NGHIÊN CỨU CÁC YẾU TỐ TÁC ĐỘNG ĐẾN NĂNG LỰC CẠNH TRANH ĐỘNG CỦA TẬP ĐOÀN SABIC TRONG HOẠT ĐỘNG CUNG CẤP NGUYÊN LIỆU NHỰA TẠI THỊ TRƯỜNG VIỆT NAM.PDF

1

PHN M U

Trong bi cnh toàn cu hóa hin nay, bt c mt doanh nghip nào khi tham
gia vào hot đng sn xut kinh doanh trong c ch th trng đu phi chu tác đng
ca các quy lut kinh t khách quan, trong đó có quy lut cnh tranh. Theo quy lut
này, mi doanh nghip mun tn ti và phát trin đc trên th trng thì phi không
ngng n lc áp dng khoa hc k thut đ nâng cao cht lng, gim giá thành s
n
phm… Mun nh vy, doanh nghip phi có đc nhng ngun lc đ mnh đ có
th to ra nhng li th so vi đi th cnh tranh. Vì vy, có th nói yêu cu cp bách
đi vi các doanh nghip là phi phát hin ra các ngun lc to ra li th cnh tranh ri
t đó duy trì và phát trin nhm đm bo li th cnh tranh bn v
ng trong tng lai,
giúp cho doanh nghip đng vng trên th trng ni đa trc s tn công ca các đi
th cnh tranh.
Là mt Tp oàn hóa du ln mnh   Rp, SABIC khi thâm nhp bt k th
trng nào cng không tránh khi s cnh tranh khc lit ca các đi th trong và
ngoài nc cùng vi nhng yu t tác đng khác. Th trng Vit Nam c
ng không

nm ngoài tình hình chung đó, SABIC cng đã phi đt ra cho mình nhng mc tiêu và
chin lc phù hp đ có th tn ti và phát trin ngày càng mnh m. Cùng có mt ti
th trng này còn có các đi th ln mnh khác nh: Exxonmobil (Hoa K), Qama (
Rp), Sumitomo (Nht Bn), Formosa (ài Loan), Honam (Trung Quc), … và rt
nhiu nhng nhà cung cp nguyên liu hóa du trên th gii đã và đang tng bc
thâm nh
p vào th trng béo b đy tim nng nh Vit Nam, nhìn chung, tt c
nhng đi th đu có nhng ngun lc và li th cnh tranh riêng mi có th đng
vng trong bi cnh nn kinh t th trng hin nay. ng trc nhng thách thc đó,
vn đ đt ra cho SABIC là phi nhn dng đc ngun lc mình đang có trên th
trng này,
đ t đó nuôi dng và phát trin chúng thành nhng ngun lc riêng bit
đ có th nâng cao hiu qu hot đng kinh doanh ti Vit Nam.

2

1. LÝ DO CHN  TÀI
Nhìn thy đc nhng thách thc trên, tác gi đã chn nghiên cu đ tài này vi
mc đích phân tích và đánh giá nng lc cnh tranh ca tp đoàn. Trong quá trình
nghiên cu, tác gi đúc kt t nhng nghiên cu ca các chuyên gia kinh t rng, trong
nhng nhân t tác đng đn nng lc cnh tranh ca doanh nghip – ngun lc vô hình
và hu hình thì ngun lc vô hình thng mang tính đ
c trng ca tng doanh nghip,
nó to ra giá tr, khó b bt chc nhng khó li đc nhn dng hn. Do đó, hc viên
đã chn đ tài: “Nghiên cu các yu t tác đng đn nng lc cnh tranh đng ca
Tp oàn SABIC trong hot đng cung cp nguyên liu nha ti th trng Vit
Nam” nhm nghiên cu các ngun lc vô hình to ra nng l
c cnh tranh đng cng
nh giá tr ca doanh nghip, t đó có nhng đnh hng kinh doanh cng nh các gii
pháp và chin lc phù hp đ nâng cao nng lc cnh tranh trc các đi th ln

