B GIỄOăDCăVẨăẨOăTO
TRNGăI HC KINH T TP. H CHệăMINH
NGUYNăQUANGăKIểN
NHNGăNHỂNăT NHăHNGăN S HẨIăLọNGă
CAăKHỄCHăHẨNGăMUAăSM THIăTRANGăTRểNă
FACEBOOK TI TP. H CHệ MINH
LUNăVNăTHCăSăKINHăT
TP. H ChíăMinhăậ Nmă2013
B GIỄOăDCăVẨăẨOăTO
TRNGăI HC KINH T TP. H CHệăMINH
NGUYNăQUANGăKIểN
NHNGăNHỂNăT NHăHNGăN S HẨIăLọNGă
CAăKHỄCHăHẨNGăMUAăSM THIăTRANGăTRểNă
FACEBOOK TI TP. H CHệăMINHăă
ChuyênăngƠnh: Qun tr kinh doanh
Mƣ s: 60340102
LUNăVNăTHCăS KINH T
NGIăHNG DN KHOA HC:
PGS.ăTS.ăVẪăTH QUụ
TP. H ChíăMinhăậ Nmă2013
LIăCAMăOAN
Tôi xin cam đoan lun vn thc s ắNhngă nhơnă t nhăhngă đn s hƠiă
lòngăcaăkháchăhƠngămuaăsm thiătrangătrênăFacebookăti TP. H ChíăMinh” là
kt qu ca quá trình nghiên cu đc lp và nghiêm túc ca tôi. Các s liu đc kho
sát t thc t, đc x lý trung thc và khách quan.
Tôi xin hoàn toàn chu trách nhim v ni dung ca đ tài này.
Tp. H Chí Minh, tháng 10 nm 2013
Tác gi
Nguyn Quang Kiên
McăLc
Trang
Trangăphăbìa
Liăcamăđoan
McăLc
Danhămcăchăvitătt
Danhămcăcácăbng biu
Danhămcăcácăhìnhă&ăđăth
Danhămcăcácăphălc
Tómăttălunăvn
CHNGă1:ăTNGăQUANăVăăTẨIăNGHIểNăCU 1
1.1ăt vnăđ nghiênăcu 1
1.2 Mcătiêuănghiênăcu 3
1.3ăiătngăvƠăphmăviănghiênăcu 4
1.4ăPhngăphápănghiênăcu 4
1.5ăụănghaăthc tinăvƠătínhămi caăđ tƠi 5
1.6 Kt cu niădungănghiênăcu 6
TịMăTTăCHNGă1 7
CHNGă2:ăCăSăLụăTHUYT 8
2.1 Tng quan v Facebook 8
2.1.1 Gii thiu v mng xã hi 8
2.1.2 Gii thiu v Facebook 9
2.1.2.1 Các thut ng trên Facebook 9
2.1.2.2 Các ng dng ca Facebook 11
2.2 Tng quan v thngămi Facebook 11
2.2.1 Thng mi đin t (E-commerce) 11
2.2.2 Thng mi xã hi (Social-commerce) 12
2.2.3 Thng mi Facebook (F-commerce) 12
2.2.4 Thc trng mua sm thi trang trên Facebook ti Tp.HCM 13
2.3 Gi thuytăvƠămôăhìnhănghiênăcu 16
2.3.1 Các nghiên cu liên quan 16
2.3.2 Các nhân t nh hng đn s hài lòng 20
2.3.2.1 Dch v khách hàng 20
2.3.2.2 Tin cy 21
2.3.2.3 Hàng hóa 23
2.3.2.4 Tin li 24
2.3.2.5 Tiên phong v thi trang 26
2.3.2.6 Ni dung t to 28
2.3.2.7 Thit k trang Facebook 29
2.3.2.8 Tng tác 31
2.3.3 S hài lòng ca khách hàng mua sm trên Facebook 32
2.3.4 Các gi thuyt và mô hình nghiên cu 33
2.3.4.1 Phát trin các gi thuyt nghiên cu 33
2.3.4.2 xut mô hình nghiên cu 34
TịMăTTăCHNGă2 36
CHNGă3:ăTHUăTHP & X LụăD LIU 37
3.1 Nghiênăcuăđnhătính 37
3.1.1 Thit k nghiên cu đnh tính 37
3.1.1.1 Tho lun nhóm tp trung 37
3.1.1.2 Phng vn th 38
3.1.2 Kt qu nghiên cu đnh tính 39
3.1.3 Xây dng thang đo 41
3.2ăNghiênăcuăđnhălng 45
3.2.1 Thu thp d liu 45
3.2.2 c đim ca mu nghiên cu 45
3.2.3 ánh giá đ tin cy thang đo bng Cronbach’s Alpha 47
3.2.4 Phân tích nhân t khám phá EFA 49
TịMăTTăCHNGă3 52
CHNGă4:ăPHỂNăTệCHăKT QU NGHIểNăCU 53
4.1ăPhơnătíchăhi qui tuynătínhăbi 53
4.1.1 Kim tra các gi đnh 53
4.1.2 Phân tích hi qui tuyn tính bi 55
4.1.2.1 ánh giá đ phù hp ca mô hình 55
4.1.2.2 Phng trình hi qui tuyn tính bi 55
4.1.2.3 Kim đnh các gi thuyt 56
4.1.2.4 Mô hình nghiên cu chính thc 57
