B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T THÀNH PH H CHÍ MINH
NGUYN HI PHNG LINH
MI QUAN H CA PHÁT TRIN TÀI
CHÍNH THEO CHIU SÂU VÀ TNG
TRNG KINH T
LUN VN THC S KINH T
TP.H CHÍ MINH – Nm 2012
B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T THÀNH PH H CHÍ MINH
NGUYN HI PHNG LINH
MI QUAN H CA PHÁT TRIN TÀI CHÍNH
THEO CHIU SÂU VÀ TNG TRNG KINH
T
Chuyên ngành: Tài chính – Ngân hàng
Mã s: 60340201
LUN VN THC S KINH T
NGI HNG DN KHOA HC
PGS.TS NGUYN TH NGC TRANG
TP.H CHÍ MINH - Nm 2012
LI CAM OAN
Lun vn này đc vit xut phát t nhu cu hc tp và nghiên cu ca tác
gi. Ni dung ca lun vn đc vit da vào các nghiên cu và tài liu đc trích
dn c th và hoàn toàn minh bch. Các d liu tính toán đc da trên các d liu
đáng tin cy đc công b rng rãi trên các website. Tác gi cam kt không sao chép
li ni dung ca các nghiên cu khác.
Tác gi lun vn
Nguyn Hi Phng Linh
LI CÁM N
hoàn thành tt lun vn này không th thiu s hng dn tn tình ca giáo
viên hng dn PGS.TS Nguyn Th Ngc Trang. Trong quá trình nghiên cu cô đã
giúp đ và ch dn tn tình đ hc viên có th hoàn thành tt bài nghiên cu. Hc
viên xin gi li cám n chân thành và sâu sc nht đn cô. ng thi hc viên cng
xin gi li cám n đn các thy cô khoa sau đi hc và các thy cô khoa tài chính
doanh nghip đã to điu kin tt cho tác gi hoàn thành tt lun vn này. Cui cùng
xin gi li cm n đn gia đình và đng nghip đã giúp đ và là đng lc cho hc
viên trong quá trình nghiên cu.
Hc viên thc hin
Nguyn Hi Phng Linh
MC LC
Li cam đoan 1
Li cm n 2
Gii thiu chung 3
Gii thiu nghiên cu 4
Mc tiêu nghiên cu 4
Câu hi nghiên cu 4
i tng nghiên cu 4
Phng pháp nghiên cu 5
Kt cu nghiên cu 5
Chng 1: Mi quan h ca phát trin tài chính và tng trng kinh t 6
1.1 Các thc đo phát trin tài chính 6
1.2 Mi quan h ca phát trin tài chính và tng trng kinh t 8
Chng 2: Phng pháp nghiên cu và d liu nghiên cu 12
2.1 Phng pháp nghiên cu 12
2.2 D liu nghiên cu 13
2.3 Mô hình nghiên cu 13
2.4 Mô t thng kê mt s bin quan trng 18
2.4.1 Nhóm nc có thu nhp trên trung bình 20
2.4.2 Nhóm nc có thu nhp cao 22
2.4.3 Nhóm nc có thu nhp thp 24
Chng 3: Tho lun kt qu nghiên cu và mt s khuyn ngh 28
3.1 Tho lun kt qu 28
3.1.1 Mô hình hi quy gp thun túy 28
3.1.2 Mô hình tác đng c đnh (fixed effect, FEM) 31
3.1.3 Mô hình tác đng c đnh _fixed effect (la chn cross-section sur) 37
3.1.4 Mô hình tác đng c đnh vi la chn fixed cho c cross-section
và period (FEM4) 40
3.1.5 Mô hình tác đng ngu nhiên (Random effect) 42
3.2 Mt s khuyn gh đ phát trin tài chính ti Vit Nam n đnh theo
chiu sâu 48
DANH MC CÁC KÝ HIU, CH VIT TT
GDP: Tng sn phm quc ni
K: Vn
L: Lao đng
FEM: Fixed effect model
REM: Random effect model
CHN: Trung Quc
HKG: Hng Kông
IDN: Indonesia
IND: n
JPN: Nht Bn
KOR: Hàn Quc
MYS: Malaysia
PHL: Philippine
THA:Thái Lan
VNM: Vit Nam
DANH MC BNG BIU
Tên bng
Trang
Bng 2.1: Thng kê mô t các bin quan trng đi vi nhóm nc có
thu nhp trên trung bình
20
Bng 2.2: Thng kê mô t các bin quan trng đi vi nhóm nc có
thu nhp cao
22
Bng 2.3 Thng kê mô t các bin quan trng đi vi nhóm nc có
thu nhp di trung bình
24
Bng 3.1 Kt qu hi quy mô hình hi quy gp thun túy
27
Bng 3.2 Ma trn hip phng sai các bin trong mô hình
28
Bng 3.3 Kt qu hi quy mô hình hi quy gp thun túy loi b bin
PCOFGDP
29
Bng 3.4 Kt qu hi quy mô hình FEM1
30
