Luận văn thạc sĩ Quản trị rủi ro thanh khoản tại ngân hàng TMCP Sài Gòn

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.HCM




LÊ TH PHNG NGA




QUN TR RI RO THANH KHON TI
NGÂN HÀNG TMCP SÀI GÒN



LUN VN THC S KINH T

TP.H Chí Minh, Nm 2013


B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.HCM




LÊ TH PHNG NGA



QUN TR RI RO THANH KHON TI
NGÂN HÀNG TMCP SÀI GÒN

Chuyên ngành: Tài chính - Ngân hàng
Mã s: 60340201


LUN VN THC S KINH T

NGI HNG DN KHOA HC
PGS. TS TRM TH XUÂN HNG








TP.H Chí Minh - Nm 2013




LI CAM OAN
Tôi xin cam đoan rng lun vn “Qun tr Ri ro thanh khon ti Ngân hàng
Thng Mi C Phn Sài Gòn” là công trình nghiên cu ca riêng tôi. Các thông
tin d liu đc s dng trong lun vn là trung thc, các ni dung trích dn đu ghi
rõ ngun gc và các kt qu trình bày trong lun vn cha đc công b ti bt k
công trình nghiên cu nào khác.
TP.HCM, tháng 11 nm 2013
Hc viên


Lê Th Phng Nga

MC LC
LI CAM OAN
DANH MC CÁC T VIT TT
DANH MC BNG BIU
DANH MC CÁC HÌNH V,  TH
LI M U 1
CHNG 1: C S LÝ LUN V QUN TR RI RO THANH KHON TI
NGÂN HÀNG THNG MI 4
1.1. Ri ro thanh khon ti NHTM 4
1.1.1. Khái nim v thanh khon và ri ro thanh khon 4
1.1.1.1. Khái nim v thanh khon 4
1.1.1.2. Khái nim v ri ro thanh khon 5
1.1.2. Nguyên nhân và hu qu ca ri ro thanh khon 6
1.1.2.1. Nguyên nhân ca ri ro thanh khon 6
1.1.2.2. Hu qu ca ri ro thanh khon 9
1.2. Qun tr ri ro thanh khon ti NHTM 9
1.2.1. Bn cht ca qun tr ri ro thanh khon 9
1.2.2. S cn thit qun tr ri ro thanh khon ti NHTM 10
1.2.3. Tác đng ca qun tr ri ro thanh khon đn Ngân hàng Thng mi 11
1.3. Quy trình qun tr ri ro thanh khon trong kinh doanh ngân hàng 11
1.3.1. o lng ri ro thanh khon 11

1.3.2. Chin lc qun tr ri ro thanh khon 15

1.3.3. Các tín hiu đánh giá qun tr ri ro thanh khon 19
1.3.4. Các nguyên tc qun tr ri ro thanh khon theo Basel II 19
1.4. Lng hóa ri ro thanh khon 22
1. 4.1. Phng pháp tip cn cung cu thanh khon 22
1.4.1.1. Cu v thanh khon 23
1.4.1.2. Cung v thanh khon 23
1.4.1.3. ánh giá trng thái thanh khon 24
1.4.1.4. T l thanh khon 24


1.4.2. Phng pháp tip cn ch s thanh khon 25
1.5. Các nhân t nh hng đn qun tr ri ro thanh khon ti NHTM 27
1.5.2. Các nhân t khách quan nh hng đn qun tr ri ro thanh khon ti NHTM
27
1.6. Kinh nghim ca các Ngân hàng trong nc và nc ngoài trong vic qun tr
ri ro thanh khon trong giai đon hin nay 28
1.6.1. Ngân hàng Deustche Bank – c 28
1.6.2.Tp đoàn tài chính Lloyds Banking Group – Anh. 30
CHNG 2: THC TRNG QUN TR RI RO THANH KHON TI NGÂN
HÀNG TMCP SÀI GÒN 34
2.1 Tng quan v SCB 34
2.1.1. Tng quan v SCB 34
2.1.1.1. Lch s hình thành và phát trin 34
2.1.1.2. C cu t chc 37
2.1.2. Kt qu hot đng kinh doanh ca SCB 38
2.2. Thc trng qun tr ri ro thanh khon ti SCB 42
2.2.1. Nhng quy đnh v ca NHNN qun tr thanh khon 42
2.2.2. Nhng quy đnh ca SCB v qun tr ri ro thanh khon 43

2.2.2.1. Nhân s và t chc 43
2.2.2.2. Các phng pháp và quy trình thc hin qun tr ri ro thanh khon 44

2.2.3. Các ch s qun tr ri ro thanh khon ti SCB 46
2.2.3.1. Vn điu l và h s CAR 46
2.2.3.2. Ch s trng thái tin mt H3 47
2.2.3.3. Ch s nng lc cho vay H4 48
2.2.3.4. Ch s d n/tin gi khách hàng H5 48
2.2.3.5. Ch s chng khoán thanh khon H6 49
2.2.3.6. Ch s trng thái ròng đi vi các TCTD H7 50
2.2.3.7. Ch s (Tin mt + tin gi ti các TCTD)/tin gi khách hàng H8 50
2.3. ánh giá qun tr ri ro thanh khon ti SCB 51
2.3.1. Nhng kt qu đt đc 51