mnh khác.
2. MC TIÊU NGHIÊN CU
Mt là, tìm hiu các ngun lc vô hình có kh nng nh hng đn nng lc
cnh tranh đng ca SABIC.
Hai là, xây dng mô hình nghiên cu đ
đo lng tác đng ca các ngun lc
đn nng lc cnh tranh đng ca doanh nghip.
Ba là, trên c s kt qu nghiên cu, đ xut kin ngh nhm nuôi dng và
phát trin chúng thành nhng ngun lc riêng bit đ có th nâng cao nng lc cnh
tranh, t đó nâng cao hiu qu hot đng kinh doanh và m rng th phn ti Vit
Nam.
3. I T
NG VÀ PHM VI NGHIÊN CU
i tng nghiên cu: các yu t tác đng đn nng lc cnh tranh đng ca
doanh nghip.
Phm vi nghiên cu: Tp oàn SABIC ti Vit Nam
i tng kho sát: các khách hàng đã và đang s dng nguyên liu do SABIC
cung ng.

3

4. PHNG PHÁP NGHIÊN CU
Phng pháp nghiên cu ch yu đc s dng trong lun vn là: nghiên cu
đnh tính và nghiên cu đnh lng.
 Phng pháp nghiên cu đnh tính: đc s dng vi k thut tho lun
nhóm vi các chuyên gia ca SABIC và mt s khách hàng có tm nh hng ln đn
kt qu hot đng kinh doanh ca SABIC ti Vit Nam, nhm xác đnh các ngun l
c
vô hình ca SABIC, và trên c s đó, các thang đo có sn t nhng nghiên cu trc
đc điu chnh và b sung bin quan sát đ có tính phù hp vi bi cnh nghiên cu.

Thu thp d liu th trng bng cách phng vn trc tip, trao đi đin thoi và email.
 Phng pháp nghiên cu đnh lng: s dng thang đo Likert 7 mc đ
dùng đ ki
m đnh mô hình nghiên cu và gi thuyt nghiên cu. Mô hình nghiên cu
đc kim đnh vi mu có kích thc n = 200 doanh nghip sn xut và/hoc thng
mi trong ngành nha  Vit Nam thông qua phân tích mô hình hi quy tuyn tính. D
liu th trng sau khi đc tng hp s đc phân tích thng kê bng phn mm
SPSS 16.0, vi mt s phng pháp đc s dng nh sau:
 Lp tn su
t.
 Phân tích đ tin cy Crobach alpha.
 Phân tích nhân t EFA.
 Phân tích hi qui bi.






4

5. Ý NGHA KHOA HC VÀ THC TIN CA  TÀI
Ni dung và kt qu nghiên cu sau khi hoàn chnh s đc trình cho Ban Giám
c ca Tp oàn SABIC tham kho và có th áp dng các gii pháp hp lý vào th
trng Vit Nam.
6. TÍNH MI CA  TÀI SO VI NHNG NGHIÊN CU TRC ÂY
K tha và tip thu nhng kin thc quý báu ca nhng đ tài đi trc v nng
lc cnh tranh:
 Nng lc cnh tranh ct lõi ca Ngân Hàng Thng Mi Vit Nam trên
đa bàn Tp. H Chí Minh. Tác gi: Nguyn An Cng – 2012.

 Mt s gii pháp tng cng nng lc cnh tranh ca Công Ty C Phn
Nha Bình Minh đi vi sn phm ng nha dân dng giao đon 2009 – 2015. Tác
gi: Lê Sn Lâm – 2010.
 Nghiên cu mô hình nng lc cnh tranh đng ca Công Ty TNHH
Siemens Vi
t Nam. Tác gi: Hunh Th Thúy Hoa – 2009.
 Nng lc cnh tranh đng ca doanh nghip Vit Nam. Tác gi: Nguyn
ình Th và Nguyn Th Mai Trang – 2009.
 Nghiên cu kh nng cnh tranh ca gm m ngh Vit Nam nhm đy
mnh xut khu. Tác gi: V Minh Tâm – 2006.
Cùng vi vic kt hp nhng s liu cp nht và nghiên cu sâu hn v th
tr
ng tiêu th nguyên liu nha ti Vit Nam, hc viên đã đa ra đc mt bc tranh
khá toàn din v th trng nha Vit Nam – cái mà các đ tài đi trc vn cha đ cp
rõ ràng và tng quát nht. Bên cnh đó, mô hình nng lc cnh tranh đng đc áp
dng cho lnh vc nguyên liu nha, là mt trong nhng lnh vc khá mi m trong
các công trình nghiên cu trc đây.





