CẤU TRÚC SỞ HỮU VÀ CHÍNH SÁCH CỔ TỨC BẰNG CHỨNG TẠI CÁC CÔNG TY NIÊM YẾT TRÊN THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN VIỆT NAM LUẬN VĂN THẠC SĨ.PDF

B GIÁOăDCăVÀăÀOăTO
TRNGăI HC KINH T TP. H CHệăMINH





HUNH TH XUỂN TIểN



CUăTRÚCăS HUăVÀăCHệNHăSÁCHăC TC
BNG CHNG TIăCÁCăCỌNGăTYăNIểMăYTăTRểNă
TH TRNG CHNGăKHOÁN VIT NAM

LUNăVNăTHCăSăKINHăT












Tp. H ChíăMinhăậ Nmă2013

B GIÁOăDCăVÀăÀOăTO
TRNGăI HC KINH T TP. H CHệăMINH





HUNH TH XUỂNăTIểN

CUăTRÚCăS HUăVÀăCHệNHăSÁCHăC TC
BNG CHNG TIăCÁCăCỌNGăTYăNIểMăYTăTRểNă
TH TRNG CHNGăKHOÁNăVIT NAM




ChuyênăngƠnh :ăTƠiăchínhăậ ngơnăhƠng
Mƣăs : 60340201




LUNăVNăTHCăSăKINHăT




NGIăHNG DN KHOA HC
PGS.TS. PHAN TH BệCHăNGUYT





Tp. H ChíăMinhăậ Nmă2013

i

LIăCAMăOAN
Tôi xin cam đoan lun vn ắCUăTRÚCăS HUăVÀăCHệNHăSÁCHăC
TC - BNG CHNG TIă CÁCă CỌNGă TYă NIểMă YTă TRểNă TH
TRNG CHNGă KHOÁNă VIT NAM” lƠ công trình nghiên cu ca riêng
tôi. Các s liu trong đ tƠi nƠy đc thu thp vƠ s dng mt cách trung thc. Kt
qu nghiên cu đc trình bƠy trong lun vn nƠy không sao chép ca bt c lun
vn nƠo vƠ cng cha đc trình bƠy hay công b  bt c công trình nghiên cu
nƠo khác trc đơy.
TP.HCM, tháng 10 - 2013
Tác gi


Hunh Th Xuơn Tiên

ii

MC LC

TRANG PH BÌA
LI CAM OAN i
MC LC ii
DANH MC CÁC T VIT TT iv
DANH MC CÁC BNG v
DANH MC CÁC BIU  vi
CHNG 1 GII THIU 1
1.1 LỦ do chn đ tƠi 1
1.2 Tng quan bƠi nghiên cu 2
1.3 Mc tiêu nghiên cu 2
1.4 i tng vƠ phm vi nghiên cu 2

1.4.1 i tng nghiên cu 2
1.4.2 Phm vi nghiên cu 3
1.5 B cc ca lun vn 3
CHNG 2 TNG QUAN CÁC NGHIểN CU TRC ỂY 4
2.1 Mt s nghiên cu v chính sách c tc vƠ cu trúc s hu 4
2.2 Các bin la chn vƠ mi quan h vi chính sách c tc theo kt qu ca các
nghiên cu trc đơy 6
2.2.1 Chính sách c tc vƠ cu trúc s hu 6
2.2.2 Chính sách c tc vƠ t sut sinh li trc thu (ROA) 8
2.2.3 Chính sách c tc vƠ quy mô công ty (SIZE) 8
2.2.4 Chính sách c tc vƠ các c hi đu t sinh li (INV) 9
2.2.5 Chính sách c tc vƠ đ lch chun li nhun c phiu hƠng tháng (RISK) 9
2.2.6 Chính sách c tc vƠ t l n (DEBT) 10
Kt lun chng 2 10
CHNG 3 PHNG PHÁP NGHIểN CU 11
3.1 Gii thiu 11
3.2 Phng pháp nghiên cu vƠ mô hình nghiên cu 11
iii

3.2.1 Phng pháp nghiên cu 11
3.2.2 Mô hình nghiên cu: 17
3.3 Mô t chi tit các bin vƠ phng pháp đo lng các bin la chn nghiên cu18
3.3.1 Bin ph thuc 18
3.3.2 Bin đc lp 18
3.4 D liu nghiên cu 21
3.5 Gi thit nghiên cu 21
Kt lun chng 3 21
CHNG 4 KT QU NGHIểN CU 23
4.1 Gii thiu 23
4.2 Thng kê mô t các bin: 23

4.3 Thng kê mô t các bin cu trúc s hu 25
4.4 Thng kê t l chi tr c tc 26
4.5 Phơn tích s tng quan gia các bin 27
4.6 Kt qu phng trình hi quy 28
4.6.1 Phơn tích hi quy ban đu: 28
4.6.3 M rng thêm bin c đông nhƠ nc (STATE). 37
4.6.4 M rng thêm bin c đông nc ngoƠi (FOREIGN) 39
4.6.5 Kt hp thêm hai bin c đông nhƠ nc (STATE) vƠ bin c đông nc
ngoƠi (FOREIGN) vƠo mô hình hi quy 41
Kt lun chng 4: 46
CHNG 5 KT LUN 49
5.1 Kt lun 49
5.2 Hn ch vƠ hng nghiên cu tip theo 50
TÀI LIU THAM KHO
BNG D LIU NGHIểN CU



iv

DANH MCăCÁCăCH VIT TT

ASE: S giao dch chng khoán Amma
OLS: Phng pháp bình phng nh nht
TTCK: Th trng chng khoán
ROA: T sut sinh li trc thu
v

