ĐÁNH GIÁ TÁC ĐỘNG CỦA CÁC NHÂN TỐ KINH TẾ VĨ MÔ ĐẾN VN-INDEX TRÊN THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN VIỆT NAM.PDF

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP. H CHÍ MINH


LÊ THANH TÙNG





LUN VN THC S KINH T




TP. HCM NM 2013


B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP. H CHÍ MINH


LÊ THANH TÙNG

ỄNH GIỄ TỄC NG CA CÁC NHÂN T KINH T
V MÔ N VN – INDEX TRÊN TH TRNG CHNG
KHOÁN VIT NAM

CHUYÊN NGÀNH: TÀI CHÍNH - NGÂN HÀNG
MÃ S: 60340201

LUN VN THC S KINH T
NGI HNG DN KHOA HC: PGS. TS BÙI KIM YN


TP. HCM NM 2013
LI CAM OAN


 tài nghiên cu “ánể Ểiá táẾ đnỂ Ếa ẾáẾ nểân t kinể t v mô đn VN –
Index trên tể trnỂ ẾểnỂ kểoán Vit Nam” là đ tài nghiên cu do chính tác gi
thc hin.
 tài này thc hin thông qua vic vn dng các kin thc đã hc, qua tham
kho nhiu tài liu và s tn tình hng dn ca ngi hng dn khoa hc, cùng
vi s góp ý ca các cá nhân, tp th khác.
Lun vn này không sao chép t bt k mt nghiên cu nào khác.
Tôi xin cam đoan nhng li nêu trên đây là hoàn toàn đúng s tht.

Thành ph H Chí Minh, ngày 15 tháng 10 nm 2013




LÊ THANH TÙNG

MC LC
Trang
TRANG PH BÌA
LI CAM OAN

MC LC
DANH MC CÁC CH VIT TT
DANH MC BNG BIU, BIU  VÀ S 
PHN M U
1. Lý do chn đ tài nghiên cu 1
2. Mc đích 1
3. i tng và phm vi nghiên cu 2
4. Phng pháp nghiên cu 2
5. im mi ca đ tài 3
6. Tóm tt ni dung lun vn 3
CHNG 1. TNG QUAN V TỄC NG CA CÁC NHÂN T KINH T
V MÔ N CH S GIÁ C PHIU TRÊN TTCK
1.1 Tng quan v th trng chng khoán 4
1.1.1 Khái nim, phân loi v th trng chng khoán 4
1.1.2 Các hàng hóa trên th trng chng khoán 6
1.1.3 Chc nng ca th trng chng khoán 7
1.2 Tng quan v ch s giá c phiu và tác đng ca các nhân t kinh t v mô đn
ch s giá c phiu 9
1.2.1 Tng quan v ch s giá c phiu 9
1.2.2 Mt s phng pháp tính ch s giá c phiu 9
1.2.3 Tác đng ca mt s nhân t kinh t v mô tác đng lên ch s giá c
phiu 12
1.2.3.1 C s lý thuyt và các nghiên cu trc đây 12
1.2.3.2 Tác đng ca mt s nhân t kinh t v mô lên ch s giá c phiu 16
TÓM TT CHNG 1 23
CHNG 2. THC TRNG V TTCK VIT NAM VÀ ỄNH GIỄ TÁC
NG CA CÁC NHÂN T KINH T V MÔ LểN VN – INDEX
2.1 Thc trng ca th trng chng khoán Vit Nam 24
2.1.1 Giai đon 2001-2005 24
2.1.2 Giai đon bùng n và tng trng 2006-2007 26

2.1.3 Giai đon suy gim và phc hi 2008-2013 30
2.1.4 Mt s hn ch ca ch s giá c phiu VN – Index 37
2.2. ánh giá tác đng ca các nhân t kinh t v mô lên VN - Index 38
2.2.1 Mô hình nghiên cu 38
2.2.1.1 C s la chn mô hình nghiên cu 38
2.2.1.2 Mu nghiên cu và d liu nghiên cu 39
2.2.1.3 Phng pháp nghiên cu 40
2.2.1.4 Mô hình nghiên cu đ xut 40
2.2.1.5 Mô hình toán nghiên cu đ xut 41
2.2.1.6 Mô t và đo lng các bin 41
2.2.2 Phân tích d liu và kt qu nghiên cu 43
2.2.2.1 Phân tích thng kê mô t 43
2.2.2.2 Kim tra tính dng 44
2.2.2.3 Xác đnh đ tr và đng liên kt 47
2.2.2.4 Xác đnh mô hình quan h dài hn gia các bin nghiên cu 49
2.2.3 Kt qu nghiên cu 51
TÓM TT CHNG 2 55
CHNG 3. MT S GII PHÁP NHM PHÁT TRIN TTCK VIT NAM
3.1 i vi hot đng đu t ca nhà đu t 56
3.2 i vi nhà điu hành chính sách, qun lý th trng 58
KT LUN CHUNG 61
TÀI LIU THAM KHO
PH LC

DANH MC CÁC CH VIT TT

ADF (Augemented Dicky-Fuller): Kim đnh ADF (m rng ca kim đnh DF)
CPI (Consume price index): Ch s giá tiêu dùng
DF (Dicky-Fuller): Kim đnh Dicky-Fuller
ECM (Error correction model): Mô hình hiu chnh sai s

Eview (Econometric Views): Phn mm thng kê Eview
EX (Exchange rate of USD): T giá đola M
HOSE (HoChiMinh Stock Exchange): S giao dch chng khoán thành ph H Chí
Minh
HNX (Hanoi Stock Exchange): S giao dch chng khoán Hà Ni
HNX Index: Ch s giá chng khoán sàn Hà ni
IP (Industrial output): Sn lng công nghip
M2: cung tin M2
OLS (Ordinary Least Square): Phng pháp bình phng bé nht
OP (Oil price): Giá du
TTCK: Th trng chng khoán
VECM (Vector error correction model): Mô hình vecto hiu chnh sai s
VN: Vit Nam
VN-INDEX (Vit Nam Stock Index): Ch s giá chng khoán Vit Nam
UBCKNN: y ban chng khoán nhà nc