4.2ăPhơnătíchăs khácăbit caăcácănhơnăt theoăcácăđcăđimăcáănhơn 58
4.2.1 Gii tính 58
4.2.2 Nhóm tui 59
4.2.3 Tình trng hôn nhân 60
4.2.4 Trình đ hc vn 61
4.2.5 Ngh nghip 61
4.2.6 Thu nhp 62
4.3 Kt qu nghiênăcuăđnhălng 63
4.4 Tho lun kt qu nghiênăcu 64
TịMăTTăCHNGă4 66
CHNGă5:ăKT LUN 67
5.1 Kt lun 67
5.2ă xutăhngăápădng kt qu nghiênăcu 67
5.2.1 V “cht lng sn phm” 67
5.2.2 V “tng tác” 68
5.2.3 V “dch v hu mãi” 69
5.2.4 V “tin cy” 70
5.2.5 V “giao din” 71
5.3 Hn ch caăđ tƠiăvƠăhngănghiên cu tip theo 71
TẨIăLIUăTHAMăKHO
PHăLC
DANH MC CH VIT TT
CL: Cht lng sn phm
D: a dng sn phm
DV: Dch v khách hàng
GD: Giao din Facebook
GH: Giao hàng
HH: Hàng hóa
HL: S hài lòng
HM: Dch v hu mãi
MXH: Mng xã hi
ND: Ni dung t to
TC: Tin cy
TK: Thit k trang Facebook
TL: Tin li
TMT: Thng mi đin t
TMXH: Thng mi xã hi
TP: Tiên phong v thi trang
TT: Tng tác
DANH MCăCỄCăBNG BIU
Trang
Bng 2.1 Tng hp các kt qu nghiên cu có liên quan 19
Bng 3.1 c đim mu nghiên cu 45
Bng 3.2 H s Cronbach’s Alpha ca các khái nim nghiên cu 47
Bng 3.3 Kt qu EFA ca các thành phn 49
Bng 3.4 Tng kt các nhân t mi 50
Bng 4.1 Kt qu hi qui 54
Bng 4.2 ánh giá các gi thuyt 55
Bng 4.3 Kt qu kim đnh khác bit trung bình theo gii tính 58
Bng 4.4 Kt qu kim đnh khác bit trung bình theo nhóm tui 58
Bng 4.5 Kt qu kim đnh khác bit trung bình theo tình trng hôn nhân. 59
Bng 4.6 Kt qu kim đnh khác bit trung bình theo trình đ hc vn 60
Bng 4.7 Kt qu kim đnh khác bit trung bình theo ngh nghip 61
Bng 4.8 Kt qu kim đnh khác bit trung bình theo thu nhp 62
DANH MCăCỄCăHỊNHă&ă TH
Trang
Hình 2.1 Phm vi ca thng mi Facebook 13
Hình 2.2 Ch s PTAT ca fanpage Áo Thun tháng 8-9/2013 15
Hình 2.3 Gian trng bày sn phm ca fanpage ÁoThun 16
Hình 2.4 Mô hình đ xut 35
Hình 3.1: T l loi sn phm thi trang đc mua sm trên Facebook 46
Hình 4.1 Kt qu không có t tng quan gia các phn d 53
Hình 4.2 Mô hình nghiên cu chính thc 56
DANH MCăCỄCăPH LC
Ph lc A: Dàn bài tho lun nhóm
Ph lc B: Tiêu chun chn đáp viên cho nghiên cu đnh tính
Ph lc C: Bng câu hi kho sát
Ph lc D: Kt qu kim đnh Cronbach’s Alpha
Ph lc E: Phân tích nhân t EFA
Ph lc F: Kim tra các gi đnh
Ph lc G: Kt qu phân tích hi qui bi
Ph lc H: Kt qu kim đnh T-Test & Anova
Ph lc K: Danh sách các ca hàng thi trang trên Facebook ti TP. H Chí Minh
TịMăTT LUNăVN
Mc tiêu chính ca nghiên cu này là khám phá các nhân t nh hng đn s
hài lòng ca khách hàng mua sm thi trang trên Facebook. Qua đó, đ xut mt s
hng áp dng kt qu nghiên cu cho các doanh nghip kinh doanh thi trang trên
Facebook, nhm nâng cao s hài lòng cho khách hàng.
Trong phn đu c s lý thuyt, tác gi trình bày các khái nim v thng mi
Facebook, thc trng mua sm thi trang trên Facebook ti TP. H Chí Minh. Tng kt
kt qu ca 7 nghiên cu liên quan và trình bày các nhân t nh hng đn s hài lòng
ca khách hàng. Mô hình đ xut ban đu gm có 8 bin tim n và 49 bin quan sát.