DANH MCăCÁCăBNG

Bng 4.1: Nhng đc đim ca 141 công ty Vit Nam 2009 ậ 2012 23
Bng 4.2 : Cu trúc s hu ca 141 công ty Vit Nam niêm yt t 2009 - 2012. 25
Bng 4.3 Kt qu s tng quan gia các bin 27
Bng 4.4: Bng đánh giá s phù hp ca mô hình. 28
Bng 4.5: Kt qu tác đng biên ca bin ROA. 30
Bng 4.6: Kt qu tác đng biên ca bin DEBT. 30
Bng 4.7: Kt qu tác đng biên ca bin INV. 31
Bng 4.8: Kt qu tác đng biên ca bin SIZE. 32
Bng 4.9: Kt qu tác đng biên ca bin RISK. 33
Bng 4.10: Kt qu tác đng biên ca bin STATE. 33
Bng 4.11: Kt qu tác đng biên ca bin FOREIGN. 34
Bng 4.12: Kt qu phơn tích hi quy sau khi thêm bin c đông khác 36
Bng 4.13: Kt qu phơn tích hi quy sau khi thêm bin c đông nhƠ nc 38
Bng 4.14: Kt qu phơn tích hi quy sau khi thêm bin c đông nc ngoƠi 40
Bng 4.15: Kt qu phơn tích hi quy sau khi thêm bin c đông nhƠ nc vƠ bin
c đông nc ngoƠi 42

vi

DANH MCăCÁCăBIUă

Biu đ 4.1: Thng kê t l chi tr c tc 26




1

CHNGă1
GII THIU
1.1 Lýădoăchnăđ tƠi
C tc (dividend) lƠ phn li nhun sau thu ca công ty đc dùng đ chi tr
cho các c đông ca công ty hay cng chính lƠ ch s hu ca công ty. Trong khi
đó chính sách c tc (dividend policy) lƠ chính sách n đnh t l chi tr c tc cho
c đông vƠ li nhun gi li đ tái đu t. LƠ mt trong ba chính sách tƠi chính quan
trng ca doanh nghip nó kt hp c hai quyt đnh đu t vƠ quyt đnh tƠi tr.
Có rt nhiu yu t nh hng đn chính sách c tc ca doanh nghip: yu t
pháp lỦ; chính sách thu ca chính ph; các yu t th trng nh: lƣi sut, lm
phát…; giai đon phát trin ca doanh nghip; các d án đu t; c hi tng trng;
kh nng tip cn vn vay… Tuy nhiên có mt yu t không kém phn quan trng
trong vic quyt đnh chính sách c tc ca doanh nghip đó chính lƠ yu t c
đông.
C đông ca công ty bao gm nhiu loi: nhƠ đu t ngn hn, nhƠ đu t dƠi
hn; nhƠ đu t cá nhơn, nhƠ đu t t chc; nhƠ đu t trong nc, nhƠ đu t nc
ngoƠi… Mi loi nhƠ đu t khi đu t vƠo 1 doanh nghip đu có mc k vng
vƠo chính sách c tc khác nhau. Vì vy cu trúc s hu cng quyt đnh nh hng
đn chính sách c tc ca công ty.
T khi gia nhp T chc Thng mi Th gii đn nay, nc ta đƣ đy mnh
quá trình m ca nn kinh t, đy mnh thu hút đu t nc ngoƠi, cho phép nhƠ
đu t nc ngoƠi tham gia góp vn, mua c phn cng nh tham gia qun lỦ điu
hƠnh doanh nghip vi mt t l nht đnh. Cùng vi đó lƠ quá trình đy nhanh tin
đ c phn hóa các doanh nghip nhƠ nc đƣ lƠm cho cu trúc s hu trong các
doanh nghip Vit Nam thay đi đáng k qua tng nm.
Chính vì vy đ tìm hiu xem cu trúc s hu có nh hng th nƠo đn chính
sách c tc ca các doanh nghip Vit Nam tôi đƣ chn đ tƠi: CUăTRÚCăS
HUă VÀă CHệNHă SÁCHă C TC: BNG CHNG TI CÁCă CỌNGă TYă
NIểMăYTăTRểNăTH TRNG CHNGăKHOÁNăVIT NAM đ thc hin.
2

Nghiên cu đc thc hin trên các công ty niêm yt trên th trng chng khoán
Vit Nam giai đon t nm 2009 ậ 2012.
1.2 TngăquanăbƠiănghiênăcu
BƠi nghiên cu tp trung xem xét s thay đi trong cu trúc s hu nh hng
đn chính sách c tc ca các công ty niêm yt trên th trng chng khoán Vit
Nam trong giai đon t nm 2009-2012. Dùng phng pháp thng kê mô t, Hi
quy Tobit vi công c h tr STATA đ tìm ra mi quan h gia cu trúc s hu vƠ
chính sách c tc ca các công ty  Vit Nam. NgoƠi ra bƠi nghiên cu ca đa vƠo
xem xét mi quan h gia chính sách c tc vi các bin kim soát nh: t sut sinh
li trc thu, t l n trên tng tƠi sn, t l vn hóa trên tng tƠi sn, quy mô các
công ty, đ lch chun li nhun c phiu hƠng tháng, ngƠnh ngh kinh doanh. T
các kt qu đó có th áp dng cho vic qun lỦ doanh nghip vƠ la chn c phiu
đu t.
1.3 Mcătiêuănghiênăcu
(1) Xem xét mi quan h gia cu trúc s hu vƠ chính sách c tc ca các
công ty niêm yt trên th trng chng khoán Vit Nam trong giai đon t nm
2009 đn nm 2012.
(2) Xác đnh tác đng ca cu trúc s hu vƠ các nhơn t ni ti đi vi chính
sách c tc ca các công ty niêm yt trên TTCK Vit Nam trong giai đon t nm
2009 đn nm 2012.
(3) Cung cp thêm mt nghiên cu thc nghim v mi quan h gia chính
sách c tc vƠ cu trúc s hu ca các công ty niêm yt trên th trng chng khoán
Vit Nam đ lƠm c s cho các nghiên cu tip theo.
1.4 iătngăvƠăphmăviănghiênăcu
1.4.1 iătngănghiênăcu
i tng nghiên cu lƠ chính sách c tc ca các công ty niêm yt trên th
trng chng khoán Vit Nam vi bin đi din lƠ t l c tc chi tr ca các các

