QUẢN TRỊ RỦI RO LÃI SUẤT TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN NGOẠI THƯƠNG VIỆT NAM CHI NHÁNH QUY NHƠN.PDF

B GIÁO DC ÀO TO
TRNG I HC KINH T THÀNH PH H CHÍ MINH



HUNH QUC VIT



QUN TR RI RO LÃI SUT TI NGÂN HÀNG
THNG MI C PHN NGOI THNG VIT
NAM CHI NHÁNH QUY NHN


Chuyên ngành: Tài chính – Ngân hàng
Mã s: 60340201



LUN VN THC S KINH T




NGI HNG DN KHOA HC:
GS.TS. NGUYN THANH TUYN

TP. H CHÍ MINH - NM 2013

LI CAM OAN

Tôi xin cam đoan lun vn này là do chính tôi thc hin. Các thông tin, s
liu trích dn trong lun vn có ngun gc đáng tin cy.

Tác gi
Hunh Quc Vit
MC LC
TRANG PH BÌA
LI CAM OAN
MC LC
DANH MC CÁC CH VIT TT
DANH MC CÁC HÌNH V VÀ BNG BIU
LI M U
Chng 1: C s lý lun v qun tr ri ro lãi sut ti ngân hàng thng mi 1
1.1 Tng quan v lãi sut 1
1.1.1 Khái nim lãi sut 1
1.1.2 Phân loi lãi sut 1
1.1.3 Các nhân t nh hng đn lãi sut 2
1.2 Ri ro lãi sut trong hot đng kinh doanh ca ngân hàng 4
1.2.1 Khái nim ri ro lãi sut 4
1.2.2 Nguyên nhân ca ri ro lãi sut 4
1.2.3 Các hình thc và nh hng ca ri ro lãi sut 5
1.3 Các mô hình đo lng ri ro lãi sut 6
1.3.1 Mô hình đnh giá li 6
1.3.2 Mô hình kì hn đn hn 10
1.3.3 Mô hình thi lng 11
1.4 Qun tr ri ro lãi sut ti ngân hàng thng mi 14

1.4.1 Mc tiêu qun tr ri ro lãi sut 14
1.4.2 S cn thit ca qun tr ri ro lãi sut ti ngân hàng 15
1.4.3 Quy trình qun lý ri ro lãi sut 15
1.4.4 Phng pháp qun lý ri ro lãi sut 16
Kt lun chng 1 21
Chng 2 : Thc trng v qun tr ri ro lãi sut ti Ngân hàng Thng mi c phn
Ngoi thng Vit Nam Chi nhánh Quy Nhn giai đon 2010 – 2012 22
2.1 Gii thiu v Ngân hàng Thng mi c phn Ngoi thng Vit Nam Chi
nhánh Quy Nhn 22
2.1.1
Quá trình hình thành và phát trin ca Ngân hàng TMCP Ngoi thng Vit
Nam Chi nhánh Quy Nhn 22
2.1.2
C cu t chc và b máy qun lý ca Ngân hàng TMCP Ngoi thng Vit
Nam Chi nhánh Quy Nhn 22
2.1.3 Tình hình hot đng ca Ngân hàng TMCP Ngoi Thng Vit Nam Chi
nhánh Quy Nhn giai đon 2010 – 2012 25
2.2 Thc trng qun lý ri ro lãi sut ti Ngân hàng TMCP Ngoi thng Vit Nam
Chi nhánh Quy Nhn 28
2.2.1 Tình hình lãi sut trong giai đon t 2010 -2012 28
2.2.2
Công tác qun tr ri ro lãi sut ti Ngân hàng TMCP Ngoi thng Vit Nam
Chi nhánh Quy Nhn 32
2.3 ánh giá công tác qun tr ri ro lãi sut ti Ngân hàng TMCP Ngoi thng
Vit Nam Chi nhánh Quy Nhn 42
2.3.1 Nhng kt qu đt đc 42
2.3.2 Nhng hn ch 43
2.3.3 Nguyên nhân ca nhng hn ch 44
Kt lun chng 2 47
Chng 3 : Mt s gii pháp qun tr ri ro lãi sut ti ngân hàng TMCP Ngoi

thng Vit Nam Chi nhánh Quy Nhn 48
3.1 nh hng qun lý ri ro lãi sut ti Ngân hàng TMCP Ngoi thng Vit
Nam 48
3.1.1 nh hng chung ca Vietcombank 48
3.1.2 nh hng qun tr ri ro lãi sut 51
3.2 Gii pháp tng cng qun lý ri ro lãi sut ti Ngân hàng TMCP Ngoi thng
Vit Nam Chi nhánh Quy Nhn 52
3.2.1. Nâng cao nhn thc v qun tr ri ro lãi sut ca Ban lãnh đo ngân hàng
52
3.2.2. Tách bch b máy qun lý ri ro 52
3.2.3 V chính sách qun lý lãi sut ti VCB Quy Nhn 53
3.2.4 ng dng công c đo lng ri ro lãi sut phù hp và mang tính chính xác
cao 53
3.2.5 Hoàn thin h thng thông tin trong ngân hàng 53
3.2.6 Phát trin công tác d báo lãi sut 54
3.2.7 Tng cng trin khai các nghip v phái sinh lãi sut 54
3.2.8 y mnh công tác kim tra ni b đi vi ri ro lãi sut 55
3.2.9 Nâng cao cht lng ngun nhân lc 55
3.3 Mt s kin ngh 56
3.3.1 Kin ngh đi vi Chính ph 56
3.3.2 Kin ngh đi vi NHNN 57
3.3.3 Kin ngh đi vi ngân hàng thng mi c phn ngoi thng Vit Nam .58
Kt lun chng 3 60
Kt lun chung 61
TÀI LIU THAM KHO
DANH MC CÁC CH VIT TT

