Luận văn thạc sĩ Nâng cao hiệu quả quản trị rủi ro thanh khoản tại các Ngân hàng thương mại cổ phần trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP. H CHÍ MINH




T
T
R
R


N
N


T
T
H
H




T
T
H
H
A

A
N
N
H
H


N
N
G
G
A
A






NÂNG CAO HIU QU QUN TR RI RO
THANH KHON TI CÁC NGÂN HÀNG
THNG MI C PHN TRÊN A BÀN
THÀNH PH H CHÍ MINH


LUN VN THC S KINH T


CHUYÊN NGÀNH: KINH T TÀI CHÍNH – NGÂN HÀNG
MÃ S: 60.31.12

NGI HNG DN: PGS.TS. NGUYN VN S






TP.H CHÍ MINH – NM 2012






.



DANH MC BNG BIU

Bng 2.1 T l tng trng tín dng nm 2010 so vi 2009 ca 26 NHTMCP  TP.HCM.
37
Bng 2.2 Vn điu l và h s CAR ca 26 NHTMCP trên đa bàn TP.HCM
(thi đim 31/12/2011) 40
Bng 2.3: H s an toàn vn h thng các TCTD ti Vit Nam và mt s quc gia trên th
gii 42
Bng 2.4: H s H1 và H2 ca các NHTMCP trên đa bàn TP.HCM (thi đim
31/12/2009; 31/12/2010, 31/12/2011) 45

Bng 2.5 Tin gi khách hàng; tin gi & vay t TCTD khác; cho vay khách hàng, s
dng vn khác ca NHTM có ch tiêu H1 & H2 cao nht nm 2011 46
Bng 2.6 Ch s trng thái tin mt (thi đim 31/12/2011). 48
Bng 2.7 Ch s nng lc cho vay (thi đim 31/12/2010; 31/12/2011). 50
Bng 2.8 Ch s H5 d n/tin gi khách hàng (thi đim 31/12/2011) 52
Bng 2.9 Ch s d n/tin gi khách hàng trung bình giai đon 2008 -2011 52
Bng 2.10 T l LDR ca mt s nc châu Á (%) 53
Bng 2.11. H s H6 (thi đim 31/12/2009; 31/12/2010, 31/12/2011) 54
Bng 2.12 H s H7 (thi đim 31/12/2009; 31/12/2010, 31/12/2011) 56
Bng 2.13 H s H8 (thi đim 31/12/2009; 31/12/2010, 31/12/2011) 58
Bng 2.14 Thc trng n xu ca các NHTM trên đa bàn thành ph H Chí Minh giai
đon 2001 - 2010. (n v: t đng) 65

1
.



LI M U

1. Lý do nghiên cu:
Thanh khon và qun tr ri ro thanh khon là yu t quyt đnh s an toàn trong
hot đng ca bt k NHTM nào. Trong th gii ngày nay, nhiu ngân hàng đang phi
đi mt vi tình trng cng thng thanh khon, khi mà s cnh tranh khc lit v thu
hút tin gi buc các ngân hàng phi tìm kim các ngun tài tr khác. Kh nng thanh
khon không hp lý là du hiu đu tiên ca tình trng bt n v tài chính. Cùng vi s
phát trin ca th trng tài chính, c hi và ri ro trong qun tr thanh khon ca các
NHTM cng gia tng tng ng. iu này cho thy tm quan trng ca vic k hoch
đc nhu cu thanh khon bng các phng pháp mang tính n đnh và chi phí thp đ
tài tr cho hot đng ca các NHTM trong th gii cnh tranh ngày càng gia tng.

Thành ph H Chí Minh (TP.HCM) có s lng NHTMCP ln nht và quy mô
hot đng tín dng ln nht, cnh tranh sôi đng nht trong c nc. Trong xu hng
nâng cao kh nng cnh tranh, m ca hi nhp vi th trng dch v ngân hàng trong
khu vc và quc t, các NHTMCP thc hin nhiu gii pháp nâng cao hiu qu qun
tr ri ro thanh khon, điu hành hot đng tín dng, thông qua đó góp phn thúc đy
tng trng kinh t ti TP.HCM và khu vc lân cn, góp phn phát trin bn vng
chính các NHTMCP.
Tuy nhiên công tác qun tr ri ro thanh khon ca các NHTMCP trên đa bàn
TP.HCM đang gp không ít khó khn và đang đt ra mt s vn đ cn nghiên cu
gii quyt, đc bit là cn tìm ra gii pháp đ nâng cao hiu qu qun tr ri ro thanh
khon. Cn phi làm th nào đ ti đa hóa li nhun mà vn đm bo đc s tng
trng v quy mô và kim soát đc ri ro thanh khon đang là s quan tâm ln ca
các nhà qun tr điu hành ngân hàng.
Vi xu th hi nhp ngày càng sâu rng vào nn kinh t khu vc và th gii, cùng
vi nhng gì đã din ra trên th trng tin t Vit Nam nhng t nm 2009 đn nm
2011 cho thy vn đ thanh khon và qun tr ri ro thanh khon ca các NHTM có ý
ngha cp bách c v lý lun và thc tin. Trên c s vn dng nhng lý thuyt vào
điu kin Vit Nam, lun vn này bàn v “ NÂNG CAO HIU QU QUN TR RI

2
.


RO THANH KHON TI CÁC NGÂN HÀNG THNG MI C PHN TRÊN
A BÀN THÀNH PH H CHÍ MINH”.
2. Mc tiêu nghiên cu
Mc tiêu nghiên cu ca đ tài nhm hng ti gii quyt 2 ni dung: (1) ánh
giá thc trng qun tr ri ro thanh khon ti các NHTMCP trên đa bàn TP. HCM; (2)
Xác đnh nhng thành tu, nhng hn ch và nguyên nhân hn ch hiu qu qun tr
ri ro thanh khon ti các NHTMCP trên đa bàn TP. HCM; trên c s đó đ xut gii

pháp và khuyn ngh nhm nâng cao hiu qu qun tr ri ro thanh khon đm bo an
toàn hot đng ca các NHTMCP trên đa bàn TP. HCM trên c s áp dng tiêu chun
Basel.
3. i tng và phm vi nghiên cu
i tng nghiên cu: Lun vn tp trung vào nghiên cu ri ro thanh khon và
qun tr ri ro thanh khon ti các NHTMCP trên đa bàn TP.HCM; nhng tn ti, hn
ch và mt s bin pháp đ nâng cao hiu qu qun tr ri ro thanh khon ti các
NHTMCP trên đa bàn TP.HCM.
Phm vi nghiên cu: n cui nm 2011, có 33 NHTMCP đã hot đng trên đa
bàn TP.HCM, trong đó có 7 ngân hàng nh Gia nh, Nam Á, Tiên Phong, Vit Á,
ông Nam Á, i Tín, Vit Nam Thng Tín cha có báo cáo tài chính 2011. Nhìn
chung, các ngân hàng này có quy mô không ln, không có s khác bit đáng k nào so
vi các ngân hàng còn li, và hot đng ca NHTM này không tác đng nhiu đn
toàn b hot đng ca các NHTMVN do vy không nh hng đn kt qu phân tích.
 tài s kho sát 26/33 NHTMCP trên đa bàn TP. HCM, không xét ngân hàng liên
doanh và chi nhánh ngân hàng nc ngoài.
4. Tính thc tin ca đ tài
Thông thng các nhà qun tr điu hành NHTM da trên các ch tiêu kinh t v
mô ch yu đ đa ra chin lc qun tr ri ro thanh khon ca ngân hàng mình. Các
ch tiêu ch yu đó là lm phát, tng trng kinh t, mc bi chi ngân sách, đu t ca
ngân sách do Quc hi thông qua. Ngoài ra, qun tr ri ro còn da trên các ch tiêu
khác nh: tng trng tín dng ca toàn ngành ngân hàng, đnh hng điu hành t giá,
điu hành chính sách tin t tht cht hay ni lng, thâm ht cán cân thng mi, ca
các c quan khác nhau công b hay d báo ca các t chc. Song đi vi nhng nn