công ty vƠ bin cu trúc s hu ca các công ty niêm yt, bin kim soát, vƠ bin
ngƠnh ngh.
3



1.4.2ăPhmăviănghiênăcu
Lun vn nghiên cu trên c s d liu ca các công ty niêm yt trên th
trng chng khoán Vit Nam trong giai đon t nm 2009 đn nm 2012. Thi
gian tin hƠnh nghiên cu t tháng 03/2013 đn tháng 09/2013.
1.5 B cc ca lunăvn
NgoƠi li cam đoan, các danh mc vƠ ph lc, lun vn gm 5 chng vi kt
cu nh sau:
Chng 1: Gii thiu lý do chn đ tài, tng quan bài nghiên cu, câu hi và
mc tiêu nghiên cu, đi tng và phm vi nghiên cu.
Chng 2: Tng quan nhng nghiên cu trc đây v mi quan h ca chính
sách c tc và cu trúc s hu trên th gii.
Chng 3: Trình bày phng pháp và mô hình nghiên cu, mô t các bin và
cách đo lng, d liu và gi thit nghiên cu.
Chng 4: Kt qu nghiên cu mô hình dùng đ kim đnh mi quan h gia
cu trúc s hu và chính sách c tc ca các công ty niêm yt trên th trng
chng khoán Vit Nam.
Chng 5: Kt lun, hn ch và hng nghiên cu tip theo.

4



CHNGă2
TNG QUANăCÁCăNGHIểNăCUăTRCăỂY

2.1 Mt s nghiênăcu v chínhăsáchăc tcăvƠăcuătrúcăs hu
- Gang Wei et al (2003) BƠi nghiên cu s dng mu lƠ 3.994 quan sát ca
các công ty niêm yt trên th trng chng khoán Trung Quc đc thng kê trong
giai đon t 1995 - 2001. BƠi nghiên cu cho thy có mt mi tng quan gia cu
trúc s hu vi chính sách c tc, trong đó s hu nhƠ nc có mi tng quan
cùng chiu khá cht vi c tc bng tin mt, còn s hu đi chúng có mi tng
quan cùng chiu cht ch vi c tc bng c phiu. c bit, bƠi nghiên cu cho
thy mi quan h gia chính sách c tc vƠ cu trúc s hu lƠ phi tuyn tính. S
hu nhƠ nc cƠng cao, c tc tin mt cƠng cao. S hu đi chúng cƠng cao, c tc
c phiu cƠng cao. T đó rút ra kt lun rng các nhƠ qun lỦ ca các công ty niêm
yt Trung Quc đƣ đáp ng cho các s thích khác nhau ca các c đông khác nhau.
Gang Wei at al cng tìm thy bng chng v nh hng ca quy mô doanh nghip
đn chính sách c tc tin mt, trong đó các công ty ln thì thích tr c tc bng
tin mt hn. Quy mô ca công ty cƠng ln thì chính sách chi tr c tc cƠng thiên
v xu hng tr tin mt, vic chi tr c tc bng c phiu không đc a chung 
các công ty nƠy, trong khi các công ty nh thì ngc li. Mt yu t khác có nh
hng đn c tc lƠ n ca công ty, bƠi nghiên cu cho thy n có nh hng ln
đn c tc bng tin mt. Công ty vi các c hi đu t tt hn thì ít tr c tc bng

tin mt mƠ a thích vic chi tr c tc bng c phiu. Các công ty nhiu li nhun
thích tr c tc bng c tin mt vƠ c phiu. Thi gian niêm yt cƠng lơu thì xác
sut đ c đông đc nhn c tc bng tin mt cƠng thp hn.
- Luciana Mancinelli
a
& Aydin Ozkan
b

(2010) BƠi nghiên cu nƠy điu tra
thc nghim mi quan h gia chính sách c tc vƠ cu trúc s hu ca ca các
công ty, s dng mu lƠ 139 công ty niêm yt  ụ. Kt qu hi qui Tobit ch ra rng
có tác đng ngc chiu gia quyn biu quyt ca c đông ln nht công ty vi
các khon thanh toán c tc. Theo kt qu nƠy, quyn giám sát ca c đông ln
5



khác (tr c đông ln nht) lƠ rt hn ch.  mt khía cnh nƠo đó, phát hin nƠy có
th đc gii thích lƠ do tác đng tha thun ca c đông v chính sách c tc ca
công ty. Kt qu nghiên cu cng cho thy t l n trên tng tƠi sn có mi quan h
ngc chiu cht ch vi chính sách c tc, ngha lƠ t l n ca công ty cƠng cao
thì t l chi tr c tc ca công ty cƠng thp.
- Nathasa Mazna Ramli (2010) điu tra s tác đng ca cu trúc s hu đn
chính sách c tc ca công ty bng cách s dng mu lƠ 245 các công ty Malaysia
đc niêm yt t nm 2002 đn nm 2006. Kt qu nghiên cu cho thy c đông
ln nht có tác đng cùng chiu vi chính sách c tc vƠ c đông ln có t l s
hu trên 5% cng có tác đng cùng chiu vi chính sách c tc, trong khi c đông
ln th hai thì không có tác đng đn vic chi tr c tc ca công ty. NgoƠi ra, bƠi
nghiên cu cng cho thy các yu t t sut sinh li trc thu vƠ quy mô công ty
có mi quan h cùng chiu vi chính sách c tc, còn các yu t nh t l n trên