Tip theo, nghiên cu s b đnh tính đc thc hin thông qua k thut tho
lun nhóm tp trung vi hai nhóm (n=10), đ điu chnh thang đo các khái nim cho
phù hp vi bi cnh mua sm trên Facebook. Sau đó, loi b các bin không thích
hp, còn li 40 bin quan sát. Nghiên cu chính thc đc thc hin thông qua kho
sát 386 khách hàng đã tng mua sm thi trang trên Facebook ti TP. H Chí Minh.
Kt qu kim đnh thang đo đu đt yêu cu v đ tin cy và giá tr thông qua
h s Cronbach’s Alpha và phân tích nhân t EFA. Sau khi đã loi b 4 bin không đt
yêu cu, mô hình còn li 7 gi thuyt và 36 bin quan sát.
Kt qu hi qui cho thy có 5 nhân t nh hng đn s hài lòng ca khách
hàng mua sm thi trang trên facebook, đó là: “cht lng sn phm”, “tng tác”,
“dch v hu mãi”, “tin cy” và “giao din Facebook”. 4 nhân t “tin li”, “đa dng
sn phm”, “tiên phong v thi trang” và “giao hàng” không có nh hng đn s hài
lòng. Ngoài ra, vi d liu thu thp và đ tin cy 95%, kim đnh T-test và Anova mt
chiu cng cha thy có s khác bit có ý ngha gia các đc đim cá nhân đi vi
cm nhn v các nhân t. Tip đó, tho lun v kt qu nghiên cu.
Da vào kt qu trên, đa ra 5 gi ý áp dng kt qu nghiên cu vào thc tin.
Cui cùng, trình bày gii hn ca đ tài và đ xut các hng nghiên cu tip theo.
1
CHNGă1:ăTNG QUAN V TẨIăNGHIểNăCU
Chng này trình bày lý do chn đ tài, xut phát t nhu cu th trng mua
sm trên Facebook và lý thuyt. Nhn dng nhng mc tiêu cn đt đc đ gii quyt
vn đ. Gii thiu phng pháp nghiên cu đ đt đc nhng mc tiêu đã đ ra. Tip
đó, trình bày ý ngha và tính mi ca đ tài. Cui cùng, gii thiu kt cu ca đ tài
nghiên cu.
1.1ăLỦădoăchnăđ tƠi
Vic kinh doanh thng mi đã có t rt lâu đi, khi con ngi bt đu bit
cách trao đi hàng hóa. Nó phát trin qua tng thi k trong sut hàng ngàn nm trc
đây vi các cách thc và phng tin khác nhau. Ban đu, các lái buôn cht hàng hóa
trên xe đy, xe nga và đi khp mi ni đ tiêu th hàng hóa. Sau đó, hình thành nhng
ch truyn thng tp trung các tiu thng. Ngi tiêu dùng đn đây đ la chn và
mua sm hàng hóa. Ti các nc phát trin, các ch đc nâng cp lên thành các siêu
th, trung tâm thng mi, sàn giao dch vi nhiu tin ích, đáp ng thêm các giá tr
gia tng cho ngi tiêu dùng mà không ch đn thun là mua sm. Thêm vào đó, công
ngh k thut phát trin, Tivi tr nên ph bin khp mi nhà. Mua sm qua kênh
truyn hình (Tivi shopping) bt đu ra đi giúp cho ngi tiêu dùng không phi đi ra
ngoài, ch cn nhà đt hàng. H thng phân phi cng thay đi nhiu, đn khong
cui th k 20, mua sm trc tuyn (online shopping) bt đu nhen nhóm và phát trin
nhanh chóng. Nó tr thành mt trong nhng kênh mua sm mi và ph bin nht hin
nay. Ngi tiêu dùng có th ch đng tìm kim thông tin theo nhu cu, so sánh giá c
và đc tính hàng hóa…Vì vy, h có nhiu s la chn hn làm tng kh nng mc c
và tha mãn hn. Th nhng điu đó vn còn cha đ, mi ngày con ngi li tip tc
tìm ra phng thc qung bá sn phm và dch v ca mình đn ngi tiêu dùng ti u
hn. Khi công ngh web 2.0 ra đi, nó là nn tng phát trin cho các mng xã hi
2
(MXH), tng tính tng tác cao trong mt th gii cng đng o. t phá này đã to ra
mt làn sóng truyn thông và mua sm mi trên th trng, nó đc gi là thng mi
xã hi đang dn dn làm thay đi thói quen mua sm. c bit là vi nhng ngi
nng đng, thích đón nhn cái mi.
Mt đim mnh là s lng ngi tham gia MXH hin nay rt ln, có gn 90%
lng ngi dùng Internet Vit Nam s dng MXH (c Thin, 2013). Trong đó,
Facebook đc đánh giá là MXH thành công nht ti Vit Nam trong vic thu hút
lng ngi tham gia tng đt bin, vi khong 12 triu ngi (c Thin, 2013), dù
ch mi du nhp khong 3 nm gn đây. Nguyên nhân là Facebook đc xem nh mt
loi virus gây nghin vi ngi s dng, đc bit là gii tr. áp ng s thích kt bn,
mun t th hin, cùng vi lng d liu cá nhân mà các thành viên chia s t do chính
là ngun “thuc phin” quý giá, thu hút nhiu ngi tham gia Facebook. Mt khác, s
ra đi ca các th h đin thoi thông minh (smartphone), cùng vi các dch v Internet
cho đin thoi nh 3G, GPRS đang đc m rng. Giúp cho ngi tiêu dùng có th
truy cp vào các MXH nh Facebook mi lúc mi ni, góp phn cho thng mi
Facebook phát trin nhanh chóng.