2.3.2. Nhng hn ch cn khc phc và nguyên nhân ca nhng hn ch 52
2.3.2.1. Hn ch 52
2.3.2.2. Nguyên nhân ca nhng hn ch 53
CHNG 3: GII PHÁP QUN TR RI RO THANH KHON TI NGÂN
HÀNG THNG MI C PHN SÀI 61
3.1. nh hng phát trin 61
3.1.1. nh hng phát trin ca Ngân hàng Nhà nc Vit Nam đn nm 2020 61
3.1.2. nh hng phát trin các t chc tín dng 61
3.1.3. nh hng phát trin ca SCB đn nm 2020 63
3.2. Mt s gii pháp nâng cao hiu qu qun tr ri ro thanh khon ti SCB 64
3.2.1. V phía SCB 64
3.2.1.1. Hoàn thin c cu t chc b máy qun tr ri ro thanh khon 64
3.2.1.2. C cu li tài sn thanh khon và tài sn kinh doanh 64
3.2.1.3. Xây dng và hoàn thin quy trình qun tr ri ro thanh khon 65
3.2.1.4. Tng cht lng ca tài sn kinh doanh 67

3.2.2. Kin ngh v phía Chính ph 68
3.2.2.1. Hoàn thin h thng lut pháp đáp ng yêu cu hi nhp kinh t quc t . 68
3.2.2.2. y nhanh tin đ c phn hoá các ngân hàng thng mi nhà nc 69

3.2.3. Kin ngh v phía Ngân hàng Nhà nc 69
3.2.3.1. Thc thi chính sách tin t linh hot và va đ 69
3.2.3.2. Kim soát vic thành lp ngân hàng thng mi 70
3.2.3.3. Tng cng kim tra giám sát, đo lng ri ro 70
3.2.3.4. Hoàn thin th trng liên ngân hàng và xây dng th trng mua bán n
hiu qu 71
3.2.2.5. Hoàn thin các vn bn pháp quy, hng dn cho th trng tài chính phái
sinh 72
KT LUN CHUNG 75
TÀI LIU THAM KHO 77



DANH MC CÁC T VIT TT
NH : Ngân hàng
TMCP : Thng mi c phn
SCB : Ngân hàng TMCP Sài Gòn
NHNN : Ngân hàng Nhà nc
RRTK : Ri ro thanh khon
QTRRTK : Qun tr ri ro thanh khon
LNST : Li nhun sau thu

DANH MC BNG BIU
Bng 2.1: Quy mô vn điu l và tài sn ca SCB nm 2010-2012
Bng 2.2: Các ch s phn ánh kh nng sinh li ti SCB giai đon 2010-2012
Bng 2.3: T l n xu ca SCB t 2010-2012
Bng 2.4: Các ch tiêu an toàn trong hot đng ca SCB giai đon 2010-2012
Bng 2.5: Ch s trng thái tin mt ti SCB giai đon 2010-2012 (so sánh vi
Sacombank và Eximbank)
Bng 2.6: Ch s nng lc cho vay ca SCB giai đon 2010-2012, so sánh vi
Sacombank, Eximbank
Bng 2.7: Ch s d n/tin gi khách hàng ca SCB giai đon 2010-2012, so sánh
vi Sacombank, Eximbank
Bng 2. 8: Ch s chng khoán thanh khon ca SCB giai đon 2010-2012, so sánh

vi Sacombank, Eximbank.
Bng 2.9: Ch s trng thái ròng đi vi các TCTD ca SCB t 2010-2012.
Bng 2.10: Ch s (tin mt + tin gi ti các TCTD)/tin gi khách hàng ca SCB
2010-2012.















DANH MC CÁC HÌNH V,  TH
Hình 2.1: T l tng trng tài sn và vn điu l ti SCB 2010-2012
Hình 2.2: LNST ca SCB trong giai đon 2010-2012
Hình 2.3: Kt qu huy đng vn và cho vay đi vi khách hàng giai đon 2008-
2012

1

LI M U
1. Tính cp thit ca đ tài
Ngân hàng hin đi ngày nay hot đng rt đa dng, phong phú và dàn tri trên
nhiu lnh vc, li nhun vn là vn đ đt lên hàng đu cùng vi s phát trin ca
các Ngân hàng. Tuy nhiên, đ tng trng và phát trin bn vng, các Ngân hàng
cn phi cân đi hài hòa gia li nhun và s an toàn trong hot đng sao cho ti u
nht.
Thanh khon và qun tr thanh khon là yu t quyt đnh s an toàn trong hot
đng ca bt k Ngân hàng thng mi nào. Trong tình hình th trng tài chính
Vit Nam hin nay, nhiu ngân hàng đang phi đi mt vi tình trng cng thng
thanh khon khi gia các ngân hàng có s cnh tranh khá gay gt v thu hút tin gi
trong nn kinh t. S cnh tranh này buc các ngân hàng phi tìm kim các ngun
tài tr b sung khác, nu không s b mt kh nng thanh khon. Cùng vi s phát
trin ca th trng tài chính, c hi và ri ro trong qun tr thanh khon ca các
Ngân hàng thng mi cng gia tng tng ng. Kh nng thanh khon là thc đo
cho tình hình sc khe ca Ngân hàng và là du hiu đu tiên ca tình trng bt n
v tài chính. iu này cho thy tm quan trng ca vic qun tr thanh khon bng

các phng pháp mang tính n đnh và chi phí thp đ tài tr cho hot đng ca các
ngân hàng thng mi trong th trng cnh tranh ngày càng gia tng.
Ngành ngân hàng vn đc xem là mch máu ca nn kinh t.  nn kinh t vn
hành mt cách trn tru, luân chuyn và s dng vn hiu qu thì cn mt h thng
ngân hàng lành mnh. Tuy nhiên, tình hình thanh khon ca các Ngân hàng đang
gp rt nhiu khó khn, đt bit là các Ngân hàng thng mi quy mô nh, trong đó
có Ngân hàng thng mi c phn Sài Gòn (SCB). Ngoài nhng nguyên nhân
khách quan nh lm phát cao, bin đng ca lãi sut, doanh nghip hot đng không
hiu qu… thì có mt phn không nh đn t công tác qun tr thanh khon không
tt ca các ngân hàng. Trong thi gian ti, ngành Ngân hàng tip tc đi mt nhiu
khó khn và vn đ tái cu trúc h thng ngân hàng là vn đ cp thit đc Ngân
hàng nhà nc và các b ngành ht sc quan tâm. Tái cu trúc phi bt đu t tái
cu trúc qun tr, trong đó thanh khon và qun tr ri ro thanh khon ca các ngân
2