ALCO: y ban qun lý Tài sn N Có
Ernst & Young: Công ty Trách nhim hu hn Ernst & Young Vit Nam
IS GAP: (Interest – rate sensitive gap) khe h nhy cm lãi sut

ISA: (interest – rate sensitive assets) Tài sn có nhy cm vi lãi sut
ISL: (interest – rate sensitive liabities) Tài sn n nhy cm vi lãi sut
ISR: (interest sensitive ratio) T l nhy lãi sut
NHNN: Ngân hàng Nhà nc
NHTM: Ngân hàng Thng mi
NNL: N nhy lãi
TMCP: Thng mi c phn
TSNL: Tài sn nhy lãi
VCB: Ngân hàng Thng mi c phn Ngoi thng Vit Nam
VND: ng Vit Nam

DANH MC CÁC HÌNH V VÀ BNG BIU

Hình 2.1 S đ t chc b máy ca VCB Quy Nhn 23
Bng 2.1 Tình hình hot đng tín dng ca VCB Quy Nhn t 2010 – 2012 25
Bng 2.2 Tình hình huy đng vn ca VCB Quy Nhn t 2010 – 2012 26
Bng 2.3 Kt qu hot đng kinh doanh ca VCB Quy Nhn t 2010 – 2012 27
Bng 2.4 Din bin các loi lãi sut nm 2010 28
Bng 2.5 Din bin các loi lãi sut nm 2011 30
Bng 2.6 Din bin các loi lãi sut nm 2012 31
Bng 2.7 Báo cáo khe h nhy cm lãi sut ca VCB Quy Nhn
ngày 31/12/2010 35
Bng 2.8 Báo cáo khe h nhy cm lãi sut ca VCB Quy Nhn
ngày 31/12/2011 37
Bng 2.9 Báo cáo khe h nhy cm lãi sut ca VCB Quy Nhn
ngày 31/12/2012 39

LI M U
1. S cn thit ca đ tài.
Trong xu hng t do hóa, toàn cu hóa kinh t và quc t hóa các lung tài

chính đã làm thay đi cn bn h thng ngân hàng. Vì vy, hot đng kinh doanh
tr nên phc tp hn và áp lc cnh tranh gia các ngân hàng ln hn và cùng vi
nó, mc đ ri ro cng ngày càng tng lên. T khi nn kinh t Vit Nam chuyn
mình t nn kinh t tp trung sang nn kinh t th trng có s qun lý ca nhà
nc theo đnh hng xã hi ch ngha, lãi sut tr thành công c qun lý v mô ca
nhà nc. Lãi sut đã góp phn kim ch lm phát cng nh kích thích tng trng
và phát trin kinh t trong công cuc đi mi ca đt nc. Trong quá trình phát
trin ti các ngân hàng thng mi  nc ta, ri ro tim n v lãi sut vn luôn là
mt đ tài nóng bng.
Ri ro lãi sut là mt trong nhng nguyên nhân quan trng gây nên s yu
kém ca ngân hàng. S tác đng trc tip ca thay đi lãi sut lên kh nng sinh li
hoc chu thit hi ca ngân hàng là lý do khin cho vic qun lý ri ro lãi sut tr
thành cp thit đi vi các ngân hàng thng mi Vit Nam.  tài này đc thc
hin nhm nghiên cu v ri ro lãi sut, bin pháp phòng nga ri ro lãi sut góp
phn hoàn thin công tác qun tr loi ri ro này trong ngân hàng.
2. Mc tiêu nghiên cu.
- H thng hoá lý lun v qun tr ri ro lãi sut ti ngân hàng TMCP Ngoi
thng Vit Nam Chi nhánh Quy Nhn
- Phân tích và đánh giá thc trng cht lng qun lý ri ro lãi sut ca ngân
hàng TMCP Ngoi thng Vit Nam Chi nhánh Quy Nhn
- T đó đa ra các gii pháp nhm nâng cao hiu qu qun tr ri ro lãi sut
ca Ngân hàng TMCP Ngoi thng Vit Nam Chi nhánh Quy Nhn trong giai
đon hin nay.
3. i tng và phm vi nghiên cu.
Nghiên cu này đc thc hin ti Ngân hàng TMCP Ngoi thng Vit
Nam Chi nhánh Quy Nhn. Các vn đ v ri ro lãi sut, thc trng qun lý ri ro
lãi sut ti Ngân hàng TMCP Ngoi thng Vit Nam Chi nhánh Quy Nhn trc
bin đng lãi sut, s liu t các nm 2010 – 2012.
4. Phng pháp nghiên cu
Lun vn s dng phng pháp nghiên cu: phng pháp tng hp s liu,

phng pháp đnh tính, phng pháp phân tích, phng pháp đánh giá nhm làm rõ
vn đ nghiên cu.
5. Ý ngha ca đ tài
Làm rõ tm quan trng ca công tác phòng nga ri ro lãi sut trong các
ngân hàng thng mi.
nh hng và kin ngh đ ra gii pháp hoàn thin công tác qun tr ri ro
lãi sut ti ngân hàng TMCP Ngoi thng Vit Nam Chi nhánh Quy Nhn.
6. Kt cu đ tài.
Chng 1: Tng quan qun tr ri ro lãi sut ti ngân hàng thng mi.
Chng 2: Thc trng v qun tr ri ro lãi sut ti Ngân hàng TMCP Ngoi
thng Vit Nam Chi nhánh Quy Nhn.
Chng 3: Mt s gii pháp qun tr ri ro lãi sut ti Ngân hàng TMCP
Ngoi thng Vit Nam Chi nhánh Quy Nhn.
  