3
.


kinh t vn đang trong quá trình chuyn đi, mi gia nhp T chc Thng mi Th

gii nh Vit Nam, thì nhng din bin kinh t v mô trong sut thi gian qua t nm
2007 -2008 và do lm phát gia tng cùng vi chính sách tht cht tin t ca NHNN
bt buc các ngân hàng bc vào cuc đua lãi sut làm lãi sut liên tc tng cao và
điu này đã đy các NHTMCP Vit Nam vào cuc khng hong thanh khon.
iu này gây tác đng kéo dài đn 2009 – 2011 đó là tình trng các NHTM nói
chung và NHTMCP trên đa bàn TP.HCM nói riêng khng hong thanh khon trm
trng và đã bc l rõ nét. iu này xut phát t s yu kém trong công tác đ phòng
ri ro ca các NHTM, đc bit là hn ch ch quan trong qun tr ri ro thanh khon
ca các NHTMVN. Qua vic nghiên cu v hot đng ca các NHTMCP trên đa
TP.HCM, hc viên mong mun giúp các ngân hàng có nhn thc đúng đn v mi liên
h gia công tác Qun lý TSN – TSC đ phòng chng ri ro, trong đó đc bit là ri ro
thanh khon, góp phn khc phc yu kém và nâng cao nng lc cnh tranh ca
NHTM Vit Nam.
5. D liu và phng pháp nghiên cu
5.1 D liu
Nghiên cu s dng d liu đc thu thp t các báo cáo tài chính hng nm, các
báo cáo thng niên ca 27 NHTMCP trên đa TP.HCM trong thi gian t nm 2008 -
2011. Tính đn ngày 31/12/2011, h thng NHTMCP trên đa TP.HCM gm có 34
NHTM, vì vy vic ly mu t 28 NHTM ( chim t l 82%) có th xem là mang tính
đi din cho tng th NHTMCP trên đa TP.HCM. Ngoài ra đ tài s dng các phng
pháp mô t - gii thích, so sánh - đi chiu, phân tích - tng hp, thng kê mô t, kim
đnh gi thit
5.1 Mô hình nghiên cu

Da trên báo cáo thc nghim ca Even Gate, Til Shuermann, Philip E. Strahan
(2006), đã kho sát 100 ngân hàng ln nht ti M, t nm 1990 -2002, vi mc đích
xem xét tác đng ca các ch s thanh khon đ đa ra phng pháp qun tr ri ro
thanh khon ti ngân hàng. Hc viên da vào mô hình nghiên cu này làm c s đ
đánh giá và so sánh các ch s thanh khon trung bình ca các NHTMCP trên đa bàn
TP.HCM.

4
.



6. Khó khn ca đ tài
S quan sát t 2008 -2011 trong thi gian ngn. Tuy nhiên trong giai đon này s
liu 28 NHTMCP trên đa TP.HCM hu nh công b đy đ trên các Website nên hc
viên d thu thp s liu. Dù vy, vn bt cp v tính công b thông tin  các báo cáo
tài chính (mi ngân hàng công b khác nhau và không đng nht) nên s liu mang
tính tng đi.
Do hu ht các NHTM Vit Nam nói chung và NHTMCP trên đa TP.HCM nói
riêng đu cha có s quan tâm đúng mc đn vic Qun lý TSN – TSC đ tránh ri ro
thanh khon nên các mô hình qun lý hoc không đc xây dng, hoc ch đc xây
dng mt cách khái quát nên Hc viên không th nêu chi tit mô hình tham kho, đánh
giá chi tit nhng mô hình đã đc áp dng.
7. Nhng kt qu đt đc ca đ tài
Mt là, phân tích ni dung c bn ca qun tr ri ro trong kinh doanh ngân hàng
và qun tr ri ro thanh khon. Hai là, đánh giá tính thanh khon và qun tr ri ro
thanh khon, tìm ra nhng hn ch, tn ti và mt s bin pháp nhm hoàn thin hot
đng này trong thi gian đn  các NHTMCP trên đa TP.HCM.
8. Kt cu đ tài
 tài đc chia làm 3 chng :
Chng 1 : C s lý lun v ri ro thanh khon và qun tr ri ro thanh khon.
Chng 2 : Qun tr ri ro thanh khon trong các NHTMCP trên đa TP.HCM.
Chng 3 : Gii pháp nâng cao hiu qu qun tr ri ro thanh khon trong các
NHTMCP trên đa TP.HCM.

.


MC LC

CHNG 1 : C S LÝ LUN V RI RO THANH KHON VÀ QUN TR
RI RO THANH KHON 1
1.1 C s lý lun v ri ro thanh khon trong hot đng kinh doanh ngân hàng 1
1.1.1 Khái nim v ri ro 1
1.1.2 Ri ro trong kinh doanh ngân hàng 1
1.1.3 Ri ro thanh khon 2
1.1.3.1 Nguyên nhân dn đn ri ro thanh khon 2
1.1.3.2 nh hng ca ri ro đn hot đng kinh doanh ca ngân hàng 3
1.2 Qun tr ri ro thanh khon ca NHTM 4
1.2.1 Ni dung qun tr ri ro thanh khon ca NHTM 4
1.2.2 Chin lc qun tr thanh khon 5
1.2.2.1 ng li chung v qun tr thanh khon 5
1.2.2.2 Các chin lc qun tr thanh khon 6
1.2.3 Các phng pháp qun tr ri ro thanh khon 9
1.2.3.1 Phng pháp tip cn ngun vn và s dng vn 9
1.2.3.2 Phng pháp tip cn cu trúc vn 10
1.2.3.3 Phng pháp xác đnh xác sut mi tình hung 11
1.2.3.4 Phng pháp tip cn ch s thanh khon 12
1.2.4 Tiêu chí đánh giá hiu qu qun tr ri ro thanh khon ca NHTM 14
1.2.4.1 ánh giá hiu qu qun tr ri ro thanh khon ca NHTM thông qua chính sách
qun lý TS n và TS có. 14
1.2.4.2 ánh giá hiu qu qun tr ri ro thanh khon thông qua mc đ ph thuc vào
ngun vn nhy cm vi ri ro lãi sut 14
1.2.4.3 ánh giá hiu qu qun tr ri ro thanh khon mc đ bin đng ca tin gi. 15

1.2.4.4 ánh giá hiu qu qun tr ri ro thanh khon ca NHTM thông qua kh nng
tip cn đn th trng tin t 15
1.2.4.5 Các tiêu chun cui cùng cho vic đánh giá qun tr ri ro thanh khon 15
1.2.5 Tiêu chun Basel trong vic qun tr ri ro trong h thng NHTM 16
1.2.5.1 Ni dung c bn ca Basel 1, Basel 2, Basel 3 16


.


