Các nhân tố ảnh hưởng đến tính thanh khoản của các Ngân hàng thương mại Việt Nam Luận văn thạc sĩ 2013

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP H CHÍ MINH






PHM DUY HNG


CÁC NHÂN T NH HNG N TÍNH THANH
KHON CA CÁC NGÂN HÀNG THNG MI
VIT NAM








LUN VN THC S KINH T

TP. H Chí Minh, nm 2013

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP H CHÍ MINH





PHM DUY HNG

CÁC NHÂN T NH HNG N TÍNH THANH
KHON CA CÁC NGÂN HÀNG THNG MI
VIT NAM

Chuyên ngành : Tài chính – Ngân hàng
Mã s : 60340201


LUN VN THC S KINH T


NGI HNG DN KHOA HC
PGS.TS. TRNG QUANG THÔNG





TP. H Chí Minh, nm 2013





LI CAM OAN
Tôi tên là Phm Duy Hng, tác gi Lun vn thc s kinh t vi đ tài “Các
nhân t nh hng đn tính thanh khon ca các ngân hàng thng mi Vit
Nam”. Ni dung đ tài là kt qu nghiên cu ca cá nhân, di s hng dn ca
PGS.TS Trng Quang Thông. Tt c các d liu, tài liu tham kho, kt qu nêu
trong lun vn đc thu thp t ngun thc t và đc trích dn đy đ theo hng
dn trong phm vi hiu bit ca tác gi. Nu có điu gì sai tôi xin chu hoàn toàn
trách nhim.

TP. H Chí Minh, ngày 23 tháng 10 nm 2013

Ngi cam đoan


Phm Duy Hng


















MC LC

TRANG PH BÌA.
LI CAM OAN.
MC LC
DANH MC CÁC T VIT TT.
DANH MC CÁC BNG BIU – HÌNH.
CHNG 1 1

M U 1
1.1. Gii thiu 1
1.2. Lý do hình thành đ tài 1
1.3. Mc tiêu nghiên cu 2
1.4. Câu hi nghiên cu 2
1.5. Phm vi đi tng nghiên cu 2
1.6. Phng pháp nghiên cu 2
1.7. im mi ca đ tài 3
1.8. Kt cu ca đ tài 3
CHNG 2 5
C S LÝ THUYT, MÔ HÌNH VÀ PHNG PHÁP NGHIÊN CU 5
2.1. Gii thiu 5
2.2. C s lý thuyt 5
2.2.1. Khái nim thanh khon ngân hàng 5
2.2.2. Nguyên nhân làm phát sinh ri ro thanh khon ngân hàng 14
2.2.2.1. Nguyên nhân tin đ 14
2.2.2.2. Nguyên nhân t hot đng 15
2.2.3. Tác đng ca ri ro thanh khon đn hot đng ca NHTM 16
2.2.4. Các nhân t tác đng đn thanh khon ngân hàng 16
2.5. Mô hình nghiên cu 19
2.5.1. Mt s mô hình nghiên cu v tính thanh khon ca ngân hàng 19

2.5.1.1. Nghiên cu ca Muhammad Farhan Akhtar, Khizer Ali, Shama
Sadaqad (2011) 19
2.5.1.2. Nghiên cu ca Vodová (2011) 20
2.5.2. Mô hình nghiên cu đ xut và các gi thuyt 21
2.5.2.1. Mô hình nghiên cu đ xut 21
2.5.2.2. Gi thuyt ca mô hình 21
2.6. Quy trình nghiên cu 25
2.7. Nghiên cu đnh lng 26

2.8. Thu thp d liu 28
2.9. i tng kho sát 29
2.10. Phng pháp phân tích s liu 30
2.10.1. Phng pháp đa bin đc lp vào mô hình hi quy 30
2.10.2. Kim tra mt s gi đnh đi vi mô hình hi quy tuyn tính 31
CHNG 3 33
PHÂN TÍCH D LIU VÀ KT QU NGHIÊN CU 33
3.1. Gii thiu 33
3.2. Tình hình hot đng ca các ngân hàng thng mi Vit Nam giai đon
2005 đn 2010 33
3.3. Phân tích thng kê mô t 40
3.4. Kt qu mô hình nghiên cu 42
3.5. Kim tra các gi đnh hi quy 46
3.5.1. Kim tra hin tng đa cng tuyn 46
3.5.2. Kim tra hin tng phng sai ca sai s thay đi 47
3.6. Kt qu nghiên cu và nhn đnh các nhân t nh hng đn tính thanh
khon ca các ngân hàng thng mi 48
3.6.1. Kt qu nghiên cu 48
3.6.2. Gii thích kt qu ca các h s hi quy 48
3.6.2.1. H s hi quy bin t l tng d n cho vay / tng tin gi t khách
hàng (TL/TD) 48

3.6.2.2. H s hi quy bin t l gia vn ch s hu ngân hàng / tng tài sn có
ngân hàng 49
3.6.2.3. H s hi quy bin qui mô ngân hàng. 49
3.7. Tho lun kt qu 50
CHNG 4 52
KT LUN VÀ KIN NGH 52
4.1. Gii thiu 52
4.2. Tóm tt kt qu nghiên cu 52

4.3. Ý ngha ca kt qu nghiên cu 53
4.3.1. T l tng d n cho vay / tng tin gi t khách hàng 54
4.3.2. T l gia vn ch s hu ngân hàng / tng tài sn có ngân hàng 54
4.3.3. Quy mô ngân hàng 55
4.4. Các đ xut 55
4.4.1. i vi Ngân hàng nhà nc 55
4.4.2. i vi ngân hàng thng mi 56
4.5. Nhng hn ch và hng nghiên cu tip theo 58
4.5.1. Nhng hn ch ca đ tài 58
4.5.2. Hng nghiên cu tip theo ca đ tài 58
KT LUN CHUNG 60
TÀI LIU THAM KHO 61
PH LC 63