5

7. CU TRÚC CA LUN VN
 tài kt cu nh sau:
Chng 1: C s lý thuyt ca đ tài.
Chng 2: Th trng Nha Vit Nam – Phân tích ngun lc ca tp đoàn
SABIC.
Chng 3: Thit k nghiên cu và xây dng mô hình nghiên cu.

Chng 4: Kt qu nghiên cu.
Chng 5: Kin ngh và kt lun.
6

CHNG 1: C S LÝ THUYT
Chng 1 gii thiu v c s lý thuyt liên quan đn cnh tranh và nng lc
cnh tranh ca doanh nghip, đng thi cng đ cp đn nhng c s v ngun lc và
nng lc cnh tranh đng ca doanh nghip. Trên c s này, mô hình nghiên cu lý
thuyt đc xây dng đ làm c s cho vic nghiên cu và phân tích  Chng 3 và
Chng 4. Ni dung ca ch
ng này gm có ba phn chính:
(1) Lý lun v cnh tranh và li th cnh tranh;
(2) Lý thuyt v ngun lc và đc đim ngun lc to li th cho doanh nghip;
(3) Lý thuyt nng lc cnh tranh đng.
1.1. Cnh tranh và li th cnh tranh
1.1.1. Cnh tranh, nng lc cnh tranh
 Cnh tranh
Cnh tranh là thut ng kinh t mà bt c doanh nghip nào khi bc chân vào
thng trng đu phi hng ti. Ngày nay, cnh tranh không còn bó hp trong phm
vi mt vùng, mt lãnh th mà đã m rng trên phm vi toàn cu, toàn th gii.
Theo Karl Mac, cnh tranh t bn ch ngha là s ganh đua, đu tranh gay gt
gia các nhà t bn nhm giành git nhng điu kin thun li trong sn xu
t và tiêu
th hàng hoá đ thu đc li nhun siêu ngch.
Còn theo Michael Porter (1996), cnh tranh, hiu theo cp đ doanh nghip, là
vic đu tranh hoc giành git t mt s đi th v khách hàng, th phn hay ngun lc
ca các doanh nghip. Tuy nhiên, bn cht ca cnh tranh ngày nay không phi tiêu
dit đi th mà chính là doanh nghip phi to ra và mang li cho khách hàng nhng
giá tr gia tng cao hn hoc mi l h
n đi th đ h có th la chn mình mà không

đn vi đi th cnh tranh.
 Kh nng cnh tranh hay nng lc cnh tranh
Trong quá trình nghiên cu v cnh tranh, ngi ta đã s dng khái nim nng
lc cnh tranh. Nng lc cnh tranh đc xem xét  các góc đ khác nhau nh nng
lc cnh tranh quc gia, nng lc cnh tranh doanh nghip, nng lc cnh tranh ca
7