CHNG 1: C S LÝ LUN V QUN TR RI RO LÃI SUT TI
NGÂN HÀNG THNG MI.
1.1 Tng quan v lãi sut
1.1.1 Khái nim lãi sut:
Lãi sut là giá c mà ngi đi vay phi tr cho vic s dng vn ca ngi
cho vay trong mt khong thi gian nht đnh. Nu gi s tin vay là tin gc thì
mt t l phn trm tính trên s tin gc mà ngi đi vay phi tr cho ngi cho vay
đc gi là lãi sut. Khi vay mn vn đc thc hin trong mt th trng t do
thì lãi sut phn ánh nhng thay đi ca th trng. Lãi sut đc xem là loi giá c
bn ca th trng tài chính và có nh hng quan trng đn các hot đng kinh t -
tài chính.
1.1.2 Phân loi lãi sut
1.1.2.1 Cn c vào giá tr thc ca tin lãi thu đc
- Lãi sut danh ngha (i
n

): là loi lãi sut tính theo giá tr danh ngha ca tin
t vào thi đim xem xét hay nói cách khác là lãi sut cha loi tr đi t l lm phát
(p).
- Lãi sut thc (i
r
): là loi lãi sut đo lng sc mua ca tin lãi nhn đc.
Lãi sut thc đc tính toán bng vic điu chnh lãi sut danh ngha có tính đn
lm phát.
i
r
= i
n
- p
Vic phân bit lãi sut danh ngha và lãi sut thc có ý ngha rt quan trng.
Lãi sut thc phn ánh chính xác thu nhp thc t t tin lãi mà ngi cho vay nhn
đc hay chi phí thc ca vay tin. Lãi sut thc là ch s tt hn so vi lãi sut
danh ngha đ quyt đnh cho vay và đi vay. Theo tiêu chun ca lãi sut danh
ngha, trong mt giai đon nào đó nu nh lãi sut danh ngha tng lên, thì cho rng
th trng tín dng đang trong trng thái tht cht, bi vì chi phí vay n đt đ. Tuy
nhiên, nu nh tính theo lãi sut thc thì điu này là sai lm. Theo tiêu chun lãi
sut thc, thì chi phí cho vay thc t hoàn toàn thp.
  

1.1.2.2 Cn c vào tính cht ca các khon vay:
- Lãi sut tin gi ngân hàng: là loi lãi sut mà các ngân hàng tr cho các
khon tin gi vào ngân hàng. Lãi sut tin gi ngân hàng có nhiu mc khác nhau
tùy thuc vào các loi tin gi: không k hn, có k hn, tit kim…
- Lãi sut tín dng ngân hàng: là loi lãi sut mà ngi vay vn phi tr cho
ngân hàng khi vay vn t ngân hàng. Lãi sut tín dng ngân hàng có nhiu loi tùy
theo các loi hình cho vay: ngn hn, dài hn, có tài sn đm bo, không có tài sn

đm bo.
- Lãi sut chit khu: là lãi sut đc các ngân hàng thng mi áp dng khi
cho khách hàng vay n di hình thc chit khu các giy t có giá khi cha đn k
hn thanh toán. Lãi sut chit khu đc tính theo t l phn trm trên mnh giá ca
giy t có giá và đc khu tr ngay khi ngân hàng cho khách hàng vay.
- Lãi sut tái chit khu: là lãi sut đc ngân hàng trung ng áp dng cho
các ngân hàng thng mi vay di hình thc chit khu các giy t có giá khi cha
đn k hn thanh toán. Lãi sut tái chit khu này đc tính theo t l phn trm
trên mnh giá ca các giy t có giá và đc khu tr ngay khi cho các ngân hàng
thng mi vay.
- Lãi sut liên ngân hàng: là lãi sut cho vay gia các ngân hàng thng mi
trên th trng liên ngân hàng. Lãi sut liên ngân hàng đc hình thành theo quan
h cung cu vn vay trên th trng liên ngân hàng. Lãi sut này chu s chi phi
bi lãi sut tái chit khu.
- Lãi sut c bn: là lãi sut đc các ngân hàng thng mi s dng đ xây
dng lãi sut kinh doanh. Mi quc gia có quy đnh v lãi sut c bn khác nhau. 
Vit Nam, lãi sut c bn là lãi sut do NHNN công b làm c s cho các t chc
tín dng n đnh lãi sut kinh doanh, đc hình thành trên c s th trng.
1.1.3 Các nhân t nh hng đn lãi sut
1.1.3.1 Mc cung cu v tin t trên th trng: đây là nhân t tác đng trc tip
đn vic hình thành lãi sut trên th trng
Cung tin t là tng th tin t đc s dng đ thanh toán trên th trng.
  

Cu tin t là nhu cu v tin ca các đn v, cá nhân, t chc đ làm phng
tin giao dch, trao đi hàng hóa, dch v.
Khi lng cung ng vn trên th trng tng lên, ln hn nhu cu v vn thì
s khin cho lãi sut gim đi. Còn khi nhu cu vn trên th trng tng lên, ln hn
lng cung vn thì s khin cho lãi sut tng. Nhà nc có th tác đng vào mc
cung và cu tin t này và khng ch lãi sut đ thc hin các mc tiêu kinh t và xã