DANH MC BNG BIU, BIU  VÀ S 

Bng biu
Bng 2.1 : Quy mô giao dch VNIndex giai đon 2000-2005
Bng 2.2: Thng kê giao dch VN-Index na đu nm 2013
Bng 2.3. Bng tóm tt các bin trong mô hình
Bng 2.4 Kt qu phân tích thng kê mô t cho các chui s liu
Bng 2.5 Kt qu kim đnh nghim đn v (Unit Root Test ) cho các chui s liu
trong nghiên cu
Bng 2.6. Xác đnh đ tr ca mô hình
Bng 2.7. Kt qu kim đnh đng liên kt

Biu đ
Biu đ 2.1. Din bin VN-Index giai đon 2000 – 2005
Biu đ 2.2. Din bin VN-Index nm 2006 – 2007
Biu đ 2.3. Din bin VN-Index nm 2008 – 2013

S đ
S đ 2.1. Mô hình nghiên cu đ xut





1



PHN M U
1. Lý do chn đ tài nghiên cu
Trong nn kinh t hin đi th trng chng khoán đóng mt vai trò rt quan
trng bi nó là kênh huy đng vn ln và hu hiu cho nn kinh t, đng thi nó
cung cp mt môi trng đu t cho các t chc, cá nhân c trong nc ln ngoài
nc. Ngoài ra th trng chng khoán còn là thc đo đánh giá giá tr doanh
nghip và là hàn th biu ca nn kinh t.
Vai trò quan trng ca th trng chng khoán tht s có ý ngha đi vi nn
kinh t khi th trng chng khoán có mi quan h “ nhân qu” vi các yu t kinh
t v mô. Th trng chng khoán hot đng hiu qu thì nn kinh t tng trng và
thnh vng. Nhiu nghiên cu trên th gii đã ch ra rng các yu t kinh t v mô
đang tác đng nhiu lên ch s giá chng khoán, tùy thuc vào tng th trng ng
vi nhng đc đim khác nhau ca nn kinh t, thm chí có nhng kt qu nghiên

cu trái chiu nhau v tác đng ca các nhân t kinh t v mô lên ch s giá chng
khoán.
Nn kinh t Vit Nam là mt nn kinh t mi ni, thuc nhóm quc gia đang
phát trin, vi th trng chng khoán còn non tr, tri qua hn 10 nm thành lp và
hot đng, đã có nhng đóng góp nht đnh cho nn kinh t, tuy nhiên vn còn cn
nhiu hn na nhng nghiên cu nhm hoàn thin thêm cho th trng chng
khoán, c v phía chính sách qun lý điu hành, và c v phía nhà đu t, kinh
doanh chng khoán, đc bit là các tác đng qua li ca các chính sách v mô và th
trng chng khoán. Vì vy trong ni dung bài nghiên cu này, hy vng có th tìm
hiu chi tit hn v tác đng ca các yu t kinh t v mô trong nn kinh t Vit
Nam lên ch s giá VN – Index trong giai đon t khi thành lp th trng đn nay.
2. MẾ đíẾể nỂểiên Ếu
Nghiên cu nhm tìm hiu tác đng ca nhân t kinh t v mô lên ch s giá
ca th trng chng khoán Vit Nam (c th là lên ch s giá VN – Index), nhm
đánh giá mc đ tác đng ca các nhân t này, t đó có th giúp các nhà đu t có
cái nhìn rõ ràng hn đi vi các tác đng ca các nhân t kinh t v mô, giúp h đa
2



ra các quyt đnh đu t hp lý hn, kp thi hn khi có s bin đng ca các nhân
t kinh t v mô trong nn kinh t. Vic hoàn thin, và đnh hng cho nhà đu t
hot đng đúng s nh hng rt nhiu đn th trng chng khoán. Vì vy nghiên
cu này mong mun góp mt phn đ nhà đu t có thêm nhng công c hoàn thin
hn na, phc v cho nhu cu đu t mt cách chuyên nghip ca các mình.
3. i tng và phm vi nghiên cu
i tng nghiên cu: Các nhân t kinh t v mô ca nn kinh t Vit Nam
và tác đng ca nó lên ch s giá VN – Index. Theo nhng nghiên cu trc đây, có
rt nhiu nhng nhân t kinh t v mô tác đng lên ch s giá chng khoán, tuy
nhiên, trong gii hn ca đ tài này, bài nghiên cu ch xin tp trung vào ba nhân t

kinh t v mô, mà đã đc nhiu nghiên cu khác trên th gii ch ra rng nó có tác
đng đn th trng chng khoán là hot đng kinh t thc, cung tin và giá du đ
nghiên cu cho th trng chng khoán Vit Nam, vi mong mun đánh giá k hn
v ba nhân t này.
Phm vi nghiên cu: đ tài tp trung vào nghiên cu tác đng ca các nhân
t kinh t v mô lên ch s VN-Index, vì quy mô niêm yt, lng giao dch, kh
nng thu hút đu t, cùng vi hu ht các doanh nghip ln trong nn kinh t Vit
Nam tham gia niêm yt trên S giao dch chng khoán TP.HCM, do đó nó có kh
nng đi din tt cho bin đng ca th trng, và bin đng ca nn kinh t hn so
vi ch s HNX-Index. ng thi nghiên cu s tp trung vào ba nhân t là hot
đng kinh t thc, đi din bng giá tr sn lng công nghip, cung tin M2 và giá
du trong giai đon 2000 -2012 đ đánh giá s tác đng ca các bin này lên ch s
VN-Index.
4. PểnỂ pểáp nỂểiên Ếu
Thông qua các nghiên cu trc đây v tác đng ca các nhân t kinh t v
mô lên ch s giá ca th trng chng khoán  các quc gia và các nghiên cu có
liên quan  th trng chng khoán Vit Nam, t đó la chn các nhân t kinh t v
mô tác đng lên ch s giá th trng chng khoán, xây dng mô hình nghiên cu
cho đ tài.
3



