B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP. H CHÍ MINH
L
L
N
N
G
G
T
T
H
H
Á
Á
N
N
H
H
S
S
N
N
G
G
PHÁT TRIN DCH V NGỂN HÀNG IN
T TI CÁC NGỂN HÀNG THNG MI
C PHN U T PHÁT TRIN VIT NAM
LUN VN THC S KINH T
CHUYÊN NGÀNH: KINH T TÀI CHÍNH ậ NGÂN HÀNG
MÃ S: 60.31.12
NGI HNG DN: PGS.TS TRN HUY HOÀNG
TP.H CHÍ MINH ậ NM 2012
LI CM N
Xin chân thành cm n QuỦ Thy Cô Vin Ơo to Sau đi hc, Khoa Ngân
hƠng trng i hc Kinh t Thành ph H Chí Minh. c bit gi li cám n chơn
thƠnh đn PGS.TS Trn Huy Hoàng, ngi đƣ dƠnh nhiu thi gian, công sc hng
dn vƠ giúp đ tôi trong sut quá trình tip cn đ tài và hoàn thành lun vn nƠy.
Do thi gian nghiên cu và kin thc thc t hn ch, lun vn không tránh khi
nhng thiu sót, rt mong nhn đc ý kin đóng góp ca Quý Thy Cô nhm giúp
hoàn thin các gii pháp phát trin dch v ngân hàng đin t ti Ngơn hƠng Thng
mi c phn u t vƠ Phát trin Vit Nam và trin khai các gii pháp theo tình hình
thc t.
LI CAM OAN
Tôi xin cam đoan lun vn nƠy lƠ do chính tôi nghiên cu và thc hin. Các
thông tin và s liu đc s dng trong lun vn đc trích dn đy đ ngun tài liu
ti danh mc tài liu tham kho là hoàn toàn trung thc.
TP.H Chí Minh, tháng nm
2012
Lng Th Ánh Sng
MC LC
TRANG PH BÌA
LI CM N
LI CAM OAN
MC LC
DANH MC CH VIT TT
DANH MC BNG BIU, HÌNH V
M U
Chng 1: TNG QUAN V DCH V NGỂN HÀNG IN T 1
1.1 Các khái nim 1
1.1.1 Khái nim Thng mi đin t 1
1.1.2 Khái nim Dch v ngơn hƠng đin t 3
1.2 Các dch v ngơn hƠng đin t 3
1.3 iu kin đ phát trin dch v ngơn hƠng đin t 9
1.3.1 iu kin pháp lý 9
1.3.2 iu kin c s vt cht và công ngh 12
1.3.3 iu kin v con ngi 14
1.4 Phát trin ca ngơn hƠng đin t và vai trò ca dch v ngơn hƠng đin t 15
1.4.1 Phát trin ca dch v ngơn hƠng đin t 15
1.4.2 Vai trò ca ngơn hƠng đin t trong thi k hi nhp 16
1.5 Phát trin dch v ngơn hƠng đin t mt s nc trên th gii và bài hc kinh nghim
cho Vit Nam 19
1.5.1 Phát trin dch v ngơn hƠng đin t mt s nc trên Th gii 19
1.5.2 Các bài hc kinh nghim cho Vit Nam 21
KT LUN CHNG 1 23
Chng 2: THC TRNG PHÁT TRIN DCH V NGỂN HÀNG IN T TI NGÂN HÀNG
THNG MI C PHN U T VÀ PHÁT TRIN VIT NAM 24
2.1 Khái quát v Ngơn hƠng u t vƠ Phát trin Vit Nam (BIDV) 24
2.1.1 Khái quát v BIDV 24
2.1.2 Thc trng hot đng kinh doanh ca BIDV t nm 2007 đn nay 26
2.2 Thc trng phát trin dch v NHT ti BIDV 31
2.2.1 BIDV - Directbanking 31
2.2.2 Ngơn hƠng qua mng di đng (BSMS Banking) 33
2.2.3 Dch v th 36
2.2.3.1 Th ghi n ni đa 36
2.2.3.2 Th tín dng quc t 37
2.3 Cnh tranh gia BIDV vƠ các ngơn hƠng TMCP trên đa bàn TPHCM v cung cp dch
v NHT: 45
2.4 Phơn tích các điu kin thc hin dch v ti NHT ti BIDV 48
2.4.1 Pháp lý 48
2.4.2 C s vt cht và công ngh 49
2.4.3 Con ngi 50
2.5 Nhng thành công và hn ch ca BIDV trong vic phát trin ngơn hƠng đin t ti BIDV
51
2.5.1 Thành công 52
2.5.2 Hn ch 53
KT LUN CHNG 2 56
CHNG 3: GII PHÁP PHÁT TRIN DCH V NGỂN HÀNG IN T TI NGÂN HÀNG
THNG MI C PHN U T VÀ PHÁT TRIN VIT NAM 57
3.1 nh hng phát trin BIDV và dch v NHT ti BIDV 57
3.1.1 nh hng phát trin BIDV đn nm 2015 57
3.1.2 nh hng phát trin dch v NHT ti BIDV đn nm 2015 61
3.2 Các gii pháp phát trin dch v NHT ti BIDV 63
3.2.1 Hoàn thin khung pháp lỦ DVNHT 63
3.2.2 Phát trin h tng c s vƠ đu t các công ngh hin đi 64
3.2.3 Xây dng phng thc qun tr, giám sát ri ro 66
3.2.4 a dng hóa, phát trin các dch v NHT 67
3.2.5 y mnh vic qung bá sn phm 69
3.2.6 Phát trin ngun nhân lc 73
3.2.7 Nâng cao cht lng dch v khách hàng 76