Bên cnh đó, mt trong nhng điu c bn ca thng mi là phi phân phi
hàng hóa ti nhng ni sm ut. ó cng là lý do ti sao các công ty bán l ln thng
kinh doanh ti các nc đông dân nh Trung Quc và n . Nu ví von Facebook
nh mt đt nc vi hn 1,15 t ngi s dng (Trng, 2013), thì nó là nc có dân
s đng th ba trên th gii và lng ngi đng ký mi li tng nhanh lên mi ngày.
ây cng chính là đim hp dn đ Facebook tr thành th trng đy tim nng cho
nhng nhà bán l.
Thng mi Facebook đang tr thành mt xu hng trên th gii. Hot đng
ca nó din ra mnh m hn bao gi ht. Vi lng ngi dùng đông đo, tính nng
tng tác cao và đa dng, Facebook là mt công c truyn thông tip th lý tng, đem
3
đn cho các doanh nghip c hi qung bá và bán hàng không th thiu. Nu b qua
Facebook, h s mt đi c hi tip cn vi hàng ngàn, hàng triu khách hàng tim
nng. Cng nh gim đi nng lc cnh tranh so vi các đi th trong ngành, nu đn
thun ch s dng trang web bán hàng c k và không có tính lan truyn ca mình.
C th là, mua sm trc tuyn trc đây trên các website dùng nn tng Web
1.0. Còn Facebook da trên nn tng công ngh Web 2.0, có tính tng tác cao gia
ngi bán và ngi mua. Kh nng lan truyn nhanh trong mt cng đng m nh vào
hiu ng truyn ming theo cp s nhân (trung bình mi ngi s dng có khong
425,5 bn bè trên Facebook (Lomkom, 2013)) đã mang li mt hiu qu rt cao vi chi
phí thp. Vn đ ct yu đt ra là làm sao đ có th thu hút và làm khách hàng hài lòng.
T đó tng kh nng đt hàng và tr li mua sm ca h. Có khá nhiu các nhân t nh
hng đn s hài lòng ca khách hàng mua sm trên mng đã đc khám phá và kim
đnh trong các nghiên cu trc đây. Nhng trong bi cnh thng mi Facebook thì
mt s nhân t c là không phù hp, cn b sung thêm các nhân t mi nhm gii thích
toàn din hn trong nghiên cu này.
Bên cnh đó, ngi tiêu dùng có nhu cu, hành vi và mc đ hài lòng khác nhau
khi mua sm các loi sn phm hay dch v khác nhau. Theo d án nghiên cu Yahoo-
Kantar (Hoàng Bích, 2011) cho thy có 51% ngi tiêu dùng trc tuyn đc kho sát
ti TP. H Chí Minh đã tng mua sm thi trang và cao nht so vi các nhóm sn
phm và dch v khác. Vì vy, trong nghiên cu này s ch tp trung trong phm vi
mua sm thi trang trên Facebook vi tên đ tài là: “Nhng nhân t nh hng đn s
hài lòng ca khách hàng mua sm thi trang trên Facebook ti Tp. H Chí Minh”, đ
nghiên cu cho lun vn thc s.
4
1.2 Mcătiêuănghiênăcu
o lng và đánh giá tác đng ca các nhân t đn s hài lòng ca khách hàng
mua sm thi trang trên Facebook. T kt qu phân tích đc, đ xut mt s gi ý
trong vic nâng cao s hài lòng ca khách hàng mua sm thi trang trên Facebook.
1.3ăiătngăvƠăphmăviănghiênăcu
iă tngă nghiênă cu: Nhng nhân t nh hng đn s hài lòng ca khách hàng
mua sm thi trang trên Facebook.
iătng khoăsát: Ngi tiêu dùng mua sm thi trang trên Facebook trong vòng 6
tháng qua ti Tp. H Chí Minh.
Phm vi nghiênăcu: Ti thành ph H Chí Minh, t tháng 04 đn 10/2013.
1.4ăPhngăphápănghiênăcu: đc tin hành thông qua hai giai đon chính
Nghiênăcuăsăb
c thc hin bng vic tho lun nhóm tp trung. Nhm khám phá và b
sung mô hình nghiên cu và thang đo mi. Sau khi tho lun nhóm, bng câu hi kho
sát đc chnh sa và phng vn th. Tip đó, bng câu hi đc điu chnh ln cui
đ áp dng cho kho sát chính thc.