hi ca mình bng cách làm tng hoc gim lng cung tin trong nn kinh t t đó
làm cho lãi sut gim hoc tng lên.
1.1.3.2 Lm phát k vng
Khi lm phát đc d đoán tng trong mt thi k nào đó, lãi sut s có xu
hng tng. iu này là xut phát t mi quan h gia lãi sut thc và lãi sut danh
ngha.  duy trì lãi sut thc không đi, t l lm phát tng đòi hi lãi sut danh
ngha phi tng lên tng ng. Mt khác, công chúng d đoán lm phát tng s
dành phn tit kim ca mình cho vic d tr hàng hóa hoc các loi tài sn khác
nh vàng, ngoi t mnh hoc đu t vn ra nc ngoài nu có th. Tt c nhng
điu này gây áp lc tng lãi sut trên th trng. T mi quan h này cho thy ý
ngha và tm quan trng ca vic khc phc tâm lý lm phát đi vi vic n đnh lãi
sut, s n đnh và tng trng ca nn kinh t.
1.1.3.3 Chính sách tin t ca Ngân hàng Nhà nc
NHNN áp dng chính sách tng hay gim lãi sut tái chit khu cho các
NHTM, khi đó các NHTM s gim hoc tng nhu cu vn t NHNN. Khi NHNN
tng lãi sut chit khu làm cho các NHTM hn ch vay tái chit khu, lng cung
tin trong lu thông s gim làm cho lãi sut th trng tng.
Ngoài ra, NHNN có th s dng t l d tr bt buc. Khi NHNN tng hay
gim t l d tr bt buc cng tc là tác đng đn lng vn kh dng ca các
ngân hàng thng mi. Gây ra nhng khó khn v ngân qu, hn ch tín dng hay
là s d d vn và tín dng ca các ngân hàng. Nu t l d tr bt buc tng, khin
cho lng vn và tín dng ca các ngân hàng b thu hp khin các NHTM phi tng
lãi sut và ngc li.
  

1.1.3.4 Chính sách thu
Thu thu nhp cá nhân và thu thu nhp doanh nghip luôn có tác đng đn
lãi sut. Khi các loi thu này tng s điu tit đi mt phn thu nhp ca các cá nhân
và t chc cung cp dch v tín dng hay nhng ngi tham gia kinh doanh chng
khoán. Mi ngi đu quan tâm đn thu nhp thc t hn là thu nhp danh ngha.

Do vy, đ duy trì mt mc li nhun thc t nht đnh, h phi cng thêm vào lãi
sut cho vay nhng thay đi ca thu.
1.1.3.5 Chi tiêu ca Chính ph
Bi chi ngân sách  trung ng và đa phng trc tip làm cho cu tin tng
và làm tng lãi sut. Bi chi ngân sách còn tác đng đn tâm lý công chúng v gia
tng mc lm phát và s gây áp lc tng lm phát. Thông thng, Chính ph
thng tài tr cho thâm ht ngân sách bng cách phát hành trái phiu. Lng cung
trái phiu trên th trng tng lên làm cho giá trái phiu có xu hng gim và lãi
sut th trng có xu hng tng.
1.2 Ri ro lãi sut trong hot đng kinh doanh ca ngân hàng.
1.2.1 Khái nim ri ro lãi sut.
Ri ro lãi sut là s thay đi tim tàng v thu nhp lãi ròng và giá th trng
ca vn ngân hàng xut phát t s thay đi ca lãi sut. Trong hot đng qun tr tài
sn – n, ri ro lãi sut luôn luôn là thách thc ln nht, là mi quan tâm hàng đu
ca các nhà qun tr ngân hàng, vì khi lãi sut thay đi, nhng ngun thu nhp ca
ngân hàng t các nghip v tài sn cng nh chi phí tr cho các khon mc ngun
vn đu b nh hng. Bên cnh đó, lãi sut còn tác đng đn th giá ca tài sn và
n, và t đó, tác đng đn th giá ca vn ch s hu ngân hàng.
Lãi sut thay đi có th to ra nhng thu nhp nhng cng có th gây ra
nhng tn tht cho ngân hàng. Th nhng, các ngân hàng li không th kim soát
đc mc đ và xu hng bin đng ca lãi sut. Vi mt mc tiêu li nhun k
vng, ngân hàng ch có th d phóng, phn ng hay điu chnh các hot đng ca
mình theo s bin đng ca lãi sut.
1.2.2 Nguyên nhân ca ri ro lãi sut.
  

1.2.2.1 Khi xut hin s không cân xng v kì hn gia Tài sn và N
Trng hp 1: Kì hn ca Tài sn ln hn kì hn ca N: Ngân hàng huy
đng vn ngn hn đ cho vay, đu t dài hn. Ri ro s tr thành hin thc nu lãi
sut huy đng trong nhng nm tip theo tng lên trong khi lãi sut cho vay và đu

t dài hn không đi.
Trng hp 2: Kì hn ca Tài sn nh hn kì hn ca N: Ngân hàng huy
đng vn có kì hn dài đ cho vay, đu t vi kì hn ngn. Ri ro s tr thành hin
thc nu lãi sut huy đng trong nhng nm tip theo không đi trong khi lãi sut
cho vay và đu t gim xung.
1.2.2.2 Do các ngân hàng áp dng các loi lãi sut khác nhau trong quá trình
huy đng vn và cho vay
Trng hp 1: Ngân hàng huy đng vn vi lãi sut c đnh đ cho vay, đu
t vi lãi sut bin đi. Khi lãi sut gim, ri ro lãi sut s xut hin vì chi phí lãi
không đi trong khi thu nhp lãi gim, dn đn li nhun ngân hàng gim.
Trng hp 2: Ngân hàng huy đng vn vi lãi sut bin đi đ cho vay và
đu t vi lãi sut c đnh. Khi lãi sut tng, ri ro lãi sut s xut hin vì chi phí lãi
tng theo lãi sut th trng, trong khi thu nhp lãi không đi, dn đn li nhun
ngân hàng gim.
1.2.2.3 Do t l lm phát d kin không phù hp vi t l lm phát thc t, dn
đn vn ca các ngân hàng không đc bo toàn sau khi cho vay.
Lãi sut cho vay = lãi sut thc + T l lm phát d kin
Khi ngân hàng cho vay vi lãi sut có kèm theo t l lm phát d kin.
Nhng nu sau khi cho vay t l lm phát thc t cao hn so vi t l lm phát d
kin, dn đn li nhun ngân hàng gim.
1.2.3 Các hình thc và nh hng ca ri ro lãi sut.
1.2.3.1 Các hình thc ca ri ro lãi sut.
Ri ro v giá: phát sinh khi lãi sut th trng tng, giá tr th trng ca các
trái phiu và các khon cho vay vi lãi sut c đnh ngân hàng đang nm gi s b
gim giá. Bi vì lãi sut đnh k ca trái phiu và các khon cho vay đã đc n
  

