Luận văn thạc sĩ Giải pháp nâng cao hiệu quả việc tìm hiểu và đánh giá hệ thống kiểm soát nội bộ trong kiểm toán báo cáo tài chính tại các Công ty kiểm toán độc lập vừa và nhỏ tại thành phố Hồ Chí Minh

B GIÁO DCăVÀăÀOăTO
TRNGăI HC KINH T Tp. HCM



NGUYN TH BO THÚY



GII PHÁP NÂNG CAO HIU QU VIC TÌM HIUăVẨăỄNHă
GIÁ H THNG KIM SOÁT NI B TRONG KIM TOÁN
BÁO CÁO TÀI CHÍNH TI CÁC CÔNG TY KIMăTOỄNăC
LP VA VÀ NH TI THÀNH PH H CHÍ MINH



LUNăVNăTHC S KINH T




TP. H Chí Minh ậ Nmă2013


B GIÁO DCăVÀăÀOăTO
TRNGăI HC KINH T Tp. HCM


NGUYN TH BO THÚY

GII PHÁP NÂNG CAO HIU QU VIC TÌM HIUăVẨăỄNHă
GIÁ H THNG KIM SOÁT NI B TRONG KIM TOÁN
BÁO CÁO TÀI CHÍNH TI CÁC CÔNG TY KIMăTOỄNăC
LP VA VÀ NH TI THÀNH PH H CHÍ MINH

Chuyên ngành: K toán
Mã s: 60340301

LUNăVNăTHC S KINH T


NGIăHNG DN KHOA HC:
PGS.TS. TRN TH GIANG TÂN



TP. H Chí Minh ậ Nmă2013


LIăCAMăOAN
Tôiăcamăđoanălunăvnăthc s kinh t:ă“Gii pháp nâng cao hiu qu vic tìm
hiuăvƠăđánhăgiá h thng kim soát ni b trong kim toán báo cáo tài chính
ti các công ty kimătoánăđc lp va và nh ti thành ph H Chi Minh”ălƠă
công trình nghiên cu khoa hc nghiêm túc ca bn thân. Các kt qu trong lun
vnănƠyăđc tng hp t quá trình kho sát thc t và ngunăthôngătinăđángătină
cy.

TP. HCM, ngày 19 tháng 11 nmă2013
Tác gi

Nguyn Th Bo Thúy












MC LC
Trang
1. Lý do chnăđ tài 1
2.ăiătng và phm vi nghiên cu 2
3. Mcăđíchănghiênăcu và câu hi nghiên cu 2
4.ăụănghaăthc tin caăđ tài 3
5. Phngăphápănghiênăcu 3
6. Tng quan v các nghiên cuătrc và nhngăđim mi caăđ tài 3
7. Kt cu caăđ tài 4
Chngă1:ăTNG QUAN V DOANH NGHIP VA VÀ NH VÀ TÌM HIU
VÀăỄNHăGIỄăH THNG KIM SOÁT NI B TRONG KIM TOÁN BÁO
CÁO TÀI CHÍNH 5
1.1. Tng quan v doanh nghip va và nh (DNVVN) và DN kim toán va và
nh 5

1.1.1. Tng quan v DNVVN 5
1.1.2. Tng quan v DN kim toán va và nh 8
1.2. Tng quan v h thng KSNB 10
1.2.1. Khái nim KSNB 10
1.2.2. Các b phn cu thành h thng KSNB 12
1.2.2.1.ăMôiătrng kim soát 13
1.2.2.2.ăQuyătrìnhăđánhăgiáări ro caăđnăv 13
1.2.2.3. Hotăđng kim soát 13
1.2.2.4. Thông tin và truyn thông 14
1.2.2.5. Giám sát 14
1.2.3. Nhng hn ch tim tàng ca h thng KSNB 14
1.3. Tng quan v tìm hiuăvƠăđánhăgiáăh thng KSNB trong kim toán BCTC 15
1.3.1.ăLc s quá trình tìm hiuăvƠăđánhăgiáăh thng KSNB trong kim toán
BCTC 15


1.3.2. Các nghiên cu gnăđơy liên quan tìm hiuăvƠăđánhăgiáăh thng KSNB
trong kim toán BCTC 18
1.3.3. Lch s phát trin các chun mc kim toán liên quan tìm hiuăvƠăđánhăgiáă
h thng KSNB 21
1.3.4. Các chun mc kim toán quc t liên quan tìm hiu vƠăđánhăgiáăh thng
KSNB 24
1.3.4.1.ăISAă315ă“XácăđnhăvƠăđánhăgiáări ro có sai sót trng yu thông qua
hiu bit v đnăv đc kimătoánăvƠămôiătrng caăđnăv” 24
1.3.4.2.ăISAă265ă“TraoăđiăvănhngăkhimăkhuytătrongăKSNBăviăBanăQună
trăvƠăBanăGiámăđcăđnăvăđcăkimătoán” 27
1.3.4.3.ăISAă330ă“Bin pháp x lý caăKTVăđi vi riăroăđưăđánhăgiá” 27
1.3.5. Trình t tìm hiuăvƠăđánhăgiáăh thng KSNB trong kim toán BCTC theo
ISA 315, ISA 330 và ISA 265 29
1.3.5.1.ă ánhă giáă ri ro có sai sót trng yu da trên tìm hiu v h thng

KSNB 29
1.3.5.2.ăCăs thit lp TNKS 30
1.3.5.3.ăPhngăphápăthc hin TNKS 31
1.3.5.4. LuăhăsăvăktăquăTNKS 33
Kt lunăchngă1 34
Chngă2:ăTHC TRNG TÌM HIUăVÀăỄNHăGIỄăH THNG KIM SOÁT
NI B TRONG KIM TOÁN BÁO CÁO TÀI CHÍNH TI CÁC CÔNG TY
KIMăTOỄNăC LP VA VÀ NH TI THÀNH PH H CHÍ MINH 35
2.1.ăCácăquyăđnhăphápălỦăliênăquanăđn vic thit lp và vn hành h thng KSNB
ti các DN ti thành ph H Chí Minh 35
2.2.ăcăđim hotăđng ca các công ty kimătoánăđc lp ti VităNamăvƠăsălc
v hotăđng kim toán BCTC 37
2.2.1.ăSălngăvƠăhìnhăthcăphápălỦăcaăcácăcôngătyăkimătoán đcălp 39
2.2.2.ăVăđiăngăKTV vƠănhơnăviênăchuyênănghipăcaăcácăcôngătyăkimătoán
đcălp 41