DANH MC CÁC T VIT TT
CN : Chi nhánh
E/TA : T l gia vn ch s hu ngân hàng và tng tài sn có
ngân hàng
NH : Ngân hàng
NHNN : Ngân hàng Nhà nc
NHTM : Ngân hàng thng mi
PGD : Phòng giao dch
ROA : Sut sinh li trên tng tài sn

TA : Quy mô ngân hàng
TL/TD : T l tng d n cho vay / tng tin gi t khách hàng
TSD/E : T l tng n ngn hn / vn ch s hu ngân hàng













DANH MC CÁC BNG BIU – HÌNH

Hình 2.1: Mô hình nghiên cu đ xut.
Hình 2.2: Quy trình nghiên cu.
Biu đ 3.1: Tình hình thanh khon ti ngân hàng Á Châu.
Biu đ 3.2: Tình hình thanh khon ti ngân hàng Công Thng.
Biu đ 3.3: Tình hình thanh khon ti ngân hàng u T và Phát Trin.
Biu đ 3.4: Tình hình thanh khon ti ngân hàng Hàng Hi.
Biu đ 3.5: Tình hình thanh khon ti ngân hàng K Thng.
Biu đ 3.6: Tình hình thanh khon ti ngân hàng Phát Trin Nhà ng Bng Sông
Cu Long.
Biu đ 3.7: Tình hình thanh khon ti ngân hàng Ngoi Thng giai đon.
Biu đ 3.8: Tình hình thanh khon ti ngân hàng Nông Nghip.
Biu đ 3.9: Tình hình thanh khon ti ngân hàng Quân i.

Biu đ 3.10: Tình hình thanh khon ti ngân hàng Sài Gòn Thng Tín.
Biu đ 3.11: Tình hình thanh khon ti ngân hàng Xut Nhp Khu.
Biu đ 3.12: Tình hình thanh khon ti ngân hàng Sài Gòn.
Bng 3.1: Các thông s thng kê mô t.
Bng 3.2: Kt qu sau khi chy mô hình.
Bng 3.3 : Kt qu sau khi chy mô hình (Loi bin ln 01).
Bng 3.4 : Kt qu sau khi chy mô hình (Loi bin ln 02).
Bng 3.5 : Kt qu chy kim đnh Wald.
Bng 3.6 : Ma trn h s tng quan
Bng 3.7 : Nhân t phóng đi phng sai ca các bin đc lp (VIF)
Bng 3.8 : Kt qu chy mô hình hi quy ph





1
CHNG 1
M U
1.1. Gii thiu
Trong chng này, lun vn s trình bày tng quan bài nghiên cu, bao gm: lý
do chn đ tài, nêu vn đ nghiên cu và câu hi nghiên cu, đt ra mc tiêu
nghiên cu và la chn phng pháp nghiên cu đ thc thin mc tiêu nghiên
cu đã nêu.
1.2. Lý do hình thành đ tài
Ri ro thanh khon là ri ro nng nht trong các ri ro ca ngân hàng, bi nó
không ch đe da s an toàn ca bn thân tng ngân hàng thng mi, mà còn liên
quan đn s an toàn ca c h thng ngân hàng.
Cuc khng hong tài chính và suy thoái kinh t toàn cu bt đu t M t
cui nm 2007, nhng thc s bùng n và tác đng mnh đn toàn th gii, khi các

ngân hàng ln có nhiu nm tui b phá sn hoc đng bên b bc phá sn do mt
thanh khon.
H thng ngân hàng Vit Nam đã không ri vào vòng xoáy ca cuc khng
hong do tính thanh khon c bn đc bo đm. Tuy nhiên, không vì th mà mt
cnh giác vi ri ro thanh khon, hn na, phi coi đó là công vic cn đc quan
tâm thng nht. Vi mong mun tìm hiu vn đ thanh khon ti các ngân hàng
thng mi  Vit Nam hin nay, đ tài nghiên cu v: “
Các nhân t nh hng
đn tính thanh khon ca các ngân hàng thng mi Vit Nam
” nhm tìm hiu
nhng yu t tác đng chính đn tính thanh khon trong các ngân hàng thng mi
Vit Nam và đa ra cái nhìn rõ ràng hn v vn đ này trong giai đon hin nay.
T s quan sát và tìm kim thông tin ca ngi vit, hin nay  Vit Nam cha
có nhiu nghiên cu đnh lng chính thc và hoàn chnh nào v các nhân t tài
chính nh hng đn ri ro thanh khon ca các ngân hàng thng mi Vit Nam.
Vì vy, đ tài đc xây dng nhm kho sát các các nhân t tài chính nh hng
đn tính thanh khon ca các ngân hàng thng mi Vit Nam.



