Chính sách cổ tức và tính thanh khoản trên TTCK Việt Nam Luận văn thạc sĩ 2013

B GIÁO DCăVÀăÀOăTO
TRNGăI HC KINH T TP.H CHÍ MINH





NGUYN TH THANH HO

CHÍNH SÁCH C TC VÀ TÍNH THANH KHON
TRÊN TH TRNG CHNG KHOÁN VIT NAM


LUNăVNăTHCăSăKINHăT



Tp. H Chí Minh ậ Nmă2013




B GIÁO DCăVÀăÀOăTO
TRNGăI HC KINH T TP.H CHÍ MINH



NGUYN TH THANH HO

CHÍNH SÁCH C TC VÀ TÍNH THANH KHON
TRÊN TH TRNG CHNG KHOÁN VIT NAM


Chuyên ngành : Tài chính ậ Ngân hàng
Mã s : 60340201


LUNăVNăTHCăSăKINHăT

Ngiăhng dn khoa hc: PGS.TS. PHAN TH BÍCH NGUYT


Tp. H Chí Minh ậ Nmă2013



LIăCAMăOAN


 tài nghiên cu “Chính sách c tc và tính thanh khon trên th trng chng
khoán Vit Nam” là đ tài do chính tác gi thc hin.  tài này thc hin thông
qua vic vn dng kin thc đư hc, nhiu tài liu tham kho và s tn tình hng
dn ca giáo viên hng dn.
Lun vn này không sao chép t bt k mt nghiên cu nào khác.
Tôi xin cam đoan nhng li nêu trên đây là hoàn toàn đúng s tht.

TP. H Chí Minh, ngày 23/10/2013

Tác gi




Nguyn Th Thanh Ho









MC LC.


Trang ph bìa
Liăcamăđoan
Mc lc
Danh mc các bng biu
Danh mc các hình v
Danh mc t vit tt
Tóm tt 1
Chngă1ăGii thiu tng quan 2
Chngă2:ăCácănghiênăcuătrcăđâyă 7
Chngă3:Phngăphápănghiênăcu 7
3.1 Mô t ngun d liu và ly mu 14
3.2Mô t các bin s dng và thit k nghiên cu 15

3.2.1 Nhóm bin đc tính công ty 17
3.2.2 Bin vòng đi 19
3.2.3 Các bin thanh khon 19
3.2.4 Nhóm bin ri ro 24
Chngă4:ăKt qu nghiên cu 27



4.1 Tính thanh khon ca th trng chng khoán và chính sách c tc
ca các công ty trong thi gian qua 27
4.2 Cung cp kt qu ca hàm hi qui logistic 31
4.2.1 Kim tra tác đng ca các nhân t đc tính công ty, tính thanh khon ca
chng khoán và thuyt vòng đi 31
4.2.2 Xem xét tác đng ca các nhân t ri ro 36
4.3 Xem xét kh nngăd báo v xác sut các công ty chi tr c tc so vi
thc t daătrênăđcătrngăca công ty, tính thanh khon và ri ro 37
4.4 Kim tra vnăđ đápăng nhu cu c tc caănhàăđuăt 41
Chngă5:ăKt lunăvàăđ xutăhng nghiên cu tip theo 48
Danh mc tài liu tham kho
Ph lc:
1. Các công ty chi tr c tc thc t và xác sut d báo
2. Kt qu các mô hình hi quy logistic
3. Xu hng chi tr c tc ca tt c các công ty tài chính và phi tài chính trên
c hai sàn HOSE và HNX theo Vietstock trong vòng 6 nm tr li đây
4. Lý thuyt v chính sách c tc
5. Hi quy logistic

DANH MC BNG BIU
Bng
Ni dung
Trang
3.1
S lng các công ty chi tr c tc tin mt và không chi tr c
tc theo thc t qua tng nm giai đon 2005 -2012
16
4.1
Thng kê phn trm các công ty chi tr c tc tin mt và và t s
vòng luân chuyn vn c phn trung bình trên toàn th trng qua
tng nm giai đon 2005 -2012
27
4.2
Báo cáo các h s hi quy ca các mô hình hi quy logistic ch
gm các bin thanh khon và bn bin đc trng c bn ca công
ty
32
4.3
Báo cáo kt qu c lng ca các mô hình hi quy logistic gm
các bin đc trng c bn ca công ty đa thêm các bin đòn by,
vòng đi vào.
35
4.4
Trình bày c lng các h s hi quy logistic ca mô hình gm
các bin đc trng c bn ca công ty, bin vòng quay vn c

phn đi din cho thc đo thanh khon và bin ri ro h thng
và ri ro phi h thng.
36
4.5
Trình bày kt qu ca t l thc t, t l d đoán các công ty chi
tr c tc trung bình cho toàn giai đon 2005 -2012 và chênh
lch gia chúng cho ba mô hình.
40
4.6
Thng kê phn trm s quan sát d báo đúng và d báo sai ca
các mô hình hi quy logistic trc và sau khi điu chnh tính
thanh khon và ri ro
41
4.7
Kt qu c lng ca các mô hình hi quy tuyn tính mà bin
ph thuc đc tính toán theo các mô hình logistic trc và sau
khi điu chnh tính thanh khon và ri ro
43