Bng 3.5 Kt qu hi quy mô hình FEM1 loi b bin PCOFGDP
31
Bng 3.6 Kim đnh log likelihood đi vi mô hình FEM1
33
Bng 3.7 Kt qu hi quy mô hình FEM2
34
Bng 3.8 Kim đnh log likelihood đi vi mô hình FEM2
36
Bng 3.9 Kt qu hi quy mô hình FEM3
37
Bng 3.10 Kim đnh log likelihood đi vi mô hình FEM3
39
Bng 3.11 Kt qu hi quy mô hình FEM4
40
Bng 3.12 Kim đnh log likelihood đi vi mô hình FEM4
41
Bng 3.13 Kt qu hi quy mô hình RAM1
42
Bng 3.14 Kim đnh Hausman đi vi RAM1
43
Bng 3.15 Kt qu hi quy mô hình RAM2
44
Bng 3.16
Kim đnh Hausman đi vi RAM2
45
Bng 3.17 Kt qu hi quy mô hình RAM3
46
Bng 3.18 Kim đnh Hausman cho RAM3
47
Bng 3.19 Kim đnh Wald
49
DANH MC HÌNH V, TH
Tên hình
Trang
Hình 2.1 Khác bit v đ sâu tài chính ca các nc (%M2/GDP)
18
Hình 2.2 2 Khác bit v mc lãi sut tin gi
18
Hình 2.3 Tc đ tng trng kinh t, M2/GDP, PC/GDP ca các
nc có thu nhp trên trung bình
21
Hình 2.4 Tc đ tng trng kinh t, M2/GDP, PC/GDP ca các
nc có thu nhp cao
23
Hình 2.5 Tc đ tng trng kinh t, M2/GDP, PC/GDP ca các
nc có thu nhp di trung bình
25
GII THIU CHUNG
Nh chúng ta đã bit phát trin tài chính là vn đ luôn đc quan tâm
hàng đu. Vì khi có nn tài chính phát trin theo chiu sâu thì nn kinh t cng
s n đnh và tng trng mt cách bn vng. Nghiên cu này đ cp đn mi
quan h ca phát trin tài chính theo chiu sâu và tng trng kinh t qua kho
sát thc nghim mi quc gia khu vc Châu Á, trong giai đon t 1990 –
2011.
Kt qu hi quy bng mô hình kinh t lng cho thy phát trin tài chính
theo chiu sâu có tác đng tích cc đn tng trng kinh t. Có nhng giai
đon khng hong tài chính n ra làm cho tc đ tng trng b âm tuy nhiên
t s M2/GDP và PC/GDP, đo lng đ sâu tài chính nhìn chung là tng
trng cùng chiu vi tc đ tng trng kinh t.
T nhng kt qu thc tin thu đc đ đa ra gi ý chính sách xây
dng h thng tài chính ca Vit Nam phát trin theo chiu sâu và n đnh bn
vng.
1. Gii thiu nghiên cu:
Phát trin tài chính có vai trò quan trng đi vi tng trng kinh t hay là vn
đ đc nhiu nghiên cu quan tâm. Schumpeter (1911) cho rng nhng ngi kinh
doanh cn ngun tín dng tài tr cho nhng k thut sn xut mi. Và h thng ngân
hàng đc xem nh là nhng ch th quan trng thúc đy các hot đng trung gian
tài chính và thúc đy nn kinh t phát trin. Vì th mt h thng tài chính phát trin
s làm cho các ngun lc tài chính đc phân phi và s dng hiu qu hn.
Sau nhng cuc khng hong tài chính thì các tranh lun v phát trin tài
chính theo chiu sâu có tác đng tích cc đn nn kinh t hay không li tr thành đ
tài nóng trong gii hc thut và nhng nhà hoch đnh chính sách. Phn ln các
nghiên cu thc nghim gn đây nh Mckinon và Shaw (1973); King và Levine
(1993); Levine, Loayza và Beck (2000);… đu khng đnh phát trin tài chính theo
chiu sâu có tác đng tích cc đn tng trng kinh t.
Các quc gia trong bài nghiên cu này đc la chn là nhng quc gia có
trình đ phát trin t thp đn cao, đa dng khu vc Châu Á.
2. Mc tiêu nghiên cu:
Kim đnh mi quan h gia phát trin tài chính theo chiu sâu và tng trng
kinh t ti các nc Châu Á.
3. Câu hi nghiên cu:
(1) Phát trin tài chính theo chiu sâu có tác đng đn tng trng kinh t hay không?
(2) Mc đ tác đng ca phát trin tài chính và tng trng kinh t các khu vc
kinh t có khác nhau không?
4. i tng nghiên cu:
i tng nghiên cu là trình đ phát trin tài chính qua đ sâu tài chính gm
t l cung tin M2 so vi GDP và t l tín dng cho khu vc t nhân so vi GDP.
