Phân tích những nhân tố tác động đến nợ xấu tại các ngân hàng thương mại Việt Nam trên địa bàn TPHCM

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.HCM




LÝ TH NGC QUYÊN



PHÂN TÍCH NHNG NHÂN T TÁCăNGăN N XU
TIăCÁCăNGỂNăHĨNGăTHNGăMI VIT NAM
TRểNăA BÀN THÀNH PH H CHÍ MINH




LUNăVNăTHCăSăKINHăT






TP. H Chí Minh ậ Nm 2013


B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.HCM

LÝ TH NGC QUYÊN


PHÂN TÍCH NHNG NHÂN T TÁCăNGăN N XU
TIăCÁCăNGỂNăHĨNGăTHNGăMI VIT NAM
TRểNăA BÀN THÀNH PH H CHÍ MINH



LUNăVNăTHCăSăKINHăT



Chuyên ngành: Tài chính - Ngân hàng
Mã s: 62340201
Ngi hng dn khoa hc:
PGS, TS. TRN HUY HOÀNG




TP. H Chí Minh ậ Nm 2013
i

LI CMăN

Tôi mun bày t lòng bit n sơu sc đn ngi hng dn khoa hc ca tôi:

PGS, TS. Trn Huy Hoàng vì nhng li khuyên b ích, nhng ý kin đóng góp quỦ
báu và nhng hng dn tn tình ca Thy trong quá trình thc hin và hoàn thành
lun vn nƠy.
Xin chân thành cm n QuỦ Thy ậ Cô đƣ truyn đt kin thc cho tôi trong
sut hai nm hc cao hc va qua.
Chân thành cm n gia đình, bn bè đƣ to điu kin thun li nht và h tr
tôi trong sut quá trình nghiên cu.
Trân trng cm n!
ii

LIăCAMăOAN

Tôi xin cam đoan đơy là công trình nghiên cu ca riêng tôi, các ni dung
nghiên cu và kt qu nghiên cu có tính đc lp riêng, không sao chép bt k tài
liu nƠo vƠ cha đc công b toàn b ni dung này  bt k đơu. Nhng s liu s
dng cho vic chy mô hình là trung thc đc chính tác gi thu thp và có ngun
gc rõ ràng, minh bch; các s liu khác phc v cho vic phân tích, nhn xét đánh
giá đc thu thp t các ngun trích dn khác nhau vƠ đƣ ghi trong phn tài liu
tham kho.
Tôi xin hoàn toàn chu trách nhim v li cam đoan ca mình.


Tp. H Chí Minh, ngày 10 tháng 8 nm 2013
Ngi cam đoan


Lý Th Ngc Quyên
iii

MC LC

LI CM N i
LI CAM OAN ii
MC LC iii
DANH MC CÁC KÝ HIU, CH VIT TT vii
DANH MC CÁC BNG, BIU x
DANH MC CÁC HÌNH V,  TH xi
DANH MC CÁC PH LC xii
PHN M U xiii
1. Lý do chn đ tài xiii
2. Mc tiêu ca đ tài xiii
3. i tng nghiên cu xiv
4. Phm vi nghiên cu xiv
5. Phng pháp nghiên cu xiv
6. Kt cu lun vn xv
7. ụ ngha thc tin ca đ tài xv
Chngă1:ăTNG QUAN V N XU VÀ NHNG NHÂN T TÁCăNG
N N XU 1
1.1. Tng quan v n xu 1
1.1.1. Khái nim n xu 1
1.1.1.1. N xu theo quan đim th gii 1
1.1.1.2. N xu theo quan đim Vit Nam 2
1.1.2. Mc tiêu ca qun lý n xu 4
1.1.3. Các nguyên tc c bn trong hot đng qun lý n xu (theo Basel) 5
1.2. Tng quan v nhng nhân t tácăđngăđn n xu ti các NHTM 6
1.2.1. Nghiên cu thc nghim  các nc 6
1.2.2. Nghiên cu thc nghim  Vit Nam 10
1.2.2.1. Nhân t t phía khách hàng vay vn 10
1.2.2.2. Nhân t t phía ngân hàng 11
iv

1.2.2.3. Nhân t khách quan do môi trng kinh doanh và chính sách nhà
nc 16
1.3.ăTácăđng tiêu cc ca n xu 19
1.3.1. i vi doanh nghip 19
1.3.2. i vi ngân hàng 20
1.3.3. i vi nn kinh t 21
1.4. Kinh nghim x lý n xu caăcácănc trên th gii và bài hc cho Vit
Nam 22
1.4.1. Kinh nghim x lý n xu ca Hàn Quc 23
1.4.2. Kinh nghim x lý n xu ca Malaysia 24
1.4.3. Kinh nghim x lý n xu ca Trung Quc 25
1.4.4. Kinh nghim x lý n xu ca Hungary 26
1.4.5. Bài hc kinh nghim cho Vit Nam trong quá trình x lý n xu 26
Kt lun chng 1 28
Chngă2:ăTHC TRNG N XU TIăCÁCăNGỂNăHĨNGăTHNGăMI
VIT NAM TRểNăA BÀN THÀNH PH H CHÍ MINH 29
2.1. Tng quan v hotăđng caăcácăngơnăhƠngăthngămi Vit Nam trênăđa
bƠnăTPHCMăgiaiăđonă2007ăđn Quý 1/2013 29
2.2. Phân tích thc trng n xu tiăcácăngơnăhƠngăthngămi Vit Nam trên
đa bàn TPHCM 33
Kt lun chng 2 42
Chngă3:ăNGHIểNăCU THC NGHIM NHNG NHÂN T TÁCăNG
N N XU TIăCÁCăNGỂNăHĨNGăTHNGăMI VIT NAM TRÊN
A BÀN THÀNH PH H CHÍ MINH 43
3.1. Quy trình nghiên cu 43
3.2.ăPhngăphápănghiênăcu 43
3.2.1. Nghiên cu s b 43
3.2.2. Nghiên cu đnh lng 44
3.3. K hoch phân tích d liu 46