sn phm và dch v  lun vn này, s ch yu đ cp đn nng lc cnh tranh ca
doanh nghip.
Theo Lê Công Hoa (2006), nng lc cnh tranh ca doanh nghip là th hin
thc lc và li th ca doanh nghip so vi đi th cnh tranh trong vic tha mãn tt
nht các đòi hi ca khách hàng đ thu li ngày càng cao hn. Nh vy, n
ng lc cnh
tranh ca doanh nghip trc ht phi đc to ra t thc lc ca doanh nghip. ây là
các yu t ni hàm ca mi doanh nghip, không ch đc tính bng các tiêu chí v
công ngh, tài chính, nhân lc, t chc qun tr doanh nghip… mt cách riêng bit mà
cn đánh giá, so sánh vi các đi tác cnh tranh trong hot đng trên cùng mt lnh
vc, cùng mt th trng. S
là vô ngha nu nhng đim mnh và đim yu bên trong
doanh nghip đc đánh giá không thông qua vic so sánh mt cách tng ng vi các
đi tác cnh tranh. Trên c s các so sánh đó, mun to nên nng lc cnh tranh, đòi
hi doanh nghip phi to ra và có đc các li th cnh tranh cho riêng mình. Nh li
th này, doanh nghip có th tho mãn tt hn các đòi hi ca khách hàng mc tiêu
cng nh lôi kéo đc khách hàng ca đi tác cnh tranh.
Thc t cho thy, không mt doanh nghip nào có kh nng tha mãn đy đ tt
c nhng yêu cu ca khách hàng. Thng thì doanh nghip có li th v mt này và
có hn ch v mt khác. Vn đ c bn là, doanh nghip phi nhn bit đc điu này
và c gng phát huy tt nhng đi
m mnh mà mình đang có đ đáp ng tt nht nhng
đòi hi ca khách hàng. Nhng đim mnh và đim yu bên trong mt doanh nghip

đc biu hin thông qua các lnh vc hot đng ch yu ca doanh nghip nh
marketing, tài chính, sn xut, nhân s, công ngh, qun tr, h thng thông tin…
Nh vy có th thy, khái nim nng lc cnh tranh là mt khái ni
m đng,
đc cu thành bi nhiu yu t và chu s tác đng ca c môi trng vi mô và v mô.
Mt sn phm nm nay có th đc đánh giá là có nng lc cnh tranh, nhng nm
sau, hoc nm sau na li không còn kh nng cnh tranh nu không gi đc các yu
t li th.


8

1.1.2. Li th cnh tranh, giá tr gia tng và cách thc to ra li th cnh tranh
 Li th cnh tranh
Theo Michael Porter (1985), li th cnh tranh chính là giá tr mà doanh nghip
mang đn cho khách hàng, giá tr đó vt quá chi phí dùng đ to ra nó. Giá tr mà
khách hàng sn sàng đ tr, và ngn tr vic đ ngh nhng mc giá thp hn ca đi
th cho nhng li ích tng đng hay cung cp nhng li ích đc nht hn là phát
sinh mt giá cao hn.
Khi mt doanh nghip có đc li th cnh tranh, doanh nghip đó s
 có cái mà
các đi th khác không có, ngha là doanh nghip hot đng tt hn đi th, hoc làm
đc nhng vic mà các đi th khác không th làm đc. Li th cnh tranh là nhân
t cn thit cho s thành công và tn ti lâu dài ca doanh nghip. Mt khác, mun to
nên nng lc cnh tranh, đòi hi doanh nghip phi to ra và có đc nhng li th
cnh tranh ca riêng mình. Do vy mà các doanh nghi
p đu mun c gng phát trin
li th cnh tranh, tuy nhiên điu này thng rt d b xói mòn bi nhng hành đng
bt chc ca đi th.
Mun to ra li th cnh tranh thì doanh nghip phi to ra giá tr cho khách

hàng bng cách to ra giá tr gia tng cho sn phm hay dch v ca doanh nghip.
 Giá tr gia tng
Trong vn đ cnh tranh, giá tr là mc tin mà ngi mua sn lòng thanh toán
cho nhng sn phm mà doanh nghip cung cp. Giá tr đc đo lng bng tng
doanh thu, phn ánh s điu tit giá c ca sn phm và s lng đn v sn phm có
th bán ra ca doanh nghip. Kt qu hot đng kinh doanh ca doanh nghip có li
nhun nu giá tr mà h
điu tit (đc biu hin là giá c) vt quá các chi phí liên
quan đn vic to ra sn phm. Do đó, to ra các giá tr cho ngi mua vi chi phí thp
hn giá tr đó là mc tiêu ca mi chin lc.
Hai điu kin c bn đ xác đnh li nhun ca doanh nghip có th thu đc là:
giá tr mà ngi tiêu dùng đánh giá v sn phm hay dch v và chi phí s
n xut ca
doanh nghip. Ngi tiêu dùng đánh giá sn phm càng cao, doanh nghip càng có th
bán sn phm vi giá cao hn. Tuy nhiên, th trng có tính cnh tranh và do giá tr mà
9