Nghiênăcuăchínhăthc
Nghiên cu đnh lng đc thc hin thông qua phng vn đi tng kho sát
bng bng câu hi chi tit, nhm thu thp, phân tích d liu và kim đnh các thang đo,
gi thuyt và mô hình. Mu đc chn theo phng pháp thun tin (phi xác sut)
thuc đi tng kho sát ca đ tài nghiên cu. S dng phn mm SPSS đ phân tích
d liu: thng kê mô t, kim đnh thang đo (Cronbach’s Alpha), phân tích nhân t
EFA, phân tích hi quy tuyn tính bi, so sánh trung bình gia các nhóm bng T-Test,
Anova
5
1.5ăụănghaăvƠătínhămi caăđ tƠi
ụăngha caăđ tƠi
Nghiên cu này đóng góp thêm mt s hiu bit v các nhân t nh hng đn
s hài lòng ca khách hàng mua sm thi trang trên Facebook. V mt thc tin, nó s
hu ích cho các doanh nghip hay các nhà cung cp bán l thi trang trên facebook. H
s có c s ban đu v vic xác đnh đúng đn vai trò ca các nhân t quan trng. Da
vào đó, h s có thông tin đ ra quyt đnh và lên k hoch nâng cao s hài lòng ca
khách hàng. Khách hàng s có nhiu đng c hn đ mua hàng và quay tr li. Mt
khác, nhng khách hàng thng xuyên mua sm thi trang trên Facebook có th s
dng kt qu này đ đánh giá và chn la nhng nhà cung cp uy tín trên Facebook.
Ngoài ra, đây là mt nghiên cu c trong lnh vc thng mi xã hi, thng mi
Facebook và hành vi ngi tiêu dùng, có th làm tài liu tham kho cho các nghiên cu
v s hài lòng ca khách hàng trên phm vi có liên quan.
Tínhămi caăđ tƠi
Mt s nghiên cu trc đây có liên quan ti th trng Vit Nam:
1) tài lun vn thc s kinh t: “Nhng nhân t nh hng đn s hài lòng ca
khách hàng khi mua hàng qua mng ti thành ph H Chí Minh” ca hc viên Nguyn
Th T Nga (Trng đi hc Kinh T Tp.HCM – Nm 2010).
2) tài lun vn thc s kinh t: “Các nhân t nh hng đn s hài lòng ca khách
hàng mua hàng l trc tuyn ti Hà Ni” ca hc viên Nguyn Thành Lng (Trng
đi hc Kinh T Tp.HCM – Nm 2012).
3) Công trình nghiên cu: “nh hng t nhng yu t chính ca ca hàng mng đn
s hài lòng trên mng” ca TS. Hoàng Th Phng Tho (Tp chí phát trin kinh t, s
257 – Nm 2012).
Trong nhng nm gn đây, liên tc có nhiu công trình nghiên cu đc công
b thuc lnh vc thng mi đin t (E-commerce) (TMT). Nhng thng mi xã
6
hi (social commerce) (TMXH) li là phân nhánh mi cha đc khai thác nhiu. c
bit, mt thut ng cng mi ra đi là thng mi Facebook (F-commerce). M ra
nhiu c hi khám phá cho tác gi c trong lý thuyt ln thc t. Vì vy, nghiên cu
này s xem xét trong bi cnh mua sm trên Facebook. im th hai, các nghiên cu
trc đây thng nghiên cu hành vi khách hàng vi tt c các nhóm sn phm và dch
v trc tuyn. iu này d dn đn kt qu chung chung và thiu chính xác. Vì s hài
lòng ca khách hàng cng khác nhau đi vi mi loi sn phm hay dch v. c th
hn, nghiên cu này s kho sát trong ngành thi trang ti TP. H Chí Minh.
1.6 Kt cu niădungănghiênăcu: Gm có 5 chng
Chng 1: Tng quan v đ tài nghiên cu
Trình bày lý do chn đ tài, mc tiêu nghiên cu, đi tng và phm vi nghiên
cu, phng pháp nghiên cu, ý ngha và tính mi ca đ tài.
Chng 2: C s lý thuyt
Gii thiu các khái nim liên quan đn thng mi Facebook, s hài lòng ca
khách hàng. Tng kt các nghiên cu có liên quan nhm xác đnh các nhân t nh
hng đn s hài lòng ca khách hàng mua sm trên Facebook. Phát trin các gi
thuyt nghiên cu, thang đo lng và đ xut mô hình nghiên cu.
Chng 3: Thu thp và x lý d liu
Trình bày quá trình thu thp d liu và kt qu nghiên cu s b. Phân tích d
liu kho sát: mô t mu, kim đnh thang đo và phân tích nhân t khám phá.
Chng 4: Phân tích kt qu nghiên cu
Trình bày kt qu nghiên cu. Tho lun kt qu nghiên cu.
Chng 5: Kt lun
Tóm lc kt qu nghiên cu đt đc, gi ý hng s dng kt qu nghiên
cu, nêu ra các hn ch và đnh hng cho nghiên cu tip theo.