hàng thng mi có ý ngha cp bách c v lý lun và thc tin.
Xut phát t tình hình đó, và nhm góp phn nâng cao hiu qu công tác qun tr
ri ro thanh khon ti các Ngân hàng thng mi ca nc ta nói chung và Ngân
hàng thng mi c phn Sài Gòn (SCB) nói riêng, tôi đã chn đ tài “Qun tr ri
ro thanh khon ti Ngân hàng Thng mi C phn Sài Gòn” làm lun vn tt
nghip.
2. Mc đích nghiên cu
Trên c s phân tích thc trng công tác qun tr ri ro thanh khon ca các
Ngân hàng thng mi ca nc ta nói chung và SCB nói riêng trong nhng nm
gn đây, đ tài s đi sâu vào nhn din nhng vn đ còn hn ch vn đ thanh
khon và c cu vn ca SCB, mà nhng vn đ này là nguyên nhân chính khin
cho Ngân hàng gp khó khn trong khong thi gian qua. Do đó đ tài s c gng
đ xut nhng gii pháp đng b nhm phát trin bn vng ngun vn ca SCB và
các phng pháp mang tính n đnh và chi phí thp đ tài tr cho hot đng ca các
ngân hàng thng mi trong th trng cnh tranh ngày càng gia tng.

 đt đc mc đích nói trên, đ tài xác đnh cn nghiên cu nhng vn đ
sau:
- Phân tích ni dung c bn ca qun tr ri ro trong kinh doanh ngân hàng và
qun tr ri ro thanh khon.
- Phân tích và đánh giá mt cách khách quan tính thanh khon và qun tr ri ro
thanh khon ca SCB thi gian qua, tìm ra nhng hn ch, tn ti cn khc phc và
mt s bin pháp nhm hoàn thin hot đng này trong thi gian ti.
-  xut nhng gii pháp và kin ngh nhm hoàn thin hot đng này và tin ti
nâng cao tính thanh khon cho c cu vn ca Ngân hàng.
3. i tng và phm vi nghiên cu
i tng nghiên cu ca đ tài là công tác qun tr ri ro thanh khon ca SCB
và mt s Ngân hàng thng mi khác đ so sánh.
Phm vi nghiên cu: đ tài nghiên cu thc trng công tác qun tr ri thanh
khon ca SCB trong 3 nm gn nht t 2010 đn 2012 và đ ra gii pháp cho
nhng nm tip theo.
3

4. Phng pháp nghiên cu
 tài s dng phng pháp tng hp, phân tích, thng kê, so sánh, d báo, kim
đnh gi thit đ h thng hóa d liu thu thp đc t các ngun thông tin đ
nghiên cu; phng pháp nghiên cu đnh tính.
5. Ý ngha ca đ tài nghiên cu
Mt là, phân tích ni dung và tm quan trng ca qun tr ri ro trong kinh
doanh ngân hàng và qun tr ri ro thanh khon.
Hai là, đánh giá tính thanh khon và qun tr ri ro thanh khon, tìm ra nhng
hn ch, tn ti và đ xut bin pháp hoàn thin hot đng này trong thi gian ti 
SCB nói riêng và các ngân hàng thng mi Vit Nam nói chung.
6. Kt cu ca lun vn
Ngoài li m đu, kt lun, tài liu tham kho và ph lc, ni dung ca lun vn
có 3 chng:

Chng 1: C s lý lun v qun tr ri ro thanh khon ti NHTM
Chng 2: Thc trng qun tr ri ro thanh khon ti NH TMCP Sài Gòn
Chng 3: Qun tr ri ro thanh khon ti NH TMCP Sài Gòn.










4


CHNG 1: C S LÝ LUN V QUN TR RI RO THANH
KHON TI NGÂN HÀNG THNG MI
1.1. Ri ro thanh khon ti NHTM
1.1.1. Khái nim v thanh khon và ri ro thanh khon
1.1.1.1. Khái nim v thanh khon
Thanh khon là nhng tài sn có kh nng chuyn thành tin mt cao, tc có
kh nng đáp ng nhu cu thanh toán, gii ta đc các nhu cu thanh toán. Tính
thanh khon ca NHTM đc xem nh kh nng ngn hn (The short-run ability)
đ đáp ng nhu cu rút tin gi và gii ngân các khon tín dng đã cam kt. Nh
vy, thanh khon đc hiu theo các góc đ sau:
- Kh nng linh hot ca tài sn trong thanh toán, trao đi.
- Kh nng chuyn hóa các loi tài sn thành tin
- Kh nng đáp ng nhu cu chi tr vi chi phí hp lý.
(Ngun: Bank Management and Financial Services- Peter Rose)

Tính thanh khon ca tài sn
T các góc đ k trên có th khng đnh loi tài sn nào chuyn hóa thành
tin nhanh vi chi phí thp thì tài sn đó có tính thanh khon cao.
Mt ngân hàng đc xem là có kh nng thanh khon tt nu nh nó có th
có đc nhng khon vn kh dng vi chi phí thp đúng ti thi đim ngân hàng
có nhu cu. iu này gi ý rng, ngân hàng có kh nng thanh khon tt khi ngân
hàng có trong tay mt lng vn kh dng vi quy mô hp lý hoc ngân hàng có
th nhanh chóng huy đng vn thông qua con đng vay n hay bán tài sn.
Tính thanh khon ca ngun
Tính thanh khon ca ngun là kh nng huy đng, m rng ngun vn ca
ngân hàng, đc đo bng thi gian và chi phí m rng ngun khi cn thit. Thi
gian và chi phí càng thp thì tính thanh khon ca ngun càng cao và ngc li.
Tính thanh khon ca ngân hàng
Tính thanh khon ca ngân hàng là kh nng ca ngân hàng trong vic thc
5