3.3.1. Phân tích nhân t khám phá EFA 46
v

3.3.2. Cronbach’s alpha 47
3.3.3. Xây dng phng trình hi quy 47
3.4. Kt qu nghiên cu 47
3.4.1. Thông tin mu nghiên cu 47
3.4.2. ánh giá thang đo bng h s tin cy Cronbach’s alpha 48
3.4.3. ánh giá thang đo bng phân tích nhân t khám phá EFA 50
3.4.4. Phân tích hi quy bi 54
3.4.5. Phơn tích đánh giá ca nhân viên tín dng v các nhân t tác đng đn n
xu 61
3.4.6. Phơn tích tác đng ca bin đnh tính đn n xu 64
3.5. Kt lun 66
3.5.1. Tóm lc và gii thích kt qu 66
3.5.2. Kt qu chính vƠ đóng góp ca nghiên cu 67
3.5.3. Hn ch vƠ hng nghiên cu tip theo 67
Kt lun chng 3 68
Chngă4:ă GII PHÁP NHM HN CH VÀ X LÝ N XU TI CÁC
NGỂNăHĨNGăTHNGă MI VIT NAM TRểNă A BÀN THÀNH PH
H CHÍ MINH 69
4.1. Gii pháp đi vi các NHTM trênăđa bàn TPHCM 69
4.1.1. ánh giá chính xác thc trng n quá hn và n xu ti các NHTM trên
đa bàn TPHCM 69
4.1.2.  xut quy trình x lý n xu ti các NHTM trên đa bàn TPHCM 70
4.1.3. Gii quyt n xu phù hp vi tng nhóm n trên đa bàn TPHCM 71
4.1.4. i mi t duy v qun tr ri ro trong hot đng tín dng 72
4.1.5. Thay đi phng thc cp tín dng đ có th kim soát vic s dng vn
đúng mc đích trong hp đng tín dng 73
4.1.6. Xây dng h thng xp hng tín dng ni b đ qun tr ri ro 73

4.1.7. Gii quyt vn đ con ngi 74
4.2. Gii pháp đi vi doanh nghip 75
4.3. Kin ngh đi vi NHNN 76
vi

4.3.1. Nâng cao cht lng, hiu qu công tác thanh tra, giám sát NHNN đi vi
TCTD 76
4.3.2. Mua bán, hp nht, sáp nhp ngân hàng 77
4.3.3. y nhanh quá trình c phn hoá NHTMNN 77
4.3.4. Cn c ch và khung pháp lý thích hp cho vic mua bán và x lý n xu
thông qua Công ty mua n và qun lý tài sn (VAMC) 78
4.3.5. Tng cng pháp ch trong lnh vc tin t và hot đng ngân hàng 79
4.4. Kin ngh Chính ph, các b ngành 80
Kt lun chng 4 81
KT LUN 82
DANH MC TÀI LIU THAM KHO
PH LC

vii

DANH MC CÁC KÝ HIU, CH VIT TT

TING VIT

ACB
Ngơn hƠng thng mi c phn Á Chơu
Agribank
Ngơn hƠng nông nghip vƠ phát trin nông thôn
BCTC
Báo cáo tài chính

BIDV
Ngơn hƠng đu t vƠ phát trin
CBTD
Cán b tín dng
CIC
Trung tơm thông tin tín dng trc thuc Ngơn hƠng
nhƠ nc
DANAHARTA
T chc x lỦ n quc gia Malaysia
DNNN
Doanh nghip nhƠ nc
DNVVN
Doanh nghip va vƠ nh
DongABank
Ngơn hƠng thng mi c phn ông Á
TLNH
in t liên ngơn hƠng
Eximbank
Ngơn hƠng thng mi c phn xut nhp khu
HDBank
Ngơn hƠng thng mi c phn phát trin TPHCM
HQT
Hi đng qun tr
IBRA
C quan Tái cu trúc ngơn hƠng Indonesia
KAMCO
Công ty qun lỦ tƠi sn HƠn Quc
KHNNg
Khách hƠng nc ngoƠi
LienVietPostBank

Ngân hàng Bu đin Liên Vit
Maritime Bank
Ngơn hƠng thng mi c phn Hàng Hi
MB
Ngân hƠng thng mi c phn Quơn i
MHB
Ngơn hƠng phát trin nhà đng bng sông Cu Long
NHLD
Ngân hàng liên doanh
NHNN
Ngơn hƠng NhƠ nc Vit Nam
NHTM
Ngơn hƠng thng mi
NHTMCP
Ngơn hƠng thng mi c phn
NHTMNN
Ngơn hƠng thng mi nhƠ nc
NHNNg
Ngơn hƠng nc ngoƠi
OCB
Ngơn hƠng thng mi c phn Phng ông
OceanBank
Ngơn hƠng thng mi c phn i Dng
viii

