Luận văn thạc sĩ Bằng chứng thực nghiệm về truyền dẫn tỷ giá hối đoái tại Việt Nam

B

GIÁO D

O

I H C KINH T THÀNH PH

--------

H

CHÍ MINH

--------

LÊ TH THANH

B NG CH NG TH C NGHI M V
TRUY N D N T GIÁ H
VI T NAM

LU

Tp. H Chí Minh N m 2013

I


B

GIÁO D

O

I H C KINH T THÀNH PH

--------

H

CHÍ MINH

--------

LÊ TH THANH

B NG CH NG TH C NGHI M V
TRUY N D N T GIÁ H

I

VI T NAM
Chuyên ngành : Tài chính Ngân hàng
Mã s

: 60340201

LU

NG D N KHOA H C: GS.TS TR N NG C TH

Tp. H Chí Minh N m 2013


L
------

------

u c a tơi, có s h tr t Giáo
ng d n là GS. TS Tr n Ng c Th . N i dung nghiên c u và k t qu
tài này là trung th c và ch a t

c ai cơng b trong b t c cơng trình nào.

Nh ng s li u trong các b ng bi u ph c v cho vi c phân tích, nh n xét,

nh giá

c chính tác gi thu th p t các ngu n khác nhau có ghi trong ph n tài li u tham
kh o. Ngoài ra, lu n v n có s d ng m t s nh n xét
các tác gi khác và có chú thích ngu n g c trích d

nh giá c ng nh s li u c a
d dàng tra c u, ki m

ch ng.
N u phát hi n có b t k s gian l n nào tơi xin hồn tồn ch u trách nhi
H

ng, c ng nh k t qu lu n v n c a mình.
Tp.HCM, tháng 10
Tác gi

Lê Th Thanh

c


L IC M
------

------

c tiên, tôi xin chân thành c m n Th y Tr n Ng c Th

t n tì

ng d n

tơi trong su t q trình th c hi n và hoàn thành lu n v n t t nghi p nà

ng th i

g il ic m

ng

n t t c các Th y Cơ khoa Tài chính Doanh nghi p -

h c Kinh T TP.HCM

t n tình d y b o và truy n

i

t cho tôi nh ng ki n th c q

giá trong su t khóa h c.
Tơi

xin c m n các b n h c viên l p cao h c Tài chính Doanh nghi p

Khóa 19

giúp

, chia s ki n th c c ng nh thông tin b ích

thành khóa h c và c lu n v n này.

Trân tr ng!
Lê Th Thanh

m4

tơi có th hồn


M CL C

TÓM T T

1

1. Gi i thi

2

2. T ng quan các nghiên c

6

2.1 Lý thuy t v truy n d n t giá h

hàng hóa

2.2 T ng quan các nghiên c

6
11

2.2.1 Nghiên c u trên th gi i

11

2.2.2 Nghiên c u t i Vi t Nam

16

3. P

u

19

3.1 Gi i thi

d ng

19

3.2 Mơ hình nghiên c u

21

3.3 D li u nghiên c u

23

3.4

24

c th c hi n trong quá trình ch y mơ hình

4. N i dung và k t qu nghiên c u
4.1 Ki

nh nghi

và l a ch

4.1.1 Ki

nh nghi

4.1.2 Ch

tr t

4.1.3 Ki m tra tính
4.2

ng m

mơ hình VAR

25
c tr t

..

v

25
n trong mơ hình

. . 26

nh c a mơ hình

.

27

truy n d n c a t giá h
s
hàm ph n ng xung (Impulse response function) trong
29

4.2.

..

29

4.2

34

4.3
ng m
truy n d n c a t giá h
tiêu dùng (CPI) b ng mơ hình VECM
4.3.1 Ki

25

ng liên k t

s giá
. 36
.

36


4.3
ng m
truy n d n c a t giá h
trong dài h n b ng mơ hình VECM

5. K t lu n

s giá tiêu dùng
.
37

.