tng tƠi sn vƠ đ lch chun li nhun c phiu hƠng tháng có mi quan h ngc
chiu khá cht vi chính sách c tc.
- Lina Warrad et al (2012) nghiên cu mi quan h ca cu trúc s hu vƠ
chính sách c tc cho các công ty công nghip niêm yt trên S giao dch chng
khoán Amman trong giai đon t nm 2005 đn nm 2007. Kt qu hi quy đa bin
theo OLS cho thy có mi quan h cùng chiu khá cht gia c đông nc ngoƠi vƠ
c đông nhƠ nc vi t l chi tr c tc khi đo lng bng Tobin's Q. NgoƠi ra, khi
đo lng bng ch s ROA (thay cho Tobin's Q) thì kt qu hi quy đa bin OLS
vn cho thy mi quan h cùng chiu khá cht ch ca c đông nc ngoƠi vi t l
chi tr c tc nhng bin c đông nhƠ nc không còn Ủ ngha thng kê. Thêm vƠo
kt qu hi quy cng cho thy đc mi tng quan dng ca quy mô công ty vi
t l chi tr c tc vƠ t l n có mi quan h ngc chiu vi t l chi tr c tc.
- Yordying Thanatawee (2013) nghiên cu mi quan h gia cu trúc s
hu vƠ chính sách c tc  Thái Lan vi mu gm 1927 quan sát trong giai đon t
2002- 2010. Kt qu nghiên cu cho thy trong s các bin kim soát thì li nhun,
quy mô doanh nghip, vƠ t l li nhun gi li trên giá tr s sách có mi quan h
6



cùng chiu đi vi quyt đnh ca mt công ty trong vic chi tr c tc. Vn đ 
đơy chính lƠ quyt đnh xem có nên chi tr c tc vƠ mc chi tr c tc lƠ bao
nhiêu. Khi li nhun tng lên thì các công ty có xu hng chi tr c tc nhiu hn
nhng h cng cơn nhc đn vic phơn chia li nhun nh th nƠo lƠ hp lỦ. C hi
phát trin công ty có mi quan h cùng chiu đi vi chính sách c tc còn đòn by
tƠi chính có quan h ngc chiu vi chính sách c tc, tc lƠ công ty s dng n
cƠng nhiu thì mc chi tr c tc cƠng thp. BƠi nghiên cu cho thy t sut sinh li
trc thu có mi quan h cùng chiu cht ch vi chính sách c tc. V cu trúc s
hu, c đông ln nht vƠ các c đông ln lƠ t chc có mi quan h cùng chiu vi
chính sách c tc, c đông cá nhơn trong nc vƠ nc ngoƠi có mi quan h ngc

chiu vi chính sách c tc
- Mahmoud Al-Nawaiseh (2013) nghiên cu nhm xác đnh xem cu trúc s
hu có liên quan đn chính sách c tc  các công ty công nghip niêm yt trên S
giao dch chng khoán Amman (ASE). Mu nghiên cu bao gm sáu mi hai công
ty công nghip đc niêm yt trên ASE t nm 2000 đn nm 2006. Kt qu cho
thy rng s phơn tán quyn s hu đc đo lng bng logarit t nhiên ca s c
đông (STOCK) dng nh không có mi quan h vi chính sách c tc ti Jordan
vì nó không có Ủ ngha thng kê trong c hai phơn tích Tobit vƠ phng pháp bình
phng bé nht (OLS). T l nm gi bi c đông ni b (INSD) có tác đng
ngc chiu đn mc chi tr c tc. Các s hu khác, s hu gia đình tác đng
ngc chiu nhng không đáng k trong khi c đông lƠ t chc có nh hng cùng
chiu khá ln đn chính sách c tc. Cu trúc s hu đa dng có tác đng ngc
chiu đáng k đi vi chính sách c tc, còn s hu nc ngoƠi có tác đng cùng
chiu nhng không đáng k.
2.2 Cácăbin la chnăvƠămi quan h viăchínhăsáchăc tc theo kt qu ca
cácănghiênăcuătrcăđơy
2.2.1 Chínhăsáchăc tcăvƠăcuătrúcăs hu
Jensen et al (1992) vƠ Short et al (2002) đƣ chng minh rng vic thanh
toán c tc lƠ theo hng ngc vi quyn s hu ni b, nguyên do lƠ không cn
7



thit phi chi tr c tc cao đ gim bt chi phí đi din khi c đông cng đng thi
lƠ nhƠ qun lỦ.
Theo Gang Wei et al (2003) thì có mt mi tng quan cùng chiu cht ch
gia s hu nhƠ nc vƠ c tc bng tin mt, vƠ mi tng quan cùng chiu cht
ch gia s hu đi chúng vƠ c tc bng c phiu. c bit, bƠi nghiên cu cho
thy mi quan h gia chính sách c tc vƠ cu trúc s hu lƠ phi tuyn tính.
Nathasa Mazna Ramli (2010) li cho thy có mi quan h cùng chiu vƠ