2
1.3. Mc tiêu nghiên cu
Nghiên cu nhng nhân t nh hng ti tính thanh khon ca các ngân hàng
thng mi Vit Nam.
Nghiên cu mc đ nh hng ca các nhân t tác đng ti tính thanh khon
ca các ngân hàng thng mi Vit Nam.
1.4. Câu hi nghiên cu
Nhng nhân t tài chính nào nh hng ti tính thanh khon ca các ngân hàng
thng mi Vit Nam?
Mc đ nh hng ca các nhân t tài chính ti tính thanh khon ca các ngân

hàng thng mi Vit Nam nh th nào?
1.5. Phm vi đi tng nghiên cu
i tng nghiên cu: là các ngân hàng thng mi trong nc, không xét ngân
hàng liên doanh và chi nhánh ngân hàng nc ngoài.
Phm vi nghiên cu: bao gm 30 ngân hàng thng mi là các ngân hàng
thng mi nhà nc và ngân hàng thng mi có c phn chi phi ca Nhà nc,
và ngân hàng thng mi c phn ti Vit Nam.
Thi gian thu thp d liu: ngày 24/02/2011 Chính ph ra ngh quyt s 11/NQ-
CP v nhng gii pháp ch yu tp trung kim ch lm phát, n đnh kinh t v mô,
đm bo an sinh xã hi. Ngh quyt này quy đnh tc đ tng trng tín dng nm
2011 di 20%, kt qu nm 2011 tc đ tng trng tín dng là 10,7% mc thp
nht trong lch s ngành ngân hàng khi đó. n nm 2012, tip tc thc hin chính
sách kim ch lm phát, n đnh kinh t v mô, cùng vi s suy thoái ca nn kinh
t nên tc đ tng trng tín dng ch đt khong 7%. Nh vy, tình hình hot đng
ca các ngân hàng trong hai nm này chu quá nhiu tác đng t các nhân t khách
quan. Do đó, tác gi chn thi gian thu thp d liu là t nm 2005 đn 2010, là giai
đon cha có s tác đng nhiu t các nhân t khách quan đn hot đng ca các
ngân hàng.
1.6. Phng pháp nghiên cu


3
Nghiên cu này s dng phng pháp nghiên cu đnh lng. ngi vit tin
hành thu thp s liu dng bng cho các bin đc lp gm: Quy mô ngân hàng, sut
sinh li trên tng tài sn ngân hàng, t l tng n ngn hn / vn ch s hu ngân
hàng, t l tng d n cho vay / tng tin gi t khách hàng và t l gia vn ch s
hu ngân hàng và tng tài sn có ngân hàng… ca 30 ngân hàng thng mi Vit
Nam da trên báo cáo tài chính t nm 2005 đn 2010.
Sau khi thu thp đ d liu, ta s dng mô chy hi quy cho tt c d liu
bng (Panel data).

Sau khi tin hành hi quy đa bin, chy các kim đnh. Tin hành phân tích
các yu t, xem xét mc đ nh hng ca tng yu t nh hng ti tính thanh
khon ca các ngân hàng thng mi. a ra nhn xét theo quan đim cá nhân da
trên kt qu phân tích có đc, t đó đ xut nhng ý kin và kin ngh.
1.7. im mi ca đ tài
Nghiên cu này da vào nghiên cu ca ca Vodová (2011) v nghiên cu
tác đng ca các nhân t đn tính thanh khon ca các các ngân hàng thng mi
ti nc cng hòa Séc trong giai đon t 2001 đn 2009 và Muhammad Farhan
Akhtar, Khizer Ali, Shama Sadaqad (2011) đ ng dng nghiên cu các nhân t
nh hng ti tính thanh khon trong ngân hàng thng mi ti Vit Nam.
Vn dng mô hình kinh t lng vào thc t, trên c s mô hình đã xây
dng đc tin hành phân tích tng bin đc lp đ có th thy đc nh hng
ca tng nhân t đn ti tính thanh khon trong ngân hàng thng mi ti Vit
Nam.
Da vào c s phân tích nhng nhân t đó, tác gi tin hành đa ra nhng
đ xut và kin ngh da trên kt qu đt đc .
1.8. Kt cu ca đ tài
Kt cu đ tài gm 04 chng chính, sau các chng chính là phn tài liu
tham kho và phn ph lc đc trình bày theo th t sau :
Chng 1: M đu.
Chng 2: C s lý thuyt, mô hình và phng pháp nghiên cu.


4
Chng 3: Phân tích kt qu nghiên cu.
Chng 4: Kt lun và kin ngh.
Kt lun chung.
Tài liu tham kho.
Ph lc.

5
CHNG 2
C S LÝ THUYT, MÔ HÌNH VÀ PHNG PHÁP NGHIÊN CU
2.1. Gii thiu
Chng 1 trình bày tng quan v ni dung nghiên cu bao gm gii thiu s lc

v vai trò, v trí ca thanh khon trong hot đng ca các ngân hàng, lý do hình
thành đ tài, mc tiêu nghiên cu, đi tng và phm vi nghiên cu, ý ngha thc
tin ca đ tài. Chng 2 này s gii thiu v c s lý thuyt, mô hình và phng
pháp nghiên cu gm các phn chính sau: khái nim thanh khon ngân hàng;
nguyên nhân dn ti ri ro thanh khon; tác đng ca ri ro thanh khon đn hot
đng ngân hàng; các nhân t tác đng đn thanh khon ngân hàng; tóm tt mt s
mô hình nghiên cu v các nhân t nh hng đn tính thanh khon ca ngân hàng,
đa ra mô hình nghiên cu, trình bày cách thc thu thp d liu và x lý d liu đã
đc thu thp.
2.2. C s lý thuyt
2.2.1. Khái nim thanh khon ngân hàng
Theo Basel (2010) thì “Tính thanh khon hay kh nng đáp ng các ngun vn cho
s tng lên ca tài sn và thanh toán các khon n khi đn hn là đim cc k quan
trng đi vi s tn ti ca bt k ngân hàng nào”.
Theo Rose (2001) đnh ngha “Thanh khon ngân hàng là vic ngân hàng có th có
đc nhng khon vn kh dng vi chi phí thp đúng ti thi đim ngân hàng có
nhu cu”. iu này gi ý rng, ngân hàng có tính thanh khon tt khi ngân hàng có
trong tay mt lng vn kh dng vi quy mô hp lý hoc ngân hàng có th nhanh
chóng huy đng vn thông qua con đng vay n hay bán tài sn. Theo đó, thanh
khon ngân hàng thng mang ý ngha thi đim rt ln. a s các yêu cu thanh
khon ca ngân hàng mang tính tc thi hoc gn nh vy. Hu ht các vn đ v
thanh khon đu xut hin t ngoài ngân hàng do nhng hot đng tài chính ca
khách hàng. Trên thc t, các vn đ v thanh khon ca khách hàng thng chuyn
v phía ngân hàng. Nu khách hàng thiu ht vn trong thanh khon, h có th thc