5.1 K t qu t hai mơ hình

40
..

40

5.2

40

K T LU N CHUNG

.

42

DANH M C TÀI LI U THAM KH O

..

43

PH L C 1: K t qu hàm ph n ng xung (Impulse Response)

..

45

PH L C 2: K T QU
JOHANSEN

..

50

KI

NG LIÊN K

PH L C 3: K T QU H I QUI THEO MƠ HÌNH VECM

..

54


DANH M C CH
-

ADF: Augmented Dickey Fuller

-

CPI: Ch s giá tiêu dùng

-

ERPT: S truy n d n t giá h

-

GSO: T ng c c Th ng kê Vi t Nam

-

ti n t qu c t

-

IMP: Ch s giá nh p kh u

-

IRF: Impulse response funtion

-

NEER: T giá h

-

PPI: Ch s giá s n xu t

-

VAR:

h i qui

-

VECM: Mơ hình véc t hi u ch nh sai s

-

WB: Ngân hàng Th gi i

VI T T T

DANH M C CÁC B NG BI U
-

4

-

4

-

B ng 4.3 K t qu ki

nh s

nh c a mơ hình (AR Roots)

-

B ng 4.4 K t qu hàm ph n ng xung c a ch s giá tiêu dùng v i cú s c 1%
t NEER

-

B ng 4

-

B ng 4.6 K t qu ki

-

B ng 4.7 M

ng liên k
ng c a các y u t vào ch s giá tiêu dùng CPI trong

dài h n theo mơ hình VECM
-

B ng 5.1 Tóm t t m c truy n d n ERPT

DANH M C
-

Hình 4.1 K t qu ki

-

Hình 4.2 Ph n

nh s

nh c a mơ hình (AR Roots)
ng c


1

TÓM T T

Bài nghiên c

ng m

truy n d n t giá h

oái (ERPT) vào ch s giá

tiêu dùng (CPI) t i Vi
ác gi s d ng hàm ph n ng
xung v i mơ hì

(VAR) sáu bi n (t giá h

ối danh ngh a, ch

s giá tiêu dùng, ch s giá s n xu t, ch s giá nh p kh u, giá d u th gi i và t ng
s n ph

c) và

2
xung tr

1


2

1. Gi i thi u
Lý do ch

tài

2003 t l
l m phá

-

l nà

Nam

.

Tính c p thi t c

tài

nhau. Ki n th c v truy n d n t giá h
tr ng, v i m

và th i gian truy n d n khác nhau có th

l m phát và quy t

cá

ối có h qu chính sách ti n t quan

á

nh v chính sách ti n t là khác nhau.

a ra m t chính sách


3

M c tiêu nghiên c u
,

3

ơ hì
và

(VAR)

m

th y s khác bi t trong m

tá

ng truy n d n t hai mơ hình.

ng nghiên c u

Ph m vi nghiên c u
-

-

t B n (JPY), Singapore (SGD), Trung Qu c (CNY), Hàn Qu c


4

(KRW), Hoa K (USD), Thái Lan (THB), Úc (AUD), H ng Kông (HKD),
Indonesia (IDR) và Malaysia (MYR).
Ph

ng pháp nghiên c u
n.
-

-

D li u nghiên c u

B c c c a lu
n tóm t t

-

Ph n 1:

danh m c


5

-

Ph n 2:

-

và

Ph n 3:
ng nh các
b

-

c th c hi n trong q trình ch y mơ hình.