3.2.8 Vn đng, tuyên truyn khách hƠng thay đi thói quen 78
3.3 Mt s kin ngh đi vi Chính ph vƠ c quan qun lý 79
KT LUN CHNG 3 82
KT LUN
TÀI LIU THAM KHO
PH LC
DANH MC CÁC T VIT TT
ACB : Ngơn hƠng thng mi c phn Á Châu
Agribank : Ngân hàng Nông nghip và phát trin Vit Nam
ATM : Máy rút tin t đng
CNTT : Công ngh thông tin
DV : Dch v
EAB : Ngơn hƠng thng mi c phn ông Á
KH : Khách hàng
KHCN : Khách hàng cá nhân
KHDN : Khách hàng doanh nghip
NH : Ngân hàng
NHNN : Ngơn hƠng nhƠ nc
NHTM : Ngơn hƠng thng mi
NHT : Ngơn hƠng đin t
PGD : Phòng giao dch
POS : Máy chp nhn th
PR : Quan h công chúng
QLDA : Qun lý d án
ROA : T sut li nhun / tng tài sn
ROE : T sut li nhun / vn ch s hu
SCB : Ngân hàng Standard Chartered
SP : Sn phm
SL : S lng
Techcombank: Ngơn hƠng thng mi c phn K thng
TMT : Thng mi đin t
TMCP : Thng mi c phn
VCB : Ngơn hƠng thng mi c phn Ngoi thng Vit Nam
VIP : Khách hàng cao cp
WTO : T chc thng mi Th gii
DANH MC BNG BIU, HÌNH V
Bng biu
Bng 2.1 Kt qu hot đng kinh doanh ca BIDV t nm 2007 đn nm 2011
Bng 2.2 Hn mc giao dch trên ATM
Bng 2.3 V trí ca BIDV trên th trng th ghi n ni đa
Bng 2.4 So sánh các tin ích ca dch v NHT ca BIDV vƠ các ngơn hƠng thng
mi c phn trên đa bàn TPHCM
Hình v
Hình 2.1 Tng tài sn BIDV t nm 2007 ậ 2011
Hình 2.2 Vn ch s hu ca BIDV trong giai đon 2007 ậ 2011
Hình 2.3 D n cho vay ca BIDV trong giai đon 2007 ậ 2011
Hình 2.4 Thu tin t dch v ca BIDV giai đon 2007 -2011
Hình 2.5 Li nhun trc thu ca BIDV giai đon 2007 -20011
Hình 2.6 S lng KH s dng Directbankingca BIDV giai đon 2008-2011
Hình 2.7 S lng KH s dng BSMS ca BIDV giai đon 2007 ậ 2011
Hình 2.8 Mu Th Tín dng Precious
Hình 2.9 Mu th Tín dng Flexi
Hình 2.10 So sánh hai loi th Tín dng
Hình 2.11 Doanh thu dch v th
Hình 2.12 H thng ATM/POS phát trin qua các nm
Hình 2.13 T trng doanh thu dch v th
M U
1. S cn thit ca đ tài
Trong xu th hin nay, khoa hc công ngh đc bit là ngành công ngh thông tin
đang phát trin vt bc. S phát trin nh v bo ca Công ngh thông tin đƣ tác đng
đn mi hot đng ca đi sng, kinh t - xã hi, lƠm thay đi nhn thc vƠ phng
thc sn xut kinh doanh ca nhiu lnh vc, nhiu ngành kinh t khác nhau, trong đó
có lnh vc Ngân hàng.
Trc bi cnh đó, mi mt hot đng ca Ngơn hƠng nh kênh phơn phi, vn
hóa bán hƠngầ đang dn dn đc xây dng, tích hp thông qua môi trng đin t,
t đó nhng khái nim Ngơn hƠng đin t, giao dch trc tuyn, thanh toán qua mng,
ầ đƣ bt đu tr thành xu th phát trin và cnh tranh ca các Ngơn hƠng thng mi
Vit Nam. Hn na, Ngơn hƠng đin t đem li li ích rt ln cho khách hàng, Ngân
hàng, và cho nn kinh t. Do đó, vic phát trin dch v Ngơn hƠng đin t mang tính
tt yu mang tính khách quan trong nn kinh t hin đi, trong thi đi hi nhp kinh t
quc t.
Hòa nhp vi xu hng đó, Ngơn hƠng Thng mi c phn u t vƠ Phát trin
Vit Nam (BIDV) đƣ n lc ht mình đ bt kp tin trình hin đi hóa Ngân hàng. Vì
vy, BIDV phi chú trng đn dch v Ngơn hƠng đin t đ đáp ng yêu cu nâng cao
nng lc cnh tranh hi nhp và phát trin. Song thc t hin nay, các dch v Ngân
hƠng đin t còn rt hn ch ch yu là các dch v đn gin, đc thc hin qua web
nh truy vn thông tin s d, sao kê tin gi, ầdo đó vn đ đƣ vƠ đang đt ra bc
thit là BIDV cn phi tìm ra các gii pháp nhm trin khai, phát trin thành công dch
v Ngơn hƠng đin t giúp BIDV phát trin, duy trì khách hàng vi quy mô ln, tit
kim chi phí, gia tng li nhun, khng đnh v trí vƠ thng hiu ca mình.