Q
Quyt đnh
Sacombank
Ngơn hƠng thng mi c phn SƠi gòn Thng Tín
Saigonbank

Ngơn hƠng thng mi c phn SƠi Gòn Công thng
SCB
Ngơn hƠng thng mi c phn SƠi Gòn
SeaBank
Ngơn hƠng thng mi c phn ông Nam Á
SHB
Ngơn hƠng thng mi c phn SƠi Gòn ậ Hà Ni
SouthernBank
Ngơn hƠng thng mi c phn Phng Nam
TAMC
Công ty qun lỦ tƠi sn Thái Lan
TCKT
T chc kinh t
TCTD
T chc tín dng
Techcombank
Ngơn hƠng thng mi c phn K Thng
TG
Tng giám đc
TKDC
Tit kim dơn c
TNHH
Trách nhim hu hn
TPHCM
ThƠnh ph H Chí Minh
TS
TƠi sn
TSB
Tài sn đm bo
VAMC

Công ty Qun lỦ tƠi sn Vit Nam
VCB
Ngân hàng thng mi c phn Ngoi Thng
VIB
Ngân hàng Quc T
Vietinbank
Ngơn hƠng thng mi c phn Công Thng
VN
Vit Nam đng
VPBank
Ngơn hƠng thng mi c phn Vit Nam - Thnh
Vng










ix

TING ANH

AMC
Asset Management Company
ATM
Automated Teller Machine

BCBS
Basel Committee on Banking supervision
CAR
Capital Adequacy Ratio
EAD
Exposure at Default
EFA
Exploratory Factor Analysic
EL
Expected Loss
FSIs
Financial Soundness Indicators
GDP
Gross Domestic Product
IAS
International Accounting Standards
IFRS
International Financial Reporting Standards
IMF
International Monetary Fund
LGD
Loss Given Default
NPL
Non-performing loan
PD
Probability of Default
POS
Point Of Sale
ROA
Return on Assets

ROE
Return on Equity
SPSS
Statistical Package for the Social Sciences
USD
United State Dollar

x

DANH MC CÁC BNG, BIU

Bng 1.1: N xu Kamco đƣ mua nm 1997 ậ 2002 23
Bng 1.2: N xu ti các TCTD ca Hàn Quc nm 1998 ậ 2002 24
Bng 2.1: Các ch tiêu kinh t tng hp ca TPHCM 29
Bng 2.2: C cu GDP ca TPHCM 29
Bng 2.3: Quy mô vn điu l, vn t có và tng tài sn có ca NHTMCP trên đa
bàn TPHCM 30
Bng 2.4: S lng chi nhánh ca h thng NHTM trên đa bàn TPHCM 31
Bng 2.5: T trng vn huy đng ca các NHTM trên đa bàn TPHCM so vi c
nc 31
Bng 2.6: D n tín dng ca các ngơn hƠng trên đa bàn TPHCM 35
Bng 2.7: T l n xu ca các NHTM trên đa bàn TPHCM 38
Bng 2.8: T l n xu trên tng d n giai đon 2007 ậ 2012 ca mt s NHTM
Vit Nam 40
Bng 3.1: Kt qu Cronbach’s Alpha 48
Bng 3.2: Kt qu EFA 52
Bng 3.3: Gi thuyt nghiên cu sau phân tích EFA 54
Bng 3.4: Kt qu kim đnh gi thuyt 59

xi

DANH MC CÁC HÌNH V,ă TH

HÌNH V
Hình 3.1: Quy trình nghiên cu 43
Hình 3.2: Mô hình nghiên cu sau phân tích EFA 53
Hình 3.3: Kt qu kim đnh mô hình lý thuyt 60

 TH
 th 2.1: T trng d n tín dng ca các NHTM trên đa bàn TPHCM so vi c
nc giai đon nm 2007 ậ 2012 32
 th 2.2: Tc đ tng trng tín dng, huy đng vn và tc đ tng trng kinh t
giai đon 2007 ậ 2012 34
 th 2.3: T l n xu ca các NHTM trên đa bàn TPHCM 39

xii

DANH MC CÁC PH LC

Ph lc 1: Ch tiêu kinh t tng hp ca TPHCM
Ph lc 2: Trích quy đnh v phân loi n, trích lp và s dng d phòng đ x lý
ri ro tín dng trong hot đng ngân hàng ca t chc tín dng theo Q
493/2005/Q-NHNN ngày 22/04/2005 (điu 6, điu 7)
Ph lc 3: Trích quy đnh phân loi n v vic sa đi, b sung mt s điu ca
quy đnh v phân loi n, trích lp và s dng d phòng đ x lý ri o tín dng
trong hot đng ngân hàng ngân hàng ca t chc tín dng theo Q 18/2007/Q-
NHNN ngày 25/04/2007
Ph lc 4: Danh sách đi din các ngân hàng tham gia phng vn s b  tho lun
tay đôi
Ph lc 5: Mã hoá các nhân t tác đng đn n xu

Ph lc 7: Phân tích nhân t EFA
Ph lc 8: Kt qu phân tích hi quy
Ph lc 9: Kt qu xây dng hàm hi quy vi bin gi (bin nhóm ngân hàng)
xiii