2.2.3. V điătng khách hàng và doanh thu cung cp dch v ca các công ty
kim toán đc lp 42
2.2.4.ăSălc v hotăđng kim toán BCTC 43
2.3. Thc trng tìm hiuăvƠăđánhăgiáăh thng KSNB trong kim toán BCTC ti các
công ty kimătoánăđc lp va và nh ti thành ph H Chí Minh 44
2.3.1.ăCácăquyăđnh pháp lý liên quan 44
2.3.1.1. Chun mcăđánhăgiáări ro và KSNB (VSA 400) 44
2.3.1.2.ăCácăquyăđnh pháp lý liên quan khác 46
2.3.2. Thc trng tìm hiuăvƠăđánhăgiáăh thng KSNB trong kim toán BCTC ti
các công ty kimătoánăđc lp va và nh ti thành ph H Chí Minh 48
2.3.2.1. Thc trng tìm hiuăvƠăđánhăgiáăh thng KSNB qua kho sát các báo
cáo kim tra tình hình hotăđng ti các công ty kim toán đc lp quaăcácănmă
ca VACPA 48

2.3.2.2. Thc trng tìm hiuăvƠăđánhăgiáăh thng KSNB qua kho sát thc t 51
2.3.2.3.ăánhăgiáăchungăv thc trng tìm hiuăvƠăđánhăgiáăh thng KSNB 65
Kt lunăchngă2 68
Chngă 3:ăGII PHÁP NÂNG CAO HIU QU VIC TÌM HIUă VÀă ỄNHă
GIÁ H THNG KIM SOÁT NI B TRONG KIM TOÁN BÁO CÁO TÀI
CHÍNH TI CÁC CÔNG TY KIMă TOỄNă C LP VA VÀ NH TI
THÀNH PH H CHÍ MINH 69
3.1.ăQuanăđim v gii pháp 69
3.1.1. Các gii pháp cn phù hp vi thông l quc t và phù hp viămôiătrng
kinh doanh, lut pháp Vit Nam 69
3.1.2. Các gii pháp phi giúp nâng cao chtălng hotăđng kim toán 70
3.1.3. Các gii pháp phi giúp nâng cao trách nhim KTV và công ty kim toán
nhmăđápăngămongăđi ca xã hi 70
3.2. Gii pháp nâng cao hiu qu vic tìm hiuăvƠăđánhăgiáăh thng KSNB trong
kim toán BCTC đi vi công ty kimătoánăđc lp va và nh 71


3.2.1. Cnăcóăhng dn chi tit quy trình tìm hiuăvƠăđánhăgiáăh thng KSNB
và yêu cu KTV thc hin 71
3.2.1.1.ă ánhă giáă ri ro có sai sót trng yu da trên tìm hiu v h thng
KSNB 72
3.2.1.2.ăCăs thit lp TNKS 76
3.2.1.3.ăPhngăphápăthc hin TNKS 77
3.2.1.4. Luăh săv kt qu TNKS 80
3.2.2.ăTngăcng kim soát chtălngăđ buc KTV tuân th quyăđnh 82
3.2.3. Hun luynăvƠăđƠoăto KTV 83
3.3. Gii pháp nâng cao hiu qu vic tìm hiuăvƠăđánhăgiáăh thng KSNB trong
kim toán BCTC đi viăcăquanăchcănng 84
3.3.1.ăi vi B Tài chính 84
3.3.1.1. Hoàn thinămôiătrng pháp lý 84

3.3.1.2. Ban hành và hiuă đínhă thng xuyên các chun mc kim toán nói
chung và chun mc kimătoánăliênă quanăđn tìm hiuăvƠă đánhăgiáăh thng
KSNB 85
3.3.1.3. BanăhƠnhăhng dn áp dng chun mc kim toán cho công ty kim
toánăđc lp va và nh khi kim toán cho các khách hàng có quy mô va và
nh 88
3.3.2.ăi vi Hi ngh nghip 92
3.3.2.1.ăTngăcng kim soát chtălng t bên ngoài 93
3.3.2.2. Yêu cu các công ty kim toán đc lp tuân th CTKT mu do VACPA
xây dng 94
3.3.2.3.ăƠoăto, cp nht kin thcăvƠătăvn chuyên môn 95
Kt lunăchngă3 96
KT LUN 97
DANH MC TÀI LIU THAM KHO
PH LC



DANH MC CH VIT TT
AICPA : Hip hi k toán viên công chng Hoa K
BCTC : Báo cáo tài chính
CKT :ăCơnăđi k toán
COSO : y ban các t chcăđng bo tr
CTKT :ăChngătrìnhăkim toán
DN : Doanh nghip
DNVVN : Doanh nghip va và nh
IAASB : y ban quc t v chun mc kim toán và dch v đm bo
IAG :ăHng dn kim toán quc t
ISA : Chun mc kim toán quc t
KSNB : Kim soát ni b

KTV : Kim toán viên
TNKS : Th nghim kim soát
VACPA : Hi kim toán viên hành ngh Vit Nam
VSA : Chun mc kim toán Vit Nam








DANH MC HÌNH VÀ BNG
Trang
Bng 1.1: Tiêu chí phân loi DNVVN theo tng ngành ngh ti Trung Quc 6
Bng 1.2: Tiêu chí phân loi DNVVN theo tng ngành ngh ti Thái Lan 7
Bng 1.3: Tiêu chí phân loi DNVVN theo tng ngành ngh ti Vit Nam 8
Bng 1.4: Tng hp s liu báo cáo tng kt hotăđngănmă2011,ănmă2012ăca
VACPA………………………………………………………………………… 9
Hình 1.1: Các b phn cu thành h thngăKSNB………………………………ăăăă12
Bng 2.1: Thng kê s lng vƠăcăcu loi hình công ty kim toán đc lp qua các
nm………………………………………………………………………………. 40
Bng 2.2: Thngăkêăđim trung bình ca các công ty kim toán có quy mô va và
nh v đánhăgiáări ro có sai sót trng yu da trên tìm hiu v h thng KSNB 53
Bng 2.3: Thngăkêăđim trung bình ca các công ty kim toán có quy mô va và
nh v căs thit lpăTNKS……………………………………………………. 57
Bng 2.4: Thngăkêăđim trung bình ca các công ty kim toán có quy mô va và
nh v phngăphápăthc hin TNKS………………………………………… ăăăă59
Bng 2.5: Thngăkêăđim trung bình ca các công ty kim toán có quy mô va và
nh v luăh săv kt qu TNKS………………………………………………ăăă62

Hình 3.1: Cácăbc tìm hiu khách hàng và thit lpăquyătrìnhăđánhăgiáări ro 91
Hìnhă3.2:ăCácăbc x lý riăroăđưăđánhăgiá…………………………………….ăăă 92
1