ng thi áp dng các phng pháp nghiên cu đnh lng, thng kê, s
dng các d liu v bin đng ca các nhân t kinh t v mô bao gm sn lng
công nghip, cung tin M2, giá du, và ch s giá th trng chng khoán trong giai
đon 2000 – 2012 đ phân tích mc đ nh hng ca các nhân t kinh t v mô này
lên ch s giá VNIndex.
Nghiên cu s dng mô hình VECM đ đánh giá mi quan h dài hn gia
các nhân t này vi bin đng ca VN - Index nhm xây dng mô hình phù hp,

phc v cho hot đng đu t trên th trng chng khoán.
5. im mi ca đ tài
 tài tin hành nghiên cu vi mt s nhân t kinh t v mô cha đc
nghiên cu nhiu v tác đng ca nó lên th trng chng khoán Vit Nam là sn
lng công nghip, cung tin M2, và giá du trên th gii. ng thi nghiên cu s
chú trng vào mc tiêu cung cp nhng thông tin, công c phc v cho các nhà đu
t  Vit Nam, thay vì đi sâu v hng chính sách v mô nh các nghiên cu trc
đó.
6. Tóm tt ni dung lun vn
Chng 1. Tng quan v tác đng ca các nhân t kinh t v mô đn ch s
giá c phiu trên th trng chng khoán.
Chng 2. Thc trng v th trng chng khoán Vit Nam và đánh giá tác
đng ca các nhân t kinh t v mô lên ch s giá VN – Index
Chng 3: Mt s gii pháp đi vi hot đng đu t và qun lý th trng
chng khoán Vit Nam







4



CHNG 1. TNG QUAN V TỄC NG CA CÁC NHÂN T KINH T
V MÔ N CH S GIÁ C PHIU TRÊN TTCK
1.1 Tng quan v th trng chng khoán
1.1.1 Khái nim, phân loi v th trng chng khoán

Khái nim v th trng chng khoán: Th trng chng khoán là mt b
phn quan trng ca th trng vn, hot đng ca nó nhm huy đng nhng ngun
vn tit kim nh trong xã hi tp trung thành ngun vn ln tài tr cho doanh
nghip, các t chc kinh t và Chính ph đ phát trin sn xut, tng trng kinh t
hay cho các d án đu t.
Th trng chng khoán là ni din ra các hot đng giao dch mua bán các
loi chng khoán. Vic mua bán đc tin hành  hai th trng s cp và th cp,
do vy th trng chng khoán là ni chng khoán đc phát hành và trao đi.
Phơn loi v th trng chng khoán
- Cn Ế vào s luân Ếểuyn ẾáẾ nỂun vn:
Tể trnỂ s Ếp: là th trng mua bán các chng khoán mi phát hành,
trên th trng này, vn t nhà đu t đc chuyn sang nhà phát hành thông qua
vic nhà đu t mua các chng khoán mi phát hành
Vai trò ca th trng s cp:
+ Chng khoán hóa ngun vn cn huy đng, vn đc huy đng thông qua
vic phát hành chng khoán.
+ Thc hin quá trình chu chuyn tài chính trc tip đa các khon tin nhàn
ri tm thi trong dân chúng vào đu t, chuyn tin sang dng vn dài hn.
c đim ca th trng s cp
+ Th trng s cp là ni duy nht mà các chng khoán đem li vn cho
ngi phát hành.
+ Nhng ngi bán trên th trng s cp đc xác đnh thng là kho bc,
NHNN, công ty phát hành, tp đoàn bo lãnh phát hành
+ Giá chng khoán trên th trng s cp do t chc phát hành quyt đnh và
thng đc in ngay trên chng khoán.
5



Tể trnỂ tể Ếp: ni din ra các giao dch chng khoán đã đc phát hành

 th trng s cp. Th trng chng khoán th cp đm bo tính thanh khon cho
các chng khoán đã phát hành.
c đim ca th trng th cp
+ Trên th trng th cp, các khon tin thu đc t vic bán chng khoán
thuc v các nhà đu t và các nhà kinh doanh chng khoán ch không thuc v
nhà phát hành.
+ Giao dch trên th trng th cp phn ánh nguyên tc cnh tranh t do, giá
chng khoán trên th trng th cp do cung và cu quyt đnh.
+ Th trng th cp là th trng hot đng liên tc, các nhà đu t có th
mua và bán các chng khoán nhiu ln trên th trng th cp.
- Cn Ế vào pểnỂ tểẾ ểot đnỂ Ếa tể trnỂ: th trng chng khoán
đc phân thành th trng tp trung và phi tp trung
+ Trên th trng tp trung (S giao dch chng khoán) các giao dch đc
tp trung ti mt đa đim, các lnh đc chuyn ti sàn giao dch và tham gia vào
quá trình ghép lnh đ hình thành giá giao dch.
+ Trên th trng phi tp trung (OTC): các giao dch c s cp ln th cp,
đc tin hành thông qua mng li các công ty chng khoán phân tán trên khp
quc gia và đc ni vi nhau bng mng đin t. Giá c trên th trng này hình
thành theo phng thc tha thun.
- Cn Ế vào ểànỂ ểóa trên tể trnỂ: th trng đc chia thành th trng
c phiu, th trng trái phiu, th trng các công c chng khoán phái sinh.
+ Th trng c phiu: là th trng mua bán và giao dch các loi c phiu,
bao gm c phiu thng và c phiu u đãi.
+ Th trng trái phiu: là th trng mua bán các trái phiu đã đc phát
hành, bao gm trái phiu công ty, trái phiu đô th và trái phiu chính ph.
+ Th trng các công c chng khoán phái sinh: là th trng phát hành và
mua đi bán li các chng khoán phái sinh đã đc phát hành. ây là loi th trng
6