6
hin vay vn ngân hàng hoc rút tin khi tài khon tin gi. C hai điu này đu
buc ngân hàng phi đáp ng nhu cu vn b sung. Ta có th mô t yêu cu thanh
khon ca ngân hàng theo cung cu nh sau:

Cu thanh khon đc to thành bi các nhân t chính sau:
- Nhu cu rút tin ca ngi gi: đây là nhu cu thanh khon chính, có tính
thng xuyên, tc thi và vô điu kin; bao gm tt c các loi thuc tin
gi không k hn, tin gi phát hành sec, tin gi có k hn có th rút trc
hn, tin gi có k hn thanh toán khi đn hn, thanh toán k phiu, trái
phiu khi đn hn …
- Nhu cu tín dng hp pháp ca khách hàng đ thanh toán hàng hóa và dch
v mà ngân hàng cam kt cho vay. ây là các quan h tín dng mà ngân
hàng mun duy trì và đáp ng , bao gm nhu cu cp tín dng mi, gia hn
khi khon vay đn hn, s dng hn mc tín dng hay thc hin cam kt tín
dng.
- Các khon tin vay đn hn phi tr: đây là quan h tín dng trên th trng
tin t bao gm hoàn tr tin vay t các ngân hàng khác, t ngân hàng trung
ng và các tha thun mua li.
- Chi phí hot đng và tr thu: bao gm các chi phí liên quan đn chi phí hot
đng, nh chi tin lng, tin thng, bo him xã hi, công tác phí, mua
sm tài sn, chi s dng dch v ca các đn v khác, chi tr thu các loi.
- Thanh toán c tc cho c đông: bao gm chi tr c tc cho tt c các loi c
phiu do ngân hàng phát hành.
- Trong cu thanh khon, có hai b phn quan trng đi vi ngân hàng. ó là
nhu cu rút tin và nhu cu vay tin ca khách hàng. Loi th nht gn lin
vi tin ngân hàng huy đng đc, loi th hai gn lin vi vic to nên tài
sn mi. Các khon tin khi huy đng đc, ngay lp tc gia tng ngân qu
cho ngân hàng (tc là tng cung thanh khon), đng thi cng to nên nhu


7
cu v thanh khon. S khác bit v k hn ca các dòng tin vào (cung
thanh khon) và dòng tin ra (cu thanh khon) to nên s khác bit v cung
cu thanh khon.

Cách thc mà ngân hàng áp dng đ qun lý cu thanh khon có ý ngha rt
quan trng đi vi s an toàn ca h thng. Sau đây là mt s ni dung chính:
- Phân tích nhu cu thanh khon trong quá kh đ thy nhng bin đng v
nhng nhu cu này và các nhân t nh hng.
- o mi liên h gia các nhân t nh hng và nhu cu thanh khon đ xác
đnh tn xut và đ ln trong thay đi nhu cu thanh khon.
- Phân tích và đnh lng nhu cu thanh khon đi vi tng loi tin gi, tng
nhóm khách hàng và tng thi k trong nm. Các ngân hàng thng mi d
đoán nhu cu thanh khon da trên phân tích các dòng tin rút ra k trc và
có tính đn nhng thay đi có th xy ra k này. K tính có th là hàng ngày,
tun, tháng, nm hoc nhiu nm …
Xác đnh cung thanh khon:
Qun lý thanh khon t phía tài sn - chin lc d tr: ngân hàng phi duy trì
kh nng đáp ng nhu cu thanh khon. Cung thanh khon có th th đc to
t hai phía: phía tài sn và phía ngun vn (hoc t hai cách: duy trì d tr và
kh nng huy đng). Theo trng phái qun lý bên trong, có th đáp ng nhu
cu thanh khon t phía tài sn thông qua hình thc d tr. Quan đim này cho
rng duy trì duy trì thanh khon ca các tài sn thông qua qun lý tài sn, có th
cung cp thanh khon. Trên khía cnh ri ro điu đó có ngha là ngân hàng cn
to nên tài sn phù hp v thi gian, khi lng và cu trúc ca ngun.
Qun lý thanh khon t phía tài sn - chin lc d tr thanh khon bao gm:
- Duy trì ngân qu vi quy mô và cu trúc thích hp.
- Phân tích thanh khon ca tài sn thông qua kh nng chuyn tài sn thành
ngân qu.


8
- La chn danh mc tài sn phù hp vi điu kin c th ca tng ngân hàng
nhm đm bo thanh khon thông qua các t l thanh khon phù hp, hoc
thông qua d đoán nhu cu thanh khon sp ti.