7
TịMăTTăCHNGă1
Thng mi Facebook đang phát trin mnh m và là xu th mi. Qua đó, cho
thy tm quan trng ca vic xác đnh các nhân t nh hng đn s hài lòng ca
khách hàng mua sm thi trang trên Facebook. gii quyt vn đ này, tác gi đã đ
ra các mc tiêu nh: tìm hiu lý thuyt liên quan, đt gi thuyt và đ xut mô hình
nghiên cu, kim đnh gi thuyt và mô hình nghiên cu, đ xut các gi ý s dng kt
qu nghiên cu. thc hin mc tiêu trên, cn s dng nghiên cu s b bng
phng pháp đnh tính đ điu chnh thang đo, mô hình. Dùng nghiên cu đnh lng
đ kim đnh thang đo, gi thuyt và mô hình nghiên cu. ng thi, chng này cng
trình bày ý ngha và tính mi ca đ tài. Kt cu ni dung ca đ tài đc chia làm 5
chng. Chng sau tip tc trình bày các khái nim liên quan trong c s lý thuyt.
8
CHNGă2:ăCăS LụăTHUYT
Chng này gii thiu v Facebook, thng mi Facebook và thc trng mua
sm thi trang trên Facebook ti TP. H Chí Minh. ng thi tng kt kt qu ca 7
nghiên cu có liên quan. Qua đó, trình bày các nhân t chính có nh hng đn s hài
lòng ca khách hàng trc tuyn làm bin tim n cho mô hình đ xut, phát trin gi
thuyt nghiên cu.
2.1 Tng quan v Facebook
2.1.1 Gii thiu v mng xã hi
Mng xã hi (Social network) (MXH) là “các dch v da trên web cho phép
các cá nhân xây dng mt h s công khai hoc công khai mt phn trong mt h
thng có gii hn. Ngi s dng có th d dàng tng tác vi nhng ngi khác mà
h bit hoc hoàn toàn xa l” (Bloux & Desfougeres, 2011). Ngi s dng có th tìm
kim bn bè hoc kt bn trong h thng và to ra mt mng li xã hi ca riêng h.
Cách tng tác trong MXH vt xa hình thc tng tác thng thy các website và
din đàn truyn thng.
T đin bách khoa toàn th m Wikipedia đnh ngha MXH là dch v kt ni
các thành viên có cùng s thích trên Internet, vi nhiu mc đích khác nhau. Ni dung
do chính ngi s dng to ra, nhà cung cp MXH ch to ra các công c, phng tin
đ h tr. MXH đc chia ra theo nhiu hình thc: Tin tc ( Linkhay, Digg), hi đáp
(Google, Vatgia), blog (Yahoo! Plus, Opera, Blogspot), chia s video (Youtube,
Clip.vn), din đàn Hot đng ca MXH cng đang din ra rt sôi đng ti Vit Nam.
Ngày nay, có rt nhiu ngi tham gia MXH, Theo s lng thng kê t nhiu công ty
nghiên cu th trng Vit Nam hin có gn 90% lng ngi dùng Internet s dng
MXH (c Thin, 2013). Vit Nam tp trung khá nhiu MXH quc t nh:
9
Facebook, Twitter, LinkedIn ln MXH đa phng nh: Zing Me, go.vn, Cab.vn
Mi MXH đu có đc thù riêng.
2.1.2 Gii thiu v Facebook
Theo tin tc t ICTnews thì lch s phát trin ca Facebook bt đu t tháng 2
nm 2004, Mark Zuckerberg cùng mt s ngi bn đng sáng lp nh Dustin
Moskovitz, Chris Hughes and Eduardo Saverin đã chính thc ra mt MXH Facebook
ti ký túc xá ca trng đi hc danh ting Harvard ca M. Sau khi mua tên min
facebook.com vi giá 200.000 USD. Tri qua gn 10 nm phát trin, Facebook vn
mình tr thành MXH tm c trên toàn th gii. Vi tm nh hng rng ln và mc đ
lan ta ca mình, Facebook đã vt qua đc các rào cn thích nghi đa phng ca
nhiu quc gia khác nhau. Facebook hin là MXH ph bin nht và trang web đc
truy cp nhiu nht trên th gii.
Facebook cho phép ngi s dng kt ni và chia s thông tin vi nhiu cách
khác nhau. Ngi s dng to h s cá nhân, bao gm hình nh, các s thích, thông tin
riêng t hay công khai. Trên Facebook mi ngi có th tham gia mt nhóm có chung
s thích, nhng tin tc h quan tâm hay các hot đng đa dng khác. Ti Vit Nam,
Facebook đang tr thành món n tinh thn hàng ngày không th thiu ca nhiu ngi
s dng Internet, đc bit là gii tr. Có rt nhiu ngi do trên Facebook hàng gi
lin mi ngày, đc thông tin mi, chia s, trò truyn và mua sm. Theo nghiên cu ca
Vinalink thì ti Vit Nam, Facebook đang là MXH dn đu v lng ngi s dng
khong hn 12 triu ngi (c Thin, 2013).
2.1.2.1 Các thut ng trên Facebook
Trên Facebook có s dng mt s thut ng riêng nh sau (Stankov et al.,
2010):
Application -
ng dng: Mt chng trình cho phép ngi dùng chia s ni dung và
tng tác vi nhng ngi dùng khác.
10
EdgeRank: Mt thut toán đc s dng bi Facebook đ xác đnh nhng ni dung
đc th hin trong “News Feed” ca ngi dùng.
Fan - Ngi hâm m: Ngi s dng Facebook chn "Like" và tr thành mt "Fan"
ca mt trang “Fanpage” nào đó.