đnh t trc, lãi sut th trng tng làm cho lãi sut ca các trái phiu và các
khon cho vay mà ngân hàng nm gi trc đó tr nên thp hn lãi sut th trng
hin ti, khin chúng b gim giá. Trái phiu và các khon cho vay có thi gian đáo

hn càng dài thì mc gim giá càng ln, nu ngân hàng mun bán đi các tài sn này
thì phi chp nhn tn tht vì giá tr ca chúng b gim đi so vi trc.
Khi lãi sut th trng gim, giá trái phiu và các khon cho vay vi lãi sut
c đnh mà ngân hàng đang nm gi s tng. Bi lãi sut đnh k ca trái phiu và
các khon cho vay đã đc n đnh t trc, lãi sut th trng gim làm cho các
trái phiu c và các khon cho vay vi mc lãi sut cao hn tr nên hp dn hn.
Trái phiu và các khon cho vay có thi gian đáo hn càng dài thì mc đ tng giá
càng cao.
Ri ro tái đu t: là ri ro mà li nhun ca ngân hàng gim do thu nhp t
lãi ca các tài sn đu t thp hn chi phí tái huy đng vn do k hn ca tài sn
đu t ngn hn k hn ca vn huy đng trong điu kin lãi sut th trng gim.
Ví d: khi ngân hàng áp dng cho vay 3 tháng vi lãi sut c đnh và đi vay
12 tháng vi lãi sut c đnh. Trong trng hp này, ngân hàng có th gp ri ro lãi
sut vì sau 3 tháng nu lãi sut th trng gim, ngân hàng phi tip tc cho vay
theo mc lãi sut gim này, trong khi đó vn tr lãi cho khon n ca mình vi lãi
sut c đnh cao hn lãi sut th trng. iu đó tác đng làm cho li nhun ngân
hàng gim, thm chí là âm.
1.2.3.2 nh hng ca ri ro lãi sut đn hot đng kinh doanh ca ngân
hàng:
- Ri ro lãi sut làm tng chi phí ngun vn ca ngân hàng.
- Ri ro lãi sut làm gim thu nhp t tài sn ca ngân hàng.
- Ri ro lãi sut làm gim giá tr th trng ca tài sn và vn ch s hu ca
ngân hàng.
1.3 Các mô hình đo lng ri ro lãi sut.
1.3.1 Mô hình đnh giá li
  

Mô hình đnh giá li đo lng s thay đi giá tr ca tài sn và n khi lãi sut
bin đng da vào vic chia nhóm tài sn và n theo k hn đnh giá li ca chúng.
Ni dung ca mô hình là phân tích các lung tin da trên nguyên tc giá tr ghi s

nhm xác đnh chênh lch gia thu nhp lãi sut t tài sn vi chi phí lãi sut phi
tr cho n sau mt thi gian nht đnh. Phân loi nh trên nhm đa các tài sn và
n v cùng mt nhóm có cùng k hn t đó đo lng s thay đi ca thu nhp ròng
t lãi sut ca các nhóm vi s thay đi lãi sut th trng. Giá tr tài sn và n
trong các nhóm dùng đ tính chênh lch là giá tr lch s, khe h nhy cm lãi sut
(Interest-rate sensitive gap_ IS GAP) đc dùng đ đo lng s nhy cm lãi sut
ca chúng:
Trong đó:
Tài sn nhy cm vi lãi sut (có th đc đnh giá li) bao gm:
- Các khon cho vay có lãi sut bin đi.
- Các khon cho vay ngn hn (hay cho vay thng mi) vi thi hn di n
tháng.
- Các khon cho vay có thi hn còn li di n tháng.
- Chng khoán có thi hn còn li di n tháng (trái phiu chính ph, công
ty, xí nghip…)
- Tin gi trên th trng liên ngân hàng, tin gi không k hn ti ngân
hàng khác (ngân hàng thng mi khác), các khon đu t tài chính có thi hn còn
li di n tháng…
N nhy cm vi lãi sut (có th đc đnh giá li) bao gm:
- Tin gi có lãi sut bin đi.
- Tin gi có k hn và tit kim có k hn thi hn còn li di n tháng.
- Các khon vay ngn hn trên th trng tin t vi thi hn di n tháng
(vay qua đêm, vay tái chit khu thi hn di n tháng).
Khe h


nh

y c


m lãi su

t

= Tài s

n nh

y lãi
–

N


nh

y lãi

(IS GAP) (ISA) (ISL)
  

c đim ca tài sn và n nhy lãi là thi gian đn hn càng ngn thì tính
nhy lãi càng cao.
Mc thay đi li nhun ca ngân hàng:
= (Tng tài sn nhy lãi – Tng n nhy lãi) x Mc thay đi lãi sut
= Khe h nhy cm lãi sut x Mc thay đi lãi sut
Các trng hp có th xy ra khi xác đnh khe h nhy cm lãi sut:
- Khe h nhy cm lãi sut = 0, Tng tài sn nhy lãi = Tng n nhy lãi
Trng hp này lãi sut bin đng tng (hay gim) cng không nh hng
đn li nhun ca ngân hàng, vì mc tng (gim) ca thu nhp lãi và chi phí lãi

bng nhau, do đó ri ro lãi sut không xut hin.
- Khe h nhy cm lãi sut > 0, Tng tài sn nhy lãi > Tng n nhy lãi
Ri ro lãi sut xut hin khi lãi sut th trng gim, làm gim li nhun ca
ngân hàng.
- Khe h nhy cm lãi sut < 0, Tng tài sn nhy lãi < Tng n nhy lãi
Ri ro lãi sut xut hin khi lãi sut th trng tng và làm cho li nhun ca
ngân hàng gim.
Quan h gia khe h nhy cm lãi sut và thu nhp
TÌNH HÌNH IS GAP LÃI SUT THU NHP
IS GAP > 0
(TSNL > NNL)
TNG
GIM
TNG
GIM
IS GAP < 0
(TSNL < NNL)
TNG
GIM
GIM
TNG
IS GAP = 0
(TSNL = NNL)
TNG
GIM
KHÔNG THAY I
KHÔNG THAY I