cao cp chuyên giao dch nhng công c tài chính cao cp, do đó th trng này ch
xut hin  nhng nc có th trng chng khoán phát trin mnh.
1.1.2 Các hàng hóa trên th trng chng khoán
Chng khoán là hàng hóa trên th trng chng khoán. Theo Lut chng
khoán, chng khoán là bng chng xác nhn quyn và li ích hp pháp ca ngi
s hu đi vi tài sn hoc phn vn ca t chc phát hành. Chng khoán đc th
hin di hình thc chng ch, bút toán ghi s hoc d liu đin t, bao gm các
loi sau:
+ C phiu: là mt loi chng khoán đc phát hành di dng chng ch
hoc bút toán ghi s, xác nhn quyn s hu và li ích hp pháp ca ngi s hu
c phiu đi vi tài sn hoc vn ca mt công ty c phn. Theo tính cht ca các
quyn li mà c phiu mang li cho c đông, có hai loi c phiu c bn: c phiu
ph thông và c phiu u đãi.
+ Trái phiu: là mt loi chng khoán quy đnh ngha v ca ngi phát
hành (ngi vay tin) phi tr cho ngi nm gi chng khoán (ngi cho vay) mt
khon tin xác đnh, thng là trong nhng khong thi gian c th, và phi hoàn
tr khon cho vay ban đu khi nó đáo hn.
+ Chng ch qu đu t: là dng chng ch đc phát hành ra công chúng
bi các công ty qun lý qu, ngi mua chng ch không đc tham gia vào quá
trình ra quyt đnh đu t ca qu mà s y thác vic qun lý qu cho công ty. Công
ty qun lý qu s đm nhn c hai khâu huy đng vn và đu t vn vào các chng
khoán. Da trên hình thái vn đng ca vn, có th phân loi thành qu đóng và
qu m. Trong qu đóng các chng ch hay c phn qu ch đc phát hành mt
ln, vi mt s lng xác đnh. Sau khi phát hành ln đu ra công chúng, qu không
mua li nhng chng ch, c phn khi nhà đu t có nhu cu bán li, cng không
phát hành b sung
Trái li qu đu t dng m liên tc phát hành c phiu hay chng ch ra
công chúng, s lng c phn hay chng ch có th không hn ch, và qu sn sàng
mua li chng ch hay c phiu mi khi nhà đu t có nhu cu bán. C phiu hay

7



chng ch ca qu m không giao dch trên th trng th cp mà giao dch thng
vi qu hoc các đi lý đc y quyn ca qu.
+ Chng khoán có th chuyn đi: là nhng chng khoán cho phép ngi
nm gi nó, tùy theo la chn và trong nhng điu kin nht đnh, có th đi nó ly
mt chng khoán khác. Thông thng có c phiu u đãi đc chuyn đi thành c
phiu thng, và trái phiu đc chuyn đi thành c phiu thng.
+ Các chng khoán phái sinh:
Quyn mua c phn: là quyn u tiên mua trc dành cho các c đông hin
hu ca mt công ty c phn đc mua mt s lng c phn trong mt đt phát
hành c phiu ph thông mi tng ng vi t l c phn hin có ca h trong công
ty, ti mt mc giá xác đnh, thp hn mc giá chào mi ra công chúng và trong
mt thi hn nht đnh, đôi khi ch vài tun.
Chng quyn: là mt loi chng khoán trao cho ngi nm gi nó đc mua
mt s lng xác đnh mt loi chng khoán khác, thng là c phiu ph thông,
vi mt mc giá xác đnh và trong mt thi gian nht đnh
Hp đng k hn: là mt tha thun trong đó mt ngi mua và mt ngi
bán chp nhn thc hin mt giao dch hàng hóa vi khi lng xác đnh, ti mt
thi đim xác đnh trong tng lai vi mt mc giá đc n đnh ngày hôm nay.
Hp đng tng lai: là mt tha thun đòi hi mt bên ca hp đng s mua
hoc bán mt hàng hóa nào đó ti mt thi hn xác đnh trong tng lai theo mt
mc giá đã đnh trc. Nó cung cp mt c hi cho nhng ngi tham gia th
trng đ phòng nga ri ro v nhng bin đng giá bt li.
Quyn chn: là mt hp đng cho phép ngi nm gi nó đc mua (quyn
mua) hoc đc bán (quyn bán) mt khi lng nht đnh hàng hóa ti mt mc
giá xác đnh và trong mt thi hn nht đnh.
1.1.3 Chc nng ca th trng chng khoán

Huy đng vn đu t cho nn kinh t: khi các nhà đu t mua chng khoán
do các công ty phát hành, s tin nhàn ri ca h đc đa vào hot đng sn xut
kinh doanh và qua đó góp phn m rng sn xut xã hi. Bng cách h tr các hot
8



đng đu t ca công ty, th trng chng khoán đã có nhng tác đng quan trng
đi vi s phát trin ca nn kinh t quc dân. Thông qua th trng chng khoán,
chính ph và chính quyn  các đa phng cng huy đng đc các ngun vn cho
mc đích s dng và phát trin c s h tng kinh t, phc v cho nhu cu chung
ca xã hi.
Cung cp môi trng đu t cho công chúng: th trng chng khoán cung
cp cho công chúng mt môi trng đu t lành mnh vi các c hi la chn
phong phú. Các loi chng khoán trên th trng rt khác nhau v tính cht, thi
hn và đ ri ro, cho phép các nhà đu t la chn loi hàng hóa phù hp vi kh
nng, mc tiêu và s thích ca mình. Chính vì vy, th trng chng khoán góp
phn đáng k làm tng mc tit kim quc gia.
To tính thanh khon cho các chng khoán: nh có th trng chng khoán
các nhà đu t có th chuyn đi các chng khoán h s hu thành tin mt, hoc
các loi chng khoán khác khi h mun. Kh nng thanh khon là mt trong nhng
đc tính hp dn ca chng khoán đi vi ngi đu t. ây là yu t cho thy tính
linh hot, an toàn ca vn đu t. Th trng chng khoán càng nng đng và hiu
qu thì càng có kh nng nâng cao tính thanh khon ca các chng khoán giao dch
trên th trng.
ánh giá hot đng ca doanh nghip: thông qua giá chng khoán, hot
đng ca các doanh nghip đc phn ánh mt cách tng hp và chính xác, giúp
cho vic đánh giá và so sánh hot đng ca các doanh nghip đc nhanh chóng và
thun tin, t đó cng to ra mt môi trng cnh tranh lành mnh nhm nâng cao
hiu qu s dng vn, kích thích áp dng công ngh mi, ci tin sn phm.