Friend
- Ngi bn: Là mt ai đó đã thit lp mt kt ni trong MXH ca ngi dùng.
Group
- Nhóm: Mt tp hp ngi dùng Facebook có mi quan tâm chung.
Like: Có mt s ngha nh sau: 1. n “Like” cho mt trang “Fanpage” thì tr thành
“Fan” ca trang đó. 2. Th hin s thích thú, tán thành vi ý kin hay ni dung ca
ngi dùng khác. 3. S lng ngi đã thích trang hay ni dung đó.
News Feed - Ngun tin tc: Mt tp hp ni dung đc tng hp da trên nhng hot
đng mà ngi s dng và bn ca h to ra trên Facebook.
Profile - H s: Cha tt c các thông tin v ngi dùng mà nhng ngi trong mng
li ca h có th nhìn thy.
Fanpage: Là mt trang cho phép các đn v kinh doanh, thng hiu, ngh s hay tt c
các loi hình t chc có th to ra min phí trên Facebook. Giúp cho vic tng tác và
liên kt vi các “Fan”.
Tag - ánh du: Có th đánh du các “Friend” ca ngi dùng vào mt ni dung t
to, bng cách gõ biu tng @ và sau đó tên ca “Friend”. Ngi đó s nhn đc
mt thông báo rng h đã đc đánh du và có th xem ni dung đó.
Wall: Là bng đin t ca ngi dùng trên trang Facebook, ni ni dung đc đng và
nhng ngi trong mng li ca h có th bình lun lên đó.
Timeline: Ni trình bày các s kin hot đng ca ngi dùng theo trình t thi gian
trên trang h s cá nhân.
Inbox: Là ni mà tt c các tin nhn ca ngi s dng đc lu gi. Ch ngi gi và
ngi nhn có th nhìn thy tin nhn đó.
11
Status update - Cp nht trng thái: Ngi s dng Facebook có th cho phép nhng
ngi khác bit nhng gì h đang làm bng cách cp nht tình trng ca h.
2.1.2.2 Các ng dng ca Facebook
Facebook cung cp hàng ngàn ng dng (F- application) đ h tr ngi dùng
to ra ni dung. D dàng và nhanh chóng đ to mt chng trình thu hút các thành
viên khác. Có mt kho các ng dng trên Facebook đc thit k min phí ti đa ch
Các ch ca hàng trên Facebook có th t áp dng các ng dng này đ tng
cng gn kt và thu hút khách hàng ca mình, nh t chc các s kin trc tuyn. Các
u th này khó có đc ti các ca hàng mng truyn thng. Vi các ng dng phong
phú và thú v, nh: Ca hàng trên Facebook (F-store), cuc thi nh hay clip (video –
photo contest), bc thm trúng thng (sweepstake), phiu gim giá (coupon), tng
quà, trò chi, top fans
Nhng ng dng này đã đc nhiu doanh nghip ln ti Vit Nam áp dng
thành công, đin hình nh: Samsungvina dùng ng dng bc thm trúng thng
(sweepstake), thi trang Foci s dng ng dng social store, Tiki s dng ng dng
photo contest, Honda và Misa s dng video contest.
2.2 Tng quan v thngămi Facebook
2.2.1 Thng mi đin t (E-commerce)
Thng mi đin t (EC: electronic commerce) chính xác là “mt ch hay th
trng trên mng, ch yu bao gm vic phân phi, mua bán, tip th các sn phm
hàng hóa hay dch v, chuyn tin đin t (EFT: electronic funds transfer) và trao đi
thông tin qua mng (EDI: electronic date interchange)…Giao dch ngân hàng đin t
(e-banking) cng là mt b phn ca TMT. TMT gn lin vi mng toàn cu
(WWW: world wide web)” (D Lan Lê Anh Dng, 2007). Theo Yulihasri et al. (2011)
thì TMT v c bn đ cp đn thng mi din ra trên Internet, ni ngi mua truy
12
cp vào mt trang web ca ngi bán. H đt hàng, thanh toán và cui cùng, hàng hóa
đc phân phi ti ngi tiêu dùng. Tuy nhiên, nhng cách hiu này đu đúng theo
mt góc đ nào đó nhng cha th nói lên phm vi rng ln ca TMT.
2.2.2 Thng mi xã hi (Social commerce)
Thng mi xã hi (Social commerce) đang ni lên đ kt hp sc mnh ca
MXH vi mua sm trc tuyn (Jia, 2012). Theo bách khoa toàn th Wikipedia,
“TMXH là mt nhánh con thuc TMT, có liên quan đn s dng phng tin truyn
thông xã hi, đ h tr tng tác xã hi và h tr mua bán các sn phm, dch v trc
tuyn”.
TMXH có tính nng giao dch mua bán nh mt trang TMT và chia s tho
lun nh mt MXH, giúp các thành viên có cùng s thích mua sm, chia s, qung bá
thng hiu và kt ni bn bè mt cách thun li hn (Hùng Khng, 2012).