PHN M U
1. Lý do chnăđ tài:
Nn kinh t Vit Nam nói chung và kinh t TPHCM nói riêng thi gian gn
đơy đi din vi nhiu bin đng: s tt dc ca th trng chng khoán, din bin
phc tp ca th trng bt đng sn, giá vàng lên xung tht thng, s đ v ca
nhiu ch n tín dng ắđen” đƣ nh hng không nh đn cht lng tín dng và
đa đn hu qu không tránh khi là n xu ca h thng ngơn hƠng tng mnh.
Cha bao gi công tác qun lý ri ro ti các ngân hàng li tr nên cp thit và thu
hút nhiu s quan tâm ca Chính ph, các chuyên gia kinh t và nhà qun tr ngân
hàng nh hin nay. Chính ph cng nh NHNN liên tc ban hành hàng lot các vn
bn pháp quy chi phi hot đng ca h thng ngân hàng trc thc trng kinh t
còn quá nhiu bt n. Tt c nhng s kin nƠy đƣ có tác đng tiêu cc đn tình
hình sn xut kinh doanh ca doanh nghip, đn uy tín ca h thng ngân hàng,
nhn thc v nng lc qun lý ca Chính ph, ca Ngân hàng và lòng tin ca công
chúng.
Do đó, vic xem xét, phân tích các nhân t tác đng đn n xu ca ngân
hàng đƣ tr thành mt nhim v quan trng và cp thit, bi l n xu đang lƠ vn
đ ni cm vƠ đc quan tâm nht trong lnh vc ngân hàng. Rt nhiu câu hi
đc đt ra v thc trng n xu ca các TCTD, nhng thc s t l n xu cao nh
hin nay lƠ do đơu vƠ có nhng gii pháp nƠo đ gii quyt?  tr li cho câu hi
nêu trên, tác gi chn đ tƠi: ắPhân tích nhng nhân t tác đng đn n xu ti
các Ngân hàng thng mi Vit Nam trên đa bàn Thành ph H Chí Minh”.
2. Mc tiêu caăđ tài:
Phơn tích vƠ đánh giá tác đng ca nhng nhân t đn n xu ti các NHTM
Vit Nam trên đa bàn TPHCM.

Xác đnh mc đ tác đng ca nhng nhân t đn n xu ti các NHTM Vit
Nam trên đa bàn TPHCM.
a ra mt s đ xut gi ý nhm góp phn hn ch và x lý n xu ti các
NHTM Vit Nam trên đa bàn TPHCM hin nay.

xiv

3. iătng nghiên cu:
Tình hình n xu ca các NHTM trên đa bàn TPHCM
Nhng nhân t tác đng đn n xu ti các ngân hàng
4. Phm vi nghiên cu:
Tác gi tin hành nghiên cu và phân tích nhng nhân t tác đng đn n
xu ca ngân hàng ch yu  nhân viên tín dng ca các NHTM Vit Nam trên đa
bàn TPHCM.
D liu phơn tích đc ly t các ngun BCTN, BCTC theo quỦ vƠ nm ca
các NHTM Vit Nam ti TPHCM, BCTN ca NHNN, website ca các NHTM,
Tng cc thng kê …công b trong giai đon t nm 2007 đn quý 1/2013.  th
di mô t 05 NHTMNN vƠ 16 NHTMCP đc chn trong nghiên cu này phân
theo quy mô tài sn tính đn ngày 31/12/2012.
5. Phngăphápănghiênăcu:
Tác gi s dng phng pháp đnh tính vƠ đnh lng:
- Phng pháp đnh tính: bng bng s liu, đ th tác gi phân tích tình hình
n xu ngân hàng và nhng nhân t tác đng đc đúc kt t các tài liu nghiên cu
trc đơy.
- Phng pháp đnh lng:
+ Lp bng câu hi kho sát các nhân t tác đng đn n xu đc thc hin
thông qua phng vn cp qun lỦ vƠ nhơn viên đang công tác trong lnh vc cho vay
ti các NHTM Vit Nam trên đa bàn TPHCM.
+ S dng phng pháp thng kê mô t và chy phn mm SPSS đ phân
tích kt qu kho sát.

+ S dng phng pháp Cronbach’s alpha đ đánh giá đ tin cy ca thang
đo.
+ Phng pháp phơn tích nhơn t khám phá EFA đ đánh giá giá tr ca
thang đo.
+ Xây dng phng trình hi quy tuyn tính th hin mi quan h gia các
nhân t tác đng đn n xu.

xv

6. Kt cu lunăvn:
Lun vn gm 4 chng:
Chngă1: Tng quan v n xu và nhng nhân t tác đng đn n xu
Chngă2: Thc trng n xu ti các NHTM Vit Nam trên đa bàn TPHCM
Chngă3: Nghiên cu thc nghim nhng nhân t tác đng đn n xu ti
các NHTM Vit Nam trên đa bàn TPHCM
Chngă 4: Gii pháp nhm hn ch và x lý n xu ti các NHTM Vit
Nam trên đa bàn TPHCM
7.ăụănghaăthc tin caăđ tài:
-  tài cho thy mi quan h gia n xu vi nhng nhân t tác đng lên n
xu ti các NHTM Vit Nam trên đa bàn TPHCM, t đó nhn thc đc tm quan
trng ca các nhóm nhân t này.
- Cung cp thông tin và lun c khoa hc đ các nhà qun tr doanh nghip,
qun tr ngơn hƠng đ ra các chính sách, phng hng, k hoch và bin pháp c
th, thích hp nhm hn ch t l n xu xung mc thp nht.
-  tài là tài liu tham kho hu ích trong vic xây dng nhng công c đo
lng nhng nhân t tác đng đn n xu ti các NHTM Vit Nam trên đa bàn
TPHCM.
1