To môi trng giúp chính ph thc hin các chính sách kinh t v mô: các
ch báo ca th trng chng khoán phn ánh đng thái ca nn kinh t mt cách
nhy bén và chính xác. Giá các chng khoán tng lên cho thy đu t đang m
rng, nn kinh t tng trng, và ngc li giá chng khoán gim s cho thy các
du hiu tiêu cc ca nn kinh t. Vì th th trng chng khoán đc gi là phong
v biu ca nn kinh t và là mt công c quan trng giúp chính ph thc hin các
9



chính sách kinh t v mô. Thông qua th trng chng khoán, chính ph có th mua
và bán trái phiu chính ph đ to ra ngun thu bù đp thâm ht ngân sách và qun
lý lm phát. Ngoài ra, chính ph cng có th s dng mt s chính sách, bin pháp
tác đng vào th trng chng khoán nhm đnh hng đu t đm bo cho s phát
trin cân đi ca nn kinh t.
1.2 Tng quan v ch s giá c phiu vƠ tác đng ca mt s nhân t kinh t
v mô đn ch s giá c phiu
1.2.1 Tng quan v ch s giá c phiu
Ch s giá c phiu là ch s phn ánh mc giá bình quân ca các c phiu ti
mt ngày nht đnh so vi ngày gc. Ch s giá c phiu là ch s phn ánh mc giá
bình quân ca c phiu ti mt ngày nht đnh so vi ngày gc. Nó phn ánh xu
hng phát trin ca th trng, ca giá c phiu, tình hình giao dch trên th trng
chng khoán, t đó đánh giá cm nhn ca các nhà đu t v tình trng ca nn
kinh t.
Mt ch s th trng đc xây dng tt s cung cp mt ch dn khách quan
v giá c ca tng th nghiên cu, ngc li, mt ch s xây dng kém s ch đa ra
nhng nhng gì mà nó không có tính đi din ca tng th.  xây dng mt ch s
giá c phiu ngi ta có nhng phng pháp xác đnh khác nhau tùy thuc vào đc
đim ca th trng và mc tiêu ca nhà qun lý.
1.2.2 Mt s phng pháp tính ch s giá c phiu

PểnỂ pểáp Passcher:
ây là loi ch s giá c phiu thông dng nht và nó là ch s giá bình quân
gia quyn giá tr vi quyn s là s lng chng khoán niêm yt thi k tính toán.
Kt qu tính s ph thuc vào c cu quyn s thi k tính toán:
Ngi ta dùng công thc sau đ tính:


q
t
p
t

I
p
=


q
t
p
o

Trong đó:
10



I
p
: Là ch s giá Passcher

p
t
: Là giá thi k t
p
o
: Là giá thi k gc
q
t
: Là khi lng (quyn s) thi đim tính toán (t) hoc c cu ca khi
lng thi đim tính toán.
i: Là c phiu i tham gia tính ch s giá
n: là s lng c phiu đa vào tính ch s
PểnỂ pểáp Laspeyres.
Ch s giá bình quân Laspeyres là ch s giá bình quân gia quyn giá tr, ly
quyn s là s c phiu niêm yt thi k gc. Nh vy kt qu tính s ph thuc vào
c cu quyn s thi k gc:


q
o
p
t

I
L
=


q
o

p
o

Trong đó:
I
L
: Là ch s giá bình quân Laspeyres
p
t
: Là giá thi k báo cáo
p
o
: Là giá thi k gc
q
o
: Là khi lng (quyn s) thi k gc hoc c cu ca khi lng c (s
lng c phiu niêm yt) thi k gc
i: Là c phiu i tham gia tính ch s giá
n: là s lng c phiu đa vào tính ch s
Cể s Ểiá ẽìnể quân Fisểer
Ch s giá bình quân Fisher là ch s giá bình quân nhân gia ch s giá
Passcher và ch s giá Laspayres: Phng pháp này trung hoà đc yu đim ca
hai phng pháp trên, tc là giá tr ch s tính toán ra ph thuc vào quyn s ca c
2 thi k: K gc và k tính toán
I
F
= √ I
P
x I
L

11



Trong đó:
I
F
: Là ch s giá Fisher
I
P
: Là ch s giá Passcher
I
L
: Là ch s giá bình quân Laspeyres
PểnỂ pểáp s ẽìnể quân Ểin đn:
Ngoài các phng pháp trên, phng pháp tính giá bình quân gin đn cng
thng đc áp dng.Công thc đn gin là ly tng th giá ca chng khoán chia
cho s chng khoán tham gia tính toán:


p
i

I
p
=
n
Trong đó:

Ip: là giá bình quân;
Pi: là giá Chng khoán i;
n: là s lng chng khoán đa vào tính toán.
Công thc tính ch s VN-Index:
Theo quy đnh ca S giao dch chng khoán TP.HCM thì ch s VN-Index
đc tính bng cách so sánh giá tr th trng hin hành vi giá tr th trng c s
vào ngày gc 28/07/2000, ngày đu tiên th trng chng khoán chính thc đi vào
hot đng. Giá tr th trng c s trong công thc tính ch s đc điu chnh trong
các trng hp nh niêm yt mi, hu niêm yt và các trng hp có thay đi v
vn niêm yt.
Ch s VNIndex = (Giá tr th trng hin hành / Giá tr th trng c s) x
100
= X 100
Trong đó:
P
it
: Giá th trng hin hành ca c phiu i
Q
it
: S lng niêm yt hin hành ca c phiu i
P
io
: Giá th trng vào ngày gc ca c phiu i



ioio
n
i
itit

qp
qp
1
12



Q
io
: S lng niêm yt vào ngày gc ca c phiu I (I= 1,…,n)
1.2.3 Tác đng ca mt s nhân t kinh t v mô lên ch s giá c phiu
1.2.3.1 C s lý thuyt và các nghiên cu trẾ đây
Th trng chng khoán chu tác đng ca nhiu nhân t, bao gm các nhân
t kinh t v mô và vi mô. Mi quan h gia các bin kinh t v mô vi ch s chng
khoán (đi din cho tình hình ca th trng chng khoán) đã đc nhiu nhà
nghiên cu trên th gii quan tâm. Stephen A. Ross (1976) đã phát trin Lý thuyt
kinh doanh chênh lch giá (APT – Arbitrage Pricing Theory) đ gii thích t sut
sinh li ca chng khoán trên th trng.
Lý thuyt kinh doanh chênh lch giá là mt lý thuyt tng quát v đnh giá
tài sn, và nó đang dn có sc nh hng ln trong vic đnh giá các c phn. APT
nói rng t sut sinh li k vng ca tài sn tài chính có th đc đo lng thông
qua các yu t kinh t v mô khác nhau hoc là yu t th trng. S nhy cm ca
tài sn vi s thay đi trong mi yu t đc đi din bng đi lng xác đnh gi
là h s beta. Xut phát t lý thuyt này, mô hình xác đnh t sut sinh li cho các
chng khoán đã đc s dng đ đnh giá tài sn mt cách chính xác. Giá ca tài
sn phi bng vi mc k vng vào cui giai đon đu t chit khu v hin ti vi
mc chit khu đc tính toán trong mô hình. Nu giá khác nhau, c hi kinh doanh
chênh lch s đa nó v li đúng đng thng nh mô hình.
Chen, Roll và Ross đã xác đnh các yu t kinh t v mô sau là rt quan trng
trong vic gii thích t sut sinh li ca chng khoán:

+ S thay đi trong lm phát
+ S thay đi trong GNP đc ch ra bi ch s sn xut công nghip
+ S thay đi trong lòng tin nhà đu t
+ S thay đi trong đng cong t sut sinh li trái phiu
Mt s nhân t khác có th đc s dng là :
+ Lãi sut ngn hn
+ Khác bit gia lãi sut ngn hn và lãi sut dài hn
13



+ Mt ch s chng khoán đc đa dng hóa ví d nh S&P500 hoc ch s
Composite NYSE trên th trng M.
+ S thay đi trong giá vàng hoc giá các kim loi quý khác
+ S thay đi trong t giá hi đoái.
Nhiu nhà khoa hc đã chng minh bng thc nghim tác đng ca các nhân
t v mô nh sn lng công nghip, ch s giá tiêu dùng, cung tin, GDP, t giá hi
đoái, lãi sut, lm phát, ri ro chính tr, giá du, khu vc mu dch, và các ch s
chng khoán th trng khu vc… đn th trng chng khoán nh:
Mukherjee và Naka (1995) điu tra các mi quan h gia giá chng khoán
trên th trng Tokyo và sáu bin kinh t v mô, s dng mô hình hiu chnh sai s
vector (VECM). Nghiên cu ca h bao gm 240 quan sát hàng tháng cho mi bin
trong giai đon t tháng 5 nm 1971 đn tháng 12 nm 1990. Các kt qu ca
nghiên cu cho thy mi quan h gia giá chng khoán Tokyo, t giá, cung tin, và
sn xut công nghip là tích cc, trong khi mi quan h gia giá chng khoán
Tokyo và lm phát, lãi sut là hn hp.
Ibrahim (1999) điu tra s tng tác gia giá c phiu trên th trng chng
khoán Malaysia và by bin kinh t v mô trong giai đon 1977-1996. Tác gi s
dng mô hình kim đnh quan h nhân qu Granger. Các bin s kinh t v mô bao
gm các sn xut công nghip, giá tiêu dùng, M1, M2, tp hp tín dng, d tr

ngoi hi và t giá hi đoái. Nghiên cu cho thy rng có s bin đng giá c phiu
theo s thay đi trong sn xut công nghip, cung tin, và t giá hi đoái trong khi
nó phn ng ngc chiu vi giá tiêu dùng, tp hp tín dng, và d tr ngoi hi.
Zhao (1999) đã nghiên cu mi quan h gia lm phát, yu t đu ra ( giá
sn xut công nghip) lên th trng chng khoán Trung Quc. Nghiên cu s dng
các giá tr hàng tháng cho giai đon t tháng Giêng nm 1993 đn tháng 3 nm
1998. Kt qu cho thy có mi quan h tiêu cc gia giá c phiu và lm phát.
ng thi nghiên cu cng cho thy rng vic tng sn lng công nghip cng nh
hng tiêu cc và đáng k đn giá c phiu.
14



Maysami và Koh (2000) xem xét các mi quan h tác đng gia bin kinh t
v mô và th trng chng khoán Singapore bng cách s dng mô hình hiu chnh
vector. Các bin s kinh t v mô là t giá hi đoái, lãi sut ngn hn và dài hn, t
giá, lm phát, cung tin, xut khu trong nc, và sn xut công nghip. D liu
đc điu chnh theo mùa và bao gm các giai đon t 1988-1995. Nghiên cu cho
thy lm phát, tng trng cung tin, thay đi trong t l lãi sut ngn hn và dài
hn, s thay đi trong t giá hi đoái không nh hng đn bin đng trên th
trng chng khoán Singapore. Nghiên cu này cng xem xét mi liên h gia các
th trng chng khoán M, Nht Bn và th trng chng khoán Singapore. Kt
qu cho thy ba th trng có s tng tác nht đnh.
Ralph và Eriki (2001) vi nghiên cu trên th trng chng khoán Nigeria
kim tra mi quan h gia giá c phiu và lm phát, h tr mnh m cho ý kin lm
phát s to nên mt tác đng tiêu cc lên hot đng ca giá c phiu. Hn na,
nghiên cu cho thy giá c phiu cng chu nh hng mnh m bi mc đ hot
đng ca nn kinh t đc đo bng GDP, lãi sut, c tc, và bin đng ca các yu
t pháp lý. Mt khác, các kt qu nghiên cu cho thy rng bin đng giá du không
có nh hng đáng k đn giá c phiu.