hin các ngha v tài chính khi chúng đn hn vi mt chi phí hp lý. i vi
NHTM thì tính thanh khon là kh nng đáp ng các nhu cu thanh toán, chi tr, rút
tin và xin vay mi theo các yêu cu cp tín dng hp l ca khách hàng.
Tính thanh khon ca mt ngân hàng đc to lp bi tính thanh khon ca
tài sn mà ngân hàng đó nm gi và tính thanh khon ca ngun, tc là t tài sn
hin có (d tr) và ngun vn có th huy đng mi.
1.1.1.2. Khái nim v ri ro thanh khon
Theo quan đim truyn thng: Ri ro là nhng thit hi, mt mát, nguy
him hoc các yu t khác liên quan đn nguy him, khó khn, hoc điu không
chc chn có th xy ra cho con ngi. Xã hi loài ngi càng phát trin, hot đng
ca con ngi càng đa dng, thì nhiu loi ri ro mi phát sinh. (Ngun: Giáo trình
Qun tr Ngân hàng_ PGS TS Trn Huy Hoàng)
Theo quan đim trung hòa: Ri ro là s bt trc có th đo lng đc. Ri
ro va mang tính tích cc, va mang tính tiêu cc, theo ngha ri ro có th mang

đn cho con ngi nhng tn tht, mt mát, nguy him, nhng cng có th mang
đn nhng c hi, thi c không ng. Nu tích cc nghiên cu, nhn dng ri ro,
chúng ta có th tìm ra đc nhng bin pháp phòng nga, hn ch mt tiêu cc và
tn dng, phát huy mt tích cc do ri ro mang ti. (Ngun: Giáo trình Qun tr
Ngân hàng_ PGS TS Trn Huy Hoàng)
Ri ro trong kinh doanh ngân hàng đc hiu là nhng bin c không
mong đi mà khi xy ra s dn đn s tn tht v tài sn ca ngân hàng, gim sút li
nhun thc t so vi d kin hoc phi b ra thêm mt khon chi phí đ có th hoàn
thành đc mt nghip v tài chính nht đnh. Ví d, liu khách hàng có kh nng
hoàn tr vn vay khi ti hn hay không? Tin gi tháng ti có tng hay không? Lãi
sut s tng hay gim và ngân hàng có mt đi thu nhp hay gim giá tr không nu
điu đó xy ra?
Ri ro có các tính cht sau:
+ Ri ro và li nhun k vng ca ngân hàng là hai đi lng đng bin vi
nhau trong mt phm vi nht đnh.
+ Hai yu t mang tính đc trng ca ri ro là biên đ ri ro (mc đ thit
6

hi do ri ro gây ra) và tn sut xut hin ri ro.
+ Ri ro là yu t khách quan, nên ngi ta không th nào loi tr đc hn
mà ch có th hn ch s xut hin và nhng tác hi ca chúng gây ra.
Các nhà qun tr ngân hàng có th quan tâm nht ti vic đy mnh kh nng
sinh li và nâng cao giá tr c phiu nhng không ai l là vic kim soát ri ro mà
có kh nng nh hng ti s tn ti ca ngân hàng. Mt nn kinh t bin đng hn
vi nhng vn đ xut hin gn đây liên quan ti n xu, lnh vc bt đng sn, tình
hình thanh khon trên th trng… đã khin cho các ngân hàng tp trung hn na
vào công tác đo lng và kim soát ri ro.
Các ngân hàng quan tâm ti 5 loi ri ro chính sau: Ri ro tín dng, ri ro
thanh khon, ri ro lãi sut, ri ro t giá. Ngoài ra, ngày nay ngân hàng còn phi đi
mt vi các loi ri ro khác nh: ri ro lm phát, ri ro chính tr, ri ro tác nghip,

ri ro đo đc…
Ri ro thanh khon là loi ri ro khi ngân hàng không có kh nng cung
ng đy đ lng tin mt cho nhu cu thanh khon tc thi; hoc cung ng đ
thanh khon nhng vi chi phí cao hoc quá cao. Nói cách khác, đây là loi ri ro
xut hin khi ngân hàng thiu kh nng chi tr, do không chuyn đi kp thi các
loi tài sn ra tin mt, hoc không th vay mn đ đáp ng yêu cu ca các hp
đng thanh toán.
1.1.2. Nguyên nhân và hu qu ca ri ro thanh khon
1.1.2.1. Nguyên nhân ca ri ro thanh khon
Có bn nguyên nhân chính khin cho ngân hàng phi đi mt vi ri ro
thanh khon thng xuyên là:
Nguyên nhân th nht: S mt cân đi hp lý gia tài sn có và tài sn n
v thi hn
Ngân hàng huy đng và đi vay vn vi thi hn ngn, và c tun hoàn chúng
đ s dng cho vay vi thi hn dài hn. Do đó, nhiu ngân hàng phi đi mt vi
s không trùng khp v thi hn đn hn gia tài sn có và tài sn n. Tht him
khi lung tin ròng bên tài sn có li va khít đ trang tri lung tin ròng bên tài
sn n. Thc t là, ngân hàng thng có mt t l đáng k tài sn n có đc đim là
7

phi đc hoàn tr tc thoi nu ngi có k hn có th rút trc hn, tài khon
NOW…Do đó, ngân hàng luôn phi sn sàng thanh khon.
Nguyên nhân th hai: S nhy cm ca tài sn tài chính vi nhng thay
đi ca lãi sut.
Khi lãi sut tng, nhiu ngi gi tin s rút tin ra tìm kim ni gi khác có
mc lãi sut cao hn điu này xy ra ngay c trong h thng gia các ngân hàng
thng mi vi nhau (tin t ngân hàng này chy sang ngân hàng khác). Nhng
ngi có nhu cu tín dng s hoàn li, hoc rút ht s d hn mc tín dng vi mc
lãi sut thp đã tha thun.
Lãi sut tng do nhiu nguyên nhân: do NHNN áp dng chính sách tin t