T thc t trên, vic đánh giá li thc trng dch v Ngơn hƠng đin t ca Ngân
hƠng Thng mi c phn u t vƠ Phát trin Vit Nam cng nh giúp ngơn hƠng có
các gii pháp phát trin dch v Ngơn hƠng đin t trong thi gian ti, nhm nâng cao
nng lc cnh tranh ca Ngân hàng, tác gi đƣ quan tơm vƠ la chn nghiên cu đ tài
“Phát trin dch v ngân hàng đin t ti Ngân hàng Thng mi c phn u t
và Phát trin Vit Nam”. tƠi đc thc hin không ngoài mc đích trên và tác gi
hy vng s nhn đc nhiu ý kin đóng góp đ vn đ nghiên cu đc hoàn thin
hn.
2. Mc tiêu nghiên cu
ánh giá thc trng dch v ngơn hƠng đin t ti Ngơn hƠng Thng mi c
phn u t vƠ Phát trin Vit Nam.
xut mt s gii pháp phát trin dch v ngơn hƠng đin t cho Ngân hàng
Thng mi c phn u t vƠ Phát trin Vit Nam
3. i tng, phm vi vƠ phng pháp nghiên cu
i tng nghiên cu: dch v Ngơn hƠng đin t ti BIDV
Phng pháp nghiên cu: Nghiên cu đnh tính. Lun vn s dng phng pháp
điu tra, thng kê, phân tích, tng hp vƠ so sánh đ có kt lun chính xác v vn đ
nghiên cu.
Phm vi nghiên cu: S liu nghiên cu tính đn 31/12/2011 ti BIDV.
4. ụ ngha thc t ca đ tài nghiên cu
Trên c s đánh giá thc trng dch v ngơn hƠng đin t ti BIDV, t đó đ xut
các gii pháp phát trin dch v Ngơn hƠng đin t ti BIDV
5. Kt cu ca đ tài
tài gm 3 chng:
Chng 1: Tng quan v dch v Ngơn hƠng đin t
Chng 2: Thc trng dch v Ngơn hƠng đin t ti Ngơn hƠng Thng mi c
phn u t vƠ Phát trin Vit Nam
Chng 3: Gii pháp phát trin dch v Ngơn hƠng đin t ti Ngơn hƠng Thng
mi c phn u t vƠ Phát trin Vit Nam
1
Chng 1: TNG QUAN V DCH V NGỂN HÀNG IN T
1.1 Các khái nim
1.1.1 Khái nim Thng mi đin t
Thng mi đin t (TMT) đƣ ra đi t lâu và ngày càng phát trin vt bc.
Tuy nhiên, hin nay đnh ngha TMT đc rt nhiu t chc quc t đa ra song cha
có mt đnh ngha thng nht nào v TMT, mi đnh ngha đu có nhng giá tr nht
đnh. Nhìn mt cách tng quát, các đnh ngha TMT đc chia thành hai nhóm tùy
thuc vƠo quan đim:
Theo ngha hp, TMT ch đn thun bó hp TMT trong vic mua bán hàng
hóa và dch v thông qua các phng tin đin t, nht là qua internet và các mng liên
thông khác.
- Theo T chc thng mi th gii (WTO), “TMT bao gm vic sn xut,
qung cáo, bán hàng và phân phi sn phm đc mua bán và thanh toán trên mng
Internet, nhng đc giao nhn mt cách hu hình, c các sn phm giao nhn cng
nh nhng thông tin s hóa thông qua mng Internet”.
- Theo
y ban Thng mi đin t ca T chc hp tác kinh t Châu Á ậ Thái
Bình Dng (APEC), “TMT lƠ công vic kinh doanh đc tin hành thông qua
truyn thông s liu và công ngh tin hc k thut s”.
Theo ngha rng, TMT lƠ các giao dch tƠi chính vƠ thng mi bng phng
tin đin t nh: trao đi d liu đin t, chuyn tin đin t và các hot đng nh
gi/rút tin bng th tín dng.
- Theo Lut mu v TMT ca y ban Liên hip quc v Lut thng mi
quc t (UNICITRAL), “Thut ng thng mi cn đc din gii theo ngha rng đ
bao quát các vn đ phát sinh t mi quan h mang tính cht thng mi dù có hay
không có hp đng. Các quan h mang tính thng mi bao gm, nhng không ch bao
gm, các giao dch sau đơy: bt c giao dch nào v cung cp hoc trao đi hàng hóa
hoc dch v; tha thun phân phi; đi din hoc đi lỦ thng mi, y thác hoa hng,
2
cho thuê dài hn; xây dng các công trình; t vn, k thut công trình; đu t; cp vn,
ngân hàng; bo him; tha thun khai thác hoc tô nhng, liên doanh và các hình thc
v hp tác công nghip hoc kinh doanh; chuyên ch hàng hóa hay hành khách bng
đng bin, đng không, đng st hay đng b”.
- Theo Tài liu đƠo to v TMT ca Microsoft (Fundamentals of E-business),
“TMT lƠ kinh doanh trên môi trng đin t nhm kt ni ngi bán vƠ ngi mua.
Nó tích hp d liu, liên lc đin t và dch v bo mt đ to thun li cho công vic
kinh doanh”. (Ecommerce is doing business electronically by bringing together buyers
and sellers. It intergrates data, electronic communication and security services to
facilitate business application) hoc “TMT lƠ mt tp hp công ngh, ng dng và
quy trình kinh doanh nhm liên kt t chc, khách hàng và cng đng thông qua nhng
giao dch đin t và s trao đi hàng hóa, dch v vƠ thông tin”. (Economerce is a
dynatic set of technologies, applications and business process that link enterprise,
consumer and communities through electronics transactions and the electronic
exchanges of goods, services and information).