đáng k ca các c đông ln nht đi vi t l chi tr c tc. Trái vi quan đim cho
rng c đông ln nht có th chim đot tƠi sn ca công ty, nghiên cu quan sát
thy rng các công ty có mc s hu ca c đông ln nht cao có mc chi tr c tc
cao hn. S hin din ca c đông ln nht th hai cng có không tác đng đáng k
đn vic chi tr c tc ca công ty. Nhng c đông ln th 2 có t l s hu ln hn
5% có tác đng cùng chiu vƠ đáng k vi t l chi tr c tc. Nghiên cu cng cho
thy rng s hin din ca các c đông ln khác s khuyn khích c đông ln nht
chi tr c tc cao hn.
Mt nghiên cu sau đó ca Lina Warrad et al (2012) thì cho thy có mi
quan h cùng chiu khá cht gia c đông nc ngoƠi vƠ c đông nhƠ nc vi t
l chi tr c tc khi đo lng bng Tobin's Q. NgoƠi ra, khi đo lng bng ch s
ROA (thay cho Tobin's Q) thì kt qu hi quy đa bin OLS vn cho thy mi quan
h cùng chiu khá cht ch ca c đông nc ngoƠi vi t l chi tr c tc nhng
bin c đông nhƠ nc không còn Ủ ngha thng kê.
Trong mt nghiên cu khác ca MatthiasăSmităvƠăHenkăvonăEijeă(2009) thì
không có bin s hu nƠo có nh hng đáng k đn vic chi tr c tc, quyt đnh
tr c tc tin mt không b nh hng bi mc đ s hu ca các c đông ln ti
các công ty  c.
T các nghiên cu trên có th thy đc, tùy theo đc đim ca tng quc
gia mƠ vic phơn chia cu trúc s hu lƠ khác nhau, tuy nhiên  hu ht các nc thì
cu trúc s hu có nh hng rt ln đn chính sách c tc. Do vy, trong bƠi
8



nghiên cu nƠy tác gi tp trung đi vƠo nghiên cu mi quan h gia cu trúc s
hu vƠ chính sách c tc ca các công ty niêm yt trên TTCK Vit Nam.
2.2.2 Chínhăsáchăc tcăvƠăt sut sinh liătrc thu (ROA)
Gang Wei et al (2003) cho rng các công ty có t sut li nhun cao a
thích chi tr c tc bng tin mt vƠ c phiu. Theo mt nghiên cu khác ca

Mahmoud Al-Nawaiseh (2013) thì có mi quan h cùng chiu cht ch gia li
nhun vƠ chính sách c tc, điu nƠy có ngha lƠ các công ty có li nhun cƠng cao
thì có mc chi tr c tc cƠng cao.
Bên cnh đó, Yordying Thanatawee (2013) khi nghiên cu v chính sách
c tc vƠ cu trúc s hu  Thái Lan thì li thu đc kt qu lƠ li nhun vƠ t l li
nhun gi li trên giá tr s sách có mi quan h cùng chiu đi vi quyt đnh chi
tr c tc ca mt công ty. Quyt đnh nƠy bao gm vic liu có nên chi tr c tc
hay không vƠ mc chi tr c tc bao nhiêu lƠ hp lỦ.
Nh vy, t sut sinh li lƠ mt yu t có nh hng đáng k đn chính sách
c tc ca mt công ty. Vic kim tra mi quan h gia chính sách c tc vƠ t sut
sinh li ca các công ty niêm yt trên TTCK Vit Nam s cho thy chính sách c
tc ca các công ty nƠy có mi quan h tích cc vi ROA nh các nghiên cu trc
đó trên th gii hay không.
2.2.3 Chính sáchăc tcăvƠăquyămôăcôngătyă(SIZE)
Anupam Mehta (2012) nghiên cu thc nghim các yu t quan trng nh
hng đn quyt đnh thanh toán c tc ca các doanh nghip UAE. Kt qu cho
thy rng có mi quan h cùng chiu gia t l chi tr c tc vƠ quy mô ca doanh
nghip, ngha lƠ các công ty có quy mô cƠng ln thì t l chi tr c tc cƠng cao.
Mt nghiên cu khác trên TTCK Amman ca Dr. Faris Nasif AL- Shubiri
(2011) cng chng minh đc có mi quan h cùng chiu đáng k gia quy mô
công ty vƠ chính sách c tc, điu nƠy có ngha lƠ các công ty ln có đ kh nng
đ chi tr c tc cao hn so vi các công ty nh.
Sasan Mehrani, Mohammad Moradi and Hoda Eskandar (2011) cng
cho ra mt kt qu tng t khi thy rng quy mô công ty có mi quan h cùng
9



chiu vi chính sách chi tr c tc. Có ngha lƠ các công ty có quy mô cƠng ln thì
chi tr c tc cƠng cao vƠ ngc li.