- iu chnh tính thanh khon ca tài sn bng cách thay đi cu trúc k hn
ca tài sn, hoc to th trng cho tài sn, nhm thay đi tính thanh khon
ca tài sn.
Phân tích ngân qu:
 Mt ngân hàng thng đáp ng nhu cu thanh toán ca khách hàng bng
ngân qu: tin mt trong két, tin gi ti NHNN và các t chc tín dng
khác. Nu mt khách hàng có tin gi tit kim ti ngân hàng, rt đn
gin ngân hàng s xut qu tin mt đ chi tr; nu mt khách hàng có s
d trên tài khon tin gi thanh toán, ký séc hoc y nhim chi đ tr cho
khách hàng ti ngân hàng khác thì ngân hàng s s dng tin gi ti
NHNN hoc tin gi t các t chc tín dng đ tr … nu mt khách
hàng có nhu cu thanh toán song cha có hoc cha đ tin, ngân hàng có
th cho vay (sau khi thm đnh và đc cp tín dng) đ khách hàng
thanh toán. Vic cho vay có th di hình thc bng tin mt hoc
chuyn khon … các khon vay đn hn tr (vay NHNN hoc phát hành
trái phiu, ngân hàng tr bng tin mt hoc chuyn khon … các hot
đng này din ra hàng ngày ti ngân hàng giúp cho khách hàng thc hin
các hot đng thanh toán và đu t kp thi.
 Các nhân t làm tng gim ngân qu và chính sách ngân qu: ngân qu
(mt phn d tr ca ngân hàng) bao gm nhng tài sn thanh khon nht
ca ngân hàng, đc b sung thng xuyên t các dòng tin vào nh gia
tng tin gi, vay, thu n, chng khoán do ngân hàng nm gi đn hn
thanh toán … và cng đc s dng thng xuyên đ chi tr tin gi, cho
vay, đu t … ngân qu gia tng hoc suy gim có th do yu t khách


9
quan nh thi v, chu k kinh doanh và thu nhp ca khách hàng, thay
đi trong các quy đnh ca c quan qun lý, hoc h thng … hoc do
ngân hàng quyt đnh theo chin lc d tr mà ngân hàng theo đui. Gia

tng ngân qu (coi nh các điu kin khác không đi) s làm gim thu
nhp ca ngân hàng. Do vy ti thiu hóa ngân qu là mc tiêu mà các
ngân hàng phi theo đui.
D tr khác ngoài ngân qu:
 Các nhà qun lý ngân hàng luôn tìm kim các tài sn có kh nng thay
th đc ngân qu trên phng din thanh khon, đng thi gia tng kh
nng sinh li ca ngân hàng. Khi th trng trái phiu chính ph phát
trin và nhng cam kt ca Chính ph tr nên chc chn thì trái phiu
Chính ph tr thành loi tài sn có ít ri ro và có kh nng chuyn đi
cao và sinh li hn ngân qu. Loi tài sn này đc xp vào loi tài sn
“đm” gia ngân qu và tín dng.
 Các khon mc tín dng và chng khoán khác cng có tính thanh khon
khác nhau. Nhiu ngân hàng không có điu kin nm chng khoán thanh
khon có th to nên tính lng cho danh mc tín dng và chng khoán
đu t thông qua la chn k hn. Các khon chit khu (thng phiu có
cht lng) có th tái chit khu vi chi phí thp, các khon tín dng có
cht lng cao sp mãn hn, hoc d bán, các khon tín dng có nhiu k
hn n nh … đu làm tng tính lng ca tài sn.
c lng cung thanh khon t phía tài sn
-  đáp ng có hiu qu và kp thi nhu cu ca khách hàng, ngân hàng cn
duy trì tài sn thanh khon mt cách thích hp vì tài sn càng thanh khon thì
mc sinh li càng thp. Ngân hàng cn nm gi mt phn tài sn thanh
khon đ đáp ng nhu cu cn thit nh d tr bt buc, chi tr tin lãi cho
khách hàng gi tin. Ngân hàng cng cn nm gi tài khon thanh khon đ


10
“d phòng” trong nhng trng hp đt bin nhu cu rút tin gi ca khách
hàng. Và trng hp th ba là tài sn thanh khon đc duy trì nhm mc
đích “tn công” - cho vay nóng trong trng hp cn thit.

- Tính thanh khon ca tài sn đc thay đi thng xuyên: khi th trng bt
đng sn đang sôi đng, bt đng sn có kh nng thanh khon cao và ngc
li; khi NHNN ni lng chính sách tin t, thng phiu có th d dàng đc
chit khu và ngc li … Vi các chi nhánh ngân hàng ti các vùng hoc
quc gia khác nhau, tính thanh khon ca tài sn cng khác nhau … Do vy
thng xuyên phân tích và đnh lng tính thanh khon ca mi tài sn là
cn thit.
- Các t l thanh khon cn duy trì:
D tr s cp/Tng tài sn.
(D tr s cp + d tr th cp)/ Tng tài sn.
(Ngân qu + chng khoán thanh khon)/ Tin gi và vay ngn hn.
D tr s cp/ D n cho vay.
- Ngân hàng cn xem xét tính phù hp ca tng t l, la chn các mc thích
hp cho tng thi k. Ngân hàng cng xác đnh tng tài sn thanh khon cn
nm gi thông qua phân tích nhu cu thanh khon. Thi gian đáo hn ca tài
sn nm gi cùng vi ngân qu phi tha mãn yêu cu d tr pháp đnh và
nhu cu chi tr (cu thanh khon).
Chin lc d tr và kh nng sinh li
Chin lc d tr ca ngân hàng, duy trì ngân qu và tài sn thanh khon khác,
luôn phi cân nhc gia an toàn thanh khon và kh nng sinh li. Ngân hàng
phi cân nhc gia thu nhp phi t b trong hin ti đ duy trì thanh khon vi
chi phí có th b ra trong tng lai đ mua thanh khon. Cân nhc này phi da
trên phân tích và đnh lng nhu cu thanh khon và kh nng cung ng thanh
khon hin ti và tng lai thông qua tính thanh khon ca tài sn.