1.2.5.2 Áp dng tiêu chun Basel trong vic qun tr ri ro thanh khon vào h thng
NHTMVN. 21
1.3 Kinh nghim nc ngoài v Qun tr ri ro thanh khon 24
1.3.1 Ri ro thanh khon  Argentina nm 2001 24
1.3.2 Ri ro thanh khon  ngân hàng Northern Rock nm 2007 25
1.3.3 Bài hc kinh nghim 26
CHNG 2 : QUN TR RI RO THANH KHON TI CÁC NGÂN HÀNG
THNG MI C PHN TRÊN A BÀN TP. HCM 27
2.1 Tác đng ca ri ro thanh khon đn toàn b h thng NHTM Vit Nam 27
2.1.1 Bc tranh tng quan v nn kinh t Vit Nam giai đon 2008 đn nay 27
2.1.2 Tác đng ri ro thanh khon đn toàn b h thng NHTM Vit Nam 32
2.2 Qun tr ri ro thanh khon ti các NHTMCP trên đa bàn TP.HCM 36
2.2.1 Thc trng qun tr ri ro thanh khon ti các NHTMCP trên đa bàn
TP.HCM 36
2.2.1.1 Vn điu l và h s CAR 39
2.2.1.2 Các h s v trng thái thanh khon 45
2.2.1.3 Ch s trng thái tin mt H3 48
2.2.1.4 Ch s nng lc cho vay H4 49
2.2.1.5 Ch s d n/tin gi khách hàng H5 51
2.2.1.6 Ch s chng khoán thanh khon H6 53

2.2.1.7 Ch s tin nóng H7 56
2.2.1.8 Ch s cu trúc tin gi H8 57
2.2.2 Kim đnh các gi thit v kh nng thanh khon 59
2.2.2.1 C s kim đnh 60
2.2.2.2 Kim đnh v ch s trng thái tin mt H3 60
2.2.2.3 Kim đnh v ch s nng lc cho vay H4 61
2.2.2.4 Kim đnh v ch s d n/tin gi khách hàng H5 62
2.2.2.5 Kim đnh v ch s chng khoán thanh khon H6 63
2.2.3 ánh giá thc trng qun tr ri ro thanh khon ti các NHTMCP trên đa
bàn TP.HCM 64
2.2.3.1 Mt s hn ch 64


.




2.2.3.2 Nguyên nhân ca nhng hn ch 66
Kt lun Chng 2 69
CHNG 3 : GII PHÁP NHM NÂNG CAO HIU QU QUN TR RI
RO THANH KHON TI CÁC NGÂN HÀNG THNG MI C PHN
TRÊN A BÀN TP. HCM 70
3.1 nh hng phát trin ca ngành ngân hàng Vit Nam đn nm 2015 và đnh
hng l trình chin lc đn nm 2020 70
3.1.1 nh hng phát trin NHNN Vit Nam đn nm 2015 và đnh hng l trình
chin lc đn nm 2020 70
3.1.2 nh hng phát trin các TCTD đn nm 2015 và đnh hng l trình chin
lc đn nm 2020 71
3.2 Gii pháp nâng cao hiu qu qun tr ri ro thanh khon nhm đm bo an

toàn hot đng NHTMCP trên đa bàn TP.HCM theo thông l quc t. 72
3.2.1. Hoàn thin chính sách qun lý ri ro thanh khon phù hp vi các chun mc
và thông l quc t 72
3.2.1.1 V phía các NHTM 72
3.2.1.2 V phía c quan qun lý Nhà nc trong vic đnh hng áp dng Basel II và
III 74
3.2.2 Xây dng và qun lý mt s chin lc qun lý thanh khon đc thù đi vi các
NHTMCP trên đa bàn TP. HCM và các chi nhánh trong tng khu vc 76
3.2.2.1 i vi Ngân hàng nhà nc 76
3.2.2.2 i vi các NHTM 76
3.3 Mt s kin ngh nhm đm bo tính kh thi trong vic áp dng chun mc
Basel trong vic qun tr ri ro thanh khon trong hot đng ca các NHTMCP
trên đa bàn TP.HCM 78
3.3.1 Hoàn thin Thông t 13/2010/TT-NHNN 78
3.3.2 V qun tr đòn by tài chính ca các NHTM 79
3.3.3 Kin ngh d kin v l trình áp dng Basel II &III 79
3.3.4 Các quy đnh khác trong an toàn hot đng kinh doanh ngân hàng 80
Kt lun 80
Tài liu tham kho
Ph lc
1

CHNG 1
C S LÝ LUN V RI RO THANH KHON
VÀ QUN TR RI RO THANH KHON

1.1 C s lý lun v ri ro thanh khon trong hot đng kinh doanh ngân hàng
1.1.1 Khái nim v ri ro
Có nhiu đnh ngha khác nhau v ri ro, nhng nhìn chung có th chia làm hai quan
đim sau:

Theo quan đim truyn thng : Ri ro là nhng thit hi, mt mát, nguy him
hoc các yu t khác liên quan đn nguy him, khó khn, hoc điu không chc chn
có th xãy ra cho con ngi. Xã hi loài ngi càng phát trin, hot đng ca con
ngi càng đa dng, thì nhiu loi ri ro mi phát sinh.
Theo quan đim trung hoà : Ri ro là s bt trc có th đo lng đc. Ri ro va
mang tính tích cc, va mang tính tiêu cc, theo ngha ri ro có th mang đn cho con
ngi nhng tn tht, mt mát, nguy him, nhng cng có th mang đn nhng c hi,
thi c không ng. Nu tích cc nghiên cu, nhn dng ri ro, chúng ta có th tìm ra
đc nhng bin pháp phòng nga, hn ch mt tiêu cc và tn dng, phát huy mt
tích cc do ri ro mang ti.
1.1.2 Ri ro trong kinh doanh ngân hàng
Ri ro trong kinh doanh ngân hàng đc hiu là nhng bin c không mong đi
mà khi xãy ra s dn đn s tn tht v tài sn ca ngân hàng, gim sút li nhun thc
t so vi d kin hoc phi b ra thêm mt khon chi phí đ có th hoàn thành đc
mt nghip v tài chính nht đnh.
Qua khái nim nêu trên, có th rút ra mt s nhn xét sau đ hiu rõ hn v bn
cht ca ri ro:
Mt là, ri ro và li nhun k vng ca ngân hàng là hai đi lng đng bin vi
nhau trong mt phm vi nht đnh.
Hai là, khi đ cp đn ri ro, ngi ta thng nhc đn hai yu t mang tính đc
trng ca ri ro là biên đ ri ro: mc đ thit hi do ri ro gây ra và tn sut xut hin
ri ro: s trng hp thun li đ ri ro xut hin/tng s trng hp đng kh nng.