Kt qu ca các nghiên cu trên đƣ chng t đc mi quan h khá cht ch
gia quy mô công ty vƠ chính sách chi tr c tc. Tác gi tin hƠnh nghiên cu mi
quan h gia chính sách c tc vi quy mô ca các công ty niêm yt trên th trng
chng khoán Vit Nam đ có đc nhn đnh rõ hn v vn đ nƠy ti Vit Nam.
2.2.4 Chínhăsáchăc tcăvƠăcácăcăhiăđuătăsinhăli (INV)
Theo Mondher Kouki (2009) thì các công ty vi các c hi đu t tt hn
có nhiu kh nng tr c tc thp hn vƠ các công ty có đòn by cao có xu hng
chi tr c tc thp hn. iu nƠy có th đc hiu lƠ các công ty u tiên dùng li
nhun đ tái đu t hn lƠ chi tr c tc.
Naceur et al. (2006) ch ra rng giá tr th trng ca vn ch s hu trên giá
tr s sách ca vn ch s hu lƠ mt đi din ca các c hi đu t, không nh
hng đn s thanh toán tr c tc  Tunisia.
Mt nghiên cu khác  Trung Quc ca tác gi Gang Wei et al (2003) li
cho thy rng công ty vi các c hi đu t tt hn thì ít tr c tc bng tin mt mƠ
a thích tr c tc bng c phiu.
Vì vy  bƠi nghiên cu nƠy tác gi s kim tra li mi quan h gia chính
sách c tc vƠ các c hi đu t sinh li có tn ti  các công ty niêm yt trên
TTCK Vit Nam hay không.
2.2.5 Chínhăsáchăc tcăvƠăđ lch chun li nhun c phiuăhƠngăthángă
(RISK)
Theo Nathasa Mazna Ramli (2010) nghiên cu chính sách c tc ca 245
công ty niêm yt  Malaysia t nm 2002 đn nm 2006 bng cách s dng phng
pháp hi quy Tobit (Random effects) cho thy ri ro đc tính lƠ đ lch chun li
nhun c phiu hƠng tháng. Kt qu cho thy có mi quan h ngc chiu cht ch
gia mc đ ri ro ca công ty vƠ t l chi tr c tc.
Mi quan h nƠy cng s đc tác gi đa vƠo kim đnh cho các công ty
niêm yt trên TTCK Vit Nam.
10

2.2.6 Chínhăsáchăc tcăvƠăt l n (DEBT)
Bng phng pháp bình phng bé nht (OLS) KaniaăvƠăBaconă(2005) đƣ
tìm thy mt mi quan h cùng chiu gia t l n trên tng tƠi sn vi t l chi tr
c tc ca hn 10.000 quan sát. iu nƠy cho thy tm quan trng ca t l chi tr
c tc nh mt thit b truyn tín hiu cho các c đông nên các công ty sn sƠng
tng n đ chi tr c tc.
Tuy nhiên trong các nghiên cu khác ca Nathasa Mazna Ramli (2010),
Yordying Thanatawee (2013) vƠ Mahmoud Al-Nawaiseh (2013) li cho thy có
mi quan h đáng k vƠ ngc chiu gia đòn by vƠ chính sách c tc có ngha lƠ
các công ty có t l n cao có xu hng không tr c tc hoc chi tr ít hn.
Nh vy, có th thy t l n trên tng tƠi sn lƠ mt yu t quan trng tác
đng đn chính sách c tc ca các công ty  nhiu nc trên th gii.  TTCK
Vit Nam, mi quan h gia chính sách c tc vƠ t l n din ra theo hng nƠo s
đc tác gi lƠm rõ trong bƠi nghiên cu nƠy.
Kt lunăchngă2
Trong chng 2, tác gi đa ra các kt qu nghiên cu có liên quan v nh
hng ca cu trúc s hu đn chính sách c tc đƣ đc công b trên th gii. Tuy
nhiên, tùy theo điu kin ca nn kinh t, xƣ hi ca tng nc mƠ các kt qu
nghiên cu có s khác bit vi nhau. Mi quan h gia chính sách c tc vƠ các yu
t tác đng có th lƠ quan h cùng chiu hoc ngc chiu nhng cng có th không
có s tác đng. Bên cnh cu trúc s hu, chính sách c tc còn chu s tác đng
ca mt s bin kim soát khác nh: t sut sinh li trc thu, t l n trên tng tƠi
sn, quy mô công ty, t l li nhun gi li,…

11



CHNGă3
PHNGăPHÁPăNGHIểNăCU
3.1 Gii thiu
Chng nƠy s trình bƠy phng pháp vƠ mô hình nghiên cu bao gm nhng ni
dung sau:
(1) Phng pháp vƠ mô hình nghiên cu
(2) Mô t các bin
(3) D liu nghiên cu
(4) Gi thit nghiên cu
3.2 PhngăphápănghiênăcuăvƠămôăhìnhănghiênăcu
3.2.1 Phngăphápănghiênăcu
Da theo bƠi nghiên cu "Ownership Structure and Dividend Policy: Evidence
from Malaysian Companies" ca Nathasa Mazna Ramli. BƠi nghiên cu s dng
phng pháp thng kê mô t vƠ c lng Maximum likelihood cho mô hình hi
quy Tobit đ phơn tích mi quan h ca cu trúc s hu vƠ chính sách c tc ca
các công ty niêm yt trên th trng chng khoán Vit Nam.
Mô hình hi quy bin ph thuc t l chi tr c tc theo các bin đc lp cu
trúc s hu, bin kim soát vƠ bin ngƠnh ngh. Bin kim soát bao gm t sut
sinh li trc thu, t l n trên tng tƠi sn, t l vn hóa th trng trên tng tƠi
sn, quy mô công ty, đ lch ca bin đng giá chng khoán theo tng tháng. Bin
t sut sinh li trc thu (ROA), t l n trên tng tƠi sn (DEBT) đa vƠo trong
bƠi nghiên cu đ phơn tích nhng thun li vƠ ri ro mƠ công ty phi đi mt nh
hng đn chính sách c tc ca công ty nên đc thêm vƠo phng trình (I).
Yu t quy mô (SIZE) đc đa vƠo phng trình vì quy mô ca công ty nh
hng đn chính sách c tc. Mt công ty qua 4 giai đon phát trin lƠ: khi s,
tng trng, sung mƣn vƠ suy thoái. Tùy công ty  giai đon nƠo có th la chn

cho mình chính sách c tc thích hp. D dƠng thy đc nhng công ty trong giai
đon khi s vƠ tng trng thì u tiên dùng li nhun đ tái đu t, các công ty
12