- Theo Công ty TNHH u t vƠ phát trin phn mm mng Vit Nam ca
S k hoch vƠ đu t HƠ Ni, “TMT lƠ hình thái hot đng thng mi bng
phng pháp đin t, là vic trao đi thông tin thng mi thông qua công ngh đin
t nói chung”.
Tóm li, TMT có th đc khái nim vi mt khái nim tng đi toàn din là:
TMT là mt khái nim dùng đ ch quá trình mua và bán mt sn phm (hu hình)
hoc dch v (vô hình) thông qua mt mng đin t (electronics network), phng tin
trung gian (medium) ph bin nht ca TMT là Internet. Qua môi trng mng,
ngi ta có th thit lp giao dch, thanh toán, mua bán bt c sn phm gì t hàng
hóa cho đn dch v, k c dch v ngân hàng.
3
Nh vy, có th thy rng phm vi ca TMT rt rng, bao quát hu ht các lnh
vc hot đng kinh t, vic mua bán hàng hóa và dch v ch là mt trong hàng ngàn
lnh vc áp dng ca TMT.
1.1.2 Khái nim Dch v ngân hàng đin t
Quan đim ca Th gii:
Dch v NHT lƠ mt h thng phn mm vi tính cho phép khách hàng tìm hiu
hay mua bán dch v ngân hàng thông qua vic ni mng máy vi tính ca mình vi
ngân hàng (How the Internet redefines banking, Tp chí the Australian Banker, tuyn
tp 133, s 3, 6/1999).
Quan đim ca Vit Nam:
Dch v NHT đc gii thích nh lƠ kh nng ca mt khách hàng có th truy
cp t xa vào mt ngân hàng nhm: thu thp thông tin, thc hin các giao dch thanh
toán, tài chính da trên các khon lu ký ti ngơn hƠng đó, đng kỦ s dng dch v
mi (Trng c Bo, NHT vƠ các phng tin giao dch đin t, Tp chí tin hc
ngân hàng, s 4 (58), 7/2003).
Quan đim ca Tác gi lun vn:
Dch v NHT lƠ dch v do ngân hàng cung cp qua mt kênh phân phi dch
v, theo đó, khách hàng không cn đn quy giao dch ca ngân hàng mà thông qua các
kênh nh Internet, đin thoi,ầ khách hàng có th s dng các sn phm, dch v ca
ngân hàng.
Phát trin dch v NHT lƠ đa dng hóa và m rng các sn phm ca dch v
NHT
1.2 Các dch v ngơn hƠng đin t
1.2.1 Ngân hàng trên mng Internet
Internet ậ banking là dch v ngân hàng trên mng, cung cp t đng các thông
tin sn phm và dch v ngơn hƠng thông qua đng truyn Internet. Vi máy vi tính
kt ni Internet, khách hàng có th truy cp vào website ca ngơn hƠng đ đc cung
4
cp các thông tin, hng dn đy đ các sn phm, dch v ca ngân hàng. Không
nhng th, vi mã s truy cp và mt khu đc cp, khách hƠng cng có th thc hin
các yêu cu ca mình mi lúc mi ni nh xem s d tƠi khon, in sao kê, thanh
toán, chuyn tinầ Các dch v Internet-banking cung cp:
Xem s d tƠi khon ti thi đim hin ti.
Vn tin lch s giao dch.
S ph, giy báo có các giao dch t tài khon.
Xem thông tin t giá, lãi sut tin gi tit kim, giá chng khoán, giá vàng.
Thanh toán hóa đn đin, nc, đin thoi.
Thanh toán trc tuyn trên mng.
Bên cnh đó, Internet-banking còn là mt kênh phn hi thông tin hiu qu gia
khách hàng và ngân hàng, cho phép khách hàng có th gi tt c các thc mc, góp ý
v sn phm, dch v ca ngơn hƠng vƠ đc gii quyt nhanh chóng.
Chu trình s dng Internet-banking bao gm các bc c bn sau:
- Bc 1: ng kỦ dch v: Khách hàng phi cung cp các thông tin cn thit và ký
hp đng s dng dch v Internet-banking. Sau đó, khách hàng s đc cung cp 2 s
đnh doanh (duy nht) là mã khách hàng và mã truy cp h thng.
- Bc 2: Thc hin yêu cu dch v (truy vn thông tin tài khon, chuyn khon
trong h thng, thanh toán th tín dng, thanh toán hàng hóa trên mngầ).
- Bc 3: Xác nhn giao dch, kim tra thông tin, và thoát khi mng (thông qua
ch kỦ đin t, xác nhn đin t, chng t đin t,ầ) khi giao dch đc hoàn tt,
nhng thông tin chng t cn thit s đc qun lỦ, lu tr và gi ti khách hàng khi
có yêu cu.
1.2.2 Ngân hàng ti nhà
Home-banking là dch v ngân hàng ti nhƠ, theo đó khách hàng giao dch vi
ngân hàng qua mng nhng lƠ mng ni b (Intranet) do ngân hàng xây dng riêng.
5
Các giao dch đc tin hành ti nhƠ, vn phòng, công ty thông qua h thng máy vi
tính ni vi h thng máy vi tính ca ngân hàng.
Ch cn có máy vi tính (ti nhà hoc tr s) kt ni vi h thng máy vi tính ca
ngân hàng, khách hàng có th thc hin giao dch v chuyn tin, lit kê giao dch, t
giá, lãi sut, giy báo N, giy báo Có, truy vn s d tƠi khon, thanh toán chuyn
tin,ầ
Chu trình s dng dch v ngân hàng ti nhà bao gm các bc c bn sau:
- Bc 1: Thit lp kt ni (khách hàng kt ni máy vi tính ca mình vi h thng
máy vi tính ca ngân hàng qua mng Internet (dial-up, Direct-cable, LAN, WAN), sau
đó truy cp vào trang web ca ngân hàng phc v mình (hoc giao din ngi s dng
ca phn mm). Sau khi kim tra và xác nhn khách hàng, khách hàng s đc thit lp
mt đng truyn bo mt (https) vƠ đng nhp (login) vào mng máy vi tính ca ngân
hàng.
- Bc 2: Thc hin yêu cu dch v (khách hàng có th s dng rt nhiu dch v
NHT phong phú vƠ đa dng nh truy vn thông tin tài khon, chuyn tin, hy b
vic chi tr sec, thanh toán đin t,ầ vƠ có rt nhiu dch v trc tuyn khác.)
- Bc 3: Xác nhn giao dch, kim tra thông tin và thoát khi mng (thông qua
ch kỦ đin t, xác nhn điên t, chng t đin t,ầ) khi giao dch đc hoàn tt,
nhng thông tin chng t cn thit s đc qun lỦ, lu tr và gi ti khách hàng khi
có yêu cu.
1.2.3 Ngơn hƠng qua đin thoi
Phone-banking là dch v cung cp thông tin ngơn hƠng qua đin thoi. Qua
Phone-banking, khách hàng có th s dng rt nhiu dch v ngơn hƠng nh: hng
dn s dng dch v, gii thiu thông tin v dch v ngân hàng, cung cp thông tin tài
khon và bng sao kê các giao dch, báo N, báo Có, cung cp thông tin ngơn hƠng nh
lãi sut, t giá hi đoái, chuyn tin, thanh toán hóa đn vƠ dch v h tr khách
hƠng,ầ vƠ nhiu dch v khác. Tuy nhiên, ti Vit Nam, các dch v ngân hàng mi
6
tm thi cung cp dch v tra cu thông tin tài khon và cung cp thông tin tài chính
ngân hàng.
Quy trình s dng dch v Phone-banking nh sau:
- ng kỦ s dng dch v: Khách hàng phi cung cp các thông tin cn thit và ký
hp đng s dng dch v Phone-banking. Sau đó, khách hàng s đc cung cp 2 s
đnh danh (duy nht) là mã khách hàng và mã truy nhp h thng.
- X lý giao dch: khi khách hàng gi đn tng đƠi, nhp mã khách hàng và khóa
truy nhp dch v, theo li nhc trên đin thoi, khách hàng chn phím chc nng
tng ng vi dch v mình cn giao dch. Khách hàng có th thay đi, chnh sa trc
khi xác nhn giao dch vi ngân hàng, chng t giao dch s đc in ra và gi ti
khách hàng khi giao dch đc x lý xong.
1.2.4 Ngân hàng qua mng di đng
Mobile-banking là dch v ngơn hƠng qua đin thoi di đng. Vi Mobile-
banking, khách hàng có th s dng rt nhiu dch v nhm gii quyt nhu cu thanh
toán giao dch có giá tr nh hoc nhng dch v t đng không có ngi phc v.
Quy trình s dng dch v Mobile-banking nh sau:
- ng kỦ dch v: Khách hàng phi đng kỦ đ tr thành thành viên chính thc
trong đó quan trng là cung cp nhng thông tin c bn nh: s đin thoi di đng, s
tài khon cá nhân dùng trong thanh toán. Sau đó, khách hƠng đc nhà cung ng dch
v thông qua mng này cung cp mt mã s đnh danh. Mã s này không phi s đin
thoi và nó s đc chuyn thành mã vch đ dán lên đin thoi di đng, giúp cho vic
cung cp thông tin khách hƠng khi thanh toán nhanh chóng, chính xác vƠ đn gin hn
các thit b đu cui ca đim bán hàng hay cung ng dch v. Cùng vi mƣ đnh danh,
khách hƠng còn đc cp mt mã s cá nhơn đ khách hàng xác nhn giao dch thanh
toán khi nhà cung cp dch v thanh toán yêu cu. Sau khi hoàn tt các th tc cn thit
thì khách hàng s là thành viên chính thc vƠ đ điu kin đ thanh toán qua đin thoi
di đng.
7
- X lý giao dch: Khách hàng nhn tin theo cú pháp quy đnh đn tng đƠi, nhp
mã khách hàng và khóa truy cp dch v, khách hàng có th thc hin các dch v mình
cn giao dch bt c lúc nào.
1.2.5 Call centre
Do qun lý d liu tp trung nên khách hàng có tài khon ti bt k chi nhánh nào
vn gi v mt s đin thoi c đnh ca trung tơm nƠy đ đc cung cp mi thông tin
chung và cá nhân. Khác vi Phone-banking ch cung cp các loi thông tin đc lp
trình sn, call centre có th linh hot cung cp thông tin hoc tr li thc mc ca
khách hƠng. Nhc đim ca call centre là phi có ngi trc 24/24 gi.
Call centre là dch v ngơn hƠng qua đin thoi vi nhim v:
- Cung cp tt c các thông tin v sn phm, dch v ca ngân hàng, bao gm tin
gi thanh toán, tit kim, cho vay, chuyn tinầ
- Gii thiu qua đin thoi các sn phm th ca ngân hàng.
- ng kỦ lƠm th qua đin thoi.
- ng kỦ vay cho khách hƠng cá nhơn qua đin thoi.
- Tip nhn qua đin thoi các khiu ni, thc mc t khách hàng khi s dng sn
phm, dch v ca ngân hàng.
- Khách hàng s cung cp thông tin v các sn phm, dch v ca ngân hàng mt
cách đy đ.
- T vn s dng th, thông báo và gii đáp s d th, hng dn đng kỦ th.
- Thc hin thanh toán các hóa đn tin đin, nc, đin thoi, Internet, truyn
hình cáp, bo himầ vƠ các hình thc chuyn tin khác.
- Dch v chuyn tin t tài khon cá nhân vào th thanh toán rt thun tin cho
khách hƠng đang xa không có chi nhánh ca ngân hàng hoc đang công tác, du lch
nc ngoài cn chuyn tin vào th đ đáp ng kp thi nhu cu chi tiêu ca khách
hàng.
1.2.6 Kiosk ngân hàng
8
Kiosk ngân hàng là s phát trin ca dch v ngơn hƠng hng ti vic phc v
khách hàng vi cht lng cao nht và thun tin nht. Trên đng ph hoc ti mt
đa đim thun tin s đt các trm làm vic vi đng kt ni Internet tc đ cao. Khi
khách hàng cn thc hin giao dch hoc yêu cu dch v, h ch cn truy cp, cung cp
s chng nhn cá nhân và mt khu đ s dng dch v ca h thng ngân hàng phc
v mình. ơy cng lƠ mt hng phát trin đáng lu tơm cho các nhƠ lƣnh đo ca các
Ngơn hƠng thng mi Vit Nam. Hin nay, Ngân hàng K thng đƣ th nghim dch
v này ti hi s ngân hàng.
i vi các ngân hàng khác nhau, quy trình nghip v cng tng t cùng vi
mt vƠi đc trng riêng ca mi ngân hàng.
1.2.7 Dch v cung cp thông tin v tài khon cho khách hàng
Dch v cung cp thông tin v tài khon cho khách hàng cho phép khách hàng
thc hin các giao dch trc tuyn sau:
Tóm lc v nhng sn phm, dch v đƣ giao dch vi ngân hàng, xem s
d tƠi khon.
Kim tra chi tit các nghip v đƣ giao dch.
Kim tra tình trng các th ghi N, th ghi Có.
Kim tra tình trng các Séc đƣ phát hƠnh, xem chúng đƣ đc thanh toán
hay cha, b t chi thanh toán hay đang trong tình trng ch đi chi tr.
1.2.8 Th ghi n
Debit Card là Th ghi n, đc s dng ti nhng máy ATM hay máy thanh toán
ti nhng đim bán hàng (Point of sale ậ POS), cho phép khách hàng s dng đc
bng cách ghi N trc tip vào tài khon ca h.
1.2.9 Th tín dng
Credit Card là Th tín dng, đc s dng ti nhng máy ATM hay POS, cho
phép khách hàng s dng s tin mà ngân hàng ng trc cho h.
1.2.10 Gi vƠ thanh toán hóa đn đin t
9
EBPP là mt hình thc hóa đn thanh toán đc gi trc tip đn khách hàng
bng email hoc bng mt thông báo trên tài khon NHT. Sau đó, khách hàng s ra
thông báo đng ý chi tr, vic thanh toán đc đin t hóa trc tip tài khon khách
hàng.
1.2.11 Ghi n đc y quyn trc
Preauthorized debit là hình thc thanh toán mà cho phép khách hàng y quyn
cho ngân hàng t đng thanh toán các khon thng xuyên, các hóa đn có tính cht
đnh k t tài khon ca h vào ngày c th vi mt s tin c th. Khon thanh toán
này s đc chuyn đin t t tài khon khách hƠng đn tài khon ngi th hng.
1.2.12 Dch v đu t
Investment Services cung cp nhiu loi sn phm và dch v đu t tƠi chính
trc tuyn nh đu t chng khoán, m tài khon tit kim qua mngầ
1.2.13 Dch v cho vay t đng
Khách hàng có th vay tin ca ngân hàng thông qua các máy cho vay t đng
ALM (Automated Loan Machines). Vic duy nht mà khách hàng làm là nhp vào máy
các thông tin cn thit và tr li mt s câu hi do máy đa ra.
1.2.14 Dch v ngân hàng t phc v
Khách hàng s thao tác vi các máy giao dch t phc v, đó lƠ nhng máy ATM
(Autmated Teller Machines) vi nhiu chc nng, cho phép khách hàng rút tin t tài
khon, np tin vào tài khon, kim tra s d, chuyn khon, vay, đu t c phiu, m
tài khon, phát hành Sec, cung cp cng nh truy cp thông tin,ầ các nc phát
trin các máy ATM có chc nng gn bng mt chi nhánh ngân hàng.
1.3 iu kin đ phát trin dch v ngân hàng đin t
1.3.1 iu kin pháp lý
Môi trng pháp lý là nn tng đu tiên đ xây dng các dch v NHT. Do đó,
đ phát trin dch v NHT thì môi trng pháp lý phi phù hp vi Lut giao dch
10
đin t s 51/2005/QH11 và các Ngh đnh hng dn v giao dch đin t, thng mi
đin tầ c th:
Th nht, tin hành giao dch đin t phi theo các nguyên tc sau:
- T nguyn la chn s dng phng tin đin t đ thc hin giao dch.
- T tha thun v vic la chn loi công ngh đ thc hin giao dch đin t.
- Không mt loi công ngh nƠo đc xem là duy nht trong giao dch đin t.
- Bo đm s bình đng và an toàn trong giao dch đin t.
- Bo v quyn và li ích hp pháp ca c quan, t chc, cá nhân, li ích ca Nhà
nc, li ích công cng.
- Giao dch đin t ca c quan nhƠ nc phi tuân th các nguyên tc quy đnh
sau:
+ Các nguyên tc đc quy đnh ti khon 3,4,5 ca ni dung này.
+ Vic giao dch đin t ca c quan nhƠ nc phi phù hp vi quy đnh ca Lut
giao dch đin t vƠ các quy đnh khác ca pháp lut có liên quan.
+ C quan nhƠ nc trong phm vi nhim v, quyn hn ca mình ch đng thc
hin tng phn hoc toàn b giao dch trong ni b c quan hoc vi c quan khác ca
NhƠ nc bng phng tin đin t.
+ Cn c vƠo điu kin phát trin kinh t - xã hi và tình hình c th, c quan nhƠ
nc xác đnh mt l trình hp lý s dng phng tin đin t trong các loi hình giao
dch: giao dch đin t trong ni b c quan nhƠ nc, gia các c quan nhƠ nc vi
nhau, gia c quan nhƠ nc vi c quan, t chc, cá nhân.
+ C quan, t chc, cá nhân có quyn la chn phng thc giao dch vi c quan
nhƠ nc nu c quan nhƠ nc đó đng thi chp nhn giao dch theo phng thc
truyn thng vƠ phng tin đin t, tr trng hp pháp lut có quy đnh khác.
+ Khi tin hành giao dch đin t, c quan nhƠ nc phi quy đnh c th v:
nh dng, biu mu ca thông đip d liu.
11
Loi ch kỦ đin t, chng thc ch kỦ đin t trong trng hp giao dch đin
t cn có ch kỦ đin t, chng thc ch kỦ đin t.
Các quy trình đm bo tính toàn vn, an toàn và bí mt ca giao dch đin t.
Vic cung cp dch v công ca c quan nhƠ nc di hình thc đin t đc
xác lp trên c s quy đnh ca c quan đó nhng không trái vi quy đnh ca Lut này
vƠ quy đnh khác ca pháp lut có liên quan.
Th hai, phng tin giao dch thanh toán đin t phi hot đng da trên công
ngh đin, đin t, k thut s, t tính, truyn dn không dây, quang hc, đin t hoc
công ngh tng t bao gm:
- Tin đin t: tin đin t lƠ phng tin thanh toán trên Internet. Ngi mun s
dng tin đin t gi yêu cu ti ngân hàng. Ngân hàng phát hành tin đin t s phát
hành mt bc đin đc ký phát bi mã cá nhân ca ngơn hƠng đc mã hóa bi khóa
công khai ca khách hàng. Ni dung bc đin bao gm thông tin xác đnh ngi phát
hƠnh, đa ch internet, s lng tin, s seri, ngày ht hn (nhm tránh vic phát hành
hoc s dng hai ln). Ngân hàng s phát hành tin vi tng khách hàng c th. Khách
hàng ct tin đin t trong máy vi tính cá nhân.
- Khi thc hin giao dch mua bán, khách hàng gi ti nhà cung cp mt thông
đip đin t đc mã hóa bi khóa công khai ca nhà cung cp hàng hóa dch v. Nhà
cung cp dùng khóa riêng ca mình đ gii mã thông đip, đng thi kim tra tính xác
thc ca thông đip thanh toán này vi ngân hàng phát hành bng mã khóa công khai
ca ngân hàng phát hành và kim tra s seri tin đin t.
- Sec đin t: cng s dng k thut tng t nh trên đ chuyn Sec và hi phiu
đin t trên mng Internet. Sec đin t có ni dung ging nh Sec thông thng, ch
khác bit duy nht lƠ Sec nƠy đc kỦ đin t (tc là vic mƣ hóa thông đip bng mt
mã cá nhân ca ngi ký Sec). Khi ngân hàng ca ngi th hng thc hin nghip
v nh thu Sec, h s đánh du lên thông đip đin t và vic thông đip nƠy đc mã
12
hóa bi mã hóa công khai ca ngân hàng phát hành Sec s lƠ c s cho vic thanh toán
Sec đin t này.
- Th thông minh ậ Ví đin t: là loi th nha gn vi mt b vi x lý (micro ậ
processor chip). Ngi s dng np tin vào th và s dng trong vic mua hàng. S
tin ghi trong th s đc tr lùi cho ti khi bng không (0). Lúc đó ch s hu có th
np tin hoc vt b th. Ví đin t đc s dng rt nhiu trong giao dch nh ATM,
Internet banking, Home banking, Phone banking hoc mua hàng trên Internet vi mt
đu đc th thông minh kt ni vào máy tính cá nhân.
- Giao dch đin t ca ngân hàng: h thng thanh toán đin t ca ngân hàng là
mt h thng ln gm nhiu h thng nh:
+ Thanh toán gia ngân hàng vi khách hƠng qua đin thoi, Internet, th, giao dch
ti gia đình, tr s khách hàng.
+ Thanh toán gia ngân hàng vi các i lý thanh toán (nhà hàng, siêu th,ầ)
+ Thanh toán ni b mt h thng ngân hàng.
+ Thanh toán liên ngân hàng.
1.3.2 iu kin c s vt cht và công ngh
Th nht, đu t c s vt cht là nn tng đ các ngân hàng phát trin các dch
v NHT đáp ng tt nht các nhu cu ca khách hàng và nn kinh t, kinh doanh bo
đm an toàn và hiu qu. Không đu t c s vt cht và công ngh hin đi thì không
th phát trin bn vng và hot đng hiu qu. Do đó:
- Máy móc và thit b k thut phi phù hp vi tiêu chun an ninh, an toàn quc
gia.
- ng truyn, h tng k thut mng, Internet phi n đnh, đ mnh, nhanh.
- Kh nng kt ni đng b ngân hàng vi cng thanh toán.
- Gia các ngân hàng cn có s liên thông cao qua cng trung gian thanh toán đin
t vi nng lc hot đng mnh. ng thi h thng an toàn bo mt trong thanh toán
đin t cng cn phi đc thit lp xuyên sut t Trung ng đn tng ngân hàng.
13
- Tr s khang trang, hin đi.
- im giao dch hot đng ngoài gi.
- Trung tâm dch v khách hàng hot đng liên tc 24h/ngƠy đ t vn, gii đáp
thc mc và x lý thông tin cho khách hàng.
Th hai, công ngh hin đi
- S dng ch kỦ đin t xác nhn tính toàn vn ca ni dung thông đip và tên
ngi vit nó đ đáp ng s tin cy cho ni dung, xut x ca thông đip và mã hóa
nhng thông tin nhy cm. Ch kỦ đin t đc chng thc bi mt t chc cung ng
dch v chng thc ch kỦ đin t, đc kim chng bng mt quy trình kim tra an
toàn do các bên giao dch tha thun vƠ đáp ng đc các điu kin sau:
+ D liu to ch kỦ đin t ch gn duy nht vi ngi ký trong bi cnh d liu đó
đc s dng.
+ D liu to ch kỦ đin t ch thuc s kim soát ca ngi ký ti thi đim ký.
+ Mi thay đi đi vi ch kỦ đin t sau thi đim kỦ đu có th b phát hin.
+ Mi thay đi đi vi ni dung ca thông đip d liu sau thi đim kỦ đu có th
b phát hin.
- Xây dng an ninh, an toàn, bo v, bo mt trong giao dch đin t
+ An ninh, an toàn, bo v, bo mt trong giao dch đin t là vn đ cc k quan
trng, mang Ủ ngha quyt đnh đn s tn ti và phát trin ca mi ngơn hƠng, nó đƣ
tr thành vn đ sng còn ca ngành ngân hàng trong thi đi đin t hóa. An ninh, an
toàn, bo v, bo mt trong giao dch đin t cng lƠ mi quan tơm hƠng đu ca khách
hàng khi quyt đnh la chn hình thc thanh toán phi tin mt. Ri ro ln nht trong
hot đng NHT lƠ h thng b xâm phm, b gi mo, la đo trong thanh toán, chi
tr. Vn đ này ph thuc rt ln vào các gii pháp công ngh, gii pháp k thut, các
chng trình phn mm v mã khóa, ch kỦ đin t, cng nh h thng pháp lý v hot
đng ca NHT. Vì vy, nu thiu nhng bin pháp an ninh, an toàn trong giao dch
đin t thì vic phát trin dch v NHT không th thc hin đc.
14
+ C quan, t chc, cá nhân có quyn la chn các bin pháp bo đm an ninh, an
toàn phù hp vi quy đnh ca pháp lut khi tin hành giao dch đin t.
+ C quan, t chc, cá nhân khi tin hành giao dch đin t có trách nhim thc hin
các bin pháp cn thit nhm đm bo s hot đng thông sut ca h thng thông tin
thuc quyn kim soát ca mình; trng hp gây ra li k thut ca h thng thông tin
thit hi cho c quan, t chc, cá nhân khác thì b x lý theo quy đnh ca pháp lut.
1.3.3 iu kin v con ngi
Môi trng pháp lỦ, c s vt cht và công ngh là mt trong nhng điu kin đ
phát trin dch v NHT. Tuy nhiên, không có con ngi thì dch v NHT cng
không th thc hin và phát trin đc. Do đó:
1.3.3.1 i vi ngi s dng dch v:
Th nht, mc sng đc ci thin
Vi bn, phi sng vi thu nhp thp, hay nói cách khác ít có tin thì bn có quan
tơm đn các dch v ngân hàng không? Chc chn là không. Bn s dùng tin mt thay
vì các dch v thanh toán đin t. Qua đó ta thy, mc sng là mt nhân t quan trng
đ phát trin các dch v thanh toán đin t. Do vy, phát trin kinh t và ci thin mc
sng luôn luôn là nhng yu t tiên quyt cho vic phát trin các dch v NHT.
Th hai, hiu bit và chp nhn các dch v NHT
Các dch v NHT lƠ các dch v hin đi và tt. Tuy vy, chúng ta không th
cho rng có các dch v tt lƠ đ, không cn quan tơm đn s chp nhn ca khách
hƠng. Hn na, hin nay thói quen và s a thích tin mt, tính “ì” ca khách hàng
trc các dch v mi có th là nhng tr ngi chính cho vic phát trin các dch v
NHT. S ph bin các dch v NHT liên quan cht ch ti s chp nhn ca khách
hƠng hn lƠ nhng gì mà phía nhà cung ng dch v đa ra. Do đó, vic gii thiu và
hng dn cho đông đo khách hàng hiu bit v dch v NHT, li ích ca các dch
v này và chp nhn các dch v NHT lƠ ht sc cn thit.