Al-Qenae et (2002) vi nghiên cu v tác đng ca các bin s kinh t v mô
và giá c phiu ca th trng chng khoán Kuwait trong giai đon 1981-1997. Các
bin s kinh t v mô đc kim đnh là tng sn phm quc dân (GNP), lãi sut và
lm phát. Nghiên cu cho thy lm phát và lãi sut có tác đng tiêu cc và có ý
ngha thng kê trong gn nh tt c các trng hp trên giá c phiu, trong khi GNP
có tác đng tích cc nhng nó ch có ý ngha trong mt khong thi gian nht đnh.
Trong các yu t bên ngoài tác đng thì tng sn phm trong nc, giá tiêu dùng,
cung tin, lãi sut, giá du là nhng yu t bên ngoài quan trng nht.
Dimitrios Tsoukalas (2003) xem xét mi quan h gia giá c phiu và các
yu t kinh t v mô trong th trng chng khoán mi ni Síp. Trong nghiên cu
này, các tác gi đã s dng các mô hình t hi quy véc t (VAR). Các yu t kinh t
v mô đc kim tra trong nghiên cu này, t giai đon 1975-1998, là t giá hi
15



đoái, sn xut công nghip, cung tin, và ch s giá tiêu dùng. Các kt qu nghiên
cu cho thy có mi quan h mnh m gia giá c phiu và các yu t kinh t v
mô. Theo tác gi, các mi quan h mnh m gia giá c phiu và t giá hi đoái,
bi nn kinh t Síp ph thuc cho hu ht các hot đng dch v nh du lch, và
ngân hàng. Ông cng lu ý rng mi quan h gia giá c phiu và sn xut công
nghip, cung tin, và giá tiêu dùng phn ánh các chính sách kinh t v mô thc hin
bi c quan tài chính và tin t Síp.
Ibrahim (2003) áp dng mô hình VAR đ đánh giá mi quan h và tng tác
trong dài hn gia th trng chng khoán Malaysia vi các bin s kinh t. Các
bin kinh t v mô đc s dng là sn lng công nghip thc, giá tiêu dùng, cung
tin, và t giá hi đoái. Nghiên cu này mang li hai kt qu chính: đu tiên, giá c
phiu ca Malaysia chu tác đng tích cc bi cung tin, ch s giá tiêu dùng và sn
xut công nghip. Th hai, nó chu tác đng tiêu cc ca s bin đng t giá hi
đoái.

Chaudhuri và Smiles (2004) kim tra các mi quan h lâu dài gia giá c
phiu và nhng thay đi trong hot đng kinh t v mô trên th trng chng khoán
Úc trong khong thi gian 1960-1998. Các hot đng kinh t v mô đc xem xét
bao gm GDP thc, sn lng tiêu th, tin tht, và giá du. Kt qu nghiên cu ca
h ch ra rng có mi quan h lâu dài gia giá c phiu và hot đng kinh t v mô.
Nghiên cu cng thy rng th trng chng khoán nc ngoài nh th trng M
và New Zealand cng nh hng đáng k đn th trng chng khoán Úc.
Nguyn Phú Hiu (2011) nghiên cu nh hng ca các yu t kinh t v mô
đn ch s giá c phiu trên th trng chng khoán Vit Nam. Nghiên cu thc
hin trong giai đon t tháng 7 nm 2004 đn tháng 12 nm 2009. Kt qu nghiên
cu cho thy, trong dài hn ch s chng khoán b tác đng ngc chiu ca yu t
lm phát và lãi sut bình quân ca th trng liên ngân hàng, trong ngn hn ch s
chng khoán b tác đng cùng chiu bi chính nó vi đ tr (1 tháng và 4 tháng)
đng thi b tác đng ngc chiu bi yu t lãi sut vi đ tr (4 tháng).
16



Có th nói các yu t nh hng đn giá tr tài sn nói chung và giá c phiu
nói riêng thì rt phong phú và đa dng. Nhng yu t này có th phân ra nh sau :
yu t công ty, yu t ngành, yu t quc gia và quc t hoc nhng yu t thuc v
th trng và không thuc th trng, nhng yu t thuc v kinh t và không thuc
v kinh t. Tt c nhng yu t đó đc xp thành hai nhóm (yu t vi mô và yu t
v mô), nhng yu t trong mi nhóm thì rt đa dng, tuy nhiên tt c đu có nh
hng đn quyt đnh ca nhà đu t và giá ca chng khoán.
1.2.3.2 Tác đng ca mt s nhân t kinh t v mô lên ch s giá c phiu
Nhng nghiên cu trc đây cho thy đã có s tác đng gia các bin kinh t
v mô vi ch s giá c phiu. Có nghiên cu cho thy mi quan h gia lm phát,
lãi sut, t giá vi giá c phiu, cng có nhng nghiên cu cho thy các bin v mô
khác nh lãi sut, ch s công nghip, lng cung tin,…cng có tác đng nht đnh