mi cá nhân đánh giá sn phm khác nhau nên doanh nghip bao gi cng bán vi giá
thp hn so vi giá tr mà ngi tiêu dùng đt ra đ có th đ li mt chút “thng d
cho ngi tiêu dùng”.
Khi áp lc cnh tranh trên th trng càng ln thì thng d cho ngi tiêu dùng
càng cao và ngc li. Doanh nghip có th làm tng giá tr gia tng ca sn phm
bng cách gim chi phí sn xut (C) hay làm cho sn phm tr nên h
p dn hn trong
con mt ca ngi tiêu dùng thông qua các mu thit k đp, tng cng các chc
nng và cht lng sn phm (ngha là làm tng V). Mt khi ngi tiêu dùng đánh giá
v giá tr sn phm cao hn, h s sn lòng mua vi giá cao hn (P tng). Nh vy, kh
nng sinh li ca doanh nghip s tng khi doanh nghip có th to giá tr gia tng
thêm cho s
n phm bng cách gim chi phí (gim C) và/ hoc to s khác bit cho sn

phm hay dch v (tng V).
V = Giá tr ngi tiêu dùng sn lòng tr
(Customer Value)
P = Giá th trng (Market Price)
C = Chi phí sn xut (Cost of Product)
V – P = Thng d cho ngi tiêu dùng
(Customer Surplus)
P – C = Li nhun (Profit)
V – C = Giá tr gia tng (Added Value)
Hình 1.1: Hot đng to giá tr gia tng








P
C
V – C
V – P
P – C

V
10

 Cách thc đ to ra li th cnh tranh
Theo James Craig và Robert Grant, li th cnh tranh đc to ra theo mô hình
sau:

Hình 1.2: Mô hình các yu t quyt đnh ca li th cnh tranh
(Ngun: James Craig và Robert Grant (1993), “Strategy Management”)
Mô hình này là s kt hp c quan đim ca t chc công nghip (Industrial
Organization Economics – IO) và quan đim da trên ngun lc (Resource Based
View – RBV).
 xác đnh các yu t thành công then cht, là ngun gc bên ngoài ca li th
cnh tranh, trc ht phi phân tích môi trng v mô và c
nh tranh ngành. Tip theo,
phân tích ngun lc và kim toán ni b công ty s xác đnh các ngun gc bên trong
ca li th cnh tranh, đó là nhng ngun lc có giá tr, các tim lc tiêu biu, nhng
nng lc ct lõi và khác bit ca công ty, t đó nhn dng đc các li th cnh tranh
v ngun lc.
Theo Barney (1991), đ to ra li th cnh tranh bn vng thì ngun l
c phi có
giá tr, nó bao hàm nhng đc đim nh him có, có th to ra giá tr khách hàng, có
th bt chc và thay th nhng không hoàn toàn.
Trong mt ngành ph thuc ln vào xu th công ngh nh ngành ch to máy
bin th, thì các ngun lc không th bt chc hoàn toàn li thng b các công ngh
mi thay th và có th s b mt toàn b giá tr. Do vy, li th
cnh tranh bn vng là
nhng li th đ ln đ to s khác bit, đ lâu dài trc nhng bin đi ca môi
trng kinh doanh và phn ng ca đi th, tri hn đi th trong nhng thuc tính
kinh doanh hu hình có nh hng đn khách hàng.