ây đc xem nh hai nhân t th hin s phát trin tài chính theo chiu sâu có tác
đng đn tng trng kinh t. Ngoài ra còn các nhân t kinh t khác tác đng đn
tng trng kinh t nh vn, lao đng, chi tiêu chính ph, thng mi và lm phát.
D liu nghiên cu gm s liu thng kê trong h thng tài khon quc gia
giai đon t nm 1990 – 2011, d liu nghiên cu là d liu chéo gia 10 quc gia
chn lc bao gm: Nht, Trung Quc, Hng Kông, Hàn Quc, Indonesia, Malaysia,
Thái Lan, n , Phillipine, Vit Nam.
5. Phng pháp nghiên cu:
Phng pháp nghiên cu là hi quy theo d liu bng (panel data), trong đó s
dng các mô hình hi quy nh mô hình hi quy gp thun túy, mô hình tác đng c
đnh (FEM), mô hình tác đng ngu nhiên (REM).
6. Kt cu ca nghiên cu:
Chng 1: Mi quan h ca phát trin tài chính và tng trng kinh t
Chng 2: Phng pháp nghiên cu và d liu nghiên cu
Chng 3: Tho lun kt qu nghiên cu và mt s khuyn ngh
Chng 1: Mi quan h ca phát trin tài chính và tng trng kinh t
1.1 Các thc đo phát trin tài chính
Phát trin tài chính đc th hin qua s phát trin ca h thng tài chính.
Phát trin tài chính theo chiu sâu có ngha là tích ly các tài sn tài chính nhanh hn
tích ly các tài sn phi tài chính (Kitchen, 1995). Mt h thng tài chính phát trin
đy đ thng bao gm nhiu loi t chc, công c và th trng tài chính khác nhau
nh chúng ta thng thy ti các nc công nghip phát trin phng Tây. Tt
nhiên, đây không phi là mt h thng mang tính cht tnh, mà ngc li, là h thng
thay đi liên tc vi s ra đi ca các loi t chc và công c tài chính mi. Phát
trin tài chính th hin qua các ch tiêu nh s gia tng khi lng tài sn tài chính,
lu lng di chuyn vn, s phát trin ca các t chc tài chính, s vng chc ca c
s h tng tài chính, và tín dng cho khu vc t nhân.
Có rt nhiu thc đo đ đo lng mc đ phát trin tài chính nh:
- T l ca tín dng cho khu vc t nhân so vi GDP và so vi tng tín dng;
- sâu tài chính [M2(M3)/GDP]: Cho bit quy mô ca khu vc trung gian tài chính
so vi nn kinh t;
- S lng vn hóa ca th trng tài chính;
- Biên lãi sut (interest margin);
- Vai trò tng đi ca các ngân hàng thng mi so vi ngân hàng trung ng;
- Ch s t do hóa khu vc tài chính, ngân hàng (Freedom in Banking and Finance
index) v.v.
Trên thc t các nhà nghiên cu đã s dng các thc đo trên mt cách linh
hot phù hp vi điu kin nghiên cu ca mình. Trong nghiên cu ca Goldsmith
(1969) đã s dng thc đo mc đ phát trin tài chính là t l tài sn ca trung gian
tài chính so vi GDP, ng ý rng s phát trin ca h thng tài chính thì t l thun
vi s phân b và cht lng ca các dch v tài chính.
Phát trin t nghiên cu ca Goldsmith (1969) thì hai nhà kinh t là King và
Levine (1993) đã đa ra bn thc đo phát trin tài chính bao gm:
LLY: T l gia n thanh khon vi GDP. N thanh khon là thc đo khái
quát cung tin (M3) bao gm tin mt, tài khon ngân hàng và tài khon các t
chc tài chính phi ngân hàng. Khi s liu M3 không có sn thì tác gi s dng s liu
M2 hp hn trong đó không tính đn tài khon tin gi ngoi t có k hn, c phn
trong các qu đu t và thng phiu ( n doanh nghip ngn hn). Mc đích đ đo
lng đ sâu tài chính.
BANK: T s tin gi ngân hàng cho khon tín dng ni đa so vi tin gi
ngân hàng cng tín dng ni đa ca ngân hàng trung ng. Mc đích đ đánh giá
tm quan trng vai trò ca các t chc tài chính.
PRIVATE: T l các khon tín dng cho khu vc t nhân phi tài chính so vi
tng mc tín dng ni đa, đo lng phm vi tín dng đc chuyn đn khu vc t
nhân.
PRIVY: T l các khon cho vay đi vi khu vc t nhân phi tài chính so vi
GDP, đo lng mc đ ca các dch v tài chính
Ngoài ra tác gi Jinzhang, Lanfang Wang và Susheng Wang (2012) cng da trên
các thc đo c bn đ đa ra các thc đo mc đ phát trin tài chính Trung Quc
nh sau:
(1) Credit là t l tng d n cho vay trong h thng tài chính (các t chc
ngân hàng và t chc tài chính phi ngân hàng) so vi GDP, có th đo đ sâu tng th
ca trung gian tài chính.