tht cht nhm kim ch lm phát; do tính liên kt h thng gia các NHTM đ đm
bo an toàn thanh toán yu, to s cnh tranh không lành mnh, dn đn làm suy
yu kh nng chng đ thiu ht thanh khon ca h thng.
Ngoài ra, lãi sut thay đi s nh hng đn th giá ca các tài sn mà ngân
hàng đem bán đ tng thanh khon, và trc tip nh hng đn chi phí đi vay trên
th trng tin t ca ngân hàng.
Nguyên nhân th ba: Ngân hàng luôn phi đáp ng nhu cu thanh khon
mt cách hoàn ho.
Nhng trc trc v thanh khon s làm sói mòn nim tin ca dân chúng vào
ngân hàng. Chúng ta hãy hình dung nhng gì s xy ra vi ngân hàng nu nh mt
bui sáng các quy chi tr tin hay các máy tr tin t đng ca ngân hàng đóng ca
vi lý do là thiu tin mt tm thi, không th thanh toán các t séc chuyn đn
cng nh nhng khon tin gi đn hn? Mt trong nhng công vic quan trng đi
vi nhà qun lý ngân hàng là luôn liên h cht ch vi nhng khách hàng có s d
tin mt ln và nhng khách hàng đang còn hn mc tín dng ln cha s dng đ
bit đc k hoch ca h khi nào thì rút tin và rút bao nhiêu đ có phng án
thanh khon hp lý.
Nguyên nhân th t: Do nng lc d báo ca các c quan hu quan và
ca Ngân hàng Nhà nc còn yu.
8

Hot đng ngân hàng là mt lnh vc nhy cm vi nn kinh t, điu đó đã
làm cho vic qun lý thanh khon ca các NHTM là rt phc tp. Cht lng công
tác qun lý này ph thuc rt nhiu vào nng lc d báo ca các c quan chc nng,
ca NHNN và ca chính mi NHTM. c bit nhng d báo v tình hình kinh t v
mô, xu th th trng trong nc và quc t, s bin đng tng gim ca các đng
tin.
Hn ch trong công tác d báo này dn đn các c quan chc nng và
NHNN đa ra các chính sách và các quy đnh thiu hp lý, quá trình thc hin và
giám sát thc hin cha trit đ và cht ch, to nhiu k h cho các NHTM chy

theo li nhun trc mt mà không lng trc đc hu qu gây ra s cng thng
v thanh khon cho chính bn thân các NHTM đó cng nh cho toàn h thng và
nn kinh t.
Ngoài nhng nguyên nhân trên ri ro thanh khon có th phát sinh t hot
đng bên tài sn n hoc tài sn có ca ngân hàng.
Nguyên nhân do hot đng bên tài sn n:
Ri ro thanh khon có th phát sinh bt c khi nào khi nhng ngi gi tin
thc hin rút tin ngay lp tc. Khi nhng ngi gi tin rút tin đt ngt, buc
ngân hàng phi đi vay b sung hoc phi bán bt tài sn (chuyn hóa tài sn có
thành dng tin mt) đ đáp ng kh nng thanh khon.
Trong tt c các nhóm thuc tài sn có, thì tin mt có mc đ thanh khon
cao nht, chính vì vy, ngân hàng s dng tin mt là phng thc đu tiên và trc
tip đ đáp ng nhu cu thanh khon. Nhng điu đáng tic là tin mt không mang
li thu nhp lãi sut, do đó các ngân hàng luôn có xu hng gim thiu tài sn có 
dng tin mt.
 thu đc lãi sut, các ngân hàng phi đu t tin vào các tài sn ít thanh
khon hoc vào nhng tài sn có thi hn dài. Cho dù cui cùng thì hu ht các tài
sn khác nhau cng có th chuyn hóa thành tin nhng chi phí đ chuyn hóa
thành tin ngay lp tc ca các tài sn khác nhau thì rt khác nhau. Khi phi bán
mt tài sn ngay lp tc thì giá ca nó có th thp hn rt nhiu so vi trng hp
có thi gian đ tìm kim ngi mua và thng lng giá c. Kt qu là, mt s tài
9

sn ch có th chuyn hóa thành tin ngay lp tc ti mc giá bán rt thp (fire-sale
prices), do đó có th đe da đn kh nng thanh toán cui cùng ca ngân hàng.
Nguyên nhân do hot đng bên tài sn có: Ri ro thanh khon phát sinh
liên quan đn các cam kt tín dng. Mt cam kt tín dng cho phép ngi vay tin
hành rút tin vay bt c lúc nào trong thi hn vay. Khi mt cam kt tín dng đc
ngi vay thc hin, thì ngân hàng phi đm bo có đ tin ngay tc thi đ đáp
ng nhu cu ca khách hàng, nu không ngân hàng phi đi mt vi ri ro thanh

