu trong giai đonănƠy.
-1,06
-0,81
7,35
-4,00
-2,00
0,00
2,00
4,00
6,00

8,00
HiuăngăniăngƠnh
Hiuăngăđng
Hiuăngătnh
11
Hìnhă2.7 Kim ngch xut nhp khu

Ngun: CTK Khánh Hòa, NGTK các nm 2011, 2012.
Trongăcăcu xut khu, thy snălƠămtăhƠngăchim t trng ln nhtătrongăgiaiăđon
2006-2008, khongă65%ăgiáătr xut khuătrongăgiaiăđonănƠy,ăvƠăgim dn t trng trong
giaiăđonăsauăđóăbiăhƠngăcôngănghip nng.ăTrongăgiaiăđon 2009-2012, thy snăvƠăhƠngă
côngănghip nngăđưăchim phn ln t trng xut khu ca tnhăkhiă75%ăgiáătr xut khu
nmă2012ălƠăt hai mtăhƠngănƠy.
Hìnhă2.8 Căcuăgiáătr hƠngăxut khu

Ngun: CTK Khánh Hòa, NGTK các nm 2011, 2012.
0
200
400
600
800
1.000
1.200
1.400
1.600
1.800
2.000
triu USD
Trăgiáăxutăkhu
Trăgiáănhpăkhu

Tngăkimăngch
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
Khác
HƠngăthyăsn
HƠngălơmăsn
HƠngănôngăsn
HƠngăCNănhăvƠăTCN
HƠngăCNănngăvƠăKS
12
Trongăkhiăđó,ăcácămtăhƠngănhp khu ch yu vn lƠămáyămóc,ădng c, thit b vƠă
nguyên,ănhiên,ăvt liuăđ ch bin. Giáătr tngăđt bin ca nhp khuămáyămócăthit b
nmă2011-2012ălƠădoăngƠnhăđóngătƠuănhnăđc nhiuăđnăhƠngătrongăgiaiăđon nƠy.
Hìnhă2.9 Căcuăgiáătr hƠngănhp khu

Ngun: CTK Khánh Hòa, NGTK các nm 2011, 2012.
2.3.2 u t trc tip nc ngoài (FDI)
Tráiăngc viăxuăhng chung ca c nc,ăđóngăgópăca khu vc FDI cho nn kinh
t  KhánhăHòaăngƠyăcƠngăst gim.ăNmă2006,ăkhuăvc FDI chim ti 9,6%ăGDPătoƠnă
tnhăthìăđnănmă2012,ăkhuăvcănƠyăch cònăchim 6,7% GDP (hìnhă2.10).
Tínhăđn cuiănmă2012,ăs d ánăFDIăcònăhiu lc trong tnhăKhánhăHòaălƠă85ăd án,ă

vi s vnăđngăkỦă1,23ăt USD.ăTínhătrungăbìnhăcácăd ánăFDIăvƠoăKhánhăHòaăcóăquyămôă
gnănhănh nht so vi khu vc
10
vƠătp trung phn lnăvƠoăngƠnhăcôngănghip ch bin
vƠăkháchăsn,ănhƠăhƠng (hìnhă2.11).ăPhơnăb caăcácăd ánăFDIăcngăkhôngăcơnăđi, 4 d
ánăcóăs vnăđngăkíăln nhtăđưăchim gn 60% tng s vnăđngăkíăFDI
11
.ăơyălƠănhng
d ánălnămƠăKhánhăHòaăthuăhútăđc daăvƠoăli th t nhiênăsnăcó.

10
Chi tit  ph lc 5.
11
Bao gm 2 d ánăxơyădngănhƠămáyăđóngătƠuăHyundaiăVinashinăvƠăOshimaăShipbuilding,ăd ánăKhuăduă
lchăVơnăPhongăvƠăKhoăxngădu ngoi quanăVơnăPhong.
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
Thcăphm
HƠngătiêuădùng
Nguyên,ănhiên,ăvtă

liu
Máyămóc,ăthităb,ă
dngăc
13
Hìnhă2.10 T trng ca khu vc FDI trong GDP

Ngun: TCKT, NGTK Vit Nam các nm 2007, 2011, 2012 và
CTK Khánh Hòa, NGTK các nm 2011 & 2012.
Hìnhă2.11 Căcu d ánăvƠăvnăđuătăFDI

Ngun: CTK Khánh Hòa, NGTK nm 2012.
4,0%
6,0%
8,0%
10,0%
12,0%
14,0%
16,0%
18,0%
20,0%
2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
Cănc
KhánhăHòa
0,09%
6,20%
0,24%
51,02%
28,10%
10,18%
2,74%