M U
1. Lý do chnăđ tài
Báo cáo tài chính (BCTC) ca mt doanh nghip (DN) có th đc rt nhiu
ngi s dng và h cn có nhngăthôngătinăđángătinăcy nhm giúp đánhăgiáăv
thc trng tài chính ca DN đ ra các quytăđnh kinh t. Th nhng,ădoănn kinh t
th gii ngày càng phát trinăđưăto nên h qu là kh nngănhnăđc nhng thông
tin tài chính kém tin cyăcngăs giaătng.ăRi ro v thôngătinăgiaătngăxut phát t
nhiuănguyênănhơnăkhácănhauănh: s khóăkhnătrongăvic tip cn ngun thông tin;
đngăcăcaăngi cung cpăthôngătinăvƠălng thông tin phi x lỦ,ăđ phc tp
ca các nghip v kinh t giaătng.ăChínhăvìăth cn phi có nhng giiăphápăđ làm
gim ri ro, chng hn: ngi s dng s trc tip kimătraăthôngătin;ătngăcng
trách nhim pháp lý ca Hiăđng qun tr hay Ban Giámăđc và bt buc BCTC
phiăđc kim toán bi kim toán viên (KTV) đc lp. Trong các gii pháp nêu ra
thì gii pháp cuiăcùngăđc xem là hiu qu nht vì vi k nng,ăkinhănghim ngh
nghip và s đc lp ca mình, KTV đc lp s cung cp s đánhăgiáăv đ tin cy
ca BCTC,ăđng thi giúp tit kim chi phí kimătraăchoăđôngăđoăngi s dng.
Mt trong nhng công vic quan trng ca KTV trong quy trình kimătoánăđ có
th cung cp s đánhăgiáăv đ tin cy ca BCTC là công vic tìm hiu v đnăv
kimătoán,ătrongăđóăcóătìmăhiuăvƠăđánhăgiáăh thng kim soát ni b (KSNB) và
đánhăgiáări ro có sai sót trng yu. Thông qua tìm hiu vƠăđánh giá v h thng
KSNB và các b phn, KTV đánhăgiáăđc nhngăđim mnh,ăđim yu ca KSNB
nóiăchung,ăcngănhătrongătng b phn, tng khon mc nói riêng. T đó,ăKTV s
xácăđnhăphngăhng và phm vi kim tra, thit k các th tc kim toán, d kin
v thi gian và lcălng nhân s cn thit trong k hoch và chngătrìnhăkim
toán (CTKT). Tuy nhiên, các công ty kimătoánăđc lp va và nh ti Vit Nam
chaăthit lpăđc quy trình kim toánăvƠăchaăcóăCTKT riêng hoc nu có ch là

dng sao chép ca các công ty kim toán quc t,ăchaăcp nht vi các chun mc
k toán Vit Nam và các chun mc kim toán Vit Nam (VSA) hin hành; vì vy
quy trình tìm hiuăvƠăđánhăgiáăh thng KSNB còn nhiu bt cp.
2

Vi lý do nêu trên, vic nghiên cu lý lun kt hp vi tip cn thc t đ đaăraă
“Gii pháp nâng cao hiu qu vic tìm hiuăvƠăđánhăgiáăh thng kim soát ni
b trong kim toán báo cáo tài chính ti các công ty kimătoánăđc lp va và
nh ti thành ph H Chí Minh” là mt vnăđ cn thit hin nay, góp phn hoàn
thin công vic kimătoánăvƠănơngăcaoăđ tin cy ca BCTC.
2. iătng và phm vi nghiên cu
 tài nghiên cuăvƠăđaăraăcácăgii pháp nâng cao hiu qu vic tìm hiu và
đánhăgiáăh thng KSNB trong kim toán BCTC ti các công ty kimătoánăđc lp
va và nh ti thành ph H ChíăMinh,ăđ tài không nghiên cu các loi kim toán
khácănhăkim toán ni b và kimătoánănhƠănc.
Phm vi nghiên cu caăđ tài ch gii hn v vic tìm hiuăvƠăđánhăgiáăh thng
KSNB trong kim toán BCTC ti các công ty kimă toánăđc lp va và nh ti
thành ph H Chí Minh; không nghiên cu ti các công ty kimătoánăđc lp ln và
các công ty kim toán trong nhóm Big four.
3. Mcăđíchănghiênăcu và câu hi nghiên cu
Là mtăđ tài nghiên cuăđ ng dng vào mtălnhăvc c th, mcăđíchăchínhă
caăđ tài là:
 H thng hóa các lý lunăcăbn v tìm hiuăvƠăđánhăgiáăh thng KSNB
trong kim toán BCTC;
 Kho sát thc tin vic tìm hiuăvƠăđánhăgiáăh thng KSNB ca KTV trc
khi thc hin các th tc kim tra chi tit nhm gim thiu công vic trong
kim toán BCTC ti các công ty kimătoánăđc lp va và nh ti thành ph
H Chí Minh;
  xut mt s gii pháp nâng cao hiu qu vic tìm hiuăvƠăđánhăgiáă h
thng KSNB trong kim toán BCTC ti các công ty kimătoánăđc lp va và

nh ti thành ph H Chí Minh.
Câu hi nghiên cu đt ra là liu các công ty kimătoánăđc lp va và nh ti
thành ph H Chí Minh có áp dng quy trình tìm hiuăvƠăđánhăgiáăh thng KSNB
theo yêu cu ca chun mc kim toán hin hành không?
3

4. ụănghaăthc tin caăđ tài
Trênăcăs thông tin thu thp t kt qu kho sát kt hp vi lý lun,ăngi vit
đưătin hành tng hp,ăphơnătích,ăđánhăgiáăv thc tin công vic tìm hiuăvƠăđánhă
giá h thng KSNB ca KTV trong kim toán BCTC đ t đóăđ xut mt s gii
pháp nâng cao hiu qu vic tìm hiuăvƠăđánhăgiáăh thng KSNB trong kim toán
BCTC ti các công ty kimătoánăđc lp va và nh ti thành ph H Chí Minh.
5. Phngăphápănghiênăcu
Phngăphápănghiênăcuăđnhălng (thng kê mô t):
 Thôngă quaă phngăphápă gi phiu khoăsátă đn các KTV ti các công ty
kimătoánăđc lp va và nh ti thành ph H ChíăMinhăthìăngi vităđưă
tng hp s liu kho sát thc t liênăquanăđn công vic tìm hiuăvƠăđánhă
giá h thng KSNB trong kim toán BCTC bngăphngăphápătínhătng, tính
t l phnătrm,ătínhătrungăbìnhăs hcăđnăgin.
 Thng kê kt qu ca các cuc kim soát chtălng hotăđng kim toán ti
các công ty kimătoánăđc lp do Hi kim toán viên hành ngh Vit Nam
(VACPA) phi hp vi B Tài chính tin hành trong nhngănmăva qua.
 Tng hp các tài liu hi tho và tpăchíăchuyênăngƠnhăđ rút ra nhng tn
ti ca vic tìm hiuăvƠăđánhăgiáăh thng KSNB trong kim toán BCTC ti
các công ty kimătoánăđc lp va và nh ti thành ph H Chí Minh và các
bài hc kinh nghim t các quc gia khác.
6. Tng quan v các nghiên cuătrc và nhngăđim mi caăđ tài
Khi nghiên cu v đ tƠiă“Gii pháp nâng cao hiu qu vic tìm hiu và đánh giá
h thng kim soát ni b trong kim toán báo cáo tài chính ti các công ty kim
toán đc lp va và nh ti thành ph H Chí Minh”ăngi vităcngăđng thi tìm