Ph n 4: Trình bày n i dung các b
d n c a t giá h i

c th c hi n và k t qu tác

lên ch s giá tiêu dùng thông qua hai mơ hình s

d ng là VAR và VECM.
-

Nh

Ph n 5: So sánh k t qu truy n d n t hai mơ hình,

a lu
-

-

ng truy n


6

2. T ng quan các nghiên c

c

y

2.1 Lý thuy t v truy n d n t giá h

ào giá c hàng hóa

Khung lý thuy t v ERPT
V

truy n d n t giá h

n giá c r

c quan tâm trong su t

c bi t k t khi h th ng Bretton Woods s

.M t

t

giá h

th p hàm ý chính ph khơng c n lo l ng v s b t n giá c hay l m

phát khi

u ch nh chính sách t giá h

Goldberg và Knetter (1996)
ph
trong t giá h

: truy n d n t giá h

i c a giá nh p kh u b

t l

ng n i t do m t ph

i

c xu t kh u và nh p kh u. Nh

a các

trong giá nh p kh u có th

.

i này

c truy n d n vào giá s n xu t và giá c tiêu dùng, do

n m c giá chung trong n n kinh t . McCarthy (2000) l i xem xét
là s bi

ng t giá và giá nh p kh

n

phát

l m
các

n n kinh t Châu
.

à

ác


7

truy n d n t giá h

s giá tiêu dùng CPI

Theo Bailliu và Bouakez (2004), quá trình truy n d n bao g
u tiên, bi

ng t

n th hai, nh

c truy n d n t i giá nh p kh u. Trong giai

i trong giá nh p kh u

Nh

n. Trong

c truy n d n t i giá tiêu dùng.

c ph n nh trong ch s giá tiêu dùng (CPI) ph thu c vào

t l hàng nh p kh u trong r hàng hóa tiêu dùng. Tuy nhiên, s
giá h

i trong t

n giá tiêu dùng thông qua m t kênh b sung,

ng ti n m t giá s d
nhu c

n giá hàng hóa nh p kh u s cao h n, do

i v i hàng hoá n i

Khi nhu c

a

làm gia

nh ng hàng hóa c nh tranh v i hàng nh p kh u.

thì s có áp l
gây áp l

là khi

c và ti

a lên giá vào giá c

c.

Theo

truy n d n ti p theo ph thu c vào m c

ch s d ng lo i hàng hóa nh p kh u này

theo hai cách sau:
tr c ti p
.
-

xu t
Các y u t

nd

Khi n n kinh t ngày càng h i nh p v i khu v c và th gi i thì n n kinh t trong
c càng b
ng t

ng thông qua t giá h

cb

ng c a giá c th gi i và các chính sách ti n t c

Giá d u th gi i là m
ng gián ti p thông qua t giá h

c.

ng cho giá c th gi i, và giá c th gi i tác
c có giao d

i. Sau


8

m t s nhân t
ch s

n s truy n d n t giá h

n

c.

-

-

Nghiên c u c a Nguy n Thu H ng và Nguy

c Thành (2010) ch ra r ng
ng v l m phát trong quá kh ,

ng th i có k v ng nh y c m v l
t

u

ng th i chi ph i m c l m phát hi n t i. Ký c hay
n l m phát cao trong quá kh

6 tháng có l m phát th p liên t c và
c a Chính ph

ng ch b

ng v m t giai

u m nh t d n sau kho ng
u này c n có s can thi p

d n l y l i ni m tin c a công chúng v m

c
4

ng giá


9

-

-

u th gi i
-

u th gi i,

i di n cho y u t giá c hàng hóa th gi i, là m t trong

nh ng nhiên li u quan tr ng nh t c a xã h i hi
là nhiên li u c a t t c các p
s có nh ng

ng nh

i dùng trong s n xu t và

n giao thơng v n t i. Vi
nh trong v

chi phí c a doanh nghi p và

n n kinh t . Vi
l m phát. Th

i qua nh ng cu c kh ng ho ng nghiêm

y giá d u nhanh, m nh và hi
iv

ti n c a h

hàng hóa và
ng d u m

tr ng, liên t

m c r t cao so v i

c xu t kh
iv

i phó v i vi c giá c leo thang. Và m
doanh nghi p và n n kinh t tùy thu c vào m
hàng này.

u

c nh p kh u d u thì ph i
ng c

u t i các

ph thu c vào lo i m t


10

-

-

c a

vào các ch s giá s khác nhau

v i các

i

khác nhau
giá
m c truy n d n vào
Do

, n u m t qu c gia có t tr ng hàng hóa nh p

kh u các m t hàng: d u, th c ph m hay các nguyên li u càng l n thì m c
truy n d n c a t giá vào giá c hàng hóa c a qu c gia
này

s càng l n.

i u

c ch ng minh qua nghiên c u c a Otani và c ng s (2003).