Nh vy, phng pháp tt nht và đn gin nht đ ngân hàng có th phòng
nga ri ro lãi sut là duy trì khe h nhy cm lãi sut bng 0

Phng pháp qun tr ch đng ri ro lãi sut:
  

 LCH TIN T RI RO KHI BIN PHÁP QUN TR

Tài sn nhy lãi
( lch tích cc)
Lãi sut gim
Gim tài sn nhy lãi
Tng n nhy lãi
N nhy lãi
( lch tiêu cc)
Lãi sut tng
Tng tài sn nhy lãi
Gim n nhy lãi
c đim ca mô hình đnh giá li:
Nguyên tc ca mô hình là da vào thi hn đn hn ca tài sn hay ca các
dòng ngân lu ca tài sn vi nguyên tc tái đu t trong sut k hn đnh giá li,
đó cng chính là k hn d kin có s bin đng lãi sut th trng; nhà qun tr
ngân hàng tính toán mc chênh lch tích ly gia giá tr (lch s) ca tài sn nhy
lãi và n nhy lãi, t đó tính toán đc mc thay đi ca thu nhp ròng.
Trong mô hình này, giá tr tài sn và giá tr n đc xác đnh da trên s
sách ti thi đim tính toán, đo đó hiu ng lãi sut làm thay đi trên vn ch s
hu không xut hin. Nh vy, khi lãi sut thay đi, thì ch có thay đi thu nhp
ròng t lãi sut mà thôi.
Mô hình đnh giá li tng đi đn gin, d xác đnh, trc quan, song vn có
mt s hn ch:
- V hiu ng giá tr th trng: phng pháp đnh giá li không s dng giá
tr th trng, do đó nó ch phn ánh mt phn ri ro ca lãi sut đi vi ngân hàng
mà thôi, vì s bin đng ca lãi sut còn nh hng đn giá tr th trng ca tài sn

và danh mc tài sn.
- V đnh k đnh giá tích ly: vic phân nhóm tài sn và n theo mt khung
k hn nht đnh đã phn ánh s sai lch thông tin v c cu tài sn và n trong
cùng mt nhóm. Ví d, tài sn và n có th cùng k hn nhng đc đnh giá vào
hai thi đim khác nhau trong cùng k hn (đu k hn và cui k hn) thì tr nên
không cân xng vi nhau nhng phng pháp đnh giá li li b qua vn đ này.
  

Nu k đnh giá càng ngn, thì nhng hn ch càng nh. Nu đnh giá hàng ngày thì
mô hình phn ánh trung thc hn. Nhng nu đnh giá vi thi k càng dài chng
hn 3 tháng, 6 tháng, 1 nm… thì nhng hn ch càng bc l rõ ràng.
1.3.2 Mô hình kì hn đn hn
Mô hình kì hn đn hn da vào thi hn ca tài sn – n và thi đim đáo
hn ca tài sn – n đ đo lng s bin đng giá tr ca chúng trc s bin đng
ca lãi sut.
 áp dng mô hình k hn đn hn đi vi mt danh mc tài sn, trc ht
ta phi xác đnh đc k hn bình quân ca danh mc tài sn – n, mi tài sn hay
n trong danh mc đu có k hn đn hn riêng bit, và mi chúng chim mt t
trng nht đnh.
M
A
= ∑ M
Ai
W
Ai
M
L
= ∑ M
Li
W

Li

Vi i = 1,n và ∑ M
Ai
= ∑ M
Li
= 100%
Trong đó :
- M
Ai
là k hn đn hn ca tài sn th i, tài sn này chim t trng W
Ai
trong
nhóm tài sn có.
- M
Li
là k hn đn hn ca n th i, n này chim t trng W
Li
trong danh
mc n.
- M
A
và M
L
là k hn đn hn trung bình ca tt c các tài sn và tt c các
n trong bàng cân đi tài sn ngân hàng.
c đim ca s bin đng giá tr (danh mc) tài sn – n trong mô hình:
- Mi s gia tng hoc gim ca lãi sut th trng đu dn ti mt s gim
hoc tng giá tr danh mc tài sn và giá tr danh mc n ca ngân hàng.
- K hn đn hn (trung bình) ca danh mc tài sn và danh mc n có thu

nhp c đnh càng dài thì khi lãi sut th trng thay đi (tng hoc gim), giá tr
ca chúng bin đng càng ln.
- Lãi sut th trng thay đi, k hn ca danh mc tài sn hoc n càng dài
thì mc đ bin đng giá tr ca chúng càng gim.
  