hiu, nghiên cuă vƠă đc mt s công trình nghiên cuă trcă đóă gmă cácă đ tài
nghiên cu khoa hc, các lunăvnătrongăvƠăngoƠiăncăcóăliênăquanăđnăđ tƠiănh:
“Nhng yu t quytăđnh s yu kém trong KSNB trên BCTC (Determinants of
weaknessăinăinternalăcontrolăoverăfinancialăreporting)”ăca Jeffrey Doyle, Weili Ge
4

và Sarah McVay (2006) vi ni dung nghiên cu ch yu: trình bày c th chi tit
s tácăđng ca tng yu t quytăđnhăđn s yu kém trong KSNB trên BCTC.
Lunăvnăthcăsăca tác gi Nguyn Th HoƠngăVơnă(2009):ă“Gii pháp hoàn
thin quy trình lp k hoch kim toán trong kim toán BCTC ti các công ty kim
toán VităNam”ăvƠălunăvnăthcăsăca tác gi TrngăTh YnăNhungă(2012)ă“Quyă
trình lp k hoch kim toán trong kim toán BCTC ti các công ty kimătoánăđangă
hotăđng  VităNamătrênăđa bàn thành ph H ChíăMinh”ăvi ni dung nghiên
cu ch yu: trình bày chi tit v quy trình lp k hoch kim toán trong kim toán
BCTCăvƠăđaăraăcácăgii pháp hoàn thin, trong quy trình này thì tìm hiu v h
thng KSNB ca khách hàng là mtăbc quan trng.
Khác vi các nghiên cuătrcăcóăliênăquanăđn tìm hiuăvƠăđánhăgiáăh thng
KSNB,ăngi vităđưătrìnhăbƠyăc th và chi tităhnăv cácăbc trong quy trình
tìm hiuăvƠăđánhăgiáăh thng KSNB trong kim toán BCTC; t kt qu kho sát
thc t đi viăcácăbc, các gii pháp thit thcăđưăđcăđaăraănhm nâng cao
hiu qu vic tìm hiuăvƠăđánhăgiáăh thng KSNB trong kim toán BCTC.
7. Kt cu caăđ tài
Ngoài phn M đu và Kt lun, Lunăvnăcóăba (3) chng:
Chngă1: Tng quan v doanh nghip va và nh và tìm hiuăvƠăđánhăgiáăh
thng kim soát ni b trong kim toán báo cáo tài chính.
Chngă2: Thc trng tìm hiu vƠăđánhăgiáăh thng kim soát ni b trong kim
toán báo cáo tài chính ti các công ty kimătoánăđc lp va và nh ti thành ph
H Chí Minh.
Chngă3: Gii pháp nâng cao hiu qu vic tìm hiuăvƠăđánhăgiáăh thng kim
soát ni b trong kim toán báo cáo tài chính ti các công ty kimătoánăđc lp va

và nh ti thành ph H Chí Minh.
Bên cnhăđó,ăLunăvnăcó chín (9) ph lcăđ minh ha chi tităhn.

5

Chng 1: TNGă QUANă Vă DOANHă NGHIPă VAă VẨă NHă VẨă TÌM
HIUă VẨă ỄNHă GIỄă Hă THNGă KIMă SOỄTă NIă Bă TRONGă KIMă
TOÁN BÁO CÁO TÀI CHÍNH
1.1. Tng quan v doanh nghip va và nh (DNVVN) và DN kim toán va và
nh
1.1.1. Tng quan v DNVVN
Hinănayăchaăcóămt khái nim chung v loi hình DNVVN mà tùy thucăđc
đim ca tng quc gia, tngăgiaiăđon phát trin kinh t đ đaăraănhngăquyăđnh
v DNVVN.ăKhiăđnhănghaăv DNVVN, các qucăgiaăthngăcnăc vào quy mô
v vn ca DN, s laoăđngăthng xuyên, tng doanh thu, tng tài sn ca DN…ă
Nhìn chung, mi quc gia s dng nhng tiêu thc hay có cách kt hp các tiêu
thcăkhácănhauăđ đaăraăđnhănghaăriêngăv DNVVN.
 Trên th gii
Theo cách hiuăthôngăthng, DNVVN là nhng DN có quy mô nh v mt vn,
laoăđng và doanh thu; cách phân loiăDNăcngăkhácănhauăgia các quc gia trên
th gii. Có quc gia phân loi thành bn (4) loiăDNănh:ăDNănh, DN va, DN
ln và DN cc ln. Có quc gia phân loiăDNăthƠnhănmăloiăDNănh:ăDNăsiêuă
nh, DN nh, DN va, DN ln và DN cc ln.
- Theo tiêu chí ca Ngân hàng th gii: DN siêu nh là DN có s lngălaoăđng
di mi (10) laoăđng, tng tài snădi mi ngàn (10.000) USD và tng
doanhăthuăhƠngănmădi mtătrmăngƠnă(100.000) USD; DN nh là DN có s
lngălaoăđng t mi (10) đnădi nmămi (50) laoăđng, tng tài sn và
tngădoanhăthuăhƠngănmădi ba (3) triu USD; DN va là DN có s lng lao
đng t nmămi (50) đnădi baătrm (300) laoăđng, tng tài sn và tng
doanhăthuăhƠngănmădiămiălmă(15) triu USD.