-

m c a n n kinh t
-

M

m c ac

c a m t qu c gia có

nh s

truy n d n. Trong m t n n kinh t m v i kim ng ch xu t nh p kh u l n, s
i t giá h

ng l

n giá c

c tiên là giá c hàng

xu t nh p kh
t s nghiên c
cho th y m

m c a và l

u

nh ng n n


11

kinh t

n, còn m i quan h

ng bi n

nh

c phát

tri n.
a n n kinh t
-

h.
2.2 T ng quan các nghiên c
2.2.1 Nghiên c u trên th gi i
Trên th gi i

có nhi u nghiên c u v truy n d n t giá h

giá v i nhi u mơ hình kinh t
gian khá

d ng

ng áp d ng cho các n n kinh t , khu v c và th i

xem xét m

truy n d n. Trong

ào các ch s

truy n d n và các y u t có

nghiên c u th c nghi m,

ng

t giá h

: ph

ch y u
ng pháp ph

hình véc t t h i qui và mơ hình véc t hi u ch nh sai s v
s

n
c áp

ng trình

n, mơ

ng liên k t. Tác gi

c m t s nghiên c u ng d ng các mơ hình.

Mơ hình tuy n tính
Ihrig et al (2006): b t ngu n t mơ hình lu t m t giá
b sung thêm

u kho n gi i thích

c l p và các bi n ki m soát

rào c n

i,

tr c a các bi n

phân tích m i quan h gi a giá nh p kh u


12

hay giá tiêu dùng và t giá h
s

s t gi m trong m

. K t qu nghiên c u cho th y có

truy n d n c a t giá h

và ch s giá tiêu dùng trong hai

Tác gi

ng khi

vào ch s giá nh p kh u

n nghiên c u 1975 - 1980 và 1980 - 2004.

ng ti n

qu c gia nh p kh u b m t giá 10% thì giá nh p

kh u s

nt
nt

ng

n 2004. V i giá tiêu dùng, n

ng ti n c a qu c gia

nh p kh u b m t giá 10% thì giá t

n t

n 1980 và g

n còn l i.

Campa và Goldberg (2005):
n d n t giá h

b t

u t mơ hình lu t m t giá. H

vào giá nh p kh u trên m t m u l n g m 23

thành viên OECD, v i

c

là 0,46 trong ng n h n và 0,65 trong dài

h n.
Bailliu và Bouakez (2004)

t

quy n và áp d ng mơ hình GMM
giá h

d li u b ng

cho 11 qu c gia cơng nghi p

h

trung bình

và 0,301

l i nhu n c a nhà s n xu t
ng

t

tìm th y

giá

s giá s n xu t PPI trong ng n h n và dài h n

ng, và truy n d

c

0,202

n ch s giá tiêu dùng CPI là 0,080 và 0,160

ng ng trong ng n h n và dài h n.
Mơ hình

h i quy (VAR)

McCarthy, J. (2000)

u trong vi c s d

nghiên

c u v truy n d n t giá h
m

ng c a t giá h

ch s giá tiêu dùng t i chí
ch c

cs d
s giá nh p kh
c phát tri

ng xung IRF và phân
a ch s giá nh p kh u
ng kê

Ito & Sato (2006)
c a các n n kinh t

n ch s giá s n xu t và

n 1976

1988. Tác gi s d ng

, và th y r ng

ch s giá s n xu t và ch s
h u h t các

nghiên c u

c kh o sát.

giá tiêu dùng là


13

thơng qua vi c phân tích mơ hình

VAR. Các

k t qu
-

M

truy

a t giá h

p kh u là khá cao trong

n n kinh t kh ng ho ng.
-

a t giá h
th p, ngo i tr Indonesia.