2

Ba là, ri ro là yu t khách quan, nên ngi ta không th nào loi tr đc hn
mà ch có th hn ch s xut hin và nhng tác hi ca chúng gây ra.
Các loi ri to trong kinh doanh ngân hàng :
Có bn loi ri ro c bn trong kinh doanh ngân hàng:
Ri ro tín dng: là loi ri ro phát sinh trong quá trình cp tín dng ca ngân

hàng, biu hin trên thc t qua vic khách hàng không tr đc n hoc tr n không
đúng hn cho ngân hàng.
Ri ro t giá hi đoái: là loi ri ro phát sinh trong quá trình cho vay ngoi t
hoc kinh doanh ngoi t khi t giá bin đng theo chiu hng bt li cho ngân hàng.
Ri ro lãi sut: là loi ri ro xut hin khi có s thay đi ca lãi sut th trng
hoc ca nhng yu t có liên quan đn lãi sut dn đn tn tht v tài sn hoc làm
gim thu nhp ca ngân hàng.
Ri ro thanh khon: là loi ri ro xut hin trong trng hp ngân hàng thiu
kh nng chi tr do không chuyn đi kp các loi tài sn ra tin mt hoc không th
vay mn đ đáp ng yêu cu ca các hp đng thanh toán.
1.1.3 Ri ro thanh khon
1.1.3.1 Nguyên nhân dn đn ri ro thanh khon
Tính thanh khon ca ngân hàng thng mi đc xem nh kh nng tc thi
đ đáp ng nhu cu rút tin gi và gii ngân các khon tín dng đã cam kt. Nh vy,
ri ro thanh khon là loi ri ro khi ngân hàng không có kh nng cung ng đy đ
lng tin mt cho nhu cu thanh khon tc thi; hoc cung ng đ nhng vi chi phí
cao. Nói cách khác, đây là loi ri ro xut hin trong trng hp ngân hàng thiu kh
nng chi tr do không chuyn đi kp các loi tài sn ra tin mt hoc không th vay
mn đ đáp ng yêu cu ca các hp đng thanh toán.
Thanh khon có vn đ ca mt ngân hàng có th do các nguyên nhân c bn sau đây:
Mt là, ngân hàng vay mn quá nhiu các khon tin gi ngn hn t các cá
nhân và đnh ch tài chính khác; sau đó chuyn hoá chúng thành nhng tài sn đu t
dài hn. Cho nên, đã xãy ra tình trng mt cân đi v k hn gia ngun vn và s
dng vn, mà thng gp là dòng tin thu v t tài sn đu t nh hn dòng tin chi ra
đ tr các khon tin gi đn hn.

3

Hai là, s thay đi ca lãi sut có th tác đng đn c ngi gi tin và ngi
vay vn. Khi lãi sut gim, mt s ngi gi tin rút vn khi ngân hàng đ đu t vào

ni có t sut sinh li cao hn; còn nhng ngi đi vay tích cc tip cn các khon tín
dng vì lãi sut đã thp hn trc. Nh vy, rt cuc lãi sut thay đi s nh hng
trng thái thanh khon ca ngân hàng. Hn na, nhng xu hng ca s thay đi lãi
sut còn nh hng đn giá tr th trng ca các tài sn mà ngân hàng có th đem bán
đ tng thêm ngun cung thanh khon và trc tip nh hng đn chi phí vay mn
trên th trng tin t.
Ba là, do ngân hàng có chin lc qun tr ri ro thanh khon không phù hp và
kém hiu qu nh: các chng khoán đang s hu có tính thanh khon thp, d tr ca
ngân hàng không đ cho nhu cu chi tr
1.1.3.2 nh hng ca ri ro đn hot đng kinh doanh ca ngân hàng
Ri ro xãy ra s gây tn tht v tài sn cho ngân hàng. Nhng tn tht thng gp
là mt vn khi cho vay, gia tng chi phí hot đng, gim sút li nhun, gim sút giá tr
ca tài sn, Ri ro làm gim uy tín ca ngân hàng, s tín nhim ca khách hàng và
có th đánh mt thng hiu ca ngân hàng. Mt ngân hàng kinh doanh b l liên tc
hoc thng xuyên không đ kh nng thanh khon có th dn đn mt cuc rút tin
quy mô ln và con đng phá sn là tt yu.
Ri ro khin ngân hàng b l và b phá sn, s nh hng đn hàng ngàn ngi
gi tin, hàng ngàn doanh nghip không đc đáp ng vn làm cho nn kinh t b
suy thoái, giá c tng cao, sc mua gim sút, tht nghip tng, gây ri lon trt t xã
hi, và hn na s kéo theo s sp đ ca hàng lot các ngân hàng trong nc và khu
vc. Ngoài ra, s phá sn ca mt ngân hàng s dn đn s hong lon ca hàng lot
ngân hàng khác và nh hng xu đn toàn b nn kinh t.
Ri ro trong hot đng tín dng dn đn ri ro thanh khon nh hng đn kinh
t th gii, bi l trong điu kin hi nhp và toàn cu hoá v kinh t hin nay, nn
kinh t ca mi quc gia đu ph thuc vào nn kinh t khu vc và th gii. Mt khác,
mi liên h v tin t, đu t gia các nc gia tng rt nhanh nên ri ro tín dng và
ri ro thanh khon  mt nc luôn nh hng trc tip đn nn kinh t các nc liên
quan. Thc tin đã chng minh qua cuc khng hong tin t Châu Á (1997) và cuc
khng hong tài chính Nam M (2001-2002).

4

1.2 Qun tr ri ro thanh khon ca NHTM
1.2.1 Ni dung qun tr ri ro thanh khon ca NHTM
Qun tr ri ro thanh khon là vic qun lý có hiu qu cu trúc tính thanh khon (tính
lng) ca tài sn và qun lý tt cu trúc danh mc ca ngun vn. Bn cht ca hot
đng qun tr ri ro thanh khon trong ngân hàng có th đúc kt  hai ni dung sau:
Mt là, him khi nào ti mt thi đim mà tng cung thanh khon bng vi tng
cu thanh khon. Do vy, ngân hàng phi thng xuyên đi mt vi tình trng thâm
ht hay thng d thanh khon.
Hai là, thanh khon và kh nng sinh li là hai đi lng t l nghch vi nhau,
ngha là mt tài sn có tính thanh khon càng cao thì kh nng sinh li ca tài sn đó
càng thp và ngc li; mt ngun vn có tính thanh khon càng cao thì thng có chi
phí huy đng càng ln và do đó, làm gim kh nng sinh li khi s dng đ cho vay.
Ngân hàng cn d tr thanh khon đ chi tr nhng chi phí thng xuyên, nh lãi
tin gi , và c nhng cú sc thanh khon không mong đi, nh mt cuc rút tin gi
hàng lot hay yêu cu vay vn ln. Mt ví d đin hình cho cú sc thanh khon là
nhiu ngi đ xô đn ngân hàng rút tin  cùng mt thi đim. Trong hoàn cnh đó,
hu nh không mt ngân hàng nào có th đáp ng ht nhng yêu cu này và d dn
đn nguy c sp đ, ngay c khi ngân hàng đó cha mt kh nng thanh toán. Tt
nhiên, kh nng d tr thanh khon kém cha hn s đa đn s sp đ ca mt ngân
hàng, nhng chn chc, ngân hàng s phi b ra mt khon chi phí ln đ ng phó vi
mt cú sc thanh khon không lng trc. Và điu đó s làm gim đáng k li nhun
ca ngân hàng và suy đn cùng kh nng sp đ là hoàn toàn có th.
Thanh khon mang ý ngha thi đim rt ln, theo ngha, mt s yêu cu thanh khon
là tc thi hoc gn nh tc thi. Chng hn, mt khon tin gi ln đn hn và khách
hàng không có ý đnh tip tc duy trì s vn này ti ngân hàng; khi đó, ngân hàng buc
phi tìm kim các ngun vn có th s dng ngay nh vay t TCTD khác. Ngoài ra,
yu t thi v, chu k cng rt đáng quan trng trong vic d kin cu thanh khon dài

hn. Ví d, cu v thanh khon thng rt ln vào mùa hè, cui hè gn vi ngày tu
trng, ngày ngh và các k hoch du lch ca khách hàng. Vic k hoch đc nhng
yêu cu thanh khon này, s giúp ngân hàng hoch đnh đc nhiu ngun đáp ng
cu thanh khon dài hn hn là trong trng hp đi vi cu thanh khon ngn hn.


5

1.2.2 Chin lc qun tr thanh khon
1.2.2.1 ng li chung v qun tr thanh khon
Mt s nguyên tc mang tính ch đo sau cn đc tôn trng đ qun tr thanh
khon mt cách hiu qu:
Mt là, nhà qun tr thanh khon phi thng xuyên bám sát hot đng ca các
b phn huy đng vn và s dng vn đ điu phi hot đng ca các b phn này sao
cho n khp vi nhau. Chng hn, khi mt khon tin gi ln đn hn trong vài ngày
ti, thông tin này cn đc chuyn ngay đn nhà qun tr thanh khon, đ có quyt
sách thích hp chun b ngun vn đáp ng nhu cu này.
Hai là, nhà qun tr thanh khon cn phi bit  đâu, khi nào khách hàng gi tin,
xin vay d đnh rút vn hoc b sung tin gi hay tr n vay, nht là các khách hàng
ln. Thc hin tt nguyên tc này s giúp nhà qun tr thanh khon d kin trc
đc phn thng d hay thâm ht thanh khon và x lý có hiu qu tng trng hp.
Ba là, nhu cu thanh khon ca ngân hàng và các quyt đnh liên quan đn vn
đ thanh khon phi đc phân tích trên c s liên tc, tránh đ kéo dài quá lâu mt
trong hai tình trng thng d hay thâm ht thanh khon. Thng d thanh khon nên
đc đu t đúng lúc khi nó xãy ra nhm tránh mt s gim sút trong thu nhp ca
ngân hàng; thâm ht thanh khon nên đc x lý kp thi đ gim bt s cng thng
trong vic vay mn hay bán tài sn
Bn là, qun tr thanh khon ca ngân hàng có liên quan đn ri ro lãi sut và ri
ro trong đó ngân hàng không có đ vn thanh khon đ đáp ng quy mô vn cn
thit(ri ro kh dng). Nu lãi sut tng, nhng tài sn tài chính mà ngân hàng d tính

bán đ tng kh nng thanh khon s gim giá tr và vic bán chúng s to ra tn tht
cho ngân hàng. iu này, không ch làm gim lng vn thu v t vic bán tài sn mà
còn làm gim thu nhp ca ngân hàng. Ngân hàng s phi chu chi phí cao hn khi
tng cng thanh khon bng vic vay vn nu lãi sut tng. Hn na, có mt s
ngun vay n mà ngân hàng không phi lúc nào cng tip cn đc. Nu nh ngi
cho vay thy rng hin ngân hàng ri ro hn trc, ngân hàng s phi tr mt lãi sut
cao hn và thm chí mt s ngi cho vay s t chi cp vn thanh khon cho ngân
hàng.



6

1.2.2.2 Các chin lc qun tr thanh khon
 x lý vn đ thanh khon, các ngân hàng có th tip cn theo ba hng sau đây:
- To ra ngun cung cp thanh khon t bên trong (da vào tài sn “Có”).
- Vay mn t bên ngoài (da vào tài sn “N”) đ đáp ng nhu cu thanh khon.
- Phi hp cân bng  c hai hng nêu trên.
Chin lc qun tr thanh khon da vào tài sn “Có” (d tr, bán các chng
khoán và tài sn):
Chin lc tip cn thanh toán thc s còn gi là hc thuyt cho vay thng
mi : Khi thc hin chin lc này, ngân hàng ch cho vay ngn hn. Trong trng
hp nhu cu thanh khon phát sinh, ngân hàng có th thu hi các khon cho vay hoc
bán n đ đáp ng nhu cu thanh khon. Hn ch ca chin lc này là ngân hàng s
mt dn th phn cho vay trung, dài hn.
Chin lc tip cn th trng tin t còn gi là chin lc tip cn th trng
vn ngn hn :Chin lc này đòi hi ngân hàng phi d tr thanh khon đ ln di
hình thc nm gi nhng tài sn có tính thanh khon cao, ch yu là tin mt và các
chng khoán ngn hn. Khi xut hin nhu cu thanh khon, ngân hàng s bán ln lt
các tài sn d tr cho đn khi nhu cu thanh khon đc đáp ng. Chin lc qun tr

thanh khon theo hng này thng đc gi là s chuyn hoá tài sn, bi l ngun
cung thanh khon đc tài tr bng cách chuyn đi tài sn phi tin mt thành tin mt.
Tài sn thanh khon phi có các đc đim sau:
̇ Ph bin trên th trng nên có th chuyn hoá ra tin mt cách nhanh chóng.
̇ Giá c n đnh đ không nh hng đn tc đ và doanh thu bán tài sn.
̇ Ngi bán có th mua li d dàng vi giá không cao hn nhiu so vi giá c đã
bán ra đ khôi phc khon đu t ban đu.
Nhng tài sn có tính thanh khon ph bin bao gm: trái phiu kho bc, các
khon vay ngân hàng trung ng, trái phiu đô th, tin gi ti các ngân hàng khác,
chng khoán ca các c quan chính ph, chp phiu ca ngân hàng khác. Nh vy,
trong chin lc qun tr thanh khon da trên tài sn “Có”, mt ngân hàng đc coi
là qun tr thanh khon tt nu ngân hàng này có th tip cn ngun cung thanh khon
vi chi phí hp lý, s lng va đ theo yêu cu và kp thi.
Chin lc qun tr thanh khon da vào tài sn “Có” có u đim là ngân hàng
hoàn toàn ch đng trong vic t đáp ng nhu cu thanh khon cho mình mà không b

7

l thuc vào các ch th khác. Tuy nhiên, chin lc này cng có nhng nhc đim
sau:
- Mt khi bán tài sn tc là ngân hàng mt đi thu nhp mà các tài sn này to ra.
Nh vy, ngân hàng đã chu chi phí c hi khi bán đi các tài sn đã đu t.
- Phn ln các trng hp khi bán tài sn đu tn kém chi phí giao dch nh hoa
hng tr cho ngi môi gii chng khoán.
- Tn tht càng ln cho ngân hàng nu các tài sn đem bán b gim giá trên th
trng, hoc b ngi mua ép giá do phi gp rút bán đ đáp ng nhu cu thanh khon.
- Ngân hàng phi đu t nhiu vào các tài sn có tính thanh khon cao, li là các
tài sn có kh nng sinh li thp nên tt yu nh hng đn hiu qu s dng vn ca
ngân hàng.
Chin lc qun tr thanh khon da vào tài sn “N”:

ây là chin lc qun tr thanh khon ph bin đc các ngân hàng ln s dng
vào nhng nm 60 và 70 ca th k trc. Trong chin lc này, nhu cu thanh khon
đc đáp ng bng cách vay mn trên th trng tin t. Vic vay mn ch yu là
đ đáp ng nhu cu thanh khon tc thi và ch thc hin khi có nhu cu thanh khon
phát sinh.
Ngun tài tr cho chin lc này thng bao gm: vay qua đêm, vay ngân hàng
trung ng, bán các hp đng mua li, phát hành chng ch tin gi có th chuyn
nhng mnh giá ln, Chin lc qun tr thanh khon da trên tài sn “N” đc
các ngân hàng ln s dng rng rãi và có th lên đn 100% nhu cu thanh khon.
Nhc đim ca chin lc này là ngân hàng b ph thuc vào th trng tin t
khi đáp ng nhu cu thanh khon (nhng đng thi cng đem li li nhun cao nht)
do s bin đng v kh nng cho vay và lãi sut trên th trng tin t. Hn na, mt
ngân hàng vay mn quá nhiu thng b đánh giá là có khó khn v tài chính, khi
thông tin này lan rng ra, nhng khách hàng gi tin s rút vn hàng lot hoc ngân
hàng phi huy đng vn vi chi phí cao gp nhiu ln. Cùng lúc đó, các đnh ch tài
chính khác, đ tránh ri ro có th gp phi, s thn trng, dè dt hn trong vic tài tr
vn cho ngân hàng này đ gii quyt khó khn v thanh khon.
Chin lc cân đi gia tài sn “Có” và tài sn “N” (qun tr thanh khon
cân bng):

8

Nh phân tích  trên, c hai chin lc qun tr thanh khon da vào tài sn “Có”
và da vào tài sn “N” đu có hn ch: chu chi phí c hi khi bán các tài sn d tr
hoc b ph thuc quá nhiu vào th trng tin t. Do đó, phn ln các ngân hàng
thng dung hoà và kt hp c hai chin lc trên đ to ra chin lc qun tr thanh
khon cân bng.
nh hng ca chin lc này là: các nhu cu thanh khon thng xuyên, hàng
ngày s đc đáp ng bng tài sn d tr nh tin mt, chng khoán kh mi, tin gi
ti các ngân hàng khác ; các nhu cu thanh khon không thng xuyên nhng có th

d đoán trc nh nhu cu thanh khon theo thi v, chu k, xu hng s đc đáp
ng bng các tho thun trc v hn mc tín dng t các ngân hàng đi lý hoc nhà
cung ng vn khác; các nhu cu thanh khon đt xut không th d báo đc đáp ng
t vic vay mn trên th trng tin t; các nhu cu thanh khon dài hn đc hoch
đnh và ngun tài tr là các khon vay ngn và trung hn, chng khoán có th chuyn
hoá thành tin.
Các yu t nh hng đn vic la chn các ngun d tr khác nhau khi vn
dng chin lc qun tr thanh khon cân bng:
Tính cp thit ca nhu cu thanh khon: Mt nhu cu thanh khon tc thi s
đc tài tr bng ngân qu d tr, vay qua đêm hoc tái chit khu ti ngân hàng trung
ng.
Thi hn nhu cu thanh khon: Mt nhu cu thanh khon kéo dài vài ngày, vài
tun hoc vài tháng có th đc tài tr bng ngun bán tài sn “Có” hay vay trên th
trng tin t.
Kh nng thâm nhp th trng tài sn “N”: Thng ch có các ngân hàng ln
mi có th tham gia th trng tài sn “N”; cho nên nhà qun tr ngân hàng phi gii
hn phm vi la chn các th trng tài sn “N” mà ngân hàng mun tham gia.
Chi phí và ri ro: Lãi sut các ngun vn trên th trng thay đi hàng ngày;
do đó, các ngân hàng phi thng xuyên theo dõi th trng đ nm bt đc các
thông tin v lãi sut và các điu kin cho vay đi kèm.
D báo t l lãi sut: Khi lp k hoch đ x lý tình trng thâm ht thanh khon
d kin, nhà qun tr phi đa ra các ngun vn có th đáp ng nhu cu thanh khon
vi lãi sut mong đi thp nht.

9

Trin vng chính sách ca ngân hàng trung ng và các khon vay mn ca
kho bc: Nhà qun tr cng cn nghiên cu đng thái ca ngân hàng trung ng, tình
hình ngân sách nhà nc đ đnh hng điu kin tín dng và d đoán lãi sut trên th
trng tin t s thay đi ra sao. Chng hn, mt k hoch huy đng vn ln ca chính

ph, hoc vic thc thi chính sách tin t tht cht s làm gim hn mc tín dng và
gia tng lãi sut. Khi đó, qun tr thanh khon gp khó khn hn và chi phí lãi vay ca
ngân hàng cng tng tng ng.
Các quy đnh liên quan đn ngun vn thanh khon: Các quy đnh ca các c
quan qun lý ngân hàng ngày càng có xu hng quc t hoá nên ngân hàng trong nc
phi vn dng mt cách sáng to và phù hp vi thông l chung.
1.2.3 Các phng pháp qun tr ri ro thanh khon
1.2.3.1 Phng pháp tip cn ngun vn và s dng vn
Phng pháp này bt ngun t hai thc t đn gin sau:
Mt là, kh nng thanh khon ca ngân hàng tng khi tin gi tng và cho vay gim.
Hai là, kh nng thanh khon ca ngân hàng gim khi tin gi gim và cho vay tng.
Ngay t đu nm, ngân hàng c lng nhu cu thanh khon ca các tháng, quý
trong nm. Bt c khi nào cung thanh khon và cu thanh khon không cân bng vi
nhau, ngân hàng có mt đ lch thanh khon.  lch này đc xác đnh nh sau:
 lch thanh khon (liquidity gap) = Tng cung thanh khon (1) - Tng
cu thanh khon (2).
Khi (1) > (2):  lch thanh khon dng. Ngân hàng phi nhanh chóng đu t phn
thanh khon thng d này đ sinh li.
Khi (2)>(1):  lch thanh khon âm. Ngân hàng phi tìm kim kp thi các ngun
tài tr khác nhau vi chi phí thp nht.
Trên thc t, các bc c bn trong phng pháp tip cn ngun vn và s
dng vn nh sau:
̇ Tin vay và tin gi phi đc d báo trong khong thi gian hoch đnh thanh
khon đã cho (ngày, tháng, quý).
̇ Nhng thay đi v tin vay và tin gi phi đc tính toán cho cùng khong
thi gian xác đnh đó.
̇ Nhà qun tr thanh khon c lng trng thái thanh khon ròng ca ngân hàng,
hoc thng d hay thâm ht da vào s bin đi ca tin gi và cho vay.

10

 xây dng mô hình d báo v tin gi và tin vay trong tng lai, nhà qun tr
có th s dng các k thut thng kê khác nhau cng vi kinh nghim ca mình.
Chng hn, mt mô hình d báo v s thay đi trong tin gi và tin vay có th nh
sau:
Thay đi d kin ca tin vay ph thuc vào các bin s sau:
̇ Tc đ tng trng d kin ca GDP.
̇ Li nhun doanh nghip d kin.
̇ T l tng trng v cung tin ca ngân hàng thng mi.
̇ T l tng trng ca tín dng thng mi.
̇ T l lm phát d báo.
Thay đi d kin ca tin gi ph thuc vào các bin s sau:
̇ Tng trng v thu nhp cá nhân d kin.
̇ Mc tng bán l d báo.
̇ T l tng trng cung tin ca ngân hàng trung ng.
̇ Li sut d kin ca tin gi trên th trng tin t.
̇ T l lm phát d kin.
Sau khi xây dng đc mô hình d báo nêu trên, ngân hàng có th c lng
nhu cu thanh khon bng cách tính:
Mc thng d
(+) Thay đi Thay đi
hay thâm ht (-) = d kin - d kin
thanh khon ca tin gi ca tin vay

1.2.3.2 Phng pháp tip cn cu trúc vn
Phng pháp này đc tin hành theo trình t hai bc:
Bc 1: Chia các khon tin gi và các ngun khác thành nhiu loi trên c s
c lng xác sut rút tin ca khách hàng. Chng hn, tin gi và các ngun khác ca
ngân hàng có th chia thành ba loi:
- Loi 1: n đnh thp.

- Loi 2: n đnh va phi.
- Loi 3: n đnh cao.

11

Bc 2: Xác đnh mc d tr thanh khon cho tng loi tin gi trên c s n
đnh t l d tr thích hp vi trng thái ca chúng. Ví d:
- Loi 1: 95%.
- Loi 2: 30%.
- Loi 3: 15%.
Nh vy, nhu cu thanh khon cho tng các loi tin gi đc tính nh sau :
D tr thanh khon cho tài sn “N” huy đng = 95% x (Loi 1 – DTBB) + 30%
x (Loi 2 – DTBB) + 15% x (Loi 3 – DTBB).
i vi nhu cu vay vn ca khách hàng, ngân hàng phi sn sàng khi khách
hàng có nhu cu và đm bo các điu kin tín dng tc là các khon vay cht lng
cao. Trong trng hp này, nhu cu thanh khon cho các khon cho vay là:
D tr thanh khon cho tài sn “Có” cho vay = D tr thanh khon tài sn “N”
huy đng + Nhu cu tin vay tim nng.

1.2.3.3 Phng pháp xác đnh xác sut mi tình hung
Phng pháp này đc thc hin theo trình t hai bc:
Bc 1: Ngân hàng d đoán kh nng xãy ra ca mi trng thái thanh khon
theo ba cp đ:
- Kh nng xu nht khi: tin gi xung thp di mc d kin hoc tin vay lên
cao trên mc d kin.
- Kh nng tt nht khi: tin gi lên cao trên mc d kin hoc tin vay xung
thp di mc d kin.
- Kh nng thc t: nm  cp đ nào đó gia hai cp đ trên.
Bc 2: Xác đnh nhu cu thanh khon theo công thc:
n

Trng thái thanh khon d kin =  Pi x SDi
i=1
Trong đó: Pi: Xác sut tng ng vi mt trong ba kh nng.
SDi: Thng d hay thâm ht thanh khon theo mi kh nng.



12

1.2.3.4 Phng pháp tip cn ch s thanh khon
Các ch s thanh khon sau thng đc s dng:
Tin mt + tin gi ti các đnh ch tài chính
Trng thái tin mt (H3)=
Tài sn “Có”
Ch s này càng cao chng t ngân hàng có kh nng x lý các tình hung thanh
khon tc thi. Trng thái tin mt ph thuc vào:
Các yu t mà ngân hàng có th kim soát đc :
- Nhóm yu t làm tng qu tin t: Bán chng khoán, nhn lãi chng khoán;
vay qua đêm, phát hành chng ch tin gi hay nhn tin gi khách hàng; nhng khon
tín dng đã đn hn thu hi.
- Nhóm yu t làm gim qu tin t: Mua chng khoán, tr lãi tin gi; khách
hàng rút tin theo đnh k; tr n vay đn hn; cho vay qua đêm; thanh toán phí dch
v cho ngân hàng khác.
Các yu t mà ngân hàng không th kim soát đc :
- Nhóm yu t làm tng qu tin t: Nhng khon tin nhn đc t nghip v
thanh toán bù tr; các khon thu thu h, tin mt trong quá trình thu (tin đang
chuyn).
- Nhóm yu t làm gim qu tin t: Các khon phi tr trong nghip v thanh
toán tin mt; thu phi thanh toán cho ngân sách; khách hàng rút tin gi trc hn.
Tng các khon cho vay và cho thuê

Nng lc cho vay (H4) =
Tng tài sn “Có”
Là mt ch s thanh khon âm bi vì cho vay và cho thuê là nhng tài sn có tính
thanh khon thp nht mà ngân hàng nm gi. T l nng lc cho vay càng cao, tính
thanh khon càng xu.
Tng các khon cho vay và cho thuê
T l cp tín dng so =
vi ngun vn huy đng (H5) Tin gi khách hàng




13

Ch s d n cho vay trên tin gi (credit/deposit ratio- LDR), bng tng
các khon cho vay chia cho tng tin gi – biu hin % các khon cho vay ca ngân
hàng đc tài tr thông qua tin gi. Mt s gia tng t l LDR cho thy ngân hàng
đang có ít hn “tm đm” đ tài tr cho tng trng và bo v mình khi nguy c rút
tin gi đt ngt, nht là các ngân hàng da quá nhiu vào ngun tin gi đ tài tr
cho tng trng. Khi t l LDR tng đn mc tng đi cao, các nhà qun tr ngân
hàng ít mun cho vay và đu t. Hn na, h s thn trng khi t l LDR tng lên và
đòi hi phi tht cht tín dng, do đó, lãi sut có chiu hng tng lên. Mc dù, mt t
l LDR cao cha bao gi đc lng hóa, nhng nó là mt nhân t nh hng đn các
quyt đnh v đu t và cho vay.
Vic s dng mi quan h gia cho vay và tin gi nh mt thc đo v thanh
khon da trên tin đ cho rng tín dng là tài sn kém linh hot nht trong s các tài
sn sinh li ca ngân hàng. Vì th, khi t l LDR tng thì tính thanh khon ca ngân
hàng gim đi mt cách tng ng.
Ck chính ph + CK sn sàng đ bán
Chng khoán thanh khon (H6) =

Tng tài sn “Có”
T l chng khoán chính ph càng cao, trng thái thanh khon càng tt.
Tin mt +tin gi và cho vay TCTD
Ch s tin nóng (H7) =
Tin gi và vay ca các TCTD
Kh nng thanh khon tng khi ch s này tng.
Tin gi và vay các TCTD
Ch s cu trúc tin gi (H8) =
Tin gi khách hàng
T s này đo lng tính n đnh ca tin gi mà ngân hàng s hu, t l này
gim th hin tính thanh khon gim.




14

1.2.4 Tiêu chí đánh giá hiu qu qun tr ri ro thanh khon ca NHTM.
Trên thc t, không mt ngân hàng nào có th khng đnh d tr thanh khon ca
ngân hàng mình đã hp lý hay không, nu nh cha vt qua th thách ca th trng.
Do vy, các nhà qun tr cn chú ý đn các tín hiu sau đây ca th trng tài chính:
1.2.4.1 ánh giá hiu qu qun tr ri ro thanh khon ca NHTM thông qua
chính sách qun lý TS n và TS có.

Mi ngân hàng thng s theo đui mt cách sách qun lý tài sn n và tài sn có
riêng bit tùy theo đc đim ca tng ngân hàng : Cung cp thanh khon t tài sn
(qun lý thanh khon tài sn), da vào ngun đi vay đ đáp ng nhu cu tin mt (qun
lý thanh khon tài sn), qun tr thanh khon đu hòa (tài sn và n). Mi phng
pháp đu có u và nhc đim riêng, các nhà qun tr ngân hàng phi c tính chính
xác nhu cu thanh khon đ hn ch chi phí, gia tng li nhun mà vn đm bo tt

trng thái thanh khon.
Chin lc qun lý thanh khon tài sn thng đc các ngân hàng nh áp dng.
Chuyn đi tài sn không phi là phng pháp qun lý thanh khon có chi phí thp vì
bán tài sn ngân hàng s mt đi các khon thu nhp to ra t tài sn trong tng lai,
hn na ngân hàng có th phi tr giá khi lãi sut trên th trng đang xung và ngân
hàng s b tn tht v vn. u t vào tài sn thanh khon, ngân hàng phi b qua t l
thu nhp cao mà nó mong mun đt đc t nhng tài sn khác nu nh không chun
b cho yêu cu thanh khon. Chin lc qun lý thanh khon n thng đc các ngân
hàng ln áp dng. Ngân hàng s đáp ng nhu cu thanh khon d tính bng cách vay
nhng ngun vn kh dng tc thi và ngân hàng buc chp nhn chi phí cao, chi phí
vay vn ca ngân hàng thng khó xác đnh, làm gim tính n đnh trong thu nhp.
Chin lc qun lý thanh khon phi hp khá an toàn, nhng nu tính toàn không
chính xác nhu cu thanh khon thì cng s nh hng đn li nhun ca gia tng ri ro
cho ngân hàng.
1.2.4.2 ánh giá hiu qu qun tr ri ro thanh khon thông qua mc đ ph

thuc vào ngun vn nhy cm vi ri ro lãi sut

Ngân hàng có d tr quá nhiu ngun vn nhy cm vi ri ro lãi sut hay không
trong điu kin th trng bin đng mnh cng là mt du hiu đ đánh giá trng thái
thanh khon ca ngân hàng. Khi lãi sut tng, ngi gi tin s rút vn đ gi tin vào
nhng ni có thu nhp cao. Nhiu ngi vay tin có th dng các yêu cu xin vay mi,

15

tng cng rút vn t hn mc tín dng lãi sut thp. Nh vy, nhng thay đi trong
lãi sut tác đng đng thi c nhu cu gi tin và nhu cu vay vn và c hai đu này
gây ra nhng tác đng rt ln ti trng thái thanh khon ca ngân hàng.
1.2.4.3 ánh giá hiu qu qun tr ri ro thanh khon mc đ bin đng ca tin
gi.

Ngun tin gi ca NHTM không n đnh, tác đng đn trng thái thanh khon
ca ngân hàng, nu ngân hàng không có k hoch d tr hp lý và đa dng các loi tài
sn thanh khon đ nhanh chóng chuyn thành tin mt đ đáp ng nhu cu thanh
khon cng là yu t làm gia tng ri ro thanh khon.
1.2.4.4 ánh giá hiu qu qun tr ri ro thanh khon ca NHTM thông qua kh

nng tip cn đn th trng tin t

Khi yêu cu thanh khon gia tng, nu ngân hàng không có k hoch d tr tài
sn thanh khon hp lý hoc có d tr nhng do yu t tác đng bt ng trên th trng
nh lãi sut gim hay gia tng đt ngt, ngân hàng s vay nóng trên th trng tin t,
nu ngân hàng không th tip cn đc ngay lp tc đ đáp ng nhu cu thanh khon,
thì yu t ri ro s gia tng. Hn na, các NHTM không tip cn đc đn th trng
tin t s làm giãm đi hình nh và uy tính ca các NHTM trên th trng tin t, gia
tng ri ro h thng.
1.2.4.5 Các tiêu chun cui cùng cho vic đánh giá qun tr ri ro thanh khon
̇ Lòng tin ca công chúng: Các cá nhân và t chc có lo ngi v kh nng thanh
khon ca ngân hàng?
̇ S vn đng trong giá c c phiu: Giá c phiu ca ngân hàng đang gim sút
có phi do nhà đu t lo ngi v mt cuc khng hong thanh khon có th xãy ra đi
vi ngân hàng?
̇ Tn tht trong vic bán tài sn : Ngân hàng có phi thng xuyên bán tài sn
vi tn tht đáng k nhm đáp ng nhu cu thanh khon?
̇ Vay vn t ngân hàng trung ng : Ngân hàng có phi nm trong tình hung
bt buc phi vay nhng khon ln t ngân hàng trung ng đ đm bo kh nng
thanh toán?
Nu câu tr li là có cho bt k tín hiu nào trên đây, nhà qun tr cn xem xét li
chin lc qun tr và thc t kh nng thanh khon đ có các quyt đnh thay đi phù
hp nhm mang li mt kt qu tt hn cho trng thái thanh khon.

16

1.2.5 Tiêu chun Basel trong vic qun tr ri ro trong h thng NHTM
1.2.5.1 Ni dung c bn ca Basel 1, Basel 2, Basel 3
̇ Basel I:
Mc tiêu:
Ngân hàng thanh toán quc t (BIS) đã xây dng ch tiêu đánh giá mc
đ an toàn và hiu qu trong hot đng ngn hàng nhm chun mc hóa hot đng
ngân hàng trong trào lu toàn cu hóa. Tiêu chí đu tiên đánh giá kh nng tham gia
vào th trng vn quc t là mc đ tuân th ch tiêu an toàn vn ti thiu – đây là
ni dung nn tng ca Basel I (1988).
Ni dung:
Basel I nhn mnh tm quan trng ca t l vn an toàn trong hot
đng ngân hàng. Khái nim vn trong Basel I đã chia các nhân t ca vn thành 2 cp:

Vn cp 1 bao gm vn c phn thng và các khon d tr công khai.

Vn cp 2 bao gm các khon d tr không công khai, giá tr tng thêm ca
vic đánh giá li tài sn, d phòng chung và d phòng tn tht tín dng, các công c
n cho phép chuyn đi thành c phiu và các khon n th cp. Tng vn cp 1 và
cp 2 chính là vn t có hay vn c bn ca t chc tín dng. Da trên cách tính vn
t có này mà Basel 1 đã đa ra ch tiêu t l an toàn vn ti thiu (CAR).
CAR = [(Vn t có hay vn c bn) / (Tài sn đã điu chnh ri ro)] * 100%
Tài sn đã điu chnh ri ro (RWA) = Tng (Tài có ni bng x H s ri ro)
+ Tng (Tài sn ngoi bng x H s chuyn đi x H s ri ro).
T ngày 1.10.2010 theo thông t 13/TT-NHNN ngày 20.5.2010 ca NHNN thì t
l CAR này s đc điu chnh t 8% lên 9%. Ngoài ra, hip c Basel I còn xác đnh
các h s ri ro trong các loi ri ro tín dng và ri ro hot đng.
Hn ch:

Th nht, vic phân loi ri ro cha chi tit cho các khon cho vay. H s ri ro
cha chi tit cho ri ro theo đi tác (ví d nh kh nng tài chính ca khách hàng)
hoc theo đc đim ca khon tín dng (ví d nh theo thi hn). iu này ch ra rng
có th các ngân hàng có cùng t l an toàn vn nhng có th đi mt vi các loi ri ro
khác nhau,  mc đ khác nhau.
Th hai, Basel I cha tính đn li ích ca đa dng hóa hot đng. Các lí thuyt v
đu t ch ra ri ro s gim thông qua đa dng hóa danh mc đu t. Theo Basel I, quy
đnh v vn ti thiu không khác bit gia mt ngân hàng có hot đng kinh doanh đa
dng (ít ri ro hn) và mt ngân hàng kinh doanh tp trung (nhiu ri ro hn).