khon. Tng t nh bên tài sn n, đ đáp ng nhu cu thanh khon bên tài sn có,
ngân hàng có th gim s d tin mt, chuyn hóa các tài sn khác thành tin, hoc
đi vay các ngun vn b sung trên th trng tin t.
1.1.2.2. Hu qu ca ri ro thanh khon
Mt Ngân hàng khi hot đng phi đi đu vi nhiu ri ro nhng nu đó là
ri ro thanh khon s gây nh hng ln nht v hình nh ca Ngân hàng đn công
chúng t đó làm hot đng kinh doanh ca Ngân hàng gp nhiu khó khn. C th
nh nu mt tính thanh khon các Ngân hàng s buc phi chy đua huy đng vn
hoc đi vay trên th trng liên Ngân hàng vi lãi sut cao dn đn lãi sut cp tín
dng cao vì vy khó cho vay; hot đng đu t b hn ch nhiu, không th đu t
vào các d án có mc sinh li thp.
Không ch có vy, ri ro thanh khon còn gây nh hng đn nn kinh t nh
các vn đ v lm phát, tng trng kinh t, n đnh đi sng xã hi… bi vì khi
lãi sut tin gi tng, ngun tin tp trung gi vào ngân hàng làm cho nn kinh t s
gim kênh huy đng vn; lãi sut cp tín dng cao lành nh hng đn hot đng
kinh doanh ca Doanh nghip, dn đn giá c tng (lm phát tng), gim quy mô
đu t dn đn gim tng trng kinh t và khi giá c tng s nh hng đn đi
sng ca ngi dân.
1.2. Qun tr ri ro thanh khon ti NHTM
1.2.1. Bn cht ca qun tr ri ro thanh khon
Qun tr ri ro thanh khon là vic qun lý có hiu qu cu trúc tính thanh
khon (kh nng chuyn thành tin mt) ca tài sn và qun lý tt cu trúc danh
mc ca ngun vn.
10

Bn cht ca qun tr ri ro thanh khon đc đúc kt  hai ni dung sau:
Mt là, ngân hàng phi thng xuyên đi phó vi thâm ht thanh khon
hoc thng d thanh khon, do rt him khi ti mt thi đim tng cu thanh khon
bng tng cung thanh khon.
Hai là, kh nng thanh khon và kh nng sinh li là hai đi lng t l

nghch vi nhau. Ngân hàng càng tp trung nhiu vn đ sn sàng đáp ng yêu cu
thanh khon thì kh nng sinh li d tính ca nó càng thp. ây chính là mâu thun
luôn tn ti trong sut quá trình kinh doanh nói chung và qun tr thanh khon nói
riêng.
1.2.2. S cn thit qun tr ri ro thanh khon ti NHTM
Các ngân hàng phi đi mt vi vn đ thanh khon hàng ngày trong hot
đng kinh doanh ca mình. Vy qun tr thanh khon mà ct lõi là qun tr ri ro
thanh khon là vn đ rt cn thit, yêu cu phi đc thc hin mt cách thng
xuyên liên tc, nó xut phát t nhng lý do c bn sau:
Th nht: S đánh đi gia thanh khon và kh nng sinh li. Ngân hàng
càng tp trung nhiu vn đ đáp ng yêu cu thanh khon thì kh nng sinh li d
tính ca nó càng thp và ngc li. Nh vy, vn đ đt ra là các ngân hàng phi
thc hin qun tr thanh khon đ mt mt đ gim thiu ri ro có th xy ra trong
hot đng kinh doanh nhng mt khác đm bo đc kh nng sinh li cn thit.
Th hai: Qun tr ri ro thanh khon giúp NHTM tránh hoc gim thiu
nhng hu qu do ri ro thanh khon gây ra.
Nh vy, vic đáp ng nhu cu thanh toán ca khách hàng mt cách thng
xuyên và trong nhng trng hp đc bit khn cp là yêu cu cp thit và là ni
dung quan trng trong công tác qun tr ca ngân hàng nhm hn ch ri ro. Thanh
khon mang ý ngha thi đim rt ln, ch cn ti mt thi đim bt k Ngân hàng
thiu ht v kh nng thanh khon s làm nh hng đn hình nh ca Ngân hàng
khin dn đn phá sn mc dù v mt s liu s sách Ngân hàng vn còn kh nng
tr n. Hn na nng lc qun tr thanh khon ca mt Ngân hàng là thc đo quan
trng v tính hiu qu tng th đ có th đt đn đc nhng mc tiêu Ngân hàng
11

đt ra trong dài hn, nó liên quan ti s tn ti và phát trin ca mi Ngân hàng và
ca c h thng Ngân hàng.
1.2.3. Tác đng ca qun tr ri ro thanh khon đn Ngân hàng Thng mi
Mt Ngân hàng coi trng vn đ v qun tr Ri ro thanh khon s hn ch

đc nhiu ri ro v mt k hn ca dòng tin t đó Ngân hàng tính toán đc khi
lng đu t vào nhng danh mc nào phù hp vi dòng tin ca mình vì vy làm
gia tng li nhun ca Ngân hàng, mt khác đã phân tích  trên nu Ngân hàng
không coi trng công tác qun tr ri ro thanh khon, đu t tràn lan ch thy li
nhun trc mt mà không cân đi ngun dn đn mt thanh khon tm thi và đ
bù đp thanh khon Ngân hàng phi huy đng hoc đi vay vi lãi sut cao t đó kéo
theo lãi sut cho vay ca Ngân hàng cao làm các Doanh nghip khó tip cn vn
ca Ngân hàng t đó không có vn đu t kéo theo tng trng ca nn kinh t
gim sút, mt khác vì khó tip cn ngun vn Doanh nghip đy giá bán sn phm
cao làm nh hng đn đi sng kinh t ca ngi dân. Nghim trng hn khi Ngân
hàng không có ngun đ bù đp kp thi thanh khon là nguyên nhân làm Ngân
hàng sp đ. S sp đ ca Ngân hàng đó s dn đn s hong lon ca ngi gi
tin, kéo theo s rút tin hàng lot  các Ngân hàng khác và lúc này kéo theo s
sp đ ca toàn h thng ch không ch ca mt ngân hàng riêng l.
1.3. Quy trình qun tr ri ro thanh khon trong kinh doanh ngân hàng
1.3.1. o lng ri ro thanh khon
Trong nhng nm gn đây, mt s phng pháp d báo thanh khon đã đc
phát trin nh: Phng pháp tip cn ngun vn và s dng vn, phng pháp tip
cn cu trúc vn và phng pháp tip cn ch s thanh khon. Mi phng pháp
nêu trên đu đc xây dng trên mt s gi đnh và ngân hàng ch có th c lng
gn đúng nhu cu thanh khon ti mt thi đim nht đnh, cho nên các nhà qun lý
thanh khon phi luôn sn sàng điu chnh khi có bin đng.
Do đó, hu ht các ngân hàng đu phi duy trì duy trì mt t l hp lý gia
vn dùng cho d tr và vn dùng cho kinh doanh, phn d tr này có th ln, nh
tùy thuc vào quan đim ca nhà qun lý đi vi ri ro, ngha là nhà qun lý sn
sàng chp nhn kh nng ngân hàng ri vào trng thái thiu tin mt là bao nhiêu.
12