- Ti Trung Quc: Tiêu chun chung ca DNVVN là DN có s lngălaoăđng
di hai ngàn (2.000) ngi hay doanh thu hàng nm không quá baătrm (300)
triu Nhân dân t hay tng tài sn không quá bnătrm (400) triu Nhân dân t.
6

Tuyănhiên,ăđi vi mi ngành ngh c th khác nhau thì tiêu chí không hoàn
toàn ging nhau. Ví d:
Bng 1.1: TIÊU CHÍ PHÂN LOI DNVVN THEO TNG NGÀNH NGH TI
TRUNG QUC
Ngành ngh
Tiêu chí
năv tính
DN va
DN nh
Sn xut
S laoăđng
Ngi
300 ậ 2.000
< 300
Doanh thu
Triu Nhân dân t
30 ậ 300
< 30
Tng tài sn
Triu Nhân dân t
40 ậ 400
< 40
Xây dng
S laoăđng
Ngi

600 ậ 3.000
< 600
Doanh thu
Triu Nhân dân t
30 ậ 400
< 30
Tng tài sn
Triu Nhân dân t
40 ậ 400
< 40
Thngămi
(Bán buôn)
S laoăđng
Ngi
100 ậ 200
< 100
Doanh thu
Triu Nhân dân t
30 ậ 300
< 30
Tng tài sn
Triu Nhân dân t
1 ậ 5
< 1
Thngămi
(Bán l)
S laoăđng
Ngi
3.000 ậ 30.000
< 3.000

Doanh thu
Triu Nhân dân t
10 ậ 150
< 10
Vn chuyn
S laoăđng
Ngi
500 ậ 3.000
< 500
Doanh thu
Triu Nhân dân t
30 ậ 300
< 30
Nhà hàng và
khách sn
S laoăđng
Ngi
400 ậ 800
< 400
Doanh thu
Triu Nhân dân t
30 ậ 150
< 30
Ngun: The New Tentative Classification Standards on the SMEs, National Bureau
of Statistics of PRC (2003).
- TiăTháiăLan:ăTheoăquyăđnh ca B Công Nghipăđc ban hành vào ngày 11
thángă09ănmă2002,ătiêuăchíăđ phân loi DNVVN là s lngălaoăđng làm
7

vic toàn thi gian hay giá tr ca tài sn c đnh (không bao gm giá tr đt

đai).ăVíăd:
Bng 1.2: TIÊU CHÍ PHÂN LOI DNVVN THEO TNG NGÀNH NGH
TI THÁI LAN
Ngành ngh
Laoăđng (s ngi)
Tài sn c đnh (triu baht)
DN nh
DN va
DN nh
DN va
Sn xut
< = 50
51 ậ 200
< = 50
51 ậ 200
Dch v
< = 50
51 ậ 200
< = 50
51 ậ 200
Thngămi (bán buôn)
< = 25
26 ậ 50
< = 50
51 ậ 100
Thngămi (bán l)
< = 15
16 ậ 30
< = 30
31 ậ 60

Ngun:
Bên cnh các tiêu thcăđnhălngăđc các qucăgiaăxácăđnhănhătrên,ăcácăt
chc k toán và kim toán quc t cngăđaăraăcácătiêuăchun v DNVVN, c th:
- y ban quc t v chun mc kim toán và dch v đm bo (IAASB) vi mc
đíchă hng dn thc hin các chun mc kim toán tiă DNVVNă đưănêuă lênă
nhngăđcăđim caăDNVVNănhăsau:
 Phm vi hotăđng hp, ch kinh doanh mt s mt hàng nhtăđnh nên không
th chi phi th trng hàng hóa;
 Ch DNVVNăthng là mt hoc mt vài cá nhân;
 T chc b máy k toánăđnăgin (ch có mt hoc mt vài nhân viên).
- y ban chun mc k toán quc t (IASB)ăđưăđnhănghaăDNVVNălƠăDNămƠ:
 Không kinh doanh mt s ngành ngh sau: tín dng, ngân hàng, bo him,
môi gii chng khoán…
 Không có trách nhimă báoă cáoă choă côngă chúngă nhngă phi báo cáo cho
ngi s dng bên ngoài.
 Ti Vit Nam
Theo Ngh đnh s 56/2009/N-CPăđc Chính ph ban hành ngày 30 tháng 06
nmă2009,ăDNVVNăđcăđnhănghaălƠăcăs kinhădoanhăđưăđngăkỦăkinhădoanhă
theoăquyăđnh pháp lut,ăđc chia thành ba (3) cp: siêu nh, nh, va theo quy mô
8

tng ngun vn (tng ngun vnă tngă đngă tng tài snă đcă xácăđnh trong
bngăcơnăđi k toán ca DN) hoc s laoăđngăbìnhăquơnănm,ăc th nhăsau:
Bng 1.3: TIÊU CHÍ PHÂN LOI DNVVN THEO TNG NGÀNH NGH TI
VIT NAM
Ngành ngh
DN siêu
nh
DN nh
DN va

S lao
đng
(ngi)
Tng
ngun
vn (t
đng)
S lao
đng
(ngi)
Tng
ngun
vn (t
đng)
S lao
đng
(ngi)
Nông, lâm nghip và thy sn
< 10
< 20
>10-200
>20-100
>200-300
Công nghip và xây dng
< 10
< 20
>10-200
>20-100
>200-300
Thngămi, dch v

< 10
< 10
>10-50
>10-50
>50-100
nhănghaăv DNVVN theo Ngh đnhă56ăđc s dngăđ thc hin các bin
pháp,ăchngătrìnhătr giúp cho s phát trin ca các DNVVN.
1.1.2. Tng quan v DN kim toán va và nh
nhănghaăv DNVVN ca các quc gia trên th gii nói chung và Vit Nam nói
riêngăđc áp dng cho tt c các loiăhìnhăkinhădoanh.ăDoăđó,ăkhôngăcóănhng tiêu
chí riêng bităđ phân loi DNVVN cho DN kim toán.
 phân loi DN kim toán theo quy mô siêu nh, nh và va cn s dng các
tiêuăchíăchungănhăngun vn, s laoăđng, giá tr tài sn c đnh hay doanh thu
hƠngănm.ăTuyănhiên,ăkhiăápădngăcácătiêuăchíănƠyăđ phân loi thì phát sinh mt s
bt cp, chng hn: khi áp dng tiêu chí chung v ngun vn, DN kim toán va là
DN có mc vn trên mi (10) t đng, DN kim toán nh là DN có mc vnădi
mi (10) t đng;ăđiu này không phù hp vi thc t vì DN kim toán không cn
đuătăquáănhiu tài sn. Khi áp dng tiêu chí s laoăđngăbìnhăquơnănm,ăDN kim
toán va là DN có s laoăđng bình quân hàng nmălƠăt nmămiăđn mtătrm
(50 ậ 100) ngi, DN kim toán nh là DN có s laoăđngăbìnhăquơnăhƠngănmălƠă
t miăđnănmămi (10 ậ 50) ngi;ăđiuănƠyăcngăkhôngăphùăhp vi thc t,
9