DANH MC CÁC HÌNH V  TH

Hình
Ni dung
Trang
4.1
T l các công ty chi tr c tc và tính thanh khon toàn th
trng ca các công ty niêm yt trên sàn HOSE giai đon
2005 -2012

30
4.2
T l các công ty chi tr c tc và tính thanh khon toàn th
trng trên th trng chng khoán M
31
4.3
 lch trong xu hng chi tr c tc gia t l các công ty
chi tr thc t vi xác sut d báo t các mô hình hi quy
logistic
38
4.4
 th biu din đ sai lch trong xu hng chi tr c tc
gia d báo t mô hình gm các bin đc trng công ty so
vi thc t và đ tr phn bù c tc
44
4.5
 th biu din đ sai lch trong xu hng chi tr c tc
gia d báo t mô hình gm các bin đc trng công ty đư
điu chnh tính thanh khon so vi thc t và đ tr phn bù
c tc
44
4.6
 th biu din đ sai lch trong xu hng chi tr c tc
gia d báo t mô hình gm các bin đc trng công ty đư
điu chnh thêm tính thanh khon, ri ro so vi thc t và đ
tr phn bù c tc
45

DANH MC T VIT TT

DN
:
Doanh nghip
TTCK
:
Th trng chng khoán
MM
:
Modigliani và Miller
TP.HCM
:
Thành ph H Chí Minh
CSCT
:
Chính sách c tc
HOSE
:
S giao dch chng khoán TP.HCM

NT
:
Nhà đu t.
DIV :
C tc trên mi c phn.
EPS :

Thu nhp trên mi c phn.
CP
:
C phiu
CTTM
:
C tc tin mt
CTCP
:
C tc c phn





1


Chính sách c tc và tính thanh khon
trên th trng chng khoán Vit Nam

Tóm tt
Bài lun vn đi tìm hiu v mi quan h gia chính sách c tc và tính thanh khon
trên th trng chng khoán Vit Nam. Kt qu cho thy có mi quan h dng
gia hai yu t này nhng tính thanh khon ch có tác đng yu. M rng nghiên
cu, lun vn còn tìm hiu thêm yu t ri ro và thuyt đáp ng nhu cu c tc ca
nhà đu t có gii thích cho xu hng chi tr c tc tin mt ca các công ty niêm
yt trên sàn chng khoán  Vit Nam hay không. Ch có yu t ri ro phi h thng
có tác đng nghch chiu vi quyt đnh chi tr c tc tin mt. Không tn ti bng
chng nào v s hin hu ca thuyt đáp ng nhu cu c tc nhà đu t khi xem xét

mu nghiên cu này.










2


Chngă1. Gii thiu tng quan v nghiên cu
Chính sách c tc là mt trong ba quyt đnh tài chính quan trng trong
doanh nghip. Mc dù các nghiên cu v chính sách c tc đư có rt nhiu nhng nó
vn luôn là vn đ khin các nhà nghiên cu tài chính quan tâm và mun khám phá
hn na.
 Vit Nam hin nay cng ngày càng có nhiu nghiên cu v mt trong các
chính sách tài chính quan trng này. Tuy nhiên hu ht các nghiên cu đu tp trung
vào vn đ chính sách c tc và giá tr doanh nghip hoc phân tích các nhân t tác
đng đn chính sách c tc, các nhân t này thng là các đc trng ca công ty
nh quy mô, kh nng sinh li, cu trúc vn hay chính sách ca nhà nc nh thu
thu nhp cá nhân… nhng cha thy có nghiên cu đnh lng nào v mi quan h
gia các hot đng giao dch trên th trng chng khoán vi chính sách c tc ca
doanh nghip.
Thêm na, xut phát t thc tin trong bi cnh nn kinh t khó khn, tin
mt và tài sn thanh khon làm vua nhng giao dch trên th trng chng khoán li
vô cùng m đm, c tc tin mt càng đc các nhà đu t quan tâm nhiu hn thì

có mt câu hi đc đt ra đó là liu các doanh nghip có tng hình thc chi tr c
tc bng tin mt đ thu hút các nhà đu t hay không? Suy rng ra là chính sách c
tc có liên quan đn tình trng thanh khon trên th trng chng khoán hay không?
Tìm hiu các nghiên cu trên th gii thì thy rng có rt nhiu bng chng
thc nghim c trc tip ln gián tip cho thy mi quan h gia chính sách chi tr
c tc và tính thanh khon trên th trng chng khoán nh nghiên cu ca
Banerjee và các đng s(2007), Brockman và các đng s(2008), Takaaki Hoda và
Jun Uno(2011), Jing Ming Kuo và các đng s (2011)…Chính vì vy, bài lun vn
đi kim tra thc nghim v mi quan h này trên th trng chng khoán Vit Nam.
Theo các nghiên cu này thì kh nng các công ty chi tr c tc bng tin
mt và tính thanh khon ca th trng chng khoán có mi quan h nghch chiu