Chngă1:ăTNG QUAN V N XU VÀ NHNG NHÂN T TÁCăNG

N N XU
1.1. Tng quan v n xu:
1.1.1. Khái nim n xu:
1.1.1.1. N xuătheoăquanăđim th gii:
Theo Ngân hàng TrungăngăLiênăminhăChơuăỂu:ă
N xu ca NHTM gm:
+ Khon n không th thu hi đc: khon n đƣ ht hiu lc hoc không có
cn c đ đòi bi thng; ngi mc n b trn hoc b mt tích, không còn tài sn
đ thanh toán n; khon n mà ngân hàng không th liên lc đc vi ngi mc n
hoc không th tìm đc ngi mc n; khon n mà khách n đƣ chm dt hot
đng kinh doanh, thanh lý tài sn, hoc kinh doanh b thua l và tài sn còn li
không đ đ tr n.
+ N có th thu không thanh toán đy đ cho ngân hàng: là nhng khon n
không có tài sn th chp hoc tài sn th chp không đ tr n. Nhng khon n
mà lãi hoc gc có thi hn thanh toán nhng ngi mc n không liên lc vi ngân
hàng đ tr, hoc hoàn cnh ch ra rng khon n s không th thu hi đc đy đ.
Theo Phòng thng kê ca Liên hp quc (AEG) thng nht đnh ngha
ắv c bn, mt khon n đc coi là n xu khi quá hn tr lãi và/hoc gc trên
90 ngày; hoc các khon lãi cha tr t 90 ngày tr lên đã đc nhp gc, tái cp
vn hoc chm tr theo tha thun; hoc các khon phi thanh toán đã quá hn
di 90 ngày nhng có lý do chc chn đ nghi ng v kh nng khon vay s đc
thanh toán đy đ”. Nói cách khác, n xu đc xác đnh da trên hai yu t: (i)
quá hn trên 90 ngày; và (ii) kh nng tr n nghi ng.
Theo y ban Basel v Giám sát Ngân hàng (BCBS): không đa ra đnh
ngha c th v n xu. Tuy nhiên, trong các hng dn v các thông l chung ti
nhiu quc gia v qun lý ri ro tín dng, BCBS xác đnh, vic khon n b coi là
không có kh nng hoƠn tr khi mt trong hai hoc c hai điu kin sau xy ra: (i)
ngân hàng thy ngi vay không có kh nng tr n đy đ khi ngân hàng cha
2

thc hin hành đng gì đ gng thu hi ví d nh gii chp chng khoán (nu đang
nm gi); (ii) ngi vay đã quá hn tr n quá 90 ngày.
Theo Basel II, các ngân hàng s s dng các mô hình da trên h thng d
liu ni b đ xác đnh kh nng tn tht tín dng. Vi mi k hn xác đnh, tn
tht có th c tính đc tính toán da trên công thc nh sau:
EL = PD x EAD x LGD
(Trong đó PD ậ Probability of Default: xác sut khách hàng không tr đc
n; LGD: Loss Given Default ậ t trng tn tht c tính; EAD: Exposure at
Default ậ tng d n ca khách hàng ti thi đim khách hàng không tr đc n;
EI: Expected Loss ậ tn tht có th c tính)
Trong Hng dn đ tính toán các ch s lành mnh tài chính ti các quc
gia (FSIs), Qu tin t th gii (IMF) đa ra đnh ngha v n xu “mt khon vay
đc coi là n xu khi quá hn thanh toán gc hoc lãi 90 ngày hoc hn; khi các
khon lãi sut đã quá hn 90 ngày hoc hn đã đc vn hóa, c cu li, hoc trì
hoãn theo tha thun; khi các khon thanh toán đn hn di 90 ngày nhng có th
nhn thy các du hiu rõ ràng cho thy ngi vay s không th hoàn tr n đy đ
(ví d khi ngi vay phá sn). Sau khi khon vay đc xp vào danh mc n xu, nó
hoc bt c khon vay thay th nào cng nên đc xp vào danh mc n xu cho
ti thi đim phi xóa n hoc thu hi đc lãi và gc ca khon vay thay th”
(IMF’s Compilation Guide on Financial Soundness Indicators, 2004).
Theo các sách giáo khoa tài chính, các tác gi thng đa ra nhng thut
ng v n xu nh ắbad debt”, ắnon-performing loan”, ắdoubtful debt” hoc là các
khon cho vay bt đu đc đa vƠo n xu khi đƣ quá hn tr n gc và lãi 90
ngày tr lên.
1.1.1.2. N xuătheoăquanăđim Vit Nam:
N xu là nhng khon n quá hn, nhng  cp đ nghiêm trng hn, do đó
đc gi là n xu. N xu có th gây nh hng nng n đn kt qu hot đng
kinh doanh ca ngơn hƠng, do đó cn đc theo dõi qun lý cht ch (Nguyn ng
Dn, 2012).

3


Theo quytăđnh ca Thngăđc NHNN s 493/2005/Q-NHNN Ban
hƠnhăQuyăđnh v phân loi n, trích lp và s dng d phòngăđ x lý ri ro
tín dng trong hotăđng ngân hàng ca TCTD cho rng:
- ắN” bao gm các khon cho vay, ng trc, thu chi và cho thuê tài
chính; các khon chit khu, tái chit khu thng phiu và giy t có giá khác; các
khon bao thanh toán; các hình thc tín dng khác.
- ắN quá hn” lƠ khon n mà mt phn hoc toàn b n gc và/hoc lƣi đƣ
quá hn.
- ắN xu” lƠ các khon n thuc các nhóm 3, 4, 5 bao gm n di tiêu
chun, n nghi ng, n có kh nng mt vn. T l n xu trên tng d n là t l
đ đánh giá cht lng tín dng ca TCTD.
Quyăđnh c th Phân loi n (xem ph lc 2):
 Phân loi n theo phng pháp đnh lng
 Phân loi n theo phng pháp đnh tính
Theo quytăđnh ca NHNN s 18/2007/Q-NHNN ngày 25/04/2007
v vic saăđi, b sung mt s điu caăquyăđnh v phân loi n, trích lp và
s dng d phòngă đ x lý ri ro tín dng trong hotă đng ngân hàng ca
TCTD ban hành theo quytăđnh s 493/2005/Q-NHNN ngày 22/04/2005 ca
Thngăđc NHNN (xem ph lc 3)
Nh vy khi xem xét đnh ngha n xu ca các NHTM có th thy v mt
đnh lng thi gian tr n quá hn t 91 ngƠy trong đnh ngha n xu ca Vit
Nam và thông l quc t lƠ khá tng đng. Tuy nhiên, đ đánh giá chính xác hn
n xu thì yu t đnh tính xem xét kh nng tr n ca ngi vay, đc bit không
ch có du hiu rõ ràng v vic không tr đc n, mà còn phi xét ti các tn tht
có th xy ra trong tng lai lƠ rt quan trng.
 Vit Nam, mt s ít các ngân hàng áp dng phng pháp đnh tính trong
phân loi n (BIDV, Agribank, VCB) s có tính toán n xu cao hn so vi các

ngân hàng ch tính toán theo phng pháp đnh lng. Ngoài ra, mt s yu t chi
tit hn trong phơn loi n và trích lp d phòng s tip tc làm cho khong cách n
4


xu theo chun mc k toán Vit Nam và thông l quc t cách xa nhau (inh Th
Thanh Vân, 2012).
Nh vy, n xu trong các NHTM  nc ta là khon n mà các doanh
nghip, h dân kinh doanh vay vn ngân hàng nhng gp khó khn v tài chính
không tr đc n b ngân hàng chuyn sang n quá hn t 91 ngày tr lên hoc các
ngân hàng đánh giá kh nng tr n ca khách hàng b suy gim nên phân loi vào
nhóm 3 đn nhóm 5.
1.1.2. Mc tiêu ca qun lý n xu:
Ri ro tín dng ca mt ngân hàng có th xy ra  nhiu mc đ khác nhau:
nh nht là ngân hàng b gim li nhun khi không thu hi đc lãi vay, nng nht
là ngân hàng không thu hi đc vn ln lãi, n tht thu vi t l cao dn đn ngân
hàng b l và mt vn. Tình trng này kéo dài s làm ngân hàng b phá sn, gây hu
qu nghiêm trng cho nn kinh t nói chung và h thng ngân hàng nói riêng. Chính
vì vy, đòi hi các nhà qun tr ngân hàng phi ht sc thn trng và có các gii
pháp phù hp nhm ngn nga và gim thiu ri ro trong hot đng tín dng (Trn
Huy Hoàng, 2011).
Mc tiêu qun lý n xu ca mi ngân hàng vào các thi đim khác nhau là
khác nhau. Tuy nhiên, mc tiêu qun lý n xu trong bt k hoàn cnh nƠo vƠ đi
vi bt k ngân hàng nƠo thì đó lƠ vic phi xây dng và thc thi đc mt quy ch,
chính sách sàng lc khách hàng phù hp vi tng thi k sao cho phi hn ch đn
mc thp nht ri ro không th thu hi đc ca các khon cho vay mà không nh
hng ti mc tiêu li nhun ca ngân hàng. C th, mc tiêu qun lý n xu gm:
- Bo đm an toàn trong hot đng kinh doanh: khi t l n quá hn, n
xu tng cao, vt quá gii hn an toàn, uy tín ca NHTM s b gim sút đng thi
vi vic gia tng chi phí s nh hng đn tình hình hot đng ca ngân hàng. Do