vì DN kim toán là DN s dng ch yu cht xám nên s lngălaoăđng không cn
quá nhiuănhănhng DN sn xut.
Doăkhóăkhnătrongăvic s dngătiêuăchíăđ phân loi DN kim toán va và nh,
nên trong các báo cáo ca VACPA v tình hình hotăđng ca các DN kim toán
hƠngă nmă đ trình lên B TƠiăchínhă thìătiêuă chíăđ phân loi các DN kim toán
thng da vào s lngăKTVăvƠădoanhăthu.ăiuănƠyăđc minh ha qua bng
tng hp s liu t báo cáo tng kt hotăđngănmă2011ăvƠănmă2012ăca VACPA,

c th:
Bng 1.4: TNG HP S LIU BÁO CÁO TNG KT HOTăNGăNMă
2011,ăNMă2012ăCA VACPA

Nmă2011
Nmă2012
Ch tiêu
S
lng
công
ty
S
lng
KTV
Doanh thu
(triuăđng)
S
lng
công
ty
S
lng
KTV
Doanh thu
(triuăđng)
Nhóm công ty t mi (10) KTV tr lên, chi tit:
T haiămi (20) KTV
tr lên
13
583

2.422.552,00
15
676
2.731.069,92
T mi (10) đnădi
haiămi (20) KTV
30
374
534.858,00
27
352
548.128,40
Nhómăcôngătyădi mi (10) KTV, chi tit:
T by (7) đnădi
mi (10) KTV
16
125
109.199,00
21
170
192.229,20
Di by (7) KTV
81
320
254.110,00
83
351
317.636,10
Ngun: Báo cáo tng kt hotăđngănmă2011ăvƠănmă2012ăca các công ty kim
toán.

Qua bng tng hp s liu trên, nhn thy khong cách v s lng KTV và
doanh thu gia các nhóm công ty là rt ln,ăđc bit là các công ty kim toán thuc
10

nhóm công ty có s lng KTV t haiămi (20) ngi tr lên (E&Y, KPMG, PWC
và Deloitle).
Vì vy,ătheoăquanăđim caăngi vit,ăđ phân loi quy mô ca DN kim toán,
cn kt hpăcácătiêuăchíănhăsau:ăs lngăKTVăđangăhƠnhăngh và doanh thu.
Trong phn kho sát thc trngăđc trình bày tiăchngă2ăca lunăvn,ăngi
vităđưăda vào tiêu chí s lngăKTVăđưăđngăkỦăhƠnhăngh ti các DN kim toán
vƠădoanhăthuăhƠngănmăđ phân loi quy mô DN kimătoán.ăVìălỦădoăđiăngăKTVă
là tài sn quý giá nht và là yu t căbn nhtăđ to ra giá tr ca các DN kim
toán.ăTheoăđó,ăDNăkim toán va là DN có s lngăKTVăđưăđngăkỦăhƠnhăngh t
10ăngi tr lênă vƠădoanhă thuăhƠngă nmăđt khong10 t đngă đn 100 t đng
(ngoi tr E&Y, KPMG, PWC và Deloitle); DN kim toán nh là DN có s lng
KTVăđưăđngăkỦăhƠnhăngh diă10ăngiăvƠădoanhăthuăhƠngănmădi 10 t đng.
1.2. Tng quan v h thng KSNB
1.2.1. Khái nim KSNB
Nmă1992,ăy Ban thuc Hiăđng quc gia Hoa K v vic chng gian ln v
BCTCă(COSO)ăđưăphátăhƠnhăbáoăcáoădi tiêuăđ Kim soát ni b - Khuôn mu
hp nht. Báo cáo COSO 1992 đưăđc chp nhn rngărưiăvƠăđc s dng ph
bin trên toàn th gii, nóăđc công nhn là khuôn mu hƠngă đu cho vic xây
dng, vn hành, qunălỦăKSNBăvƠăđánhăgiáăs hu hiu ca KSNB.
Trong haiămiă(20) nmăquaăk t ngày khiăđu caăbáoăcáoăCOSOă1992ăđn
nay, môiătrng hotăđngăđưăcóănhng s thayăđiăđángăk, tr nên phc tpăhn,ă
s dng công ngh tiên tinăhnăvƠămangătínhăcht toàn cu;ăđng thi, các bên liên
quan có nhiu mi quanătơmăhn,ăh cn tìm kim s minh bch và s gii trình
nhiuăhnăv tính toàn vn ca h thng KSNB nhm h tr cho vic ra quytăđnh
kinh doanh và qun tr t chc;ăđiuăđóăcóănghaărng báo cáo COSO 1992 cn phi
đc cp nhtăđ phù hp vi xu th phát trin hin ti.

Doăđó,ăvƠoăthángă05ănmă2013ăCOSOăđưăphátăhƠnhăbáoăcáoădiătiêuăđ Kim
soát ni b - Khuôn mu hp nht. Khuôn mu 2013ăđc k vng là s giúp các t
chc thit k và thc hină KSNBătrc nhiu s thayăđiă trongămôiă trng hot
11

đng kinh doanh, m rng ng dng KSNB trong vic chú tâm vào mc tiêu hot
đng và mc tiêu v BCTC và làm sáng t nhng yêu cu cho vicăxácăđnh nhng
gì s cu thành nên mt h thng KSNB hu hiu.
Khuôn mu 2013 vn gi đcăđnhănghaăct lõi ca KSNB và gmăcóănm (5)
b phn cu thành ca KSNB, theo khuôn mu 2013,ăKSNBăđcăđnhănghaănhă
sau:
“KSNB là mt quá trình b chi phi bi ngi qun lý, Hi đng qun tr và các
nhân viên ca t chc, nó đc thit lp đ cung cp mt s đm bo hp lý nhm
đt đc các mc tiêu liên quan đn hot đng, BCTC và s tuân th.” (COSO,
2013)
nhănghaănƠyăphn ánh nhng khái nimăcăbn nhtăđnh,ătheoăđóăthìăKSNBă
là:
 Hng ti vică đtă đc các mc tiêu trong mt (1) hoc nhiu nhóm ậ
nhóm mc tiêu v hotăđng, nhóm mc tiêu v BCTC và nhóm mc tiêu v
s tuân th;
 Mt quá trình bao gm nhiu nhim v và nhiu hotăđng liên tc. KSNB
s hu hiu khi nó là mt (1) b phn không th tách ri ch không phi
chcănngăb sung cho các hotăđng ca t chc;
 B nhăhng biăconăngi ậ không ch đnăthun v chính sách, tin trình,
h thng và hình thc, mà còn v conăngi và nhng hành đng ca h có
mt  mi cpăđ trong mt t chc thì nhăhngăđn KSNB;
 Có th cung cp mt s đm bo hp lý ậ không phiălƠăđm bo tuytăđi,
điu này xut phát t nhng hn ch tim tàng trong quá trình xây dng và
vn hành h thng KSNB;
 Có th thích ngăđi viăcăcu t chc ca DN ậ linh hot trong vic áp

dng cho toàn b DN hay cho mt công ty con c th,ăđnăv hotăđng hay
quá trình kinh doanh.