Mt s nhà nghiên cu đã ch ra rng vic thiu hin din xã hi có th cn tr
s phát trin ca TMT B2C vì thiu tng tác ca con ngi, do đó gim s tin
tng (Jia, 2012). Ngoài ra, mt s hc gi đã tìm cách phân bit “thng mi xã hi”
(social commerce) và “mua sm xã hi” (social shopping). “Thng mi xã hi” đ
cp đn mng li bán hàng ca các nhà cung cp trên MXH và “mua sm xã hi” đ
cp đn hot đng mua hàng ca ngi tiêu dùng trên MXH (Jia, 2012).
2.2.3 Thng mi Facebook (F-commerce)
Hiu theo cách đn gin thì thng mi Facebook (F-commerce) liên quan đn
mua bán hàng hóa, dch v thông qua Facebook (techopedia.com, 2012). Thng mi
Facebook bt ngun t TMT, s dng Facebook nh mt nn tng đ to điu kin
và thc hin các giao dch bán hàng. Thng mi Facebook là mt hình thc ca
TMXH, ng dng các công c và phng tin truyn thông xã hi đ h tr tng tác
xã hi và mua bán trc tuyn.
13
Ca hàng trên Facebook (F-store): Cho phép khách hàng mua sm và thanh toán
trc tip ti trang Facebook (easyask.com, 2013). m mt ca hàng trên Facebook
thì d dàng và min phí. Ca hàng trên Facebook có th to ra các s kin trc tuyn,
chin dch tip th sn phm.v.v.
Khi trên Facebook, ngi tiêu dùng thng sn lòng chia s quan đim và
kinh nghim mua sm ca h. Bên cnh đó, Facebook kt ni mt cng đng khách
hàng tim nng vi tính lan truyn mnh m và nhanh chóng (Hùng Khng, 2012).
Trong khi các ca hàng mng truyn thng, khách hàng phi bit đa ch trang web
(đng link) mi có th truy cp đc.
Facebook đc đnh giá đn 100 t USD. Không ch đn thun vì s lng
khng l các ni dung đc chia s hàng ngày và lng ngi dùng đông đo, mà là c
hi kinh doanh và nhng khon li nhun hp dn t chính nhng thành viên mang li
(Theo Marketingchienluoc.com).
Hìnhă2.1ăPhmăviăcaăthngămiăFacebook
Da vào hình thc và tính nng hot đng, di đây là bng so sánh gia ca
hàng trc tuyn và ca hàng trên Facebook. T đó có th nhn din rõ thun li ca
ca hàng trên facebook.
14
Bngă2.1:ăSoăsánhăgia caăhƠngătrc tuynăvƠăcaăhƠngătrênăFacebook
Stt
căđim
CaăhƠngătrc tuyn
CaăhƠngătrênăFacebook
1
Phm vi
Thng mi đin t
Thng mi Facebook
2
Công ngh
Web 1.0
Web 2.0
3
Kh nng tng tác
1 chiu t trang web
a chiu trong MXH
4
Tính lan truyn
Hn ch trên trang web
Lan truyn trong MXH
5
Cách thc tng tác
Qua Email, đin thoi
Trc tip trên Facebook
6
Thit k website
Phc tp
n gin
7
Chi phí duy trì
Tn phí
Min phí
2.2.4 Thc trng mua sm thi trang trên Facebook ti Tp. HCM
Theo điu tra ca công ty nghiên cu th trng trc tuyn W&S (2012), t l
chi tiêu cá nhân cho nhu cu may mc ca ngi dân chim khong 14% tng chi tiêu.
ây là th trng hp dn cho các nhà bán l thi trang. Bên cnh đó, kênh mua sm
thi trang trc tuyn cng nhn nhp hn. Theo nghiên cu ca FTA v hành vi mua
sm trc tuyn ti ba thành ph ln H Chí Minh, Hà Ni và à Nng (Hoàng Bích,
2011), thì sn phm thi trang (qun áo, mt kính, túi xách…) thng đc mua sm
qua mng nhiu nht, trung bình 70% ca 3 khu vc, ch yu là đi tng n. May
mc thi trang là th trng đy tim nng vi sc tiêu th rt ln. Theo báo cáo “tng
quan v TMT Vit Nam 2012”, th trng bán l hàng thi trang trc tuyn tng
87.5% t 2005 – 2010, trung bình mi nm tng trng 13.4%, tng giá tr khong
20.000 t đng (Duy oàn, 2012).
c bit, cùng vi s phát trin bùng n ca Facebook, thì mua bán thi trang
trên Facebook ti TP. H Chí Minh cng theo xu th đó. Theo thng kê danh b đin
thoi “Nhng trang vàng 2012” thì s lng công ty và ca hàng thi trang trong khu
vc TP. H Chí Minh là 2.599, trong đó ch 346 đn v có website. Vì thc t không
phi công ty hay ca hàng nào cng có điu kin s hu mt website riêng. Qun lý
website phc tp và tn chi phí, ít có kh nng xut hin trc các khách hàng mc
tiêu. Rt nhiu nhà phân phi thi trang đã chn mt gii pháp thay th hiu qu và
min phí, đó là to ra mt ca hàng thi trang trên Facebook. Bng chng là có đn