đó, mc tiêu hƠng đu ca qun lý n xu là bo đm an toàn trong hot đng kinh
doanh, hn ch đn mc thp nht vic tht thoát ngun vn ca các NHTM.
- Qun lý khách hàng: khi công tác qun lý khách hàng (qun lý dòng tin,
kim tra và giám sát quá trình s dng vn, qun lý TSB…) đc thc hin tt thì
5


n quá hn, n xu do nguyên nhân ch quan s không xy ra. Do đó, cn qun lý
khon tín dng cp cho khách hàng.
- Tuân th các tiêu chí thm đnh vƠ các điu kin cp tín dng ca ngân
hàng: vic qun lý n xu nhm x lỦ vƠ ngn nga các khon n xu phát sinh. 
hn ch thp nht các khon n xu phát sinh, các NHTM khi thc hin cp tín
dng phi tuân theo các chun mc cp tín dng hin hƠnh, đm bo thu hi đc
ngun vn và mang li li nhun. Do đó, thông qua vic qun lý n xu, NHTM tìm
ra nguyên nhân phát sinh n xu t đó đa ra các bin pháp ch tài phù hp, đm
bo vic tuân th các tiêu chí thm đnh vƠ điu kin cp tín dng ca ngân hàng.
1.1.3. Các nguyên tcăcăbn trong hotăđng qun lý n xu (theo Basel):
Quan đim ca y ban Basel là: s yu kém trong h thng ngân hàng ca
mt quc gia, dù quc gia phát trin hay đang phát trin, s đe da đn s n đnh
v tài chính trong c ni b quc gia đó. Vì vy, nâng cao sc mnh ca h thng
tƠi chính lƠ điu mà y ban Basel quan tâm. y ban Basel ban hành 17 nguyên tc
v qun lý n xu mà thc cht lƠ đa ra các nguyên tc trong qun tr ri ro tín
dng, đm bo tính hiu qu và an toàn trong hot đng cp tín dng. Các nguyên
tc này tp trung vào các ni dung c bn sau:
- Xây dng môi trng tín dng thích hp (3 nguyên tc): y ban Basel yêu
cu HQT phi thc hin phê duyt đnh k chính sách ri ro tín dng và xây dng
mt chin lc xuyên sut trong hot đng ca ngân hàng. Ban TG có trách
nhim thc thi các đnh hng này và phát trin các chính sách, th tc nhm phát
hin, đo lng, theo dõi và kim soát n xu trong mi hot đng,  cp đ ca
tng khon tín dng và c danh mc đu t. Các ngân hàng cn xác đnh và qun lý

ri ro tín dng trong mi sn phm và hot đng ca mình, đc bit là các sn phm
mi phi có s phê duyt ca HQT hoc y ban ca HQT.
- Thc hin cp tín dng lành mnh (4 nguyên tc): xác đnh rõ ràng tiêu chí
cp tín dng lành mnh (th trng mc tiêu, đi tng khách hƠng, điu khon và
điu kin cp tín dng…). Xây dng các hn mc tín dng cho tng loi khách
hàng vay vn và nhóm khách hàng vay vn đ to ra các loi hình ri ro tín dng
6


khác nhau nhng có th so sánh vƠ theo dõi đc trên c s xp hng tín dng ni
b đi vi khách hƠng trong các lnh vc, ngành ngh khác nhau. Ngân hàng phi
có quy trình rõ ràng trong phê duyt tín dng, sa đi tín dng vi s tham gia ca
các b phn tip th, b phn phân tích tín dng và b phn phê duyt tín dng cng
nh trách nhim rch ròi ca các b phn tham gia. ng thi, phát trin đi ng
nhân viên qun lý ri ro tín dng có kinh nghim, kin thc nhm đa ra các nhn
đnh thn trng trong vic đánh giá, phê duyt và qun lý ri ro tín dng.
- Duy trì mt quá trình qun lý, đo lng và theo dõi tín dng phù hp (10
nguyên tc): cp nht h thng qun lý đi vi các danh mc đu t có ri ro tín
dng, bao gm cp nht h s tín dng, thu thp thông tin tài chính hin hành, d
tho các vn bn nh hp đng vay… theo quy mô vƠ mc đ phc tp ca ngân
hàng. H thng phi có kh nng nm bt và kim soát tình hình tài chính, s tuân
th các giao kèo ca khách hƠng … đ phát hin kp thi và khc phc nhng khon
vay có vn đ. y ban Basel cng khuyn khích các ngân hàng phát trin và xây
dng h thng xp hng tín dng ni b trong qun lý ri ro tín dng, phân bit các
mc đ ri ro tín dng trong các tài sn có tim nng ri ro ca ngân hàng.
1.2. Tng quan v nhng nhân t tácăđngăđn n xu ti các NHTM:
1.2.1. Nghiên cu thc nghim  cácănc:
Keeton và Morris (1987)
1
nghiên cu xem xét các nhân t gây tn tht

trong hot đng cho vay. ơy lƠ mt trong nhng nghiên cu đu tiên xem xét vn
đ này. Trong bài báo cáo, hai tác gi đƣ kim tra thit hi ca 2470 NHTM trong
thi gian 1979 ậ 1985 và thy rng điu kin kinh t đa phng cùng vi s yu
kém ca qun lý là nhân t gây ra thit hi, ri ro ln trong các NHTM.
Berger (Board of Governors of the Federal Reserve System) và
DeYoung (Office of the Comptroller of the Currency) (1997)
2
: s dng phng
pháp quan h nhân qu Granger kim tra bn gi thuyt liên quan đn mi quan h
gia cht lng cho vay, hiu qu chi phí và vn ngân hàng. Bn gi thuyt đó lƠ:

1
WàDàBàLàLàDàFàRàBààKàCàEàR
2
Berger, Problem Loans and Cost Efficiency in Commercial Banksà
7


- Gi thuyt ắbad luck”: s kin bên ngoài không kim soát đc (ví d
nh mt nhƠ máy đóng ca) lƠm gia tng các khon vay có vn đ đi vi ngân
hƠng, lƠm tng chi phí (đ qun lý, giám sát khon vay này).
- Gi thuyt ắbad management”: nhng ri ro xy ra là do ni b ngân
hàng - hot đng qun lý yu kém s lƠm chi phí tng cao vƠ hu qu lƠ gia tng
khon n xu. Các du hiu cho thy các nhà qun lý yu kém: k nng qun lý tín
dng kém, ít hoc không có thm quyn trong vic thm đnh giá tr ca tài sn ký
qu đi vi khon vay, khó khn trong vic giám sát và kim soát món vay sau khi
gii ngân.
- Gi thuyt ắskimping”: lng vn s dng trong bo lãnh phát hành, cho
vay s nh hng đn hiu qu chi phí và cht lng khon vay. Mt ngân hàng ti
đa hóa li nhun dài hn có th chn chi phí thp hn trong ngn hn bng cách s

dng lng vn nh trong vic bo lƣnh phát hƠnh vƠ cho vay, nhng gánh chu hu
qu ca nhng khon n xu cao hn vƠ lƠm tng chi phí đ gii quyt nhng khon
n xu đó trong tng lai. Do vy, phi đc bit chú Ủ đn các th tc kim soát tín
dng ni b ca các ngân hàng (xem xét cho vay, thm đnh tài sn th chp).
- Gi thuyt ắmoral hazard”: ri ro đo đc s gây ra khon n xu cao, tác
đng ri ro đo đc có th phóng đi nh hng ca ba gi thuyt trên. Tác đng b
sung ca gi thuyt này cho rng: c quan qun lý ngân hàng và các nhà nghiên cu
tip tc tp trung công vic ca mình và gii quyt làm th nƠo đ đo lng nó, làm
th nƠo đ thit lp tt hn vƠ thc thi các yêu cu.
Bn gi thuyt này không loi tr ln nhau. Trong mt trng hp cc đoan,
tt c bn gi thuyt có th nh hng đn các ngân hàng ti cùng mt thi đim.
Rajan và Dhal (2003)
3
s dng phân tích hi quy vi d liu bng cho rng
điu kin kinh t v mô (tc đ tng trng GDP) vƠ điu kin kinh t vi mô (điu
khon tín dng, quy mô ngân hàng, chính sách tín dng và lãi sut cho vay) tác
đng rt ln đn t l n xu ca NHTM  n .

3
Rajan và Dhal, Non-performing Loans and Terms of Credit of Public Sector Banks in India: An Empirical
AssessmentàOàPàVààNààWà
8


Fofack, Hippolyte (2005)
4
s dng quan h nhân qu Granger và mô hình
d liu bng tìm hiu nhng nhân t gây ra n xu trong vùng Sahara Châu Phi
trong nhng nm 1990. Kt qu: tng trng kinh t, t giá hi đoái thc, lãi sut
thc, t l li nhun lãi thun, t l li nhun trên tài sn (ROA) và lãi t các khon

vay liên ngân hàng là yu t quyt đnh quan trng ca n xu các nc này.
Gabriel Jimenez and Jesus Saurina (2005)
5
s dng mô hình hi quy
tuyn tính đn gin đ xác đnh các yu t tác đng đn t l n xu ca h thng
ngân hàng Tây Ban Nha giai đon 1984 ậ 2003. H cung cp bng chng cho thy
t l n xu đc xác đnh bi tc đ tng trng GDP, lãi sut thc, các điu
khon tín dng, tơm lỦ đám đông (herd behavior) vƠ chi phí đi din.
Hu, Jin-Li, Yang Li and Yung-Ho, Chiu (2006)
6
phân tích mi quan h
gia n xu vƠ c cu s hu ca 40 NHTM ti Ơi Loan vi mt b d liu bng
trong giai đon 1996-1999. Nghiên cu cho thy các ngân hàng có t l s hu nhà
nc cao hn thì t l n xu thp hn. Hu vƠ cng s cng cho thy quy mô ca
các ngân hàng nh hng tiêu cc đn n xu.
Abhiman Das vaf Saibal Ghosh (2007)
7
s dng k thut d liu bng đ
kim tra các bin kinh t v mô vƠ bin kinh t vi mô nh hng đn các khon vay
có vn đ ca các ngân hàng n  trong giai đon 1994 ậ 2005. Kt qu cho thy,
c yu t v mô vƠ yu t vi mô đu nh hng đn khon vay có vn đ.
+ Yu t v mô: khng hong tài chính làm nn kinh t chm phát trin, do
đó nh hng đn ri ro tín dng. Khi nn kinh t st gim, thu nhp ca doanh
nghip và h gia đình gim nên h gp khó khn trong vic hoàn tr n vay cho
ngân hàng. Kinh t st gim th hin qua s st gim ca GDP.
+ Yu t vi mô:

4
Hippolyte Fofackà Non-performing loans in sub-Saharan Africa: Causal Analysis and Macroeconomic
ImplicationsàWàBàPàRàWà

5
Gabriel Jimenez and Jesus Saurina, Loan-Loss Experience and Risk-Taking Behvior at Large Commercial
Banks Journal of Financial Services Research, 2005
6
Hu, Jin-Li, Yang Li and Yung-Ho, Chiu, O  N- L E  T
B, Developing Economies, 2006
7
Abhiman Das vaf Saibal Ghosh M     Czech Journal of Economics
and Finance, 2007