1,43%
CăcuăvnăđuătăFDI
NôngăLơmănghip Thyăsn
CNăkhaiăthácăm CNăchăbin,ăchăto
Kháchăsn,ănhƠăhƠng Vnătiăkhoăbưi,ăthôngătinăliênălc
Thngămi Dchăv
1,10%
8,79%
1,10%
51,65%
18,68%
1,10%
3,30%
14,29%
CăcuăcácădăánăFDI
14
Nghiênă cu ca Nguyn Th Tng Anh vƠă Nguyn Huă Tơm (2013) ch ra rng
nhiu d ánăFDIătp trung  vùngăôngăNamăB vƠăng bng Bc B  giaiăđon 2001-
2007 thìă đnă giaiă đon 2008-2010, ngun vnă FDIă cóă xuă hng chuyn dch v vùngă
Duyênăhi min Trung. óălƠăvì cácănhơnăt thuăhútăngun vn FDI  giaiăđon sau lƠăth
trng miăcóătcăđ tngădơnăs cao,ănhơnăcôngăgiáăr,ăchínhăsáchăđtăđai,ăcungăng dch
v côngăvƠăh tr đƠo toălaoăđng, kt qu hotăđng caăcácădoanhănghipătrênăđaăbƠnă
mƠăbt chp nhng hn ch v căs h tng. Quaăsoăsánhăviăcácătnhăkhácătrongăkhuăvc,
cóăth thy li th soăsánhămƠăKhánhăHòaăcóăđcăđ thuăhútăđuătăncăngoƠiăđưăkhôngă
cònănhiu
12
. iuănƠyăch ra rng cn thit phiăcóăs điu chnhătrongăcôngătácăthuăhútăđu
tăca tnh.
2.3.3 Du lch
LƠăniăni ting v du lchănênălng du kháchătiăKhánhăHòaătngătrngăđuăđn

quaăcácănm,ătrongăđóăt trngăkháchăncăngoƠiăluônăchimăhnă20%.ăNmă2006,ăcóăgn
1,1 triuăltăkháchăđn du lch  KhánhăHòaăthìănmă2012ăs kháchăđnăđưătngăhnăgp
đôiălƠă2,3 triuălt.
Hìnhă2.12 S ltăkháchăduălch

Ngun: CTK Khánh Hòa, NGTK các nm 2011, 2012.

12
Chi tit  ph lc 6.
0
500.000
1.000.000
1.500.000
2.000.000
2.500.000
2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
KháchăVităNam KháchăncăngoƠi
15
Trong đó,ălngăkháchăncăngoƠiăđnăKhánhăHòaăduălchăluônăchim khong 11-16%
so vi c nc cho thyăcácăđaăđim du lch ca tnhăcóăsc hp dn lnăđi viăduăkháchă
ncăngoƠi.ăiuănƠyăth hin qua vic trong khi s ngƠyăcătrúăcaăkháchăncăngoƠiăđn
VităNamăcóăxuăhngăngƠyăcƠngăgimăthìăkháchăduălchăđnăKhánhăHòaăcóăxuăhngăluă
liălơuăhn.ăNmă2006,ăkháchăncăngoƠiăđn VităNamăcătrúătrungăbìnhăkhongă2,8ăngƠyă
thìăđnănmă2011ăch cònăliă1,8ăngƠy,ătrongăkhiăkháchăncăngoƠiăđnăKhánhăHòaăcătrúă
liătngăt 2,4ăngƠyălênă2,6ăngƠyătrongăcùngăgiaiăđonănƠy.
Hìnhă2.13 S ngƠyăcătrúătrungăbìnhăcaăkháchăncăngoƠi

Ngun: TCKT, NGTK Vit Nam các nm 2011, 2012 và
CTK Khánh Hòa, NGTK các nm 2011, 2012.
Mc dùăvy,ăđóngăgópăcaăngƠnhăduălch cho nn kinh t KhánhăHòaăcònăkháăkhiêmă

tn, ch daoăđng trong khong 5,3-5,8% GDP
13
.ăTrongăcăcuădoanhăthuăthìăthuăt thuêă
phòngăvƠăbánăhƠngănăung vn chimăhnă3/4ătng thu caăngƠnhăduălchăvƠăvnăcònăxuă
hngă tng nh quaă cácă nm (hìnhă 2.14). Nghiênă cu th trngă kháchă duă lchă Khánhă
Hòa
14
cngăchoăthyăcóăs chênhălch rt ln gia yu t phong cnh, chtălngăkháchăsn
viăcácădch v giiătrí,ăphongăcáchăphc v mƠămôiătrngă(hìnhă2.15).ăQuaăđơyăcóăth
thyămôăhìnhăhotăđng du lch  KhánhăHòaăvnăcònăđnăđiu,ătngătrngătrênăb rng
da phn lnăvƠoăs giaătngăs lngăkháchăduălch. Nuănhăcóăth khaiăthácăttăhnăv
mt chiuăsơu,ăngƠnh du lchăKhánhăHòaăcóăkh nngăphátătrinănhanhăchóngăvƠăđóngăgópă
nhiuăhnăchoătngătrng kinh t ca tnh.

13
TheoăNGTKăKhánhăHòaănmă2011,ă2012.
14
S VHTTDLăKhánhăHòaă(2010).
1,50
2,00
2,50
3,00
3,50
2006 2007 2008 2009 2010 2011
Cănc
KhánhăHòa