trong giai đon phát trin n đnh s u tiên phơn phi li nhun nhiu hn cho c
đông.
T l vn hóa th trng trên tng tƠi sn (INV) lƠ bin đc lp đc hiu lƠ
các c hi đu t ca các công ty niêm yt trên th trng chng khoán Vit Nam
dùng đ đo lng tác đng ca các c hi đu t ca công ty đn chính sách chi tr
c tc.
 lch chun ca li nhun giá chng khoán theo tng tháng (RISK) đc
đa vƠo mô hình. Vic đa bin kim soát nƠy vƠo mô hình có th đc gii thích
nh lƠ nhơn t nh hng đn chính sách c tc.Theo nghiên cu Nathasa Mazna
Ramli (2010), bin đ lch chun ca li nhun giá chng khoán hƠng tháng có mi
quan h ngc chiu vi chính sách c tc.
Yu t ngƠnh ngh ( INDUSTRY ậ effects) đc đa vƠo mô hình nghiên cu
đ xem s khác bit trong các yu t ngƠnh ngh nh hng đn t l chi tr c tc
hay không.
Sau đó, t l chi tr c tc đc hi quy theo tt c các bin kim soát s dng
d liu bng cho mô hình hi quy các yu t ngu nhiên ca Tobit đc th hin 
phng trình nh sau:

Trong đó:
o DIVE
it
: t l chi tr c tc ca các công ty niêm yt t nm 2009 đn nm
2012 ca bƠi nghiên cu.
o ROA

it
: t sut sinh li trc thu các công ty niêm yt t nm 2009 đn
nm 2012 trong bƠi nghiên cu.
o SIZE
it
: quy mô ca các công ty niêm yt t nm 2009 đn nm 2012 trong
bƠi nghiên cu đc tính logorit t nhiên ca tng tƠi sn.
o INV
it
: t l vn hóa th trng trên tng tƠi sn các công ty trong bƠi nghiên
cu.
13



o DEBT
it
: t l n ca các công ty niêm yt t nm 2009 đn nm 2012 trong
bƠi nghiên cu.
o RISK
it
: đ lch chun li nhun c phiu hƠng tháng ca công ty trong bƠi
nghiên cu.
o INDUSTRY
it
: bin gi, có giá tr = 1 cho các ngƠnh nghiên cu, giá tr = 0
cho các trng hp còn li.
Nh đƣ đ cp  trên, cu trúc s hu chi phi đn chính sách c tc, trong đó
tùy theo đc đim tng nn kinh t, vn hóa, ca tng nc mƠ cu trúc s hu có
mi quan h cùng chiu hoc ngc chiu. Cu trúc s hu ca các công ty cng

đc phơn chia tùy theo quan đim ca tng nhƠ nghiên cu. Theo nghiên cu ca
Gang Wei et al (2003), Weiguo Zhang, Jason Ze Zhong Xiao (2003) v th trng
Trung Quc thì cu trúc s hu đc phơn thƠnh s hu nhƠ nc vƠ s hu đi
chúng, trong đó cu trúc s hu có nh hng rt ln đn chính sách c tc ca các
công ty niêm yt, tuy nhiên mi quan h li không ging nhau đi vi tng loi c
đông s hu nh s hu nhƠ nc yêu thích c tc tin mt trong khi s hu đi
chúng thì ngc li. Nathasa Mazna Ramli (2010) khi nghiên cu v các công ty
niêm yt trên th trng Malaysia li phơn chia theo c cu c đông ln nht, c
đông ln th hai, c đông ln có t l s hu trên 5%, sau đó xem xét s nh
hng ca tng loi c đông đi vi chính sách c tc ca các công ty vƠ kt qu
cho thy cu trúc s hu có tác đng ln đn chính sách c tc. Khi tác gi tin
hƠnh nghiên cu th trng chng khoán Vit Nam thì nhn thy cu trúc s hu
ca các công ty niêm yt đc chia thƠnh ba loi lƠ: s hu nhƠ nc, s hu nc
ngoƠi vƠ s hu khác (t chc vƠ cá nhơn trong nc). Do vy,  đơy ta tin hƠnh
nghiên cu nh hng ca tng loi c đông s hu đn chính sách c tc vƠ nh
hng ca cu trúc s hu chung đn chính sách c tc.  kim đnh nh hng
ca tng loi c đông s hu vƠ cu trúc s hu đn chính sách c tc tác gi s
dng các mô hình hi quy sau:
- Môăhìnhăhiăquyă1: kim đnh tác đng ca c đông khác đi vi chính
sách c tc:
14




Trong đó:
o DIVE
it
: t l chi tr c tc ca các công ty niêm yt t nm 2009 đn nm
2012.

o OTHER
it
: c đông khác (cá nhơn vƠ t chc trong nc) ca các công ty
niêm yt t nm 2009 đn nm 2012.
o DIVE
it
: t l chi tr c tc ca các công ty niêm yt t nm 2009 đn nm
2012 ca bƠi nghiên cu.
o ROA
it
: t sut sinh li trc thu các công ty niêm yt t nm 2009 đn
nm 2012 trong bƠi nghiên cu.
o SIZE
it
: quy mô ca các công ty niêm yt t nm 2009 đn nm 2012 trong
bƠi nghiên cu đc tính logorit t nhiên ca tng tƠi sn.
o INV
it
: t l vn hóa th trng trên tng tƠi sn các công ty trong bƠi nghiên
cu.
o DEBT
it
: t l n ca các công ty niêm yt t nm 2009 đn nm 2012 trong
bƠi nghiên cu.
o RISK
it
: đ lch chun li nhun c phiu hƠng tháng ca công ty trong bƠi
nghiên cu.
o INDUSTRY
it