đn giá c phiu.
Tuy nhiên da trên c s lý thuyt và đc bit là xem xét các nghiên cu
trc đó, có th nói ch s giá c phiu là mt hàm nh hng bi nhiu bin v mô
(bin đc lp) nh GDP, lãi sut (R), lm phát (INFT, đo lng bi CPI), cung tin
(M1, M2), t giá hi đoái (EX), giá mt s kim loi quý nh vàng, giá du, ri ro
chính tr, t l tht nghip đn giá c phiu.
Lãi sut: Lãi sut là t l mà theo đó tin lãi đc ngi vay tr cho vic s
dng tin mà h vay t mt ngi cho vay. C th, lãi sut (I/m) là phn trm tin
gc (P) phi tr cho mt s lng nht đnh ca thi gian (m) mi thi k (thng
đc tính theo nm). Lãi sut thng đc th hin nh mt t l phn trm ca
tin gc trong mt khong thi gian mt nm.
Lãi sut danh ngha là s lng, theo t l phn trm, ca tin lãi phi tr.
Lãi sut thc t đo lng sc mua ca biên lai tin lãi, đc tính bng cách
điu chnh lãi sut danh ngha đc tính đ đa lm phát vào hch toán
Tác đng ca lãi sut đn ch s giá c phiu
Lãi sut là chi phí s dng vn ca doanh nghip, khi lãi sut gim thì chi
phí s dng vn ca doanh nghip cng gim và ngc li. Khi đó doanh nghip s
17



gia tng các khon đu t vi chi phí thp, làm li nhun doanh nghip có xu hng
đi lên, t đó làm tng giá tr doanh nghip. Khi doanh nghip hot đng kinh doanh
n đnh và xu hng phát trin tt, nó s đc th trng đánh giá tt, và giá c
phiu s có xu hng tng lên, t đó tác đng lên tng th chung ca th trng.
Khi lãi sut gim, các kênh đu t khác tr nên kém hp dn hn. Vic lãi
sut gim s không khuyn khích nhà đu t gi tin vào ngân hàng, hoc ít đu t
vào nhng khon đu t mang tính cht c đnh, phòng th nh trái phiu Thay
vào đó nhà đu t có th huy đng đc vn có chi phí thp, và dòng tin s đ vào
các kênh đu t có t sut sinh li cao nh chng khoán, bt đng sn , điu đó s

thúc đy s gia tng ca th trng chng khoán.
Tóm li, trên c s lý thuyt có th nhn đnh rng khi lãi sut tng dn đn
ch s chng khoán gim và ngc li.
Lm phát: Trong kinh t hc, lm phát là s tng lên theo thi gian ca mc
giá chung ca nn kinh t. Trong mt nn kinh t, lm phát là s mt giá tr th
trng hay gim sc mua ca đng tin. Khi so sánh vi các nn kinh t khác thì
lm phát là s phá giá tin t ca mt loi tin t so vi các loi tin t khác.
Thut ng "lm phát" ban đu đc ch các gia tng trong s lng tin trong
lu thông, và mt s nhà kinh t vn s dng t này theo cách này. Tuy nhiên, hu
ht các nhà kinh t hin nay s dng thut ng "lm phát" đ ch mt s gia tng
trong mc giá. Thng xuyên nht, thut ng "lm phát" đ cp đn mt s gia tng
ch s giá m rng đi din cho mc giá tng th đi vi hàng hóa và dch v trong
nn kinh t nh ch s giá tiêu dùng (CPI), ch s giá chi tiêu tiêu dùng cá nhân
(PCEPI) và s gim phát GDP ….
Tác đng ca lm phát đn ch s giá chng khoán
Lm phát nh hng đn th trng chng khoán thông qua vic tác đng
đn tình hình sn xut kinh doanh ca doanh nghip. Lm phát biu hin cho s gia
tng v giá ca các yu t trong nn kinh t. Nguyên vt liu, chi phí sn xut đu
vào tng, khin cho tình hình sn xut kinh doanh ca các doanh nghip tr nên khó
khn trc nhng bin đng ca nn kinh t. Khi chi phí sn xut tng cao, li
18



nhun doanh nghip ca doanh nghip có th có kh nng gim sút vì giá thành sn
phm tng cao, và ngi tiêu dùng có th hn ch chi tiêu hoc tìm đn các sn
phm thay th. H qu là giá c phiu ca các doanh nghip niêm yt b gim xung
do e ngi v trin vng tng trng ca doanh nghip trong tng lai.
Bên cnh đó, vic lm phát tng cao rt có kh nng s dn đn vic chính
ph thc hin nhng chính sách ct gim chi tiêu, tht cht tin t nhm kim ch

lm phát, n đnh nn kinh t v mô. iu này s khin cho lãi sut trên th trng
có xu hng gia tng, và doanh nghip khó tip cn đc ngun vn có chi phí thp
cho các hot đng sn xut kinh doanh ca mình.
ng thi các nhà đu t s đòi hi mt t sut sinh li cao hn khi lãi sut
danh ngha gia tng, do đó chênh lnh gia t sut sinh li và mc tng trng c
tc hàng nm có th gia tng, và dn đn giá chng khoán s gim theo mô hình
đnh giá c phiu ca Gordon:
P
o
= Div
1
/(k
e
-g)
Trong đó:
P
o
: giá c phiu thi k đu
Div
1
: C tc cui k
k
e
: t sut sinh li yêu cu khi đu t vào c phiu
g: tc đ tng trng c tc hàng nm ca doanh nghip
Nh vy có th thy th trng chng khoán dng nh phn ng tiêu cc
đi vi nhng bin đng ca yu t lm phát, khi lm phát gia tng, th trng s có
xu hng gim đim và ngc li.
Cung tin: Cung ng tin t, gi tt là cung tin, ch lng cung cp tin t
trong nn kinh t nhm đáp ng nhu cu mua hàng hóa, dch v, tài sn, v.v ca

các cá nhân (h gia đình) và doanh nghip (không k các t chc tín dng).
Các quy mô cung tin:
M0: tng lng tin mt. M0 còn đc gi là tin c s hoc tin hp (
Anh).