ng thi các ngân hàng phi đm bo v t l kh nng chi tr:
T l v kh

nng chi tr
=
Tài sn "Có" có th thanh toán ngay
Tài sn "N" phi tr
Ti Vit Nam; theo quy đnh ca thông t s 13/2010/TT-NHNN ngày 20/05/2010
cui mi ngày, t chc tín dng phi xác đnh và có các bin pháp đ đm bo các
t l v kh nng chi tr cho ngày hôm sau nh sau:
T l ti thiu bng 15% gia tng tài sn “Có” thanh toán ngay và tng N
phi tr.
T l ti thiu bng 1 gia tng tài sn “Có” đn hn thanh toán trong 7 ngày
tip theo k t ngày hôm sau và tng tài sn “N” đn hn thanh toán trong 7 ngày
tip theo k t ngày hôm sau đi vi đng Vit Nam, đng Euro, đng Bng Anh và
đng đô la M (bao gm đng đô la M và các ngoi t khác còn li đc quy đi
sang đô la M theo t giá liên ngân hàng cui mi ngày).
a. Phng pháp tip cn ngun vn và s dng vn
Phng pháp này bt ngun t hai thc t đn gin sau:
- Kh nng thanh khon ca ngân hàng tng khi tin gi tng và cho vay
gim.
- Kh nng thanh khon ca ngân hàng gim khi tin gi gim và cho vay
tng.
Ngay t đu nm, ngân hàng c lng nhu cu thanh khon ca các tháng,
quý trong nm. Bt c khi nào cung thanh khon và cu thanh khon không cân
bng vi nhau, ngân hàng có mt đ lch thanh khon.  lch này đc xác đnh
nh sau:
 lch thanh khon
(liquidity gap)
==
Tng ngun to
thanh khon (1)

Tng nhu cu s
dng thanh khon (2)




Khi (1) > (2):  lch thanh khon dng. Ngân hàng phi nhanh chóng đu t
phn thanh khon thng d này đ sinh li.
Khi (2) > (1):  lch thanh khon âm. Ngân hàng phi tìm kim kp thi các
ngun tài tr khác nhau vi chi phí thp nht.
13

Nhng bc chính yu trong phng pháp tip cn ngun vn và s dng
vn bao gm:
- Tin vay và tin gi phi đc d báo trong khong thi gian hoch đnh
thanh khon đã cho (ngày, tháng, quý)
- Nhng thay đi v tin vay và tin gi phi đc tính toán cho cùng khong
thi gian xác đnh đó.
- Nhà qun tr thanh khon c lng trng thái thanh khon ròng ca ngân
hàng, hoc thng d hay thâm ht da vào s bin đi ca tin gi và cho vay.
 xây dng mô hình d báo v tin gi và tin vay trong tng lai, nhà
qun tr có th s dng các k thut thng kê khác nhau cng vi kinh nghim ca
mình. Chng hn, mt mô hình d báo v s thay đi trong tin gi và tin vay có
th nh sau:
Thay đi d kin ca tin gi ph thuc vào các bin s sau:
- Tng trng v thu nhp cá nhân d kin.
- Mc tng bán l d báo.
- T l tng trng cung tin ca ngân hàng trung ng.
- Lãi d kin ca tin gi trên th trng tin t.
- T l lm phát d kin.

Thay đi d kin ca tin vay ph thuc vào các bin s sau:
- Tc đ tng trng d kin ca GDP.
- Li nhun doanh nghip d kin.
- T l tng trng v cung tin ca ngân hàng thng mi.
- T l tng trng ca tín dng thng mi.
- T l lm phát d báo.
Sau khi xây dng đc mô hình d báo nêu trên, ngân hàng có th c lng
nhu cu thanh khon bng cách tính:
Mc thng d (+)
hay thâm ht (-)
=
Thay đi d kin
ca tin gi
-
Thay đi d kin
ca tin vay
b. Phng pháp tip cn cu trúc vn
14

Vi phng pháp này, bc đu tiên là tin gi và các ngun vn khác nhau
ca ngân hàng đc chia thành nhiu nhóm da trên kh nng vn b rút ra khi
ngân hàng, ví d nh:
- Nhóm vn “nóng” (nhóm 1): vn vay và tin gi nhy cm vi lãi sut hoc
đc d tính s rút khi ngân hàng trong k k hoch.
- Nhóm vn kém n đnh (nhóm 2): các khon tin gi có th b rút khi
ngân hàng ti mt thi đim nào đó trong k k hoch.
- Nhóm vn n đnh (nhóm 3): khon mc vn mà nhà qun lý tin tng
rng ít có kh nng rút khi ngân hàng.
Tip theo, nhà qun tr thanh khon phi dành riêng mt phn vn thanh
khon đi vi mi nhóm vn nêu trên. Ví d: nhóm 1: 95%, nhóm 2: 30%, nhóm 3:

15%.
Nh vy, nhu cu thanh khon cho tng các loi tin gi đc tính nh
sau:
D tr thanh
khon cho tài sn
“N” huy đng
=
95% x (Nhóm 1
– DTBB)
+
30% x (Nhóm
2 – DTBB)
+
15% x (Nhóm 3
– DTBB)
i vi nhu cu vay vn ca khách hàng, ngân hàng phi sn sàng khi khách
hàng có nhu cu và đm bo các điu kin tín dng tc là các khon vay cht lng
cao.
D tr thanh khon s đc xác đnh nh sau:
D tr thanh
khon vn
=
 (
V
n tin gi
c
a nhóm
-
D tr
bt buc

)
x
T l d tr
thanh khon xác
đnh ca nhóm
Sau đó nhà qun tr ngân hàng cn d tính con s vn vay ti đa tim nng,
đó là các đn xin vay tha mãn các tiêu chun, điu kin tín dng theo yêu cu ca
ngân hàng. Sau khi hp đng tín dng đc chp thun, tin vay có th ra khi ngân
hàng trong thi gian ngn. Do đó, ngân hàng cn có lng d tr thanh khon hay
nng lc vay vn hp lý đ cp tín dng, tng đng vi 100% nhu cu cho vay
15

ti đa tim nng. Nh vy, tng nhu cu thanh khon cn đc điu chnh tng nh
sau:
Tng yêu cu thanh khon=D tr thanh khon vn+Nhu cu cho vay tim
nng
c. Phng pháp tính xác xut ca mi tình hung
Phng pháp này bao gm 3 bc chính sau:
Bc 1: gi đnh các tình hung thanh khon có th xy ra:
- Trng thái thanh khon tt nht có th xy ra vi ngân hàng
- Trng thái thanh khon có kh nng xy ra cao nht vi ngân hàng
- Trng thái thanh khon xu nht có th xy ra vi ngân hàng.
Bc 2: xác đnh xác sut có th xy ra vi mi tình hung.
Bc 3: tính nhu cu thanh khon tng hp nh sau:
Nhu c
u thanh
khon d tính
=
 Trng thái
thanh khon ca

tình hung
xx
Xác sut x
y ra
tình hung
1.3.2. Chin lc qun tr ri ro thanh khon
 Chin lc qun tr thanh khon da vào tài sn “Có” (d tr, bán các
chng khoán và tài sn)
ây là chin lc c đin nht trong vic đáp ng nhu cu thanh khon.
Chin lc này đòi hi ngân hàng tích ly thanh khon bng cách nm gi nhng
tài sn có tính thanh khon cao, ch yu là tin mt và các chng khoán ngn hn.
Khi xut hin nhu cu thanh khon, ngân hàng s bán ln lt các tài sn d tr cho
đn khi nhu cu thanh khon đc đáp ng. Chin lc qun tr thanh khon theo
hng này thng đc gi chin lc chuyn đi tài sn, bi vì ngun cung thanh
khon đc tài tr bng cách chuyn đi tài sn phi tin mt thành tin mt.
Nhng tài sn có tính thanh khon cao bao gm: trái phiu kho bc, các khon vay
ngân hàng trung ng, trái phiu đô th, tin gi ti các ngân hàng khác, chng
khoán ca các c quan chính ph, chp phiu ca ngân hàng khác. Nh vy, trong
chin lc qun tr thanh khon da trên tài sn “Có”, mt ngân hàng đc coi là
qun tr thanh khon tt nu ngân hàng này có th tip cn ngun cung thanh khon
16

vi chi phí hp lý, s lng va đ theo yêu cu và kp thi.
u đim: Ngân hàng hoàn toàn ch đng trong vic t đáp ng nhu cu
thanh khon cho mình mà không b l thuc vào các ch th khác.
Nhc đim: Chuyn đi tài sn không phi là mt phng pháp qun lý
thanh khon có chi phí thp, c th:
- Bán tài sn có ngha là ngân hàng s mt đi nhng khon thu nhp to ra t
tài sn trong tng lai, do vy ngân hàng đã chu chi phí c hi khi bán đi các tài
sn đã đu t.

- Khi bán tài sn đu tn kém chi phí giao dch nh hoa hng tr cho ngi
môi gii. Hn na, nhng tài sn này cng có th gim giá trên th trng, hoc b
ngi mua ép giá do phi gp rút bán đ đáp ng nhu cu thanh khon.
- Bán tài sn đ tng cng thanh khon s làm hình nh ca ngân hàng th hin
qua Bng cân đi k toán yu đi bi vì tài sn bán đi thng là các chng khoán ít
ri ro ca chính ph, cái to cho công chúng n tng là ngân hàng lành mnh v
tài chính.
-  thc hin chin lc này, ngân hàng phi đu t nhiu vào các tài sn có
tính thanh khon cao, đó là các tài sn có kh nng sinh li thp nên tt yu nh
hng đn hiu qu s dng vn ca ngân hàng.
Áp dng: Chin lc qun tr thanh khon da vào tài sn “Có” thích hp
vi nhng ngân hàng có quy mô nh hoc mi thành lp, h thng mng li còn
hn ch bi vì chin lc này ít ri ro hn vic qun lý thanh khon da vào hot
đng vay n. ng thi, ngân hàng quy mô nh s rt khó vay n ,cng nh huy
đng vn hoc phi vay vi chi phí cao khi gp khó khn thanh khon do uy tín còn
hn ch.
 Chin lc qun tr thanh khon da vào tài sn “N”
Chin lc này kêu gi ngân hàng đáp ng nhu cu thanh khon d tính
bng cách vay nhng ngun vn kh dng tc thi.
Nhng ngun vn tài tr cho chin lc này thng bao gm: vay qua đêm,
vay ngân hàng trung ng, bán các hp đng mua li, phát hành chng ch tin gi
có th chuyn nhng mnh giá ln, Chin lc qun tr thanh khon da trên tài