11
Qun lý cung thanh khon t phía ngun – chin lc huy đng
Vi s phát trin ca th trng các công c n, các ngân hàng có th phát trin
vic huy đng đ đáp ng nhu cu thanh khon.

Phân tích các nhân t nh hng đn thi gian và chi phí huy đng
- Các bin pháp đáp ng nhu cu thanh khon t phía bên ngun ph thuc rt
nhiu vào chi phí và thi gian huy đng, tc là ph thuc vào s phát trin
ca th trng ngun. Hàng lot các nhân t, t chính sách n đnh v mô ca
Chính ph và ngân hàng trung ng, s phát trin và cnh tranh ca các ngân
hàng và các trung gian tài chính khác trong nc, khu vc và quc t, đ
nhy cm ca tin gi đi vi lãi sut, mng li ngân hàng …tác đng đn
kh nng m rng ngun nhanh chóng vi chi phí thp ca mt ngân hàng.
- Nhìn chung các ngân hàng đu thit lp mt chính sách huy đng và s dng
sao cho các dòng tin vào đu đn s đáp ng nhu cu đu t và tín dng d
kin, đng thi duy trì kh nng thanh khon  mc cn thit. Vn đ khó
khn là s không phù hp v quy mô và k hn ca các dòng tin vào vi
nhu cu s dng ca ngân hàng. Vic chuyn hòa k hn ca các dòng tin
vào và ra, tc là to s phù hp v k hn ca ngi gi tin và ngi vay
tin là mt ni dung quan trng trong hot đng ca ngân hàng. Khi chuyn
hòa k hn ngân hàng đã đáp ng nhu cu k hn ca khách hàng, đng thi
gia tng kh nng sinh li. Tuy vy, ngân hàng cng có th gánh chu ri ro
lãi sut và ri ro thanh khon. Do s không phù hp v k hn ca ngun và
tài sn, ngân hàng phi cân nhc v vic gi nhiu tài sn thanh khon hn.
La chn cung thanh khon t phía ngun
- Vay NHNN thng đc s dng đ đáp ng nhu cu thanh khon do lãi
sut thng thp nht trong khung lãi sut cho vay.
- Vay các ngân hàng khác trên th trng liên ngân hàng: các ngân hàng đc
ni mng vi nhau và có th cho vay s tin tm nhàn ri. Lãi sut th trng


12
liên ngân hàng thng ch cao hn lãi sut ca ngân hàng trung ng, th tc
vay mn đn gin, phn ln da trên uy tín ca ngân hàng vay. i vi
ngân hàng tm thi tha d tr, vic cho vay s mang li thu nhp cao hn.

- Vay bng cách phát hành các giy n ngn hn nh chng ch tin gi. Lãi
sut ca các giy n này thng cao hn tin gi tit kim cùng k hn
nhng li có thi gian huy đng tng đi nhanh. Loi giy n này thng
tp trung các doanh nghip có doanh s tt và dân c có thu nhp cao. 
tng tính hp dn ca các giy n, nhiu ngân hàng đã tìm cách thit lp li
th trng mua bán các loi giy n.
- Ngân hàng có th tng lãi sut tin gi đ cnh tranh vi các ngân hàng khác
nhm huy đng đc nhiu hn. Bin pháp này đc áp dng khi ngân hàng
cn vn vi chi phí cao.
- Nhiu ngân hàng s dng các bin pháp m rng và đa dng hóa khách hàng
gi tin nh m chi nhánh  các vùng, các quc gia khác nhau, cung cp
nhiu loi hình tin gi và dch v kèm theo, tng tin ích cho khách hàng,
to nhiu sn phm mi … đ hn ch nhu cu thanh khon thi v và chu
k. ây là chin lc đáp ng nhu cu thanh khon bng chính cu trúc
ngun.
So sánh cung thanh khon t bên tài sn và bên ngun vn các ngân hàng
thng mi phi cân nhc kh nng huy đng vn nhanh (vi các điu kin
v lãi sut, th phn, mng li …) và vic nm gi tài sn thanh khon. Nu
chi phí c hi ca vic nm gi tài sn thanh khon ln hn chi phí huy đng
nhanh, các ngân hàng có xu hng đáp ng nhu cu thanh khon bng huy
đng, là đáp ng nhu cu thanh khon t phía bên ngun.
Trng thái ca thanh khon ngân hàng là gì?
Nhng ngun cung và cu thanh khon đa dng  trên là yu t quyt đnh trng
thái thanh khon ròng ca ngân hàng ti bt c thi đim nào. Khi cu v thanh
khon ca ngân hàng vt quá cung thanh khon, nhà qun lý phi đi mt vi tình


13
trng thâm ht thanh khon, lúc này nhà qun lý phi quyt đnh xem vn thanh
khon b sung s đc huy đng  đâu và vào lúc nào. Ngc li, nu nh ti mt