Các ngun gc bên trong ca
li th cnh tranh
Các ngun gc bên ngoài ca
li th cnh tranh
CÁC NGUN LC
VÀ TIM LC

CÁC YU T THÀNH
CÔNG THEN CHT
LI TH
CNH TRANH
11

1.2. Lý thuyt v ngun lc và đc đim ca ngun lc to li th cho doanh
nghip
1.2.1. Lý thuyt v ngun lc
Theo Grant RM (1991), lý thuyt v ngun lc ca doanh nghip tp trung vào
phân tích cnh tranh da vào các yu t bên trong, đó là ngun lc ca doanh nghip.
Ngun lc ca doanh nghip th hin  nhiu dng khác nhau. Chúng ta có th chia
chúng ra thành hai nhóm: hu hình và vô hình
.
Ngun lc hu hình bao gm ngun lc v tài chính và vt cht hu hình.
Ngun lc v tài chính nh vn t có và kh nng vay vn ca doanh nghip. Ngun
vt cht hu hình bao gm nhng tài sn sn xut hu hình ca doanh nghip có th
đem li li th v chi phí sn xut nh qui mô, v trí, tinh vi v k thut (technical
sophistication), tính linh hot c
a nhà máy sn xut, ca trang thit b, nguyên vt liu
đu vào, Ngun lc vô hình bao gm công ngh, danh ting và nhân lc ca doanh
nghip. Ngun lc v công ngh bao gm s hu trí tu, bng phát minh, sáng ch,…
Ngun lc danh ting bao gm vic s hu nhãn hiu ni ting, v dch v, cht
lng, đ tin cy, thit lp đc mi quan h t
t vi khách hàng, nhà cung cp, ngân
hàng, chính quyn…
Ngun lc v nhân s bao gm kin thc, k nng ca nhân viên, kh nng
thích hp ca nhân viên vi tính linh hot trong chin lc, lòng trung thành ca nhân
viên,…
Lý thuyt v ngun lc cho rng ngun lc ca doanh nghip chính là yu t

quyt đnh đn li th cnh tranh và kt qu kinh doanh ca doanh nghip, da trên
tin đ là các doanh nghi
p trong cùng mt ngành thng s dng nhng chin lc
kinh doanh khác nhau và không th d dàng sao chép đc vì chin lc kinh doanh
ph thuc vào chính ngun lc ca doanh nghip đó. Khác vi mô hình Nm lc cnh
tranh ca Porter, lý thuyt ngun lc v cnh tranh tp trung vào các yu t bên trong
ca doanh nghip.
Theo Grimm CM, Lee H và Smith KG (2006), nh vy, lý thuyt ngun lc –
tp trung vào ni lc ca doanh nghip – b sung cho lý thuyt v c
nh tranh da trên
12

kinh t hc IO. Tuy nhiên, lý thuyt ngun lc ch da trên s cân bng, không tp
trung vào quá trình đng ca th trng.
1.2.2. c đim ca ngun lc to li th cho doanh nghip
Theo Barney (1991), mt ngun lc to nên li th cho doanh nghip trong
cnh tranh phi tha mãn 4 điu kin sau: (1) giá tr, (2) him, (3) khó bt chc, (4)
không th thay th, đc gi tt là VRIN (Valuable, Rare, Inimitable, Non-
substitutable).
1.2.2.1. Ngun lc có Giá tr
Theo Barney (1991), ngun lc có giá tr s mang đn li th cnh tranh cho
doanh nghip, ngun lc đó phi cho phép doanh nghip thc hin đc các chin
lc kinh doanh ci thin nng sut và hiu qu hot đng ca công ty (efficiency and
effectiveness). T đó giúp cho doanh nghip tn dng đc c hi và trung lp các
mi đe da hin hu trong môi tr
ng kinh doanh ca doanh nghip.
1.2.2.2. Ngun lc Him
Cng theo Barney (1991), mt ngun lc có giá tr mà có mt  các doanh
nghip khác thì không đc xem là ngun lc him. Ngun lc him là ngun lc mà
ch có  doanh nghip này đc doanh nghip s dng trong chin lc to ra giá tr