12

1.2.2. Các b phn cu thành h thng KSNB
Mc dù có s khác bităđángăk v t chc h thng KSNB gia các t chc do
ph thuc vào nhiu yu t khácănhauănhăquyămô,ătínhăcht hotăđng, mc tiêu…ă
ca tngăni,ăth nhngăbt k h thng KSNB nƠoăcngăphi bao gm nhng b
phnăcăbn. Theo khuôn mu 2013, h thng KSNB bao gm nm (5) b phnăcă
bn có mi liên h cht ch viănhau,ăđiu này cn thit cho vicăđtăđc các mc
tiêu ca t chc, s phân chia h thng kimăsoátăthƠnhănm (5) b phn là mt
cách xây dng thit thc.
Các mc tiêu ca t chc và các b phn cu thành ca h thng KSNB có mi
liên h cht ch vi nhau, nhìn vào hình v biu hin mi quan h gia các loi mc
tiêuădi đơyăcóăth thyăđc rng: Theo hàng ngang, mi b phnăđu cn thit
cho vicăđtăđc c ba (3) nhóm mc tiêu. Mi ct, tc mi mc tiêu ch đtăđc
thôngăquaănm (5) b phn hp thành KSNB, c nm (5) b phn hp thành KSNB
đu hu ích và quan trng trong vic giúp cho t chcăđtăđc mt (1) trong ba (3)
nhóm mc tiêuătrên.ăKSNBăliênăquanăđn tng b phn, tng hotăđng ca t chc
và toàn b t chc nói chung.
Hình 1.1: CÁC B PHN CU THÀNH H THNG KSNB

Môi trng kim soát
ánh giá ri ro
Hot đng kim soát
Thông tin & Truyn thông
Giám sát
Hot đng
BCTC
Tuân th
H
o

t
đ

n
g
H
o

t
đ


n
g
B

p
h

n
B

p
h

n
13

Các b phn caăKSNBăđc trình bày c th nhăsau:
1.2.2.1. Môiătrng kim soát
Là nn tng ý thc,ălƠăvnăhóaăca t chc, phn ánh sc thái chung ca mtăđnă
v và chi phi ý thc kim soát ca miăthƠnhăviênătrongăđnăv.ăMôiătrng kim
soát là nn tng cho bn (4) b phn còn li ca h thng KSNB, môi trng kim
soát bao gm các yu t sau: truynăđt thông tin và yêu cu thc thi tính chính trc
và các giá tr đoăđc; cam ktănngălc; s tham gia ca Ban Qun tr; trit lý và
phongăcáchăđiu hành caăBanăGiámăđc;ăcăcu t chc; phân công quyn hn và
trách nhim; các chính sách và thông l v nhân s.
1.2.2.2. Quyătrìnhăđánhăgiáări ro caăđnăv
Nhà qun lý cnăđánhăgiáăvƠăphơnătíchănhng nhân t nhăhng to nên ri ro
làm cho nhng mc tiêu caăđnăv khôngă đtăđc.ăng thi, các nhà qun lý
cngăphi kimăsoátăđ ti thiu hóa nhng tn tht do các ri ro gây nên.
ánhăgiáări ro là công vic mà nhà qun lý da trên mcătiêuăđưăxácăđnh ca

đnăv đ nhn dng và phân tích ri ro, t đóămi có th qun tr đc ri ro. Ri
ro phiăđcăđánhăgiáăvƠ qun lý xuyên sutătrongăđnăv nhmăxácăđnh và giám
sát nhng s kin mà có kh nngăđeăda vic hoàn thành s mng và các mc tiêu
caăđnăv.ăi vi mi riăroăđcăxácăđnh, nhà qun lý phi quytăđnh xem nên
chp nhn riăro,ăngnănga, gim nh riăroăđn mc có th chp nhnăđc hoc
có th chuyn hoc chia s riăroăđn mt công ty bo him hoc công ty tái bo
him.
1.2.2.3. Hotăđng kim soát
Hotăđng kim soát là nhng chính sách và các th tcăđ đm boăcácăđnh
hng ca Ban Giámăđcăđc thc hinăvƠăđm boăcácăhƠnhăđng cn thităđc
tin hành nhm kim soát riăroăvƠăđtăđc các mc tiêu caăđnăv. Các hotăđng
kim soát xy ra xuyên sut c đnăv,  mi cp bc và trong tt c các b phn.
Hotăđng kim soát có nhiu loiăvƠăđc áp dng ti nhiu mcăđ khác nhau,
nhng hotăđng kim soát ch yu gm có: kim soát quá trình x lý thông tin,
kim soát vt cht, phân chia trách nhim và soát xét li vic thc hin.
14

1.2.2.4. Thông tin và truyn thông
Thôngătină đc thu thp và truynăđtă đn các b phn,ă cáănhơnă trongăđnăv
di các hình thc và thi gian thích hp,ăđm bo miăngiătrongăđnăv có th
thc hinăđc nhim v ca mình. Truyn thông là s cung cp thông tin bên trong
đnăv và vi bên ngoài. S traoăđi thông tin hu hiuăđòiăhi phi din ra theo
nhiuăhng: t cp trên xung cpădi, t cpădi lên cp trên và các cp ngang
hàng vi nhau, mi cá nhân cn hiu vai trò ca mình trong h thng KSNB cngă
nhăhotăđng caăcáănhơnătácăđngăđn h thngănhăth nào; ngoƠiăraăcng cn có
s traoăđi thông tin hu hiu viăcácăđiătngăbênăngoƠiănhăkháchăhƠng,ănhƠă
cung cp, c đôngăvƠăcăquanăthu. Thông tin và truyn thông to ra các báo cáo,
chaăđng các thông tin cn thit cho vic qun lý và kimăsoátăđnăv. Nh có h
thng thông tin liên lc chính xác, trung thc và các hotăđng truyn thông kp thi
mƠăcácăthƠnhăviênătrongăđnăv nm bt,ătraoăđi, x lý, qun lý và kim soát các