thi đim nào đó, tng cung thanh khon vt quá tng cu thanh khon, tình trng
thng d thanh khon xut hin và nhà qun lý phi xem xét vic đu t có hiu qu
qua các khon thng d vn thanh khon này cho ti khi chúng cn đc s dng
đ đáp ng các yêu cu thanh khon trong tng lai.
Tóm li, ta có th cô đng bn cht ca thanh khon trong ngân hàng trong hai ni
dung sau:
 Rt him khi ti mt thi đim tng cu thanh khon bng tng cung thanh
khon. Do đó ngân hàng phi thng xuyên đi phó vi thâm ht hoc thng
d thanh khon.
 Gia tính thanh khon và kh nng sinh li có s đánh đi. Ngân hàng càng
tp trung nhiu vn đ sn sàng đáp ng yêu cu thanh khon thì kh nng
sinh li d tính ca nó càng thp (các yu t khác không đi).
Các ri ro lãi sut, t giá, tín dng … có th đe da đn kh nng thanh toán
cui cùng ca ngân hàng nhng ri ro thanh khon là vn đ thng xuyên xy ra
đi vi hot đng ngân hàng. Vì vy, mt trong nhng nhim v hàng đu đi vi
nhà qun lý ngân hàng là đm bo kh nng thanh toán mt cách thng xuyên, liên
tc và đy đ.
Mt ngân hàng đc coi là thanh khon nu có kh nng tip cn đy đ vi
các ngun thanh khon mt cách tc thi, ti mc chi phí hp lý vào thi đim có
nhu cu. Do đó, mt ngân hàng đc xem là thanh khon khi:
 Có sn trong tay mt lng tài sn cn thit (lng tài sn d tr thanh
khon bên tài sn có)
 Hoc là phi có kh nng đi vay hay huy đng tc thi đc ngun vn
thanh khon hay bán đc các tài sn thuc bên tài sn có.
 Trc trc trong thanh khon thng là tín hiu đu tiên v nhng khó khn
tài chính đi vi ngân hàng và hu qu tip đn có th là:
 Mt dn nhng ngi gi tin truyn thng.


14

 Buc phi chuyn hóa nhng tài sn có thanh khon tin do thiu ht
tin mt.
 Tip cn vi th trng tin t đ tng vn vi nhng điu kin khc
khe hn: Ví d nh phi có tài sn th chp, chu mc lãi sut cao …
và có th b t chi cho vay.
Tt c nhng biu hin này cho thy ngân hàng đang mt dn kh nng
thanh khon và đang tin đn b vc phá sn.
Ngày nay, th trng tin t phát trin vi nhiu công c phong phú, đa dng, tin
dng và hiu qu. Chính vì vy nhiu ngân hàng cho rng có th đi vay đc mt
lng vn ln ti bt k thi đim nào đ đáp ng đc nhu cu thanh khon cn
thit, do đó đã xem nh vic duy trì mt lng tài sn thanh khon nhm đáp ng
nhu cu thanh khon thng xuyên ca ngân hàng.
2.2.2. Nguyên nhân làm phát sinh ri ro thanh khon ca ngân hàng
2.2.2.1. Nguyên nhân tin đ:
Có ba nguyên nhân chính khin ngân hàng đi mt vi ri ro thanh khon thng
xuyên là:
Nguyên nhân th nht: Ngân hàng huy đng và vay vn vi thi hn ngn, và c
tun hoàn chúng đ s dng cho vay vi thi hn dài hn. Do đó, nhiu ngân hàng
phi đi mt vi ri ro không trùng khp v mt thi hn đn hn gia tài sn có và
tài sn n. Thc t là ngân hàng thng có mt t l đáng k tài sn n, có đc đim
là phi đc hoàn tr tc thi nu ngi gi có nhu cu, nh tin gi không k hn,
tin gi có k hn có th rút trc hn … Vì vy, ngân hàng luôn phi sn sàng
thanh khon.
Nguyên nhân th hai: S nhy cm ca tài sn tài chính trc nhng thay đi v
lãi sut. Khi lãi sut tng, nhiu ngi gi tin s rút tin ra tim kim ni gi khác
có mc lãi sut cao hn. Nhng ngi có nhu cu tín dng s hoãn li, hoc rút ht
s d hn mc tín dng vi lãi sut thp đã tha thun. Nh vy, vic thay đi lãi
sut nh hng đn dòng tin gi cng nh dòng tin vay và cui cùng là đn thanh
khon ca ngân hàng. Ngoài ra lãi sut thay đi s nh hng đn th giá ca các tài

15
sn mà ngân hàng đem bán đ tng thanh khon, và trc tip nh hng đn chi phí
đi vay trên th trng tin t ca ngân hàng.
Nguyên nhân th ba: Ngân hàng luôn phi đáp ng nhu cu thanh khon mt cách
hoàn ho. Nhng trc trc v thanh khon s làm suy gim nim tin ca công chúng
vào ngân hàng. Gi s mt bui sáng các quy chi tr tin hay các máy tr tin t
đng ca ngân hàng đóng ca vi lý do là thiu tin mt tm thi, và không th
thanh toán các t séc chuyn đn cng nh nhng khon tin gi đn hn thì ngân
hàng đó có nhiu kh nng, đang đng trc nguy c phá sn và nu có vc li
đc thì mt phn nào đó gim bt lòng tin gi tin ca khách hàng. Mt trong
nhng vic quan trng đi vi nhà qun lý ngân hàng là luôn liên h cht ch vi
nhng khách hàng có s d tin gi ln và nhng khách hàng đang còn hn mc tín
dng ln cha s dng đ bit đc k hoch ca h, khi nào rút tin và rút bao
nhiêu đ có phng án thanh khon phù hp.
2.2.2.2. Nguyên nhân t hot đng:
Ri ro thanh khon có th phát sinh t hot đng bên tài sn n hay bên tài sn có
ca ngân hàng.
Nguyên nhân bên tài sn n: Ri ro thanh khon có th phát sinh bt c lúc nào
khi nhng ngi gi tin thc hin rút tin đt ngt, buc ngân hàng phi đi vay b
sung hoc bán bt tài sn thanh khon đ đáp ng nhu cu thanh khon. Trong tt
c các nhóm tài sn n, tin mt là phng tin đu tiên và trc tip đ đáp ng nhu
cu thanh khon. Nhng tin mt là tài sn không đem li thu nhp lãi cho ngân
hàng, do đó các ngân hàng có xu hng gim ti thiu tài sn  dng này.  tng
thu nhp, các ngân hàng phi đu t tin vào các tài sn ít thanh khon hn hoc
nhng tài sn có th chuyn hóa thành tin, nhng chi phí đ chuyn hòa thành tin
ngay lp tc vi các tài sn khác nhau thì khác nhau. Khi phi bán mt tài sn ngay
lp tc thì giá ca nó có th thp hn rt nhiu so vi trng hp có thi gian đ tìm
kim ngi mua và thng lng v giá. Kt qu là mt s tài sn ch có th chuyn
hóa thành tin ngay lp tc ti mc giá bán rt thp, do đó có th đe da đn kh