Nh vy nh hng ca lãi sut lên bng cân đi tài sn ph thuc vào mc
đ và tính cht ca s không cân xng k hn gia danh mc tài sn và danh mc
n. Có ngha là nhân t quyt đnh cho s nh hng là chênh lch gia k hn đn
hn bình quân ca tài sn và k hn đn hn bình quân ca n.
Mt khác, trong bng cân đi tài sn ngân hàng, chênh lch gia giá tr tài
sn và giá tr n (A – L) chính là giá tr vn t có hay vn c phn ca ngân hàng
(E), tt c các giá tr này đc đo lng bng giá tr th trng.
E = A – L
∑E = ∑A - ∑L
Ý ngha : Mc thay đi vn t có hay vn c phn bng chênh lch mc thay
đi giá tr tài sn và mc chênh lch giá tr n.
c đim mô hình k hn đn hn :
- Mô hình k hn đn hn là mt mô hình đn gin. V bn cht, phng
pháp tính toán ca mô hình là đnh giá li tài sn tài chính khi lãi sut th trng
thay đi, phng pháp tính da vào nguyên tc chit khu dòng lu kim. Khi lãi
sut th trng thay đi, h s chit khu các dòng tin cng thay đi và do đó làm
thay đi th giá tài sn, hay danh mc tài sn.
- Tài sn tài chính có lãi sut c đnh vi k hn càng dài thì càng bin đng
mnh trc s bin đng mt đn v lãi sut th trng.
- Khong cách chênh lch v k hn gia tài sn và n càng cao thì mc bin
đng đi vi vn t có càng cao.
- Phng pháp tt nht đ phòng nga ri ro lãi sut là cân xng k hn gia
tài sn và n.
1.3.3 Mô hình thi lng.

Thi lng (Duration): thi lng tn ti ca tài sn là thc đo thi gian
tn ti lung tin ca tài sn này, đc tính trên c s các giá tr hin ti ca nó. Khi
lãi sut th trng bin đng thì thi lng (D) là phép đo đ nhy cm ca th giá
tài sn (P).
  

Phng pháp này ch yu da vào chênh lch thi lng gia tài sn vi n
đ đánh giá và kim soát ri ro lãi sut: Mt tài sn tài chính luôn có mt dòng ngân
lu trong sut thi gian tn ti ca nó. Nu dòng ngân lu này đc chit khu v
giá tr hin ti s xác đnh đc thi gian tn ti ca nó – đó chính là thi lng ca
tài sn tài chính y.
Thi lng (k hn hoàn vn) ca tài sn là thi gian trung bình cn thit đ
thu hi khon vn đã b ra đ đu t, là thi gian trung bình da trên dòng tin
ngân hàng d tính s nhn đc trong tng lai (thu nhp ngân hàng mong đi nhn
đc t các khon cho vay và đu t chng khoán nh thu lãi t cho vay, thu nhp
t lãi đu t chng khoán).
Thi lng (k hn hoàn tr) ca n là thi gian trung bình cn thit đ hoàn
tr khon vn đã huy đng và đi vay, là thi gian trung bình ca dòng tin d tính
s ra khi ngân hàng (nh chi phí thanh toán lãi và vn vay).
Công thc xác đnh thi lng ca mt công c tài chính
Trong đó :
D : Thi lng (k hn hoàn vn hay hoàn tr) ca công c tài chính.
i : K hn khon tin đc thanh toán.
C
i
: Giá tr khon tin d tính đc thanh toán trong k hn i
P : Giá tr hin ti ca công c tài chính
YTM : T l thu nhp khi đn hn ca công c tài chính
K hn hoàn vn đo lng mc đ nhy cm gia giá tr th trng ca
chng khoán đu t (k c khon cho vay) vi s thay đi ca lãi sut, khi lãi sut

th trng thay đi, giá tr th trng ca chng khoán đu t thay đi theo công
thc :
  

Trong đó :

: Phn trm thay đi ca giá th trng
: S thay đi tng đi ca lãi sut

: K hn hoàn vn
Du (-) th hin mi quan h ngc chiu gia giá tr th trng vi lãi sut
ca tài sn tài chính.
 đo lng đc mc chênh lch v thi lng ca tài sn và n trên bng
cân đi tài sn ca ngân hàng, ta có công thc tính thi lng trung bình ca tng
tài sn (hay tng n) nh sau :
Trong đó :

: thi lng ca toàn b tài sn
: thi lng ca toàn b n

: h s đòn by
: tài sn có k hn dài
Kt lun:
Chênh lch gia thi lng tài sn và n đc điu chnh bi t l đòn by
(k) phn ánh s không cân xng v thi lng ca hai v trong bng cân đi tài sn
ngân hàng (D
A
– D
L
) – chênh lch càng ln thì tim n ri ro v lãi sut càng cao.

Quy mô ngân hàng th hin bng tng tài sn A ; quy mô càng ln thì tim
n ri ro đi vi lãi sut càng cao.
Mc đ thay đi lãi sut
càng nhiu thì tim n ri ro đi vi lãi
sut càng cao. Mc đ thay đi ca vn t có cng đc đo lng.
 chng ri ro, chng tn tht, các nhà qun tr ngân hàng phi điu chnh
sao cho chênh lch thi lng điu chnh bng không vì đó là nhân t duy nht
đc đt di s kim soát ca ngân hàng. Vn đ khó khn là  ch h s đòn by
k luôn khác 1 vì đc trng ca hot đng ngân hàng thng mi là tng tài sn A
luôn ln hn tng n L. Do đó nhà qun tr thng s dng mt trong ba cách sau :
- iu chnh D
A
đ bng giá tr D
L
(k đã đc xác đnh trc).
  

- iu chnh c D
A
và D
L
đ có D
A
= D
L
.k (k đã đc xác đnh trc).
- C đnh D
A
đng thi điu chnh c D
L

ln k.
Mô hình thi lng v c bn so vi hai mô hình đnh giá li và mô hình k
hn đn hn là hoàn ho hn trong vic đo lng và kim soát ri ro lãi sut ca các
ngân hàng, do nó đ cp đn yu t thi lng ca tt c các lung tin cng nh k
hn ca tài sn n và tài sn có. Tuy vy, mô hình thi lng khó có kh nng áp
dng trong hot đng ngân hàng, do kh nng kim soát d liu đu vào trong phân
tích, đc bit là trong các ngân hàng có danh mc tài sn Có và tài sn N phc tp.
Vic cân xng thi lng ca hai bên bng cân đi tài sn là rt tn kém.
Mi quan h gia đ lch thi lng, lãi sut và giá tr th trng ca tài sn,
n, vn ch s hu :
D GAP Lãi sut Tài sn N Vn
Dng Tng Gim Gim
Gim
Dng Gim Tng Tng
Tng
Âm Tng Gim Gim
Tng
Âm Gim Tng Tng
Gim
Cân bng Tng Gim Gim
Không đi
Không Gim Tng Tng
Không đi

1.4 Qun tr ri ro lãi sut ti ngân hàng thng mi
1.4.1 Mc tiêu qun tr ri ro lãi sut
Mt trong nhng mc tiêu quan trng ca qun lý ri ro lãi sut là hn ch
ti mc ti đa nhng thit hi t nh hng xu ca bin đng lãi sut đn thu nhp
ca ngân hàng.  đt đc mc tiêu này, ngân hàng cn phi:
  

- Tp trung phân tích nhng tài sn và n nhy cm nht vi s bin đng
ca lãi sut.
- Duy trì c đnh t l thu nhp lãi ròng cn biên (NIM), đm bo NIM phi
đt đc mc đ nht đnh đ bo v thu nhp ca ngân hàng trc ri ro ca lãi
sut.
Nu chi phí huy đng vn tng nhanh hn lãi thu t cho vay và đu t hoc
lãi thu t cho vay và đu t gim mnh nhanh hn chi phí huy đng vn s làm cho
NIM b thu hp li, ri ro lãi sut s ln.
1.4.2 S cn thit ca qun tr ri ro lãi sut ti ngân hàng
Trong hot đng kinh doanh ca các ngân hàng thng mi hin nay, vic
chp nhn ri ro là mt phn tt yu. Hiu qu kinh doanh ca ngân hàng ph thuc
vào mc đ ri ro mà ngân hàng đó chp nhn.
Qun tr ri ro lãi sut trc ht là xác đnh mc đ ri ro lãi sut mà ngân
hàng chp nhn, t đó áp dng gii hn ri ro chp nhn cho các hot đng kinh
doanh ca mình. Làm tt công tác qun tr ri ro lãi sut s làm gim nh hng ca
nhng bin đng đi vi giá tr ca ngân hàng, làm gim kh nng mà ngân hàng
phi đi mt vi nhng khó khn. Vì vy, các ngân hàng thng mi cn đánh giá
đúng vai trò và tm quan trng ca qun tr ri ro lãi sut, t đó có nhng chính
sách phù hp đ duy trì và nâng cao hiu qu kinh doanh ca mình.
1.4.3 Quy trình qun lý ri ro lãi sut
Nhn dng ri ro: ri ro lãi sut là loi ri ro do s bin đng ca lãi sut
gây ra. Có nhiu nguyên nhân gây ra s bin đi ca lãi sut, do đó ngân hàng cn
xác đnh rõ nguyên nhân cng nh chiu hng bin đng ca lãi sut.
o lng ri ro: ng dng các mô hình đ đo lng, tính toán mc đ ri ro
lãi sut. Hin nay mô hình đnh giá li đc nhiu ngân hàng s dng đ đo lng
ri ro lãi sut ti ngân hàng mình.
  

Kim soát ri ro lãi sut: kim tra, kim toán quá trình qun lý ri ro lãi

sut nhm đm bo cho hot đng ca ngân hàng din ra an toàn, hiu qu. ng
thi xác đnh hn mc ri ro lãi sut mà ngân hàng có th chu đc.
1.4.4 Phng pháp qun lý ri ro lãi sut
Mua bo him ri ro lãi sut: Ngân hàng chuyn giao toàn b ri ro lãi
sut cho c quan bo him chuyên nghip.
Áp dng các bin pháp cho vay thng mi (cho vay ngn hn): Khi lãi
sut th trng thay đi theo chiu hng tng, ngân hàng s kp thi tng lãi sut
cho vay.
Áp dng chin lc ch đng trong qun tr ri ro lãi sut: trong trng
hp có th d báo đc lãi sut (có nhiu nhân t nh hng đn lãi sut nh nhu
cu v vn tín dng, t l lm phát d kin, chính sách tin t ca ngân hàng Trung
ng trong tng thi k, chính sách thu, chi tiêu ca Chính ph), d đoán chiu
hng bin đng trong tng lai ca lãi sut đ điu chnh khe h nhy cm lãi sut
và khe h k hn cho hp lý nht:
- Nu d báo lãi sut tng duy trì Khe h nhy cm lãi sut  trng thái
dng (Tài sn nhy cm vi lãi sut > N nhy cm vi lãi sut) và Khe h k hn
âm (K hn hoàn vn trung bình ca tài sn < K hn hoàn tr trung bình ca n) s
làm tng thu nhp và giá tr ròng ca ngân hàng.
- Nu d báo lãi sut gim thì duy trì Khe h nhy cm lãi sut  trng thái
âm (Tài sn nhy cm vi lãi sut < N nhy cm vi lãi sut) và Khe h k hn
dng (K hn hoàn vn trung bình ca tài sn > K hn hoàn tr trung bình ca
n).
Áp dng chin lc qun tr th đng trong trng hp không th d báo
đc chiu hng bin đng ca lãi sut trong tng lai: duy trì Khe h nhy cm
lãi sut và Khe h k hn bng không s không nh hng đn thu nhp và giá tr
ròng ca ngân hàng dù cho lãi sut th trng tng hay gim.
Vn dng các k thut bo him lãi sut nh thc hin hp đng k hn
(Forward), giao sau (Future), quyn chn (Option) và hoán đi (Swap) v lãi sut.