hotăđng ca DN đc hiu qu.
1.2.2.5. Giám sát
LƠăquáătrìnhăngi qunălỦăđánhăgiáăchtălng hot đng ca h thng KSNB,
nhmăxácăđnh h thng KSNB có vnăhƠnhăđúngătheoăthit k và cn phiăđiu
chnh gì cho phù hp vi tình hình ca tngăgiaiăđon. Giám sát giúp cho h thng
KSNB duy trì tính hu hiu qua các thi k. Có hai (2) loi giám sát: giám sát
thngăxuyênăvƠăgiámăsátăđnh k.
1.2.3. Nhng hn ch tim tàng ca h thng KSNB
Mcădùăđuătărt nhiu trong thit k và vn hành h thngănhngămi t chc
vn không th có mt h thng KSNB hoàn toàn hu hiu, tính hu hiu ca h
thng KSNB ph thuc vào nhân t ch yuălƠăconăngi,ăcóănghaălƠăph thuc vào
nngălc làm vicăvƠătínhăđángătinăcy ca lcălng nhân s.ăDoăđóăngayăc khi có
th xây dngăđc mt h thng hoàn ho v cu trúc thì h thng KSNB cngăch
có th hn ch tiăđaănhng sai phm.ăiu này xut phát t nhng hn ch sau:
 Nhng hn ch xuát phát t conăngiănhăs vô ý, bt cn,ăđng trí, hiu sai
ch dn ca cpătrên,ăđánhăgiáăsaiătínhăcht và mc tiêu công vic…
15

 S thôngăđngăđ đánhăla, ln tránh ca các nhân viên vi nhau hay vi các
b phnăbênăngoƠiăđnăv;
 Hotă đng kimă soátă thng nhm vào các nghip v thng xuyên phát
sinh và ít chú trngăđn các nghip v btăthng,ădoă đóănhng sai phm
trong các nghip v nƠyăthng b b qua;
 Yêu cuăthng xuyên và trên ht caăngi qun lý là chi phí b ra cho hot
đng kim soát phi nh hnăgiáătr thit hiăc tính do sai sót hay gian ln
gây ra;
 Các cá nhân có trách nhimăđưălm dng quyn hnăđ nhm phc v cho
muăđ caăchínhăcáănhơnăđó;
 iu kin hotăđng caăđnăv thayăđi nên dn ti nhng th tc kim soát
không còn phù hp.

Chính vì nhng hn ch nêu trên là nguyên nhân làm cho h thng KSNB không
th đm bo tuytăđi mà ch có th đm bo hp lý trong vicăđtăđc các mc
tiêu caăđnăv đ ra; đng thi,ăcácăKTVăcngăkhôngăth đtăđc tt c các bng
chng mà h cn t vic kim tra h thng KSNB.
1.3. Tng quan v tìm hiuăvƠăđánhăgiáăh thng KSNB trong kim toán BCTC
1.3.1. Lc s quá trình tìm hiuăvƠăđánhăgiáă h thng KSNB trong kim
toán BCTC
Kim toán là mt hotăđngăđưăcóăt rtălơuăđi, t thi Trung C; kim toán
đc thc hinăđ thm tra tính chính xác ca các thông tin tài chính, trong giai
đon này ch yu là s phát trin ca kim toán tuân th do các KTV ca Nhà nc.
Sau này, vi s raăđi ca th trng chng khoán và công ty c phn,ăcngănhădoă
s m rng quy mô caăcácăDNăđưădnăđn s tách ri gia quyn s hu ca các
c đôngăvƠăchcănngăđiu hành ca các nhà qun lý. T đóăxut hin nhu cu kim
tra ca ch s huăđ chng li s gian ln ca các nhà qunălỦăvƠăngi làm công,
vìălỦădoăđóăkimătoánăđc lpăđưăraăđi vào th k 18ăđ đápăng cho nhu cu này.
năđu th k 20, nn kinh t th gii phát trin ngày càng mnh m vi s xut
hin ca hàng triuănhƠăđuătăchng khoán, thì lúc này kimătoánăđc lp BCTC t
16

mcăđíchăphátăhin sai phmăđưăchuyn sang mcăđíchămi là nhn xét v mcăđ
trung thc và hp lý ca các BCTC, kt qu kim toán ch yu phc v cho các bên
th baăđ giúp h đánhăgiáăv đ tin cy caăBCTC.ă đtăđc mcăđíchănƠy,ă
thông qua quá trình nghiên cu và hotăđng thc tin, các t chc ngh nghip, các
t chc kimătoánăđc lpăvƠăKTVăđưăhìnhăthƠnhănênănhngăphngăthc kim tra
mi;ăđóălƠăvic xây dng và phát trin ca k thut ly mu, vnăđ đánhăgiáăh
thng KSNB và hình thành k thut kim toán bng máy tính; c th:
 K thut ly mu kimătoánăđc chp nhn áp dng vào khongăđu th k
20, khi quy mô ca các DN ngày càng m rng. K thut này giúp cho các
KTV la chn và kim tra mt s nghip v thay vì phi kim tra toàn b;
nh đóătit kimăđc thi gian và công sc, tuy nhiên các KTV phiăđm

bo hpălỦălƠăkhôngăđ các sai lchăvt quá mc trng yu.
 Vicăđánhăgiáăh thng KSNB caăđnăv btăđuăđc quan tâm t quá trình
tíchălyăkinhănghim khi áp dng k thut ly mu caăKTV.ăánhăgiáăh
thng KSNB là mtăđiu kin quan trngăđ s dng tt k thut ly mu,
nh s đánhăgiáănƠyămƠăKTVăcóăth xácăđnhăđc ni dung, lch trình và
phm vi ca nhng th tc kim toán. i vi nhng hotăđng có KSNB
vng mnhăthìăđ tin cy ca thông tin s cao, vì th chun mc kim toán
choăphépăKTVăđc gim thiu vic kim tra chi tit nhng khon mc hay
nhng nghip v có liên quan; còn ngc li khi KSNB yu kém, KTV cn
phiăgiaătngăvic kim tra chi tit.
 ng thi, do khoa hc k thut ngày càng phát trin nên s lngăcácăđnă
v ng dng công ngh thông tin trong qun lý ngày càng nhiu.ăDoăđó,ăKTVă
phi tip cn và tìm hiu h thng KSNBătrongă môiătrng tin hc, KTV
phi nghiên cuăđ áp dng các k thut kim toán phù hp viămôiătrng
này.
Bc sang th k 21, vai trò ca kimătoánăngƠyăcƠngătngălênădoătin trình toàn
cu hóa nn kinh t th gii,ăđc bit là th trng tài chính. S phát trin ca lc
lngăcácănhƠăđuătăquc t vt ra khi biên gii ca các quc gia đưălƠmătngă