cho doanh nghip, đem li li th cnh tranh doanh nghip.
1.2.2.3. Ngun lc Khó bt chc
Theo Lippman & Rumelt (1982) và Barney (1986a,1986b), ngu
n lc khó b
bt chc khi có mt trong ba hoc c ba nhân t sau: (1) doanh nghip có đc ngun
lc đó nh vào mt s điu kin xy ra  mt thi đim đc bit nào đó, (2) mi liên
h gia nhng ngun lc đó vi nng lc cnh tranh ca công ty mt cách ngu nhiên,
(3) ngun lc đó có liên quan đn mt hi
n tng xã hi, vt quá kh nng kim soát
và nh hng ca doanh nghip.
1.2.2.4. Ngun lc Không th thay th
Theo Barney (1991), yêu cu quan trng đi vi ngun lc ca doanh nghip đ
ngun lc đó to ra li th cnh tranh cho doanh nghip đó là nhng ngun lc không
th b thay th bng nhng ngun lc có giá tr thay th tng đng v
mt chin
13

lc.
Bên cnh đó, theo Barney và Tyler (1991), kh nng thay th din ra di hai
hình thc, trc tiên, ngun lc đó không th bt chc đc nhng có th đc thay
th bng mt ngun lc tng t khác mà nó cho phép doanh nghip s dng ngun
lc tng t này vn thc hin đc các chin lc ca doanh nghip. Hình thc th
hai là nhiu ngun l
c khác nhau có th là thay th mang tính chin lc. Theo Pearce,
Freeman và Robinson (1987), đi vi doanh nghip này, ngun lc A (ví d là lc
lng lãnh đo tài nng) là ngun lc đc trng mà doanh nghip khác không có đc,
nhng doanh nghip B vn có th mnh đi vi ngun lc B (ví d đó là kh nng lên
k hoch rt tt) ca mình và t đó ngun lc B ca doanh nghip B vn có th cnh
tranh v
i ngun lc A ca doanh nghip A.

Giá tr
Him
Khó bt chc
Không th thay th

Hình 1.3: Ngun lc đt VRIN và li th cnh tranh ca doanh nghip
(Ngun: Barney, J.B, 1991)
1.3. Lý thuyt nng lc cnh tranh đng
Trong thc t, môi trng kinh doanh luôn bin đng đòi hi doanh nghip
phi lèo lái các ngun lc ca mình đ thích ng và tn ti, chính vì vy lý thuyt
ngun lc ca doanh nghip liên tc đc phát trin và đc m rng trong th trng
đng và hình thành nên lý thuyt n
ng lc cnh tranh đng (dynamic capabilities).
Nng lc ca doanh nghip là kh nng ca doanh nghip s dng hiu qu
ngun lc đ đt đc mc tiêu kinh doanh. Theo Teece DJ, Pisano G & Shuen A
(1997), nng lc cnh tranh đng đc đnh ngha là “kh nng tích hp, xây dng và
đnh dng li nhng tim nng ca doanh nghip đ đáp ng vi thay đi ca môi
trng kinh doanh”.
Theo Eisenhardt và Martin (2000), ngu
n nng lc cnh tranh đng là c s to
Ngun lc
doanh nghip
Li th cnh tranh bn
vng ca doanh nghip
14

ra li th cnh tranh và đem li kt qu kinh doanh ca doanh nghip. Nh đã nêu 
trên, ngun lc doanh nghip có th  dng hu hình hoc vô hình. Theo Nguyn ình
Th và Nguyn Th Mai Trang (2008), ngun lc vô hình thng khó phát hin và
đánh giá nhng chúng thng to ra li th cnh tranh bn vng và tha các điu kin