-

T i Indonesia, c hai ph n

nt

giá h

iv

i v i chính sách ti n t là
ng kê.

u ti t ti n t c a Indonesia cùng v i ph n ng m nh c a
iv
n vi c l

i t giá h
c và m

t nhân t quan tr ng

ng

ng ti n trong cu c kh ng ho ng ti n t

.

Faruqee (2006): bài nghiên c

ã s d ng mơ hình VAR

c a t giá h
EURO. M t s k t lu

M c chuy n d ch t giá

trong ng n h n là th p. Ví d

ng cú s c t giá
b ng

không. (2) M c

i gian trong khu v c

ng euro
(3) Mơ hình c a hi u ng chuy n d ch t
giá vào giá c
ngoài v

i cho r ng s khác nhau gi a côn
nh giá trong khu v

ng euro.

c


14

Châu M La tinh,

mơ hình

t h i quy. K t qu ph n

o l n quan ni m truy n th ng r ng:
ERPT

nh p kh u

t i các th

c phát tri n. Th c t t i m t s th
m t con s
và

c bi t là t

ng m i n

i

ng m i n

l l m phát là

c Châu Á),

vào giá nh p kh u

tiêu dùng là th p, và không khác m y so v i m

t

c phát tri n.

Bài nghiên c

ra nh ng ch ng c xác th c cho m i quan h

gi a m

ERPT và l m phát, g n v i gi thuy t c a Taylor khi ta
n hai ngo i l trong phân tích

nghiên c u xét t i m i quan h
Mơ hình

Argentina và Th Nh K . Cu i cùng,
gi

m nh p kh u và ERPT.

(VECM)

L i th c

là
t giá h

i quan h

n

trong dài

ch

nh gi a

c a

Hufner and Schroder (2002)

o

t

Kim (1998)


15

Mơ hình VECM v

ng liên k t và mơ hình VAR

Beirne and Bijsterbosch (2009) s d ng

ng th i hai

cho
d

s

ng ti n Euro.
-

M

,
,5 khi

. Nghiên

c u l p lu

-

M t k t lu n khác v m

n qu c gia có ch

t giá c

Estonia, Latvia, và Lithuania) trung bình 0,758 v i ph
ng liên k t

ng pháp phân tích

c truy n d n trung bình trong ph n ng xung c a nh ng
i v i nh

ho

nh (Bulgaria,

c có ch

t giá linh

ng hòa Séc, Hungary, Ba Lan, Romania và Slovakia), truy n

d n trung bình trong dài h n là 0,
0,392 sau 48 tháng. K t qu
ERPT có ph n l
kho ng th

n ng xung trung bình là
ng liên k t cho th y m c
n ng xung, có th là do
ng liên k t.

16

2.2.2 Nghiên c u t i Vi t Nam
t s nghiên c u v truy n d n t giá h
Nam. Các tác gi
m

n các ch s giá t i Vi t

d ng nhi u mơ hình và th

ng

truy n d n. Có th tóm t t m t s nghiên c u sau:
Through and Its Implication for
: tác gi

th i gian tá
l m phát

s d ng mơ hì

ng c a truy n d n t giá h

s giá nh p kh u

truy n d n t giá h

v i các n n kinh t khác gi ng Vi t Nam. M

n ch

khi so sánh
tá

ng l n nh t vào giá nh p

n 7 tháng sau khi x y ra cú s c t giá

ng m i, tuy nhiên m c tá

n tháng 02

trung bì

u tiên là 0,61; h s

kh u vào kho ng

và

i ch s giá nh p kh u và t l

Vi t Nam v i d li u theo tháng t tháng 01 n m 2001

n m 2007. K t qu cho th y: m

ng th

ng m

tr c a các h p

n ch s giá tiêu dùng CPI l n nh t là

kho ng 10 tháng sau khi x y ra cú s c t giá. Sau 15 tháng k t khi x y ra cú s c
t giá h i ối, tá
hồn tồn. M

ng c a nó

n giá nh p kh u và giá tiêu dùng s b lo i b

truy n d n t giá h

âm, sau 1 n m ch

c tá

ng này là th p so v i cá

Nguy n Th Thu H ng và Nguy

Hai tác gi
bi

u là

t m c 0,13 và m c cao nh t ch 0,21 sau kho ng 10 tháng x y

ra cú s c t giá h

nh l m phát

n ch s giá tiêu dùng 4 thá

Vi

c trong khu v c.