(2) Deposit là t l tng tin gi trong h thng tài chính so vi GDP, có th
đo đ ln tng th ca các trung gian tài chính
(3) Savings là t l tit kim h gia đình gi vào h thng tài chính so vi
GDP, xem nh là mt công c quan trng ca phát trin tài chính Trung Quc trong
vic huy đng tit kim h gia đình.
(4) Loan over appro là t l đu t tài sn c đnh đc tài tr bi các khon
vay trong nc liên quan đn tài tr bi ngân sách nhà nc. u t tài sn c đnh
t các ngun khác nhau bao gm c các khon vay trong nc, chim dng ngân
sách nhà nc, đu t nc ngoài và t gây qu. Trong s các ngun, các khon vay
đc coi là hiu qu hn so tài tr ngân sách nhà nc v phân b vn.
(5) Corporate là t l tin gi doanh nghip/ Tng s d tin gi ca khách
hàng trong h thng tài chính. o lng phát trin tài chính ca Trung Quc thông
qua vic cung cp các dch v ngân hàng doanh nghip.
Tóm li các thc đo mc đ phát trin tài chính rt đa dng, tùy thuc vào
điu kin ca mi quc gia chúng ta có th la chn các thc đo khác nhau.
1.2 Mi quan h ca phát trin tài chính và tng trng kinh t:
Quan đim “phát trin” v h thng tài chính (development hypothesis) mà
còn đc gi là quan đim “t do mi” coi h thng tài chính có mt tm quan trng
đáng k đi vi phát trin kinh t. Nhng ngi theo quan đim này cho rng vic
không có mt h thng tài chính phát trin làm hn ch tng trng kinh t và do
vy, chính sách nhà nc phi hng ti khuyn khích s tng trng ca h thng
tài chính. Chng hn nh các hc thuyt kinh t ca ch ngha t do M mà tiêu
biu là thuyt trng tin ca Miltol Friedman. Thuyt này cho rng mc cung tin t
là nhân t quyt đinh đn vic tng sn lng quc gia và do đó nh hng đn vic
làm, giá c (các bin s ca kinh t v mô). Ngoài ra các nhà kinh t theo quan đim
t do mi cng ng h t do hóa tài chính. Xu hng thiên v t do hóa tài chính là
mt phn ca mt xu hng ln hn hng ti gim bt s can thip trc tip ca
nhà nc vào nn kinh t. T do hóa tài chính đc cc lc c v bi các công trình
nghiên cu có nh hng ca McKinnon (1973) và Shaw (1973). Theo McKinnon và
Shaw, áp ch tài chính, thông qua c ch buc các t chc tài chính chi tr lãi sut
thc thp và thng có giá tr âm, làm gim tit kim tài chính t nhân, qua đó làm
gim các ngun lc dành đ tích lu vn. Nhìn t góc đ này, thông qua t do hóa tài
chính, các quc gia đang phát trin có th kích thích tit kim trong nc và tng
trng, đng thi gim s ph thuc quá m
c vào các dòng vn nc ngoài.
Quan đim ngc li thì li cho rng h thng tài chính ch có mt vai trò rt
nh trong quá trình phát trin ca các khu vc sn xut và rng h thng tài chính
chng qua ch là to ra các c hi cho khu vc t nhân kim đc li nhun
hoc chu thua l. Quan đim “sòng bc” (casino hypothesis) này v h thng
tài chính cho rng nhà nc hoàn toàn có th không cn chú ý ti h thng tài chính
hoc thm chí còn có th coi đó là có hi cho tng trng và phân phi thu nhp, và
vì vy cn kim ch hoc quc hu hóa (Kitchen, 1995). in hình là Keynes, ông
cho rng nu không qun lý tin thn trng thì có th s gây phá hy nghiêm trng
đn tng trng kinh t. Còn Tobin (1965) đa ra chính sách khuyn khích đu t
bng cách gia tng lm phát.
Quan đim “phát trin” coi h thng tài chính nh là mt phng tin đ đi ti
mt mc đích và mc đích đó chính là phát trin kinh t. Phát trin kinh t li có
ngha là đt đc s kt hp tha đáng gia tng trng và phân phi thu nhp đu
ngi. Nu không đt đc mc tiêu này thì h thng tài chính không th to ra mt
tác đng tích cc ròng nào. Trong trng hp xu nht, h thng tài chính còn gây ra
tình trng s dng ngun lc không hp lý, dn ti lm phát và tình trng vay n
chng cht mà không to ra đc phng tin tr n, gây khng hong và sp đ
kinh t. iu này đúng vi c vic s dng tài chính trong nc ln nc ngoài.