: bin gi, có giá tr = 1 cho các ngƠnh nghiên cu, giá tr = 0
cho các trng hp còn li.
Gi thit 1: Bin c đông khác có mi quan h cùng chiu đn chính sách c tc.
- Môăhìnhăhi quy 2: kim đnh tác đng ca s hu nhƠ nc đi vi chính
sách c tc:

Trong đó:
15



o DIVE
it
: t l chi tr c tc ca các công ty niêm yt t nm 2009 đn nm
2012.
o STATE
it
: c đông nhƠ nc ca các công ty niêm yt t nm 2009 đn nm
2012.
o ROA
it
: t sut sinh li trc thu các công ty niêm yt t nm 2009 đn
nm 2012 trong bƠi nghiên cu.
o SIZE
it
: quy mô ca các công ty niêm yt t nm 2009 đn nm 2012 trong
bƠi nghiên cu đc tính logorit t nhiên ca tng tƠi sn.
o INV
it
: t l vn hóa th trng trên tng tƠi sn các công ty trong bƠi nghiên

cu.
o DEBT
it
: t l n ca các công ty niêm yt t nm 2009 đn nm 2012 trong
bƠi nghiên cu.
o RISK
it
: đ lch chun li nhun c phiu hƠng tháng ca công ty trong bƠi
nghiên cu.
o INDUSTRY
it
: bin gi, có giá tr = 1 cho các ngƠnh nghiên cu, giá tr = 0
cho các trng hp còn li.
Gi thit 2: Bin c đông nhƠ nc có mi tng quan cùng chiu đn chính sách
c tc.
- Môă hìnhă hi quy 3:kim đnh tác đng ca s hu nc ngoƠi đi vi
chính sách c tc:

Trong đó:
o DIVE
it
: t l chi tr c tc ca các công ty niêm yt t nm 2009 đn nm
2012.
o FOREIGN
it
: c đông nc ngoƠi ca các công ty niêm yt t nm 2009 đn
nm 2012.
o ROA
it
: t sut sinh li trc thu các công ty niêm yt t nm 2009 đn

nm 2012 trong bƠi nghiên cu.
16



o SIZE
it
: quy mô ca các công ty niêm yt t nm 2009 đn nm 2012 trong
bƠi nghiên cu đc tính logorit t nhiên ca tng tƠi sn.
o INV
it
: t l vn hóa th trng trên tng tƠi sn các công ty trong bƠi nghiên
cu.
o DEBT
it
: t l n ca các công ty niêm yt t nm 2009 đn nm 2012 trong
bƠi nghiên cu.
o RISK
it
: đ lch chun li nhun c phiu hƠng tháng ca công ty trong bƠi
nghiên cu.
o INDUSTRY
it
: bin gi, có giá tr = 1 cho các ngƠnh nghiên cu, giá tr = 0
cho các trng hp còn li.
Gi thit 3: Bin c đông nc ngoƠi có mi quan h ngc chiu vi chính sách c
tc.
- Môăhìnhăhi quy 4: kim đnh tác đng ca cu trúc s hu đi vi chính
sách c tc:

Trong đó:
o DIVE
it
: t l chi tr c tc ca các công ty niêm yt t nm 2009 đn nm
2012.
o OTHER
it
: c đông khác (cá nhơn vƠ t chc trong nc) ca các công ty
niêm yt t nm 2009 đn nm 2012.
o STATE
it
: c đông nhƠ nc ca các công ty niêm yt t nm 2009 đn nm
2012.
o FOREIGN
it
: c đông nc ngoƠi ca các công ty niêm yt t nm 2009 đn
nm 2012.
o ROA
it
: t sut sinh li trc thu các công ty niêm yt t nm 2009 đn
nm 2012 trong bƠi nghiên cu.
o SIZE
it
: quy mô ca các công ty niêm yt t nm 2009 đn nm 2012 trong
bƠi nghiên cu đc tính logorit t nhiên ca tng tƠi sn.
17



o INV

it
: t l vn hóa th trng trên tng tƠi sn các công ty trong bƠi nghiên
cu.
o DEBT
it
: t l n ca các công ty niêm yt t nm 2009 đn nm 2012 trong
bƠi nghiên cu.
o RISK
it
: đ lch chun li nhun c phiu hƠng tháng ca công ty.
o INDUSTRY
it
: bin gi, có giá tr = 1 cho các ngƠnh nghiên cu, giá tr = 0
cho các trng hp còn li.
Gi thit 4: Bin cu trúc s hu có mi quan h cùng chiu vi chính sách c tc.
3.2.2 Môăhìnhănghiênăcu:

Trong đó:
o DIVE
it
: t l chi tr c tc ca các công ty niêm yt t nm 2009 đn nm
2012.
o

o 1 9 : đo lng đ nhy cm ca các bin đn t l chi tr c tc
o OTHER
it
: c đông khác (cá nhơn vƠ t chc trong nc) ca các công ty
niêm yt t nm 2009 đn nm 2012.
o STATE

it
: c đông nhƠ nc ca các công ty niêm yt t nm 2009 đn nm
2012.
o FOREIGN
it
: c đông nc ngoƠi ca các công ty niêm yt t nm 2009 đn
nm 2012.
o ROA
it
: t sut sinh li trc thu các công ty niêm yt t nm 2009 đn
2012 trong bƠi nghiên cu.
o SIZE
it
: quy mô ca các công ty niêm yt t nm 2009 đn 2012 trong bƠi
nghiên cu đc tính logorit t nhiên ca tng tƠi sn.