c Thành (2010) Các nhân t

t

n 2000-2010: các b ng ch ng và phân tích .

s d ng mơ hình véc t hi u ch nh sai s

ng c a l m phát

Vi

c nh

ng nh ng
i trong mô

ng kinh t

và các chính sách kinh t v mơ. Nghiên c u có nh ng phát hi n sau: Th nh t,
cơng chúng có khuynh h

ng l u gi

ng v l m phát trong quá kh

th i có k v ng nh y c m v l m phát trong t

ng lai,

chi ph i m c l m phát hi n t i. i u này hàm ý uy tí
trong các chính sách liê

y là hai y u t

ng th i

tin c y c a chính ph

n l m phát có vai trị to l n trong vi c tá

m c l m phát hi n th i. Th hai, l m phát

ng

ng t i

Vi t Nam có nguyên nhân ch y u t

17

n i

a, khác v i cách gi i thích nguyên nhân là do y u t bên ngoài, nh giá c th

gi i. Giá c th gi i có

ng

ng lên m c giá th p h n các nhân t

khác trong n n kinh t . Kênh lan truy n t giá s n xu

n giá tiêu dùng thì hi u

ng gây l m phát này ph i m t vài tháng m i phát huy tác d ng. Th ba, t
u ch nh c a th

ng ti n t và th

và th m chí g n v

ng ngo i h i khi có bi

u này cho th y m t khi các th

ng dài h n, n n kinh t s m t r t nhi u th

ng là r t th p
ng này l ch kh i

cân b ng tr l i dù

Chính ph có n l c can thi p v chính sách. Th

, Chính ph

c s có

nh ng ph n ng ch ng l m phát thơng qua các chính sách ti n t
ng ph n ng ch m ho c th
v i nh ng nghiên c

ng h p. Th

,

c

t qu c a bài nghiên c u cho th y t giá, c th là

vi

c l m phát. Và cu i cùng, nghiên

c u không cho th

ng rõ ràng c a thâm h

i v i l m phát trong

n nghiên c

t ngân sách khơng có nh

n l m phát.
B ch Th
Vi

o (2011)
n 2001 -

tá

: tác gi s d ng mơ hình

ng c a cú s c t giá h i oái

theo quý t quý 1 n
m

n d n t giá h

s giá t i
ng m c

n chu i ch s giá c a Vi t Nam v i d li u

n quý 2 n m 2011. K t qu nghiên c u cho th y:

truy n d n c a t giá vào ch s giá nh p kh u (IMP) là l n nh t, k ti p là

ch s giá s n xu t (PPI) và nh nh t là ch s giá tiêu dùng (CPI). M

truy n

d n c a cú s c t giá vào ch s giá tiêu dùng sau 4 quý là 0,16 và

l n

nh t là 0,39 sau 5 quý.
Tr n Qu c Phong (2012)
Vi
phân tí

n 2000ng liên k

VND/CNY và t giá h

truy n d n c a t giá vào ch s giá tiêu dùng
: tác gi s d ng mơ hình VECM v i ph
ng m

truy n d n c a t giá song ph

ng

danh ngh a NEER vào ch s giá tiêu dùng CPI trong

dài h n v i d li u theo quý t quý 1 n
gi cịn s d ng mơ hì

ng pháp

n q 2 n m 2011. Ngoài ra tác
ng tá

ng truy n d n trong ng n h n,