Trong nhng điu kin nh vy, tài chính tr thành mt gánh nng làm hn ch tng
trng kinh t, hoc thm chí tr thành mt loi chi phí làm gim bt thu nhp quc
gia. Thc t là phn ln các khon vay ngoi biên ca các nc đang phát trin trong
nhng nm 1970 đã không đc s dng có hiu qu, và ti mt s nc, ngha v
tr n phát sinh t vic đi vay đó đã dn ti vic ngun lc quc gia b tn tht. Do
hu qu ca vic s dng tài chính là mang tính không chc chn, nên vic huy đng
và s dng tài chính ca các quc gia phi chu mt mc đ ri ro nht đnh. Mc dù
mang tính ri ro nh vy, quan đim phát trin coi h thng tài chính nh là mt đu
vào cn thit cho quá trình phát trin và do vy, là mt loi ri ro cn phi chp nhn.
Phi mt m
t thi gian tng đi dài các nhà kinh t phát trin mi nhn thc đc
vai trò quan trng ca tài chính trong quá trình phát trin. Tuy nhiên, vic có đ tài
chính và s dng có hiu qu ngun tài chính cha phi là đ cho tng trng kinh
t. Trái li, chúng ta ch nên xem đó nh là mt trong s các đu vào cn thit cho
tng trng kinh t, ví d nh: ngun tài nguyên thiên nhiên, lao đng, th trng,
trình đ qun lý, công ngh và nng lc kinh doanh (Kitchen, 1995).
Kt lun trên đây xem ra là phù hp vi suy ngh ca chúng ta, nhng trên
thc t thì cho ti nay cng cha có nhiu công trình nghiên cu v vai trò ca các t
chc và công c tài chính trong quá trình phát trin. Trên c s ca các kt qu
nghiên cu có đc, chúng ta không th tr li mt cách xác đáng câu hi: ‘S phát
trin ca khu vc tài chính có nhng đóng góp gì cho quá trình phát trin kinh t ca
mt quc gia?’ hay ‘Nu không có phát trin tài chính thì có th có phát trin kinh t
đc không?’ hay ‘Liu phát trin tài chính có dn ti phát trin kinh t hay không?’
hay ‘Loi hình phát trin tài chính nào là có li cho phát trin kinh t?’. Cng đã có
nhiu công trình nghiên cu v vai trò ca tài chính nc ngoài đi vi phát trin
kinh t, song ngay c trong lnh vc này, kt qu nghiên cu cng cha cho phép có
đc kt lun xác đáng và hin vn có nhng quan đim trái ngc nhau v tm quan
trng ca tài chính t bên ngoài.
V mi quan h gia phát trin tài chính và phát trin kinh t, các tác gi hàng
đu chuyên nghiên cu v vn đ này dng nh đã đt đc mt s nht trí. ó là
phát trin tài chính có vai trò quan trng và s đa ti s phát trin kinh t
(Goldsmith, 1969; McKinnon, 1973; Shaw, 1973; King và Levine, 1993; Rajan và
Zingales, 1998; Levine, Loayza và Beck, 2000; Levine, 2003)
Trong nghiên cu ca King và Levine (1993, trang 717-18)
“Các mc phát trin tài chính cao hn có tng quan mt cách mnh m và có
ý ngha vi các tc đ tng trng kinh t nhanh hn ca hin ti và trong tng lai,
s tích ly vn vt cht và nhng ci thin v hiu qu kinh t”
Rajan và Zingales (1998), s dng d liu ngành đ nghiên cu c ch phát
trin tài chính nh hng đn tng trng kinh t và các nguyên nhân c th. Kt qu
nghiên cu cho rng phát trin tài chính có nh hng n đnh đn tng trng kinh
t. Nu các trung gian tài chính không th phân bit đc gia d án tt và d án xu
thì th trng tài chính là không hoàn ho và nh hng đn đu t và tng trng.
S hin din ca mt th trng tài chính phát trin tt mt quc gia to cho nó mt
li th so sánh trong các ngành công nghip ph thuc vào ngun tài chính bên
ngoài.
Levine (2003), vi mu nghiên cu là 77 quc gia trong giai đon t nm
1960 – 1989, ch ra mi quan h cht ch gia đ sâu tài chính và tng trng kinh
t.
Nghiên cu ca Levine, Loayza và Beck (2000), tìm thy mi quan h vng
chc gia yu t ngoi sinh ca phát trin tài chính và tng trng kinh t trong dài
hn qua các bin công c chéo gia các quc gia, đng thi còn tìm ra mi quan h
gia các yu t ngoi sinh ca phát trin tài chính vi tích ly vn vt cht và tng
nng sut.
Trong khi đó thì Ang (2007) trong nghiên cu v phát trin tài chính theo
chiu sâu và tng trng kinh t ti Malaysia đã đa ra kt lun rng phát trin tài
chính theo chiu sâu ,tích ly vn vt cht và gia tng lc lng lao đng tác đng
tích cc đn tng trng kinh t.
Tóm li khi tài chính phát trin thì h thng tài chính hot đng hiu qu, dn
đn phát trin tài chính theo chiu sâu và giúp sàng lc, h tr các d án hiu qu.
Phát trin tài chính theo chiu sâu làm gia tng tin gi, tin vay, phiu n ngn hn,
trái phiu, c phiu, bo him, tài sn hu t đó giúp tng tích ly vn (1). Vic sàng
lc và h tr d án hiu qu giúp tng nng sut (2). T (1) và (2) giúp tng trng
kinh t.
Có rt nhiu các nghiên cu thc nghim tìm ra mi quan h tích cc ca phát
trin tài chính và tng trng kinh t. Phn ln đu ch ra rng nu mt quc gia có
nn tài chính phát trin s góp phn tng trng kinh t.
Chng 2: Phng pháp nghiên cu và d liu nghiên cu
2.1 Phng pháp nghiên cu
Phng pháp nghiên cu đc s dng là hi quy d liu bng. Vic c
lng ph thuc vào các gi đnh v tung đ gc, các h s đ dc, và sai s ngu
nhiên.
- Gi đnh th 1: Các h s không đi qua thi gian và gia các cá nhân. ây
là phng pháp đn gin nht, b qua kích thc không gian và thi gian ca d liu
kt hp, ch c lng hi quy bình phng nh nht thông thng. ây còn đc
gi là mô hình hi quy gp thun túy.
- Gi đnh th 2: Các h s đ dc là hng s nhng tung đ gc thay đi theo
các cá nhân: Mô hình các nh hng c đnh hay mô hình hi quy bin gi bình
phng ti thiu (Least Square Dummy Variable, LSDV). Mt cách đ xem xét đc
đim riêng ca tng đn v theo không gian là đ cho tung đ gc thay đi theo tng
đn v nhng vn gi đnh rng các h s đ dc là hng s đi vi các đn v. Mô
hình này còn đc gi là mô hình các nh hng c đnh (Fixed Effects Model,
FEM). Thut ng các nh hng c đnh này là do: cho dù tung đ gc có th khác
nhau đi vi các đn v ( đây là 10 nc), nhng tung đ gc ca mi đn v không
thay đi theo thi gian; ngha là bt bin theo thi gian.
- Gi đnh 3: Các h s đ dc là hng s nhng tung đ gc khác nhau theo
cá nhân cng nh theo thi gian.
- Gi đnh 4: Tt c các h s đu thay đi theo các cá nhân.
Cho dù d áp dng, vic lp mô hình nh hng c đnh hay mô hình LSDV
có th làm gim bc t do nu ta có mt vài đn v theo không gian. Ngoài ra, mt
vn đ liên quan đn mô hình đng phng sai (tc là mô hình LSDV) là liu vic
thêm vào mô hình các bin gi s làm mt đi mt s bc t do có tht s cn thit hay
không. Lp lun làm nn tng cho mô hình đng phng sai là khi đnh dng mô
hình, ta không th bao gm nhng bin gii thích phù hp mà không thay đi theo
thi gian (và có th nhng bin khác có thay đi theo thi gian nhng có cùng giá tr
đi vi tt c các đn v theo không gian). khc phc tình trng trên chúng ta có
th s dng phn sai s (Error Components Model, ECM) hay mô hình nh hng
ngu nhiên (Random Effects Model, REM).
2.2 D liu nghiên cu:
D liu nghiên cu đc s dng là d liu bng. D liu bng là s kt hp
ca d liu chéo và d liu chui thi gian.
Mu đc nghiên cu là 10 quc gia Châu Á bao gm: Các quc gia có thu
nhp cao (Nht, Hàn Quc, Hng Kông), các quc gia có thu nhp trên trung bình
(Trung Quc, Malaysia, Thái Lan), các quc gia có thu nhp di trung bình
(Indonesia, Phillipine, n , Vit Nam). D liu đc s dng là d liu t nm
1990 – 2011. D liu đc thu thp t Ngân hàng th gii Worlbank,
/>
2.3 Mô hình đnh lng:
Các nghiên cu v tng trng kinh t ch yu đu da trên hàm sn xut
Cobb-Douglas vi các bin chính là vn (K), lao đng (L) và tng hp nhng yu t
sn xut cha đng các yu t v công ngh, th ch, h thng pháp lut, Trong các
nghiên cu v tài chính và tng trng kinh t thì c bn đu da trên nn tng này
nhng kim đnh đc mi quan h gia tng trng và phát trin tài chính thông
qua vic đa các bin đánh giá mc đ phát trin tài chính vào mô hình.
Các bin đánh giá mc đ phát trin tài chính thng đc s dng là cung
tin trong nn kinh t so vi GDP, t l cp tín dng cho khu vc t nhân so vi
GDP, tng mc vn hóa ca th trng chng khoán so vi GDP, hoc các bin đo
lng kh nng thanh khon ca th trng chng khoán.
Các nghiên cu da trên d liu chéo gia các quc gia và d liu bng (panel
data). D liu bng đc s dng ph bin trong nghiên cu mi liên h gia phát
trin tài chính và tng trng kinh t vì th hin đc gi liu chéo gia các quc gia
theo thi gian.
Nghiên cu v mi quan h gia phát trin tài chính và tng trng thng
xuyên đc trích dn nhiu nht trong nghiên cu ca King và Levine (1993). Tác
gi ca nghiên cu này xem xét mi quan h gia tng trng kinh t và bn thc
đo phát trin tài chính cho 80 nc trong giai đon 1960 – 1989. Mô hình nghiên cu
đc đ cp đn:
Y = a + b(F
i
) + c(G
i
) + u
i
Trong đó F
i
là các thc đo phát trin tài chính và G
i
là các nhân t kinh t
nh hng ti tng trng kinh t. G
i
gm có: GYP_Tc đ tng trng GDP thc t
trong dài hn; GK_ T l tích ly vn vt cht; INV_T l gia đu t trong nc so
vi GDP; EFF_ o lng s gia tng trong hiu qu phân b vn vt cht. Tác gi s
dng phng pháp hi quy tuyn tính cho d liu bng.
Levine (2003) thì s dng mu nghiên cu là 77 quc gia trong giai đon t
nm 1960 – 1989, ch ra mi quan h cht ch gia đ sâu tài chính và tng trng
kinh t. Mô hình nghiên cu có dng hi quy:
G
j
= a + b DEPTH + cX + u
Trong đó: G
j
gm (I) tng trng thu nhp thc trung bình, (II) t l tng
trng vn vt cht trung bình/đu ngi và (III) tng trng tng nng sut.
DEPTH đi din bi tng tài sn n có tính thanh khon ca h thng ngân hàng và
đnh ch tài chính phi ngân hàng chia cho GDP hay đc đo lng bng M2/GDP. X
là các bin kim soát gm thu nhp bình quân đu ngi, giáo dc, n đnh chính tr,
ch s t giá hi đoái, thng mi, chính tr tài chính – tin t. Phng pháp hi quy
s dng là mô hình hi quy tng quát cho d liu bng đng.
Ngoài ra Levine cng đ cp đn nghiên cu vi mô ca Rajan và Zingales
(1998), s dng d liu ngành đ nghiên cu c ch phát trin tài chính nh hng
đn tng trng kinh t và các nguyên nhân c th. Mô hình hi quy đc các tác gi
s dng:
Growth
i,k
= aC + bI + cShare
i,k
+ d(External
k
*FD
i
) + u
i,k
Trong đó Growth
i,k
là tc đ tng trng bình quân hàng nm ca giá tr gia
tng ngành k trong quc gia I trong giai đon 1980-90, C và I là ma trn các quc gia
và ngành là các bin gi; Share
i,k
là t trng ngành k trong công nghip ch to ca
quc gia I nm 1980; Fd
i
là ch s phát trin tài chính đi vi quc gia I; FD đc đo
lng bng (I) tín dng ni đa so vi GDP và vn hóa th trng chng khoán so vi
GDP. D liu s dng là d liu chéo ca 36 ngành và 41 quc gia.
Nghiên cu ca Levine, Loayza và Beck nm 2000 cng s dng mô hình hi
quy tng t nh các nghiên cu trc đây. Mô hình s dng c bn:
[G
j
] = a + b[F
i
] + c[X
i
] + u
i
G
j
đi din cho vector các bin ph thuc gm tng trng kinh t, tng
trng nng sut, tng trng vn tích ly; F
i
là các bin M2/GDP và bin đo lng
mc đ phát trin tài chính mi do các tác gi phát trin thêm: Tín dng t
nhân/GDP, X là tp hp vector tp hp nhng bin kim soát ngoi sinh. D liu hi
quy là d liu chéo ca 63 quc gia và d liu bng đng cho 77 quc gia t nm
1960-95.
Trong nghiên cu ca Ang (2007) s dng kt hp 2 mô hình:
Model A : ED
t
= f
A
(PRK
t
, PUK
t
, LF
t
, PCY
t
) (1)
Model B : ED
t
= f
B
(PRK
t
, PUK
t
, LF
t
, M2Y
t
) (2)
Trong đó bin ED
t
là bin đo lng phát trin kinh t, PRK
t
là tích ly vn t
nhân, PUK
t
là tích ly vn công, LF
t
là lc lng lao đng, PCY
t
t l tín dng t
nhân/GDP , M2Y
t
t l M2/GDP. Nghiên cu này s dng kt hp hai yu t đánh
giá mc đ phát trin tài chính theo chiu sâu là M2/GDP và tín dng t nhân/GDP.
Vi mu nghiên cu là d liu chui thi gian t nm 1960 – 2003. Quc gia đc
nghiên cu là Malaysia. Phng pháp hi quy s dng là phng pháp c lng t
tng quan có phân phi tr (ARDL).
Gn đây nht có th xét ti nghiên cu ca Jinzhang, Lanfang Wang và
Susheng Wang (2012). K tha nghiên cu ca Goldsmith (1969), King & Levine
(1993), …. Các tác gi s dng phng pháp hi quy GMM cho d liu bng đng.
Nghiên cu đa ra mô hình nghiên cu nh sau:
T các nghiên cu thc tin có th thy hu ht các tác gi đu s dng mô
hình hi quy d liu bng đ đo lng mi quan h gia phát trin tài chính và tng
trng kinh t. Các tác gi đu s dng các thc đo phát trin tài chính và các bin
kim soát tng trng kinh t đ đa vào mô hình c lng hi quy, tuy nhiên các
tác gi la chn các bin khác nhau phù hp vi điu kin nghiên cu.
Mô hình nghiên cu s dng kt hp mô hình ca Levine, Beck và Loayza
(2000) kt hp vi mô hình ca Ang (2007) và mô hình ca Jinzhang, Lanfang Wang
và Susheng Wang (2012) đ chn ra các bin th hin phát trin tài chính theo chiu
sâu và các bin kim soát tng trng.
Mô hình s dng trong nghiên cu này:
LnGDP = C(1) + C(2)M2OFGDP + C(3)PCOFGDP + C(4)LnL + C(5)LnK +
C(6)Expenditure + C(7)Trade + C(8)INF
trong đó:
LnGDP: Tc đ tng trng kinh t ca mt quc gia, bin ph thuc ca mô
hình.
M2OFGDP: Tng lng cung tin chia cho tng thu nhp quc ni GDP. ây
là bin đo lng phát trin tài chính theo chiu sâu, là bin đc lp quan trng ca
mô hình.
PCOFGDP: T l tín dng t nhân chia cho tng thu nhp quc ni GDP. ây
là bin đc lp b sung cho bin M2OFGDP, đo lng mc đ t do hóa tài chính.
LnL: Tng trng lao đng ca quc gia. Bin đc lp đc đa b sung theo
thuyt kinh t hc phát trin.
LnK: Tng trng vn đu t cho nn kinh t quc gia (K = fixed capital
formation). ây cng là bin đc lp đc đa b sung theo thuyt kinh t hc phát
trin.
Expenditure: Tng chi tiêu chính ph ca quc gia (t l phn trm ca chi
tiêu cui cùng ca chính ph và GDP).
Trade: thng mi ca quc gia (t l phn trm gia thng mi và GDP.
Thng mi = xut khu + nhp khu).
INF: t l lm phát ca quc gia.
Các h s C(2), C(3), C(4), C(5), C(6), C(7), C(8) là h s đ dc ca các
bin đc lp, đánh giá tác đng ca 1% thay đi ca các bin đc lp s nh hng
nh th nào đn bin ph thuc.
Các h s C(2), C(3), C(4), C(5) đu k vng mang du dng, ngha là các
bin có tác đng tích cc đn tng trng kinh t.
D liu các bin GDP, L, K đc ly Ln đ tính toán, các bin còn li đc
tính toán theo %GDP. GDP đc ly giá tr là GDP theo đn v tin t ca các quc
gia. L là tng lc lng lao đng ca mt quc gia. S bin đc lp ca mô hình là 7
bin, trong đó bin chính là bin M2OFGDP, đo lng tác đng ca phát trin tài
chính theo chiu sâu đn tng trng kinh t, còn bin PCOFGDP là bin ph b
sung cho gi thit này.
2.4 Phân tích mô t d liu tài chính và tng trng ca các quc gia
trong mu nghiên cu
Có th thy có s khác bit đáng k v trình đ phát trin ca khu vc tài
chính (th hin đ sâu tài chính M2/GDP) và lãi sut huy đng tin gi mt s
nc Châu Á, trong đó các nc Singapore, Malaysia… có trình đ phát trin tài
chính mc cao nht và cng là nc có mc lãi sut huy đng tng đi thp. Mc
lãi sut huy đng cao và đ sâu tài chính hn ch mt s quc gia Châu Á gn lin
vi mc đ bt n v mô ca các nn kinh t này.
Hình 2.1 Khác bit v đ sâu tài chính ca các nc (%M2/GDP)
Ngun: Các ch s c bn cho khu vc Châu Á và Thái bình Dng, ADB, 2010
Hình 2.2 Khác bit v mc lãi sut tin gi
Ngun: Các ch s c bn cho khu vc Châu Á và Thái bình Dng, ADB, 2010
Mt khác th trng tài chính ca mt s nc tính n đnh cha cao. i vi
các nc Châu Á, h thng ngân hàng vn đóng vai trò chi phi trên th trng tài
chính. Th trng c phiu đã đc chú ý phát trin trong thi gian gn đây, tuy
nhiên, mt s nc, qui mô th trng c phiu vn rt hn ch. Thêm vào đó là
tính thiu n đnh c v qui mô và v ch s giá ca các th trng này, trong khi th