VRIN nên chúng thng là nng lc cnh tranh đng ca doanh nghi
p. T đó duy trì
và nâng cao nng lc cnh tranh ca doanh nghip trên th trng.
1.3.1. Mt s nghiên cu liên quan đn nng lc cnh tranh đng
Vi nhng lý thuyt nêu trên, các nhà nghiên cu trên th gii vn đang khám
phá ra các yu t to nên ngun lc đng ca doanh nghip và đ ra mô hình nghiên
cu đ đánh giá nng lc cnh tranh đng ca doanh nghip. Sau đây chúng ta cùng
đim qua m
t s nghiên cu này:
Các nhà nghiên cu James M. Sinkula, William E.Barker và Thomas
Noordewier (1997) ca trng đi hc Vermont đã nghiên cu s tác đng ca yu t
đnh hng hc hi đn chin lc marketing mà doanh nghip s dng. Nghiên cu
phân tích ba thành phn c bn cu to nên đnh hng hc hi là cam kt ca doanh
nghip vi vic hc hi ca các thành viên (commitment to learning), chia s tm nhìn
vi các thành viên trong doanh nghip (shared vision) và có t t
ng tip thu nhng
điu mi t hot đng qun tr điu hành doanh nghip (open mindedness). Trong bài
nghiên cu này, các thng kê mang tính đnh lng đã đc áp dng phân tích là
phng sai đa bin (ANOVA), h s tng quan và hi quy tuyn tính.
Các ch s đc s dng phân tích liên quan đn cam kt hc hi ca các thành
viên (commitment to learning) gm:
1. Ban giám đc doanh nghip quan nim hc hi to nên li th cnh
tranh.
2. Vn hóa hc hi phn ánh giá tr ca doanh nghip.
3. Doanh nghip quan nim quá trình hc hi ca mi thành viên là quá
trình đu t, không phi là chi phí.
4. Vic hc hi ca các thành viên doanh nghip là điu kin tiên quyt đ
doanh nghip tn ti và phát trin.
15


Nhân t chia s tm nhìn vi các thành viên trong doanh nghip (shared vision)
gm các ch s:
1. Anh/ch nhn thy ch có mt mc tiêu chung trong t chc ca anh/ch.
2. Anh/ch nhn thy có s đng thun ca tt c các cp đi vi tm nhìn
chung ca t chc mình.
3. Tt c các anh/ch cam kt thc hin mc tiêu chung ca t chc.
4. Mi thành viên trong doanh nghip là mt nhà điu hành hot đng
doanh nghip.
Có t tng tip thu nhng điu mi t hot đng qun tr điu hành doanh
nghip (open mindedness) gm ba ch s nh sau:
1. Các anh/ch không ngi phát biu ý kin có tính ch trích v mt khách
hàng ca công ty.
2. Các thành viên trong công ty đu thy rng: cách h nhìn vn đ th nào
thì trên th trng h cng s xem xét vn đ theo hng đó.
3. Anh/ch thng không xem xét da trên nhng nn tng nào đ anh/ch
hiu các thông tin ca khách hàng.
Kt qu phân tích t hi quy tuyn tính đã khng đnh có s nh hng trc tip
ca đnh hng hc hi đn s thay đi các chin lc marketing mà doanh nghip
đang s dng. Vic nâng cao đnh hng hc hi s làm tng giá tr ca doanh nghip.
Theo nghiên cu c
a nhóm các nhà nghiên cu Trang T.M.Nguyn, Nigel J.
Barett và Tho D.Nguyen (2004) v mi quan h gia yu t cht lng mi quan h,
trao đi thông tin và s nhy cm v vn hóa ca doanh nghip xut khu Vit Nam
vi đi tác  Châu Á và Châu Âu, đ duy trì và nâng cao cht lng mi quan h vi
đi tác, doanh nghip phi quan tâm đn s khác bit trong vn hóa và s chia s
thông tin. Nghiên cu cng đi sâu vào vic phân tích s nh h
ng mà yu t cht
lng mi quan h đn s hp tác lâu dài gia bên xut khu và bên nhp khu. Tác
gi s dng mô hình vi gi thuyt cho rng có s tn ti mi quan h gia cht lng
mi quan h vi hai nhân t này, vi kích thc mu ngu nhiên n= 288 doanh nghip

Vit Nam trong đó s đi tác t Châu Âu chim 134 và t Châu Á chim 154. Kt qu