16
nng thanh toán cui ngày ca ngân hàng. Ngoài thanh lý tài sn ngân hàng có th
tìm kim các ngun vn b sung thông qua vic vay trên th trng tin t.
Nguyên nhân bên tài sn có: Ri ro thanh khon phát sinh liên quan đn các cam
kt tín dng. Mt cam kt tín dng, cho phép ngi vay tin đc quyn rút tin bt
c lúc nào trong thi hn ca nó, min là h tuân th các điu kin, điu khon
trong cam kt đó. Khi mt cam kt tín dng đc ngi vay thc hin, thì ngân
hàng phi đm bo có đ tin ngay tc thi đ đáp ng nhu cu ca khách hàng, nu
không ngân hàng s đi mt vi ri ro thanh khon. Tng t nh bên tài sn n, đ
đáp ng nhu cu bên tài sn có, ngân hàng có th gim s d tin mt, chuyn hóa
các tài sn có khác thành tin mt, hoc đi vay các ngun vn b sung trên th
trng tin mt.
2.2.3. Tác đng ca ri ro thanh khon đn hot đng ca NHTM
a) Tác đng ca ri ro thanh khon đn mi NHTM riêng l:
Làm st gim li nhun và uy tín ca ngân hàng (do chi phí huy đng tng
đng thi phi ct gim ngun cung tín dng).

Trong mt s trng hp có th dn đn s phá sn và sp đ ca ngân hàng.
b) Tác đng ca ri ro thanh khon đn h thng ngân hàng và nn kinh t:

Vic phá sn ca mt ngân hàng s dn đn s hong lon ca ngi gi tin,
kéo theo s rút tin hàng lot  các ngân hàng khác và lúc này kéo theo s sp
đ ca toàn h thng ch không ch ca mt ngân hàng riêng l.
Tng trng ca nn kinh t b gim sút.
2.2.4. Các nhân t tác đng đn thanh khon ngân hàng
Thanh khon luôn đóng vai trò đc bit đi vi hot đng ca các ngân hàng thng
mi. Khi mt ngân hàng thng mi suy gim v thanh khon nó có th dn ti s
sp đ ca c h thng ngân hàng. Do đó, cn phi xác đnh đc các nhân t nh

hng ti thanh khon ca các ngân hàng thng mi nhm hn ch các hot đng
làm gia tng ri ro thanh khon. Các nhân t này có th đc chia ra làm hai nhóm:
Nhóm nhân t khách quan và nhóm nhân t ch quan, tùy theo điu kin c th ca


17
tng ngân hàng mà hai nhóm nhân t này có nhng nh hng khác nhau đn tính
thanh khon ca tng ngân hàng thng mi.
Nhóm nhân t khách quan:
Môi trng v kinh t, chính tr và xã hi: Ngân hàng thng mi là mt t chc
trung gian tài chính làm cu ni gia khu vc tit kim vi khu vc đu t ca nn
kinh t, do vy nhng bin đng ca môi trng kinh t, chính tr và xã hi có nhng
nh hng không nh đn hot đng ca các ngân hàng. Nu môi trng kinh t,
chính tr và xã hi n đnh s to điu kin thun li cho hot đng ca các ngân hàng
thng mi, vì đây cng là điu kin làm cho quá trình sn xut ca nn kinh t đc
din ra bình thng, đm bo kh nng hp th vn và hoàn tr vn ca các doanh
nghip trong nn kinh t. iu này làm cho thanh khon ca các ngân hàng thng
mi đc đm bo. Ngc li, khi môi trng kinh t, chính tr và xã hi tr nên bt
n thì li là nhng nhân t bt li cho hot đng ca các ngân hàng thng mi nh
nguy c n quá hn, n xu gia tng làm gim thanh khon ca các ngân hàng thng
mi.
Nhóm nhân t liên quan đn thu nhp, nhu cu chi tiêu ca khách hàng nh tính thi
v trong sn xut và tiêu dùng, mc thu nhp và h s tit kim, mt đ dân s và
doanh nghip, s đa dng khách hàng tin gi, tin vay …
Nhóm nhân t cnh tranh trên đa bàn gia các trung gian tài chính nh chính sách lãi
sut huy đng, chính sách tín dng … ca mi t chc. Nhóm nhân t này s nh
hng đn cu thanh khon ca mi ngân hàng.
Nhóm nhân t to ra s hong lon trong khách hàng gi tin nh bt n chính tr,
tham nhng trong h thng tài chính, tin đn tht thit, các khon cho vay xu dn
đn mt kh nng thanh toán ca mt ngân hàng lan sang các ngân hàng khác …

Cui cùng là chính sách v mô ca Chính ph và Ngân hàng nhà nc, s phát trin
và cnh tranh ca các ngân hàng và các trung gian tài chính khác trong nc, khu vc
và quc t, đ nhy cm ca tin gi vi lãi sut, mng li ngân hàng … tác đng
đn kh nng huy đng ngun vn.
Nhóm nhân t ch quan: