Nghiên cứu mối quan hệ giữa quản trị vốn luân chuyển và tỷ suất sinh lợi của các công ty ngành thực phẩm trên TTCK Việt Nam

B GIÁO DC VÀ ẨO TO

TRNG I HC KINH T TP. H CHÍ MINH













TRN TH BệCH VỂN






NGHIểN CU MI QUAN H GIA
QUN TR VN LUỂN CHUYN VẨ T SUT
SINH LI CA

CÁC

CÔNG

TY
NGẨNH THC
PHM
TRÊN

TTCK VIT NAM












LUN VN THC S KINH T








TP.

H

CHÍ

MINH

-

NM

2012






B GIÁO DC VÀ ẨO TO

TRNG I HC KINH T TP. H CHÍ MINH

TRN TH BệCH VỂN





NGHIểN CU MI QUAN H GIA
QUN TR VN LUỂN CHUYN VẨ T SUT
SINH LI CA

CÁC

CÔNG

TY
NGẨNH THC
PHM
TRÊN

TTCK VIT NAM




CHUYÊN

NGÀNH:

TÀI

CHÍNH

ậ

NGÂN

HÀNG
MÃ

S:

60.34.02.01




LUN VN THC S KINH T




NGI

HDKH:
TS. NGUYN VN LNG

TP.

H

CHÍ

MINH

-

NM

2012



L
I

CAM

OAN

Tôi xin cam đoan lun vn thc s kinh t “ NGHIểN CU MI QUAN
H GIA QUN TR VN LUỂN CHUYN VẨ T SUT SINH LI
CA CÁC CÔNG TY NGẨNH THC PHM TRÊN TTCK VIT NAM ”
là công trình nghiên cu ca cá nhân tôi. Các s liu trong lun vn là s liu trung
thc.



Thành ph ả Chí Minh, tháng 12 nm 2012







TRN TH BệCH VỂN
Hc viên cao hc khóa 18
Chuyên ngành: Tài chính ậ Ngân hàng
Trng i hc Kinh t TP. H Chí Minh





L
I

CM

N



Tôi xin trân trng cm n TS. Nguyn Vn Lng đã hng dn rt tn
tình, đóng góp nhiu ý kin quý báu cng nh đng viên giúp tôi hoàn thƠnh lun
vn này.

Tôi xin trân trng cm n đn tt c các thy cô vì nhng kin thc cng
nh kinh nghim t nhng bài ging mà các thy cô đã truyn đt trong quá trình
hc tp ti trng i hc Kinh t TPHCM.





Tác gi







Trn Th Bích Vơn


i
MC LC
Li cam đoan

Li cm n
Mc lc i
Danh mc các ký hiu ậ Ch vit tt iii
Danh mc bng biu iv
Danh mc hình v v
Tóm tt 1
1. GII THIU 2
2. C S Lụ THUYT VẨ TNG QUAN NGHIểN CU TRC ỂY 5
2.1. C s lý thuyt mi quan h gia qun tr vn luơn chuyn & t sut sinh li 5
2.1.1 Qun tr các khon phi thu vƠ li nhun 6
2.1.2. Qun tr hƠng tn kho vƠ li nhun: 6
2.1.3. Qun tr các khon phi tr vƠ li nhun 7
2.1.3. Chu k luơn chuyn tin mt và li nhun 7
2.2. Nhng nghiên cu thc nghim v mi quan h gia qun tr vn lun chuyn vƠ
t sut sinh li. 8
2.2.1. Nhng nghiên cu thc nghim trên th gii. 9
2.2.2. Nhng nghiên cu thc nghim ti Vit Nam 12
2.3 Kt lun 17
3. PHNG PHÁP NGHIểN CU 18
3.1 D liu nghiên cu 18
3.2 nh ngha các bin 18
3.3 Gi thuyt nghiên cu 21
3.4 Phng pháp vƠ mô hình nghiên cu 22
3.5 Kt lun 23
4. KT QU NGHIÊN CU 24
4.1 Thng kê mô t 24
4.2 Ma trn tng quan pearson 25
4.3 Kt qu hi quy OLS 29

ii
4.3.1 Mô hình 1 : Mi quan h gia k thu tin bình quơn ACP vƠ t sut sinh li
ca công ty ROA. 30
4.3.2 Mô hình 2 : Mi quan h gia k luơn chuyn hƠng tn kho bình quơn ICP vƠ
t sut sinh li ROA 31
4.3.3 Mô hình 3 : Mi quan h gia k thanh toán bình quơn APP vƠ t sut sinh li
ROA. 32
4.3.4 Mô hình 4 : Mi quan h gia chu k luơn chuyn tin mt CCC vƠ t sut
sinh li ROA . 33
4.4 Các kim đnh thng kê 34
4.4.1 Kim đnh s phù hp ca mô hình 34
4.4.2 Kim đnh vn đ đa cng tuyn 34
4.4.3 Kim đnh hin tng t tng quan 35
4.5 Kt lun 36
5. KT LUN VẨ  XUT 36
5.1. Kt lun 36
5.2.  xut 37
5.2.1 Xut phát t mi quan h nghch chiu gia ACP vƠ ROA 37
5.2.2 Xut phát t mi quan h nghch chiu gia ICP vƠ ROA 39
5.2.3 Xut phát t mi quan h thun chiu gia APP vƠ ROA 39
5.2.4 Xut phát t mi quan h nghch chiu gia CCC vƠ ROA 40
5.3. Hn ch vƠ đnh hng trong tng lai 41
5.4 Kt lun 41
DANH MC TÀI LIU THAM KHO 42
PH LC 1: KT QU NGHIÊN CU TRC ÂY 44
PH LC 2: DANH SÁCH CÁC CÔNG TY NIÊM YT 50
PH LC 3: THNG KÊ MÔ T 51
PH LC 4: MA TRN TNG QUAN PEARSON 52
PH LC 5: KT QU HI QUY MÔ HÌNH 1 53
PH LC 6: KT QU HI QUY MÔ HÌNH 2 56

PH LC 7: KT QU HI QUY MÔ HÌNH 3 59
PH LC 8: KT QU HI QUY MÔ HÌNH 4 61


iii

DANH MC T VIT TT


Vit tt Ting anh Ting vit
ROA Return on total assets ratio T sut sinh li trên tng tài sn


ACP Accounts collection period K thu tin bình quơn

ICP Inventory conversion cycle K luân chuyn hàng tn kho

APP Average Payment period K thanh toán bình quân

CCC Cash conversion cycle Chu k luơn chuyn tin mt

SIZE Size Qui mô công ty

BEDT Debt ratio T l n trên tng tƠi sn

SGROW Sales growth T l tng trng doanh s

TTCK Stock exchange Th trng chng khoán

iv

DANH SÁCH BNG BIU
Bng 2.1: Tóm tt các nghiên cu trc đơy 13
Bng 3.1: Tóm tt các bin đc s dng trong mô hình 19
Bng 3.2: Tóm tt chiu hng tác đng ca bin đc lp lên bin ph thuc 22
Bng 4.1: Thng kê mô t các bin trong toƠn b mu kho sát 24
Bng 4.2: Ma trn tng quan Pearson các bin trong mô hình 26
Bng 4.3: Tóm tt kt qu hi quy mi quan h nhơn qu gia qun tr vn luơn
chuyn vƠ t sut sinh li. 29



v
DANH SÁCH HỊNH V

Hình 2.1 : Chu k luơn chuyn tin mt và chu k kinh doanh 5
Hình 2.2: nh hng v vic d tr hƠng tn kho đn li nhun doanh nghip 7

1
TịM TT
Mc đích ca bƠi lun lƠ nghiên cu mi quan h gia qun tr vn luân chuyn
và t sut sinh li. Mu nghiên cu bao gm 30 công ty ngƠnh thc phm niêm yt
trên th trng chng khoán Vit Nam trong giai đon t 2008 đn 2011.  kim
đnh gi thuyt, tác gi s dng phơn tích tng quan vƠ phng pháp hi quy đa bin.
Chu k luơn chuyn tin mt-CCC vƠ ba thƠnh phn ca nó ( k thu tin bình quân-
ACP, k luân chuyn hàng tn kho-ICP và k thanh toán bình quân-APP) lƠ các bin
đc lp đc s dng đ đánh giá hiu qu ca qun tr vn luơn chuyn. Bin ph
thuc ROA đc s dng đ đo lng t sut sinh li ca công ty. NgoƠi ra, tác gi
còn đa vƠo trong mô hình hi quy 03 bin kim soát đó lƠ quy mô-SIZE, t l n-
DEBT và tng trng doanh thu-SGROW. Kt qu cho thy tn ti mi tng quan
nghch, có ý ngha thng kê gia CCC, ACP, ICP vƠ ROA. Ngc li, ROA và APP
có mi tng quan thun vƠ có ý ngha thng kê. NgoƠi ra, tác gi còn tìm thy hin
ROA tng quan nghch vi SIZE, DEBT vƠ tng quan thun vi SGROW. Kt qu
hi quy đƣ xác nhn s tn ti ca mt mi quan h đáng k gia vic qun tr vn
luơn chuyn vƠ t sut sinh li ca công ty thc phm.C th, qun tr vn luơn chuyn
hiu qu (CCC đc rút ngn) s góp phn lƠm gia tng li nhun ca công ty vƠ t đó
ti đa hoá giá tr cho các c đông. Tóm li, bƠi nghiên cu lƠ mt bng chng thc
nghim ti Vit Nam, đóng góp thêm vƠo kt qu nghiên cu trc đơy v mi quan
h gia qun tr vn luơn chuyn vƠ t sut sinh li. Do đó, các nhƠ qun tr có th to

ra li nhun cho công ty bng cách qun tr chu k luơn chuyn tin mt  mc phù
hp vƠ đm bo các thƠnh phn ca nó đc duy trì  mc ti u nht.








2
1. GII THIU
Lý thuyt tƠi chính doanh nghip truyn thng thng chú trng đn vic
nghiên cu nhng quyt đnh tƠi chính dƠi hn, c th lƠ quyt đnh đu t, cu
trúc vn, c tc hay đnh giá công ty. Tuy nhiên, vic qun tr vn luơn chuyn
cng đóng vai trò rt quan trng vƠ ngƠy cƠng thu hút mi quan tơm ca các nhƠ
qun lý tƠi chính trên th gii (Lyroudi and Lazaridis, 2000) vì nó nh hng trc
tip đn t sut sinh li vƠ kh nng thanh toán ca doanh nghip (Appuhami,
2008; Christopher và Kamalavalli, 2009; Dash và Ravipati, 2009; Deloof, 2003;
Eljelly, 2004; Raheman và Nasr, 2007). Các tp đoƠn ln trên th gii ( Dell, Wal-
Mart, …) đƣ tuyên b rng hot đng qun tr hiu qu vn luơn chuyn lƠ mt trong
nhng ngun lc ch yu đ to li th cnh tranh thng mi ca h (Ruback, 2003)
“Vn luơn chuyn” đc dch t thut ng ting anh “Working capital”, trong
mt s tƠi liu thì “working capital” còn đc dch lƠ “vn lu đng” tùy vƠo mc đích
ca nhƠ phơn tích .Tác gi s dng thut ng “Vn luơn chuyn” đ dch cho thut ng
ting Anh “Working capital” xuyên sut bƠi lun vn nƠy. Vn luơn chuyn đc đnh
ngha bng chênh lch gia tƠi sn ngn hn vƠ n ngn hn. Qun tr vn luơn chuyn
liên quan trc tip đn các hot đng kinh doanh vƠ tƠi tr ngn hn ca công ty, nhng
hot đng ngn hn nƠy liên quan đn vic tr tin mua nguyên vt liu thô, sn xut,
bán sn phm vƠ thu tin t vic bán sn phm đó. Mt nguyên tc ca qun tr vn

luơn chuyn lƠ thu tin cƠng nhanh cƠng tt, trì hoƣn các khon phi tr cƠng lơu cƠng
tt vƠ duy trì hƠng tn kho  mc hp lý. Nguyên tc nƠy da trên khái nim chu k
luơn chuyn tin mt (CCC-Cash conversion cycle) ca tác gi Richards vƠ Laughlin
(1980). Chu k luơn chuyn tin mt ca mt công ty đc đnh ngha lƠ khong
thi gian t khi tr tin mua nguyên vt liu thô đn khi thu tin bán thƠnh phm hay
chu k luơn chuyn tin mt đc tính bng cách cng k thu tin bình quơn vi k
luân chuyn hƠng tn kho tr cho k thu tin bình quơn.
Chu k luơn chuyn tin mt lƠ công c c bn đc s dng trong vic đánh giá
hiu qu qun tr vn luơn chuyn (Richards and Laughlin, 1980). Do đó, bng cách
gim thi gian tin mt b  đng trong vn luơn chuyn, công ty có th hot đng hiu
qu hn. Chu k luơn chuyn tin mt có th đc rút ngn bng cách gim thi gian


3
luơn chuyn hƠng tn kho qua vic x lý vƠ bán hƠng hóa nhanh hn hoc bng cách
gim thi gian thu tin khách hƠng qua vic tng tc thu n hoc bng cách kéo dƠi thi
gian thanh toán qua vic trì hoƣn tr n cho nhƠ cung cp.
Mt khác, vic rút ngn chu k luơn chuyn tin mt cng có th gơy thit hi cho
công ty, lƠm gim t sut sinh li. Khi gim thi gian luân chuyn hƠng tn kho, công
ty phi tính toán k cƠng, tránh tình trng thiu ht hƠng tn kho, điu đó có th lƠm
cho khách hƠng chuyn sang mua sn phm ca các đi th cnh tranh. Khi gim thi
gian thu tin, công ty có th s b mt các khách hƠng tín dng tt vƠ khi kéo dƠi thi
gian tr n cho nhƠ cung cp, công ty không ch b mt đi các khon chit khu thanh
toán mƠ còn có th gơy tn hi đn uy tín ca chính công ty.
Vic rút ngn chu k luơn chuyn tin mt có tác đng hai chiu đn li nhun
doanh nghip. Do vy, qun tr vn luơn chuyn hiu qu liên quan đn vic qun tr
chu k luơn chuyn tin mt vƠ các thƠnh phn ca nó ( k thu tin bình quơn, k luân
chuyn hƠng tn kho vƠ k thanh toán bình quơn)  mc thích hp nhm mc tiêu ti
đa hóa li nhun doanh nghip vƠ ti đa hóa giá tr cho các c đông (Lazaridis vƠ
Tryfonidis, 2006). Qun tr vn luơn chuyn không đy đ dn đn các công ty đi mt

vi phá sn. Mt khác, quá nhiu vn luơn chuyn s gơy ra lƣng tin mt vƠ cui cùng
lƠ gim li nhun (Chakraborty, 2008).
Hn na, trong bi cnh khng hong tƠi chính toƠn cu đang có chiu hng lan
rng, chính sách tín dng thc cht, khách hƠng thc hin chính sách tht lng buc
bng, còn nhƠ cung cp thì không còn chp nhn các khon thanh toán tr hn, nhiu
doanh nghip Vit Nam có xu hng co cm, gim công sut, thu hp quy mô hay phá
sn do thiu vn cho hot đng sn xut kinh doanh. Nguyên nhơn khách quan lƠ do
nn kinh t gp khó khn, lm phát tng dn ti chi phí đu vƠo tng cao, lƣi sut ngơn
hƠng cao ngt ngng… , nhng nguyên nhơn ch quan ch yu lƠ do chin lc đu
t, kh nng qun tr, đc bit lƠ qun tr chi phí vƠ dòng tin hiu qu cng lƠ bƠi toán
khó vi rt nhiu doanh. Nhiu doanh nghip đang đi mt vi tình trng thiu tin cho
hot đng sn xut kinh doanh hƠng ngƠy, n phi thu vƠ hƠng tn kho b tn đng, áp
lc t các khon thanh toán đn hn ca các nhƠ cung cp. Do đó, công tác qun tr vn
luơn chuyn cƠng tr nên quan trng trong chin lc qun tr tƠi chính doanh nghip


4
nhm ti đa hóa giá tr c đông. Hn na, ngƠnh công nghip thc phm chim mt t
l đáng k sn lng đu ra ngƠnh công nghip nói chung vƠ tng sn phm quc ni
(GDP), đng thi cng lƠ khu vc thu hút rt nhiu vn đu t nc ngoƠi trong nhng
nm gn đơy. Ngoài ra, đơy còn là lnh vc sn xut rt nhy cm vi bin đng giá c
và tình hình kinh t trong nc cng nh trên th gii. Vì vy, tác gi chn đ tƠi
“nghiên cu mi quan h gia qun tr vn luơn chuyn vƠ t sut sinh li ca các công
ty ngƠnh công nghip thc phm trên TTCK Vit Nam ”.
BƠi lun vn có 02 (hai) mc tiêu nghiên cu nh sau:
1. Nghiên cu mi quan h gia qun tr vn luơn chuyn vƠ t sut sinh li ca các
doanh nghip Vit Nam
2. Nghiên cu mi quan h gia các thƠnh phn ca vn luơn chuyn ( k thu tin bình
quơn, k luơn chuyn hƠng tn kho, k thanh toán bình quơn) vƠ t sut sinh li ca các
doanh nghip Vit Nam

Các phn tip theo ca lun vn s đc trình bƠy theo cu trúc nh sau:
2. C s lý thuyt và tng quan các nghiên cu trc đây
3. Phng pháp nghiên cu
4. Kt qu nghiên cu
5. Kt lun, kin ngh











5
2. C S Lụ THUYT VẨ TNG QUAN NGHIểN CU TRC ỂY
2.1. C s lỦ thuyt v mi quan h gia qun tr vn luơn chuyn & t sut sinh
li
Theo nh trong phn gii thiu đƣ đ cp, qun tr vn luơn chuyn liên quan
đn vic qun tr các thƠnh phn ca chu k luơn chuyn tin mt vì chu k luơn
chuyn tin mt đc s dng đ đo lng hiu qu qun tr vn luơn chuyn
(Mussawi, Laplaute và các Kieschnick, 2006). Chu k luơn chuyn tin mt đc tính
toán theo công thc nh sau:
CCC = ACP + ICP ậ APP
Trong đó:
CCC: Chu k luơn chuyn tin mt (ngày)
ACP: K thu tin bình quơn (ngƠy)
ICP: K luơn chuyn hƠng tn kho (ngƠy)

APP: K thanh toán bình quơn (ngƠy)
Mi quan h gia chu k luơn chuyn tin mt vƠ chu k kinh doanh đc din t
trong s đ sau đơy:






Hình 2.1 : Chu k luân chuyn tin mt và chu k kinh doanh
Nh vy, nghiên cu mi quan h gia qun tr vn luơn chuyn vƠ li nhun lƠ
nghiên cu mi quan h gia chu k luơn chuyn tin mt vƠ các thƠnh phn ca nó
vi li nhun.


6
2.1.1 Qun tr các khon phi thu vƠ li nhun
Các khon phi thu lƠ vic cp các khon tín dng cho khách hƠng. Kim soát
các khon phi thu liên quan đn vic đánh đi gia li nhun vƠ ri ro. Nu không
bán chu hƠng hoá thì s mt đi c hi bán hƠng, do đó mt đi li nhun. Nu bán chu
hƠng hoá quá nhiu hoc m rng chính sách tín dng cho khách hƠng thì s lƠm tng
chi phí cho khon phi thu vƠ nguy c phát sinh các khon n khó đòi, do đó, ri ro
không thu hi đc n cng gia tng. Chính sách bán chu nh hng trc tip đn
vic qun tr các khon phi thu. H thp tiêu chun bán chu có th kích thích đc
nhu cu dn ti gia tng doanh thu vƠ li nhun, nhng vì bán chu s lƠm phát sinh
khon phi thu vƠ phát sinh chi phí đi kèm nên các nhƠ qun tr cn xem xét cn thn
s đánh đi nƠy.
2.1.2. Qun tr hƠng tn kho vƠ li nhun:
Tn kho hình thƠnh mi liên h gia sn xut vƠ tiêu th sn phm. Mt công ty
sn xut phi duy trì tn kho di nhng hình thc nh nguyên vt liu, sn phm d

dang vƠ thƠnh phm. Tác đng tích cc ca vic duy trì tn kho lƠ giúp cho công ty
ch đng hn trong sn xut tiêu th sn phm, điu đó giúp công ty đáp ng kp thi
nhu cu sn xut kinh doanh tránh nguy c mt khách hang vƠ ngng sn xut. Tuy
nhiên, duy trì tn kho cng có mt trái ca nó lƠ lƠm phát sinh chi phí liên quan đn
tn kho bao gm chi phí kho bƣi, bo qun vƠ c chi phí ci hi do đu t vƠo hƠng
tn kho. Tin b  đng trong hàng tn kho không sinh lãi trong khi chi phí tích tr
và bo him phi thanh toán cha k đn ri ro hàng hóa b h hng hoc li thi.
Do đó, các nhà qun lý sn xut phi cân nhc gia li ích và chi phí cho vic tr
hàng tn kho vì nó nh hng trc tip đn li nhun ca doanh nghip. Sau đơy lƠ s
đ tóm tt v nh hng ca vic d tr hƠng tn kho đn li nhuơn doanh nghip.






7









(Ngun :
ảình 2.2: nh hng v vic d tr hàng tn kho đn li nhun doanh nghip
2.1.3. Qun tr các khon phi tr vƠ li nhun
Các khon phi tr lƠ khon tin doanh nghip chim dng ca nhƠ cung cp,

đơy lƠ ngun tƠi tr ngn hn ca doanh nghip ít tn kém chi phí s dng vn. Qun
tr các khon phi tr liên quan đn kh nng thng tho hp đng v nhng điu
khon thanh toán vi nhƠ cung cp. Nó ph thuc vƠo nhiu yu t nh uy tín công
ty, quy mô, tr giá hp đng, … Kéo dƠi thi gian thanh toán s lƠm gim áp lc cho
dòng tin hot đng, t đó gim chi phí s dng vn, lƠm tng li nhun công ty. Tuy
nhiên, các nhƠ qun lý nên cn thn khi kéo dƠi thi gian thanh toán nƠy vì có th gây
tn hi đn uy tín vƠ t sut sinh li ca công ty trong dƠi hn.
2.1.3. Chu k luơn chuyn tin mt vƠ li nhun
Theo quan đim truyn thng v mi quan h gia chu k luơn chuyn tin
mt vƠ li nhun ca công ty thì, trong trng hp các yu t khác không đi, mt
chu k luơn chuyn tin mt dƠi hn s lƠm tn hi đn t sut sinh li ca công ty.
Vic rút ngn chu k luơn chuyn tin mt s lƠm tng li nhun ca công ty bi vì nó
ci thin hiu qu ca vic s dng vn luơn chuyn. Do đó, bng cách gim thi gian
tin mt b  đng trong vn luơn chuyn, công ty có th hot đng hiu qu hn. Chu


8
k luơn chuyn tin mt có th đc rút ngn bng cách gim thi gian chuyn đi
hƠng tn kho qua vic x lý vƠ bán hƠng hóa nhanh hn hoc bng cách gim thi
gian thu tin khách hƠng qua vic tng tc thu n hoc bng cách kéo dƠi thi gian
thanh toán qua vic trì hoƣn tr n cho nhƠ cung cp. Bt k s tng hay gim các
thƠnh phn ca vn luơn chuyn đu có tác đng tng ng đn li nhun ca công
ty. Gi mt s cơn bng ti u gia mi thƠnh phn vn luơn chuyn lƠ mc tiêu
chính ca qun tr vn luơn chuyn. Lamberson (1995) ch ra rng hu ht thi gian
vƠ n lc qun lý tƠi chính đc s dng trong vic xác đnh mc đ cha ti u ca
tƠi sn ngn hn vƠ n phi tr vƠ mang chúng đn mc ti u. Mt mc đ ti u
ca vn luơn chuyn lƠ mt s cơn bng gia ri ro vƠ hiu qu. Nó yêu cu giám sát
liên tc đ duy trì mc đ ti u ca các thƠnh phn khác nhau ca vn luơn chuyn,
chng hn nh các khon phi thu tin mt, hƠng tn kho vƠ các khon phi
np (Afza vƠ Nazir, 2009). Cách thc mƠ vn luơn chuyn đc qun lý có th tác

đng đáng k lên c kh nng thanh khon vƠ sinh li ca công ty (Deloof, 2003).
Các quyt đnh theo hng ti đa hóa t sut sinh li s lƠm ti thiu hóa
kh nng thanh khon tng xng. Ngc li, tp trung hoƠn toƠn vƠo thanh khon
s to xu hng lƠm gim t sut sinh li tim nng ca công ty.
Tóm li, qun tr vn luơn chuyn đóng mt vai trò quan trng trong qun lý
doanh nghip, nó có th tác đng đn s thƠnh công hay tht bi ca công ty trong
kinh doanh bi vì qun tr vn luơn chuyn nh hng đn li nhun ca công ty. Vì
th, chúng ta cn nghiên cu s nh hng ca tng thƠnh phn ca vn luơn chuyn
đn li nhun ca doanh nghip đ t đó có cách x lý thích hp nhm duy trì các
thƠnh phn ca nó  mc đ ti u.
2.2. Nhng nghiên cu thc nghim v mi quan h gia qun tr vn lun chuyn
và t sut sinh li.
Chu k luơn chuyn tin mt đc s dng đ đo lng hiu qu qun tr vn
luơn chuyn (Mussawi, Laplaute vƠ Kieschnick, 2006). Do đó, hu ht các bƠi nghiên
cu trên th gii vƠ Vit Nam v mi quan h gia qun tr vn luơn chuyn đu thc
hin thông qua vic nghiên cu mi quan h gia chu k luơn chuyn tin mt vƠ li
nhun. Trên th gii, có rt nhiu bƠi nghiên cu v vn đ nƠy, nhng  Vit Nam, thì


9
rt hn ch, tác gi ch tìm thy có hai (02) bƠi nghiên cu liên quan đn mi quan h
gia qun tr vn luơn chuyn vƠ li nhun.
2.2.1. Nhng nghiên cu thc nghim trên th gii.
Tác gi tìm thy rt nhiu bƠi nghiên cu ti nhiu quc gia trên th gii v mi
quan h gia qun tr vn luơn chuyn vƠ li nhun. Nhng nghiên cu thc nghim
trên th gii đc trình bƠy tóm tc nh sau:
 u tiên lƠ nhóm tác gi Lazardidis và Tryfonidis (2006) đƣ nghiên cu
mi quan h gia li nhun vƠ qun tr vn luơn chuyn ca 131 công ty niêm yt trên
th trng chng khoán Athens ASE(Athens Stock Exchange) trong giai đon 2001-
2004. Trong đó, li nhun hot đng thun (GROSS PR-Gross operating profitability)

lƠ bin ph thuc, đc s dng đ đo lng li nhun ca công ty vƠ chu k luơn
chuyn tin mt (CCC-Cash conversion cycle) vƠ các thƠnh phn ca nó ( K thu tin
bình quân ậ A/R, k luơn chuyn hƠng tn kho - INV, k thanh toán bình quơn ậ A/P)
lƠ các bin đc lp, đc dùng đ đo lng vic qun tr vn luơn chuyn. NgoƠi ra,
tác gi còn đa vƠo mô hình 03 bin kim soát đó lƠ t l n (FIN DEBT), quy mô
doanh nghip đc đo lng bng logarit t nhiên ca doanh thu (LNSALES) vƠ t l
đu t tƠi chính dƠi hn (FIXED FA). Bin gi ngƠnh công nghip cng đc tác gi
đa vƠo mô hình.
Kt qu  ph lc 1.1 cho thy mi quan h nghch chiu có ý ngha thng kê
gia li nhun hot đng thun và chu k luơn chuyn tin mt, k thu tin bình quơn
và ngc li, k thanh toán bình quơn li có mi quan h thun chiu vi li nhun.
K luơn chuyn hƠng tn kho th hin mi quan h nghch chiu, nhng không có ý
ngha thng kê (sign > 0.05) . Ngha lƠ, vic rút ngn chu k luơn chuyn tin mt,
gim s ngƠy thu tin khách hƠng s lƠm tng li nhun hot đng doanh nghip vƠ
kéo dƠi thi gian thanh toán cho các hóa đn đ tn dng thi hn cp tín dng t các
nhƠ cung cp s ci thin li nhun doanh nghip. NgoƠi ra, tác gi còn phát hin thêm
rng các doanh nghip có quy mô ln thì li nhun hot đng cao. Tóm li, các nhƠ
qun tr có th to ra li nhun cho công ty bng cách qun tr chu k luơn chuyn tin
mt  mc phù hp vƠ đm bo duy trì các thƠnh phn ca nó  mc ti u nht.


10
 Trong bài nghiên cu mi quan h gia qun tr vn luơn chuyn vƠ li
nhun nhóm tác gi Raheman & Nasr (2007), nhóm tác gi nƠy kho sát 94 công ty
đang niêm yt trên th trng chng khoán Karachi (KSE), Pakistan trong vòng 6 nm
(1999-2004). Tác gi nghiên cu nh hng ca các bin qun tr vn luơn chuyn
gm k thu tin bình quơn, k luơn chuyn hƠng tn kho, k thanh toán bình quơn, chu
k luơn chuyn tin mt vƠ các h s kh nng thanh toán ngn hn tác đng lên li
nhun hot đng thun (NOP- Net operating profitability) ca các doanh nghip
Pakistan. Bin t l n, quy mô công ty ( đo lng bng logarit t nhiên ca doanh s)

vƠ t l tƠi sn dƠi hn đc s dng lƠm bin kim soát trong mô hình. Hi quy đa
bin vƠ mi tng quan Pearson đc tác nhóm tác gi nƠy s dng trong phơn tích.
Kt qu ph lc 1.2 cho thy có mi quan h tng quan nghch chiu gia các bin
ca qun tr vn luơn chuyn vƠ li nhun công ty. C th, khi chu k luơn chuyn tin
mt cƠng dƠi s dn đn lƠm gim li nhun ca doanh nghip vƠ các nhƠ qun tr có
th gia tng giá tr cho c đông bng cách gim chu k luơn chuyn tin mt  mc ti
u nht. Kt qu cng cho thy có mi tng quan mnh, nghch chiu gia kh nng
thanh toán và t sut sinh li vƠ tng quan thun chiu gia quy mô vƠ li nhun.
Ngha lƠ các công ty có quy mô cƠng ln thì t sut sinh li càng cao.
 Trong bƠi nghiên cu ca tác gi Hassanpoor (2007) v mi quan h
gia qun tr vn luơn chuyn vƠ li nhun doanh nghip, tác gi tin hƠnh kho sát
mu thng kê bao gm 101 công ty niêm yt trên S giao dch chng khoán Tehran,
Iran (TSE) trong giai đon 2004-2008. Hi quy đa bin vƠ mi tng quan Pearson
đc s dng đ kim tra gi thuyt. Các bin ph thuc, bin đc lp, bin kim soát
vƠ bin gi ngƠnh công nghip đc s dng trong mô hình hoƠn toƠn ging vi nhóm
tác gi Lazardidis vƠ Tryfonidis (2006). Nhng phát hin cho thy có ý ngha thng
kê tn ti mi quan h nghch chiu gia chu k luơn chuyn tin mt, k thu tin bình
quơn, k thanh toán bình quơn vƠ li nhun doanh nghip. Mi quan h gia s ngƠy
hƠng tn kho vƠ li nhun lƠ không đc xác nhn. Tóm li, kt qu nghiên cu cho
thy s tn ti ca mt mi quan h đáng k gia li nhun vƠ qun tr vn luơn
chuyn ca doanh nghip.


11
 Hasan (2011) đƣ ch ra bng chng thc nghim v nh hng ca qun
tr vn luơn chuyn vƠ li nhun ca các công ty trên th trng chng khoán
Istanbul, Th Nh K. Mu nghiên cu gm 105 công ty thuc 5 ngƠnh ngh khác
nhau trong giai đon 2005-2009 to thƠnh 525 quan sát. Công tác qun tr vn luơn
chuyn lƠ mt trong nhng yu t quyt đnh quan trng ca giá tr ca các công ty
vì nó nh hng đn kh nng sinh li. Mc đích chính ca bƠi vit nƠy lƠ đ lƠm

sáng t mi quan h thc nghim gia hiu qu qun tr vn luơn chuyn vƠ li
nhun doanh nghip.
Chu k luơn chuyn tin mt vƠ ba thƠnh phn ca nó ( k thu tin bình quơn,
k luơn chuyn hƠng tn kho vƠ k thanh toán bình quơn) đc s dng đ đánh giá
hiu qu ca qun tr vn luơn chuyn vƠ t sut sinh li trên tng tƠi sn đc s
dng đi din cho li nhun doanh nghip. Tác gi xơy dng bn mô hình chi tit
nh sau:

Trong đó :
 ROA = Li nhun ròng/ Tng tƠi sn
 Ar = 365/ vòng quay khon phi thu
 Inv = 365/ vòng quay hƠng tn kho
 Ap = 365/ vòng quay khon phi tr
 CCC = K thu tin bình quơn +K luơn chuyn hƠng tn khoậK thanh toán
bình quân
 Size = LN(Tng tƠi sn)
 Debt = Tng n / Tng tƠi sn
 Sgrow = (Doanh thu nm
t
ậ doanh thu nm
t-1
)/ Doanh thu nm
t-1



12
Kt qu hi quy ph lc 1.3 cho thy các bin qun tr vn luơn chuyn gm
CCC, Ar, Inv, Ap đu có mi quan h nghch chiu vƠ có ý ngha thng kê (sig <
0.05). Ngha lƠ vic qun tr vn luơn chuyn có tác đng đn li nhun, kt qu phù

hp vi nhng nghiên cu trc đơy, kt qu cho thy rng vic gim CCC có nh
hng tích cc đn ROA. Do đó, các doanh nghip cn phi đu t đúng mc vƠ thc
hin vic qun tr vn luơn chuyn mt cách hiu qu đ ci thin li nhun vƠ t đó
lƠm gia tng giá tr cho các c đông. Kt qu còn cho thy nhng doanh nghip có
quy mô cƠng ln thì cng tác đng lƠm tng li nhun do tn dng đc li th uy tín,
thng hiu. Nhng doanh nghip s dng nhiu n s lƠm gim li nhun vƠ ngc
li do chi phí s dng n cao do đó lƠm gim li nhun. NgoƠi ra, kt qu cng cho
thy tng trng doanh s có quan h thun chiu, có ý ngha thng kê vi ROA.
 Nhóm tác gi Nobanee, Abdullatif vƠ Alhajjar (2011) nghiên cu mi
quan h gia chu k luơn chuyn tin mt vƠ li nhun ca các doanh nghip Nht
Bn giai đon 1990-2004 theo quy mô vƠ ngƠnh công nghip khác nhau. Kt qu cho
thy mi quan h nghch chiu gia CCC vƠ ROI đi vi các doanh nghip có quy mô
khác nhau. Vic qun tr hiu qu vn luơn chuyn các doanh nghip có quy mô nh
s lƠm tng li nhun nhiu hn các doanh nghip có quy mô ln hn. Kt qu cng
cho thy rng CCC nghch chiu vƠ có ý ngha thng kê đi vi tt c các ngƠnh công
nghip tr ngƠnh thng mi vƠ dch v.
2.2.2. Nhng nghiên cu thc nghim ti Vit Nam
 Tác gi Bùi Kim Phng (2011) đƣ thc hin nghiên cu v mi quan h
gia qun tr vn luơn chuyn vi dòng tin vƠ t sut sinh li ca 365 công ty phi tài
chính niêm yt trên th trng chng khoán Vit Nam, c th gm 178 công ty niêm yt
trên S giao dch chng khoán thành ph H Chí Minh (HOSE) và 187 công ty
niêm yt trên S giao dch chng khoán Hà Ni (HNX) t nm 2008 đn nm 2010.
 phân tích tác đng ca chu k chuyn đi tin mt và các thành phn ca nó lên
t sut sinh li ca công ty, tác gi s dng t sut sinh li trên tng tài sn (ROA)
làm bin ph thuc. Các bin đc lp gm: chu k tin mt (CCC), k phi thu
khách hàng (RCP), k chuyn đi hàng tn kho (ICP) và k thanh toán cho nhà cung


13
cp (PDP). Ngoài ra, tác gi còn đa thêm bn bin kim soát vào trong mô hình,

gm t s thanh toán nhanh (QR), t s n dài hn trên vn ch s hu (LTDE),
tc đ tng trng doanh thu (SG), qui mô công ty (SIZE) và mt bin gi thi
gian (D
t
). Kt qu nghiên cu  ph lc 1.4 cho thy mi quan h nghch bin gia t
sut sinh li vi k thu tin khách hàng (RCP), k chuyn đi hàng tn kho (ICP), k
thanh toán cho nhà cung cp (PDP) và chu k luơn chuyn tin mt (CCC). iu đó có
ngha là vic rút ngn thi gian thu tin khách hàng, thi gian tn kho hàng hóa, thi
gian tr tin cho ngi bán và chu k luơn chuyn tin mt s làm li nhun hot
đng ca công ty tng lên. NgoƠi ra, kt qu cng cho thy mi quan h đng bin, có
ý ngha gia h s thanh toán nhanh, quy mô công ty, tng trng doanh s vƠ li
nhun ca công ty.
 Trong nghiên cu ca tác gi Nguyn Ngc Hân (2012) v tác đng ca
vic qun tr vn lu đng đn t sut sinh li ca 24 công ty thu sn trên th trng
chng khoán Vit Nam giai đon 2008-2011. Ngoài các bin chính đc s dng trong
mô hình nh: chu k tin mt (CCC), k thu tin bình quân (ACP), k luân chuyn
hàng tn kho (ICP) và k thanh toán cho ngi bán (APP), tác gi s dng thêm các
bin khác gm doanh thu công ty (CS), đòn by tài chính (LEV), t s đu t tài
chính dài hn (FFAR), s nm công ty tn ti (AGE) đ phân tích tác đng ca các
nhân t nƠy lên t sut sinh li ca công ty. Kt qu nghiên cu cho thy chu k luân
chuyn tin mt (CCC), k thu tin bình quân (ACP), k luân chuyn hàng tn kho
(ICP) có tng quan nghch vi ROA. Bin k thanh toán cho ngi bán (APP) có mi
tng quan thun, có ý ngha thng kê vi ROA, kt qu nƠy thì ngc li vi kt qu
nghiên cu ca tác gi Bùi Kim Phng do đc trng ca ngƠnh thu sn. Ngoài ra các
bin còn li nh CS, FFAR và AGE đu có tng quan thun vi ROA. iu này cho
thy rng các công ty thu sn có doanh thu cao (CS cao) hay có qui mô ln thì to ra
li nhun nhiu hn. Chng t kh nng khai thác th trng ca các công ty này cao
hn. Mt khác các công ty thu sn có ch tiêu FFAR cao thì c hi gia tng t sut
sinh li cng cao. ng thi, bin AGE cng cho thy rng s nm tn ti ca công
ty công nghip thc phm càng nhiu thì công ty cng có nhiu điu kin thun li

hn đ gia tng t sut sinh li do thi gian tip cn th trng lâu hn.


15
Bng 2.1: Tóm tt các nghiên cu trc đơy
Tác gi
Tên đ tƠi nghiên cu
Bin ph
thuc
Bin đc lp
Kt qu
hi quy
Nhng nghiên cu trên th gii



Nhóm tác gi
Lazardidis và
Tryfonidis
(2006)
Mi quan h gia qun tr
vn luơn chuyn vƠ li nhun
ca các công ty niêm yt trên
sƠn chng khoán Athens

Li nhun hot
đng gp
(GROSS
PROFIT)
Chu k luơn chuyn tin mt (CCC)

-
K thu tin bình quơn(A/R)
-
K luơn chuyn hƠng tn kho (INV)
N/A
K thanh toán bình quơn (A/P)
+
Nhóm tác gi
Raheman &
Nasr
(2007)
Qun tr vn luơn chuyn vƠ
li nhun- Nghiên cu trng
hp các công ty Pakistan

Li nhun hot
đng thun
(NOP)
Chu k luơn chuyn tin mt(CCC)
-
K thu tin bình quơn (ACP)
-
K luơn chuyn hƠng tn kho
(ITID)
-

K thanh toán bình quơn (APP)
-
Tác gi
Hassanpoor

(2007)
Mi quan h gia qun tr
vn luơn chuyn vƠ li nhun
( Nghiên cu trng hp ca
các công ty niêm yt trên th
trng chng khoán Tehran,
Iran)


Li nhun hot
đng gp
(Gross
operating
profit)
Chu k luơn chuyn tin mt (CCC)
-
K thu tin bình quơn (Ar)
-
K luơn chuyn hƠng tn kho (Inv)
N/A
K thanh toán bình quơn (Ap)
-


16
Tác gi
Hasan
(2011)
Mi quan h gia qun tr
vn luơn chuyn vƠ li

nhun: Bng chng thc
nghim t th trng mi ni.
T sut sinh li
trên tng tƠi sn
(ROA)
Chu k luơn chuyn tin mt (CCC)
-
K thu tin bình quơn (Ar)
-
K luơn chuyn hƠng tn kho (Inv)
-

K thanh toán bình quơn (Ap)
-
Nhóm tác gi
Nobanee,
Abdullatif
và Alhajjar
(2011)
Chu k luơn chuyn tin mt
vƠ li nhun ca các doanh
nghip Nht Bn
T sut sinh li
trên vn đu t
(ROI)
Chu k luơn chuyn tin mt (CCC)
-
Nhng nghiên cu ti Vit Nam

Bùi Kim
Phng
(2011)
Mi quan h gia qun tr
vn luơn chuyn vi dòng
tin vƠ t sut sinh li ca
công ty
T sut sinh li
trên tng tƠi sn
(ROA)
Chu k luơn chuyn tin mt (CCC)
-
K phi thu khách hƠng (RCP)
-
K chuyn đi hƠng tn kho (ICP)
-
K thanh toán cho nhƠ cung cp
(PDP)
-
Nguyn
Ngc Hơn
(2012)
Tác đng qun tr vn lu
đng đn t sut sinh li ca
các công ty thy sn trên
TTCK Vit Nam
T sut sinh li
trên tng tƠi sn
(ROA)

Chu k luơn chuyn tin mt (CCC)
-
K thu tin bình quơn (ACP)
-
K luơn chuyn hƠng tn kho (ICP)
-
K thanh toán cho ngi bán (APP)
+
Ghi chú: N/A: Không có ý ngha thng kê


17
17

2.3 Kt lun
Hu ht các nghiên cu trên th gii cng nh ti Vit Nam cung cp bng chng
thc nghim v mi quan h gia qun tr vn luơn chuyn vƠ các thƠnh phn ca nó vi
li nhun doanh nghip. Mc dù, nhng nghiên cu nƠy đƣ đc tin hƠnh  các quc gia
khác nhau vƠ môi trng khác nhau nhng đu có kt qu thng nht vi nhau, đó lƠ đu
ch ra mi quan h nghch chiu có ý ngha thng kê gia chu k luơn chuyn tin mt và
li nhun doanh nghip.Vic qun tr vn luơn chuyn hiu qu có ngha lƠ chu k luơn
chuyn tin mt đc rút ngn, s tác đng tích cc đn vic gia tng li nhun doanh
nghip, t đó lƠm gia tng giá tr cho các c đông. Trên c s nhng nghiên cu nƠy, tác
gi đƣ k tha phng pháp nghiên cu đ thc hin nghiên cu thc nghim mi quan
h gia qun tr vn luơn chuyn vƠ t sut sinh li ca các công ty thc phm trên
TTCK Vit Nam.