3


vi nhau. Tc chng khoán nào có tính thanh khon càng thp thì xác sut công ty
đó chi tr c tc tin mt s càng cao và ngc li.
Lý thuyt MM cho rng, trong th trng vn hiu qu và hoàn ho, chính
sách c tc không tác đng đn giá tr doanh nghip, bi trong th trng này các
nhà đu t có th ngay lp tc mua bán chuyn đi chng khoán mt cách d dàng
mà không phi gánh chu bt c chi phí giao dch trc tip hay gián tip nào và vì
vy không làm thay đi giá ca chng khoán.
Theo Banerjee và các đng s (2007) mt trong nhng gi đnh đáng lu ý
ca lp lun này, đt nn tng cho nghiên cu v mi quan h gia chính sách chi
tr c tc vi tính thanh khon ca chng khoán là vn đ liên quan đn chi phí giao
dch. Trong th trng không có chi phí giao dch, các nhà đu t vi nhu cu thanh
khon (nhu cu tin mt) ca mình s t to ra c tc bng cách bán mt khong c
phn thích hp đang nm gi, kt qu là s không có s khác bit gia vic h nhn
đc c tc tin mt và vic bán mt phn c phiu ca mình. Còn trên thc t,
trong th trng vn vi chi phí giao dch, các c phiu chi tr c tc tin mt cho

phép các nhà đu t tha mãn nhu cu thanh khon ca mình mà không cn phi
bán c phiu và vì vy tránh đc chi phí giao dch. Do đó các nhà đu t có nhu
cu thanh khon có l s a thích nhng c phiu chi tr c tc tin mt hn.
Nhng điu quan trng đc đt ra đó là làm th nào mà nhu cu c tc ca
nhà đu t li có th tr thành mt chính sách chi tr c tc thc s ca các công ty.
Mt mt nhiu nghiên cu
1
đư chng minh đc rng tính thanh khon ca th
trng chng khoán nh hng đn giá tr ca công ty. Chng khoán nào có mc đ
thanh khon càng cao thì giao dch s đc hng mt phn bù (đt đc t sut
sinh li cao hn), ngc li nhng chng khoán nào có t sut sinh li thp có liên
quan vi mc đ thanh khon thp. Do đó các công ty vi chng khoán có thanh

1
Ví d nh Amihud và Mendelson (1998), Brennan và các đng s (1998), Amihud (2002), Pastor và
Stambaugh (2003)

4


khon thp nh vy s có th chi tr c tc bng tin mt đ làm tng giá tr c
phiu ca h. Mt khác, theo La Porta và các đng s (2000) thì cng có th các nhà
đu t s trc tip yêu cu các công ty phi chi tr c tc tin mt. Chính vì vy,
tính thanh khon ca chng khoán s có mi tng quan âm vi quyt đnh chi tr
c tc tin mt ca các công ty.
 Mc tiêu nghiên cu:
Qua tìm hiu các bài nghiên cu đư có vì tôi nhn thy rng vic áp dng mô hình
nghiên cu gn đây nht s mang tính thuyt phc cao và các bin s dng trong mô
hình cng có nhiu thun li khi thu thp d liu  Vit Nam, th nên bài lun vn
này s chn mô hình nghiên cu ca Jing-Ming Kuo và các đng s (2011) đ kim

tra thc nghim trên th trng chng khoán Vit Nam. Bài lun vn tp trung đi
tìm li gii đáp cho câu hi chính, đó là:
Liu tính thanh khon ca chng khoán có thc s là mt yu t tác đng đn
chính sách c tc ca các doanh nghip niêm yt trên th trng chng khoán
Vit Nam hay không?
M rng nghiên cu s đi tìm hiu thêm ngoài tính thanh khon thì yu t ri ro,
đòn by, vòng đi hay vn đ đáp ng nhu cu c tc ca nhà đu t theo nghiên
cu ca Jing-Ming Kuo và các đng s (2011) có góp phn gii thích cho chính
sách chi tr c tc tin mt ca các công ty trên th trng chng khoán Vit Nam
hay không?
Ni dung chính ca bài lun vn này đc tóm lc nh sau:
 kim tra thc nghim trên th trng chng khoán Vit Nam đu tiên lun
vn s đi tóm lc mt s kt qu nghiên cu chính cho thy mi quan h gia
chính sách c tc và tính thanh khon ca chng khoán t đó rút ra đc các câu
hi nghiên cu và phng pháp nghiên cu.

5


Và trình t thc hin là theo nh các nghiên cu ca Banerjee và các đng
s(2007), Brockman và các đng s(2008), Takaaki Hoda và Jun Uno(2011), Jing
Ming Kuo(2011)… trc ht lun vn s kim tra mô hình hi quy logistic vi bin
ph thuc là các công ty chi tr c tc tin mt hay không, bin đc lp s gm các
bin đc trng c bn ca công ty đó là quy mô, kh nng sinh li và c hi tng
trng theo Fama và French(2001), h đư chng minh đc các bin này có tác
đng đn chính sách chi tr c tc ca các công ty nên cn phi đc đa vào mô
hình đ kim tra.  th trng chng khoán Vit Nam thì quyt đnh chi tr c tc
tin mt ca các công ty có mi quan h dng vi bin kh nng sinh li và quan
h nghch chiu vi quy mô và c hi tng trng.
Sau đó lun vn s s dng các thc đo thanh khon nh vòng luân chuyn

vn c phn, t s phi thanh khon theo Amihud(2002) và thc đo thanh khon
ca Liu(2006) đ đa vào mô hình. Không ging nh các kt lun  các nghiên cu
đư có  M, Anh, Nht Bn…, bài nghiên cu này cho thy thc đo thanh khon
ca Amihud(2002) không có tác đng đn chính sách c tc ca các doanh nghip 
th trng chng khoán Vit Nam. ng thi, t s vòng luân chuyn vn c phn
có tng quan âm và thc đo thanh khon ca Liu(2006) có mi tng quan
dng vi quyt đnh chi tr c tc tin mt, nhng ch góp phn gii thích yu cho
quyt đnh này.
Theo Jing Ming Kuo và các đng s (2011) lun vn còn kim tra bin đòn
by, vòng đi có phi là mt trong nhng nhân t tác đng đn chính sách chi tr c
tc  Vit Nam hay không. i din cho bin đòn by là t s n trên vn ch s
hu, đi din cho thuyt vòng đi là t s gia li nhuân gi li trên tng vn ch
s hu. Hai yu t này không h nh hng đn quyt đnh chi tr c tc tin mt
ca các công ty trong mu.
Tip theo, bài lun vn đi xem xét liu ri ro có là mt trong các nhân t góp
phn gii thích quyt đnh chi tr c tc tin mt ca các công ty niêm yt không thì

6


thy rng ch có ri ro phi h thng mi có tác đng, còn ri ro h thng không có ý
ngha thng kê.
 kim tra đ phù hp ca các mô hình và đánh giá mc đ quan trng ca
các bin gii thích lun vn tính toán và xem xét kh nng d báo ca tng mô hình
so vi t l các công ty chi tr c tc tin mt trên thc t thì thy rng các mô hình
d báo rt tt. Tuy nhiên, so vi mô hình gm các bin đc tính ca các công ty thì
kh nng d báo ca mô hình khi đư điu chnh thêm bin thanh khon và ri không
ci thin đáng k. iu này cho thy c bin thanh khon và ri ro có tác đng rt
yu đn quyt đnh chi tr c tc tin mt ca các công ty.
Cui cùng, bài lun vn kim tra thêm thuyt đáp ng nhu cu c tc ca nhà

đu t. Tc kim tra xem liu phn bù c tc có gii thích cho xu hng chi tr c
tc tin mt trc và sau khi điu chnh tính thanh khon và ri ro hay không. Và
thy rng phn bù c tc không th gii thích đc cho các quyt đnh chi tr c tc
tin mt ca các công ty  Vit Nam, tc không tn ti bng chng nào cho thy
thuyt đáp ng nhu cu c tc ca nhà đu t hin hu trên th trng chng khoán
Vit Nam.

Phn còn li ca lun vn này đc kt cu nh sau:
 Chng 2 trình bày tóm tt các nghiên cu chính v mi quan h gia chính
sách c tc và tính thanh khon, qua đó nêu lên mc tiêu nghiên cu.
 Chng 3 trình bày phng pháp nghiên cu, c th là mô t d liu mu,
các bin và mô hình nghiên cu.
 Chng 4 trình bày kt qu ca các mô hình hi quy logistic và kim tra
thuyt đáp ng nhu cu c tc ca nhà đu t.
 Chng 5 s kt lun, tóm tt li các kt qu nghiên cu chính, trình bày
nhng hn ch ca lun vn và đ xut hng nghiên cu tip theo.

7


Chngă2ă.ăCácănghiênăcuătrcăđây
2.1 Samy Ben Naceur , Mohamed Goaied and Amel Belanes (2006) : Các nhân t
tác đng đn chính sách c tc
Nghiên cu kim tra liu rng các nhà qun lý ca các công ty niêm yt  Tunisia
có gi chính sách c tc n đnh hay không. Tip theo, nghiên cu vch ra nhng
yu t quyt đnh chính lên chính sách c tc ca các công ty Tunisia.
 tr li câu hi đu tiên, tác gi s dng mô hình Lintner. Kt qu chng minh rõ
ràng rng các công ty Tunisia da trên c thu nhp hin ti và c tc trong quá kh
đ hiu chnh vic chi tr c tc ca h.
 tìm hiu các yu t quyt đnh ca chính sách c tc, tác gi thc hin hi quy

các bin và thy rng: u tiên, các công ty có li nhun vi thu nhp n đnh hn
có th có dòng tin t do ln hn và do đó, tr c tc ln hn. Hn na, các công ty
chia c tc ln hn bt c khi nào chúng đang tng trng nhanh chóng đ thu hút
các nhà đu t. Vn đ tp trung quyn s hu và đòn by tài chính không có bt k
tác đng nào đn chính sách c tc  Tunisia. Tính thanh khon ca th trng
chng khoán và quy mô có tác đng âm (tng quan âm) đn vic chi tr c tc.
Phng trình hi quy sau đây đc c tính đ cho thy nh hng ca các bin lên
chính sách chi tr c tc:
DY(i,t) = a.DY(i,t-1) + b.ROA(i,t) + c.MBV(i,t) + d.GROWTH(i,t) +
e.MSH(i,t) + f.MAJ(i,t) + g.LNSIZE(i,t) + h.LEV(i,t) + i.TURN(i,t) + j MV(i,t)
+ (it)
Trong đó :
DY T sut c tc (Dividend yield);
ROA Li nhun ròng trên tng tài sn;

8


MBV Giá tr th trng trên giá tr s sách ca vn ch s hu
GROWTH T l tng trng tng tài sn;
MSH S c đông ln (nm gi trên 5% vn ch s hu)
LEV Tng n trên giá tr th trng ca vn ch s hu;
TURN Giá tr c phiu giao dch trên vn hóa th trng hàng nm (đi din cho
tính thanh khon th trng ca c phiu);
MV T l vn hóa th trng vào cui mi nm.
2.2 Suman Banerjee, Vladimir A. Gatchev, Paul A. Spindt (2007): Tính thanh khon
trên th trng chng khoán và chính sách c tc ca các công ty
Nhóm tác gi cung cp bng chng cho thy mi quan h gia chính sách chi tr c
tc ca các công ty và tính thanh khon trên th trng chng khoán M:
 Theo d liu chéo, ch s hu ca c phn ph thông có tính thanh khon

thp hn (cao hn) thì xác sut nhn đc c tc tin mt s cao hn (thp
hn).
 Theo chui thi gian, s gia tng đáng k trong tính thanh khon ca th
trng chng khoán M đư lý gii cho s st gim trong đ nhy ca vic
chi tr c tc tin mt ca các công ty.
i vi mi nm t trong giai đon 1963 - 2003, nhóm tác gi s dng hàm hi quy
logistic đ gii thích cho vic mt công ty tr c tc hay không.
Vi các bin gii thích:
 Tp đu tiên ca các bin mà nhóm tác gi s dng đ gii thích các quyt
đnh chia c tc ca các công ty là da trên quy mô, kh nng sinh li, và các
c hi tng trng ca công ty.

9


 Tp th hai ca các bin mà nhóm tác gi s dng đ gii thích các quyt
đnh chia c tc ca các công ty là các bin nm bt đc tính thanh khon
trên th trng ca c phiu ph thông ca công ty. Ba trong s các bin có
liên quan trc tip đn hot đng giao dch c phiu ph thông ca công ty,
và mt là liên quan đn tác đng giá ca các giao dch. Thc đo đu tiên v
hot đng giao dch là vòng luân chuyn c phn (share turnover) hàng nm
(TURNt). – đó là t l s lng c phiu đư giao dch trên s lng c phiu
đang lu hành cho nm. Hai bin tip theo đi din cho các hot đng giao
dch c phiu là giá tr giao dch hàng nm trong các c phiu (DVOL
t
) và t
l ngày có khi lng giao dch bng không (t l ngày không giao dch) nh
mt thc đo nghch đo ca hot đng giao dch (NOTRD
t
). Bin cui cùng

đi din cho tính thanh khon đc s dng đ biu hin cho tác đng ca
dòng chu chuyn lnh đn giá c phiu là t s (ILLIQ
t
). Nó đc tính toán
nh là t l bình quân ca giá tr tuyt đi ca li nhun c phiu hàng ngày
trên giá tr giao dch hàng ngày.
2.3 Paul Brockman, John S. Howe, Sandra Mortal (2008): Tính thanh khon trên th
trng chng khoán và quyt đnh mua li c phn (Colombia)
Nhóm tác gi kim tra tác đng ca tính thanh khon trên th trng chng khoán
đn quyt đnh chi tr ca các công ty. H cho rng tính thanh khon trên th trng
chng khoán nh hng đn chính sách chi tr ca công ty ch yu thông qua nh
hng ca nó đi vi các quyt đnh mua li c phn. Kt qu thc nghim ca h
xác nhn rng tính thanh khon trên th trng chng khoán đóng mt vai trò quan
trng trong quyt đnh mua li c phn và khi xng c tc, cng nh trong quyt
đnh chi tr c tc đnh k. Khi tt c yu t khác bng nhau, tính thanh khon trên
th trng cao hn s khuyn khích vic s dng chính sách mua li c phn hn là
tr c tc tin mt.
Nhóm tác gi cng c tính bng hàm hi quy logistic:

10


- Các bin ph thuc là (bin v quyt đnh c tc): là các công ty chi tr c tc và
các công ty không chi tr c tc, các công ty mua li c phn và các công ty không
mua li c phn.
- H cng s dng 2 tp bin gii thích:
 c tính ca công ty nh: dòng tin, thu nhp hot đng, mc đ đòn
by, quy mô, c hi tng trng và đ tui ca công ty.
 Nhóm đi din cho tính thanh khon trên th trng chng khoán: luân
chuyn vn c phn (turnover), chênh lch giá đt mua – đt bán, quy mô

giao dch, tác đng ca dòng lnh mua – bán lên giá c phn.
2.4 Carroll Howard Griffin (2010) : Tính thanh khon và chính sách c tc: bng
chng quc t
Bài nghiên cu này xem xét tính thanh khon và chính sách c tc trên cp đ quc
t đ xác đnh tính thanh khon ca c phiu ca mt công ty có mi quan h nào
trên quyt đnh v lng c tc gii ngân cho các nhà đu t hay không.
Hi quy đn gin (tuyn tính) có th đc th hin theo cách sau đây (vi mt mi
quan h d kin âm gia bin đc lp và ph thuc ):
Div =  - 
1
Turnover + 
Bin Vòng quay c phn (c phiu giao dch / c phiu đang lu hành) đc s
dng là bin đc lp duy nht; C tc trên mi c phn là bin ph thuc. Nghiên
cu này đư kim tra by quc gia (mt kt hp ca các quc gia phát trin và đang
phát trin) và thy rng trong nhiu trng hp có tn ti mt mi quan h ngc
chiu gia tính thanh khon ca c phiu và s tin chi tr c tc.
2.5 Takaaki Hoda và Jun Uno (2011): Tính thanh khon, c cu c đông và quyt
đnh mua li c phn: bng chng  Nht Bn

11


Bài nghiên cu này xem xét nh hng ca tính thanh khon ca c phiu đi vi
chính sách chi tr ca công ty  Nht Bn. Phng pháp phân tích cng s dng mô
hình hi qui logistic, các bin tng t nh nghiên cu ca Brockman và các đng
s (2008). H phân tích hi quy đ xem tính thanh khon nh hng đn quyt đnh
ca công ty trong vic bt đu mua li c phn nh th nào, cng nh s lng hoc
t l phn trm ca mua li trên tng s chi tr. Ngoài ra, nghiên cu này còn xét
đn vn đ tp trung quyn s hu, và kì hn đu t (giai đon đu t ca các c
đông là ngn hay dài).

Kt qu nghiên cu cho thy các công ty bt đu khi xng vic mua li c phn
trên th trng có tính thanh khon cao hn trong sut các nm trc đây so vi các
công ty không khi xng vic mua li c phn. Thêm na là, phân tích hi quy
Tobit thy rng vic áp dng v s lng và t l phn trm mua li c phn trong
tng s chi tr là nh nhau  các công ty. Kt qu cng xác nhn rng các công ty
vi s tp trung quyn s hu thp và thi hn đu t ca các c đông ngn có
nhiu kh nng s mua li c phn trên th trng. iu này gii thích lý do ti sao
các công ty có nhiu nhà đu t ngn hn li đang háo hc mua li c phn, đó là vì
h đang c gng đy c đông ngn hn đi nhm thit lp mt c cu c đông n
đnh.
2.6 Jing-Ming Kuo , Dennis Philip và Qing-Jing Zhang (2011): Ti sao hình thc
c tc tin mt gim đi  Anh – tính thanh khon, ri ro hay vn đ đáp ng nhu
cu c tc nhà đu t?
Nghiên cu này xem xét vai trò ca tính thanh khon và ri ro, thuyt đáp ng nhu
cu nhà đu t (catering theory) trong vic gii thích hin tng ti sao các công ty
 Anh dn không chi tr c tc tin mt na. Nhóm tác gi quan sát thy s lng
các công ty chi tr c tc  Anh gim sau nm 1990 nhng xu hng tng sau nm
2007, cho thy vai trò phát tín hiu ca chính sách c tc trong thi k suy thoái
gn đây. Khác vi các nghiên cu  M, kt qu ca h cho thy rng s liên kt
gia chính sách c tc và tính thanh khon th trng chng khoán  Anh là yu

12


hn. Ngc li, ri ro cung cp mt li gii thích đáng k cho hin tng c tc tin
mt st gim. Tuy nhiên, khi kim tra thuyt đáp ng nhu cu ca nhà đu t thì
phn bù c tc tht bi trong vic gii thích xu hng chi tr c tc  Anh, tc
không tìm thy bng chng h tr cho lý thuyt này  Anh.
- H cng s dng mt mô hình hi qui logistic đ xem xét vai trò ca các bin v
tính thanh khon và ri ro trong vic gii thích kh nng chi tr c tc.

Trong đó:
Bin ph thuc Y
it
nhn giá tr 1 nu công ty i chi tr c tc trong nm t, ngc li
nhn giá tr 0 nu công ty không chi tr c tc.
Các bin đc lp trong mô hình logit đc phân loi thành bn nhóm:
+ Các bin đc tính công ty bao gm: t l giá tr th trng trên giá tr s
sách (M/B), tc đ tng trng tài sn (dA/A), t l thu nhp trên tng tài sn (E/A),
phn trm quy mô (SIZE%) và n trên vn ch s hu (D/E);
+ Bin vòng đi đc đo bng t l li nhun gi li trên giá tr s sách ca
vn ch s hu (RE/BE)
+ Bin v tính thanh khon đc trng bi 4 thc đo thanh khon khác nhau,
c th là vòng quay c phn (ToR
it
), t l thiu tính thanh khon (ILLIQ
it
), chênh
lch giá đt mua-đt bán (PS
it
) và thc đo thanh khon theo nghiên cu ca Liu
(2006) là (LM
it
);
+ Bin ri ro bao gm c ri ro h thng (SYS
it
) và ri ro phi h thng (ID
it
).
- Nhóm tác gi kim tra s hin din ca gi thuyt đáp ng nhu cu nhà đu t
bng cách hi quy các thay đi trong xu hng chi tr c tc theo đ tr phn bù c

tc và các bin kim soát liên quan.


13


2.7 Jing-Ming Kuo , Dennis Philip và Qing-Jing Zhang (2013): iu gì gii thích
cho hin tng c tc tin mt dn mt đi?
Nghiên cu này các tác gi cng thc hin tng t nh nghiên cu nm 2011 đó là
kim tra v tính thanh khon, ri ro có gii thích cho hin tng hình thc chi tr c
tc tin mt dn gim xung hay không. Tuy nhiên, h nghiên cu vi c mu ln
hn trên 18 th trng chng khoán khác nhau là Canada, M, Hong Kong,
Singapo, Australia, Pháp, c, Anh và các quc gia châu Âu khác giai đon 1989 -
2011. Mô hình nghiên cu cng là hi quy logistic vi bin đc lp là các công ty
chi tr hay không, các bin gii thích cng gm các bin đc tính công ty, đòn by,
vòng đi, ri ro. Kt qu cho thy rng ri ro đóng vai trò quan trng trong chính
sách chi tr c tc ca các công ty trên tt c 18 th trng. Tính thanh khon ch
gii thích cho chính sách c tc  th trng chng khoán M, Pháp, Anh và các
quc gia châu Âu khác. Cui cng nhóm tác gi cng kim tra xem liu rng thuyt
đáp ng nhu cu c tc ca nhà đu t có gii thích cho hin tng c tc tin mt
gim dn  các quc gia trong mu hay không. H tìm thy rng s khuyn khích
nhu cu nhà đu t có tác đng dng đn s thay đi trong t l các công ty tr c
tc tin mt (cha đc gii thích bi các mô hình hi quy logistic)  các nc nh
Canada, HongKong, Singapo, Australia; kt qu không có ý ngha thng kê  M,
Pháp, c và các quc gia châu Âu khác.
2.8 Seyedali Seyedkkhosroshahi , Amirmahdi Sabaei , Parisa Vatankhah (2013) :
Tính thanh khon, các đc tính ca công ty và chính sách c tc.
Nhóm tác gi xem xét mi quan h gia các bin đc tính công ty, tính thanh khon
và chính sách c tc ca các công ty trên sàn chng khoán Tehran. Mô hình s dng
trong bài nghiên cu này là mô hình hi quy tuyn tính vi bin ph thuc là c tc

trên mi c phn. Các bin gii thích gm:
- Bin vòng luân chuyn vn c phn đi din cho tính thanh khon.

14


- Nhóm bin đc tính công ty: quy mô, kh nng sinh li và c hi tng
trng.
Kt qu cho thy ch có các bin đc tính ca công ty mi có nh hng đn
chính sách c tc ca các công ty trên sàn chng khoán Tehran. Còn bin thanh
khon không có ý ngha thng kê.














15


Chngă3.ăPhngăphápănghiênăcu
3.1 Mô t ngun d liu và ly mu:

Mu ca bài nghiên cu này gm tt c các công ty phi tài chính đc niêm yt trên
sàn HOSE giai đon t nm 2005 đn 2012
2
. Mu đc thu thp ch yu t s giao
dch chng khoán thành ph H Chí Minh và mt s nhà cung cp đáng tin cy
khác nh vietstock, stockbizb, cophieu68,…
D liu đ tính toán bin quy mô, kh nng sinh li, tc đ tng trng tài sn, đòn
by tài chính, li nhun gi li trên vn ch s hu…đc ly ra t các báo cáo tài
chính đư đc kim toán hàng nm.
Ngoài ra nghiên cu này còn cn d liu giao dch th trng đ tính các bin thanh
khon và ri ro ca chng khoán. Do đó, tôi đư thu thp các d liu giao dch hàng
ngày ca các chng khoán bao gm giá đóng ca, khi lng giao dch, giá tr giao
dch và ch s VN Index hàng ngày…
3.2 Mô t các bin s dng và thit k nghiên cu:
Theo nh Jing Ming Kuo và các đng s (2011), bài nghiên cu này s dng mô
hình hi quy logistic đ gii thích cho vic liu các bin thanh khon và ri ro có
gii thích đc cho kh nng chi tr c tc tin mt ca các công ty hay không.
Trong đó bin ph thuc là các công ty chi tr và các công ty không chi tr c tc
tin mt, y
it
s nhn giá tr mt khi công ty i có thông báo chi tr c tc tin mt
trong nm t, ngc li s nhn giá tr 0.
Bng 3.1 thng kê s lng các công ty chi tr c tc và không chi tr c tc trên
sàn HOSE cho tng nm t trong mu xem xét giai đon 2005-2012

2
Bài lun vn không thu thp các công ty đư phá sn hoc đư hy niêm yt. Hn na, lun vn ch gii hn
nghiên cu chính sách c tc tin mt ca các công ty t khi đc niêm yt trên sàn HOSE.

16

Bng 3.1.S lng các công ty chi tr c tc tin mt và không chi tr c tc theo
thc t qua tng nm giai đon 2005 -2012
Nm
S công ty chi
tr CTTM
S công ty không
chi tr CTTM
Tng
T l các công ty
chi tr
2005
11
5
16
0.6875
2006
16
7
23
0.695652174
2007
61
13
74
0.824324324
2008
89
20

109
0.816513761
2009
106
23
129
0.821705426
2010
148
31
179
0.826815642
2011
154
98
252
0.611111111
2012
116
156
272
0.426470588



TB toàn giai
đon
0.713761628
Ngun : tng hp t SGDCK TPHCM

17


Các bin đc lp trong mô hình hi quy này đc phân loi thành bn nhóm:
+ Nhóm bin đc trng ca các công ty: t s giá tr s sách trên giá tr th
trng (M/B), tc đ tng trng tài sn (dA/A), thu nhp trên tng tài sn (ROA),
quy mô (SIZE) và n trên vn ch s hu (D/E).
+ Bin vòng đi đc đi din bi t s li nhun gi li trên giá tr s sách
ca vn ch s hu (RE/BE)
+ i din cho tính thanh khon ca c phiu: vòng quay c phn (TURN),
t s phi thanh khon (ILLIQ) và thc đo thanh khon ca Liu(2006) (LM).
+ Nhóm bin ri ro bao gm ri ro h thng (SYS) và ri ro phi h thng
(ID).
- Cui cùng là kim tra vn đ đáp ng nhu cu c tc ca nhà đu t bng
cách thc hin hi quy các thay đi trong đ lch gia d báo và thc t v xu
hng tr c tc theo đ tr phn bù c tc (the lagged dividend premium) (đi din
cho bin v đáp ng nhu cu nhà đu t) đ xem xét liu phn bù c tc trong nm
t-1 có d báo đc cho s thay đi trong xu hng tr c tc trong nm t mà các mô
hình hi quy logistic cha gii thích đc hay không.
Phn bên di s gii thích c th v vic s dng và tính toán các bin này:
3.2.1 Nhóm bin đc tính ca công ty:
Barclay (1995), Datar (1998) Banerjee( 2007), Brockman(2008), Jing Ming
Kuo (2011)… đư ch ra mi tng quan đáng k gia chính sách chi tr c tc và
các bin đc tính c bn ca công ty đc đnh ngha theo nghiên cu ca Fama và
French (2001) bao gm quy mô, kh nng sinh li và các c hi tng trng. Vì
vy, đ xem xét các nhân t tác đng đn xu hng tr c tc ca các công ty  Vit
Nam các bin trên cng s đc s dng trong nghiên cu này. Theo Fama và

French (2001) cng nh kt qu các nghiên cu trên thì nhng công ty vi quy mô
ln, kh nng sinh li cao và c hi tng trng thp s có nhiu kh nng đ chi tr